Bradyarytmia – przyczyny, objawy, leczenie

Bradykardia

Bradykardia to stan, w którym czynność serca jest zbyt wolna, ponieważ jego spoczynkowa czynność jest mniejsza niż 60 uderzeń na minutę, kiedy pacjent nie śpi. Bradyarytmie ogólnie opisują wolny rytm serca. Przeciwieństwem bradykardii jest tachykardia (przyspieszenie akcji serca powyżej 100 uderzeń na minutę).

Bradyarytmie

Poniżej przedstawiono bradyarytmie uszeregowane według narastającego zaburzenia czynności elektrycznej serca:

• bradykardia zatokowa – czynność serca wynosi mniej niż 60 uderzeń na minutę w ciągu dnia;
• choroba węzła zatokowego i zespół chorej zatoki – cechuje się wydłużonym odstępem PP, może towarzyszyć tachyarytmii;
• blok I stopnia – odstęp PR wynosi więcej niż 0,2 s;
• blok II stopnia – opisuje stopniowe wydłużanie odcinka PR. W efekcie dochodzi do wypadnięcia zespołu komorowego;
• całkowity blok III stopnia – całkowite zablokowanie przewodzenia przedsionkowo-komorowego;
• asystolia – żadne pobudzenie nie jest przywiedzione, brak czynności komór.

Bradykardia zatokowa – charakterystyka

Podczas bradykardii serce nie kurczy się z taką częstotliwością z jaką powinno. W związku z tym zmniejsza się także transport tlenu do poszczególnych tkanek, co może powodować szereg objawów.

Przyczyny

Przyczyny schorzenia dzieli się na fizjologiczne i patologiczne. Do fizjologicznych należą tryb życia, wiek i część dnia, ponieważ pojawia się u sportowców, ludzi młodych oraz występuje w czasie snu.

Gdy organizm zasypia, częstość serca może spaść nawet poniżej 40 uderzeń na minutę. Dodatkowo bradykardia fizjologiczna może występować u osób z nadmierną aktywnością nerwu błędnego.

Jeśli naturalnie niskie tętno w wymienionych przypadkach nie powoduje żadnych dolegliwości, stan ten nie jest powodem do niepokoju.

Zobacz również: Jakie jest prawidłowe tętno?

Inaczej sytuacja prezentuje się w przypadku przyczyn patologicznych, do których należą:

• hipotermia;
• podwyższenie ciśnienia śródczaszkowego;
• niedoczynność tarczycy;
• żółtaczka cholestatyczna;
• choroba niedokrwienna serca obejmująca węzeł zatokowy;
• leki, np. przedawkowanie glikozydów lub beta-adrenolityków;
• nadmierne stężenie potasu we krwi (hiperkalemia);
• zmiany zwyrodnieniowe w układzie bodźco-przewodzącym.

Bradykardia występuje również u ludzi starszych, zwykle z powodu zwłóknienia węzła. Dodatkowo może być spowodowana innymi chorobami czy zaburzeniami wpływającymi na układ nerwowy lub hormonalny.

Objawy

W większości przypadków bradykardia jest bezobjawowa i nie ma żadnych następstw. Jeśli jednak objawy się pojawią, są to zwykle:

• omdlenia i utrata przytomności;
• hipotonia;
• duszność spowodowana niewydolnością serca;
• przewlekłe zmęczenie;
• zawroty głowy.

Zbyt wolna akcja serca może przyczyniać się do obniżenia ciśnienia tętniczego krwi. Nieleczona bradykardia patologiczna w wyjątkowych przypadkach może prowadzić nawet do asystolii.

Leczenie bradykardii

Zwykle bradykardię leczy się poprzez odstawienie leków, które mogą zwalniać pracę serca. Dodatkowo należy leczyć choroby pierwotne (w razie ich występowania) zwalniające pracę serca. Można zatem powiedzieć, że leczenie polega przede wszystkim na wyeliminowaniu przyczyny schorzenia. Po jej usunięciu, akcja serca zazwyczaj wraca do normy.

Jeśli bradykardia i objawy z nią związane utrzymują się, można podjąć próbę podawania leków przyspieszających akcję serca. Metoda ta jednak zwykle nie przynosi na dłuższy okres czasu oczekiwanych rezultatów.

W związku z tym bradykardię można w prosty sposób skorygować wszczepiając na stałe pod skórę sztuczny rozrusznik serca. Będzie on pilnował, aby rytm serca nie zwalniał.

Warto również wspomnieć, że jedną z metod przyspieszania czynności serca jest dożylne podanie atropiny.

Zaleca się okresowe wykonywanie badania EKG.

Bibliografia

1. Szczeklik A., Choroby wewnętrzne. Przyczyny, rozpoznanie i leczenie, tom I, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2005.
2. Laflamme D., Kardiologia, Kompendium, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2016.
3. Siva A., Noble M., Kardiologia, Wydawnictwo Urban & Partner, Wrocław 2004.

Polecane produkty:

Choroby układu krążenia – objawy, przyczyny i profilaktyka chorób serca

Przeczytaj także:

Stan pacjenta po udarze mózgu jest zależny od rozległości zmian. Ogromne znaczenie ma czas, jaki upłynął od pierwszych objawów do udzielenia pomocy medycznej.

Więcej

Ludzkie serce potrzebuje tlenu do funkcjonowania. Komórki nie mogą istnieć bez ciągłej dostawy tlenu i substancji odżywczych oraz odprowadzania dwutlenku węgla i zbędnych produktów metabolizmu.

Więcej

Z chorobą nadciśnieniową mamy do czynienia wtedy, gdy zarówno ciśnienie skurczowe krwi jak i rozkurczowe jest podwyższone.

WięcejProfilaktyka w chorobach sercowo-naczyniowychASA w dawce 100 mg z glicyną

Pluscard, 100 mg + 40 mg, 60 tabletekSkład: 1 tabletka zawiera 100 mg kwasu acetylosalicylowego (Acidum acetylsalicylicum) oraz 40 mg glicyny (Glycinum).

 Wskazania do stosowania: Stosuje się w sytuacjach, w których celowe jest hamowanie agregacji płytek krwi: zapobieganie zawałowi mięśnia sercowego u pacjentów z chorobą sercowo-naczyniową; w świeżym zawale serca lub podejrzeniu świeżego zawału serca; zapobieganie powikłaniom zakrzepowo-zatorowym po przebytym zawale mięśnia sercowego, udarze mózgu, zabiegach na naczyniach wieńcowych, w dławicy piersiowej. Przeciwwskazania: Nadwrażliwość na substancje czynne: kwas acetylosalicylowy lub glicynę lub na którąkolwiek substancję pomocniczą. Nadwrażliwość na salicylany; reakcje uczuleniowe na inne niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), np. astma aspirynowa, gorączka sienna; czynna choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy; wrodzone i nabyte skazy krwotoczne (hemofilia, małopłytkowość); dna moczanowa; trzeci trymestr ciąży i okres karmienia piersią; ciężka niewydolność wątroby lub nerek; niedobór dehydrogenazy glukozo-6-fosforanowej. Ze względu na ryzyko zespołu Reye’a nie należy stosować kwasu acetylosalicylowego u dzieci w wieku do 16 lat. Podmiot odpowiedzialny: Aflofarm Farmacja Polska Sp. z o.o., ul. Partyzancka 133/151, 95-200 Pabianice. Lek dostępny bez recepty OTC.

Przed użyciem zapoznaj się z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane dotyczące działań niepożądanych i dawkowanie oraz informacje dotyczące stosowania produktu leczniczego, bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą, gdyż każdy lek niewłaściwie stosowany zagraża Twojemu życiu lub zdrowiu.

Profilaktyka w Małopolsce

Dr n. med. Bartosz Sobień

Bradykardia to stan, w którym czynność serca jest zbyt wolna i wynosi poniżej 60 uderzeń na minutę. Przyczynami bradykardii może być choroba serca lub jest jedynie objawem innych stanów patologicznych dotyczących innych narządów.

Bradykardia bezobjawowa – zazwyczaj nie wymaga żadnego leczenia (można ją zaobserwować na przykład u sportowców czy u osób z nadmierną aktywnością nerwu błędnego).

Bradykardia objawowa – najczęstsze objawy zbyt wolnej pracy serca:

• ogólne osłabienie organizmu,
• zmniejszona wydolność fizyczna,
• problemy z koncentracją,
• duszności,
• zawroty głowy,
• omdlenia.

Bradykardia fizjologiczna może występować w stanie fizjologicznym na przykład u osób regularnie uprawiających sport, u których częstość pracy serca spada nawet do 30 na minutę. Niskie tętno naturalnie pojawia się także podczas snu i jeżeli nie powoduje żadnych dolegliwości – nie jest powodem do niepokoju.

Przyczyny bradykardii:

• choroba układu bodźcotwórczo–przewodzącego serca: niewydolność węzła zatokowego lub różnego rodzaju i stopnia zaawansowania bloki przewodzenia,
• może być także objawem innych stanów chorobowych, takich jak zawał serca, udar mózgu, zatorowość płucna, a także choroby tarczycy,
• niska temperatura ciała (hipotermia) i zaburzenia elektrolitowe (na przykład nadmierne stężenie jonów potasu w surowicy krwi),
• stosowanie leków – powodują ją głównie leki stosowane w kardiologii w celu leczenia zaburzeń rytmu serca i nadciśnienia tętniczego (z grupy beta-blokerów i blokerów kanału wapniowego, glikozydów naparstnicy). Należy jednak pamiętać, że bardzo wiele innych grup leków może także wywoływać bradykardię,
• może być także wynikiem toksycznego wpływu: alkoholu, narkotyków i innych trujących substancji chemicznych.

Diagnostyka bradykardii:

• podstawowe badanie fizykalne – osłuchanie pacjenta i palpacyjne zbadanie tętna,
• spoczynkowy zapis EKG,
• 24-godzinne monitorowanie czynności serca metodą Holtera (Ryc.), jak w przypadku

bradykardii napadowej, występującej okresowo.

Leczenie bradykardii polega przede wszystkim na leczeniu przyczyny np. zawału serca, udaru mózgu, chorób tarczycy, odstawieniu lub redukcji dawek leków, wyrównaniu stężenia elektrolitów. Po usunięciu przyczyny częstość akcji serca zazwyczaj wraca do normy.

W wypadku jeśli to nie wystarcza, bądź przyczyną bradykardii jest uszkodzenie układu bodźcotwórczo – przewodzącego serca można podjąć próbę stosowania leków przyspieszających akcję serca, ale u większości pacjentów konieczne jest wszczepienie stymulatora (rozrusznika serca). Polega ono na wszczepieniu przez żyłę do jednej lub dwóch jam serca elektrody sterowanej elektronicznie, która wysyłając impuls elektryczny generuję odpowiednią częstość pracy serca. Sterownik wszczepiony jest zazwyczaj nad obojczykiem, pod skórą pacjenta.

Ryc. Zestaw do przedłużonego monitorowania EKG metodą Holtera.

Piśmiennictwo:

1. Andrzej Szczeklik (red.): Choroby wewnętrzne. Przyczyny, rozpoznanie i leczenie, tom I. Kraków: Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, 2005, s. 215.

2. Grupa Robocza Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego (ESC) do spraw stymulacji serca i terapii resynchronizującej we współpracy z European Heart Rhythm Association (EHRA): Wytyczne ESC dotyczące stymulacji serca i terapii resynchronizującej w 2013 roku. Kardiologia Polska 2013; 71, supl. V: 133–192.

3. Connolly SJ, Sheldon R, Thorpe KE I wsp. : Pacemaker therapy for prevention of syncope in patients with recurrent severe vasovagal syncope: Second Vasovagal Pacemaker Study (VPS II): a randomized trial. JAMA, 2003; 289: 2224–2229.

Arytmie, czyli zaburzenia rytmu serca – leczenie

Najprościej i najogólniej mówiąc, arytmie są to zaburzenia prawidłowej czynności skurczowej serca. Generalnie arytmie można podzielić na dwie duże grupy. Pierwsza grupa zaburzeń spowodowana jest nadmierną pobudliwość mięśnia sercowego, co powoduje przyspieszenie akcji serca oraz powstawanie dodatkowych skurczów (tachyarytmie). Druga grupa zaburzeń spowodowana jest upośledzeniem funkcji węzła zatokowo-przedsionkowego lub blokami przewodzenia pobudzeń w mięśniu sercowym, co wywołuje zwolnienie akcji serca i wypadanie poszczególnych skurczy (bradyarytmie). Arytmie możemy też podzielić w zależności od miejsca ,w którym zaburzenia mają swój początek, na nadkomorowe i komorowe.

Serce jest narządem zbudowanym z tkanki mięśniowej, którego zadaniem jest pompowanie krwi do naczyń. Cykl pracy serca jest dość złożony. Po skurczu komór następuje ich rozkurcz, w trakcie którego jamy komór wypełniają się krwią napływającą przez przedsionki z żył. Następnie dochodzi do skurczu przedsionków, które także wcześniej wypełniły się krwią.

Kurczące się przedsionki mają za zadanie dopełnienie komór krwią, tak aby zwiększyć ich wydajność. Następnie dochodzi do skurczu komór, które wyrzucają krew do tętnic. Praca serca wymaga precyzyjnej koordynacji i zgrania w czasie wszystkich jej składowych. Funkcję tę pełni układ przewodzący serca.

Składa się on z węzła zatokowo-przedsionkowego, węzła przedsionkowo-komorowego, pęczka Hissa, odnóg pęczka Hissa i włókien Purkiniego.

W warunkach fizjologicznych, impuls elektryczny powstaje w węźle zatokowo-przedsionkowym i biegnie kolejno poprzez wszystkie wyżej wymienione elementy układu przewodzącego, pobudzając do skurczu najpierw przedsionki, a następnie komory. Rozkurcz następuje natomiast samoczynnie.

Trzepotanie przedsionków

Jest to nadmiernie szybka, ale uporządkowana akcja przedsionków. Jej częstość mieści się zwykle w granicach 250 – 350/min. Częstość akcji serca także jest zwiększona i wynosi około 150/min.

Masaż zatoki szyjnej  (masaż szyi w rzucie żyły szyjnej), nabranie powietrza i zatrzymanie oddechu z próbą parcia na wydech lub zanurzenie twarzy w zimnej wodzie może przynieść poprawę, choć lekarze różnie zapatrują się na te metody lecznicze.

Występuje najczęściej na tle nadciśnienia tętniczego, choroby niedokrwiennej serca, zawału serca, wad zastawek, zespołu chorego węzła zatokowego, zapalenia mięśnia sercowego, chorób płuc, nadczynności tarczycy.

Chory najczęściej skarży się na kołatanie serca, duszności, osłabienia, bóle w klatce piersiowej. Raczej rzadko zdarza się, aby zaburzenie przebiegało bezobjawowo.

Trzepotanie przedsionków może mieć charakter incydentalny (wystąpić jednorazowo), napadowy lub przetrwały. Trzepotanie przedsionków napadowe może się utrwalać, dlatego ważne jest szybkie reagowanie i stosowne leczenie.

Częstoskurcze komorowe

W tych zaburzeniach ognisko dodatkowego pobudzenia powstaje na wysokości komór (w komorze prawej, lewej lub ujściu tętnicy płucnej). Pobudzenie rozprzestrzenia się w sposób nieprawidłowy, gdyż zaczyna się w komorach a nie w przedsionku (jeszcze dokładniej w węźle zatokowo-przesionkowym).

Powoduje to brak synchronizacji między pracą komór a przedsionków. Przyczynami mogą być różne choroby serca, takie jak choroba niedokrwienna, kardiomiopatie, migotanie komór.

Do przyczyn pozasercowych wywołujących częstoskurcze komorowe zaliczamy: choroby układowe, zaburzenia hormonalne, zaburzenia elektrolitowe oraz niektóre leki.

Częstoskurcze komorowe mogą być łagodne. Wtedy najczęściej pacjent zgłasza jedynie kołatanie serca. Ma charakter napadowy i może nawracać. Ryzyko nagłej śmierci jest małe.

Częstoskurcze pozawałowe spowodowane są najczęściej uszkodzeniem lewej komory. Gdy rytm pracy serca jest bardzo szybki (więcej niż 160/min), pojawiają się bardzo groźne konsekwencje hemodynamiczne. Spada ciśnienie tętnicze krwi, pojawiają się bóle dławicowe, omdlenia a nawet zatrzymanie czynności serca.

Częstoskurcz złośliwy (po zawale) pojawia się najczęściej krótko po zawale, ale może też wystąpić wiele lat po nim.  Ma charakter napadowy, może się powtarzać. W przypadku częstoskurczu komorowego złośliwego rokowanie jest poważne, ale nowoczesne leki znacznie zmniejszają ryzyko zgonu z tego powodu.

Także w przypadku kardiomiopatii roszczeniowej możemy mieć do czynienia z częstoskurczem komorowym złośliwym.

Migotanie i trzepotanie komór

Migotanie komór to bardzo poważne zaburzenie rytmu serca. Polega na szybkiej i nieskoordynowanej pracy serca. Częstość akcji serca może dochodzić do 600/min. Komory znajdujące się w stanie migotania nie są w stanie pompować krwi. Następuje zatrzymanie krążenia.

Jeśli w ciągu kilku minut stan ten nie zostanie przerwany i nie zostanie przywrócona prawidłowa czynność komór (za pomocą defibrylacji elektrycznej), nieuchronnie następuje śmierć chorego.

W zapisie EKG migotanie komór ma charakterystyczny wygląd nieregularnej, wąskiej sinusoidy.

Podobnym zaburzeniem jest trzepotanie komór. W zapisie EKG jest ono widoczne jako regularna sinusoida o mniejszej częstości, wynoszącej 200 – 300/min.

• Migotanie przedsionków jest najczęstszą, bezpośrednią przyczyną zgonu u osób z zawałem serca.
• Dysfunkcja węzła zatokowego
• Może to być szereg nieprawidłowości dotyczących węzła zatokowo – przedsionkowego, prowadzących do zbyt niskiej częstotliwości pracy serca i związanych z nią niemiarowości.

Najczęstszą przyczyną jest choroba niedokrwienna serca. Z pośród innych należy wymienić kardiomiopatie, uszkodzenia pooperacyjne, niedoczynność tarczycy, hiperkaliemię (zbyt wysoki poziom potasu we krwi), leki przeciwarytmiczne.

Do głównych objawów należą incydenty utraty przytomności. zawroty głowy, mroczki przed oczami, kłopoty z koncentracją, nadmierną męczliwość.

Blok przedsionkowo – komorowy

Jest to utrudnienie lub całkowite zablokowanie przewodzenia impulsu elektrycznego z przedsionków do komór. Wyróżnia się trzy rodzaje tego bloku, zwane stopniami.

• blok I stopnia – wszystkie pobudzenia dochodzą do komór, jednak z pewnym opóźnieniem
• blok II stopnia – nie wszystkie pobudzenia docierają do komór, co jakiś czas zdarza się, że skurczowi przedsionków nie towarzyszy skurcz komór.
• blok III stopnia – żadne pobudzenie z przedsionków nie dociera do komór, które pracują niezależnie i znacznie wolniej niż powinny

Przyczyną jest dysfunkcja układu przewodzącego. Może być ona spowodowana chorobą niedokrwienną serca, zawałem, blokiem wrodzonym, zwyrodnieniem układu przewodzącego, kardiomiopatią, guzem serca, uszkodzeniem pooperacyjnym, chorobami układowymi, niektórymi lekami, niedoczynnością tarczycy, hiperkaliemią.

Chory może zgłaszać epizody omdlenia, gorszą tolerancję wysiłku, zawroty głowy, mroczki przed oczyma. Im poważniejszy blok tym silniejsze są objawy.

Bloki śródkomorowe

Są to bloki przewodzenia impulsu elektrycznego w obrębie pęczka Hissa lub którejś z jego odnóg. Może dochodzić do zwolnienia przewodzenia impulsu lub jego całkowitego zatrzymania.

W przypadku bloku lewej odnogi, lewa komora aktywowana jest z opóźnieniem, poprzez pobudzenie z prawej komory, szerzące się przez przegrodę międzykomorową.

W przypadku bloku prawej odnogi sytuacja jest odwrotna.

Przyczynami najczęściej są: choroba niedokrwienna serca, kardiomiopatie, zapalenie mięśnia sercowego, wady serca,  choroby układowe, niektóre leki antyarytmiczne.

Bloki śródkomorowe często nie dają objawów. Zazwyczaj pojawiają się one, gdy blok jest bardzo zaawansowany i towarzyszy mu wcześniejsza niewydolność, która może się pogłębiać.

Diagnozowanie zaburzeń rytmu

Każdy, kto odczuwa objawy mogące wskazywać na zaburzenia rytmu serca, powinien zgłosić się do lekarza. Medycyna dysponuje dziś szerokimi możliwościami diagnostyki wszelkich arytmii.

Podstawowym badaniem jest osłuchiwanie serca. Lekarz przysłuchując się jego pracy może stwierdzić przyśpieszony lub nadmiernie zwolniony rytm lub jego niemiarowość.

Dodatkowo można wysłuchać szmery nad sercem, które czasami także mogą być przyczyną powstawania arytmii.

Najważniejszym badaniem w przypadku arytmii jest EKG. To właśnie badanie elektrokardiograficzne umożliwia precyzyjne zdiagnozowanie typu zaburzenia rytmu oraz jego nasilenia. Często też umożliwia wskazanie na przyczynę i jej lokalizację w obrębie struktur serca.

Jeśli arytmie zdarzają się napadowo i trudno jest je uchwycić, stosuje się tak zwane badanie holterowskie. (Holter EKG). Jest to całodobowe badanie EKG. Pacjent podłączony jest do urządzenia rejestrującego i zapisującego pracę jego serca przez 24 godziny.

Badanie odbywa się zarówno podczas snu, w trakcie odpoczynku jak i przy codziennym wysiłku. Dzięki temu można obserwować pracę serca w różnych, codziennych sytuacjach. Zarejestrowany zapis jest potem interpretowany przez lekarzy za pomocą komputera.

Badanie holterowskie jest zupełnie nieinwazyjne i bezpieczne dla pacjenta.

Wyspecjalizowane ośrodki kardiologiczne dysponują możliwością elektrofizjologicznego badania serca. Badanie to umożliwia precyzyjną identyfikację zaburzeń rytmu. Jest jednak badaniem inwazyjnym, wymaga cewnikowania serca.

Leczenie zaburzeń rytmu

Zaburzenia rytmu można w większości przypadków skutecznie leczyć. Jeśli znana jest ich przyczyna i jest ona możliwa do wyeliminowania, prowadzi się leczenie przyczynowe. Przykładem mogą być zaburzenia hormonalne tarczycy.

Jej niedoczynność jak i nadczynność mogą wywołać zaburzenia rytmu. Wyrównanie funkcji tarczycy może spowodować ustąpienie arytmii lub przynajmniej zredukowanie jej nasilenia.

Tak samo, prawidłowe leczenie nadciśnienia tętniczego lub choroby niedokrwiennej serca przeciwdziała rozwojowi zaburzeń rytmu.

Lekarze dysponują całą gamą leków przeciwarytmicznych, które mogą zastosować w konkretnych przypadkach. Leki te, ogólnie mówiąc, zmniejszają pobudliwość serca. Inne leki stosowane są w zaburzeniach nadkomorowych, a inne w komorowych.

Leki te mogą mieć paradoksalnie także działanie proarytmogenne, co oznacza że mogą też wywoływać arytmie. Z tego powodu leki te powinny być dobierane bardzo ostrożnie i tylko przez doświadczonego lekarza, a pacjent często kontrolowany.

Poza leczeniem farmakologicznym stosuje się także defibrylację i kardiowersję. Defibrylacja stosowana jest w przypadku migotania lub trzepotania komór oraz podczas częstoskurczu komorowego bez tętna. Wszystkie te stany prowadzą do zatrzymania krążenia, co wiąże się bezpośrednio z utratą świadomości.

Nieudzielanie właściwej pomocy w ciągu kilku minut doprowadza do zgonu pacjenta. Zaburzenia te najczęściej zdarzają się nagle, mogą dotknąć pacjenta w domu, w pracy, na ulicy.

W takim przypadku należy natychmiast rozpocząć masaż serca i sztuczne oddychanie, tak aby podtrzymać przepływ krwi przez mózg i dać czas pogotowiu na dojazd do pacjenta.

Zabiegi defibrylacji wykonuje się specjalnym urządzeniem, zwanym defibrylatorem. Pacjent jest nieprzytomny więc nie wymaga znieczulenia ani uśpienia.

Elektrody defibrylatora przykłada się w odpowiednie miejsca na klatce piersiowej i próbuje się przerwać arytmię silnym wyładowaniem elektrycznym. W razie niepowodzenia, czynność powtarza się po chwili ponownie.

W międzyczasie podaje się odpowiednie leki dożylnie, wg. algorytmu postępowania w nagłym zatrzymaniu krążenia. Są to zabiegi ratujące życie.

Skomentuj →

Bradykardia

bradycardiaICD-10R00.1

Bradykardia (łac. bradycardia) – stan, kiedy częstość akcji serca wynosi poniżej 60 razy na minutę (według Konturka). Leczenia wymaga tylko bradykardia objawowa, tzn. powodująca np. omdlenia, utraty przytomności itp. Bradykardia może prowadzić do asystolii.

Wytrenowani atleci lub młode, zdrowe osoby mogą również mieć wolny spoczynkowy rytm serca, np. zawodowy kolarz Miguel Induráin, którego spoczynkowe tętno wynosiło 29 uderzeń na minutę[1].

Bradykardia fizjologiczna:

• u sportowców
• u osób z wagotonią (nadmierna aktywność nerwu błędnego).

Bradykardia patologiczna:

• bradykardia zatokowa – zaburzenia powstawania bodźca w układzie bodźcotwórczym
• bloki przewodzenia – zaburzenia przewodnictwa
• działanie leków.
• Zatrucie mentolem[2]

W blokach przewodzenia akcja serca jest zazwyczaj niemiarowa. Bradykardia może towarzyszyć również migotaniu przedsionków. Bradykardia nie jest chorobą, tylko jednym z objawów choroby serca.

Wśród stanów patologicznych powodujących bradykardię można wymienić:

• zmiany zwyrodnieniowe w układzie bodźcoprzewodzącym
• choroba niedokrwienna serca
• niedoczynność tarczycy
• przedawkowanie beta-adrenolityków, glikozydów
• hiperkaliemia – nadmierne stężenie potasu we krwi.

Bradykardię u pacjentów w ciężkim stanie leczy się podając 0,5 mg atropiny dożylnie (dawkę można powtarzać do dawki całkowitej 3 mg).

Akcja serca: 37/minutę

Zobacz też

Zobacz hasło bradykardia w Wikisłowniku

• tachykardia

1. ↑ 1991-1995: Big Mig's masterclass (ang.). BBC Sport, 2004-08-03. [dostęp 2011-04-22].
2. ↑ AkshayA. Kumar AkshayA. i inni, A fatal case of menthol poisoning, „International Journal of Applied and Basic Medical Research”, 6 (2), 2016, s. 137–139, DOI: 10.4103/2229-516X.

   179015, ISSN 2229-516X, PMID: 27127746, PMCID: PMC4830155 [dostęp 2019-11-13] .

• Andrzej Szczeklik (red.): Choroby wewnętrzne. Przyczyny, rozpoznanie i leczenie, tom I. Kraków: Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, 2005, s. 215. ISBN 83-7430-031-0.

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

Kontrola autorytatywna (medical finding):

• BNCF: 40382

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bradykardia&oldid=58676421”

Bradykardia – przyczyny, objawy i leczenie wolnego bicia serca

Bradykardią (łac. bradycardia) zwykle nazywamy stan, gdy serce kurczy się wolniej niż 60 razy na minutę. Jego przyczyny są złożone, jednak najczęściej wywołany jest intensywnym regularnym wysiłkiem fizycznym. Czy bradykardia jest groźna i należy ją leczyć? Jak poznać, że nasze serce bije zbyt wolno? Kiedy zgłosić się do lekarza?

Nie ma jednolitej definicji bradykardii. Standardowo serce powinno się kurczyć 60-100/min, a stan, kiedy kurczy się wolniej, nazywamy bradykardią. Jednak w pewnych grupach możemy mieć inny punkt odniesienia do oceny bradykardii. Na przykład u sportowców czynność serca około 50/min nie będzie stanowiła podstaw do niepokoju. 

Bradykardia – przyczyny zbyt wolnego bicia serca 

Przyczyny bradykardii są zróżnicowane. Najczęściej bradykardia jest spowodowana zmianami w autonomicznym układzie nerwowym (czyli części układu nerwowego unerwiającej narządy wewnętrzne), gdzie przez regularny trening wytrzymałościowy zwiększa się napięcie nerwu błędnego, powodując zwolnioną akcję serca w spoczynku.  

Jednym ze stanów sprzyjających bradykardii są zaburzenia jonowe (elektrolitowe). Innym przykładem choroby, w której bradykardia jest wtórnym objawem, jest niedoczynność tarczycy.

Bradykardia może być również efektem przyjmowanych leków, takich jak: β-adrenolityki czy antagoniści wapnia.

Leki te są powszechnie używane w kardiologii i zbyt wolna praca serca jest jednym z typowych działań niepożądanych tych leków.  

Za kolejną przyczynę bradykardii uznaje się chorobę niedokrwienną serca (chorobę wieńcową), w której za sprawą niewystarczającego ukrwienia układu bodźcoprzewodzącego serca (komórek odpowiadających za wytwarzanie i przekazywanie sygnałów elektrycznych w sercu) dochodzi do jego niewydolności.

Zarówno niedokrwienie, jak i starzenie się układu bodźcoprzewodzącego przez postępujące włóknienie może dawać zaburzenia rytmu serca, w tym zbyt wolną akcję serca.

Dwie główne jednostki chorobowe serca skutkujące zbyt wolną czynnością skurczową komór to dysfunkcja węzła zatokowo-przedsionkowego i bloki przedsionkowo-komorowe. 

Bradykardia – objawy zwolnionego rytmu serca  

Objawy związane z bradykardią są różne i zależą od wielu czynników. Przede wszystkim istotny jest rodzaj i stopień bradykardii. Im wolniej kurczą się komory, tym mniej krwi jest pompowane do całego ciała, a objawy są bardziej nasilone. Co więcej, objawy są odmiennie odczuwane u osób z innymi obciążeniami (jak choroba serca, podeszły wiek, niska aktywność fizyczna).  

Do początkowych objawów bradykardii możemy zaliczyć: mniejszą tolerancję wysiłku, znużenie czy drażliwość i zaburzenia koncentracji.

Poważniejsze dolegliwości związane z bradykardią obejmują zaburzenia pamięci, zawroty głowy, duszność, omdlenia.

Chory może bardziej odczuwać wolną pracę serca, jeżeli bradykardia występuje u niego tylko okresowo, natomiast pacjenci z przewlekłą bradykardią mogą się do niej na swój sposób przyzwyczaić i lepiej ją tolerować.  

Skrajną postacią bradykardii jest asystolia (brak aktywności elektrycznej serca), kiedy serce przestaje pracować. Na podstawie objawów można orientacyjnie ustalić czas trwania tej groźnej dla życia arytmii. Po 3-5 sekundach zatrzymania pracy serca widoczne będą mroczki przed oczami, po 10-15 sekundach chory utraci przytomność, a po 20-30 sekundach mogą wystąpić drgawki. 

Bradykardia – diagnostyka 

Po odczuciu niepokojących objawów można samemu rozpocząć diagnostykę poprzez sprawdzenie pulsu, np. na tętnicy na nadgarstku lub na szyi.

W trakcie wizyty u lekarza dokładnie zostanie ocenione tętno, powinno również być wykonane EKG.

Aby potwierdzić rozpoznanie lub wykluczyć groźne dla życia zaburzenia rytmu serca, wykonuje się badanie przedłużonej rejestracji EKG metodą Holtera (Holter EKG).

W skrajnych przypadkach, gdy wcześniej wymienione metody nie potwierdzają rozpoznania, a lekarz podejrzewa zaburzoną pracę serca, wszczepia się pacjentom podskórne rejestratory mogące miesiącami czuwać i rejestrować arytmie.

U niektórych chorych przeprowadza się badanie elektrofizjologiczne polegające na wprowadzeniu przez naczynia elektrod do serca, żeby dokładnie zbadać funkcję układu bodźcoprzewodzącego. By leczenie było skuteczne, ważne jest wzięcie pod uwagę zarówno objawów, jak i wyników badań. Jeśli np.

występują omdlenia, to od tej informacji będzie zależne dalsze postępowanie. 

Bradykardia – leczenie 

Chory przy podejrzeniu zbyt wolnej pracy serca powinien zgłosić się do lekarza.

W przypadku bradykardii związanej z ryzykiem asystolii lub mocno nasilonymi objawami stosuje się leczenie farmakologiczne w postaci atropiny podawanej dożylnie, przezskórnej stymulacji serca (naklejane są specjalne elektrody na klatkę piersiową) oraz dopaminy.

Jeśli bradykardia się utrzymuje, należy rozważyć stymulację przezżylną polegającą na wprowadzeniu elektrody przez naczynia prosto do serca. Każdorazowo należy poszukiwać przyczyn wystąpienia zbyt wolnej pracy serca, ponieważ jej zwalczenie może zapobiec wszczepieniu stymulatora serca. 

W przypadku arytmii niezagrażającej bezpośrednio życiu poszukuje się najpierw potencjalnych przyczyn, które należy zwalczyć. Czasami jednak zaopatrzenie pacjenta w układ stymulujący jest konieczne.

Stymulatory składają się z generatora i elektrod prowadzących do serca. Wszczepione urządzenie daje wiele możliwości stymulacji. Stymulacja może być czasowa, tzn.

układ działa tylko w momencie, kiedy serce bije zbyt wolno, a w pozostałych przypadkach czeka w gotowości.

Domowe sposoby na spowolnioną pracę serca 

Bradykardia może być pierwszym objawem choroby zagrażającej życiu, dlatego nie powinno się jej lekceważyć ani leczyć samodzielnie w domu. Przy podejrzeniu zbyt wolnej pracy serca należy zgłosić się do lekarza.

Zaburzenia rytmu serca – przyczyny, objawy, diagnostyka, leczenie onkologiczne

Zaburzenia rytmu serca (arytmia) to dolegliwość, którą cechuje przyśpieszenie, zwolnienie i nieregularność w jego funkcjonowaniu. U niektórych pacjentów zaburzenia to przebiega zupełnie bezobjawowo, natomiast u innych bywa stanem zagrażającym życiu. Przyczyną tej dolegliwości są najczęściej choroby zastawek oraz choroby mięśnia serca.

Jakie są przyczyny zaburzeń rytmu serca u pacjenta onkologicznego?

U pacjentów z nowotworami mogą występować różne zaburzenia rytmu, w tym tachykardia zatokowa, bradyarytmie, tachyarytmie i zaburzenia przewodzenia, z których niektóre mogą być przyczyną nasilonych objawów czy zagrożenia życia lub też spowodować zmianę planu terapii. Arytmie mogą występować na początku obserwacji u 16–36% leczonych pacjentów z nowotworem.

Wydłużenie odstępu QT

Wydłużenie odstępu QT może być spowodowane stosowaniem leków przeciwnowotworowych (tab. 9), zaburzeniami elektrolitowymi, czynnikami predysponującymi oraz jednoczesnym przyjmowaniem innych preparatów (np. przeciwwymiotnych, kardiologicznych, psychotropowych, antybiotyków).

Wydłużenie QT może prowadzić do zagrażających życiu zaburzeń rytmu, takich jak torsade de pointes. Długość odstępu QT i czynniki ryzyka jego wydłużenia powinny być kontrolowane przed leczeniem, w trakcie leczenia oraz po leczeniu onkologicznym.

Ryzyko wydłużenia odstępu QT jest różne w zależności od leku, ale najistotniejsze w przypadku stosowania trójtlenku arsenu. Lek ten, wykorzystywany do terapii niektórych białaczek i szpiczaków, wydłuża odstęp QT u 26–93% pacjentów i nierzadko stwierdza się zagrażające życiu tachyarytmie komorowe.

Wydłużenie odstępu QT zaobserwowano po 1–5 tygodniach od wlewu trójtlenku arsenu, z powrotem do wartości początkowych przed upływem 8 tygodni, tj. przed drugim kursem chemioterapii. Inne leki przeciwnowotworowe, które często powodują wydłużenie odstępu QT, wymieniono w tabeli 9.

Wśród nich drugie miejsce pod względem częstości występowania wydłużenia odstępu QT po ich zastosowaniu zajmują inhibitory kinaz tyrozynowych , zwłaszcza wandetanib.

Nadkomorowe zaburzena rytmu

Podczas chemioterapii lub radioterapii, a nawet po jej zakończeniu może wystąpić każdy rodzaj nadkomorowych zaburzeń rytmu, z których najczęstsze jest migotanie przedsionków.

Arytmia może się wiązać z chorobami współistniejącymi lub wynikać z bezpośredniego wpływu nowotworu, dysfunkcji lewej komory lub toksycznego działania leczenia onkologicznego.

Najczęstszą postacią migotania przedsionków związanego z nowotworem jest pooperacyjne migotanie przedsionków, zwłaszcza u pacjentów poddawanych resekcji płuca. Opublikowano prace przeglądowe na temat mechanizmów patogenetycznych.

Komorowe zaburzenia rytmu

Komorowe zaburzenia rytmu mogą się wiązać z wydłużeniem odstępu QT, ostrym i przewlekłym działaniem toksycznym chemioterapii i radioterapii (głównie dysfunkcja oraz niedokrwienie lewej komory), a także czynnikami predysponującymi.

Dysfunkcja węzła zatokowego i zaburzenia przewodzenia

Dysfunkcja węzła zatokowego i zaburzenia przewodzenia mogą wystąpić w następstwie radioterapii i są często trwałe. Również paklitaksel i talidomid mogą wywoływać dysfunkcję węzła zatokowego, bradyarytmie i zaburzenia przewodzenia 

Jakie są objawy zaburzeń rytmu serca u pacjentów leczonych onkologicznie?

Arytmie czasami przebiegają bezobjawowo, choć najczęściej zaburzenia rytmu serca wywołują szarpnięcia lub tzw. kołatanie. Są to subiektywne odczucia określane zwykle jako uczucie szybkiego bądź niemiarowego bicia serca.

W zależności od nasilenia i zaawansowania arytmii mogą pojawiać się takie objawy, jak: 

• uczucie nagłego, silnego uderzenia serca;
• uczucie szybkiego miarowego lub niemiarowego bicia serca (kołatanie);
• uczucie wolnego miarowego lub niemiarowego bicia serca;
• uczucie kłucia w okolicy serca;
• duszność;
• uczucie lęku i niepokoju;
• ból dławicowy za mostkiem;
• zawroty głowy;
• uczucie gorąca;
• nudności, wymioty;
• nagłe zasłabnięcie lub utrata przytomności.

Objawy odczuwane u chorych są różne w zależności od rodzaju zaburzeń rytmu, a także chorób współtowarzyszących. U chorych z niewydolnością serca zaburzenie rytmu nasila objawy niewydolności, w tym obrzęki kończyn dolnych, duszność. Natomiast u osób z miażdżycą tętnic wieńcowych arytmia będzie powodowała ból w klatce piersiowej, co w dłuższej perspektywie może prowadzić do zawału serca. 

Jak przebiega diagnostyka i leczenie zaburzeń rytmu serca u pacjenta onkologicznego?

Zaburzenia rytmu u pacjentów z nowotworami mogą występować przed leczeniem, w trakcie terapii lub wkrótce po jej zakończeniu.

Postępowanie powinno być zindywidualizowane, a przy podejmowaniu decyzji dotyczących stosowania leków antyarytmicznych lub urządzeń (wszczepiane lub zewnętrzne kardiowertery-defibrylatory) należy uwzględniać wzajemny niekorzystny wpływ choroby serca i nowotworu na przewidywaną długość życia, jakość życia, a także ryzyko powikłań.

Gdzie leczyć zaburzenia rytmu serca u chorych na nowotwory?

Kardioonkologia jest jeszcze młodą dziedziną medycyny i jest niewiele miejsc i lekarzy zajmującymi się leczeniem chorób serca u pacjentów onkologicznych.

Jednym z takich ośrodków jest Onkolmed Lecznica Onkologiczna gdzie działa Poradnia Kardioonkologii.

Pracują w niej specjaliści mający bardzo duże doświadczenie w leczeniu chorób serca u pacjentów chorych na nowotwory.

W celu umówienia się na konsultację u chemioterapeuty, onkologa skontaktuj się z placówką Onkolmed Lecznica Onkologiczna pod numerem telefonu: +48226434503 lub +48797581010 

Źródła:https://www.medonet.pl/choroby-od-a-do-z/choroby-ukladu-krazenia,zaburze…https://zdrowie.radiozet.pl/Choroby/Kardiologia/Arytmia-arytmie-zaburzen…https://www.ptkardio.pl/pobierz_zalacznik/2d78c6b270183e65ebace01b3eafe963/