Długo utrzymujący się kaszel – jakie są przyczyny ciągłego kaszlu?

fot. Panthermedia fot. Panthermedia

Przewlekły kaszel u dziecka to objaw typowy po przebytej infekcji wirusowej. Mimo że dziecko jest zdrowe, nadal kaszle, zwykle w nocy i rano. Kaszel po chorobie utrzymuje się zwykle tydzień lub dwa tygodnie. Ale co robić, jeśli trwa dłużej? Co oznacza długotrwały kaszel u dzieci?

Spis treści:

Co to jest przewlekły kaszel u dziecka?

Jeśli dwa tygodnie po infekcji dziecko nadal kaszle, to może już być kaszel przewlekły. W tym wypadku typowe syropy pewnie mu nie pomogą. Kurację musi zlecić lekarz. Przyczyn przewlekłego kaszlu u dzieci jest wiele:

• Nadreaktywność oskrzeli. Do tego może dojść w czasie choroby lub po niej. Kaszel wywołuje niewielki bodziec, np. zmiana temperatury, dym papierosowy, a nawet intensywny zapach. Po zabawie, bieganiu czy śmiechu. Wszystko to może wywołać ostry kaszel. Ułóż dziecko w pozycji półsiedzącej, dzięki temu łatwiej mu będzie odkrztuszać. Lekarz zaleci środki rozszerzające oskrzela podawane w formie wziewnej, przez inhalator.
• Alergia. Atak kaszlu (zwany kaszlem napadowym) zwykle poprzedzony jest kichaniem i wodnistym katarem. Taki kaszel zwykle jest suchy i nie towarzyszą mu inne objawy infekcji. Konieczne są leki w formie wziewnej, które zaleci pediatra.
• Ukryta infekcja. Żeby ją rozpoznać, lekarz może zlecić wykonanie dziecku dodatkowych badań, np. RTG klatki piersiowej.
• Infekcje pasożytami (robakami). Lekarz zazwyczaj zaleca wykonanie badań (morfologia, badanie kału), może również od razu przepisać leki przeciwpasożytnicze.
• Astma. Sygnałem alarmującym może być kaszel, który pojawia się po wysiłku. Potrzebna jest diagnoza lekarza.

Co robić, gdy dziecko ciągle kaszle po chorobie?

W przypadku przewlekłego kaszlu:

• Wychodź z dzieckiem na spacery. Świeże powietrze zwykle bardzo pomaga kaszlącemu dziecku.
• Podawaj dużo picia. Najlepiej lekkie herbatki owocowe lub wodę.
• Wietrz i nawilżaj mieszkanie. Dbaj, by powietrze w domu nie było przesuszone.
• Przetrzymaj dziecko w domu. Lepiej, by przez kilka dni nie chodziło do żłobka ani do przedszkola, by nie wystawiać jego odporności na kolejną próbę – błona śluzowa dróg oddechowych jest jeszcze uszkodzona, nie spełni swoich ochronnych funkcji.

Jaki syrop na kaszel po chorobie?

Nie podawaj dziecku syropów wykrztuśnych, bo będą jeszcze bardziej nasilać kaszel. Jeśli kaszel jest bardzo męczący, lekarz może zalecić na kilka dni syrop hamujący kaszel. Po około dwóch tygodniach problemy powinny się skończyć.

Kiedy iść z kaszlącym dzieckiem do lekarza?

Czasem przewlekły kaszel u dziecka nie nadaje się do domowego leczenia. Idź do lekarza, jeśli:

• dziecko ma mniej niż 12 miesięcy
• kaszel jest bardzo męczący, dziecko nie może spać, nie chce jeść ani pić
• kaszel przypomina szczekanie (zwykle taki kaszel towarzyszy zapaleniu krtani). Dziecko podczas ataku bardzo się męczy, nie może zaczerpnąć tchu. W przypadku duszności najlepiej zawiń dziecko w koc i otwórz okno, by pooddychało zimnym powietrzem (20-30 minut). Zimne powietrze zmniejsza obrzęk dróg oddechowych, a to ułatwi dziecku oddychanie. W lecie postaw dziecku przez otwartą zamrażarką. Wezwij pogotowie, bo zapalenie krtani może zagrażać życiu.
• kaszel jest jak pianie koguta. Dziecko zanosi się, wdychając z trudem powietrze. Przyczyną może być krztusiec. Uwaga! By zmniejszyć ryzyko choroby, nie zaniedbuj szczepień (szczepionkę przeciwko krztuścowi dziecko dostaje w 2., na przełomie 3. i 4. oraz w 5. miesiącu życia).

Zobacz też:    

Copyrights 2005-2020 Edipresse Polska S.A.

Dalsze rozpowszechnianie tekstów, zdjęć i materiałów wideo opublikowanych w serwisie w całości lub w części wymaga uprzedniej zgody wydawcy.

Kaszel – przyczyny i sposoby leczenia suchego oraz mokrego kaszlu

Kaszel to, obok kataru i gorączki, jeden z najczęstszych objawów infekcji.

Z pozoru niewinny, rzadko skłania nas do wizyty u lekarza, jednak czasami okazuje się symptomem poważnej choroby.

Dowiedz się, co może być przyczyną suchego i mokrego kaszlu oraz jak rozróżnić niegroźną sytuację od tej wymagającej konsultacji. Poznaj także skuteczne domowe sposoby na kaszel.

Każdy z nas zapewne z doświadczenia wie, czym jest kaszel. Z medycznego punktu widzenia jest to reakcja obronna organizmu pozwalająca na oczyszczenie dróg oddechowych z wydzieliny lub ciał obcych.

Kaszel może być ostry (trwający krócej niż 3 tygodnie), podostry (trwający od 3 do 8 tygodni) oraz przewlekły (trwający powyżej 8 tygodni). Możemy go również sklasyfikować ze względu na charakter, na kaszel suchy i produktywny.

Kaszel suchy występuje najczęściej w przebiegu takich chorób, jak: astma, niewydolność serca, choroby śródmiąższowe płuc czy zakażenia wirusowe. Ten typ kaszlu pojawia się również u osób przyjmujących inhibitory konwertazy angiotensyny, czyli leki stosowane np. w terapii chorób układu krążenia.

Drugim rodzajem jest kaszel produktywny (nazywany potocznie mokrym), który przebiega z odkrztuszaniem wydzieliny.

Co może być przyczyną kaszlu?

Kaszel o charakterze ostrym lub podostrym wywołany może być przez:

• infekcje górnego odcinka układu oddechowego – gardła, tchawicy, zatok, np. przeziębienie, grypę, zapalenie zatok, zapalenie krtani (temu ostatniemu towarzyszy tzw. kaszel krtaniowy – suchy kaszel, trudny do opanowania, ze względu na charakterystykę nazywany inaczej „kaszlem szczekającym”),
• infekcje dolnej części układu oddechowego – przede wszystkim płuc, m.in. ostre zapalenie oskrzeli, zapalenie płuc,
• atak schorzenia o charakterze przewlekłym, np. astmy, przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP), przewlekłego zapalenia oskrzeli,
• obecność ciała obcego w drogach oddechowych,
• narażenie na czynniki drażniące układ oddechowy, takie jak dymy, pyły.

Do częstych przyczyn kaszlu przewlekłego zaliczamy natomiast:

• palenie papierosów – powodujące tzw. kaszel palacza (uporczywy kaszel, towarzyszy mu odkrztuszanie wydzieliny i chrypka, mogą występować duszności i bóle w klatce piersiowej; kaszel palacza bywa objawem POChP),
• refluks żołądkowo-przełykowy,
• alergie,
• astmę,
• przewlekłe zapalenie oskrzeli,
• rozstrzenie oskrzeli – stan, w którym oskrzela i ich rozgałęzienia są patologicznie rozszerzone,
• niektóre leki, np. inhibitory konwertazy angiotensyny (inhibitory ACE).

Rzadziej przewlekły kaszel jest skutkiem groźnej choroby, takiej jak rak płuc, niewydolność serca, gruźlica. Zakrzepica (zatorowość płucna) także może dawać objawy w postaci kaszlu, zwykle suchego, któremu towarzyszy duszność i ból w klatce piersiowej.

Oto sytuacje, w których kaszel powinien wzmóc naszą czujność i skłonić do zasięgnięcia porady lekarza.

1. Nietypowa wydzielina towarzysząca kaszlowi

W przypadku kaszlu produktywnego (mokrego) rodzaj plwociny może być dla nas wartościową wskazówką.

Wydzielina ropna (zazwyczaj żółta lub zielona) świadczy o zakażeniu bakteryjnym i może pojawić się w przebiegu zapalenia zatok przynosowych, zapaleniu oskrzeli lub płuc.

Uwagę powinna zwrócić także plwocina o nieprzyjemnym zapachu, która pojawia się zwykle w przebiegu zakażenia bakteriami beztlenowymi. W obu przypadkach z pewnością powinniśmy udać się do lekarza, by przeprowadził diagnostykę.

Gęsta, lepka, śluzowa wydzielina występuje w przewlekłym zapaleniu oskrzeli, przeźroczysta może towarzyszyć kaszlowi w astmie. Może się zdarzyć, że w plwocinie widoczne będą grudki, cząsteczki pokarmu lub krew. W każdej z wymienionych sytuacji powinniśmy skonsultować się z lekarzem.

Kaszel jest częstym objawem występującym w stanach zapalnych górnych dróg oddechowych, dlatego jego obecność w towarzystwie kataru, gorączki i bólu gardła nikogo nie dziwi. Jeżeli po kilku dniach objawy nie ustępują, warto umówić się na wizytę u lekarza – być może istnieje potrzeba, by włączyć np. antybiotyki.

Innym typem objawów towarzyszących kaszlowi, które powinny wzbudzić czujność, są nudności, wymioty, zgaga i tzw. odbijanie. Mogą one świadczyć o problemach z układem pokarmowym, np. o refluksie żołądkowo-przełykowym.

Utrzymująca się przez dłuższy czas obecność kaszlu i chrypki może być np. objawem guza w obrębie krtani lub płuc. Nie należy ignorować również pojawiających się dodatkowo objawów duszności i utrudnionego oddychania. We wszystkich przypadkach należy udać się do lekarza.

1. Kaszel u dziecka lub osoby starszej

Dzieci, osoby starsze, a także osoby chorujące przewlekle, powinny udać się do lekarza nawet przy niewielkich objawach. Wymienione grupy osób są bardziej narażone na powikłania związane z zakażeniami, a także ciężej przechodzą z pozoru łagodne choroby.

Wizyty u lekarza nie należy odkładać na później, jeżeli kaszel pojawia się u noworodka lub niemowlęcia, objawy pojawiają się nagle i nie ustają w trakcie snu.

Dodatkowo należy zwrócić uwagę na kaszel przedłużający się po przebytej infekcji, a także występujący po kontakcie z czynnikami, które mogą alergizować.

Przedłużająca się gorączka i wzmożona potliwość również wymagają konsultacji, ponieważ dzieci i osoby starsze są bardziej narażone na odwodnienie.

Szczególnie u małych dzieci należy pamiętać o tym, by wykluczyć obecność ciał obcych (jedzenie, fragmenty zabawek) w drogach oddechowych. Nagły, duszący kaszel u małego dziecka może być objawem zakrztuszenia i wymaga pilnej interwencji.

1. Kaszel utrzymuje się przez dłuższy czas

Zdarza się, że oprócz kaszlu nie ma żadnych innych objawów. Co zrobić w takiej sytuacji? Jeżeli jest to niewielki kaszel, który pojawił się niedawno i nie powoduje większego dyskomfortu, można poczekać z wizytą.

Jak już wspominaliśmy, kaszel to reakcja obronna organizmu, dzięki której pozbywa się on wydzieliny lub ciał obcych, a mówiąc ogólniej – pozbywa się czynników drażniących śluzówkę. Do takich czynników możemy zaliczyć np. dym papierosowy, środki czystości czy smog.

Nie powinno dziwić, jeżeli kaszel wystąpi u osoby palącej lub mieszkańca dużego miasta z wysokim zanieczyszczeniem powietrza.

Jeśli kaszel będzie się pojawiał przez kilkanaście dni lub kilka tygodni, powinien wzbudzić czujność. Przyczyna takiego kaszlu może być dość błaha, ale może również świadczyć o poważnej chorobie, dlatego przedłużający się kaszel (nawet bez objawów towarzyszących) powinien skłonić do wizyty w gabinecie lekarskim.

W większości przypadków krótkotrwały kaszel jest efektem infekcji wirusowej, która nie wymaga leczenia farmakologicznego. W takim przypadku zalecane są odpoczynek i picie dużej ilości płynów. W przypadku odczuwania bólu lub pojawienia się wysokiej gorączki zastosować można leki zawierające paracetamol lub ibuprofen.

W części przypadków przeprowadzenie odpowiedniej diagnostyki i określenie przyczyny kaszlu jest jedyną drogą do wyboru adekwatnego sposobu pozwalającego wyeliminować dolegliwość.

Lekarz, na podstawie rodzaju kaszlu (kaszel suchy czy mokry, krótko- czy długotrwały), objawów towarzyszących oraz ewentualnie dodatkowych badań może postawić rozpoznanie, które pozwoli nie tylko leczyć symptomy choroby, ale także wyeliminować jej źródło.

W zależności od przyczyny zastosowanie znajdują różne środki, które mogą pomóc w łagodzeniu objawów. Preparaty farmaceutyczne stosowane do leczenia kaszlu w poszczególnych jednostkach chorobowych to m.in.:

• środki antyhistaminowe, kortykosteroidy – stosowane np. w przypadku alergii,
• inhalatory zawierające kortykosteroidy i substancje rozszerzające oskrzela pomagające chorym na astmę,
• antybiotyki – wykorzystywane w leczeniu infekcji bakteryjnych,
• inhibitory pompy protonowej – stosowane w leczeniu refluksu żołądkowo-przełykowego.

W przypadku, gdy leczenie bezpośredniej przyczyny kaszlu nie jest możliwe, stosuje się czasami leki przeciwkaszlowe, które eliminują objawy.

Syrop na kaszel oparty na substancjach czynnych o działaniu wykrztuśnym często okazuje się pomocny w łagodzeniu objawów silnego kaszlu z gęstą i lepką wydzieliną. Dostępne bez recepty środki w tej postaci często zawierają substancje ziołowe, takie jak np. tymianek. Syrop na suchy kaszel może w składzie mieć np. prawoślaz lub pędy sosny.

Domowe sposoby na kaszel w wielu przypadkach skutecznie pomagają w łagodzeniu dolegliwości. Oto kilka z nich:

• pij dużo płynów – powoduje to rozrzedzenie wydzieliny, dzięki czemu jej wykrztuszanie staje się łatwiejsze,
• zadbaj o nawilżenie powietrza – możesz zastosować w tym celu specjalne nawilżacze lub wziąć gorący prysznic i spędzić trochę czasu w zaparowanej łazience,
• zastosuj inhalacje na kaszel,
• wykorzystaj miód – powszechnie stosowany domowy sposób łagodzący objawy kaszlu; w jednym z badań stwierdzono, że podanie 2 łyżeczek miodu było równie skuteczne w redukowaniu kaszlu spowodowanego infekcją dróg oddechowych, co popularny lek przeciwkaszlowy (na kaszel u dziecka do 1 r.ż. nie powinno się stosować tej metody ze względu na występujące u niemowląt ryzyko zatrucia bakterią wywołującą botulizm),
• ssij twarde cukierki – może to pomóc w łagodzeniu suchego kaszlu.

Kaszel u dziecka może mieć podobne przyczyny co ten występujący u dorosłych. Najczęściej spowodowany jest:

• infekcjami,
• obecnością ciała obcego w drogach oddechowych,
• astmą.

Suchy kaszel u dziecka może być wywołany także przez krztusiec – chorobę bakteryjną objawiającą się silnym, napadowym i długotrwałym kaszlem z towarzyszącą dusznością i świstem wdechowym.

Jest to choroba groźna szczególnie dla noworodków i niemowląt.

Powszechne zastosowanie szczepień ochronnych poskutkowało znaczącym zmniejszeniem częstości występowania krztuśca, jednak mimo tego każdego roku w Polsce odnotowuje się kilka tysięcy przypadków tego schorzenia.

Kaszel u dziecka powinien skłonić do szybkiego skonsultowania się z lekarzem, jeśli:

• kaszel jest duszący, towarzyszą mu trudności w oddychaniu, dziecko oddycha bardzo szybko lub głośno,
• kaszel występuje u niemowlęcia poniżej 4 miesiąca życia,
• pojawia się po zachłyśnięciu (nawet po kilku dniach, tygodniach),
• wykrztuszana jest krew lub wydzielina o zielonej lub żółtej barwie,
• dziecko ma gorączkę i zachowuje się w nietypowy sposób,
• silny kaszel prowadzi do wymiotów,
• kaszel u dziecka trwa powyżej 2 tygodni, a dolegliwości nie ulegają zmniejszeniu.

Do leczenia kaszlu u dziecka wywołanego infekcjami można wykorzystać opisane wyżej domowe sposoby. Popularnym sposobem łagodzenia suchego kaszlu jest także zastosowanie syropu na kaszel dla dzieci.

W przypadku innych niż infekcje zmian leżących u źródła problemu lekarz dobierze metodę leczenia w zależności od przyczyny. Kaszel u niemowlaka i dziecka do 6 r. ż.

nie powinien być leczony środkami dostępnymi bez recepty.

Wywołujące kaszel infekcje, takie jak przeziębienie czy grypa zazwyczaj nie stanowią zagrożenia zdrowia dla kobiety w ciąży ani jej dziecka. W leczeniu kaszlu w czasie ciąży należy jednak zachować ostrożność, ponieważ nie wszystkie środki farmaceutyczne stosowane do łagodzenia objawów są bezpieczne.

Warto w związku z tym skonsultować się lekarzem przez zastosowaniem jakichkolwiek leków na kaszel. Wizyta u specjalisty jest zalecana, jeśli kaszel w ciąży powoduje brak apetytu, trudności ze snem lub trwa kilka dni i nie ulega poprawie.

Gorączka (około 39 stopni C), duszący kaszel i ból w klatce piersiowej również stanowią wskazania do zasięgnięcia porady lekarskiej.

Powyższy artykuł ma charakter informacyjny i nie zastępuje konsultacji lekarskiej.

Bibliografia

1. National Health Service (2017) Cough.
2. Mayo Clinic (2019) Chronic cough.
3. Lamer-Zarawska E., Kowal-Gierczak B., Niedworok J. (red.) (2012) Fitoterapia i leki roślinne, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa.
4. UpToDate (2020) Patient education: Cough in children (The Basics).

Treści zawarte w serwisie mają wyłącznie charakter informacyjny i nie stanowią porady lekarskiej. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem.

Przewlekły kaszel u dziecka – jakie są przyczyny długotrwałego kaszlu u dziecka?

Nie zawsze długo utrzymujący się kaszel u dziecka można zakwalifikować jako kaszel przewlekły.

Kaszel u dziecka jest częstą przyczyną wizyt u pediatry, ale o chronicznych dolegliwościach można mówić dopiero wówczas, gdy kaszel trwa dłużej niż 8 tygodni. Ten długi przedział czasowy został wyodrębniony właśnie po to, by wyeliminować przypadki łagodnych zmian w układzie oddechowym, które nie wymagają pogłębienia diagnostyki.

Inną sytuacją, która wymaga dodatkowych badań jest ciągły kaszel u dziecka w nocy, który wybudza go ze snu i nie pozwala na odpoczynek nocny.

Uporczywy kaszel u dzieci – kaszel alergiczny i kaszel astmatyczny  

Przewlekły kaszel u dziecka przyczyny może mieć bardzo zróżnicowany, z czego nie wszystkie powiązane są ściśle z układem oddechowym.

Długotrwały kaszel u dziecka bez gorączki często przywodzi na myśl alergię. W wielu przypadkach te podejrzenia znajdują potwierdzenie, szczególnie jeśli kaszlowi towarzyszy wodnisty katar, świąd okolicy oczu lub nosa czy łzawienie oczu.

Alergenem mogą być pyłki drzew i kwiatów, roztocza kurzu domowego, sierść zwierząt, a także niektóre pokarmy. Kiedy dziecko cały czas kaszle, a powodem jest właśnie uczulenie, należy dążyć do unikania kontaktu z alergenami.

W leczeniu uciążliwego kaszlu alergicznego stosowane są także środki przeciwhistaminowe. 

Przewlekły suchy kaszel może wskazywać również na astmę oskrzelową. U dzieci schorzenie ma najczęściej podłoże alergiczne i wynika z nadmiernego skurczu błony mięśniowej oskrzeli w odpowiedzi na kontakt z potencjalnym alergenem. Często obserwuje się rodzinną postać choroby – u rodziców dziecka pojawia się alergia, choć niekoniecznie w postaci astmy oskrzelowej. 

Co oznacza ciągły kaszel u dziecka w nocy? 

Nocny kaszel przewlekły, nasilający się po przybraniu pozycji poziomej bywa symptomem refluksu żołądkowo-przełykowego, to znaczy sytuacji, w której dolny zwieracz przełyku – mięsień tworzący granicę pomiędzy przełykiem a żołądkiem – staje się niewydolny, a nadmierna ilość kwaśnego soku żołądkowego dostaje się do przełyku.

Kwaśna treść podrażnia delikatną śluzówkę przełyku, a czasem również gardła, co wywołuje silny, częsty kaszel. Przy refluksie żołądkowo-przełykowym dziecko może skarżyć się również na ból w klatce piersiowej czy nadbrzuszu, pieczenie i kwaśny smak w ustach, a rodzice mogą zaobserwować nieprzyjemny zapach z ust dziecka.

Dziecko cały czas kaszle – pasożyty, zatoki, migdałki?

Przyczyną ciągłego kaszlu u dziecka bywają choroby zatok. Objawem zapalenia zatok jest przewlekły mokry kaszel (kaszel zatokowy) oraz spływanie wydzieliny po tylnej ścianie gardła. Dolegliwościom towarzyszy wówczas stałe uczucie zatkanego nosa, katar, upośledzenie węchu oraz nosowa mowa u dziecka

Ciągły kaszel u dziecka może wynikać również z nieprawidłowości anatomicznych, jak przerost migdałków. Poza kaszlem obserwuje się wówczas częste infekcje gardła oraz stale otwarte usta u dziecka i unikanie oddychania przez nos

Długo utrzymujący się kaszel bardzo rzadko może być wywołany również zakażeniem glistnicą ludzką i jej przechodzeniem przez układ oddechowy. 

Inne przyczyny długo utrzymującego się kaszlu u dzieci 

Ciągłe pokasływanie u dziecka powinno skłonić rodziców do wizyty u lekarza, który, często na podstawie wywiadu czy obecności ewentualnych zmian osłuchowych, będzie mógł ustalić, dlaczego dziecko ma przewlekły kaszel. 

Do możliwych powodów należy zaliczyć również:

• narażenie na dym tytoniowy – choć rodzice często o tym zapominają, palenie w obecności dziecka i ekspozycja na szkodliwe substancje obecne w dymie papierosowym może być przyczyną długotrwałego kaszlu u dziecka, a nawet podłożem rozwoju astmy oskrzelowej w przyszłości;

• kaszel psychogenny – przewlekły suchy kaszel może być w niektórych przypadkach jedynie odruchem nerwowym, bez żadnych dodatkowych chorób; kaszel na tle nerwowym rozpoznaje się poprzez wykluczenie innych schorzeń;

• kaszel poinfekcyjny – jedna z częstszych przyczyn uporczywego kaszlu u dzieci, wywołuje go nadreaktywność dróg oddechowych, która pozostała po przebytej infekcji dróg oddechowych; szczególnie długo może utrzymywać się kaszel po zapaleniu płuc – w niektórych przypadkach nawet do 6. miesięcy od zachorowania;

• ciało obce w drogach oddechowych – w rzadkich przypadkach przyczyną przewlekłego kaszlu bywa niewielki przedmiot, który dziecko przypadkowo wzięło do ust w czasie zabawy i zamiast do przełyku trafiło ono do dróg oddechowych; ciało obce drażni wówczas drogi oddechowe, powoduje stan zapalny i prowokuje ciągłe pokasływanie.

Długotrwały kaszel – jakie badania będą niezbędne?

Pierwszym i jednym z najważniejszych badań, jakie przeprowadzi lekarz, próbujący ustalić, dlaczego dziecko ma ciągły kaszel, będzie dokładne zebranie wywiadu, to znaczy zadanie takich pytań, jak:

• Kiedy pojawił się kaszel?
• Jak często dziecko kaszle?
• Czy jest to kaszel mokry z odkrztuszaniem wydzieliny, czy też kaszel suchy, napadowy, duszący?
• Czy poza kaszlem dziecko ma inne objawy: jest niespokojne, zgłasza ból, nie może spać w nocy?
• Czy kaszel nasila się w określonych sytuacjach (w domu, przy zabawie, w przedszkolu, przy wyjściu na zimne powietrze)?
• Czy w rodzinie dziecka występują alergie?
• Jakie leki na kaszel były dotychczas stosowane(syrop na kaszel, tabletki, inhalacje)?

Po zebraniu tych informacji lekarz zbada dziecko za pomocą stetoskopu, by stwierdzić, czy kaszlowi towarzyszą zmiany osłuchowe.

Długotrwały kaszel u dziecka bez zmian osłuchowych może być symptomem chorób spoza układu oddechowego, na przykład refluksu żołądkowo-przełykowego.

W następnej kolejności, jeśli będzie taka potrzeba, lekarz może zlecić badania laboratoryjne krwi, testy alergiczne lub badanie radiologiczne płuc.

Aby wykluczyć inne przyczyny choroby, dziecko może otrzymać skierowanie do takich specjalistów, jak alergolog, laryngolog, pulmonolog czy gastroenterolog. W przypadku podejrzenia ciała obcego w drogach oddechowych poza zdjęciem radiologicznym płucem, konieczne może być wykonanie bronchoskopii – badania dróg oddechowych za pomocą giętkiego wziernika z umieszczoną na nim kamerą.

Co na kaszel suchy i mokry? Skuteczne domowe sposoby i kilka rad

Artykuły, Warto przeczytać

28 października 2018

Pytanie co Pan poleca na kaszel rozbrzmiewa w aptece równo przez cały rok. W tym wpisie przedstawię Ci mój punkt widzenia na kwestię leczenia suchego i mokrego kaszlu. Opowiem kiedy i jak stosować apteczne syropki. Dam Ci też kilka moich złotych rad i domowych przepisów.

Bezpośrednim przyczynkiem do napisania tego wpisu były 2 pytania od czytelniczek. Pierwsze z pozoru błahe. A drugie wbrew pozorom skomplikowane:

„Panie Tabletka, to te syropy na kaszel w ogóle mogą działać?”

„Witam, co do syropków – jak to jest z tymi syropami uniwersalnymi? Na suchy i mokry kaszel, czy one będą najlepsze?”

Dla mnie, jako osoby niosącej kaganek oświaty – takie pytania to „woda na młyn”. To do dzieła.

Czym jest kaszel? I czy zawsze trzeba coś na niego stosować?

Kaszel jest prawidłowym, fizjologicznym odruchem obronnym organizmu. Ułatwia oczyszczenie dróg oddechowych. Często spotykam się z podejściem  – że pacjenci robią wszystko, żeby ten kaszel ubić i wytłumić.

Nie tędy droga – a przynajmniej nie zawsze. Faktycznie – przy przewlekłym, nieproduktywnym kaszlu – po wykluczeniu poważniejszych przyczyn – kaszel się wycisza. Zwykle też kaszel wycisza się na noc – w końcu najlepiej człowiek leczy się podczas snu.

W innych sytuacjach – kaszel jest potrzebnym odruchem, który ułatwia samooczyszczanie dróg oddechowych.

I najważniejsze – kaszel może być objawem poważniejszych schorzeń (choćby bakteryjnego zapalenia płuc i oskrzeli, astmy POCHP) – i w takiej sytuacji – najpierw szukamy przyczyn – następnie leczymy przyczyny i równolegle łagodzimy kaszel.

Wyobraź sobie taką sytuację – mamy bakteryjne zapalenie oskrzeli. Silny kaszel. Najpierw lekarz wprowadza antybiotyk, żeby zlikwidować bakterie – przyczynę infekcji – do tego równolegle podajemy leki ułatwiające odkrztuszenie flegmy, a w końcowym etapie leczenia – leki łagodzące kaszel.

Co mogło by się stać, jeśli pacjent od początku hamowałby kaszel, a nie skupił się na szukaniu przyczyn? W szpitalu?

Jaki to kaszel? Suchy? Mokry? Czy mieszany?

Każda firma farmaceutyczna musi mieć w swoim portfolio syropek dla niezdecydowanych. Tak go nazywam. Można go nazwać mocniej – np.: syropek dla leniwych, albo dla tych którym nie po drodze do lekarza.

Faktycznie zdarza się, że kaszel jest rozwijający się. Wtedy nawet lekarzowi trudno jednoznacznie określić czy to kaszel suchy czy mokry. Mamy też sytuacje, kiedy kaszel suchy przechodzi w mokry.

I jeśli sprawa dotyczy dorosłych – to wyjścia są dwa. Albo po prostu poczekasz na rozwój infekcji i wstrzymasz się z wizytą w aptece. Albo reagujesz objawowo – hamujesz/pobudzasz/nawilżasz. W zależności od potrzeby.

Jeśli sprawa dotyczy dzieci – to zachęcam żeby jak najszybciej udać się do lekarza, na tak zwane osłuchanie. U dzieci infekcje potrafią rozwijać się bardzo szybko i mogą mieć dużo, dużo cięższy przebieg niż u dorosłych. Zdarza się, że już lekki kaszel może być skutkiem silnego ogniska zapalnego w płucach – co jest w stanie wysłuchać lekarz.

Podział syropów na kaszel według Pana Tabletki

Jak wiesz jestem farmaceutą, nie lekarzem – skupię się więc na tym czym dysponuje apteka i bardziej na działaniu substancji aktywnych niż diagnozowaniu.

Syrop na kaszel – lek, suplement czy wyrób medyczny?

Pisałem już o tym setki razy, więc tylko wspomnę – zwróć uwagę co kupujesz. Syropki suplementy diety – skreślam – w końcu SD nie leczą – są żywnością.

Syropy zarejestrowane jako wyroby medyczne (mają oznaczenie CE na opakowaniu) – działają w 90% tylko osłonowo, powlekająco – najbliżej im w działaniu do takiego smaru dla gardła.

To właśnie ta grupa syropów jest często reklamowana jako syropy które sprawdzą się w kaszlu suchym i mokrym, albo w każdym rodzaju kaszlu.

Mogą przydać się na początku infekcji, albo jako syrop drugi – uzupełniający.

Syropy leki – tutaj działanie jest uzależnione od zastosowanej substancji czynnej. Te syropy prawidłowo zastosowane – powinny działać jak trzeba – czyli albo pobudzać, albo hamować kaszel. Kluczowe jest dobre dopasowanie dawki do pacjenta i sytuacji.

Syropy na kaszel – podział według rodzaju działania

Syropy poślizgowe, smarujące

Pisałem o nich już wyżej. Ich działanie ma polegać na tworzeniu warstwy nawilżającej na śluzówkach. Sprawdzają się na początku infekcji, albo jako drugi preparat.

Do tej kategorii zaliczamy takie syropy jak: (kolejność losowa) Petit Drill, Herbapect Junior, Syrop prawoślazowy, Syrop Islandzki, GrinTuss, Junior Angin, syrop z babki lancetowatej.  Muconatural Complete, Grintuss,

Ja jestem zwolennikiem takich poślizgowców w formie tabletek/sprayów – ponieważ działają dłużej i łatwiej nimi trafić do gardła. A w mojej ocenie, najlepszym środkiem w tej grupie – jest dobry miód, ewentualnie miód połączony z olejem kokosowym. I kisiel lniany (przepis już w przyszłą sobotę, albo dzisiaj newsletterem).

Masz tutaj również do dyspozycji całą masę takich starych, dobrych środków – jak np.:

• tradycyjny syrop prawoślazowy
• syrop z cebuli/czosnku/imbiru
• zwykły kisiel ???? serio – super się sprawdzi np.: w ciąży
• kisiel ziołowy – np.: mój #turbokisiel
• może dobry miód? sprawdza się jako środek wspomagający
• może #turbomiód na odporności i wzmocnienia?

Tutaj możesz się zapisać na mojego newslettera (tylko pamiętaj żeby potwierdzić zapis w zwrotnym mailu który dostaniesz).

Syropy/tabletki wykrztuśne

Mają za zadanie albo ułatwić rozrzedzenie flegmy, albo pobudzić odruch kaszlu, albo jedno i drugie. Stosuje się je zwykle rano i w ciągu dnia. Ostatnią dawkę przyjmujemy kilka godziny przed snem – żeby nas kaszel nie męczył w nocy, jak się wypoziomujemy ????

Jeśli komuś nie pasuje forma syropu, to większość substancji wykrztuśnych da się kupić również w tabletkach. Istnieją też specyfiki do nebulizacji – ale te są dostępne już z przepisu lekarza.

Pamiętaj że żaden lek wykrztuśny, nie będzie działał jak trzeba, jeśli nie zadbasz o prawidłowe nawodnienie (!).

Żeby Ci łatwiej było skojarzyć – najpopularniejsze środki wykrztuśne to: Flegamina, Mucosolvan, Flavamed, ACC, Hedelix, Prospan, Hederasal, Sir. tymiankowy, itd…

Zastosowanie środka odflegmiającego, warto połączyć z nebulizacją i oklepywaniem. Takie combo świetnie się sprawdza u dzieci, które często kaszlą za słabo i nie odkrztuszają wystarczająco.

Środki przeciwkaszlowe

Tutaj mamy grupę preparatów które mają za zadanie kaszel hamować. Farmakologicznie te leki działają na różne sposoby – warto więc w razie czego testować różne substancje.

Leki przeciwkaszlowe zwykle stosuje się na noc, albo w wyciszaniu nieproduktywnego kaszlu w ciągu dnia.

Jeśli jesteś kierowcą, lub Twoja praca wymaga koncentracji – to bądź czujny – część tych leków może pogarszać czas reakcji i otumaniać.

Najpopularniejsze środki to: Supremin, Sinecod (krople już od 1m.ż. i syropy dla starszych), Maxipulmon, Levopront, DexaPini, DexaPico, Atussan,  itd…

Łączenie w ciągu dnia – leku wykrztuśnego i przeciwkaszlowego

Kłamią w reklamach i bazują na półprawdach. Nie da się jednocześnie kaszlu hamować i pobudzać. To tak jak jechać „wstecznym do przodu”. Nie da się tego robić jednocześnie – ale możemy te środki rozdzielić w czasie – a to już jest OK.

To częsta praktyka – polega na stymulowaniu kaszlu w dzień i hamowaniu go w nocy. Po prostu.

Do tego nawadnianie, oklepywanie i pozostałe leczenie jeśli lekarz zalecił.

Co na długo utrzymujący się, suchy kaszel poinfekcyjny?

Warto pamiętać, że często po infekcjach – już takich zaleczonych – kaszel utrzymuje się jeszcze z 2-3 tygodnie. Może to mieć związek z nadreaktywnością dróg oddechowych po infekcji. Jeśli to faktycznie taki suchy kaszel, pozostałość po infekcji – to z reguły się go wycisza.

Piszę to dlatego, ponieważ wiele osób się tym kaszlem martwi. Że antybiotyk już skończyli 2 tygodnie temu, osłuchowo jest czysto – a tu ciągle jeszcze kaszlą…Moja rada to – jeśli masz obawy – regularnie chodź się osłuchać do lekarza, wyklucz wszystkie przyczyny i zachowaj spokój. Często tak już jest, że po infekcji organizm potrzebuje czasu, żeby dojść do pionu.

Zadbaj o nawilżenie i odpowiednią jakość powietrza w miejscu w którym śpisz.

Częste infekcje z kaszlem?

Jeśli dziecko/dorosły często choruje na infekcje górnych i dolnych dróg oddechowych – warto wykluczyć alergiczne podłoże tego kaszlu.

Warto również zastanowić się nad jego innymi przyczynami – np.:

• refluks
• zarażenie glistą ludzką
• choroba zatok i wydzielina spływająca po tylnej ścianie gardła
• suche i zanieczyszczone powietrze w domu
• alergia
• POCHP
• …

Domowe sposoby na kaszel?

Kilka wymieniłem już wyżej we wpisie.  A dokładną rozpiskę i moje receptury będę rozsyłał niedługo moim newsletterem. Zapraszam, dołącz ???? tylko nie zapomnij potwierdzić zapisu (ten mail z potwierdzeniem, często ląduje w koszu).

• Zdrowotności!
• Pan Tabletka
• Marcin

P.S.: mam na blogu analizę jednego z takich syropków z reklam – zerknij – Herbapect – czy na pewno na każdy rodzaj kaszlu?