Jałowa martwica kości

Choroba Perthesa należy do grupy chorób objętych wspólną nazwą jałowe martwice kości. Jałowe martwice kości są zespołem chorobowym charakteryzującym się obumarciem tkanki kostnej, a częściowo także i tkanki chrzestnej w wyniku niedokrwienia w obrębie ograniczonego obszaru kości bez udziału bakterii chorobotwórczych.

Jałowe martwice kości mogą dotykać różnych elementów układu kostnego człowieka.

Jałowe martwice kości dotyczą głownie dzieci i młodzieży, a powstają one zwykle w nasadach kości.

Zwykle przyczyny upośledzające ukrwienie tych kości uzależnione są od wielu czynników, z których najważniejszymi są przewlekłe przeciążenie koniczyny, mechaniczne uciśnięcie naczyń, zatory, mikrourazy, wady rozwojowe, jak również zaburzenia hormonalne.

Jakie są objawy jałowych martwic kości?

Objawy chorobowe zwykle rozpoczynają się dyskretnymi bólami i oszczędzaniem chorej kończyny. Miejscowo stwierdza się pogrubienie zarysów, obrzęk, zwiększone ucieplenie, wzmożone napięcie mięśni oraz bolesność w końcowych fazach ruchu oraz przy obciążaniu kończyny.

Wyraźne dolegliwości, przykurcze stawowe oraz zmiany radiologiczne występują dopiero w pełni rozwoju procesu chorobowego. Obumarła tkanka kostna w następstwie wnikania w jej obszar ziarniny i naczyń stopniowo zaczyna ulegać osteolizie, a następnie odbudowie.

Nowo powstała tkanka kostna jest bardzo wrażliwa na ucisk i odkształcenia, dlatego przy niewłaściwym postępowaniu może ulec trwałemu zniekształceniu i stać się przyczyną kalectwa.

Której kości dotyczy zatem choroba Perthesa? U kogo najczęściej występuje?

Choroba Perthesa to jałowa martwica głowy kości udowej, jest ona najczęściej spotykana jałowa martwica wśród wszystkich martwic dziecięco-młodzieńczych. Występuje ona na wszystkich kontynentach, a dotyczy głownie rasy białej. Zazwyczaj zapadają na nią chłopcy pomiędzy piątym a ósmym rokiem życia.

Jakie są objawy choroby Perhesa?

Pierwszymi objawami jałowej martwicy głowy kości udowej są zazwyczaj utykanie oraz bóle stawu kolanowego, zdecydowanie rzadziej stawu biodrowego. Utykanie początkowo nasila się w ciągu dnia w czasie dłuższego chodzenia, zaś po wypoczynku zanika.

W czasie badania lekarz ortopeda stwierdza u dziecka ograniczenie odwodzenia, wyprostu i rotacji wewnętrznej. U nieleczonych dzieci może też dołączyć się przykurcz w przywodzeniu, zgięciu i rotacji zewnętrznej oraz wychudzenie mięśni uda i pośladka po stronie chorej.

Należy pamiętać o tym, że dolegliwości i objawy kliniczne w początkowym okresie choroby zwykle wyprzedzają zmiany radiologiczne o około 1-3 miesiące.

Z czym zazwyczaj różnicuje się chorobę Perthesa?

Lekarz ortopeda musi różnicować jałową martwice głowy kości udowej z łagodnym zapaleniem stawu biodrowego, jak również z młodzieńczym złuszczaniem się głowy kości udowej oraz z gruźlicą stawu biodrowego.

W jaki sposób rozpoznaje się jałową martwice głowy kości udowej?

Należy pamiętać, że do rozpoznania choroby Perthesa praktycznie w ogóle nie są przydatne badania laboratoryjne, bowiem zarówno morfologia, jak i poziom OB i badanie ogólne moczu przez cały okres trwania choroby nie wykazują żadnych odchyleń od stanu prawidłowego.

Niewątpliwie bardzo przydatnym badaniem jest wykonanie zdjęcia radiologicznego, na którym lekarz ortopeda jest w stanie stwierdzić zmiany charakterystyczne dla jałowej martwicy głowy kości udowej.

Bardzo wartościowym badaniem pomocniczym w diagnostyce choroby Perthesa jest też rezonans magnetyczny oraz scyntygrafia kostna, która w okresie niemym radiologiczne pozwala wykryć obszar niedokrwienia w obrębie nasady i przynasady kości udowej przez uwidocznienie miejsc upośledzonego wychwytu znacznika promieniotwórczego.

Z badań nieinwazyjnych na szczególną uwagę zasługuje również badanie usg, szczególnie we wczesnym okresie jałowej martwicy głowy kości udowej. Badanie usg umożliwia bowiem stwierdzenie obecności wysięku w stawie biodrowym, ocenę konturu chrzestnej nasady kości udowej, a także zmian toczących się w okolicy przynasad.

W późniejszym zaś okresie czasu choroby Perthesa badanie usg pozwala stwierdzić zmiany zachodzące podczas odbudowy martwiczo zmienionej nasady kości udowej, co umożliwia istotne ograniczenie liczby badań radiologicznych.

Jak długo zazwyczaj trwa proces chorobowy w przebiegu jałowej martwicy głowy kości udowej?

Zazwyczaj proces chorobowy trwa około dwóch- trzech lat. W zależności od stopnia rozwoju zmian martwiczych czas trwania choroby można podzielić na cztery okresy. Pierwszy to okres zmian początkowych, który trwa zwykle około 2-3 miesięcy.

W jego przebiegu na zdjęciu radiologicznym można zauważyć przede wszystkim poszerzenie szczeliny stawowej w wyniku istniejącego wysięku oraz pogrubienie chrząstki stawowej.

W okresie drugim (jest to okres martwicy), który utrzymuje się zwykle od 4 do 12 miesięcy, w obrazie radiologicznym dominują jednolite, wzmożone wysycenie punktu kostnienia bliższej nasady kości udowej. Okres trzeci to okres fragmentacji, trwa on od 6 miesiącu do kilku lat. Wyróżnia się on wyrastaniem nowych naczyń i odbudową kości udowej.

Okres czwarty natomiast to okres odbudowy lub zmian utrwalonych, rozpoczyna się on w momencie uwidocznienia obrysu nasady i kończy z chwilą uzyskania pełnej przebudowy struktury kostnej z zachowaniem prawidłowego kształtu lub różnego stopnia zniekształcenia głowy kości udowej.

Jak leczy się jałową martwicę głowy kości udowej?

Leczenie choroby Perthesa jest tak naprawdę uzależnione od wieku chorego dziecka, jak również od jego stanu klinicznego i całościowego obrazu chorobowego. Leczenie zatem sprowadza się w pierwszej kolejności do przywrócenia pełnego zakresu ruchów w stawie biodrowym oraz zachowania pełnego pokrycia głowy kości udowej przez panewkę.

W jaki sposób wygląda zatem to leczenie? Czy stosowana jest również rehabilitacja?

W leczeniu stosuje się wyciągi pośrednie, jak również ćwiczenia ruchowe w odciążeniu, fizykoterapię oraz opatrunki gipsowe. Dodatkowo, bardzo pomocne okazują się również zazwyczaj aparaty ortopedyczne odciążające i korygujące ustawienie kończyny w stawie biodrowym.

wróć do bloga czytaj kolejny

pastylki, odporność, podrażnienie, zaczerwienienie, ból 11.99 zł
pastylki, ból, podrażnienie, odporność 8.99 zł
tabletka, ból, chrypka, podrażnienie, suchość 8.99 zł
kapsułki, odporność, niedobór witamin 16.99 zł

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi

Ciemiączka są fizjologicznymi strukturami w obrębie czaszki noworodka i niemowlęcia. Ich głównym zadaniem jest zmniejszenie obwodu główki podczas przechodzenia przez kanał rodny w tracie porodu. Jakie są rodzaje ciemiączek u noworodków? Gdzie się znajdują i kiedy powinny się zrastać? Jak dbać o ciemiączko u noworodków? Podpowiadamy.
Złamanie zielonej gałązki jest charakterystyczne dla wieku dziecięcego, dotyczy niemowląt, małych dzieci oraz nastolatków. Jest to złamanie zamknięte, podkostnowe – bez przerwania ciągłości okostnej. Kość przypomina wtedy ułamaną, młodą gałązkę drzewa, stąd nazwa tego urazu. Złamania typu zielona gałązka nie są skomplikowane, nie wymagają nastawiania ani operacji, a kość zazwyczaj szybko się zrasta. Jak wygląda leczenie i rehabilitacja złamania typu torus?
Ukąszenia owadów, zwłaszcza w sezonie letnim, przysparzają sporo problemów, gdyż mogą wywoływać silny świąd, obrzęk w miejscu ukłucia lub nawet prowadzić do zagrażającego życiu wstrząsu anafilaktycznego u osób uczulonych na jad insektów. Jak postępować w przypadku ukąszeń owadów u dzieci?
Stulejkę definiuje się jako niezdolność do odsunięcia napletka pokrywającego żołądź prącia. Jest to niewielka wada anatomiczna występująca najczęściej u chłopców (do 3.-4. roku życia stan ten dotyczy ok. 90% dzieci płci męskiej i jest on fizjologiczny). U starszych dzieci w przypadku stulejki zaleca się zabiegi polegające na delikatnym odsuwaniu napletka i stosowaniu maści sterydowej. Stulejka patologiczna, która wymaga interwencji chirurgicznej, powstaje przeważnie na skutek stanów zapalnych bądź urazów.
Dyspraksja, nazywana również syndromem dziecka niezdarnego, to dysfunkcja percepcyjno-motoryczna przejawiająca się zaburzeniami koordynacji rozwojowej. Dzieci dyspraktyczne mają trudności z planowaniem i wykonywaniem czynności zarówno w zakresie motoryki małej (np. z rysowaniem, pisaniem, zapinaniem guzików), jak i w zakresie motoryki dużej (np. gra w piłkę, jazda na rowerze). Dyspraksja objawia się także opóźnionym rozwojem mowy, trudnościami ze skupieniem i z nauką czy zaburzeniami równowagi. Nie wpływa ona jednak na inteligencję. Aby pomóc dziecku, warto udać się do specjalistów, m.in. terapeuty SI, logopedy, pedagoga, aby dobrać odpowiednią terapię.
Kołdra obciążeniowa jest wykorzystywana w zaburzeniach propriocepcji, które pojawiają się m.in. u osób z autyzmem, ADHD czy zaburzeniami przetwarzania sensorycznego. Często jest także zalecana przy bezsenności, depresji, zespołach lękowych. Kołderka sensoryczna stymuluje czucie głębokie, “wyciszając” układ nerwowy. Jej stosowanie rozluźnia, relaksuje, poprawia jakość snu, redukuje napięcie. Wyjaśniamy, jak prawidłowo używać kołdrę obciążającą oraz jak dobrać jej wagę i rozmiar do potrzeb użytkownika.
Perły Epsteina to rodzaj torbieli dziąsłowych. Są to niewielkie zmiany o charakterze cyst wypełnione keratyną, które pojawiają się u niemowląt. Lokalizują się na podniebieniu i nie powodują żadnych dolegliwości. Perły Epsteina nie są groźne, jednak łatwo je pomylić z pleśniawkami czy aftami, dlatego też każde zmiany w jamie ustnej dziecka należy skonsultować z pediatrą.
Koślawość kolan to deformacja kończyn dolnych dotycząca przede wszystkim dzieci, choć może występować także u osób dorosłych. Do 6. roku życia koślawe kolana u dziecka są stanem fizjologicznym, jeśli natomiast nieprawidłowa budowa kolan utrzymuje się dłużej, należy udać się do ortopedy oraz fizjoterapeuty. Jak przebiega terapia koślawości kolan?

You might be interested: Kwashiorkor – przyczyny, objawy, leczenie niedożywienia białkowego

Jałowa martwica kości – jedna choroba o 40 twarzach!

Jałowa martwica kości to bardzo liczna grupa chorób, których wspólnym objawem jest obumieranie tkanki kostnej związane z zaburzeniami jej ukrwienia. Charakterystyczne jest, że martwicza tkanka zostaje po czasie zastąpiona przez nowy fragment kostny, który jednak nie spełnia swojej funkcji, ponieważ jest bardzo podatny na uszkodzenia i deformacje. Niesie to za sobą poważne konsekwencje dla pacjenta. Zobacz, jakie są przyczyny jałowej martwicy kości? Jakie objawy mogą wskazywać na rozwój tej choroby? Co powinno nas niepokoić? Czy istnieje leczenie jałowej martwicy kości?

Życiodajne krążenie krwi

Określenie „jałowa” świadczy o tym, że w procesie nekrozy nie biorą udział żadne drobnoustroje chorobotwórcze, takie jak na przykład bakterie, czy grzyby.

Żeby móc dobrze funkcjonować wszystkie tkanki Twojego organizmu muszą mieć odpowiednie ukrwienie, dzięki któremu dostarczane są do nich tlen i składniki odżywcze, a także odprowadzane zbędne produkty przemiany materii. Kości nie są tu wyjątkiem!

Czy wiesz, że kość, żeby móc spełniać tak doskonale swoje funkcje podporowe, praktycznie przez całe życie musi ulegać nieustannej przebudowie?

To właśnie dzięki bardzo rozbudowanej sieci naczyń krwionośnych możliwy jest ciągły przepływ krwi przez tkankę kostną.

Jeśli dojdzie do zaburzenia krążenia krwi np. w wyniku urazu lub zatoru, fragment kości zaopatrywany przez dane naczynie jest niedokrwiony i dochodzi do jego powolnej martwicy.

Jakie są przyczyny jałowej martwicy kości?

Choroba ta może dotknąć osoby w każdym wieku, niemniej stosunkowo często dotyczy dzieci, u których wzrost kości, a tym samym przyrost tkanki kostnej, jest szybki i intensywny.

Jałowa martwica kości może objąć praktycznie każdą kość, u dzieci i młodzieży najczęściej lokalizuje się w okolicy nasad kości długich. Szybki wzrost kości na przykład w trakcie tzw. „skoku rozwojowego” powoduje, że układ krwionośny nie nadąża z zaopatrywaniem nowej tkanki kostnej, co skutkuje niedokrwieniem.

Inną przyczyną tej choroby może być też nieprawidłowo leczona lub nieleczona w ogóle dysplazja stawu biodrowego. Niestety, wśród młodszych pacjentów bezpośrednia przyczyna choroby często pozostaje nieznana. A co sprzyja rozwojowi jałowej martwicy kości u dorosłych?

Do najczęstszych przyczyn jałowej martwicy kości zalicza się:

urazy kości,
mikrourazy (na przykład w wyniku wykonywania powtarzalnych czynności obciążających kość),
przemieszczenia w obrębie stawów,
choroby takie jak: toczeń rumieniowaty układowy, reumatoidalne zapalenie stawów,
nowotwory,
choroba dekompresyjna (kesonowa),
radioterapia, radiochemioterapia,
przewlekłe leczenie wysokimi dawkami glikokortykosteroidów,
alkoholizm.

Wiele twarzy choroby…

Jałowa martwica kości bardzo często dotyczy kości udowej, piętowej czy piszczelowej, może jednak zająć każdą kość. Istnieje ponad 40 nazwanych odmian jałowej martwicy kości − nazwa zależy od kości, którą zaatakowała choroba.

Oto kilka przykładów nazw jałowej martwicy kości w zależności od lokalizacji jaką zajmuje:

choroba Perthesa – głowa i szyjka kości udowej,
Choroba Osgooda-Schlattera – jałowa martwica guzowatości kości piszczelowej,
Choroba Kienböcka – kość księżycowata nadgarstka,
Choroba Haglunda – nasada kości piętowej,
Choroba Königa – martwica w obrębie stawu kolanowego.

Jak poznać, że to jałowa martwica kości? Objawy choroby

Niestety, przez długi czas jałowa martwica kości może nie dawać praktycznie żadnych objawów, co skutkuje tym, że pacjent nie zdaje sobie sprawy z tego, że jest chory.

Jednym z pierwszych symptomów jest zwykle ból i obrzęk zajętej okolicy np. bolesność nadgarstka lub nagłe dolegliwości ze strony biodra, czy kolana. Gdy tylko takie objawy się pojawią, należy jak najszybciej zgłosić się do lekarza.

U dzieci zauważenie problemu bywa trudniejsze i wymaga od rodzica dużej spostrzegawczości. Dzieci zwykle nie mówią wprost o bólu kości, zaczynają jednak utykać, chodzić na palcach lub unikać chodzenia na zajęcia wychowania fizycznego.

Jałowa martwica kości – leczenie

Leczenie zachowawcze opiera się kontrolowanym odciążeniu chorego stawu, co zapobiega postępowi choroby. W tym celu lekarz ortopeda może zalecić specjalne wyciągi, które gwarantują prawidłowe położenie chorej kości.

Niezbędne są także indywidualnie dobrane bierne i czynne ćwiczenia u fizykoterapeuty, by zapobiec rozwojowi przykurczów mięśniowych. Niestety, w zaawansowanych przypadkach leczenie jałowej martwicy kości wymaga postępowania chirurgicznego, np. całkowitej wymiany stawu biodrowego na protezę.

Podstawę terapii stanowi jak najwcześniejsze rozpoznanie choroby! Pamiętaj, by nigdy nie zwlekać z wizytą u ortopedy, ponieważ leczenie jest najskuteczniejsze właśnie w okresie, gdy objawy choroby są niewielkie.

Jałowa martwica kości u dzieci czyli martwica tkanki kostnej (nekroza kości)

2012-02-07 16:24 Agnieszka Paculanka Autor: _photos.com|photos.com Jałowa martwica kości

Jałowa martwica kości to choroba, która najczęściej pojawia się u dzieci w okresie szybkiego wzrostu kości długich. Lekarze podejrzewają, że jałowa martwica kości jest związana zaburzeniem krążenia w tkance kostnej. Martwica tkanki kostnej (nekroza kości) może rozwinąć się w każdej kości – znamy aż 40 różnych martwic tkanki kostnej. Martwica kości – objawy i leczenie.

Jałowa martwica kości u dzieci najczęściej dotyka nasady rosnących kości: głowy kości udowej, guzowatości kości piszczelowej, guza piętowego oraz głowy drugiej kości śródstopia. Nekroza może obejmować też inne kości, np. kręgosłupa czy miednicy.

>>Bóle kości dziecka: bóle wzrostowe i przeciążeniowe>>

Jałowa martwica kości u dzieci: objawy

Martwica tkanki kostnej u dzieci powoduje ból, ustępujący po odpoczynku, zmniejsza ruchomość chorego stawu, może być przyczyną utykania, obrzęków i bolesności uciskowej.

Ból często promieninuje na inne części ciała np. przy martwicy kości biodrowej ból promieniuje do pachwiny czy też na dół do kolana.

Lekarz stawia diagnozę na podstawie wywiadu z dzieckiem i po wykonaniu badania radiologicznego.

Jałowa martwica kości u dzieci: leczenie

Leczenie nekrozy u dzieci polega na ograniczeniu aktywności ruchowej dziecka, by ochronić obumarłą kość przed niekorzystnymi obciążeniami mechanicznymi, co ma zapobiec zgnieceniu nasad i umożliwić jak najbliższą prawidłowej odbudowę martwej kości.

Dziecku podaje się niesteroidowe leki przeciwzapalne, które łagodzą ból i zmniejszają stan zapalny towarzyszący nekrozie kości. Ostatnio okazało się, że bifosfoniany, stosowane w leczeniu osteoporozy, spowalniają proces martwiczy kości.

W niektórych przypadkach konieczne jest leczenie operacyjne.

Jałowa martwica kości u dzieci: rokowania

Jałowa martwica kości u dziecka może trwać od roku do czterech lat. Martwice pozastawowe można wyleczyć całkowicie, martwice powodujące zmiany w stawach szanse na to, że choroba nie pozostawi po sobie śladów sa mniejsze. A jeśli do tego nekroza została rozpoznana zbyt późno lub była źle leczona, doprowadza do zmian zwyrodnieniowo-zniekształcających.

Zobacz film: Łagodzenie bólu u niemowląt

Czy artykuł był przydatny?

DLA CIEBIE ZA DARMO! Szykujesz się do porodu? Chcesz wiedzieć co cię czeka, jak sobie radzić? Co może Ci pomóc? Koniecznie pobierz nasz specjalny poradnik, stworzony przez ekspertów!

Czytaj więcej

Jałowa martwica kości, zwana także aseptyczną martwicą kości lub aseptyczną nekrozą kości jest zespołem chorobowym, w której część tkanki kostnej ulega obumarciu i oddzieleniu, co prowadzi do zniekształceń i wtórnych zmian zwyrodnieniowych. Zmiany te często dotyczą także tkanki chrzęstnej.

Przyczyny

Przyczyną powstania tego typu zmian najczęściej są zaburzenia w ukrwieniu występujące głównie w nasadach kości u dzieci i młodzieży w okresie wzrostu, spowodowane:

przeciążeniem
mechanicznym uciskiem naczyń krwionośnych
urazami

You might be interested: Popękane naczynka na nogach

U dorosłych na ujawnienie się jałowej martwicy kości szczególnie narażone są osoby cierpiące na choroby reumatyczne. Jako najczęstsza przyczyna choroby wymienia się min:

głównie reumatoidalne zapalenie stawów
toczeń rumieniowaty
osoby długotrwale przyjmujące glikokortykosteroidy
osoby nadużywające alkoholu
choroba kesonowa (choroba nurków, powstaje po zbyt szybkim wypłynięciu na powierzchnię)
spadek hormonów u kobiet w wieku pomenopauzalnych

Kiedy jednak przyczyny choroby nie można jednoznacznie wskazać określa się ją jako idiopatyczną (pojawiające się spontanicznie, mające nieznane lub niejasne położecznie, przyczynę).

Choroba ta często występuje także u mężczyzn przed 50 rokiem życia. Przyczyną wówczas są zaburzenia krążenia krwi, które prowadzą do spadku ukrwienia oraz niedotlenienia tkanki kostnej, a w konsekwencji do jej martwicy i oddzielenia.

Objawy jałowej martwicy kości

Objawy mogą pojawić się nagle, np. na skutek urazu lub narastać powoli. W tym drugim przypadku objawy początkowej fazy choroby są mało specyficzne. Występuje wówczas ból:

często promieniujący
nasilający się podczas obciążania danej części ciała
nieustępujący w nocy

Wraz z rozwojem choroby dolegliwości te nasilają się prowadząc do powstawania przykurczy stawowych oraz występowania krótkotrwałej sztywności porannej.

Zwykle jednak ból wyprzedza zmiany radiologiczne, dlatego chory uskarża się na przewlekłe dolegliwości bólowe, których niestety na zdjęciahc RTG nie są uchwytne.

W przebiegu jałowej martwicy kości występujące zamiany radiologiczne, które są podstawą do określenia fazy choroby oraz właściwej diagnozy.

Wyróżnia się 4 fazy choroby:

Pierwsza faza choroby – stanowi tzw. stadium początkowe, w który nie występują jeszcze żadne zmiany widoczne na zdjęciu radiologicznym
Druga faza – zwana także stadium kondensacji tkanka kostna ulegająca martwicy zagęszcza się.
Trzecia faza – stadium fragmentacji, tkanka objęta martwicą oddziela się od pozostałej części kości.
Czwarta faza – to ostatnia faza, zwana zejściową charakteryzuje się występowaniem zniekształceń, zwężeniem szpary stawowej oraz nierówności powierzchni stawowych będących skutkiem przebytej martwicy.

Aseptyczna martwica kości

Jałowa martwica kości może rozwinąć się w każdej kości. Dotychczas rozpoznane jest jej około 40 odmian zależnych od miejsca występowania.

Do najczęstszych lokalizacji należy:

głowa kości udowej (choroba Perthesa)
guzowatość piszczeli (choroba Osgooda – Schlattera)
głowa II kości śródstopia (choroba Freiberga – Köhlera)
płytki graniczne trzonów kręgów (choroba Scheuermanna)
kość łódkowata (choroba Köhlera)
kość księżycowata (choroba Kienböcka)
nasada kości piętowej (choroba Haglunda)
bliższa przyśrodkowa część nasady kości piszczelowej (choroba Blounta określana także jako piszczel szpotawa)
głowa kości ramiennej (choroba Pannera)
kość łódeczkowata (choroba Preisera)

Profilaktyka

W większości przypadków jałowa martwica kości jest nie do przewidzenia, choć istnieją pewne grupy zawodowe, które mają predyspozycje do występowania choroby. Osoby kwalifikowane do pracy w warunkach wysokiego ciśnienia (hiperbarii) powinny być poddawane szczegółowym badaniom radiologicznym, aby wykryć ewentualnie pierwsze zmiany.

Jałowa martwica kości należy do chorób, które przez swoje niespecyficzne objawy powodują duże niebezpieczeństwo wystąpienia uszkodzenia stawów lub nawet kalectwa. Pierwsze objawy nie powinny być ignorowane, niezłocznie należy zgłosić się do specjalisty, który podejmie odpowiednie kroki w kierunku leczenia.

Autor

mgr Monika Musialik-Skinderowicz

Absolwentka Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach kierunku Fizjoterapia.

Jałowa martwica kości – przyczyny, objawy, przebieg, diagnostyka, leczenie

Jałowa martwica kości jest chorobą, która zwykle pojawia się w wieku dziecięcym. Nieuchronnie prowadzi ona do kalectwa, chociaż wdrożenie leczenia może znacznie złagodzić przebieg tej choroby. 123rf.com

Jałowa martwica kości jest chorobą, która charakteryzuje się stopniowym występowaniem zmian martwiczych zarówno tkanki kostnej, jak i chrzęstnej. Najczęściej dotyka ona dzieci w okresie intensywnego wzrostu. Jednakże może rozwinąć się ona również u osób dorosłych. Wyróżnia się kilkadziesiąt typów martwicy kości (nerkozy), w tym m.in. chorobę Osgooda-Schlattera i chorobę Scheuermanna. Jak objawia się martwica kości, co ją powoduje i jak się ją leczy?

Martwica kości (nekroza) może rozwinąć się w każdym obszarze – rozróżnianych jest aż 40 różnych postaci zespołu. Najczęściej występujące odmiany to:

Choroba Perthesa – dotyczy głowy i szyi kości udowej.
Choroba Osgooda-Schlattera – guzowatość kości piszczelowej.
Choroba Freiberga-Köhlera II – dotyczy głowy II, czasami III kości śródstopia.
Choroba Köhlera I – dotyczy kości łódkowatej.
Choroba Scheuermanna, czyli jałowa martwica kręgosłupa lub kifoza młodzieńcza- dotyczy płytek granicznych trzonów kręgów.
Choroba Kienböcka – dotyczy kości księżycowatej.
Choroba Königa – pod tą nazwą kryje się martwica oddzielająca kostno-chrzęstna kolana.
Choroba Haglunda – obejmuje nasadę kości piętowej.
Choroba Blounta – dotyczy bliższej przyśrodkowej części przynasady i nasady kości piszczelowej.
Choroba Pannera – dotyczy główki kości ramiennej.
Choroba Preisera – dotyczy kości łódeczkowatej.

Martwica kości, rozwija się wyniku zaburzenia ukrwienia tkanki kostnej. W przypadku dzieci, dokładne przyczyny rozwoju tego procesu nie zostały poznane.

Choroba Perthesa, czyli jałowa martwica kości udowej, może stanowić konsekwencję niewłaściwie przeprowadzonego leczenia dysplazji stawu biodrowego, może być też powikłaniem samej dysplazji.
Choroba Osgooda-Schlattera, w większości przypadków, dotyczy chłopców w okresie intensywnego wzrostu i może rozwinąć się w sytuacji, gdy układ krwionośny nie może dostarczyć odpowiedniej ilości substancji odżywczych do szybko rosnących kości.
Jałowa martwica kości może dotknąć także osoby dorosłe. W takim przypadku, najczęstsze przyczyny występowania nekrozy to:

Martwica kości nie daje charakterystycznych objawów. W początkowej fazie, u chorego pojawiają się dolegliwości bólowe, które ustępują po odpoczynku. Jeżeli zmiany martwicze objęły kończynę dolną, może wystąpić utykanie.

Dolegliwościom bólowym może towarzyszyć obrzęk, ocieplenie, wzmożone napięcie mięśni.

W zaawansowanej fazie, jałowa martwica kości objawia się przykurczami stawowymi i wzmożonymi dolegliwościami bólowymi i zniekształceniem obrysu kończyny.

Martwica kości doprowadza do obumierania tkanki kostnej, która początkowo ulega resorpcji (ubytkowi) i wchłanianiu, a następnie – odbudowie. Nowo powstała tkanka kostna jest podatna na ucisk i odkształcenia, przez co u chorego mogą wystąpić deformacje, których konsekwencją może być trwałe kalectwo.Dla jałowej martwicy kości, charakterystyczny jest przebieg fazowy, składający się z 4 etapów:

Faza początkowa – początek procesu obumierania kości, może charakteryzować się bezobjawowym przebiegiem.
Faza jałowej martwicy – dochodzi do powstania martwiczej tkanki kostnej.
Faza fragmentacji – na tym etapie, tkanka martwicza zastępowana jest nową.
Faza odbudowy i utrwalonych zmian – dochodzi do całkowitego zastąpienia tkanki martwiczej.

Martwica kości wymaga wdrożenia odpowiedniego leczenia, w przeciwnym wypadku powstałe deformacje mogą doprowadzić do trwałego kalectwa. W pierwszej kolejności, lekarz przeprowadza szczegółowy wywiad, podczas którego pyta o czas występowania objawów, o okoliczności pojawiania się dolegliwości bólowych, przebyte urazy, przyjmowane leki i choroby współwystępujące.

W dalszej kolejności, wykonywane jest badanie przedmiotowe, które pozwala określić stopień nasilenia zmian.

Celem wykluczenia podłoża infekcyjnego lub autoimmunologicznego, zlecone zostaną podstawowe badania moczu i krwi.

Przeprowadzone zostaną badania obrazowe – RTG lub TK oraz USG stawu. Należy jednak podkreślić, że w początkowej fazie, zmiany mogą być niewidoczne w obrazie badań.

Martwica kości podlega leczeniu, którego celem jest zmniejszenie obciążenia obszaru, w którym wystąpiły zmiany. Pozwala to na uniknięcie zniekształcenia zdrowej tkanki, która w przebiegu schorzenia zastępuje tkankę martwiczą. Sposób odciążenia dobierany jest stosownie do obszaru, w którym wystąpiły zmiany.

Jeżeli u chorego pojawił się przykurcz mięśni, lekarz może zalecić odpowiednio dobrane ćwiczenia fizjoterapeutyczne. W niektórych przypadkach, wymagane jest czasowe unieruchomienie stawu (jałowa martwica nadgarstka) bądź całej kończyny (jałowa martwica kości piszczelowej).

Leczenie operacyjne stosowane jest w zaawansowanej postaci choroby.

Źródła:

Choroby autoimmunologiczne. Czym są i jak je leczyć?

Jałowa martwica kości – objawy, diagnoza, leczenie

Jałowe martwice kości to grupa chorób kości prowadząca do ich martwicy. Choć przyczyny rozwoju schorzenia nie są do końca znane, to przypuszcza się, że mają one związek z nieprawidłowo działającym układem krążenia. Ze względu na lokalizację zmian, medycyna wyróżnia blisko 40 różnych martwic.

O martwicy jałowej mówimy wtedy, gdy zmiany pojawiają się bez udziału drobnoustrojów (bakterii, wirusów czy pasożytów). W miejscu, gdzie rozwija się martwica, część kości obumiera.

You might be interested: Migrena szyjna – szyjnopochodny ból głowy od kręgosłupa szyjnego

W miarę postępu choroby tkanka martwicza wchłania się i jest zastępowana przez nową, odbudowującą się tkankę kostną. Nowa tkanka jest jednak niepełnowartościowa i podatna na deformacje.

Zdaniem specjalistów postęp martwicy spowodowany jest nieprawidłowym krążeniem w obrębie tkanki kostnej. Najczęściej do zaburzenia ukrwienia kości dochodzi pomiędzy przynasadą, a nasadą kości.

Zaburzony obieg krwi może być spowodowany:

urazem, złamaniem lub zwichnięciem doprowadzającym do uszkodzenia naczyń krwionośnych, które dotleniają i odżywiają kości. Przerwanie tego procesu prowadzi do obumierania tkanki kostnej,
miażdżyca lub anemia sierpowata sprzyjają odkładaniu się komórek tłuszczowych, które zatykają tętnice i znacznie zmniejszają ilość przepływającej krwi,
przyjmowanymi lekami oraz niektórymi chorobami typu Legga-Calvégo-Waldenströma-Perthesa (martwica głowy i szyjki kości udowej) czy chorobą Gauchera.

Jałowe martwice kości dużo częściej diagnozowane są u osób przyjmujących przez długi czas glikokortykosteroidy, nadużywających alkoholu oraz chorujących na reumatoidalne zapalenie stawów, bądź z toczniem.

Schorzenie może pojawić się w każdym wieku, jednak najczęściej diagnozowane jest u dzieci w okresie dojrzewania. Zmiany dotykają rosnące jeszcze kości i pojawiają się przede wszystkim w kościach długich (udowa, piszczelowa), a także w obrębie śródstopia, kręgosłupa oraz miednicy.

Pierwszym objawem jałowej martwicy kości jest ból w zmienionym chorobą stawie, który bardzo często promieniuje do innych części ciała. Pacjenci skarżą się na znaczne kłopoty z poruszaniem oraz dokuczliwy i uporczywy ucisk.

Najskuteczniejszym sposobem na potwierdzenie jałowej martwicy kości, obok wywiadu z chorym, są badania obrazowe. Zmiany, które powstają w wyniku jałowej martwicy kości, są widoczne na zdjęciach rentgenowskich czy wyniku tomografii komputerowej kończyny.

W diagnozie pomocne jest również wykonanie badania ultrasonograficznego (USG) stawu. Uwaga! W początkowym stadium choroby zmiany mogą być niewidoczne w badaniach obrazowych, stąd wskazane bywa ich powtórzenie.

Z drugiej strony: wyraźne objawy zazwyczaj pojawiają się w stadiach bardziej zaawansowanych.

Aby leczenie jałowej martwicy kości mogło być skuteczne konieczne jest wyeliminowanie obciążeń, dzięki czemu możliwa jest odbudowa fragmentu kości.

Dodatkowo wprowadza się leczenie farmakologiczne, głównie niesteroidowe środki przeciwzapalne, które pozwalają zahamować postęp stanu zapalnego oraz złagodzić ból. Niekiedy podaje się leki stosowane przy leczeniu osteoporozy, które zapobiegają obumieraniu tkanki kostnej.

W rzadkich, zaawansowanych przypadkach choroby stosowane jest leczenie operacyjne, które ma na celu nadanie prawidłowego kształtu kości oraz przyspieszenie przebudowy stawu.

Czas trwania terapii zależy przede wszystkim od wieku dziecka oraz zajętego obszaru. Jeśli choroba nie dotknęła stawu możliwa jest całkowita odbudowa zniszczonej kości, w pozostałych przypadkach nie zawsze jest to możliwe. Należy jednak pamiętać, że leczenie przynosi zadowalające efekty jedynie przy wczesnym rozpoznaniu i wprowadzeniu odpowiedniej terapii.

Choroba Osgooda-Schlattera – objawy i leczenie

Choroby narządu ruchu związane z ubytkami masy kostnej dość jednoznacznie kojarzą się z osteoporozą – problemem występującym przeważnie u osób starszych, który w dużej mierze może być spowodowany podeszłym wiekiem i wieloletnią eksploatacją kości.

Zupełnie inaczej jest w przypadku jałowej martwicy kości, które może rozwijać się jednakowo u dzieci i dorosłych. Niniejszy tekst poświęcamy jednej z jej postaci – jest to choroba Osgooda-Schlattera, określana również jako jałowa martwica kości piszczelowej.

Proces martwiczy kości polega na postępującym obumieraniu tkanki, który nie jest zależny od procesu starzenia się organizmu i związanych z nim zmian fizjologicznych (stopniowy spadek wytrzymałości kości). Określenie martwicy mianem „jałowej” dodatkowo podkreśla brak udziału chorobotwórczych drobnoustrojów (np.

bakterii, wirusów czy organizmów pasożytniczych), które często mogą stanowić przyczynę stanów zapalnych oraz poważnych zakażeń układu kostnego. Obumierająca tkanka kostna z czasem ulega całkowitemu zniszczeniu, organizm wchłania ją i w jej miejsce produkuje nową w celu wypełnienia powstających ubytków.

Niestety, wytworzona tkanka kostna jest o wiele słabsza i gorszej jakości od dotychczasowej, co determinuje znacznie mniejszą wytrzymałość na deformacje i obciążenia ze strony narządu ruchu.

Rozwijająca się jałowa martwica kości z czasem powoduje duże ubytki w strukturze kości, zwiększając ryzyko na trwałe i poważne kontuzje o charakterze złamań czy zmiażdżeń.

Problem jałowej martwicy kości dotyczy jednakowo dzieci i dorosłych. W przypadku młodszej grupy pacjentów procesy martwicze zwykle wiążą się z okresem dojrzewania i występującego gwałtownego wzrostu. Układ kostny może wówczas nie otrzymać wystarczającej ilości składników odżywczych, które pozwolą zaopatrzyć rozwijające się kości.

To z kolei prowadzi do problemu z niedokrwieniem tkankowym i pojawieniem się zmian o charakterze martwiczym. W innych przypadkach jałowa martwica kości może być następstwem nieprawidłowego i nieskutecznego leczenia dysplazji stawu biodrowego.

Wówczas zmiany martwicze mogą objąć kości piszczelową i udową, prowadząc do zubożenia masy kostnej prawie całej kończyny dolnej. Choroba najczęściej występuje u chłopców między 10, a 15 rokiem życia. Zwykle powiązana jest z dużym stopniem aktywności fizycznej oraz regularnymi treningami (przeważnie biegania i piłki nożnej). Nieco inaczej jest w przypadku osób dorosłych.

W ich sytuacji przyczyny są bardziej zróżnicowane, a sam proces martwiczy przejawia wtórny charakter. Obecność jałowej martwicy kości u dorosłych można powiązać z przebytym już urazem (np. złamania z przemieszczeniem), systematycznie powtarzającymi się mikrourazami (np.

w trakcie przygotowań do zawodów sportowych), leczenia niektórymi środkami farmakologicznymi (np. glikokortykosteroidami), nadużywaniem alkoholu i papierosów czy nieprawidłowym funkcjonowaniem gospodarki tłuszczowej i zaburzonym poziomem cholesterolu.

Proces jałowej martwicy kostnej może obejmować całą kończynę dolną lub konkretne kości. W zależności od lokalizacji problemu wyróżniamy:

Guz piętowy
Głowa II kości śródstopia
Głowa kości udowej – choroba Perthesa
Guzowatość kości piszczelowej – choroba Osgooda-Schlattera

Obecny proces martwiczy wywołuje wyraźny wzrost ocieplenia oraz pojawienie się obrzęku w obrębie guzowatości kości piszczelowej. Pacjent zaczyna odczuwać wyraźnie dolegliwości bólowe, które ulegają nasileniu w trakcie ucisku struktury.

Ból stawu kolanowego jest odnotowywany zwłaszcza w trakcie chodu, przemieszczania się po schodach i podczas dłuższego lub krótszego biegania. Okolica kolan odznacza się sporą tkliwością.

Chory boryka się z problemem wzmożonego napięcia mięśniowego, zwłaszcza w obrębie mięśnia czworogłowego uda. Przebieg choroby Osgooda-Schlattera jest długi i może trwać nawet kilka lat. Warto jednak zaznaczyć, że w tym czasie okresy zaostrzenia objawów są rzadkie.

W większości przypadków jałowa martwica kości piszczelowej ma łagodny przebieg i daje dobre rokowania dla procesu leczenia.

Punktem wyjścia jest oczywiście prawidłowo postawione rozpoznanie. Diagnoza o obecności zmian martwiczych może być postawiona na podstawie badania palpacyjnego obszaru kości piszczelowej.

Należy jednak pamiętać, że technika obrazowa pozwoli na dokładniejsze ukazanie struktur kostnych.

Wykonanie zdjęcia RTG umożliwi potwierdzenie zaniku beleczkowatej struktury kości (czyli martwicę tkanek), a w bardziej zaawansowanych stadiach choroby zwapnienia kostne.

Leczenie operacyjne jałowej martwicy kości jest prawdziwą ostatecznością.

Interwencja chirurgiczna dla choroby Osgooda-Schlattera jest ukierunkowana na odtworzenie lub nadanie zupełnie od nowa prawidłowego kształtu połączenia stawowego, a także przyśpieszenie reakcji jego przebudowy.

Rokowania choroby są jednak w większości przypadków pozytywne, dlatego decyzja o operacji jest zwykle podyktowana ciężkim stanem chorego lub wykryciem problemu w bardzo zaawansowanym stadium rozwoju.

Terapia osób, u których została zdiagnozowana jałowa martwica kości piszczelowej polega na oszczędzaniu chorej kończyny dolnej. Rehabilitacja jest więc ukierunkowana na naukę bezpiecznego obciążania kończyny, ćwiczeń w odciążeniu, a także przygotowanie indywidualnego zestawu aktywności wspomagających pracę mięśni w ograniczonych warunkach.

Terapeuci mogą wspomagać gimnastykę ruchową oraz techniki manualne poprzez wykorzystanie terapeutycznych właściwości zimna (np. w formie okładów), które pozwolą złagodzić uporczywe dolegliwości bólowe. Jak już wcześniej zostało wspomniane, proces rehabilitacji jałowej martwicy kości piszczelowej zwykle trwa około kilku miesięcy.

Jeśli powyższy problem dotyczy także Ciebie, skontaktuj się z nami telefonicznie pod numerem 12 342 81 90 bądź wyślij e-maila na adres [email protected]

Centrum rehabilitacji i terapii Open Medical tworzą wysoko wyspecjalizowani lekarze, którzy nie tylko posiadają ogromną wiedzę i lata doświadczenia, a także dbają o ciepłą atmosferę.

Dołącz do grona zadowolonych pacjentów Open Medical i zacznij żyć pełnią życia!