Liszaj płaski – rodzaje, przyczyny, objawy, leczenie, domowe sposoby

Julia Krupińska

Ewa Podsiadły-Natorska

Monika Wysocka

Agata Oleszkiewicz

Inga Kazana

Zuzanna Bodzoń

Agata Brandt

Lena Helman

Anna Jastrzębska

Natalia Suchocka

Lena Helman

Urszula Gruszka

Natalia Suchocka

Małgorzata Germak

Natalia Suchocka

Lena Helman

Agata Oleszkiewicz

Julia Krupińska

Agnieszka Jankowska

Justyna Mazur

Marta Figas

Marta Figas

Milena Marchewka

Milena Marchewka

Liszaj – przyczyny i naturalne metody leczenia. Jak się pozbyć liszaja?

Choroba ta atakuje skórę, błony śluzowe, owłosioną skórę głowy i płytki paznokciowe. Fot. pixabay.comLiszaj – dlaczego powstaje?

Liszaj nie jest chorobą zakaźną, ale przyczyny powstawania tego schorzenia nie są do końca znane. Zazwyczaj zmagają się z nim osoby w średnim wieku, po przekroczeniu 30. roku życia. Problem ten częściej dotyka kobiet. Istnieją przypuszczenia, że na rozwój liszaja mają choroby autoimmulogiczne – zazwyczaj wtedy, gdy komórki układu odpornościowego wytwarzają przeciwciała, a tym samym atakują same siebie.

Bardzo często występuje u osób, które mają zdiagnozowana marskość wątroby, cukrzycę czy zapalenie wątroby. Wiąże się to z infekcją wirusem zapalenia wątroby typu C.

Przyczyna występowania liszaja może być także przyjmowanie niektórych leków, np. penicylaminy, soli złota, arsenu, metylodopyny oraz kwasu paraaminosalicylowy, które wywołują wysypkę. Innymi lekami, które mogą mieć znaczny wpływ na pojawianie się liszaja to także diuretyki stosowane podczas leczenia wysokiego ciśnienia krwi i chorób serca.

Co ciekawe, pojawienie się liszaja może mieć również podłoże psychogenne. Występowanie lub nasilenie zmian chorobowych zauważa się u osób poddanych silnemu stresowi.

Wykazano, że schorzenie to związane jest z pewnymi cechami osobowości, między innymi ze zwiększoną podejrzliwością, nieufnością, skłonnością do obwiniania się, zwiększonym poczuciem lęku oraz obniżonym nastrojem. U osób, które maja skłonności do tego typu zachowań, liszaj występuje znacznie częściej.

Liszaj może być również schorzeniem dziedzicznym. Liszaj, jako jednostka chorobowa, po raz  pierwszy został opisany przez Erazma Wilsona w 1869 roku.

Problem ten częściej dotyka kobiet. fot. pixabay.com

Liszaj płaski. James Heilman, MD [CC BY-SA 3.0], via Wikimedia CommonsCzym objawia się liszaj?

Zmiany skórne, które są charakterystyczne dla liszaja mogą rozwijać się w jednej konkretnej okolicy albo w wielu częściach ciała. Choroba przejawia się występowaniem czerwonych i/lub purpurowych grudek na skórze, które mogą wywoływać silny świąd.

Tak naprawdę objawy zależne są od tego, którą część ciała zaatakował liszaj:

Skóra – na ciele pojawiają się symetryczne, sinoczerwone grudki wielkości około 1-3 mm, zazwyczaj o błyszczącej powierzchni. Czasami można na nich dostrzec niewielkie białe linie, rzadziej pęcherze i bąble.

Towarzyszy im charakterystyczny świąd skóry, a ulgę przynosi pocieranie skóry, a nie jej drapanie.

Zmiany te często łuszczą się i zazwyczaj pojawiają się na skórze nadgarstków, w dolnej części pleców, na kostkach i łydkach.

Jama ustna – liszaj, pod postacią białej siateczki, objawia się na wewnętrznej stronie policzków. W niektórych przypadkach występuje także na języku, wargach i dziąsłach. Charakteryzuje się zaczerwienieniem, opuchlizną, łuszczeniem się błony śluzowej na dziąsłach oraz bolesnymi owrzodzeniami, które powodują uczucie palenia.

Trzeba wiedzieć, że liszaj pojawiający się na tej części ciała zwiększa ryzyko zachorowania na raka jamy ustnej! Uważany jest wtedy za stan przednowotworowy, ale w przypadku pojawienia się zmian na błonie śluzowej, ryzyko rozwoju zmian nowotworowych zwiększa się aż pięciokrotnie. W Takim wypadku na rozwój nowotworu jamy ustnej może mieć wpływ przewlekły stan zapalny.

Szczególnie niepokojąca jest ich lokalizacja na języku oraz postać nadżerkowa.

Owłosiona skóra głowy – występuje zaczerwienienie i podrażnienie, pojawiają się niewielkie grudki, włosy zaś tracą swoja objętość lub intensywnie wypadają. W skrajnych przypadkach pojawiają się blizny prowadzące do łysienia bliznowaciejącego.

Narządy płciowe – liszaj zazwyczaj atakuje żeńskie narządy płciowe. Charakteryzuje się świądem sromu, który obecny jest przy pogrubieniu skóry w tej okolicy, a także białym grudkom.

Paznokcie – pojawiają się na nich podłużne i żółtawe bruzdy, występują ubytki w płytce paznokcia, a z czasem nawet jego stopniowe wykruszanie. Może także dojść do takiej sytuacji, że płytka paznokcia całkowicie zaniknie.

Zazwyczaj zmagają się z nim osoby w średnim wieku, po przekroczeniu 30. roku życia. fot. pixabay.com

Jak skutecznie wyleczyć liszaja?

Przede wszystkim trzeba udać się do dermatologa, który zdiagnozuje to schorzenie. Czasami, w celu potwierdzenia diagnozy, lekarz może zlecić dodatkowe badania, np. biopsję. W skrajnych przypadkach należy wykonać badania krwi, które wykluczą inne choroby. Liszaja jamy ustnej powinien zdiagnozować stomatolog.

Niestety nie ma żadnego uniwersalnego leku na wyleczenie liszaja. W wielu przypadkach znika samoistnie, ale w międzyczasie przysparza choremu wielu problemów, zmniejszając dyskomfort i jakość życia. Terapia zazwyczaj opiera się na stosowaniu środków miejscowych lub tabletek przyjmowanych doustnie.W leczeniu liszaja można stosować następujące metody:

• przyjmowanie leków przeciwhistaminowych, które łagodzą swędzenie;
• kortykosteroidy do stosowania miejscowego, czyli wszelkiego rodzaju kremy lub maści, mające na celu wyeliminowanie opuchlizny i zaczerwienienia;
• zażywać kortykosteroidów w postaci doustnej lub iniekcji (zastrzyków) – w ten sposób łagodzą objawy liszaja utrzymującego się przez dłuższy czas lub w sytuacjach, gdy na skórze występuje wiele grudek i inne bolesne owrzodzenia;
• terapia PUVA, czyli zabieg rozjaśniania skóry z wykorzystaniem światła;
• używanie kwasu retinowego – stosowany na skórze lub przyjmowany w formie tabletek w celu rozjaśnienia skóry;
• stosowanie maści na liszaj zawierająca takrolimus lub krem zawierający pimekrolimus – można ją również używać w przypadku leczenia innych problemów skórnych, np. wyprysków.

Liszaj nie jest chorobą zakaźną, ale przyczyny powstawania tego schorzenia nie są do końca znane. fot. pixabay.com

Leczenie liszaja domowymi metodami

Leczenie liszaja domowymi metodami wiąże się w wieloma wyrzeczeniami. Powinno się wyeliminować spożywanie niektórych posiłków i płynów.

Przede wszystkim należy zrezygnować z ostrych potraw, owoców cytrusowych i skoków na bazie cytrusów (pomarańczowy i grejpfrutowy). Również pomidory i dania na bazie tych warzyw, wszelkiego rodzaju sosy i keczup powinny zniknąć z codziennego jadłospisu.

Chipsy i inne słone przekąski oraz napoje zawierające kofeinę (kawa, czarna herbata, cola) także powinny być ograniczone do minimum.

Gdy na skórze pojawia się nieestetyczne i uporczywe grudkowe zmiany, znaczną (chociaż chwilową) ulgę przyniesie owinięcie opatrunkiem tych obszarów. W taki sposób złagodzimy uczucie swędzenia i ograniczymy chęć drapania skóry.W przypadku wypadania włosów oraz pogorszenia stanu paznokci niezbędna jest wizyta u dermatologa. Bez odpowiedniej diagnozy i leczenia objawy mogą się jedynie nasilić.

Jeśli zmagamy się z liszajem w jamie ustnej, który zwiększa ryzyko zachorowania na nowotwór, niezwłocznie trzeba ograniczyć, a docelowo całkowicie wykluczyć palenie papierosów oraz spożywanie alkoholu.

Dwa razy dziennie należy szczotkować zęby oraz stosować nic dentystyczną. Co 6-12 miesięcy powinno odwiedzać się dentystę i robić regularny przegląd stanu zębów oraz badania jamy ustnej.

Jednak sprawdzonym domowym sposobem na liszaja pojawiającego się w obrębie jamy ustnej stosowanie płukanki z np. z malwy czy siemienia lnianego.

Jeśli zauważymy na ciele jakiekolwiek objawy, niezwłocznie należy udać się do lekarza specjalisty, który zdiagnozuje problem i zaleci odpowiednią kurację. Liszaj jest nie tylko nieestetycznym schorzeniem, ale przede wszystkim jest uporczywy i znacznie wpływa na nasz komfort. Dlatego jeśli wystąpią pierwsze symptomy, nie ma co czekać – trzeba zapisać się na wizytę u specjalisty.

Klaudia Kwiatkowska

Liszaj: nieprzyjemna przypadłość, której objawy można łagodzić leczeniem domowym

• Stosuje się więc leczenie zachowawcze, które obejmuje:
• – glikokortykosteroidy (np. Encorton) podawane doustnie przez okres kilku tygodni;
• – leki immunosupresyjne (np. metotreksat, cyklosporyna) doustnie;
• – antybiotyki (szczególnie erytromycyna) doustnie;

– retinoidy (np. izotretinoina) doustnie.

1. W leczeniu miejscowym liszaja stosuje się:
2. – maści i kremy z glikokortykosteroidami, maści z kwasem salicylowym (mają usunąć nadmiar zrogowaciałego naskórka i zwiększyć skuteczność steroidów),
3. – maści z mentolem łagodzące świąd
4. – leczenie domoweliszaja obejmuje płukanki, okłady, kompresy i napary z ziół, maseczki z niektórych warzyw (marchewka, ziemniak)
5. WAŻNE: Wszystkie metody leczenia, również leczenie domowe liszaja, muszą być prowadzone pod ścisłą kontrolą lekarską.

Domowe sposoby leczenia liszaja sprowadzają się do złagodzenia świądu i pieczenia, a także do zapewnienia działania osłaniającego i powlekającego skórę objętą schorzeniem. Takie działanie mają np. płukanki z malwy czy siemienia lnianego.

Photo by Viliman Viliman on Unsplash

Liszaj – leczenie domowe: płukanki, okłady, napary

Płukanka z siemienia lnianego

Łyżkę siemienia zalać szklanką wrzątku. Odstawić na 15 minut do zaparzenia, przemywać zmiany skórne.

Płukanka z malwy

Kwiat malwy czarne zaparzyć pod przykryciem. Naparem przemywać zmienioną chorobowo skórę.

Okłady z marchwi

Marchew zetrzeć na tarce o grubych okach, dodać łyżkę oliwy z oliwek. Papkę nakładać na skórę na 15 minut, następnie spłukać.

Kompres z nagietka

4 łyżki kwiatów nagietka gotować w szklance wody około 20 minut. Napar odcedzić i w postaci kompresu przykładać na zmiany skórne.

Okłady z ziemniaków

Ziemniaka umyć i pokroić na cienkie plasterki. Przykładać do skóry na kwadrans, skórę następnie posmarować oliwą z oliwek.

Napar z glistnika jaskółcze ziele

Łyżeczkę suszonego ziela zalać szklanka wrzątku, zaparzać pod przykryciem. Naparem przemywać chore miejsca, w których pojawił się liszaj.

Napar z mydlnicy lekarskiej

Dwie łyżki korzenia mydlnicy zalać szklanką wody, gotować 5 minut. Odstawić na 15 minut, odcedzić. Naparem przemywać skórę lub robić kompresy.

Okłady z siemienia

Łyżkę sproszkowanego siemienia zalać szklanką wody i gotować do otrzymania zawiesiny. Okładać nią skórę i pozostawiać, aż wyschnie. Zmywać letnią wodą.

Domowe leczenie liszaja warto zacząć od przyjrzenia się dobrze jadłospisowi.

Należy wykluczyć z niego ostre potrawy, a także owoce cytrusowe, soki na ich bazie, pomidory i potrawy na ich bazie (sosy, ketchup), chipsy oraz inne produkty zawierające dużo soli i napoje zawierające kofeinę. Składniki wymienionych produktów mogą nasilić objawy choroby w jamie ustnej.

iStock

Rodzaje liszaja:

Liszaj płaski

OBJAWY:  swędzące i błyszczące zmiany na skórze, z czasem pojawiają sine grudki; zazwyczaj atakuje łokcie, paznokcie, nadgarstki, nogi i tułów.

Liszajem płaskim nie można się zarazić, zwykle ustępuje samoistnie. Przyczyną powstawania liszaj płaskiego jest niska odporność, zaburzenia układu autoimmunologicznego, zakażenie wirusem HBV lub HCV, cukrzyca, stres, niektóre leki.

LECZENIE LISZAJA PŁASKIEGO: silnie działające kortykosteroidy (pod opatrunkami lub we wstrzyknięciach doogniskowych). Na błony śluzowe kortykosteroidy stosuje się w skojarzeniu z retinoidami.

Dla ciężkich postaci liszaja płaskiego lub odmian opornych na leczenie miejscowe, stosuje się kortykosteroidy, retinoidy (izotretynoina, acytretyna), cyklosporynę A i sulfony. Inną metodą leczenia liszaja jest fotochemioterapia (PUVA lub PUVA-bath), która odgrywa ważną rolę w leczeniu rozsianego liszaja płaskiego.

• Niektóre inne rodzaje liszaja płaskiego:
• – liszaj płaski brodawkujący, jest to postać przerosła, najczęściej występuje na skórze kończyn dolnych,
• – liszaj płaski zanikowy, w tej postaci zmiany ustępują, pozostawiając jednak ślady
• – liszaj płaski barwnikowy, którego wykwity mają ciemne lub bardzo ciemne zabarwienie,
• – liszaj płaski mieszkowy, w którym zmiany umiejscawiają się w okolicy mieszków, przywłosowych, zajmują też skórę owłosioną,[/*]
• – liszaj płaski pęcherzowy, gdzie obok (lub wśród) typowych grudek pojawiają się zmiany pęcherzowe, występują również zmiany zanikowe skóry, błon śluzowych i płytek paznokciowych,
• – nietypowa odmiana stanowiąca przejście między liszajem płaskim i rumieniowatym.
• Powikłaniem liszaja płaskiego może być erytrodermia, złuszczające zapalenie skóry.

Liszaj rumieniowaty

Istnieją dwa jego rodzaje – przewlekły liszaj rumieniowaty skórny i narządowy.

OBJAWY LISZAJA RUMIENIOWATEGO SKÓRNEGO: ma postać okrągłych blizn i wysypki w kolorze brunatnym i czerwonym. Pojawia się na nosie i na owłosionej skórze głowy oraz na powierzchni dłoni.

Odmiana liszaja narządowego ma podłoże autoimmunologiczne – organizm wytwarza przeciwciała skierowane przeciwko zdrowym komórkom, co prowadzi do zmian w narządach.

Uważa się, że przyczyny tego schorzenia są genetyczne, hormonalne lub wirusowe. 

LECZENIE: odbywa się zazwyczaj w szpitalu i jest długotrwałe. Stosuje się maści glikokortykosteroidowe. Osobom chorym zaleca się stosowanie maści przeciwgrzybicznych i przeciwbakteryjnych oraz dbanie o higienę skóry.

Liszaj twardzinowy

OBJAWY: początek choroby to małe, białe plamki – błyszczące i gładkie, które z czasem powiększają się i marszczą. Pojawiają się blizny. Przyczyny tej choroby mają podłoże hormonalne i odpornościowe.

Atakuje narządy płciowe i odbyt, a także piersi i ramiona. Chorują głównie kobiety (zwłaszcza po menopauzie).

LECZENIE: liszaja twardzinowego leczy się glikokortykosteroidami z dodatkiem preparatów przeciwgrzybiczych i przeciwbakteryjnych.

liszaj leczenie domowe

• Artykuły
• Pytania do lekarzy

Leczenie liszaja twardzinowego wymaga stosowania sterydów i maści łagodzących swędzenie. Liszaj twardzinowy może doprowadzić nawet do nowotworu. (…) Leczenie objawowe liszaja płaskiego możemy podzielić…

Leczenie liszaja twardzinowego wymaga stosowania sterydów i maści łagodzących swędzenie. Liszaj twardzinowy może doprowadzić nawet do nowotworu. (…) Leczenie objawowe liszaja płaskiego możemy podzielić…

Zmiany skórne wywołane przez liszaj Liszajowi, oprócz zmian skórnych i obrzękowych charakteryzuje się silnym świądem.

Łysienie i liszaj płaski są ze sobą ściśle powiązane. (…) Leczenie łysienia związanego z liszajem płaskim polega na usuwaniu operacyjnym miejsc zmienionych przez blizny.

Ten i inne popularne domowe ‘lekarstwa’ nie zawsze są skuteczne. Dodatkowo mogą pogłębić problem.

Liszaj płaski – objawy i leczenie Podstawowy objaw to grudka, zwykle błyszcząca, wieloboczna, czerwonawa, ale może być też ze zbieleniami. (…) Ponieważ jednoznaczne przyczyny liszaja płaskiego są wciąż nieznane, leczenie…

Istnieją oczywiście domowe sposoby, które mogą złagodzić nieprzyjemne objawy. (…) Dlatego jeśli drapanie w gardle nie ustępuje po dwóch tygodniach należy skonsultować się z lekarzem, który zleci odpowiednie badania i dopasuje leczenie

Leczenie łupieżu Domowe sposoby w postaci maseczek czy płukanek mogą być niewystarczające. Należy zmienić także nawyki pielęgnacyjne. (…) Paweł Baljon Sucha skóra na czole i leczenie łupieżu – odpowiada…

Leczenie polega na przyjmowaniu produktów takich jak Laremid czy Stoperan, a także leków adsorpcyjnych. (…) Skutecznym domowym sposobem na biegunkę jest ‘kisiel’ z siemienia lnianego.

Domowe sposoby na zajady Domowe sposoby na zajady pomogą złagodzić tę przykrą dolegliwość. (…) Leczenie zajadów Jeśli domowe sposoby na zajady nie działają, sięgnij po preparaty…

Leczenie jelitówki Leczenie jelitówki polega przede wszystkim na łagodzeniu jej objawów, ponieważ nie ma żadnego leku na tę chorobę. (…) Domowe sposoby łagodzenia jelitówki Oprócz picia dużej ilości…

Wyposażenie apteczki domowej Za wyposażenie apteczki domowej powinna odpowiadać jedna, dorosła osoba. (…) Apteczka domowa powinna być przeglądana co kilka miesięcy.

Liszaj rumieniowaty Liszaj rumieniowaty, znany też jako toczeń rumieniowaty, to rzadka choroba tkanki łącznej, która może przybierać postać skórną lub (…) Leczenie chorób autoimmunologicznych skóry Leczenie…

Domowe sposoby i leczenie stłuczeń Stłuczenie zazwyczaj jest niegroźną dolegliwością, którą można leczyć w warunkach domowych. (…) Aby zmniejszyć ból można stosować domowe sposoby….

Leczenie polega na przyjmowaniu produktów takich jak Laremid czy Stoperan, a także leków adsorpcyjnych. (…) Skutecznym domowym sposobem na biegunkę jest ‘kisiel’ z siemienia lnianego.

Witam! Czy liszaj twardzinowy sromu jest chorobą przekazywaną genetycznie? Czy w Poznaniu lub Szczecinie wykonuje się leczenie tego schorzenia metodą fotodynamiki?Jest to choroba, w ktrej komponenta genetyczna odgrywa znaczenie, jednak nie jest to…

Witam. Mój czteromiesieczny syn dostał uczulenia na skórze o nazwie LISZAJ. Co to jest dokładnie? Jak to leczyć? I jak tego unikać? Dodam że używam tych samych detergentów do prania. Jakie mogą być przyczyny liszaja u dziecka? Czy liszaj u dziecka czy…

Dzień dobry, chciałabym zadać pytanie dotyczące domowego leczenia świerzbu. Czy istnieją jakieś skuteczne, domowe sposoby na świerzb? Mam wrażenie, że pojawiły się u mnie pierwsze symptomy tego schorzenia. Od zawsze mam głęboką wiarę w domowe sposoby…

Witam serdecznie !!!! Jakie leczenie liszaj płaski,smaruję maścią Novate Clobetasoli 05,mg/g. Zbytnio nie pomaga,co na dziąsła w jamie ustnej. Nie jest to stan ciężki ale jest tego trochę narazie różowe miejsca na rękach,nogach, plecach i tyłku nie…

Witam od roku zdiagnozowano u mnie liszaja płaskiego sromu stosowałam przypadkowe maści próbowałam wyleczyć się domowymi sposobami ale bez większego skutku czy ma pan doświadczenie i pozytywne efekty w leczeniu tej choroby i co by pan mi mógł doradzić…

jak leczyć liszaj płaski skóry głowyhttps://portal.abczdrowie.pl/liszaj-plaski

Od tygodnia walcze z objawami, ktore u lekarza pierwszego kontaktu zdiagnozowano jak zapalenia pecherza. Sam zaczalem przyjmowac Furaginum, ale lekarz przepisal mi Cipronex 500 mg (na 5 dni), ktory po 3 dniach przyniosl ulge, ale tylko czesciowa. Cisnienie…

Dzień dobry, chciałabym się dowiedzieć czy kamicę nerkową mogę wyleczyć sama tzn. bez konieczności udania się do gabinetu lekarskiego. Czy to jest popularna choroba? Ile osób w Polsce choruje? Pozdrawiam, Kasia KKamica nerkowa to częsta choroba = kilka…

Zrobilam wycinek sromu z wycinku wynika ze mam liszaj twardzinowy zanikowy sromu prosze mi opisac co to za choroba i z skad sie bierze?Witam serdecznie. Liszaj twardzinowy i zanikowy sromu jest chorobą o nie do końca poznanej etiologii. W patogenezie…

Witam, u mojej 7-letniej córki został stwierdzony liszaj twardzinowy w okolicach intymnych. Diagnozę postawiła ginekolog, potwierdził jeden dermatolog. Drugi zaprzeczył. Leczymy się maściami – najpierw Ovestin, teraz Protopic (ten bardzo podrażnia)….

Jak leczyć liszaj pospolity i czy możliwe jest wyleczenie?Witam! Zwykle stosowane jest leczenie miejscowe. Odpowiednią terapię dobierze specjalista dermatolog w odniesieniu do aktualnego stanu klinicznego. Możliwe jest uzyskanie braku nawrotów choroby.

Witam, Jaki wpływ na przebieg ciąży i rozwój płodu ma liszaj płaski? Bardzo się martwi, proszę o pomoc!Zależy to od tego, jakie leczenie Pani stosuje – w tym celu powinna się Pani skontaktować z dermatologiem. Sama choroba nie powinna mieć wpływu…

Od ponad pół roku zmagam się z chorobą paznokci. Lekarz stwierdził, że to liszaj płaski lub łuszczyca. Smaruję paznokcie płynem beliosalic, jednak zastanawiam się, czy istnieje jakaś dieta, wspomagająca leczenie? Z góry dziękuję za odpowiedź.Witam, proszę…

Dzień Dobry Niestety miałem ostre nadżerkowe zapalenie żołędzia i napletka. Aktualnie to się goi. Niestety zdiagnozowano u mnie też liszaj twardzinowy na napletku, spowodował też zwężenie napletka, jestem kwalifikowany do obrzezania. I tu pytania: czy…

W listopadzie zeszłego roku straciłam swoją suczke, która miałam zaledwie 2 lata ze schroniska. Miala usuwany kamień z ząbków pod narkoza, wszystko było dobrze do czasu jak wróciliśmy do domu i zaczęła się dusić. Odeszla na naszych rękach… Prawdopodobnie…

Liszaj płaski – rodzaje, przyczyny, leczenie

Liszaj płaski to przewlekła choroba, która pojawia się w wyniku zapalenia wątroby, przyjmowania niektórych leków, a także po przeszczepie narządów. Jakie są objawy liszaja płaskiego? To przede wszystkim zmiany skórne, błon śluzowych, a także paznokci. Może pojawiać się również świąd skóry.

Spis treści

Liszaj płaski jest chorobą skóry o charakterze przewlekłym, niezakaźnym, zajmować może również błony śluzowe oraz nierzadko paznokcie. Cechuje się występowaniem zmian grudkowych, czyli wykwitów wyniosłych ponad powierzchnię, ustępujących zwykle bez pozostawienia blizn. Przybierają barwę żywoczerwoną lub siną. Niekiedy towarzyszy zmiennie nasilony świąd.

Rodzaje liszaja płaskiego

Wyróżniamy cztery najważniejsze odmiany liszaja płaskiego:

• przerosła (brodawkująca) – charakteryzuje się występowaniem różnej wielkości ognisk nadmiernie zrogowaciałego naskórka, przybierają one formę brodawek, zamiast typowych struktur grudkowatych, pojedyncze ogniska mogą się ze sobą zlewać;
• zanikowa – zmiany przyjmują zazwyczaj kształt obrączkowaty, w części centralnej obecne niewielkie blizny lub przebarwienia;
• mieszkowa – drobne grudki lokalizują się w okolicach mieszków włosowych, z racji obfitości włosów na skórze głowy ta postać liszaja płaskiego najczęściej zajmuje właśnie tę okolicę, nierzadko dochodzi do ustępowania zmian z pozostawieniem rozległych blizn;
• pęcherzowa – występuje w dwóch głównych postaciach, z pęcherzami zlokalizowanymi wyłącznie w obrębie dłoni i stóp, w skórze z rozwiniętymi już typowymi zmianami oraz z pęcherzami zarówno w skórze zdrowej, jak i zmienionej i na błonach śluzowych bez predylekcji do konkretnych części ciała; forma występująca w obrębie dłoni i stóp, tzw. postać akralna, jest głównie wynikiem działania czynników mechanicznych (jak ucisk i pocieranie źle dopasowanego obuwia lub biżuterii).

Choroba trwać może nawet kilka lat. Dotyczy głównie osób dorosłych, między 20. a 40. rokiem życia. Częstość występowania rośnie wraz z wiekiem. Notuje się podobną liczbę zachorowań wśród kobiet i mężczyzn.

Liszaj płaski – przyczyny i czynniki ryzyka

Wśród najważniejszych przyczyn występowania liszaja płaskiego wymienia się:

• wirus zapalenia wątroby typu B i C (HBV, HCV);
• przyjmowane leki – sole złota (np. obecne w preparacie Tauredon, stosowanym w reumatoidalnym, łuszczycowym lub młodzieńczym zapaleniu stawów), leki przeciwmalaryczne (np. Arechin), leki stosowane w leczeniu schizofrenii (np. Fenactil, Largactil);
• wstrząsy psychiczne;
• przeszczepy narządów, ze szczególnym uwzględnieniem przeszczepów szpiku kostnego.

Choć mechanizmy prowadzące do rozwoju choroby nie są do końca poznane, powszechnie uważa się, że główną rolę odgrywają reakcje autoimmunologiczne.

 W sytuacji prawidłowej komórki układu immunologicznego wytwarzają przede wszystkim przeciwciała skierowane przeciwko strukturom obcym dla organizmu, tzw. antygenom.

 Jednak powszechnie wiadomo, że we krwi każdego zdrowego człowieka znaleźć można śladową ilość przeciwciał skierowanych przeciwko antygenom własnym, tzw. autoantygenom.

Z wiekiem poziom tych właśnie przeciwciał zwiększa się, co może sugerować postępujące uszkodzenie układu immunologicznego, „przestrajającego się”, by reagować na prawidłowe struktury ustroju, jak na obce.

W tym mechanizmie komórki układu immunologicznego wytwarzają przeciwciała przeciwko keratynocytom zlokalizowanym w najgłębszej warstwie naskórka, niszcząc je.

 Skutkuje to powstaniem zmian obrzękowych w obrębie głębszych warstw skóry.

Ciekawym zjawiskiem jest występowanie liszaja płaskiego u pacjentów po przeszczepie szpiku kostnego, u których doszło do rozwoju choroby przeszczep przeciwko gospodarzowi.

Polega ona na reakcji szczególnego rodzaju komórek odpornościowych dawcy (limfocytów T), podanych wraz z przeszczepem lub rozwijających się z niego, z antygenami biorcy.

Uszkodzeniu podlegają przede wszystkim skóra, układ pokarmowy i wątroba.

Wśród najważniejszych czynników ryzyka rozwoju liszaja płaskiego wyróżniamy:

• infekcje wirusowe, szczególnie wirusem zapalenia wątroby typu B i C (HBV i HCV);
• przyjmowanie leków zawierających sole złota, chinidynę (w lekach przeciwmalarycznych), leków stosowanych w leczeniu schizofrenii;
• przeszczep narządu w ciągu ostatnich kilku miesięcy, w tym przede wszystkim przeszczep szpiku kostnego;
• zaburzenia psychiczne i sytuacje stresowe;
• wiek – 20-40. rok życia.

Reklama

Liszaj płaski – objawy

Wyróżnia się kilka charakterystycznych objawów liszaja płaskiego:

• zmiany w obrębie skóry – wyniosłe ponad powierzchnię grudkowe wykwity, powstałe w wyniku nagromadzenia płynu w obrębie głębszych warstw skóry – w skórze właściwej;
  • zmiany są różnokształtne,
  • wieloboczne o błyszczącej powierzchni,
  • zazwyczaj barwy czerwonawej,
  • sinej lub sinofiołkowej,
  • przy dokładnym oglądaniu uwidaczniają się nierównomierne, smugowate zbielenia na powierzchni zmiany w postaci delikatnej siateczki, tzw. siateczka Wickhama;
  • wykwity ułożone są zwykle w sposób linijny lub obrączkowaty; 

Zmiany ustępują w charakterystyczny sposób, nie pozostawiając blizn, a jedynie brunatne przebarwienia; miejsca na skórze szczególnie predysponowane to wewnętrzne powierzchnie nadgarstków, przedramiona, podudzia;

• zmiany w obrębie błon śluzowych – błona śluzowa jamy ustnej zajęta jest w 50% przypadków, zwykle w obrębie policzków wzdłuż zgryzu zębów, na języku, ewentualnie na czerwieni wargowej, obserwujemy zmiany głównie kształtu drzewkowatego (najbardziej charakterystyczny dla liszaja płaskiego!), niekiedy linijnego lub obrączkowatego; w 20% przypadków zajęte są również błony śluzowe narządów płciowych, częściej u mężczyzn niż u kobiet;
• zmiany w obrębie paznokci – przyjmują postać podłużnych bruzd na płytce paznokcia lub spełzania płytek, pojawiają się zwykle równocześnie ze zmianami skórnymi lub je poprzedzają, rzadko natomiast występują jako jedyne objawy liszaja płaskiego;
• świąd skóry o różnym nasileniu.

Zmiany nie wywołują dolegliwości bólowych.

Liszaj płaski – wizyta u lekarza

W przypadku liszaja płaskiego należy udać się do dermatologa. Choroba w większości przypadków ma przebieg łagodny. Leczenie w trybie ambulatoryjnym zwykle jest wystarczające, choć długotrwałe. Hospitalizacja rzadko jest wymagana.

W trakcie wizyty u specjalisty przydatne będą dla pacjenta odpowiedzi na następujące pytania:

• Przyjmowanie jakich środków przeciwbólowych dozwolone jest w trakcie trwania choroby i po jej ustąpieniu?
• Czy dozwolone jest wystawianie zmian na działanie promieni słonecznych?
• Kontakt z jakimi przedmiotami, substancjami chemicznymi jest przeciwwskazany w czasie trwania choroby? Czy dozwolone jest swobodne uczęszczanie na basen, gdzie powszechna jest silnie chlorowana woda? Jeśli tak, czy należy uprzednio zabezpieczyć zmienione miejsca odpowiednimi maściami lub kremami?
• Jak długo mogą utrzymywać się objawy skórne?
• Czy należy unikać szczególnego rodzaju pokarmów w czasie występowania objawów choroby?

Liszaj płaski – diagnostyka i rozpoznanie

Chory zgłaszając się do specjalisty powinien:

• dokładnie opisać swoje obecne dolegliwości,
• czy podobne zdarzały się już w przeszłości,
• wymienić choroby, na które aktualnie cierpi, ewentualnie poważne schorzenia przebyte w przeszłości,
• przyjmowane obecnie leki,
• skłonność do alergii, jeśli tak – to na co.

Istotnym narzędziem diagnostycznym w przypadku liszaja płaskiego jest badanie fizykalne przeprowadzane podczas wizyty w gabinecie specjalisty.

Konieczne jest, aby pacjent był gotów zaprezentować lekarzowi każdy fragment ciała wraz z błoną śluzową jamy ustnej, nie tylko miejsce występowania grudek. W ten sposób przeprowadzane jest pełne, prawidłowe badanie dermatologiczne.

Oglądaniem i dotykiem specjalista ocenia charakter zmian.

Jednym z ważniejszych i bardzo przydatnych badań diagnostycznych w liszaju płaskim jest badanie histopatologiczne polegające na pobraniu fragmentu zmiany i jego ocena pod mikroskopem. Nie jest wymagane specjalne przygotowanie pacjenta do zabiegu.

Charakterystycznym dla liszaja płaskiego obrazem mikroskopowym są uszkodzone keratynocyty warstwy podstawnej naskórka. Badanie histopatologiczne jest całkowicie bezpieczne dla pacjenta. Wyjątkiem jest uczulenie na środek znieczulający.

Dlatego bardzo ważne jest poinformowanie lekarza o jakichkolwiek problemach, które wystąpiły przy poprzednim podaniu lidokainy (np. podczas znieczulania zęba).

Leczenie liszaja płaskiego

W przypadku liszaja płaskiego stosujemy jedynie leczenie zachowawcze. Nie eliminuje ono przyczyn choroby, a jedynie objawy.

Do leczenia ogólnego zaliczamy:

• glikokortykosteroidy (np. Encorton) podawane doustnie przez okres kilku tygodni;
• leki immunosupresyjne (np. metotreksat, cyklosporyna) doustnie;
• antybiotyki (szczególnie erytromycyna) doustnie;
• retinoidy (np. izotretinoina) doustnie.

W terapii miejscowej zmian skórnych zastosowanie znajdują:

• maści i kremy z glikokortykosteroidami wcierane dwa razy dziennie; w przypadku zmian rozległych przed zastosowaniem glikokortykosteroidów należy nałożyć maść z kwasem salicylowym, usunie ona nadmiar zrogowaciałego naskórka i zwiększy skuteczność steroidów;
• maści z mentolem w przypadku nasilonego świądu.

Miejscowo na zmiany w obrębie błon śluzowych stosuje się:

• zawiesiny, roztwory i maści z glikokortykosteroidami;
• retinoidy w postaci roztworów do pędzlowania jamy ustnej.

Leczenie liszaja płaskiego odbywa się w warunkach domowych po konsultacji ze specjalistą i wyborze odpowiednich leków z wyżej wymienionych.

Liszaj płaski – zapobieganie

Profilaktyka liszaja płaskiego obejmuje:

• wykrywanie i leczenie wszelkich ognisk infekcji w organizmie, ze szczególnym uwzględnieniem wirusowego zapalenia wątroby typu B i C;
• zaprzestanie stosowania leków podejrzanych o wywołanie objawów liszaja;
• diagnozowanie i skuteczne leczenie zaburzeń psychicznych, unikanie sytuacji wybitnie stresowych;
• regularne badania kontrolne w przypadku pacjentów po przeszczepach.

Liszaj płaski – jak sobie radzić z chorobą?

Jedynymi skutecznymi sposobami na życie z liszajem płaskim jest regularne przyjmowanie leków dokładnie w takiej dawce i tak długo jak w zaleceniach specjalisty oraz o ile to możliwe, unikanie czynników ryzyka.

Niektóre leki, jak np. glikokortykosteroidy, nie pozostają bez wpływu na stan zdrowia pacjenta, obciążone są szeregiem działań ubocznych. Chory ma możliwość współdecydowania o sposobie leczenia poprzez odpowiedź na następujące pytania:

Odpowiedzi na wyżej wymienione pytania pomogą lekarzowi zdecydować, czy terapia sterydami jest dla pacjenta bezpieczna, czy korzyści przewyższą ewentualne skutki uboczne leczenia.

Ponadto ważne jest, zwłaszcza dla młodych kobiet chcących zajść w ciążę, zastanowienie się nad wprowadzeniem retinoidów do terapii ogólnej.

Wykazują one silne działanie teratogenne (zaburzają prawidłowy rozwój wewnątrzmaciczny płodu, co może skutkować wadami wrodzonymi u dziecka).

Dlatego w trakcie przyjmowania retinoidów, jak i przez wiele miesięcy po zaprzestaniu terapii, należy przyjmować doustne środki antykoncepcyjne. Podjęcie leczenia tą grupą leków wyklucza zatem możliwość zajścia w ciążę przez długi czas.

• Jabłońska S., Majewski S.,Choroby skóry i choroby przenoszone drogą płciową,Wydawnictwo Lekarskie PZWL,Warszawa,2008
• Szczeklik A.,Choroby wewnętrzne, tom II,Medycyna Praktyczna,Kraków,2006
• Gołucki Z., Łańcucki J., Farmakoterapia chorób skóry. Leki zewnętrzne,Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich,Warszawa, 1993

Dziękujemy za przeczytanie naszego artykułu do końca. Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami na temat zdrowia i zdrowego stylu życia, zapraszamy na nasz portal ponownie!