Nagłe zatrzymanie krążenia (NZK) – wytyczne, mechanizm, postępowanie

Każdy z nas nie tylko może, ale wręcz musi udzielić poszkodowanemu pomocy. Mówi o tym art. 162 Kodeksu Karnego:

“ § 1. Kto człowiekowi znajdującemu się w położeniu grożącym bezpośrednim niebezpieczeństwem utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu nie udziela pomocy, mogąc jej udzielić bez narażenia siebie lub innej osoby na niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. “

Pamiętajmy jednak, że:

“ § 2. Nie popełnia przestępstwa, kto nie udziela pomocy, do której jest konieczne poddanie się zabiegowi lekarskiemu albo w warunkach, w których możliwa jest niezwłoczna pomoc ze strony instytucji lub osoby do tego powołanej. “

Zgodnie z Ustawą z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym, podczas udzielania pomocy podlegamy takiej samej ochronie, jak funkcjonariusze publiczni.

Szacuje się, że średni czas, który upływa od wezwania zespołu ratowniczego aż do jego dotarcia na miejsce zdarzenia, wynosi od 5 do 8 minut.

Wydaje się, że ratownicy pojawiają się bardzo szybko, ale w ratowaniu ludzkiego życia liczy się każda minuta, a przeżywalność ofiary zależy od podjęcia resuscytacji krążeniowo-oddechowej jeszcze przed przyjazdem karetki.

Wystarczą zaledwie 3 do 5 minut, by podczas zatrzymania krążenia doszło do obumarcia komórek kory mózgowej, a w konsekwencji – nieodwracalnych zmian w mózgu.

Resuscytacja krążeniowo-oddechowa (RKO) to zespół czynności podejmowanych w przypadku podejrzenia nagłego zatrzymania krążenia. Ma ona na celu przywrócenie akcji serca, oddechu oraz świadomości u poszkodowanego.

Szczegółowe wytyczne dotyczące RKO u dorosłych zostały ustalone przez Europejską Radę Resuscytacji, natomiast w Polsce nad jej przestrzeganiem czuwa Polska Rada Resuscytacji.

Zgodnie z wynikami licznych badań wytyczne są stale aktualizowane tak, by poszkodowany jak najszybciej otrzymał jak najlepszą pomoc.

Zagadnieniem związanym z RKO jest łańcuch przeżycia, który podsumowuje najważniejsze czynności niezbędne do skutecznej resuscytacji. Ich prawidłowe wykonanie w odpowiedniej kolejności w jak najszybszym czasie sprawi, że szanse na przeżycie poszkodowanego będą większe.

Algorytm Podstawowych Zabiegów Resuscytacyjnych

Samodzielne podjęcie się resuscytacji krążeniowo-oddechowej nie jest trudne, ale wciąż wiele osób obawia się tej czynności. Może wynikać to zarówno z niewiedzy, jak i obawy przed uszkodzeniem poszkodowanego, np. połamania żeber. Jak prawidłowo wykonać RKO? Spójrz na poniższy algorytm.

Oceń bezpieczeństwo

Zgodnie z zasadą „dobry ratownik, to żywy ratownik” bezpieczna powinna być przede wszystkim osoba podejmująca czynności ratunkowe. Jeśli masz przy sobie apteczkę, załóż rękawiczki. Jeśli nie, użyj np. folii spożywczej. Jest to szczególnie ważne, gdy mamy do czynienia z krwią. Oprócz tego zadbaj oczywiście o bezpieczeństwo poszkodowanego, miejsca oraz świadków zdarzenia.

Oceń przytomność

Lekko potrząśnij poszkodowanego za barki i zapytaj: „Czy wszystko w porządku? Czy może Pan/Pani otworzyć oczy?”. Jeśli zareaguje, to pozostaw go w zastanej pozycji, dowiedz się, co się stało i jak się czuje. Regularnie powtarzaj ocenę poszkodowanego, a jeśli zaistnieje taka potrzeba, wołaj o pomoc. W przypadku, gdy osoba jest nieprzytomna, przystąp do udrażniania dróg oddechowych.

Udrożnij drogi oddechowe

W tym celu ułóż poszkodowanego na plecach, w miarę możliwości na równej powierzchni. Połóż dłoń na jego czole i odchyl głowę do tyłu, palcami drugiej ręki dotknij żuchwę i podnieś ją – jest to tzw. rękoczyn czoło-żuchwa.

Oceń oddech

Przyłóż policzek do ust poszkodowanego i skieruj wzrok w stronę jego klatki piersiowej. Przez 10 sekund patrz, słuchaj i staraj się wyczuć obecność prawidłowego oddechu. Uważaj, by nie pomylić go z oddechem agonalnym (tzw.

rybim oddechem), który jest płytki i nieregularny, a w ciągu 10 sekund nie pojawiły się 2-3 spokojne oddechy. W przypadku wątpliwości, czy oddech jest poprawny, przygotuj się do RKO.

Jeżeli oddechy są prawidłowe, ułóż poszkodowanego w pozycji bezpiecznej (bocznej ustalonej).

Zadzwoń pod 112 lub 999

Poszkodowany nie reaguje i nie oddycha? Zadzwoń po pomoc lub poproś o to kogoś innego. Jeśli wokół Ciebie znajduje się tłum ludzi, wskaż konkretną osobę, by wezwała zespół ratownictwa medycznego.

112 to europejski numer alarmowy, który jest bezpłatny i działa na terenie całej Unii Europejskiej. W Polsce można dzwonić także bezpośrednio do pogotowia ratunkowego na numer 999.

Podczas rozmowy z dyspozytorem najpierw powiedz dokładnie, gdzie się znajdujesz, co się stało, a następnie przedstaw się i podaj swój numer telefonu. Pamiętaj, by nigdy nie rozłączać się jako pierwszy!

30 uciśnięć klatki piersiowej

Uklęknij obok poszkodowanego i połóż nadgarstek na środku jego klatki piersiowej – w dolnej połowie mostka. Na nadgarstku umieść nadgarstek drugiej ręki i zwróć uwagę, czy nie naciskasz na żebra poszkodowanego.

Wyprostuj ramiona i zacznij uciskać klatkę piersiową na głębokość około 5 cm (nie głębiej niż 6 cm). Uciśnięcia powtórz 30 razy z częstością 100-120 na minutę. Pamiętaj także o równym czasie uciśnięcia i relaksacji.

Zgodnie z najnowszymi wytycznymi podczas prowadzenia RKO możesz wykonywać same uciśnięcia, bez oddechów ratowniczych. Nie możesz ich jednak przerwać aż do przyjazdu zespołu ratownictwa medycznego.

2 oddechy ratownicze

Wykonanie oddechów ratowniczych zacznij od udrożnienia dróg oddechowych. Następnie zaciśnij skrzydełka nosa, weź normalny oddech i obejmij wargami usta poszkodowanego.

Dmuchaj dopóki nie uniesie się klatka piersiowa, ale nie dłużej niż około 1 sekundy. Powtórz wdech po opadnięciu klatki piersiowej.

Tuż po 2 oddechach ratowniczych przejdź ponownie do 30 uciśnięć klatki piersiowej i kontynuuj 30:2 aż do przyjazdu zespołu ratownictwa medycznego.

RKO może być wyczerpujące, dlatego warto mieć obok siebie osobę, z którą zmienisz się podczas resuscytacji. Taka zmiana powinna następować co 2 minuty. Pamiętaj również, by między uciśnięciami klatki piersiowej a oddechami ratowniczymi nie minęło więcej niż 10 sekund.

Resuscytację kontynuujemy do czasu, gdy:

• przybędą wykwalifikowane służby medyczne i przejmą działania,
• ulegniesz wyczerpaniu,
• grozi Ci niebezpieczeństwo utraty życia lub zdrowia,
• poszkodowany zacznie prawidłowo oddychać. Jeśli w dalszym ciągu jest nieprzytomny, ułóż go w pozycji bezpiecznej.

Automatyczna Defibrylacja Zewnętrzna

Jeżeli w pobliżu miejsca zdarzenia znajduje się automatyczny defibrylator zewnętrzny (AED), nie wahaj się go użyć podczas resuscytacji.

Jest to specjalistyczne urządzenie, które za pomocą poleceń głosowych i wizualnych prowadzi osobę udzielającą pierwszej pomocy przez procedurę bezpiecznej defibrylacji podczas zatrzymania krążenia. Defibrylatory są dostępne w wielu miejscach, np.

szkołach, biurach czy centrach handlowych, dzięki czemu można z nich szybko skorzystać w razie potrzeby. Istnieje wiele aplikacji, które pomogą Ci w zlokalizowaniu defibrylatorów.

Jeśli jest taka możliwość, poproś kogoś o przyniesienie AED jak najszybciej, kiedy podejrzewasz nagłe zatrzymanie krążenia. Po włączeniu urządzenia (niektóre z nich same uruchamiają się w chwili uniesienia osłony) postępujemy zgodnie z jego poleceniami.

Najpierw naklejamy elektrody na odsłoniętą klatkę piersiową poszkodowanego (zgodnie z rysunkiem na elektrodach), a jeśli mamy obok siebie drugiego ratownika, to powinien on w tym czasie kontynuować RKO.

Po podłączeniu elektrod defibrylator przeprowadzi analizę rytmu serca, podczas której wszyscy powinni się odsunąć. Jeśli konieczna będzie defibrylacja, AED wykona lub poprosi o wykonanie wyładowania elektrycznego, a następnie zaleci powrót do RKO 30:2.

Jeśli defibrylacja nie będzie wskazana, należy kontynuować ucisk klatki piersiowej i oddechy ratownicze.

Gdy poszkodowany zacznie prawidłowo oddychać, ale nadal będzie nieprzytomny, połóż go w pozycji bezpiecznej, nie rozłączaj AED i czekaj na przyjazd zespołu ratownictwa medycznego. Przez cały czas kontroluj jego stan i w przypadku pogorszenia bądź przygotowany na ponowną resuscytację.

Wczesne podjęcie resuscytacji i prawidłowe wykonanie defibrylacji (w ciągu 1-2 minut) może skutkować przeżywalnością nawet powyżej 60%. Warto więc dobrze zapamiętać algorytm RKO i pozbyć się obaw związanych z udzielaniem pierwszej pomocy. Życie drugiego człowieka zawsze powinniśmy postawić na pierwszym miejscu.

Źródło:

Wytyczne resuscytacji 2015 Europejskiej Rady Resuscytacji, Kraków 2016.

Odpowiedzi na pytania naszych czytelników

RKO z użyciem AED krok po kroku [AKTUALIZACJA]

Widzisz nieprzytomną osobę, u której prawdopodobnie wystąpiło nagłe zatrzymanie krążenia. Jeśli udzielisz pomocy natychmiast lub w bardzo krótkim czasie po tym, jak zasłabła, możesz uratować jej życie. Co więc musisz zrobić? Przeprowadzić resuscytację krążeniowo-oddechową (RKO). To jedyny sposób. Opisujemy jego etapy krok po kroku.

Skuteczność RKO zależy od wielu czynników, natomiast jej wczesne rozpoczęcie może zwiększyć szansę na przeżycie 2-4-krotnie; szanse te można również zwiększyć, wdrażając wczesną defibrylację. Wykonana w ciągu 3-5 minut od utraty przytomności, może zapewnić przeżywalność na poziomie nawet 50-70% (według danych z wytycznych ERC 2015). Każda minuta opóźnienia drastycznie zmniejsza tę szansę.

RKO u dorosłych – wytyczne BLS + AED. To proste!

Algorytm BLS (ang. Basic Life Support, podstawowe zabiegi resuscytacyjne) jest niezwykle prosty. Instrukcja w skrócie zamyka się w zaledwie kilku krokach:

1. Oceń bezpieczeństwo.
2. Sprawdź, czy poszkodowany reaguje.
3. Wskaż osobom z otoczenia, w czym mają Ci pomóc.
4. Udrożnij drogi oddechowe osoby poszkodowanej.
5. Sprawdź oddech.
6. Zadzwoń pod numer 112 lub 999 (możesz to zrobić w każdym momencie, kiedy tylko czujesz się niepewnie z zastaną sytuacją).
7. Wykonaj 30 uciśnięć i 2 oddechy, powtarzaj aż do przyjazdu zespołu ratownictwa medycznego.

AED wprowadza tu pewne modyfikacje, ale „baza” pozostaje ta sama. Jeżeli wiesz, jak prowadzić resuscytację krążeniowo-oddechową, obsługa AED nie powinna być dla Ciebie problemem. Niemniej jednak zachęcamy do wzięcia udziału w kursach pierwszej pomocy z zakresu BLS + AED, ponieważ przećwiczenie działań w praktyce zawsze da Ci więcej niż nawet najlepszy teoretyczny opis.

Przeczytaj też: co to jest NZK.

Algorytm RKO z użyciem AED – krok po kroku

1. Zadbaj o bezpieczeństwo swoje i poszkodowanego – to ważny element, którego NIE WOLNO bagatelizować. Przed udzieleniem pomocy koniecznie sprawdź, czy jest bezpiecznie i czy w pobliżu nie ma zagrożeń, zwłaszcza takich, które mogłyby zaszkodzić Tobie.

   Udzielając pomocy, używaj rękawiczek jednorazowych, a w przypadku zdarzenia drogowego noś kamizelkę odblaskową i rozłóż trójkąt ostrzegawczy. Nie wchodź tam, gdzie istnieje ryzyko pożaru, zawalenia, skażenia oraz innych zagrożeń. Poczekaj na przyjazd służb ratunkowych. Jeżeli nie umiesz pływać lub sytuacja ma miejsce na środku rwącej rzeki, nie skacz do wody.

   Bezpieczeństwo jest Twoim priorytetem.

2. Poproś osobę stojącą obok (innego świadka zdarzenia) o pomoc. Zwróć się do konkretnej osoby, zwłaszcza w sytuacji, gdy dookoła zebrał się spory tłum gapiów. Paradoksalnie większa liczba ludzi nie oznacza, że więcej osób będzie skorych do pomocy.

   Dlatego warto wyznaczyć konkretnego człowieka, najlepiej gdyby znał zasady udzielania PP.

3. Sprawdź, czy poszkodowany reaguje. W tym celu delikatnie, ale stanowczo, potrząśnij ramionami poszkodowanego i zapytaj go, czy Cię słyszy i czy wszystko jest w porządku.

   Jeżeli jest przytomny, zapewnij mu komfort, a w razie potrzeby wezwij pogotowie ratunkowe i poczekaj do przyjazdu zespołu ratownictwa medycznego (ZRM). Jeżeli jest nieprzytomny, przejdź do kolejnego etapu.

4. Udrożnij jego drogi oddechowe i sprawdź, czy oddycha oraz czy unosi się jego klatka piersiowa.

   Dokładny opis tego, w jaki sposób sprawdzić, czy poszkodowany oddycha i jak odróżnić prawidłowy oddech od agonalnego, znajdziesz w artykule „Jak rozpoznać oddech agonalny?”. Czynność ta wymaga odrobiny wprawy, dlatego najlepszym sposobem nauki jest udział w kursie pierwszej pomocy, na którym podczas praktycznych zajęć można przećwiczyć cały algorytm RKO na fantomie.

5. Jeżeli poszkodowany oddycha, ułóż go w pozycji bocznej bezpiecznej i zadzwoń po pogotowie ratunkowe.
6. Jeżeli poszkodowany nie reaguje i nie oddycha, wezwij zespół ratownictwa medycznego. Telefon alarmowy 999 lub 112. Jeżeli jesteś sam lub z jedną osobą, rozmowę z dyspozytorem prowadź w trybie głośnomówiącym, w trakcie wykonywania czynności ratunkowych.

   Jeżeli masz kilka osób do pomocy, wyznacz osobę, która zajmie się rozmową z dyspozytorem. Taki podział obowiązków przyspieszy podjęcie resuscytacji i skróci ewentualne przerwy pomiędzy poszczególnymi czynnościami.

7. Wyślij kogoś, by przyniósł AED, ale nigdy nie zostawiaj poszkodowanego.

   W coraz większej liczbie miejsc pojawiają się punkty AED, zwłaszcza w lokalizacjach, w jakich każdego dnia przewija się wiele ludzi (dworce, lotniska, galerie handlowe, obiekty sportowe, obiekty wypoczynkowe, osiedla – sprawdź, gdzie jeszcze można znaleźć AED). Jeżeli do zdarzenia doszło w pobliżu punktu AED, koniecznie skorzystaj z urządzenia.

   Wczesna defibrylacja znacznie zwiększa szansę na przeżycie osoby, u której doszło do nagłego zatrzymania krążenia. Jest to również jeden z elementów łańcucha przeżycia w RKO.

8. Rozpocznij RKO zgodnie z wytycznymi ERC 2015: wykonaj 30 uciśnięć klatki piersiowej na głębokość 5-6 cm z częstotliwością 100-120 razy na minutę, następnie wykonaj 2 oddechy.

   Jeżeli nie potrafisz wykonać oddechów lub nie możesz ich wykonać, możesz ograniczyć się jedynie do uciśnięć klatki piersiowej. RKO u dziecka zacznij od 5 wdechów ratowniczych. Rób to bez przerwy do momentu, aż przyjedzie ZRM (zespół ratownictwa medycznego) i zwolni Cię z tego obowiązku.

   Pamiętaj, że zanim ratownicy medyczni przygotują sprzęt i przejmą akcję ratunkową, minie kilkanaście cennych sekund, podczas których resuscytacja powinna być nadal prowadzona.

9. Nie przerywaj ucisków klatki piersiowej, nawet gdy AED jest już do Ciebie dostarczone. Jedna osoba powinna prowadzić RKO, druga natomiast zająć się podłączeniem urządzenia.

   Należy otworzyć opakowanie i włączyć defibrylator, wyjąć elektrody samoprzylepne z opakowania i podłączyć je do urządzenia (jeżeli nie są podłączone). Kolejnym krokiem jest przyklejenie elektrod do klatki piersiowej zgodnie z graficzną instrukcją znajdującą się na elektrodach i/lub w zestawie.

   Możesz też postępować zgodnie z komendami wydawanymi przez asystenta głosowego AED, który przeprowadzi Cię przez proces podłączania AED.

10. Na czas analizy rytmu i defibrylacji odsuń się od poszkodowanego. Urządzenie dokładnie zakomunikuje, kiedy należy to zrobić. W tym czasie nikt nie może dotykać poszkodowanego. Nie obawiaj się jednak porażenia prądem.

    Urządzenie wykryje dotyk i nie pozwoli na wyzwolenie impulsu. Wymóg braku kontaktu z poszkodowanym związany jest również z utrudnieniem prawidłowego odczytu rytmu przez AED, choć te nowoczesne potrafią sobie z tym radzić.

11. Po defibrylacji (lub jeżeli defibrylacja nie jest wymagana) kontynuuj uciski klatki piersiowej i oddechy ratownicze.
12. Urządzenie co 2 minuty będzie sygnalizowało przerwę na ponowną analizę rytmu i ewentualną defibrylację. Niektóre urządzenia wykonują taką analizę już w trakcie uciskania i nie wymagają przerw.
13. Kontynuuj RKO do czasu powrotu czynności życiowych, przejęcia akcji przez zespół ratownictwa medycznego lub wyczerpania fizycznego.

Proste, prawda?

AED jest przydatne, nawet gdy poszkodowany nie wymaga defibrylacji

Automatyczny defibrylator zewnętrzny pełni również funkcję asystenta RKO i wyznacza:

• Poprawny rytm uciśnięć 100-120/min (metronom).
• Moment, w którym należy zrobić przerwę na wykonanie oddechów ratowniczych.

Analizuje rytm serca i sprawdza, czy powróciły czynności życiowe. W przypadku powrotu czynności życiowych monitoruje też akcję serca, a gdy wykryje ponowne zatrzymania krążenia, zaalarmuje otoczenie.

Czy resuscytacja z AED jest trudniejsza?

W żadnym wypadku. Jest zdecydowanie łatwiejsze, ponieważ mamy wsparcie asystenta RKO, który krok po kroku wskazuje, co należy wykonać. Osoba udzielająca pierwszej pomocy musi jedynie podążać za głosowymi komendami – niemal jak za GPS-em prowadzącym prosto do celu. Jeżeli jesteś ciekawy, jak działa AED, odsyłamy do osobnego artykułu.

lic. rat. med. Jerzy A. Kozłowski

Bibliografia:

Anders, J.: Wytyczne resuscytacji. Podstawowe zabiegi resuscytacyjne u osób dorosłych oraz automatyczna defibrylacja zewnętrzna, Polska Rada Resuscytacji, Kraków (2015) s. 104-121.

ContentHouse2020-03-19T11:20:53+01:00

FUNDACJA „PROJEKT AED”
Balicka 116B lok. G

30-149 Kraków

KRS: 0000725490
NIP: 6772433386

tel: +48 690 043 799
e-mail: [email protected]
www: fundacja.projektAED.pl

Wytyczne resuscytacji krążeniowo-oddechowej w erze pandemii COVID-19

• Omówienie wytycznych opracowanych przez Europejską Radę Resuscytacji, uwzględniających realia COVID-19
• Zasady prowadzenia resuscytacji krążeniowo-oddechowej u dorosłych osób w dobie pandemii
• Aspekty etyczne podejmowanych decyzji i działań w tym zakresie

Europejska Rada Resuscytacji (ERC – European Resuscitation Council) 24 kwietnia 2020 r., nieco ponad miesiąc od ogłoszenia pandemii COVID-19 przez Światową Organizację Zdrowia (WHO – World Health Organization), wydała wytyczne resuscytacji uwzględniające realia pandemii. Niewątpliwie będą one podlegały zmianom w miarę upływu czasu, wraz z rozwojem wiedzy na temat prewencji i leczenia tej choroby. Ze względu na zróżnicowany stopień nasilenia epidemii COVID-19 w poszczególnych krajach mogą występować pewne różnice dotyczące praktyki klinicznej.

W artykule przytoczono obszerne fragmenty wytycznych, które zostały udostępnione w całości na stronach www.prc.krakow.pl (wersja polska) oraz www.erc.edu (wersja angielska). Na tych stronach wymieniono również autorów poszczególnych rozdziałów i podano piśmiennictwo.

Zachęcam Czytelników do zapoznania się z oryginalną, pełną wersją wytycznych resuscytacji w dobie pandemii COVID-19, szczególnie z rozdziałami dotyczącymi resuscytacji noworodków i dzieci oraz zasad udzielania pierwszej pomocy w erze pandemii COVID-19, które nie zostały omówione w tym artykule.

Nagłe zatrzymanie krążenia w czasie pandemii

COVID-19 jest chorobą wywoływaną przez koronawirusa SARS-CoV-2. Może prowadzić do ciężkiej niewydolności oddechowej i jest wysoce zakaźna. Na szczęście większość pacjentów przechodzi ją łagodnie. Kilka procent z nich wymaga jednak intensywnej terapii.

Dostępne dane wskazują, że śmiertelność wśród osób zakażonych i chorujących na COVID-19 mieści się w zakresie od 3%. Nagłe zatrzymanie krążenia (NZK) u osób cierpiących na tę chorobę charakteryzuje się bardzo wysoką śmiertelnością zarówno w przypadku szpitalnego, jak i pozaszpitalnego zatrzymania krążenia.

 W wewnątrzszpitalnym NZK dominują przyczyny oddechowe oraz NZK w mechanizmach nie do defibrylacji. W dobie pandemii w Europie zaobserwowano 2-krotny wzrost pozaszpitalnych przypadków NZK, a także związany z sytuacją epidemiczną spadek i tak małej przeżywalności pacjentów po NZK.

Ta sytuacja wywołuje dyskusje co do zasadności i bezpieczeństwa podejmowania resuscytacji krążeniowo-oddechowej (RKO) u chorych z COVID-19.

Ryzyko związane z RKO u chorych na COVID-19

Głównym mechanizmem przenoszenia zakażenia SARS-CoV-2 jest kontakt z wydzielinami dróg oddechowych pacjenta (bezpośredni lub przez dotykanie skażonych powierzchni). Wydzieliny dróg oddechowych są określane jako kropelki (>5-10 μ) lub cząsteczki za…

:: Ratownik Medyczny :: Portal ratowniczy ::

Postępowanie ratownicze w nagłym zatrzymaniu krążenia. Zaawansowane zabiegi ratujące życie u dorosłych. Algorytm ALS.

Nagłe zatrzymanie krążenia (NZK) – ustanie lub znaczne upośledzenie mechanicznej czynności serca, cechujące się brakiem reakcji chorego na bodźce, brakiem wyczuwalnego tętna oraz bezdechem lub agonalnym oddechem.

Nagła śmierć sercowa – zgon z przyczyn sercowych poprzedzony nagłą utratą przytomności, gdy objawy poprzedzające zgon wystąpiły nie wcześniej niż przed godziną.

NZK pierwotne – spowodowane chorobą serca: ostry zespół wieńcowy (najczęściej), kardiomiopatia (rozstrzeniowa o innej etiologii niż niedokrwienie, przerostowa, arytmogenna prawokomorowa), genetycznie uwarunkowane arytmogenne choroby serca (zespół długiego odstępu QT, zespół Brugadów, wielokształtny częstoskurcz komorowy zależny od katecholamin i in., zwężenie zastawki aortalnej, wypadanie płatka zastawki mitralnej, nieprawidłowe odejście tętnic wieńcowych, mostek mięśniowy nad tętnicą wieńcową, zespół WPW, zaburzenia czynności węzła zatokowego i przewodzenia AV, migotanie komór (VF) idiopatyczne; spowodowane zatorowością płucną, pęknięciem tętniaka lub rozwarstwieniem aorty.

NZK wtórne – spowodowane przyczyną pozasercową, np. zatrzymaniem oddechu, urazem wielonarządowym, wykrwawieniem.

Mechanizmy zatrzymania

Mechanizmy NZK: migotanie lub trzepotanie komór, częstoskurcz komorowy (VT) bez tętna, asystolia (brak czynności elektrycznej i mechanicznej serca, także gdy czynność 65 mm Hg  MAP = DBP + (SBP – DBP) Wyrównaj hipowolemię: bolus 20-30 ml/kg mc. (stosuj krystaloidy – unikaj preparatów GLUKOZY) Po wyrównaniu hipowolemii, a przy utrzymującej się hipotensji – użyj wazopresora ADRENALINA – roztwór do wstrzykiwań 2-10 µ/min; 1 mg w 500 ml 0,9% NaCI, 1 kropla co 3 s Lecz zaburzenia rytmu wg algorytmów tachy- i bradyarytmii. Bradykardia często występuje w przypadku hipotermii

Wykonaj teletransmisję zapisu EKG 12-odprowadzeniowego i transportuj chorego do pracowni hemodynamiki w przypadku podejrzenia OZW jako przyczyny NZK (wywiad, EKG przed NZK i po ROSC)

D