Testy funkcjonalne dla stawu łokciowego wykorzystywane są w celu diagnozowania wielu schorzeń w obrębie tej struktury. Ich zaletą jest prostota wykonania oraz duża wiarygodność, dlatego testy te cieszą się sporą popularnością.
Dla stawu łokciowego wyróżniamy takie testy funkcjonalne jak:
Zobacz również: Testy funkcjonalne w fizjoterapii.
1. Test Milla
Potwierdza obecność zespołu bolesności bocznego przedziału stawu łokciowego (powszechnie łokieć tenisisty). Pacjent znajduje się w pozycji stojącej.
Fizjoterapeuta chwyta jedną ręką staw łokciowy w okolicy nadkłykcia kości ramiennej i ustawia go w zgięciu, a drugą ustawia przedramię w nawróceniu.
W takiej pozycji chwyta za nadgarstek i zgina go, po czym prostuje kończynę górną w stawie łokciowym.
Wynik pozytywny można stwierdzić wówczas, gdy test wywoła dolegliwości bólowe na wysokości nadkłykcia bocznego kości ramiennej, bądź leżących po stronie bocznej mięśni prostowników.
Na poniższym filmie fizjoterapeuta Kamil z Centrum Fizjoterapeuty pokazuje jak wykonać test Milla:
2. Test Cozena
Służy do diagnozowania łokcia tenisisty. Pacjent znajduje się w pozycji siedzącej z lekkim odwiedzeniem kończyny górnej w stawie ramiennym.
Kończyna powinna być dodatkowo zgięta w stawie łokciowym, przedramię ustawione w pronacji, a dłoń zaciśnięta w pięść. Fizjoterapeuta jedną dłonią stabilizuje łokieć, a drugą kładzie na pięści.
Zadaniem pacjenta jest prostowanie dłoni przeciwko oporowi.
Test Cozena jest dodatni, gdy wystąpi ból w okolicy nadkłykcia bocznego, po stronie promieniowej lub w przedziale prostowników.
Poniżej na filmie fizjoterapeuta Kamil z Centrum Fizjoterapeuty pokazuje jak wykonać test Cozena:
3. Odwrócony test Cozena
Odwrócony test Cozena wykonuje się w momencie diagnozowania łokcia golfisty. Fizjoterapeuta jedną rękę kładzie na okolicę kłykcia przyśrodkowego kości ramiennej, natomiast drugą układa na nadgarstku znajdującym się w maksymalnym odwróceniu. Pacjent wykonuje zgięcie nadgarstka wbrew stawianemu oporowi przy jednocześnie wyprostowanym stawie łokciowym.
Test jest pozytywny, gdy wystąpi ostry i kłujący ból w okolicy nadkłykcia przyśrodkowego kości ramiennej.
4. Test Thomsona
Wykonuje się go w przypadku podejrzenia łokcia tenisisty. Pacjent wykonuje lekki wyprost stawu nadgarstkowego przy zaciśniętej pięści i prostuje przy tym staw łokciowy. Fizjoterapeuta jedną ręką stabilizuje jego nadgarstek od strony dłoniowej, a drugą obejmuje pięść. Badana osoba następnie zgina grzbietowo pięść wbrew stawianemu oporowi.
Napięcie mięśni okolicy nadkłykcia bocznego kości ramiennej powoduje ból tej okolicy i promieniowanie po stronie prostowników przedramienia. Wówczas można mówić o pozytywnym wyniku testu.
Na poniższym filmie Kamil z Centrum Fizjoterapeuty pokazuje jak wygląda test Thomsona:
5. Test Maudsleya
Ten test również wskazuje na obecność łokcia tenisisty. Pacjent stoi z wyciągniętą przed siebie prostą kończyną górną, ręka dłoniową powierzchnią skierowana ku podłodze. Zadaniem badanego jest próba wyprostowania trzeciego palca dłoni przy oporze stawianym przez fizjoterapeutę w stawie śródręczno-paliczkowym.
Dodatni test wiąże się z występowaniem dolegliwości bólowych podczas wykonywania tej czynności.
6. Test kompresyjny mięśnia odwracacza
Wskazuje na uszkodzenie gałęzi głębokiej nerwu promieniowego. Podczas wykonywania testu pacjent stoi, a fizjoterapeuta ocenia palpacyjnie rynnę położoną promieniowo w stosunku do mięśnia prostownika promieniowego długiego nadgarstka. Drugą ręką wywiera opór wbrew czynnemu nawracaniu i odwracaniu.
Stały ból uciskowy w rynnie mięśniowej lub bóle w proksymalnej części przedramienia świadczą o ucisku gałęzi głębokiej nerwu promieniowego przez mięsień odwracacz.
7. Objaw łokcia gracza w golfa
Test ten wskazuje na obecność zespołu bolesności przyśrodkowego przedziału stawu łokciowego (tzw. łokieć golfisty). Fizjoterapeuta stabilizuje ramię pacjenta poprzez chwyt w przy nadkłykciu przyśrodkowym kości ramiennej. Teraz wykonuje zgięcie łokcia i odwraca przedramię. Następnie zgina nadgarstek w kierunku grzbietowym i prostuje kończynę górną w stawie łokciowym.
O pozytywnym wyniku świadczą dolegliwości bólowe w okolicy nadkłykcia przyśrodkowego lub po przyśrodkowej stronie mięśni zginaczy.
Na poniższym filmie Kamil z Centrum Fizjoterapeuty pokazuje jak wywołać objaw łokcia gracza w golfa, czyli test łokcia golfisty:
Podobnym testem jest nieco bardziej popularny test prostowania przedramienia, który skupia się na tej samej jednostce chorobowej. Pacjent siedzi, zgina staw łokciowy i utrzymuje przedramię w odwróceniu.
Następnie fizjoterapeuta chwyta dalszą część przedramienia, a pacjent stara się wyprostować kończynę górną w stawie łokciowym wbrew oporowi.
W tym przypadku o wyniku dodatnim testu świadczy ból na wysokości nadkłykcia przyśrodkowego, promieniujący do zginaczy przedramienia.
Bibliografia
- Buckup K., Buckup J., Testy kliniczne w badaniu kości, stawów i mięśni, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2014.
Polecane produkty:
 |
 |
Zespół cieśni nadgarstka – przyczyny, objawy i leczenie
Pierwsze przypadki zespołu cieśni nadgarstka opisywane były już ponad sto lat temu, jednak tę jednostkę chorobową przedstawił dopiero w 1939 roku dr George S. Phalan. Współcześnie zespół cieśni nadgarstka jest jedną z najczęściej spotykanych neuropatii (100 zachorowań na 100 000 przypadków).
Przyczyn jest wiele, ale główną z nich jest praca wymagająca wykonywania ciągłych, powtarzalnych ruchów nadgarstka (chociażby skrajnych ruchów wyprostu i zgięcia) – może to być np. wielogodzinne stukanie w klawiaturę komputera, forsowne ćwiczenia fizyczne, jazda na rowerze czy praca na taśmie w fabryce. Choroba ta grozi również sportowcom narażonym na liczne urazy rąk. Inne przyczyny wystąpienia tego zespołu to źle wygojone złamania (np. złamanie Collesa) lub zwichnięcia, zaburzenia hormonalne, krwiaki i gangliony oraz niedobór witaminy B12 i B6.
W podanych wyżej sytuacjach dochodzi do konfliktu nerwu pośrodkowego z otaczającymi go strukturami anatomicznymi, a ucisk na włókna nerwowe doprowadza do zaburzenia ich odżywiania, co powoduje obrzęk i ból.
Objawy zespołu cieśni nadgarstka
Klasyczne objawy zespołu cieśni nadgarstka to parestezje (uczucie mrowienia, drętwienia, ‘prądów’), bóle nadgarstka i uczucie sztywności palców. Dolegliwości bólowe pojawiają się w nocy, podczas snu. Chorzy budzą się z powodu dokuczliwego bólu, drętwienia, mrowienia nadgarstka, dłoni, palców.
W zaawansowanym etapie choroby bóle są silniejsze i pojawiają się zarówno w spoczynku, jak i podczas ruchu. Ponadto pojawiają się zaburzenia czucia powierzchownego w obrębie opuszek palców I i II. W miarę rozwoju choroby zanikają mięśnie kłębu kciuka.
Chory ma trudności z wykonywaniem precyzyjnych ruchów ręką, z trudem unosi filiżankę z kawą. Osłabia się chwyt i pojawiają się problemy z zaciśnięciem ręki w pięść. Palce wydają się być sztywne, a niektórzy mogą mieć wrażenie ich opuchnięcia, pomimo braku widocznego obrzęku. Zdarza się, że chorym ciężko odróżnić dotyk ciepła i zimna.
Wszystkie te objawy wynikają z kompresji nerwu pośrodkowego w obrębie kanału nadgarstka.
Ból, drętwienie, uczucie obrzmienia mogą obejmować ramię, przedramię, bark, a niekiedy sięgać nawet do potylicy.
Rozpoznanie zespołu cieśni nadgarstka
Zazwyczaj do rozpoznania zespołu cieśni nadgarstka nie potrzeba specjalistycznej aparatury, ponieważ można go zdiagnozować za pomocą prostych testów.
Test Phalena (G. Phalen to ortopeda z USA)
Aby przeprowadzić test:
- Zegnij maksymalnie dłoniowo nadgarstki i zetknij grzbietowe części dłoni razem – spowoduje to ucisk nerwu pośrodkowego.
- Utrzymaj tę pozycję przez około 1-2 minuty.
O wyniku dodatnim świadczy mrowienie i drętwienie dłoni, kciuka, palca wskazującego i środkowego.
Odwrotny test Phalena
Aby przeprowadzić test:
- Zegnij maksymalnie grzbietowo nadgarstki.
- Utrzymaj tę pozycję przez około 1-2 minuty.
O wyniku dodatnim świadczy mrowienie i drętwienie palców.
Test Tinela
Aby przeprowadzić test:
- Ułóż rękę na równej powierzchni, np. na stole.
- Opukuj delikatnie opuszkiem palca nadgarstek w miejscu przebiegu nerwu pośrodkowego (pokazanym na zdjęciu).
O wyniku dodatnim świadczy ból, czasami promieniujący do końców palców.
Test Durkana
Aby przeprowadzić test:
- Uciskaj palcem wskazującym nadgarstek w miejscu przebiegu nerwu pośrodkowego (pokazanym na zdjęciu) przez ok. 1 minutę.
O wyniku dodatnim świadczy drętwienie i mrowienie w palcach.
Powyższe testy nie dają 100% wykrycia zespołu cieśni nadgarstka. Badaniem potwierdzającym tę patologię jest elektromiografia (EMG), czyli badanie szybkości przewodzenia nerwu pośrodkowego. Pozwala ona odróżnić zespół cieśni od innych chorób dających podobne objawy, np. polineuropatii.
Leczenie zespołu cieśni nadgarstka
Leczenie zespołu cieśni nadgarstka rozpoczynane jest od wszystkich dostępnych metod nieinwazyjnych (nieoperacyjnych). Są to m.in.:
- unikanie ruchów, które doprowadzają do nasilenia objawów
- zmiana nawyków dotyczących ruchów dłoni
- odpoczynek lub unieruchomienie nadgarstka w ortezie, która chroni nerw pośrodkowy przed uciskiem (szczególnie w nocy) oraz pozwala na rozpoczęcie procesów gojenia
- chłodzenie nadgarstka (cold pack na 10-15 minut) lub masaż kostkami lodu
- wstrzykiwanie kortykosteroidów redukujących stan zapalny i obrzęki do kanału nadgarstka
- fizykoterapia, np. fala uderzeniowa (pobudza regenerację uciśniętego nerwu, zwiększa elastyczność tkanki łącznej poprzez wpływ na włókna kolagenowe), krioterapia, ultradźwięki, laser
W leczeniu ważne jest również wyeliminowanie przyczyn schorzenia – bez tego nawrót choroby może nastąpić zarówno po leczeniu zachowawczym, jak i operacyjnym.
Terapia manualna w zespole cieśni nadgarstka
Włókna nerwu pośrodkowego mogą być również uszkodzone w obrębie obszaru C6C7, splotu barkowego lub w zespołach górnego otworu klatki piersiowej. W związku z tym terapia manualna w leczeniu zespołu cieśni nadgarstka nie powinna skupiać się tylko i wyłącznie na strukturach okolicy nadgarstka, ale dotyczyć przebiegu całego nerwu pośrodkowego.
Kinesiotaping
Jest to metoda fizjoterapeutyczna, której celem jest przywrócenie prawidłowej funkcji organizmu poprzez odpowiednie naklejenie na ciele specjalnego plastra. Plaster ten nie jest nasączony żadnym lekiem, ale odpowiednio zaaplikowany działa na receptory powierzchowne skóry oraz ciałka Ruffiniego, które odpowiadają za stopień napięcia i rozciągnięcia skóry. Kinesiotaping wspomaga kontrolę motoryczną, zapobiega dalszym urazom, zmniejsza stan zapalny, usuwa zastoiny limfatyczne, czyli działa przeciwbólowo.
Metody operacyjne
Polegają na przecięciu troczka zginaczy nadgarstka. Dzięki temu światło kanału nadgarstka ulega powiększeniu i usunięty zostaje ucisk wywierany na nerw pośrodkowy.
Powoduje to zwiększenie ukrwienia nerwu, co ułatwia jego regenerację.
Podczas operacji wyeliminowane zostają przyczyny bólu, ale przy zaawansowanych zmianach do przywrócenia pełnej sprawności ręki potrzebna jest jeszcze rehabilitacja.
Ważne! Jeżeli po operacji chory zacznie zbyt wcześnie przeciążać rękę przez wiele godzin, np. pisząc na klawiaturze komputera, to operacja nie da 100% efektów i choroba może wrócić!
Rokowanie i powikłania zespołu cieśni nadgarstka
Nieodpowiednio leczony zespół cieśni nadgarstka z czasem ulega pogorszeniu. Dzięki właściwej rehabilitacji i lekom proces ten może być zatrzymany na wczesnym etapie lub znacznie spowolniony. Niepodjęcie leczenia może doprowadzić do trwałego uszkodzenia nerwu pośrodkowego, niepełnosprawności ręki, a nawet trwałego inwalidztwa.
Zapobieganie zespołowi cieśni nadgarstka
Zapobieganie zespołowi cieśni nadgarstka obejmuje stosowanie się w codziennym życiu do tych kilku zasad:
- codziennie, nawet 4-6 razy dziennie, podczas pracy rób sobie kilkuminutowe regularne przerwy na ćwiczenia, poprawią one ukrwienie mięśni nadgarstków
- ustaw klawiaturę poziomo
- używaj myszki ergonomicznej i podkładek z wyprofilowaniem pod nadgarstek
- utrzymuj ergonomiczną pozycję pracy – miej prosty, podparty kręgosłup
- odpoczywaj w odpowiedni sposób – podczas snu miej podpartą głowę z utrzymaniem naturalnych krzywizn kręgosłupa, ręce wzdłuż tułowia, nadgarstki wyprostowane
- utrzymuj odpowiednią dietę – spożywaj produkty bogate w witaminę B6, która jest odpowiedzialna za prawidłowe funkcjonowanie systemu nerwowego (są to m.in. jajka, groch, ryby, ziemniaki i wołowina) oraz produkty bogate w nienasycone kwasy tłuszczowe, które działają przeciwzapalnie
Źródła
- ‘Uszkodzenia i urazy w sporcie’ A. Dziak, Salamer Tayara, Kraków 1999
- ‘Metody terapii manualnej w leczeniu dysfunkcji powięziowych’ L. Chaitow, Edra Urban&Partner, Wrocław 2015
- ‘Atlas zespołów bólowych’ S.D. Waldman, Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2009
- ‘Fizjoterapia w wybranych chorobach tkanek miękkich narządu ruchu’ Czopik
- ‘Podstawy rehabilitacji ruchowej w dysfunkcjach narządu ruchu’ Milanowska’Techniki powięziowe i membranowe. Podręcznik do kompleksowego leczenia układu ruchu tkanki łącznej’ Schwind P., Veralus Medicus, Białe Błota 2016
- ‘Anatomia kliniczna’ Moore K.L, Dallej A.F, Agur A.M, R. Moore, Wrocław 2016
Załóż konto aby odkryć pełnię możliwości portalu!
III SA/Wr 116/06 – Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu
Trwa ładowanie
Proszę czekać…
Przejdź do głównej zawartości
Opublikowano: www.nsa.gov.pl
Przewodniczący: Sędzia NSA Krystyna Anna Stec (sprawozdawca).
Sędziowie WSA: Maciej Guziński, Asesor Anetta Chołuj.
Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu po rozpoznaniu w Wydziale III na rozprawie w dniu 4 sierpnia 2006 r. sprawy ze skargi A S.A. w W. na decyzję Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego we W. z dnia (…) nr (…) w przedmiocie stwierdzenia choroby zawodowej u p. K. G. oddala skargę.
Decyzją z dnia (…) r. Nr (…) Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny we W., po rozpoznaniu odwołania A S.A. w W., utrzymał w mocy decyzję Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w W. z dnia (…) r. Nr (…), stwierdzającą u Pani K. G. chorobę zawodową – przewlekłą chorobę układu nerwowego wywołaną sposobem wykonywania pracy: zespół cieśni w obrębie nadgarstka, obustronny.
W uzasadnieniu decyzji organ odwoławczy ustalił, że Pani K. G. zatrudniona była w B w W., (następcą której jest A S.A.) w okresie od 2 września 1974 r. do 30 września 1985 r., przy czym od 17 maja 1978 r. do 1 października 1978 r. korzystała z urlopu wychowawczego.
Pracowała tam jako modelarz w Oddziale Modelarni i Odlewni Form Gipsowych. Praca polegała na wykonywaniu modeli oryginału w gipsie, pierwszych form i modeli matryc. W zależności od rodzaju od wykonywanej czynności zaangażowane są mięśnie kończyn, przedramion, dłoni.
Ustalono też, że w okresie od 4 maja 1992 r. do 28 lutego 2005 r. (z przerwami związanymi z upadłością firmy) K. G. pracowała w C spółce z o.o. w upadłości w W.
Praca modelarza w gipsie i mistrza-projektanta polegała na precyzyjnym obrabianiu bryły gipsu, w pozycji wymuszonej z zaangażowaniem przedramion i dłoni w przy pracach modelarskich ze skręcaniem nadgarstków.
Orzeczeniem lekarskim nr (…) z dnia (…) Wojewódzki Ośrodek medycyny Pracy we W. rozpoznał u K. G. chorobę zawodową – przewlekłą chorobę obwodowego układu nerwowego wywołanego sposobem wykonywanej pracy: zespół cieśni nadgarstka-obustronny (poz. 20 pkt 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 lipca 2002 r. w sprawie wykazu chorób zawodowych (…)).
W uzasadnieniu tego orzeczenie wskazano, że od 1995 r. istnieją adnotacje potwierdzające występowanie dolegliwości w postaci bólu i drętwienia obu rąk. Podano, że ww. w 2005 r. była hospitalizowana z powodu zaników kłębów i kłebików oraz mięśni międzykostnych obu dłoni.
EMG ujawniło uszkodzenie nerwów pośrodkowych obustronnie, co stanowiło podstawę do rozpoznania zespołu cieśni nadgarstka obustronnie. Po leczeniu operacyjnym i rehabilitacji stwierdzono ograniczoną ruchomość w zakresie nadgarstków, zaniki mięśni obustronnie w okolicy kłebów, dodatni objaw Phalana o Tinela i dodatnią próbę butelkową.
Badanie neurologiczne wykazało obustronne obniżenie czucia powierzchniowego w zakresie inerwacji nerwu pośrodkowego, zaawansowane zaniki mięśni w obrębie kłębu kciuka obustronnie.
Mając na uwadze sposób wykonywania pracy, wymagający wykonywania monotypowych ruchów rąk, powodujących uciski na nerw pośrodkowy stwierdzono, z wysokim prawdopodobieństwem, że choroba została spowodowania szkodliwymi warunkami pracy, wykluczono czynniki pozazawodowe zgłaszanych dolegliwości i rozpoznanego zespołu cieśni nadgarstka.
W tym stanie faktycznym Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w W. wydał decyzję stwierdzającą u K. G. chorobę zawodową – zespół cieśni nadgarstka obustronny (poz. 20 pkt 1 powołanego rozporządzenia rady Ministrów).
W odwołaniu od powyższej decyzji A S.A. zarzuciła sprzeczność ustaleń z materiałem dowodowym sprawy – polegającą na przyjęciu, że to odwołująca się spółka akcyjna jest pracodawcą zatrudniającym K. G. w warunkach, które uznano za przyczynę choroby zawodowej, mimo, iż dowody sprawy wskazują, że przyczyną powstania tej choroby było zatrudnienie w C w upadłości.
Rozpoznając ponownie sprawę Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny we W. zważył, że według definicji choroby zawodowej zawartej w § 2 ust. 1 i § 5 ust. 2 i 3 rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wykazu chorób zawodowych (…
) spełnione muszą być jednocześnie dwa warunki: 1/choroba musi być rozpoznana przez upoważnioną do tego placówkę służby zdrowia i znajdować się w wykazie chorób zawodowych, 2/choroba ta musi być wywołana czynnikami znajdującymi się w środowisku pracy.
W ocenie organu odwoławczego warunki te zostały w sprawie spełnione, Stwierdzono bowiem ponad 26 letni okres narażenia zawodowego na czynnik wywołujący chorobę a upoważniona placówka służby zdrowia rozpoznała taką chorobę – uwzględniając specyficzne objawy, wyniki badań oraz charakter i sposób wykonywania pracy. Na podstawie powyższego organ II instancji przyjął, że można z wysokim prawdopodobieństwem stwierdzić, że choroba została spowodowana szkodliwymi warunkami środowiska pracy (a nie warunkami konkretnego zakładu pracy). Odnosząc się do podniesionego zarzutu organ wskazał, że nie jest władny wskazywać zakładu pracy odpowiadającego za wystąpienie choroby zawodowej. Przesłanie decyzji pracodawcom zatrudniającym pracowników w warunkach, które mogły spowodować skutki zdrowotne uzasadniające postępowanie w sprawie rozpoznania i stwierdzenia choroby zawodowej, następuje z zgodnie z § 8 pkt 3 rozporządzenia.
Nie godząc się z tym rozstrzygnięciem A S.A. w W. wniosła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego skargę.
Strona skarżąca domagając się uchylenia decyzji wydanych w sprawie przez organy obu instancji podtrzymała stanowisko wyrażone w odwołaniu i podniosła zarzut niezgodności z prawem przez przyjęcie, że A S.A.
jest pracodawcą zatrudniającym K. G. w warunkach, które uznano za przyczynę choroby zawodowej, mimo iż objawy chorobowe wystąpiły po okresie wymienionym w rozporządzeniu Rady Ministrów z 30 lipca 2002 r.
w sprawie wykazu chorób zawodowych (…).
W uzasadnieniu strona skarżąca oświadczyła, iż nie kwestionuje, że K. G. cierpi na chorobę zawodową. Nie przeczyła też, że u strony skarżącej K. G. pracowała w warunkach narażenia zawodowego. Podnosiła natomiast, że K. G.
zaprzestała świadczyć pracę w byłych Zakładach B 15 kwietnia 1982 r. i od tej daty do 30 września 1985 r. przebywała na urlopie wychowawczym. W ocenie strony tymczasem tylko ustalenie, że udokumentowane objawy choroby wystąpiły w okresie od 15 kwietnia 1982 r.
do 15 kwietnia 1983 r. mogłyby być podstawą przyjęcia, że przyczyną choroby był fakt zatrudnienia u skarżącej.
Tylko bowiem taki ‘okres czasu’ (jak wskazano) jest okresem upoważniającym do rozpoznania choroby zawodowej, mimo wcześniejszego zakończenia narażenia zawodowego – zgodnie z powołanym aktem wykonawczym.
Strona wywodziła, że skoro objawy choroby ujawniły się dopiero w 1995 r. a chorobę zawodową rozpoznano teraz, przeto nie sposób przyjmować, aby to skarżąca spółka była tym pracodawcą, który zatrudniał K. G. w warunkach, które uznano za przyczynę choroby zawodowej.
Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Po myśli art. 1 § 1 i § 2 ustawy z 25 lipca 2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U.Nr 153,poz.
1269) – sąd administracyjny sprawuje wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej (§ 1), a kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej (§ 2). Nadto zgodnie z art. 3 § 1 ustawy z 30 sierpnia 2002 r.
– Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U.Nr 153,poz. 1270 ze zm.) – sądy te sprawują kontrolę działalności administracji publicznej i stosują środki określone ustawą.
Wyżej powiedziane oznacza, że skarga może zostać uwzględniona, gdy sąd stwierdzi naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, naruszenie prawa dające podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego lub inne naruszenie przepisów postępowania, jeżeli mogło ono mieć wpływ na wynik sprawy (art. 145-150 ustawy).
Kontrolując zaskarżoną decyzję w zakresie przedstawionej kognicji sąd uznał, że skarga nie znajduje uzasadnienia prawnego, nie mogła zatem zostać uwzględniona.
Przypomnieć należy, iż przedmiotem zaskarżenia są decyzje organów państwowej inspekcji sanitarnej stwierdzające chorobę zawodową K. G. Strona skarżąca jednoznacznie przyznała przy tym, że nie kwestionuje tego, iż K. G. cierpi na chorobę zawodową. Nie przeczyła też ustaleniom, że ww. pracowała u strony skarżącej w warunkach narażenia zawodowego.
Argumentacja podnoszona konsekwentnie (w odwołaniu od decyzji organu pierwszej instancji, a następnie w skardze) przez A S.A. w W. w istocie zmierza jedynie do wykazania, że organy administracji orzekające w obu instancjach niesłusznie przyjęły, iż to A jest pracodawcą, w warunkach pracy którego uznano za przyczynę choroby zawodowej.
Stanowiska tego nie sposób podzielić. Nie budzi wątpliwości Sądu, że zaskarżona decyzja jak i poprzedzająca ją decyzja organu I instancji jedynie stwierdzają chorobę zawodową a w uzasadnieniu wskazują zakłady pracy, w których K. G.
była zatrudniona w warunkach narażenia zawodowego. Wbrew stanowisku strony nie tylko sentencje wydanych decyzji, ale i treść uzasadnień nie wskazują na to, aby organy ustaliły związek przyczynowy między chorobą zawodową K. G.
a zatrudnieniem u konkretnego pracodawcy.
Kwestię stwierdzania chorób zawodowych reguluje rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 lipca 2002 r. w sprawie wykazu chorób zawodowych, szczegółowych zasad postępowania w sprawach zgłaszania podejrzenia, rozpoznawania i stwierdzania chorób zawodowych oraz podmiotów właściwych w tych sprawach (Dz. U.Nr. 132,poz. 115).
Zgodnie z § 2 ust.
1 powołanego aktu wykonawczego przy zgłaszaniu podejrzenia, rozpoznawaniu i stwierdzaniu chorób zawodowych uwzględnia się choroby ujęte w wykazie chorób zawodowych, jeżeli w wyniku oceny warunków pracy można stwierdzić bezspornie lub z wysokim prawdopodobieństwem, że choroba została spowodowana działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia, występujących w środowisku pracy albo w związku ze sposobem wykonywania pracy, zwanymi dalej ‘narażeniem zawodowym’.
Paragraf 8 ust. 1 ww. rozporządzenia przesądza zaś zakres orzeczenia.
Przepis ten stanowi wyraźnie, że właściwy państwowy inspektor sanitarny wydaje decyzję o stwierdzeniu choroby zawodowej albo decyzję o braku podstaw do stwierdzenia choroby zawodowej na podstawie materiału dowodowego, a w szczególności danych zawartych w orzeczeniu lekarskim, o którym mowa w § 6 ust. 1 (tzn. orzeczeniu o rozpoznaniu choroby zawodowej), oraz oceny narażenia zawodowego pracownika.
Z brzmienia cytowanych przepisów zdecydowanie wywieść należy, iż zakres kognicji organów państwowej inspekcji sanitarnej ograniczony został wyłącznie do przesądzenia, czy choroba, objęta wspomnianym wykazem chorób zawodowych, została spowodowana działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia, występujących w środowisku pracy pracownika (a nie w konkretnym zakładzie pracy), czy też taka zależność nie występuje. Kompetencja organów inspekcji sanitarnej nie obejmuje natomiast wskazania – podkreślić raz jeszcze należy – konkretnego zakładu pracy, w którym pracownik zapadł na rozpoznaną u niego chorobę zawodową w podanym rozumieniu.
Fakt doręczania przez organy administracyjne wydanych w sprawie decyzji A S.A. w W. nie świadczy o tym, że organy upatrują przyczynę choroby zawodowej K. G. w zatrudnieniu w tym właśnie zakładzie pracy.
Doręczenie to jest jedynie spełnieniem przez organy administracyjne wymogu wynikającego z § 8 ust. 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 lipca 2002 r. Przepis ten stanowi bowiem, że właściwy państwowy inspektor sanitarny przesyła decyzję m.in.
pracodawcom zatrudniającym pracownika w warunkach, które mogły (a zatem hipotetycznie, bez przesądzania tej kwestii) spowodować skutki zdrowotne uzasadniające postępowanie w sprawie rozpoznania i stwierdzenia choroby zawodowej.
Bez znaczenia jest przy tym, i nie podlega to ocenie organów administracyjnych, w wyniku zatrudniania w którym z tych zakładów pracy pracownik zapadł na chorobę zawodową.
Przypomnieć w tym miejscu raz jeszcze należy, że strona skarżąca nie tylko nie kwestionuje istnienia u K. G. choroby zawodowej, ale i nie przeczy, że zatrudniała ww. w warunkach narażenia zawodowego.
Odpowiedź na pytanie, zatrudnienie w którym z zakładów pracy stało się przyczyną choroby zawodowej K. G., przekraczało ramy toczącego się postępowania administracyjnego i tym samym nie może być przedmiotem niniejszego postępowania sądowoadministracyjnego.
Wprawdzie istotnie – w myśl § 2 ust. 2 aktu wykonawczego – zgłoszenie podejrzenia choroby zawodowej oraz jej rozpoznanie może nastąpić u pracownika lub byłego pracownika (…
) w okresie jego zatrudnienia w narażeniu zawodowym lub po zakończeniu pracy w takim narażeniu, nie później jednak niż w okresie, który został określony w wykazie chorób zawodowych, tj.
w przypadku cieśni nadgarstka w ciągu roku od wystąpienia udokumentowanych objawów chorobowych – mimo wcześniejszego zakończenia narażenia zawodowego.
Strona skarżąca – w ocenie składu orzekającego – przepis ten jednak mylnie interpretuje.
Nie ma żadnych podstaw prawnych ku temu, aby przyjąć, że cytowane uregulowanie ma na celu ustalanie – przez okres, w którym wystąpienie udokumentowanych objawów chorobowych upoważnia do rozpoznania choroby zawodowej pomimo wcześniejszego zakończenia narażenia zawodowego – związku choroby z konkretnym pracodawcą.
Takie rozumowanie pozostawałoby w sprzeczności z wcześniej rozważanymi przepisami powoływanego aktu wykonawczego, w szczególności z unormowaniem przesądzającym o zakresie decyzji w przedmiocie stwierdzenia choroby zawodowej.
Podsumowując stwierdzić trzeba, że kontrolowana decyzja w przedmiocie stwierdzenia choroby zawodowej u K. G. nie przesądza – wbrew zarzutom skargi – że to A S.A. w W. jest pracodawcą zatrudniającym K. G. w warunkach, które uznano za przyczynę choroby zawodowej. Tym samym A S.A. w W.
przymiot strony tego postępowania, uprawnionej do wniesienia skargi do sądu administracyjnego w istocie ma swoje źródło jedynie w przepisach o postępowaniu, w szczególności w powołanym przepisie § 8 ust. 3 rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie chorób zawodowych (…
) w oparciu o który przedmiotową decyzję A S.A. w W. doręczono.
Z tych wszystkich względów, działając na podstawie art. 151 powołanej na wstępie ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, orzeczono jak w sentencji wyroku.
Zespół cieśni nadgarstka – przyczyny, objawy, leczenie
Zespół cieśni nadgarstka, czyli zespół kanału nadgarstka lub zespół cieśni, to choroba charakteryzująca się nieprawidłowym funkcjonowaniem nerwów w nadgarstku i ręce.
Chory skarży się przede wszystkim na dokuczliwy ból, najczęściej nasilający się w nocy. Poza tym pojawiają się inne charakterystyczne symptomy w nadgarstku.
Zazwyczaj zespół cieśni nadgarstka dotyczy ręki dominującej i pojawiają się 3-4 razy częściej u kobiet.
1. Przyczyny zespołu cieśni nadgarstka
Wyróżnia się dwa rodzaje zespołu cieśni nadgarstka: przewlekły i ostry. Charakteryzują się one między innymi różnymi przyczynami pojawienia się choroby.
Postać przewlekła zespołu cieśni nadgarstka może być spowodowana między innymi przez: stan zapalny ścięgien, hemofilię, tłuszczaka, blizny pourazowe, nieleczone złamanie i zwichnięcie kości łódkowatej, a także nieprawidłowości w obrębie naczyń.
Natomiast postać ostra zespołu cieśni nadgarstka może być wynikiem: zwichnięcia ręki, a dokładnie kości nadgarstka, ropnego zapalenia, stłuczenia, krwotoku, zakrzepu oraz obrzęku nadgarstka.
Wszystkie te czynniki powodują ucisk na nerw pośrodkowy w obrębie dłoni. Można wyróżnić także czynniki, które zwiększają ryzyko pojawienia się cieśni nadgarstka. Należą do nich: menopauza, cukrzyca, ciąża, niedoczynność tarczycy, reumatoidalne zapalenie stawów, a także dna moczanowa).
2. Dodatni objaw Tinela
Oprócz dolegliwości bólowych chorzy na zespół cieśni nadgarstka skarżą się na: drętwienie i mrowienie ręki, zmniejszenie czucia w dłoni, niedowład kończyn, pieczenie palców, skurcze i sztywność w obrębie dłoni, pojawiające się głównie rano, a także trudności z trzymaniem przedmiotów i zaciskaniem dłoni w pięść. Inne symptomy to: dodatni objaw Tinela oraz dodatni objaw Phalena.
Dodatni objaw Tinela polega na występowaniu parestezji w obrębie palców unerwionych przez nerw pośrodkowy na skutek pukania w nerw pośrodkowy.
Natomiast dodatni objaw Phalena to nasilone parestezje po dłuższym zgięciu stawu promieniowo-nadgarstkowego.
Aby wdrożyć skuteczne leczenie zespołu cieśni nadgarstka, konieczna jest prawidłowa diagnoza oparta na wywiadzie lekarskim i trzech testach.
Są to: test Tinela – stymulowanie nerwu pośrodkowego wywołujące parestezje, próba Phalena – jednominutowe zgięcie dłoniowe w nadgarstku, oraz test opaski uciskowej – jednominutowy uścisk ramienia opaską ciśnieniomierza.
3. Leczenie zespołu cieśni nadgarstka
W początkowym stadium zespołu cieśni nadgarstka ulgę przyniesie unikanie czynności powodujących dolegliwości bólowe, szynowanie nadgarstka, a także ruszanie ręką, pocieranie lub potrząsanie.
Dawniej polecane było także przyjmowanie witaminy B6 przez okres przynajmniej dwóch miesięcy, wykonywanie zastrzyków z kortykosteroidów w pobliżu troczka zginaczy, fizykoterapia i odciążenie dłoni, jednak takie leczenie zachowawcze nie jest zbyt skuteczne.
Dlatego też, jeśli dolegliwości nasilają się i są kłopotliwe, w zespole cieśni nadgarstka stosuje się kurację farmakologiczną. W niektórych przypadkach złagodzenie objawów mogą spowodować środki moczopędne przyjmowane po południu. Stosuje się także maści i kremy zawierające składniki przeciwzapalne.
Zespół cieśni nadgarstka o ostrym przebiegu wymaga natychmiastowego leczenia operacyjnego, polegającego na chirurgicznym zniwelowaniu ucisku na nerw. Skuteczność tej metody jest wysoka – ustąpienie dolegliwości notuje się u 95% chorych.
Zespół cieśni nadgarstka objawia się zaburzeniami w funkcjonowaniu nadgarstka. Przyczyny zespołu cieśni nadgarstka są różne. W zależności od czynników wywołujących zespół cieśni nadgarstka, wyróżnia się dwie postaci cieśni nadgarstka: ostrą i przewlekłą. Postać choroby ma wpływ na rodzaj leczenia.