Rumień zakaźny (piąta choroba) – przyczyny, objawy, leczenie

fot. Adobe Stock fot. Adobe Stock

​Wirus, który wywołuje rumień zakaźny, szczególnie lubi wiosnę. Nie jest groźny dla dzieci, jednak dorośli (zwłaszcza przyszłe mamy i osoby ciężko chore) powinni na niego uważać, bo może prowadzić do poważnych powikłań.

Na rumień zakaźny najczęściej chorują dzieci, które chodzą do żłobka lub przedszkola. To wysypkowa choroba wieku dziecięcego. Sprawdź, jak wygląda rumień zakaźny i dowiedz się, po jakich objawach rozpoznasz chorobę i co trzeba zrobić, by ją wyleczyć.

Co to jest rumień zakaźny?

Na rumień zakaźny chorują dzieci w wieku od 2 do 12 lat. Wywołuje go parwowirus B19, który rozprzestrzenia się drogą kropelkową. Rumieniem zakaźnym, jaka sama nazwa wskazuje, bardzo łatwo się zarazić. Bywa, że pustoszy całe przedszkola i szkoły.

Niestety, nie można zaszczepić dziecka przeciwko rumieniowi zakaźnemu, ale z drugiej strony – nie ma takiej potrzeby.

W przeciwieństwie do rumienia wędrującego, rumień zakaźny nie jest niebezpieczny dla dziecka. Przebieg choroby na ogół jest łagodny. Jednokrotne zachorowanie na rumień zakaźny daje odporność na całe życie.

Nazywana jest również piątą chorobą, ze względu na to, że jest to piąta z sześciu typowych wysypek wieku dziecięcego.

Rumień zakaźny – objawy

Najbardziej charakterystycznym objawem rumienia zakaźnego jest wysypka. Pojawia się na raty. Oto kolejne etapy pojawiania się wysypki na ciele chorego na rumień:

• Wysypka pojawia się na twarzy. Różowe plamki szybko zlewają się w rumieniec – zarażone dziecko wygląda tak, jakby ktoś wymierzył mu dwa siarczyste policzki, ma na buzi symetryczne plamy, które wyglądają jak skrzydła motyla.
• Wysypka obejmuje ramiona, tułów, pośladki, ręce i nogi. Potem blednie w części centralnej, przez co zmiany  tworzą misterne siateczki i koronki.
• Po około 11 dniach wysypka ustępuje. Znika bez złuszczania skóry, od dołu do góry, czyli najpierw z nóg, potem z tułowia i rąk, a na końcu z twarzy, nie zostawiając żadnych śladów. 
• Wysypka może pojawić się na nowo – zdarza się to krótko po zniknięciu rumienia. Najczęściej po kąpieli albo po wysiłku (a niekiedy pod wpływem stresu lub zmiany temperatury otoczenia). Potem znów blednie.​

Inne objawy rumienia zakaźnego

Najczęściej wysypka jest jedynym objawem choroby, ale czasem pojawiają się też inne oznaki choroby:

• niewysoka gorączka – temperatura nie przekracza 38°C i trwa jeden, dwa dni.
• ból gardła i stawów – przydarza się raczej starszym dzieciom.
• bóle głowy
• nieżyt gardła i nosa,
• bóle mięśniowo-stawowe,
• zapalenie stawów
• zaburzenia żołądkowo-jelitowe 

Zaburzenia żołądkowo-jelitowe mogą towarzyszyć chorobie, ale dotyczy to raczej dorosłych, a nie dzieci.

Bóle stawów mogą być dość dotkliwe, jednak na ogół mijają bez powikłań.

Ile trwa rumień zakaźny?

Choroba ma długi czas wylęgania – od zarażenia się do momentu pojawienia się pierwszych objawów może minąć tydzień lub dwa. Potem dość długo utrzymuje się wysypka. Od jej wystąpienia do całkowitego zniknięcia może minąć dwa a czasem nawet trzy tygodnie. Zakażenie parwowirusem nie powoduje bakteryjnego zapalenia skóry, nie niesie też ryzyka nadkażeń.

Jak wygląda rumień zakaźny u dzieci?

Choroba czerwonych policzków, tak nazywany jest również rumień zakaźny, to przede wszystkim charakterystyczna wysypka, której raczej nie pomylisz z innymi rodzajami wysypek.

Zdjęcie dziecka chorego na rumień:

Diagnoza i leczenie

Choć choroba przebiega na ogół łagodnie, dziecko powinien zbadać pediatra – choćby po to, by postawić diagnozę i wykluczyć inne choroby. Dziecko powinno zostać w domu, by nie zarażać innych.

Leki nie są na ogół potrzebne, bo rumień mija sam. Jeśli to konieczne, można podać dziecku leki łagodzące świąd (np. Fenistil) oraz lek obniżający gorączkę (np. Paracetamol), ale na ogół nie ma takiej potrzeby.

Jeśli wysypce towarzyszy zapalenie stawów, podaje się leki przeciwzapalne i przeciwbólowe.

Rumień zakaźny a ciąża

Jeśli masz pewność, że twoje dziecko choruje na rumień zakaźny, szybko odizoluj je od osób, dla których wirus mógłby być niebezpieczny. Kontaktu z parwowirusem B19 szczególnie powinny się wystrzegać kobiety w ciąży.

 Zakażenie rumieniem w ciąży, zwłaszcza w dwóch pierwszych trymestrach, może (ale nie musi) być bardzo niebezpieczne dla przyszłych mam: zdarza się, że powoduje groźne komplikacje, m.in. niedokrwistość, zapalenie mięśnia sercowego i obrzęk płodu, a nawet jego obumarcie.

Na szczęście ogromna większość kobiet (60–80%), które planują zajść w ciążę, miała już kontakt z wirusem, a więc jest uodporniona i nie może się zarazić. Badania dowodzą również, że większość kobiet (ok. 75%), która zaraziła się w czasie ciąży, rodzi zdrowe dzieci.

Mimo wszystko lepiej dmuchać na zimne (bo istnieje ryzyko poważnych powikłań) i nie narażać się na kontakt z chorymi.

UWAGA! Jeśli jesteś w ciąży i podejrzewasz, że mogłaś się zarazić, np. od swojego starszego dziecka, koniecznie zgłoś to lekarzowi, który prowadzi ciążę. Skieruje cię na badania krwi, by sprawdzić, czy są w niej przeciwciała przeciwko wirusowi, którego się obawiasz. Jeśli tak, czekają cię jeszcze inne badania, m.in. USG.

Jak dochodzi do zakażenia?

Choroba czerwonych policzków jest chorobą wirusową, czyli przenosi się drogą kropelkową. A to oznacza, że można się nią zakazić poprzez kontakt z chorą osobą. Dobra wiadomość – rumień jest trudniejszy do „złapania” niż np. ospa wietrzna.

• Czas wylęgania: od zetknięcia się z wirusem do pojawienia się wysypki upływa tydzień, czasem dwa.

Kiedy osoba chora na rumień zaraża?

Zakaźność choroby jest największa zanim pojawi się wysypka. Chory zaczyna zarażać już tydzień przed pojawieniem się pierwszych zmian na skórze (czyli krótko po tym, jak sam stał się „posiadaczem” wirusa) oraz przez kilka pierwszych dni po pojawieniu się wysypki.

Ze względu na to, że wysypka na ogół pojawia się bez zapowiedzi, zarażenia się rumieniem zakaźnym trudno uniknąć. Choroba przenosi się drogą kropelkową, jedynym sposobem uchronienia się przed zarażeniem jest unikanie kontaktu z chorym i przestrzeganie zasad higieny, jeśli do tego kontaktu jednak dojdzie.

Konsultacja: dr n. med. Lilianna Baran, specjalista pediatra neonatolog.

  Zobacz też:    

Szkarlatyna – przyczyny, objawy i leczenie szkarlatyny

Szkarlatyna to jedna z najczęściej występujących chorób zakaźnych. W dawnych czasach śmiertelna, dziś stosunkowo niegroźna, chociaż wciąż wymagająca szybkiego rozpoznania w celu uniknięcia ewentualnych powikłań. Szkarlatyna jest chorobą ogólnoustrojową, powstałą w wyniku zakażenia paciorkowcami grupy A.

Spis treści:

Co to jest szkarlatyna?

Szkarlatyna to drobna, czerwona wysypka, która pojawia się na policzkach. Skóra wokół ust i nosa (trójkąt Fiłatowa) pozostaje blada.

Wysypka obejmuje także tułów i kończyny a najbardziej widoczna jest na klatce piersiowej, plecach, pośladkach i w pachwinach. Choroba może dotknąć osoby w różnym wieku, najczęściej chorują jednak dzieci z przedziału wiekowego od 3 do 8 lat.

 Do najszybciej rozpoznawalnych objawów szkaraltyny należą: gorączka i charakterystyczna, szkarłatna, drobnoplamista wysypka.

W 2017 roku w Polsce odnotowano ponad 13,7 tys. zachorowań na szkarlatynę.

Za pojawienie się szkarlatyny odpowiadają szczepy paciorkowców (Streptococcus pyogenes), wywołujące anginę. W przypadku tego typu szczepów człowiek jest jedynym gospodarzem a nosicielami są najczęściej dzieci w wieku szkolnym. Główne objawy choroby są efektem obecności w organizmie toksyn (a dokładniej: jednego z trzech typów tzw. toksyn erytrogennych), wytwarzanych przez paciorkowce.

Szkarlatyna objawy

• Wysoka gorączka – to zazwyczaj pierwszy objaw szkarlatyny, wskazujący na wstępny etap choroby. Temperatura ciała może dochodzić nawet do 40°C.
• Ból gardła – w szkarlatynie gardło jest silnie zaczerwienione (szkarłatne). Widoczny jest też biały nalot na języku a po kilku dniach język – podobnie jak gardło – nabiera intensywnego, malinowego koloru. Możliwe jest także powiększenie szyjnych węzłów chłonnych oraz migdałków
• Wysypka – pojawia się zazwyczaj w drugiej dobie choroby (średnio po 12-36 godzinach). Ma formę drobnoplamistą, może przypominać lekkie oparzenie słoneczne i powodować swędzenie. W dotyku jest szorstka i blednie pod wpływem lekkiego nacisku. Początkowo pojawia się w okolicy tułowia a następnie obejmuje swym zasięgiem resztę ciała, jest też widoczna w okolicach pachwin i na pośladkach. Na skutek nadmiernej łamliwości naczyń krwionośnych, na zgięciach fałd skórnych (np. w pachwinach), mogą pojawić się drobne wybroczyny, układające się liniowo (tzw. linie Pastii). Charakterystyczne dla płonicy jest stopniowe – następujące po ok. 7 dniach – złuszczanie się obszarów skóry, dotkniętych wysypką.
• Rumień na twarzy – w drugiej dobie choroby na twarzy chorego pojawia się drobnoplamista, czerwona lub różowa wysypka, najbardziej widoczna na policzkach (rumień). Skóra wokół ust i w okolicy nosa (trójkąt Fiłatowa) pozostaje blada. Wysypka jest drobna, kropki mają wielkość główki od szpilki a skóra może wyglądać jak po odciśnięciu drucianej szczotki.
• Wygląd języka – początkowo na języku pojawia się biały nalot, po ok. 2-3 dniach język nabiera intensywnego, czerwonego (malinowego) koloru.
• Ból brzucha, dreszcze, wymioty, biegunka – to wybrane objawy, mogące towarzyszyć wysokiej gorączce.

Szkarlatyna u dorosłych występuje rzadziej niż w przypadku dzieci a jej wstępne objawy bywają często mylone m.in. z objawami grypy lub anginy.

Gorączka, ból gardła, ból brzucha to – podobnie jak w przypadku zakażeń u dzieci – pierwsze objawy szkarlatyny u dorosłych. Migdały mogą być powiększone a gardło i język mocno zaczerwienione. W kolejnym etapie choroby pojawia się wysypka. Objawy szkarlatyny u dorosłych mogą mieć ostry przebieg i skutkować groźnymi powikłaniami (patrz: szkarlatyna powikłania), stąd konieczność możliwie szybkiej diagnostyki i wdrożenia leczenia penicyliną (lub jej zamiennikiem w przypadku osób uczulonych na penicylinę).

Na szkarlatynę, poza absolutnymi wyjątkami, nie chorują niemowlęta. Mimo tego, należy zwracać uwagę na wszelkie, podejrzane objawy, mogące wskazywać na pojawienie się choroby. Wysoka, nagła gorączka, osłabienie i pojawienie się dowolnego rodzaju wysypki to objawy, które zawsze wymagają możliwie szybkiej konsultacji lekarskiej.

Szkarlatyna leczenie

Szkarlatynę leczy się preparatami penicyliny a standardowy czas terapii wynosi 10 dni. W podanym okresie nie można samodzielnie przerwać leczenia ani modyfikować przyjmowanej dawki leku (należy go przyjmować regularnie, w ściśle określonych godzinach). Głównym celem leczenia jest wstrzymanie wytwarzania toksyn przez szczepy bakterii.

Szybkie wdrożenie leczenia zapobiegnie ewentualnym powikłaniom i sprawi, że chory nie będzie zarażał najbliższego otoczenia. Chorym podaje się także leki przeciwgorączkowe. W większości przypadków leczenie może odbywać się w warunkach domowych. Dziecko powinno pozostać w łóżku i przyjmować dużą ilość płynów.

Leczenie szpitalne jest konieczne w razie ciężkiego przebiegu zachorowania i pojawienia się powikłań.

Czy szkarlatyna jest zaraźliwa?

Szkarlatyna jest chorobą wysoce zakaźną. Głównym źródłem zakażenia jest chory na płonicę, anginę lub bezobjawowy nosiciel S. pyogenes.

Zakażenie odbywa się zazwyczaj drogą kropelkową lub poprzez kontakt z przedmiotem, z którego chory korzystał. W rzadkich przypadkach można zakazić się przez kontakt ze skórnymi zmianami chorobowymi.

Okres wylęgania choroby wynosi zazwyczaj od 2 do 5 dni.

Jeśli zakażenie szkarlatyną nastąpiło w czasie ciąży i pojawiły się pierwsze objawy, konieczna będzie konsultacja lekarska i wybór bezpiecznej metody leczenia. Co istotne, terapia nie zagraża bezpośrednio płodowi a leczenie należy wdrożyć m.in. w celu uniknięcia groźnych powikłań. 

Nie ma szczepionki na szkarlatynę. Możemy częściowo zmniejszyć ryzyko choroby stawiając na profilaktykę i – o ile to możliwe – unikanie źródeł zakażenia.

Szkarlatyna powikłania

Powikłania po szkarlatynie zdarzają się rzadko. Możliwe następstwa niewyleczonej lub zbyt krótko leczonej szkarlatyny to:

• zapalenie ucha środkowego,
• zapalenie węzłów chłonnych,
• ropień okołomigdałkowy,
• stany zapalne nerek, stawów lub zatok,
• gorączka reumatyczna,
• bardzo rzadko występujące zapalenie płuc, zapalenie wsierdzia, zapalenie wątroby, zapalenie opon mózgowych.

W celu uniknięcia powikłań należy bezwzględnie przestrzegać zaleceń lekarza. Standardowa terapia antybiotykiem trwa zazwyczaj 10 dni i nie może być przerwana.

Powikłania mogą być też skutkiem zbyt późnego rozpoznania choroby lub mylnego rozpoznania objawów i rezygnacji z konsultacji lekarskiej (szczególnie w przypadku osób dorosłych). Zachorowanie na szkarlatyne nie daje dożywotniej odporności.

Możemy zachorować nawet do trzech razy (ze względu na istnienie trzech, różniących się typów toksyn).

Zapobieganie szkarlatynie ogranicza się do profilaktyki i unikania kontaktu z chorym – co nie zawsze jest możliwe. Chorego należy odizolować przez pierwsze 24 godziny po podaniu antybiotyku. Konieczne jest zachowanie podstawowych zasad higieny. Należy możliwie często myć i dezynfekować ręce.

W miarę możliwości staramy się unikać kontaktu z chorym, zwłaszcza w początkowej fazie choroby. Dzieci nie powinny w tym czasie uczęszczać do szkoły.

Szczególne środki ostrożności należy zastosować w dużych skupiskach dziecięcych (szkoły, żłobki, kluby zajęć), w których odnotowano przypadki choroby.

Dowiedz się więcej:

‘Pharyngitis and Scarlet Fever’https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK333418/pdf/Bookshelf_NBK333418.pdf

‘Scarlet fever in Poland in 2014’http://www.przeglepidemiol.pzh.gov.pl/files/peissues/PE_nr_2_2016_TOP_www_srodek_caly.pdf#page=31

Rumień zakaźny – choroba łagodna, o charakterystycznej wysypce

Rumień zakaźny (choroba piąta) to ostre zakażenie powstałe w wyniku kontaktu z parwowirusem B19.

Głównym objawem są plamy lub grudkowa wysypka zaczynająca się na policzkach  i schodząca niżej na ręce.

Rumień zakaźny jest łatwy w rozpoznaniu, leczenie nie jest wymagane, polega na minimalizowaniu objawów choroby. Jak w przypadku każdej infekcji wirusowej, konieczny jest czas, który pozwala wrócić do zdrowia.

W jaki sposób dochodzi do zakażenia i jak rozpoznać rumień zakaźny u dziecka?

Rumień zakaźny – choroba, która pojawia się głównie wiosną

Najwięcej zachorowań na rumień zakaźny notuje się na wiosnę. Ogniska występują zazwyczaj miejscowo, w danej społeczności, co kilka lat. Rumień zakaźny najczęściej dotyka dzieci między 5 a 7 rokiem życia. 

Jak można się zarazić?

Wirus rozprzestrzenia się drogą kropelkową – podczas kichania, ale również używania tych samych naczyń. Niektóre źródła wskazują, że bardzo szybko można się zarazić, chwytając po prostu przedmioty, które wykazują wysoki wskaźnik infekcji wtórnych.

Rumień zakaźny stanowi pewne zagrożenie w ciąży. Może prowadzić do urodzenia dziecka z niedokrwistością, w dramatycznych przypadkach także martwego płodu (ryzyko to szacuje się na 2-6%, jeśli do zakażenia rumieniem doszło w pierwszych miesiącach ciąży). Zazwyczaj jednak przyszłe mamy są odporne, dzięki temu, że przeszły chorobę wcześniej, najczęściej w dzieciństwie.

Rumień zakaźny objawy

Zakażenie rumieniem nie zawsze wiąże się z wystąpieniem objawów. Czasami choroba przebiega bezobjawowo. Okres intubacji rumienia zakaźnego wynosi od 4 do 14 dni.

Przebieg choroby jest zazwyczaj łagodny, chyba, że dziecko cierpi z powodu anemii sierpowatej lub innych wrodzonych zaburzeń. Maluchy z wrodzoną obniżoną odpornością mogą rozwijać ciężkie postaci niedokrwistości.

Najczęściej pierwsze objawy przypominają infekcje grypopodobne. Dziecko ma niewysoką gorączkę, jest apetyczne, marudne, nie chce się bawić, odmawia jedzenia, czuje się zmęczone, skarży się na ból głowy, może mieć zatkany i cieknący nos.

Kilka dni później pojawia się jasnoczerwona wysypka, która obejmuje charakterystyczny obszar na policzkach, jest symetryczna, dlatego często jej kształt porównywany jest do skrzydeł motyla.

Rumień zakaźny następnie „schodzi” również na ramiona i nogi oraz tułów, gdzie zmiany są najbardziej widoczne – najbardziej intensywne. Najmniej plam obserwuje się na podeszwach stóp i wewnętrznych stronach dłoni.

Z czasem plamy rozjaśniają się i zaczynają przypominać sieć koronek, tworzą na skórze charakterystyczne wzory.

Inne objawy, które mogą towarzyszyć rumieniowi zakaźnemu to: ból gardła, zaczerwienione oczy, obrzęk węzłów chłonnych, biegunka.

Rumień zakaźny – jak wygląda wysypka?

Wysypka pojawiająca się przy rumieniu zakaźnym jest bardzo charakterystyczna. Dzięki niej można łatwo zidentyfikować chorobę. Ma charakter grudkowaty, ujściowy, tworzy na skórze charakterystyczne siatkowate wzory, ma również formę plam. Zmiany na skórze są najbardziej widoczne na odsłoniętych obszarach skóry.

Wysypka znika po 5-10 dniach – dużo zależy od indywidualnych cech. Miejsca, w których występowały krosty, mogą być nadal widoczne, nawet po zniknięciu, podczas wysiłku, w trakcie ćwiczeń, gdy rośnie temperatura i dziecku jest ciepło.

U dzieci w kilka dni/tygodni po chorobie może być obserwowany syndrom „rękawiczek” i „skarpetek”, czyli zmian w formie wybroczyn, plan na stopach i rękach, które z czasem znikają bezpowrotnie. Nie należy się nimi martwić.

Leczenie rumienia zakaźnego

Rumień zakaźny to choroba wywoływana przez wirusy, dlatego w trakcie jej przebiegu stosuje się leczenie objawowe.

Nie podaje się antybiotyków, które pozwalają usunąć bakterie, a na wirusy nie działają.

U dzieci z obniżoną odpornością można podawać lek przeciwwirusowy, w większości przypadków jednak nie jest to konieczne, a nawet nie jest wskazane.

Dziecko zazwyczaj ma podwyższoną temperaturę ciała, do tego poziomu, przy którym nie jest wskazane podanie leku (do 38 stopni). Dzieci chorujące na rumień zakaźny zazwyczaj dobrze się czują. Pomocne mogą być łagodne metody, które zmniejszą dyskomfort, podobne do tych stosowanych w przypadku przeziębienia.

Jeśli chcesz mieć pewność, że maluch choruje na rumień zakaźny, udaj się do lekarza. Objawy są jednak tak charakterystyczne, że zazwyczaj rumień może być rozpoznany przez rodzica.

Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Skonsultuj się z lekarzem.

Rumień zakaźny – przyczyny, objawy i leczenie

Rumień zakaźny to choroba wywoływana przez wirusa. Dotyka najczęściej dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym, ale dorośli też mogą się nim zarazić. Najbardziej charakterystycznym objawem rumienia zakaźnego u dzieci jest wysypka na twarzy przypominająca kształtem motyla. Choroba jest szczególnie niebezpieczna dla kobiet w ciąży.

Czym jest rumień zakaźny?

Rumień zakaźny jest chorobą wywołaną parwowirusem B19. To jedna z najczęstszych chorób wysypkowych u dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym. Nazywana bywa „chorobą piątą” (ang. „fifth disease”). Jest jedną z sześciu chorób dziecięcych (obok odry, płonicy, różyczki, choroby Dukesa i rumienia nagłego) objawiających się wysypką.

Rumień zakaźny u dorosłych jest częsty, ale zwykle nie pojawiają się u nich wykwity. W wielu przypadkach dorośli przechodzą chorobę bezobjawowo lub występują inne objawy, tj. zapalenie stawów z ostrą reakcją bólową (więcej w części: Rumień zakaźny – objawy).

Rumień zakaźny – kiedy zaraża? Rumień zakaźny przenosi się drogą kropelkową (infekcja może przenieść się z chorego na zdrowego np. przez styczność z wydzieliną dróg oddechowych) lub drogą krwi (np.

na skutek przetaczania krwi lub preparatów krwiopochodnych). Źródłem zakażenia wirusem może być chore dziecko, chory dorosły, a także nosiciel, który nie wykazuje objawów choroby. Uwaga! Chory najbardziej zaraża przed wystąpieniem wykwitów.

Dziecko z wysypką już praktycznie nie zaraża.

Rumień zakaźny – okres wylęgania: wynosi od 4 do 14 dni (zwykle ok. 2 tygodni), co oznacza, że pierwsze objawy pojawiają się dopiero po tym czasie. Wysypka może trwać od 6 dni do 3 tygodni.

Rumień zakaźny – jak długo pozostaje w domu? Zaleca się, by pozostać w domu do ustąpienia wysypki oraz innych objawów.

Parwowirus B19 (B19V) to rodzaj wirusa odpowiedzialnego za powstanie rumienia zakaźnego. Należy do grupy DNA-wirusów, co oznacza, że jego dane genetyczne są przenoszone przez kwas deoksyrybonukleinowy.

Parwowirusa B19 trudno zniszczyć czynnikami chemicznymi i fizycznymi.

Uważa się, że zakaźność jest niewielka, choć w większych skupiskach ludzi patogen odpowiedzialny za rumień zakaźny może wywoływać epidemię – najczęściej ma to miejsce w żłobkach i przedszkolach.

Jednak zarażenie parwowirusem B19 nie zawsze prowadzi do wystąpienia wysypki oraz innych symptomów choroby. Może przejść bezobjawowo. Co więcej, większość ludzi miała kontakt z B19V przynajmniej raz w życiu – śladem są wytworzone w ciele przeciwciała.

Jakie są objawy rumienia zakaźnego?

Zakażenie parwowirusem B19 nie oznacza, że na ciele od razu pojawi się wysypka. Okres inkubacji trwa 4-14 dni i w tym czasie zwykle nie występują objawy zwiastunowe. W trakcie pierwszej fazy choroby, która trwa ok. 5-7 dni, mogą wystąpić:

• niewielka gorączka (zazwyczaj jednak nie występuje),
• ból gardła, katar, niekiedy bóle mięśniowe, nudności, wodnisty katar,
• po grypopodobnych symptomach, trwających około tygodnia, u dzieci występuje charakterystyczna wysypka, która jest bardzo często jedynym objawem rumienia zakaźnego. Rumień początkowo zlokalizowany jest na policzkach, tworząc kształt motyla. Często przybiera kolor sinoczerwony. Nos i broda pozostają niezajęte. Rumień następnie rozszerza się na ramiona, tułów i kończyny. Wykwity układają się w girlandy, przybierają postać plam, które bledną w centralnej części, tworząc charakterystyczne, rumieniowe obrączki. Wysypka może ustępować i nawracać przez 1 do 3 tygodni, zazwyczaj trwa 7-11 dni. Często powoduje świąd, ale mija bez złuszczania się i powstawania blizn. Najczęściej nie występuje na tułowiu oraz na dłoniach i stopach.

Uwaga! Wysypka może okresowo odnawiać się po wysiłku, w ciepłej kąpieli, przy potarciu skóry lub podczas gwałtownych emocji.

Rumień zakaźny u dorosłych może mieć inne objawy, w postaci zapalenia stawów dłoni, nadgarstków lub kolan z ostrą reakcją bólową. Ustępują one po ok. 3 tygodniach, nie pozostawiając trwałych uszkodzeń. U dzieci zapalenie stawów zdarza się bardzo rzadko.

Jak diagnozować rumień zakaźny?

Ponieważ pierwsze objawy są grypopodobne, nie pojawiają się jednocześnie i nie są alarmujące, trudno postawić w fazie inkubacji choroby trafne rozpoznanie. Dopiero charakterystyczna wysypka jest dla lekarza podstawą do diagnozowania rumienia zakaźnego u dzieci. Wysypka nie obejmuje dłoni i podeszwy stóp, co może ułatwiać diagnozę.

Ważne! Jeśli podejrzewamy rumień zakaźny u dziecka lub u siebie, skonsultujmy się z lekarzem, który wykluczy inne dolegliwości objawiające się wysypką, np. rumień nagły, półpasiec lub szkarlatynę.

Aby potwierdzić podejrzenie o obecności rumienia zakaźnego, lekarz może skierować pacjenta na badania serologiczne:

Rumień zakaźny w ciąży jest niebezpieczny, szczególnie w I trymestrze, ponieważ stanowi zagrożenie dla płodu. Zakażenie u ciężarnej może doprowadzić do niedokrwistości wewnątrzmacicznej u dziecka i do poronienia, mimo że kobieta nie miała objawów choroby.

Dlatego każda osoba, u której pojawiła się wysypka, powinna poinformować o tym fakcie wszystkie kobiety w ciąży, z którymi miała bezpośredni kontakt. Natomiast ciężarna powinna powiadomić lekarza prowadzącego ciążę – ten skieruje ją na odpowiednie badania serologiczne. U kobiet ciężarnych badaniem pomocniczym przy diagnozowaniu rumienia zakaźnego jest badanie USG.

Jak leczyć rumień zakaźny?

Antybiotyki i preparaty przeciwalergiczne nie przynoszą efektu, ponieważ nie ma leku na parwowirusa B19.

Pacjenci z prawidłowo funkcjonującym układem odpornościowym samoistnie zwalczają rumień zakaźny, a rokowania w chorobie są na ogół dobre.

U dzieci bardzo rzadko występuje konieczność podawania przeciwciał, które pobudzą układ immunologiczny do walki z infekcją. Wskazaniem do hospitalizacji może być sytuacja, gdy u pacjenta doszło do anemii lub zakażenia płodu.

Szczepionka przeciw rumieniowi zakaźnemu nie istnieje, ale ze względu na to, że choroba zwykle ma przebieg łagodny (w połowie przypadków bezobjawowy), nie jest niezbędna. Choroba ustępuje samoistnie, zapewniając nosicielowi wirusa dożywotnią odporność.

Zobacz także:

• Antykoncepcja i erotyka
• Pielęgnacja twarzy

Co należy zrobić po wyleczeniu rumienia zakaźnego?

Po ustąpieniu wysypki można wrócić do normalnego trybu życia i nie ma konieczności rekonwalescencji. Rumień zakaźny może wywoływać powikłania, które są zwykle przemijające i rzadko wymagają specjalistycznego leczenia:

• anemię (na skutek zahamowania produkcji czerwonych krwinek),
• zapalenie stawów (kolan, dłoni i nadgarstków).

Jednakże osoby, które mają obniżony układ odpornościowy lub wcześniej zmagały się z przewlekłą niedokrwistością, powinny znajdować się pod stałym nadzorem lekarskim.

Zobacz także: Sposoby na odparzenia i pieluszkowe zapalenie skóry u niemowląt.

Rumień zakaźny – ma łagodny przebieg, ale jest niebezpieczny dla kobiet w ciąży!

Fotografia: Shutterstock

Rumień zakaźny to choroba wywołana przez parwowirusa B19. Zapadają na nią na ogół kilkuletnie dzieci. U dorosłych przebiega najczęściej bezobjawowo, rumień zakaźny może być za to niebezpieczny dla kobiet w ciąży. Sprawdź, jakie są objawy i leczenie tej choroby zakaźnej.

Zobacz także: Gorączka u dziecka wymaga bacznej obserwacji. Sprawdź, jak skutecznie ją obniżyć

Rumień zakaźny – co to jest?

Rumień zakaźny nazywany jest także ‘chorobą piątą’, ponieważ to jedna z wielu przyczyn wysypki zakaźnej u dzieci (obok odry, różyczki, szkarlatyny i choroba Dukes'a). Inna nazwa tej przypadłości to ‘zespół spoliczkowanego dziecka’. Dolegliwość ta jest charakterystyczna dla wieku dziecięcego.

Rumień zakaźny u dzieci pojawia się na ogół w wieku przedszkolnym i szkolnym (2-12 lat). Zarazić się można drogą kropelkową, a także przez zakażone preparaty krwi lub osocza. Czas wylęgania to 2 tygodnie. Choroba ma zazwyczaj łagodny przebieg. Człowiek, który zachoruje, zyskuje długotrwałą odporność.

Rumień zakaźny u dzieci – objawy. Ile trwa?

Objawy zachorowania na rumień zakaźny przypominają popularne przeziębienie. Najpierw u dziecka pojawia się katar, ból gardła czy kaszel. Chory może być osłabiony, cierpieć na nudności i biegunkę. Gorączka może nie wystąpić lub jest niewielka.

Dopiero po 1-2 tygodniach od zarażenia rumieniem pojawia się główny objaw choroby – wysypka. Występuje ona w 3 fazach.

Najpierw czerwona wysypka (rumień plamisty) występuje na policzkach i może przypominać skrzydła motyla.

Potem pojawiają się grudki, które łączą się w czerwone plamy, wyłączając nos i usta.

Po około 5 dniach rumień zakaźny rozszerza się na kolejne partie ciała – ramiona, tułów i kończyny. W tych miejscach tworzy się koronkowy (girlandowaty wzór), który może utrzymywać się do nawet 3 tygodni. Nie obejmuje dłoni i podeszwy stóp. Wysypka często swędzi. Może okresowo znikać, po czym pojawiać się ponownie, np. po przegrzaniu ciała. 

Rumień zakaźny – u dorosłych

W przeciwieństwie do rumienia u dzieci rumień zakaźny u dorosłych przebiega zazwyczaj bezobjawowo. Nie pojawia się wysypka, ale chory skarży się zazwyczaj na gorączkę, powiększenie węzłów chłonnych i bóle stawów. Dodatkowo pogarsza się jego samopoczucie. Bardzo rzadkim objawem rumienia u dorosłych jest zapalenie mięśnia sercowego.

Rumień zakaźny – zdjęcia

Tak wygląda rumień zakaźny u dzieci:

Rumień zakaźny – kiedy zaraża?

Zakażenie rumieniem może dotyczyć osób w każdym wieku, ale najczęściej występuje u dzieci. Odbywa się drogą kropelkową, przez kontakt z zakażoną śliną. Rzadko dochodzi do zakażenia rumieniem zakaźnym przez produkty krwiopochodne.

Kiedy rumień zakaźny zaraża? Choroba jest najbardziej zakaźna od momentu zarażenia do momentu wystąpienia objawów (około 2 tygodnie). Osoba zarażona może zarażać innych, nie będąc tego świadoma.

Rumień zakaźny – czynniki ryzyka i powikłania

Ryzyko zakażenia rumieniem zakaźnym jest większe:

• dla ciężarnych
• osób z obniżoną odpornością
• osobom cierpiącym na anemię

Pamiętaj! Rumień zakaźny jest szczególnie niebezpieczny dla kobiet w ciąży.

Powikłania po rumieniu zakaźnym dotyczą najczęściej zapalenia stawów (szczególnie dłoni, nadgarstka i kolan) oraz zahamowania produkcji czerwonych krwinek. Może to być groźne dla osób z anemią.

Rumień zakaźny a ciąża

Rumień zakaźny może być szczególnie niebezpieczny dla kobiet w ciąży i wywołać niedokrwistość wewnątrzmaciczną płodu, uogólniony obrzęk oraz poronienie. Dlatego ciężarna, która miała kontakt z osobą zakażoną, powinna jak najszybciej skontaktować się z lekarzem.

Rumień zakaźny – leczenie i diagnostyka

Rozpoznanie rumienia zakaźnego u dzieci może nastręczać trudności, ponieważ objawy przypominają inne jednostki chorobowe, m.in. szkarlatynę. Elementem różnicującym będzie tu wysypka, która w tej drugiej chorobie jest inna.

Aby potwierdzić lub wykluczyć rumień zakaźny, lekarz ocenia zmiany skórne. Obecność parwowirusa B19 można określić także dzięki:

• badaniom serologicznym wykrywającym przeciwciała
• bezpośredniemu oznaczeniu materiału genetycznego w surowicy krwi
• morfologii krwi

U kobiet ciężarnych pomocne może być badanie USG.

Na rumień zakaźny nie ma konkretnego lekarstwa. Chorobę leczy się objawowo, stosując leki przeciwzapalne i przeciwgorączkowe.

W przypadku świądu pomogą leki antyhistaminowe.

Rumień u dzieci zazwyczaj mija samoistnie, a wysypka znika w ciągu 3 tygodni – najpierw ustają zmiany na kończynach, a później ramionach i twarzy. Można stosować chłodne okłady na twarz.

Zobacz także: Inhalator i nebulizator dla dzieci. O czym należy pamiętać przy wyborze?

Rumień zakaźny objawy – Czym jest i jak wygląda u dorosłych i dzieci?

„Piąta choroba”, czyli rumień zakaźny jest chorobą wirusową, na którą najczęściej chorują dzieci. Rumieniowi towarzyszy specyficzna wysypka, która znika bez śladu po kilku tygodniach.

Choć objawów rumienia nie leczy się, bo zazwyczaj znika sam, niektórzy nastolatkowie i dorośli powinni na niego uważać.

Rumień zakaźny – kiedy zaraża i w jaki sposób można go złapać? Zobacz, kiedy uważać na rumień zakaźny.

Co to jest rumień zakaźny?

Rumień zakaźny to choroba wirusowa, wywołana przez parwowirusa B19. Należy do chorób zakaźnych wieku dziecięcego – zwykle chorują na nią dzieci pomiędzy 2. a 12. rokiem życia.

Najczęściej przenosi się drogą kropelkową, tak więc zarazić się możesz po kontakcie z chorym dzieckiem, czy nosicielem wirusa, u którego nie występują objawy. Można zarazić się nim także przez krew (np. przez przetoczenie krwi) lub przez łożysko (w przypadku nienarodzonych dzieci).

Rumień jest podstępny, bo największa zakaźność występuje przed pojawieniem się zmian skórnych. Po pojawieniu się wysypki chory przestaje zarażać.

Zastanawiasz się, dlaczego mówimy „piąta choroba”? Nazwa ta pochodzi z tradycyjnego zestawienia sześciu chorób wysypkowych wieku dziecięcego, do których należą również odra, szkarlatyna, różyczka, choroba Dukesa i rumień nagły. Rumień zakaźny plasuje się więc na piątym miejscu w stawce.

Jak wygląda rumień zakaźny?

Najczęściej choroba ma przebieg łagodny, a u części osób przebiega bezobjawowo. Pierwsze objawy pojawiają się zwykle około 4-21 dni od zakażenia, po okresie wylęgania.

Na początku występują niewielkie, niepozorne objawy prodromalne, takie jak: nieznacznie podwyższona temperatura ciała, męczliwość, zapalenie gardła czy nieżyt nosa.

Po kilku dniach od ustąpienia objawów nieżytowych (zazwyczaj od 1-7 dni) pojawiają się pierwsze zmiany skórne. Wysypka ma charakter zstępujący, a więc przesuwa się w dół Twojego ciała. Zmiany początkowo pojawiają się w okolicy twarzy (na policzkach), następnie przechodzą na tułów, ręce i nogi.

Charakterystycznym objawem jest rumień na policzkach. Ma on czerwone lub czerwono-fioletowe zabarwienie, które przybiera kształt motyla. Daje to efekt tzw. „twarzy spoliczkowanej”.

Natomiast na tułowiu i kończynach zmiany skórne przybierają formę girlandowatych, plamistych wykwitów, które bledną w środku. Zazwyczaj dłonie i podeszwy stóp są wolne od zmian chorobowych.

Ile trwa wysypka w rumieniu zakaźnym?

Zmiany skórne ustępują najczęściej same po kilku dniach. Rumień nie pozostawia przebarwień i nie złuszcza skóry. Zmiany skórne mogą jednak nawracać do około trzech tygodni po pierwszym zniknięciu, szczególnie kiedy się przegrzejesz, uprawiasz aktywność fizyczną lub gdy się stresujesz.

Jak lekarz rozpoznaje rumień zakaźny?

Wysypka to tylko jeden z objawów rumienia zapalnego. Kiedy udasz się do lekarza, rozpozna on chorobę głównie na podstawie objawów klinicznych, wywiadu, który z Tobą przeprowadzi, charakterystycznego przebiegu choroby oraz zmian skórnych. W badaniach laboratoryjnych, które nie są konieczne do postawienia diagnozy, obserwuje się leukopenię z limfocytozą i eozynofilią.

Jak wygląda rumień zakaźny u dorosłych, a jak u dzieci?

U dzieci choroba najczęściej ma przebieg łagodny, a powikłania zdarzają się rzadko.

Trochę inaczej może przebiegać rumień zakaźny u dorosłych. Powikłania mogą natomiast wystąpić u nastolatek i młodych kobiet, np. w postaci dolegliwości bólowych lub zapalenia stawów (drobnych stawów rąk, stawów skokowych, czy kolan). Na szczęście objawy te mijają po kilku tygodniach i nie pozostawiają trwałych uszkodzeń stawów.

Na powikłania rumienia zakaźnego warto uważać, jeżeli walczysz z zaburzeniami hematologicznymi np. z talasemią, niedokrwistością sierpowatą czy sferocytozą – w tej grupie chorych może dochodzić do niedokrwistości aplastycznej.

W ekstremalnych przypadkach, gdy cierpisz na niedobory odporności, istnieje ryzyko zapalenia opon mózgowo- rdzeniowych. Ale spokojnie! Jest to niezwykle rzadkie.

Na rumień zakaźny uważać powinny także kobiety w ciąży. Zakażenie parwowirusem jest szczególnie groźne w I i II trymestrze ciąży i może skutkować zakażeniem płodu i uogólnionym obrzękiem płodu.

Co zrobić, gdy pojawią się objawu rumienia zakaźnego?                   

Bardzo ważne jest szybkie zgłoszenie się do lekarza, aby postawił odpowiednią diagnozę.

Jeżeli jesteś w ciąży i miałaś kontakt z chorym na rumień zakaźny, zgłoś to lekarzowi prowadzącemu ciążę. W ten sposób będzie on mógł w odpowiedni sposób kontrolować stan płodu.

Przy rumieniu zakaźnym przyczyn choroby się nie leczy, a leczenie objawowe zwykle nie jest w ogóle konieczne. Żeby jednak nie roznosić choroby, dobrze unikać kontaktu z ludźmi w okresie wysypkowym. A jeżeli choroba dotyczy Twojego dziecka, lepiej żeby w tym czasie nie chodziło ono do szkoły lub przedszkola.