Rzeżączka – objawy, przyczyny, badania, leczenie, powikłania, zapobieganie

Rzeżączka, obok nierzeżączkowego zapalenia cewki moczowej, należy do najczęstszych niewirusowych chorób przenoszonych drogą płciową. Odpowiadają za nią bakterie Gram-ujemne – dwoinki rzeżączki (Neisseria gonorrhoeae). Do zakażenia gonokokami dochodzi podczas kontaktu płciowego z osobą chorą.

Transmisja zakażenia rzeżączką

Rzeżączka przenosi się głównie drogą płciową (dotyczy to zarówno stosunków genitalnych, jak i oralnych czy analnych), stąd zapadają na nią przede wszystkim młode osoby aktywne seksualnie – większość stanowią pacjenci w przedziale wiekowym 15-29 lat. Co ważne, ryzyko zakażenia jest większe w przypadku kobiet niż mężczyzn. Podczas jednorazowego stosunku dopochwowego u pań wynosi ono 60-90 proc., zaś u mężczyzn 20-40 proc. – zależy to m.in. od różnic w budowie anatomicznej narządów płciowych. 

Zakażenie przenosi się na skutek bezpośredniego kontaktu wydzielin błon śluzowych osoby zarażonej z osobą zdrową. Do wrót zakażenia należy zaliczyć przede wszystkim śluzówkę:

• cewki moczowej,
• szyjki macicy,
• odbytnicy,
• gardła,
• spojówek.

Rzeżączka może przenosić się również w czasie porodu fizjologicznego z matki na noworodka, co grozi przede wszystkim zapaleniem spojówek u dziecka. Aktualnie zakażenia tego rodzaju występują rzadko. Zapobiega im zabieg Credégo, który jednak nie chroni przed zapaleniem spojówek na skutek zakażenia Chlamydia trachomatis.

Jak to zostało wspomniane, rzeżączkę wywołuje Gram-ujemna bakteria Neisseria gonorrhoeae, czyli dwoinka rzeżączki.

Gonokoki charakteryzują się stosunkowo krótkim okresem wylęgania, wysoką zakaźnością oraz umiejętnością przetrwania w drogach płciowych.

Dwoinka rzeżączki może współistnieć z innymi drobnoustrojami śluzówki narządów płciowych, w tym Candida albicans, Trichomonas vaginalis, Chlamydia trachomatis.

Rzeżączka – objawy u mężczyzn

Okres wylęgania rzeżączki u mężczyzn wynosi najczęściej od 2 do 8 dni i zwykle objawia się ostrym zapaleniem cewki moczowej.

Pacjenci skarżą się przede wszystkim na ropny bądź śluzowo-ropny wyciek z cewki moczowej i dolegliwości bólowe, które intensyfikują się w trakcie mikcji. Rzadziej chorobie towarzyszą tkliwość i obrzęk najądrzy albo zapalenie żołędzi.

Zakażenie może mieć przebieg bezobjawowy, chociaż w przypadku panów to rzadkość – około 10 proc. przypadków. 

W razie dodatkowego zakażenia chlamydiami, po kilku tygodniach od wyleczenia rzeżączki rozwija się porzeżączkowe zapalenie cewki moczowej (penicylina i spektynomycyna nie mogą zwalczyć tej infekcji).

W przypadku zakażenia odbytnicy (transmisja drogą analną) z odbytu sączy się wydzielina, występuje ból odbytu lub okolic odbytu.

Rzeżączka – objawy u kobiet

Czas inkubacji zakażenia wynosi u pań od 7 do 14 dni, przy czym szacuje się, że nawet połowa zakażeń nie daje u kobiet żadnych objawów. Najczęściej rozpoznaje się rzeżączkowe zapalenie szyjki macicy.

Choroba przebiega ze zwiększeniem ilości wydzieliny pochwowej, której mogą towarzyszyć ropne upławy, pieczenie pochwy, ból podczas mikcji, tkliwość podbrzusza lub zmiana obserwowana podczas krwawień miesiączkowych – mogą pojawić się krwawienia śródcykliczne, a okres może być obfitszy i dłuższy.

W pewnych przypadkach, w wyniku spływania wydzieliny z układu moczowo-płciowego, dochodzi również do zapalenia odbytu.

Objawy w ostrym zapaleniu cewki moczowej u kobiet są mniej nasilone niż u mężczyzn. Na ogół pacjentki skarżą się na pieczenie i ból podczas oddawania moczu, zmiany w obrębie ujścia zewnętrznego cewki moczowej (zaczerwienienie, obrzęk) lub wydzielinę z cewki moczowej (ropną bądź śluzowo-ropną).

Co ważne, zakażenie gardła (transmisja drogą oralną) w przypadku kobiet i mężczyzn przebiega bezobjawowo (około 90 proc. przypadków).

Zakażenie rzeżączką – czy dotyczy tylko narządów płciowych?

Nie, nie tylko – choroba najczęściej zajmuje cewkę moczową, kanał szyjki macicy, okolice odbytu, gardło lub spojówki. W większości przypadków ogranicza się do wymienionych tu obszarów, lecz może też rozszerzać się drogą wstępującą i wywoływać poważne powikłania.

Do typowych powikłań rzeżączki u mężczyzn należą zapalenie gruczołów Tysona i zapalenie gruczołów opuszkowo-cewkowych.

Może dojść również do komplikacji charakterystycznych zarówno dla rzeżączki, jak i chlamydiozy (wspomniane wyżej zapalenie najądrzy lub zapalenie gruczołu krokowego, które mogą skutkować niepłodnością).

Jeśli zaś chodzi o powikłania występujące u kobiet (związane z rzeżączką i chlamydiozą), obejmują one:

• zapalenie narządów miednicy mniejszej, 
• ropień okołowątrobowy i okołowyrostkowy, 
• zapalenie gruczołu przedsionkowego większego, 
• ciążę pozamaciczną,
• poronienie, 
• niepłodność.

Istnieją również komplikacje rzeżączki, które występują u obu płci, np. zapalenie spojówek przeniesione z innych obszarów, rzeżączka rozsiana i zapalenie stawów (w przypadku rozsiewu bakterii z zakażonych błon śluzowych drogą krwi).

Metody leczenia rzeżączki

W leczeniu rzeżączki stosuje się przede wszystkim antybiotyki.

Niektóre powikłania rzeżączki wymagają leczenia operacyjnego. Zawsze należy przebadać (i ewentualnie poddać leczeniu) partnerów seksualnych osoby chorej, także nosicieli bezobjawowych (dotyczy to kontaktów płciowych z ostatnich 3 miesięcy).

Szacuje się, że nawet u 20 proc. mężczyzn i 40 proc. kobiet z rzeżączką doszło do zainfekowania Chlamydia trachomatis. Dlatego pacjentów powinno się podać również badaniom w kierunku zakażenia chlamydiami i – gdy to konieczne – wdrożyć odpowiednie leczenie.

W procesie terapeutycznym stosuje się nifuratel podawany doustnie i/lub miejscowo (z nystatyną). Terapię można prowadzić też przy pomocy antybiotyków (tetracyklin, makrolidów, fluorochinolonów). Jednocześnie warto łagodzić uciążliwe objawy pojawiające się w obszarach intymnych, jak pieczenie, świąd czy zaczerwienienie.

Pomaga w tym roztwór chlorowodorku benzydaminy, który można stosować m.in. w formie irygacji pochwy. 

Rzeżączka u dzieci – jak przebiega jej leczenie?

Co ważne, chociaż to rzadkie sytuacje, należy pamiętać także o zakażeniach wśród najmłodszych. U noworodków, które zostały urodzone przez matkę chorującą na rzeżączkowe zapalenie cewki moczowej, podaje się odpowiedni antybiotyk.

Jeśli zaś chodzi o starsze dzieci, dawki antybiotyków powinny być dostosowane do ich masy ciała, a aplikacja wymaga również konsultacji z pediatrą. U dzieci ważących powyżej 45 kg rzeżączkę leczy się tak, jak u dorosłych.

Podobnie najmłodsi ze stwierdzoną rzeżączką powinni być przebadani także w kierunku kiły oraz opisanej wyżej chlamydiozy.

Czy rzeżączka jest w pełni wyleczalna? Jeśli nie doszło do poważnych, trwałych powikłań, tak – jak najbardziej można ją całkowicie wyleczyć.

Jak zapobiegać zakażeniu rzeżączką?

Podstawą, tak jak w przypadku wszelkich chorób przenoszonych drogą płciową, jest unikanie przygodnych stosunków z partnerami, o których zdrowiu niewiele wiemy.

Jeśli zaś do takich dojdzie, konieczne jest poprawne stosowanie prezerwatywy – to jedyna metoda antykoncepcji, która chroni przed tego typu zakażeniem (warto pamiętać, że tabletki antykoncepcyjne mają za zadanie chronić przed nieplanowaną ciążą, w żaden sposób nie zabezpieczają jednak przed chorobami wenerycznymi).

Warto pamiętać także o odpowiedniej higienie osobistej oraz uważnym korzystaniu z publicznych toalet. Jeśli jednak pojawi się podejrzenie zakażenia, należy jak najszybciej udać się na konsultację lekarską i rozpocząć stosowne leczenie – to niezwykle istotne nie tylko dla zdrowia intymnego, lecz także funkcjonowania organizmu.

Rzeżączka – jak się objawia?

Fotografia: Shutterstock

Rzeżączką zarówno u kobiet jak i mężczyzn objawia się między innymi pieczeniem w trakcie oddawanie moczu. Niestety bardzo często u płci żeńskie ta choroba nie daje żadnych znaków. Koniecznie sprawdź, jak wygląda leczenie rzeżą

Rzeżączka wywoływana jest przez bakterie w postaci dwoinki rzeżączki. Zaliczana jest do grupy chorób wenerycznych. Do zarażenia najczęściej dochodzi w trakcie stosunków seksualnych. Niestety pierwsze objawy tej choroby bardzo często są bagatelizowane.

Zobacz także: Endometrioza to choroba, która dotyczy kobiet w młodym wieku. Czy można ją wyleczyć?

Rzeżączka – objawy

Początkowe objawy rzeżączki u kobiet są mało charakterystyczne i mylone często z innymi dolegliwościami. W niektórych przypadkach ta choroba rozwija się bezobjawowo. Natomiast u mężczyzn – pierwsze objawy można zaobserwować już po 5-7 dobach od momentu zarażenia. Rzeżączka u mężczyzn daje bardziej charakterystyczne symptomy.

Rzeżączka – objawy u kobiet

Objawy rzeżączki u kobiet to między innymi:

• Żółtawe lub krwiste upławy z pochwy.
• Ból, a także pieczenie przy oddawaniu moczu.
• Krwawienie niezwiązane z cyklem miesiączkowym.
• Swędzenie odbytu.
• Infekcje w okolicach odbytu.
• Bolesne stosunku płciowe.
• Wymioty.
• Podwyższona temperatura ciała.

Rzeżączka – objawy u mężczyzn

Objawy rzeżączki u mężczyzn to między innymi:

• Ropna wydzielina z cewki moczowej.
• Ból oraz pieczenie w trakcie oddawania moczu.
• Stan zapalny układu moczowego.
• Infekcje w okolicach odbytu.
• Swędzenie odbytu.

Pierwszy miejscem zakażenia u mężczyzn jest cewka moczowa, natomiast u kobiet jest to szyjka macicy. Jednak infekcja bakteryjna wraz z rozwojem choroby rozprzestrzenia się dalej – może objąć jajowody, jajniki, macicę.

Rzeżączka – leczenie

W leczeniu rzeżączki stosuje się środki farmakologiczne. Leki powinien dostawać także partner osoby zarażonej, w  której utrzymuje kontakty seksualne. Ta choroba zawsze musi być leczona pod nadzorem lekarza, który poda odpowiednie antybiotyki. Samodzielna próba leczenia tej choroby prowadzi zazwyczaj do powikłań lub zakażenia przewlekłego.

Rzeżączka – czy jest możliwe całkowite wyleczenie?

Całkowite wyleczenie rzeżączki jest możliwe. O ile nadzorowane jest przez lekarza specjalistę. Po kilku dniach od zakończonej terapii przeprowadza się kontrolne badanie bakterioskopowe lub posiew.

Rzeżączka – przyczyny

Główną przyczyną rozwoju rzeżączki są kontakty seksualne (genitalne, oralne, analne) z partnerem, który jest zarażony. Ta choroba może także pojawić się po używaniu tych samych przedmiotów higieny codziennej z osobą chorą, np. gąbek do mycia, ręczników.

Bakterie, które wywołują rzeżączkę mogą przetrwać np. na ręczniku lub desce klozetowej 4 godziny, dlatego należy unikać siadania na desce w toaletach publicznych. Choroba może pojawić się także po spaniu i przebywaniu w łóżku z osobą zarażoną.

Rzeżączka – badania i diagnoza

W przypadku podejrzenia rozwoju rzeżączki należy udać się do lekarza. Po szczegółowym wywiadzie lekarz zleci wykonanie badania na obecność dwoinki rzeżączki. Do przeprowadzenia badania konieczne jest pobranie wymazu, który uzależniony jest od lokalizacji choroby.

Jeżeli diagnoza rzeżączki się potwierdzi lekarz zleca także wykonanie innych badań w kierunku chorób wenerycznych, np. kiły.

Rzeżączka – jakie są powikłania?

Nieleczona rzeżączka może doprowadzić do wielu poważnych skutków zdrowotnych. Powikłania tej choroby to między innymi:

• Bezpłodność,
• Zapalenie stawów,
• Zakażenie całego układu moczowego i płciowego,
• Zapalenie prostaty,
• Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych,
• Zapalenie przydatków,
• Zapalenie najądrzy,
• Posocznica,
• Zakażenie dziecka w trakcie porodu, co w konsekwencji może doprowadzić do utraty wzroku u noworodka.

Rzeżączka – działania profilaktyczne

Jeśli chcesz uniknąć rzeżączki, w życiu codziennych stosuj poniższe rady:

1. Staraj się unikać stosunków seksualnych z dużą liczbą partnerów.
2. Przed każdym stosunkiem seksualnym pamiętaj o zastosowaniu prezerwatywy, która chroni także przed innymi chorobami wenerycznymi.
3. Obserwuj dokładnie swoje ciało, a w przypadku pojawienia się niepokojących objawów – nie lekceważ ich i zgłoś się do lekarza.
4. Nie siadaj na desce klozetowej w toalecie publicznej.
5. Unikaj stosunków z osobami zarażonymi lub w trakcie leczenia.
6. Nie pożyczaj  komuś i też od kogoś strojów kąpielowych ora bielizny.
7. Nie korzystaj z innymi osobami z przedmiotów higieny osobistej, np. ręczników.
8. Unikaj jednorazowych stosunków seksualnych.

Zobacz także: Antykoncepcja dla mężczyzn to nie tylko prezerwatywy. Sprawdź inne możliwości

Co to jest rzeżączka? Jak ją zdiagnozować i wyleczyć?

Rzeżączka zaliczana jest do grupy chorób przenoszonych drogą płciową. Czynnikiem etiologicznym są bakterie. Jej objawy bywają mało charakterystyczne i są różne u kobiet i u mężczyzn. Choroba wymaga leczenia obojga partnerów.

Istnieje wiele chorób przenoszonych drogą płciową. Znane są one już od starożytności, chociaż w dawnych czasach nie znano ich przyczyny, nie umiano im zapobiegać i skutecznie leczyć. Choroby weneryczne są dość szeroko rozpowszechnione w świecie i wyróżniamy wiele ich rodzajów.

Rożnią się czynnikami etiologicznymi ‒ mogą je wywoływać bakterie, wirusy, grzyby lub pierwotniaki. Ich przebieg może być łagodny, ale mogą również być bardzo niebezpieczne dla różnych narządów chorej osoby. Objawy często bywają niespecyficzne i część osób przez dłuższy czas je lekceważy.

Jednakże wszystkie niepokojące dolegliwości dotyczące narządów płciowych bezwzględnie wymagają konsultacji lekarskiej i wdrożenia odpowiedniego leczenia.

Co to jest rzeżączka?

Rzeżączka to choroba weneryczna, której czynnikiem etiologicznym są bakterie z grupy Neisseria gonorrhoeae . Bakterie te zaliczane są do tzw. dwoinek. Ma to związek z tym, że występują parami i otacza je wspólna osłonka.

Do rozwoju niezbędne jest im ciepłe i wilgotne środowisko, zatem narządy płciowe są idealnym miejscem do swobodnego namnażania się patogenów.

Poza rzeżączką bakterie mogą wywoływać także stany zapalne innych narządów (dotyczy to zwłaszcza osób z upośledzoną odpornością), na przykład zapalenie spojówek, stawów a nawet zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych.

Jak można zarazić się rzeżączką?

Rzeżączka jest chorobą weneryczną, co oznacza, że źródłem zakażenia jest stosunek płciowy (waginalny, analny lub oralny). Ponadto drogę zakażenia stanowi również używanie przedmiotów (np. pościeli, ręczników, bielizny) wspólnie z osobą zainfekowaną. Zarazić można się również na basenie, w saunie i jacuzzi. Choroba może być przeniesiona z matki na dziecko w trakcie porodu.

Rzeżączka ‒ objawy

Dość szybko, bo już po 3-5 dniach od zarażenia, pojawiają się objawy rzeżączki u mężczyzn. Najbardziej charakterystyczny jest wyciek treści ropnej z cewki moczowej. Towarzyszą mu bóle przy oddawaniu moczu, pieczenie i zaczerwienienie wokół cewki. Wzwód staje się bolesny. Dolegliwościom może towarzyszyć gorączka, zapalenie najądrzy, żołędzi lub powiększenie okolicznych węzłów chłonnych.

U kobiet objawy pojawiają się dopiero po upływie 1-2 tygodni po zakażeniu. Są one mało specyficzne i początkowo mają postać upławów o różnym nasileniu. Następnie pojawia się ból i pieczenie w trakcie oddawania moczu oraz zaburzenia miesiączkowania. Zdarza się, że dolegliwościom tym towarzyszą objawy skórne.

Częściej występują one u kobiet i mają postać drobnogrudkowej wysypki na dłoniach i stopach.

Jak zdiagnozować rzeżączkę?

Po zaobserwowaniu niepokojących objawów i podejrzeniu choroby powinno się wykonać badanie na rzeżączkę . Standardem jest wymaz z wydzieliny z cewki moczowej u mężczyzn i pochwy u kobiet pod kątem obecności bakterii.

Jeżeli podejrzewana jest rzeżączka gardła lub odbytu, powinien być wykonany wymaz z tej okolicy. Ze względu na dużą zakaźność choroby każdy podejrzany objaw powinien być skonsultowany z ginekologiem lub urologiem.

W przypadku potwierdzenia rzeżączki osoba zarażona powinna poinformować o tym obecnych i byłych partnerów, którzy również powinni poddać się leczeniu.

Rzeżączka ‒ leczenie

Leczenie rzeżączki polega na antybiotykoterapii. Preparatem pierwszego rzutu jest penicylina. W przypadku oporności bakterii lekarze włączają inne preparaty, np. doksycyklinę. Z regułu podczas posiewu bakterii oznacza się również ich wrażliwość na antybiotyki, zatem wenerolog dysponuje listą skutecznych preparatów.

Nieleczona rzeżączka prowadzi do bardzo poważnych powikłań. Mogą nimi być zapalenia najądrzy, prostaty, stawów, opon mózgowo-rdzeniowych. U kobiet może rozwinąć się zapalenie przydatków. Jeżeli zakażeniu ulegnie noworodek w trakcie porodu, na skutek zapalenia spojówek może dochodzić nawet do utraty wzroku. Powikłaniem może również być niepłodność, zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn.

Jak zapobiegać rozwojowi rzeżączki?

Rzeżączka to choroba weneryczna, zatem wierność i monogamiczność związku znacznie zmniejsza ryzyko pojawienia się infekcji. Istotne jest unikanie przypadkowych kontaktów seksualnych. Jeżeli zdarza nam się przygodny seks, należy pamiętać o zastosowaniu prezerwatywy, która stanowi barierę dla bakterii.

Należy zrezygnować ze współżycia z osobą chorą, nawet jeżeli rozpoczęła już leczenie.

Ponadto ważne jest przestrzeganie zasad higienicznych, takich jak niesiadanie na desce klozetowej w miejscach publicznych, korzystanie z własnych ręczników i przyborów toaletowych oraz niepożyczanie bielizny i strojów kąpielowych.

0 Co sądzisz o tym artykule?

Rzeżączka – objawy i sposoby leczenia

Rzeżączka to choroba zakaźna przenoszona drogą płciową, którą wywołuje Gram-ujemna bakteria dwoinki rzeżączki (łac. Neisseria gonorrhoeae). Występuje dość powszechnie wśród ludzi aktywnych seksualnie – może występować samodzielnie lub współistnieć z innymi chorobami przenoszonymi drogą płciową jak np. kiła czy chlamydioza.

Dwoinka rzeżączki jest bakterią, która bytuje w wilgotnym miejscach takich jak jama ustna, drogi moczowo-płciowe oraz odbyt. Do zakażenia bakterią dochodzi najczęściej poprzez kontakt seksualny z osobą chorą.

Niestety osoby chorujące na rzeżączkę często bagatelizują jej pierwsze symptomy, przez co mogą nieświadomie zarażać swoich partnerów seksualnych – a nieleczona rzeżączka może mieć przykre dla naszego zdrowia konsekwencje.

ZOBACZ TEŻ: Grzybica pochwy – objawy i przyczyny. Jak leczyć grzybicę pochwy?

Najczęstsze objawy rzeżączki

Pierwsze objawy rzeżączki zwykle pojawiają się kilka dni po stosunku z osobą zarażoną i często są mało charakterystyczne. U mężczyzn choroba rozwija się znacznie szybciej niż u kobiet, bo już po około 4-5 dniach mogą zaobserwować pierwsze jej oznaki.

U mężczyzn chorujących na rzeżączkę pojawia się ropny wyciek z cewki moczowej, ból i pieczenie podczas oddawania moczu oraz ból jąder, z kolei rzadko kiedy choroba ma przebieg bezobjawowy. Natomiast u ponad połowy zakażonych kobiet rzeżączka może przebiegać bezobjawowo.

Rzeżączkowe zapalenie szyjki macicy, czyli najczęstsza postać rzeżączki u kobiet objawia się ropnymi upławami, bólem i pieczeniem podczas oddawania moczu, zaburzeniami cyklu miesiączkowego oraz obfitymi miesiączkami.

Rzadko stwierdza się ból w podbrzuszu, zapalenie jajowodów lub jajników.

Rzeżączkowe zapalenie spojówek

Rzeżączkowe zapalenie spojówek występuje głównie u noworodków. Do zakażenia dochodzi w trakcie porodu, podczas przechodzenia dziecka przez kanał rodny kobiety. Jego głównym objawem jest ropna wydzielina z oczu.

Nieleczona choroba może mieć poważne konsekwencje i doprowadzić do uszkodzenia wzroku. Obecnie jako profilaktykę rzeżączkowego zapalenia spojówek wykonuje się tzw. zabieg Credego.

Polega on na zakropleniu oczu noworodkom 1 % roztworem azotanu srebra.

Rzeżączkowe zapalenia gardła i odbytu

Rzeżączkowemu zapaleniu gardła towarzyszy zaczerwienienie i obrzęk tylnej ściany gardła oraz ropna wydzielina na migdałkach i na tylnej ścianie gardła. Natomiast przy rzeżączkowym zapaleniu odbytu u chorego pojawia się pieczenie i świąd w okolicy odbytu oraz śluzowe upławy, a do tego ból podczas oddawania stolca i zaburzenia wypróżniania.

ZOBACZ TEŻ: HPV – co to za wirus? Jakie choroby może powodować wirus HPV?

Rozsiane zakażenie rzeżączkowe

To zakażenie ogólnoustrojowe, z którym mamy do czynienia w sytuacji, gdy bakterie przedostaną się do krwiobiegu. U pacjentów pojawia się gorączka, dreszcze, ogólne złe samopoczucie, bóle stawów oraz zmiany skórne (głównie w obrębie stóp i dłoni).

Diagnostyka oraz leczenie

W momencie zaobserwowania u siebie pierwszych objawów rzeżączki powinniśmy jak najszybciej zwrócić się po pomoc do lekarza. W trakcie wizyty zbierze on najważniejsze informacje oraz obejrzy zmienione chorobowo miejsca.

Dodatkowo może skierować nas na badania laboratoryjne, aby ostatecznie potwierdzić swoje podejrzenia.

Leczenie rzeżączki polega na stosowaniu odpowiedniej antybiotykoterapii – obecnie odchodzi się od leczenia penicylinami, a w zamian stosuje się antybiotyki z grupy cefalosporyn, chinolonów, a czasami antybiotyk makrolidowy – azytromycynę (Azycyna, Azimycin, AzitroLEK, Azithromycin KRK, Azithromycin Genoptim, Bactrazol, Macromax, Sumamed, Sumamed Forte,  Zetamax).  Po zakończeniu antybiotykoterapii ponownie wykonuje się badania kontrolne, aby upewnić się, czy zastosowana metoda leczenia była skuteczna.

Profilaktyka

Najważniejszym elementem profilaktyki rzeżączki jest przede wszystkim unikanie przygodnych kontaktów seksualnych oraz stosowanie prezerwatyw. Bardzo ważne jest także regularne wykonywanie badań profilaktycznych. W momencie postawienia diagnozy, należy poinformować o tym wszystkich partnerów seksualnych – oni również muszą zostać poddani antybiotykoterapii. 

ZOBACZ TEŻ: Zapalenie spojówek – najczęstsze przyczyny i sposoby leczenia

Wszystkie treści zamieszczone w Serwisie, w tym artykuły dotyczące tematyki medycznej, mają wyłącznie charakter informacyjny. Dokładamy starań, aby zawarte informacje były rzetelne, prawdziwe i kompletne, jednakże nie ponosimy odpowiedzialności za rezultaty działań podjętych w oparciu o nie, w szczególności informacje te w żadnym wypadku nie mogą zastąpić wizyty u lekarza.

Rzeżączka – objawy, metody zapobiegania i leczenia

Rzeżączka wywoływana jest przez zakażenie bakteriami Neisseria gonorrhoea, w wyniku kontaktu wydzieliny błon śluzowych objętych infekcją z błoną śluzową osoby zdrowej.

Choroba ta najczęściej rozprzestrzenia się drogą płciową, zwłaszcza w przypadku kontaktów seksualnych bez użycia prezerwatywy.

Ze względu na ryzyko zakażenia niemowlęcia podczas porodu, wszystkie przyszłe mamy powinny zostać przebadane w kierunku nosicielstwa N. gonorrhoea w czasie trwania ciąży.

ZOBACZ TEŻ: Kiła – wstydliwa choroba. Jak ją rozpoznać?

Rodzaje i objawy zakażenia rzeżączką

Choć rzeżączka kojarzona jest przede wszystkim jako choroba dotycząca narządów płciowych, istnieje kilka innych rodzajów zakażeń, o których warto wiedzieć.

Rzeżączkowe zapalenie układu moczowo-płciowego

Okazuje się, że rzeżączkowe zapalenie narządów płciowych u kobiet może przebiegać bezobjawowo nawet w 50% przypadków. Dolegliwości dotyczą przede wszystkim zakażenia szyjki macicy i obejmują pieczenie, upławy oraz ból podbrzusza. W sytuacji, gdy choroba dotyczy także układu moczowego, pojawia się ból i dyskomfort podczas wizyt w toalecie.

W przypadku mężczyzn zakażenia bezobjawowe zdarzają się zdecydowanie rzadziej. Charakterystyczny jest ropny wyciek z cewki moczowej, bolesne oddawanie moczu, a także stan zapalny w obrębie żołędzi.

ZOBACZ TEŻ: Czym są kłykciny kończyste i jak przebiega ich leczenie?

Rzeżączkowe zapalenie odbytu i odbytnicy

Objawami rzeżączkowego zapalenia odbytu i odbytnicy jest przede wszystkim uporczywy świąd i pojawienie się charakterystycznej śluzowej wydzieliny. Niektórym pacjentom dokucza również ból podczas oddawania stolca.

Rzeżączkowe zapalenie spojówek

Rzeżączkowe zapalenie spojówek dotyczy przede wszystkich zakażeń okołoporodowych, w związku z tym dotyka niemowląt, których matki były nosicielkami bakterii N. gonorrhoea. Brak szybkiej reakcji może doprowadzić nawet do utratu wzroku u dziecka i powikłań ogólnoustrojowych. Na szczęście, odpowiednia profilaktyka sprawiła, że odnotowuje się coraz mniej takich przypadków.

Rzeżączkowe zapalenie gardła

Niestety, rzeżączkowe zapalenie gardła w większości przypadków nie daje objawów i trudno je rozpoznać. Zdarza się, że pojawia się zaczerwienienie oraz nalot na migdałkach i błonie śluzowej gardła, wskazujący na konieczność wizyty u lekarza.

ZOBACZ TEŻ: Grzybica pochwy: przyczyny, objawy i leczenie

Jak zdiagnozować rzeżączkę?

W przypadku podejrzenia rzeżączki, należy niezwłocznie udać się do lekarza ginekologa lub wenerologa, ponieważ nieleczona choroba może prowadzić do wielu groźnych powikłań, np. bezpłodności. Termin u wybranego specjalisty zarezerwować można za pośrednictwem serwisu LekarzeBezKolejki.pl.

Najskuteczniejszym sposobem na potwierdzenie diagnozy jest pobranie wymazu z miejsca zakażenia i potwierdzenie obecności bakterii N. gonorrhoea w laboratorium analitycznym.

Rzeżączka często występuje z innymi chorobami wenerycznymi, dlatego warto wykonać dodatkowe badania, m.in. w kierunku chlamydiozy czy kiły.

Niezwykle istotne jest także poinformowanie partnerów seksualnych pacjenta o możliwości zakażenia rzeżączką, w celu szybkiego rozpoczęcia diagnostyki i zapobiegania dalszemu rozprzestrzenianiu się choroby.

ZOBACZ TEŻ: Upławy – objaw schorzeń ginekologicznych

Leczenie rzeżączki

Leczenie rzeżączki polega na dobraniu odpowiedniego antybiotyku, w zależności od rodzaju zakażenia, wrażliwości wykrytego szczepu bakterii oraz ewentualnych chorób współistniejących. Szczególną grupę pacjentek stanowią kobiety w ciąży, u których terapia uwzględniać musi bezpieczeństwo nienarodzonego dziecka.

Do momentu uzyskania potwierdzenia, że choroba została wyleczona, zaleca się wstrzymanie od jakichkolwiek kontaktów seksualnych. Badaniami i ewentualnym leczeniem objęci powinni zostać także partnerzy, którzy w ciągu miesiąca odbyli stosunek płciowy z osobą zarażoną.

W przypadku rzeżączki nie dającej objawów, okres ten wydłuża się do 90 dni.

ZOBACZ TEŻ: Mięśniaki macicy – czy mogą prowadzić do bezpłodności?

Jak uniknąć zakażenia rzeżączką?

W przypadku rzeżączki, największe ryzyko zakażenia stwarzają kontakty seksualne z wieloma partnerami bez użycia prezerwatywy. Kobiety w ciąży powinny przestrzegać zaleceń lekarza prowadzącego oraz wykonać wszystkie niezbędne badania w celu ochrony zdrowia dziecka i wykluczenia zakażenia okołoporodowego.

ZOBACZ TEŻ: Kiedy warto zrobić cytologię?

Wszystkie treści zamieszczone w Serwisie, w tym artykuły dotyczące tematyki medycznej, mają wyłącznie charakter informacyjny. Dokładamy starań, aby zawarte informacje były rzetelne, prawdziwe i kompletne, jednakże nie ponosimy odpowiedzialności za rezultaty działań podjętych w oparciu o nie, w szczególności informacje te w żadnym wypadku nie mogą zastąpić wizyty u lekarza.

Rzeżączka: jakie są objawy i przyczyny oraz jak leczyć?

Rzeżączka towarzyszy człowiekowi od zarania dziejów. Opisy jej przypadków można znaleźć w pismach z Chin, Egiptu i Indii sprzed kilku tysięcy lat przed naszą erą.

Ze starożytnej Grecji i Rzymu pochodzą całe traktaty poświęcone leczeniu tej niebezpiecznej choroby. Obecnie na rzeżączkę choruje wiele milionów ludzi na całym świecie.

W naszym kraju corocznie wykrywa się ok. 50 tysięcy zakażeń.

Czym jest rzeżączka?

Jedną z głównych chorób wenerycznych, obok kiły stanowi właśnie rzeżączka. Zdjęcia bakterii, które ją wywołują, warto obejrzeć w internecie, ponieważ gołym okiem można je zobaczyć jedynie pod mikroskopem. Rzeżączka (Gonorrhoea) znana jest też pod nazwą tryper, wiewiór, czy gonorea.

Choroba wywoływana jest przez dwoinki Neissera (Neisseria gonorrhoeae), należące do gonokoków. Mają one kształt ziarenek kawy, ułożonych po dwa i zwróconych do siebie wklęsłymi powierzchniami. Żyją zwykle w wilgotnych okolicach ciała, np. jamie ustnej, drogach moczowo-płciowych czy odbytnicy.

Rzeżączka jest chorobą niebezpieczną, ponieważ upośledza czynności wielu narządów wewnętrznych, a nieleczona prowadzi do poważnych powikłań.

Odmiany rzeżączki

Rzeżączka głównie rozwija się w cewce moczowej i narządach rodnych. Ponieważ jednak gonokoki mogą przeniknąć do krwiobiegu i wędrować z prądem krwi do różnych narządów, często wywołują w nich stany zapalne. Najczęściej wyróżnia się 4 odmiany choroby. Należą do nich:

• rzeżączka gardła, którą charakteryzuje obrzęk łuków podniebiennych i tylnej ściany gardła, zaczerwienienie oraz ropna wydzielina (zdarza się, że choroba przebiega bezobjawowo),
• rzeżączka skórna, o charakterze rozsianym, w której bakterie dwoinki rozprzestrzeniają się na cały organizm. Objawami tej postaci choroby są zmiany skórne, w tym guzek rzeżączki oraz bóle stawów,
• rzeżączkowe zapalenie odbytnicy, które występuje zazwyczaj u osób uprawiających seks analny i podobnie jak rzeżączkowe zapalenie gardła może nie dawać żadnych objawów. W przypadku objawowej postaci choroby u pacjentów występuje pieczenie oraz świąd odbytu, problemy z oddawaniem stolca i wysięk śluzowej wydzieliny z odbytu,
• rzeżączkowe zapalenie spojówek, występujące głównie u niemowląt, które zarażane są przez matkę podczas porodu. Objawy charakteryzują się zróżnicowanym nasileniem, a nieleczona choroba może prowadzić do uszkodzenia rogówki i utraty wzroku. Aby temu zapobiec, wszystkim noworodkom zakrapla się do oczu azotan srebra.

Rzeżączka jest chorobą zakaźną. Chociaż dwoinki Neissera nie wykazują zdolności poruszania się, mogą bardzo łatwo wywołać chorobę. Wystarczy, że zostaną przeniesione na błonę śluzową, która pokrywa kanał cewki moczowej, pęcherz moczowy, pochwę, macicę oraz głębiej leżące części narządów płciowych, jak również wnętrze przewodu pokarmowego, usta, oko i jego spodnią powiekę.

Dlatego wszystkie te miejsca mogą zostać zaatakowane przez gonokoki. Od chwili zakażenia do wystąpienia pierwszych objawów dochodzi najczęściej w ciągu kilku dni. Okres inkubacji może jednak trwać nawet dwa tygodnie, przez co osoba nieświadoma swej choroby może zarażać innych.

Rzeżączką można się zarazić nie tylko w wyniku kontaktu płciowego (także przez stosunek analny i oralny), ale również poprzez wspólne używanie pościeli, gąbki, ręczników i bielizny z osobą chorą. Zdarza się nawet, że można się zakazić przez korzystanie z publicznych toalet. Według najnowszych badań dwoinki rzeżączki przeżywają na tzw. powierzchniach nieorganicznych, np.

na desce klozetowej czy ręczniku do 4 godzin. Ryzyko zakażenia występuje także na basenach i saunach.

Czym objawia się rzeżączka?

W około 10% przypadków choroba przebiega bezobjawowo, a gdy przechodzi w stan przewlekły, jej objawy zmniejszają się. Dlatego nie każda osoba zarażona jest świadoma, że ma rzeżączkę. Objawy infekcji są różne, w zależności od płci, odporności, wieku i stanu zdrowia chorego. Pierwsze symptomy choroby bywają mylące i są niejednoznaczne.

Mogą wystąpić już w kilka dni po odbytym stosunku z nosicielem bakterii, a nieraz znacznie później. U mężczyzn objawy pojawiają się wcześniej niż u kobiet, a pierwotnym miejscem zakażenia jest z reguły cewka moczowa. U niemowląt rozwija się rzeżączkowe zapalenie spojówek.

U kobiet w kilka dni po zakażeniu pojawiają się ropne upławy, którym często towarzyszy pieczenie przy oddawaniu moczu. Po kilku dniach upławy mogą się zmniejszyć, natomiast proces zapalny rozprzestrzenia się wyżej. Przechodzi do trzonu macicy, jajowodów, jajników, a nawet do otrzewnej.

Dochodzi do zaburzeń cyklu miesiączkowego, tworzą się zrosty i blizny, które często zamykają światło jajowodów, prowadząc do bezpłodności. Jeśli dwoinki Neissera przedostaną się do krwiobiegu, mogą wywołać zapalenie stawów, okostnej, pęcherzyka żółciowego, opon mózgowych i innych narządów.

Rzeżączka u mężczyzn objawia się mniej lub bardziej obfitym, ropnym (białym lub żółtym) wyciekiem z cewki moczowej oraz pieczeniem i silnym bólem podczas oddawania moczu. W przypadku nieleczenia rozwija się stan przewlekły, w którym powstają groźne powikłania w postaci: zapalenia gruczołu krokowego, pęcherzyków nasiennych oraz najądrza.

Zdarzają się również przypadki wystąpienia jedynie skórnych dolegliwości przy zakażeniu rzeżączką. Objawy skórne występują w około 3% przypadków infekcji. Umiejscowione są zazwyczaj na stopach i dłoniach i występują w postaci krost otoczonych obwódką zapalną (tzw. keratodermia blenorrhagica).

Podstawą leczenia jest właściwe rozpoznanie rzeżączki. Badanie polega na pobraniu wymazu z pochwy, szyjki macicy, gardła, cewki moczowej lub odbytu, co pozwala w nim stwierdzić obecność bakterii Neisseria gonorrhoeae wywołujących rzeżączkę. Leczenie opiera się na przyjmowaniu antybiotyków.

Konieczne jest również podawanie leków partnerowi, z którym chory utrzymywał lub/i utrzymuje kontakty seksualne. Terapia odbywa się pod nadzorem specjalisty leczącego na rzeżączkę.

Leczenie domowe, własnymi metodami nie jest wskazane, ponieważ może doprowadzić do przewlekłego zakażenia i niebezpiecznych powikłań – tym bardziej że niektóre szczepy gonokoków uodporniły się na penicylinę oraz cefalosporyny (tzw. superrzeżączka). W takich przypadkach stosuje się doksycyklinę.

Po każdej kuracji, co najmniej po 3. dniach od jej zakończenia, należy przeprowadzić badania kontrolne bakterioskopowe lub posiew na obecność bakterii Neisseria gonorrhoeae, aby ocenić jej skuteczność.

Jakie mogą być powikłania po rzeżączce?

Nieleczona lub nieprawidłowo leczona rzeżączka prowadzi do poważnych powikłań, do których należą:

• zakażenie całego układu moczowo-płciowego,
• zapalenie stawów,
• zapalenie przydatków u kobiet
• zapalenie najądrzy i prostaty u mężczyzn
• bezpłodność,
• posocznica,
• zapalenie mięśnia sercowego,
• zakażenie noworodka podczas porodu (czego konsekwencją może być utrata wzroku dziecka),
• zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych

Rzeżączka – zapobieganie

W profilaktyce rzeżączki dużą rolę odgrywa uświadomienie społeczeństwu zagrożeń związanych z chorobą. Poniżej znajduje się kilka zasad, które mogą skutecznie ochronić przed zarażeniem. Przede wszystkim należy:

• Unikać przygodnych partnerów i stosunków seksualnych z większą liczbą osób,
• Stosować środki antykoncepcyjne, głównie prezerwatywy, jeśli nie mamy stałego partnera,
• Nie siadać na desce klozetowej w publicznych toaletach i w nieznanych miejscach,
• Unikać korzystania ze wspólnych przedmiotów higieny osobistej (gąbek, ręczników),
• Unikać pożyczania i używania bielizny osobistej, kostiumów kąpielowych, pościeli itp.,
• W przypadku zachorowania powiadomić o tym fakcie wszystkich byłych i obecnych partnerów seksualnych.

Każdy podejrzany objaw przypominający rzeżączkę powinien być wskazaniem do wizyty u ginekologa lub urologa. Wstępny test na rzeżączkę można nabyć w aptece i wykonać badanie samemu. Leczenie chorób przenoszonych drogą płciową jest bezpłatne i dyskretne. Należy tylko się zgłosić do poradni skórno-wenerologicznej. Nie trzeba nawet korzystać z przychodni rejonowej.

Rzeżączka – objawy, przyczyny, leczenie, powikłania choroby

Rzeżączka to choroba przenoszona drogą płciową, wywoływana przez bakterie.

Zasadniczym objawem rzeżączkowego zapalenia cewki moczowej jest nieprawidłowa wydzielina pojawiająca się w ujściu cewki moczowej, mająca najczęściej charakter ropny (śmietanowate lub zielone zabarwienie, nieprzyjemna woń).

Dodatkowym objawem jest również dysuria, czyli uczucie pieczenia, swędzenia i bólu podczas oddawania moczu lub krótko po mikcji. Jednym z objawów mogą być również bolesne wzwody prącia.

Występować mogą także: gorączka, zmiany skórne na kończynach, powiększenie węzłów chłonnych pachwin.

Powikłania rzeżączki u mężczyzn:

• • zapalenie gruczołu krokowego – objawia się najczęściej krwistoropną wydzieliną z cewki moczowej oraz bólem nasilającymi się w czasie oddawania stolca
• • zapalenie najądrza – dotyczy zwykle jednego najądrza i jest wywołane szerzeniem się procesu chorobowego z okolicznych tkanek; główne objawy to silny ból, obrzęk najądrza (widoczny jako niesymetryczne powiększenie się moszny) oraz zwykle podwyższenie temperatury ciała; w ciężkich przypadkach może dojść do uciśnięcia jądra i powiększenia okolicznych węzłów chłonnych, które są bolesne
• • niepłodność – powstaje w następstwie nieleczonego zapalenia najądrza; ryzyko niepłodności wzrasta, jeśli wskutek powikłań rzeżączki procesem chorobowym objęte są oba najądrza
• • rzeżączka rozsiana oraz zapalenie stawów – zmiany dotyczące stawów obejmują obrzęk najczęściej jednego stawu, zwykle kolanowego; chory ma wysoką i gorączkę; zmiany skórne w rzeżączce rozsianej mają charakter wysypki, zwykle na kończynach.
• Okres od zakażenia od wystąpienia pierwszych objawów klinicznych u mężczyzn wynosi najczęściej 3-7 dni.

Charakterystyka rzeżączki u kobiet:

Rzeżączkowe zapalenie szyjki macicy – charakteryzuje się występowaniem upławów oraz zaburzeń miesiączkowania (przesunięcie terminu krwawienia miesięcznego, silne krwawienia miesięczne oraz krwawienia międzymiesięczne); może mieć przebieg bezobjawowy.

Często współistnieje z rzeżączkowym zapaleniem cewki moczowej – głównym objawem jest dysuria (uczucie pieczenia, swędzenia i bólu podczas oddawania moczu lub krótko po mikcji).

Rozwój rzeżączkowego zapalenia gardła, które ma najczęściej przebieg bezobjawowy. Niekiedy występuje ból, trudności w połykaniu oraz chrypka.

Powikłania rzeżączki u kobiet:

• zapalenie gruczołu Bartholina – dochodzi do obrzęku gruczołu, rozwinięcia się stanu zapalnego oraz powstania ropnia
• zapalenie jajników, jajowodów, macicy
• niepłodność – najczęściej na skutek zmian zapalnych i bliznowacenia w obrębie dróg rodnych
• ciąża pozamaciczna oraz poronienie – na skutek ograniczenia drożności jajowodów lub patologii endometrium.

Matka może zarazić rzeżączką noworodka w czasie porodu. Bakterie atakują wówczas oczy, prowadząc do ropnego zapalenia spojówek lub nawet ślepoty.

Objawy kliniczne rzeżączki zależą od lokalizacji choroby oraz czasu trwania zakażenia, które może być ostre i przewlekłe. Najbardziej charakterystycznym objawem rzeżączki jest ropna wydzielina z cewki moczowej lub z dróg rodnych (w przypadku kobiet).

Rzeżączka może mieć przebieg bezobjawowy lub przewlekły ze skąpymi objawami i okresowym i zaostrzeniami.

Nieleczona choroba może prowadzić do przenoszenia bakterii przez układ krążenia do innych tkanek, powodując zapalenia stawów (np. kolanowego, skokowego lub nadgarstka). Powodować może także zakażenia serca, wątroby lub nerek.

PRZYCZYNY RZEŻĄCZKI

Przyczyną występowania choroby jest zakażenie bakterią zwaną dwoinką rzeżączki (Neisseria gonorrhoeae). Zakażenie przenoszone jest drogą płciową.

DIAGNOSTYKA RZEŻĄCZKI

W diagnostyce choroby wykorzystuje się m.in. badanie bakteriologiczne wydzieliny z cewki moczowej lub szyjki macicy u kobiet, w którym stwierdza się obecność charakterystycznych bakterii.

PORADY LEKARZA

✓ NALEŻY:

• niezwłocznie udać się do lekarza w przypadku podejrzenia zachorowania na rzeżączkę, wczesne i właściwe leczenie choroby jest niezwykle istotne, gdyż jest ona w pełni uleczalna, pozwoli to także zapobiec groźnym powikłaniom
• poinformować partnera seksualnego/partnerkę seksualną o możliwości zarażenia, gdyż leczenie powinno obejmować także jego / ją
• stosować środki zabezpieczające – prezerwatywy, gdy nie ma pewności dotyczącej zdrowia partnera
• upewnić się co do stanu zdrowia partnera lub partnerki przed rozpoczęciem współżycia.

✓ NIE NALEŻY:

• współżyć do momentu całkowitego wyleczenia
• stosować domowych środków w leczeniu choroby
• używać tych samych ręczników co pozostali domownicy
• zaniedbywać higieny
• korzystać z toalet publicznych w złym stanie sanitarnym.