Sporadyczne strzelanie stawów, zwłaszcza po dłuższym okresie bezruchu może się zdarzyć każdemu, jednak jeśli zdarza się często lub trzaskom towarzyszą objawy takie jak uczucie ciepła, obrzęk czy ból, warto rozważyć konsultację ze specjalistą. Strzelanie w kościach bywa zjawiskiem zupełnie niegroźnym, ale zdarza się także, że to jeden z symptomów poważnej choroby.
Strzelające stawy – jakie mogą być przyczyny?
Najbardziej powszechną – oraz zupełnie niegroźną – przyczyną trzeszczenia jest zjawisko nazywane kawitacją. Polega ono na zapadnięciu się pęcherzyków gazu, które powstają w wyniku podciśnienia wytworzonego w mazi stawowej podczas ruchu torebki stawowej. Innym nieszkodliwym powodem jest anatomia – niektóre osoby mają genetycznie luźniejsze połączenia pomiędzmy kośćmi.
Niestety, strzelanie w kościach może być także oznaką niedoborów lub nawet poważnej choroby. W ten sposób dają o sobie znać braki wapnia, niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych, witamin z grupy B lub białka. Trzeszczenie może także oznaczać zmiany degeneracyjne w chrząstce, reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) lub boreliozowe zapalenie stawów.
Niepokój powinna wzbudzić także sytuacja, w której tylko jedno, konkretne miejsce trzeszczy i sprawia ból. Jeśli problematyczne jest kolano, częstą przyczyną są przeciążenia i urazy, zwłaszcza u osób intensywnie uprawiających sport, a także chonodromalacja (degeneracja chrząstki).
Przeskakiwanie w biodrze bywa efektem ocierania się miękkich tkanek o wystające kości udowe i zyskało własną nazwę: zespół trzaskającego biodra, czyli SHS. Podobnie z łopatką: dolegliwości w jej obrębie zostały określone mianem zespołu trzaskającej łopatki. Ich przyczyną jest najczęściej przeciążenie mięśni.
Ból stawu skokowego, czyli w obrębie kostki, jeśli nie jest rezultatem urazu, może świadczyć o zapaleniu stawów lub dnie moczanowej.
Strzelanie stawów powinno być skonsultowane ze specjalistą
W związku z tym, że zdecydowanie lepiej niepotrzebnie pójść do lekarza niż przegapić rozwijającą się poważną chorobę, trzeszczenie zawsze warto skonsultować ze specjalistą. Jest to konieczne zwłaszcza jeśli zaobserwujemy dodatkowe objawy takie jak sztywnienie stawów, ból, obrzęk lub uczucie ciepła w ich obrębie.
Innym sygnałem alarmowym powinny być towarzyszące strzelaniu dolegliwości ze strony całego organizmu, na przykład gorączka.
Najlepiej udać się do ortopedy, który w razie wątpliwości zleci dodatkowe badania RTG i USG stawu lub rezonans magnetyczny, lub do lekarza rodzinnego, który po wstępnym rozpoznaniu pokieruje pacjenta do odpowiedniego specjalisty.
Strzelające kości i stawy – jak je leczyć?
Leczenie zależy przede wszystkim od przyczyny. Jeśli strzelanie okazało się objawem jakiejś choroby, to terapia skupi się głównie na jej pokonaniu lub zatrzymaniu czy ograniczeniu dalszego rozwoju. Przy reumatologicznych problemach ze stawami najczęściej stosuje się połączenie farmakoterapii oraz rehabilitacji.
Oznacza to podawanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych (poprawiających metabolizm chrząstki, rozluźniających tkanki miękkie, a także przeciwbólowych), odpowiednie ćwiczenia lub odciążanie stawu (np. za pomocą ortezy), masaże oraz fizykoterapię (np. za pomocą lasera lub elektrostymulacji).
Jeśli przyczyną jest zapalenie wywołane przez boreliozę, leczenie powinno skupiać się przede wszystkim na antybiotykoterapii, która daje duże szanse na pozbycie się choroby.
W bardzo poważnych przypadkach, w których objawy uniemożliwiają normalne funkcjonowanie, a leczenie nie przynosi widocznej poprawy, pacjentom proponowana jest operacja. Jej dokładny przebieg jest zależny od tego, które konkretnie stawy sprawiają problem.
W przypadku biodra napięcie w ścięgnie jest łagodzone poprzez atroskopową plastykę, w obrębie łopatki usuwa się zmiany kostne, a ulgę kolanom przyniesie usunięcie uszkodzonej warstwy chrząstki (oraz jej odtworzenie, jeśli powstały ubytek byłby zbyt duży).
Strzelanie w stawach – borelioza
Ta choroba kojarzona powszechnie z kleszczami może wywoływać bardzo zróżnicowane objawy. Zdarza się, że jej symptomy przypominają grypę, epilepsję, depresję, zapalenie pęcherza, a także RZS.
Wywołane przez nią zapalenie jest trudne do odróżnienia od tego wywoływanego przez reumatyzm, dlatego przy każdym niespodziewanym wystąpieniu problemów ze stawami warto wykonać badania diagnostyczne wykluczające boreliozę: testy wykonuje się z krwi lub, rzadziej, z płynu stawowego.
Borelioza, zwana inaczej chorobą z Lyme, jest wywoływana poprzez ugryzienie zarażonego nią kleszcza. Jest zakaźna, ale nie zaraźliwa, co oznacza, że nie przenosi się z człowieka na człowieka.
Jeśli przybierze postać zapalenia stawów, zazwyczaj nie rozprzestrzenia się na inne narządy, chociaż zdarzają się sporadyczne przypadki, w których atakuje także ośrodkowy układ nerwowy.
Początkowym objawem może być wystąpienie rumienia wędrującego – dlatego taki objaw powinien być natychmiastowym sygnałem, żeby udać się do lekarza.
Jeśli antybiotykoterapia zostanie rozpoczęta odpowiednio wcześnie, choroba z bardzo dużym prawdopodobieństwem nie rozwinie się w inne, znacznie bardziej dokuczliwe formy (np. zapalenie stawów). Rumień nie występuje jednak zawsze, a choroba może bardzo długo nie dawać żadnych objawów, dlatego możliwe jest, że dolegliwości zaczną być odczuwalne także zimą, kiedy kontakt z kleszczami jest praktycznie niemożliwy.
Do głównych objawów zapalenia należą obrzęk oraz sztywnienie stawów, strzelanie i ból mogą się nie pojawić nawet wcale. Najczęściej zaatakowany zostaje staw kolanowy. Leczenie obejmuje miesięczną kurację antybiotykiem, którą poprzedza sześciotygodniowe oczekiwanie na poprawę.
Jeśli nie wystąpi, stosuje się przez kolejne cztery tygodnie inny antybiotyk i również oczekuje na ustąpienie objawów. Jeśli dwa cykle nie zadziałają (co zdarza się u około 20% pacjentów), zmienia się leki na przeciwreumatyczne.
Choroba zazwyczaj ustępuje w ciągu kilku miesięcy lub maksymalnie kilku lat, ale zdarzają się pojedyncze przypadki, w których doprowadza do trwałego zwyrodnienia stawów i ograniczenia ruchów.
Przyśpiesza regenerację urazów
Strzelanie w stawach jako problem psychiczny
U niektórych osób można wręcz odnieść wrażenie, że strzelanie, zwłaszcza kościami palców, stało się rodzajem hobby. Jeśli wykluczymy niebezpieczne przyczyny trzeszczenia i jego powodem jest anatomia lub kawitacja, celowe strzelanie nie niesie za sobą fizycznego ryzyka dla zdrowia.
Teoria o jego szkodliwości została obalona przez naukowca, który wykonywał tę czynność tylko na kościach jednej dłoni, a po latach poddał obie gruntownym badaniom, które nie wykazały różnic.
Warto jednak przyjrzeć się problemowi także od strony psychologicznej – trzeszczenie może przynosić pewnego rodzaju ulgę, jednak jeśli staje się nałogiem, z którym nie sposób sobie poradzić, konieczna może być konsultacja z psychiatrą.
Poprzez takie odruchowe, trudne do zwalczenia czynności, bardzo często objawiają się zaburzenia na tle nerwicowym, nawet jeśli osoba je wykonująca nie czuje się szczególnie zestresowana.
Przeskakiwanie w kolanie – co oznacza i jak sobie z nim radzić?
15 listopada 2019Ortopedia
Przeskakiwanie w kolanie przy zginaniu nogi czy chodzeniu to uciążliwy objaw, którego nie należy lekceważyć. Jeśli w kolanie coś przeskakuje, staw chrupocze i trzeszczy, a dodatkowo pojawia się opuchlizna i ból, należy bezzwłocznie ustalić przyczynę dolegliwości i wdrożyć odpowiednie leczenie.
Przeskakiwanie w kolanie – trzaski, strzelanie, chrupot w kolanie
Przeskakiwanie w kolanie nie zawsze musi mieć podłoże chorobowe. Uczucie przeskoku z towarzyszącym chrupotem często występuje fizjologicznie jako efekt ocierania się o siebie powierzchni stawowych.
Staw kolanowy wypełnia płyn maziowy, przemieszczający się w jamie stawowej podczas wykonywania ruchów. Działające na niego ciśnienie powoduje wytwarzanie pęcherzyków gazu, które pękają, dając charakterystyczny, głośny trzask w kolanie, np.
podczas prostowania kończyny. Zjawisko to określamy mianem kawitacji. Może ono wystąpić w obrębie każdego stawu w ciele. Zwykle nie towarzyszy mu ból, a jedynie umiarkowany dyskomfort.
W takiej sytuacji leczenie przeskakującego kolana nie jest konieczne.
Dowiedz się, jakie są przyczyny bólu piszczeli
Przeskakiwanie w kolanie – przyczyny
Jeśli masz wrażenie, że w kolanie coś przeskakuje, a dodatkowo pojawiają się dolegliwości bólowe i obrzęk, konieczna jest konsultacja ze specjalistą i podjęcie odpowiedniego leczenia.
Jednym z częstych powodów uczucia przeskakiwania w stawie kolanowym jest chondromalacja rzepki.
Na skutek mikrourazów i przeciążeń dochodzi do naruszenia prawidłowej struktury chrząstki stawowej, przez co przestaje ona prawidłowo pełnić swoje funkcje ochronno-amortyzujące.
Pojawia się niestabilność i ból kolana z przodu, nasilający się podczas kucania czy klęczenia. Typowe jest przeskakiwanie w kolanie przy wyproście kończyny z towarzyszącym słyszalnym odgłosem chrupotu.
Przeskakiwanie w kolanie może wymagać leczenia i fizjoterapii
Przeskakiwanie w kolanie po urazie
Ból i przeskakiwanie w kolanie po uderzeniu bądź upadku mogą wskazywać na mechaniczne uszkodzenie stawu. Objawy, takie jak przeskakujące kolano, wzmożona tkliwość, obrzęk oraz problemy z ruchomością sugerują skręcenie stawu kolanowego bądź uraz rzepki i wymagają pilnej interwencji lekarskiej.
Naciągnięcie, naderwanie, zerwanie więzadła
Jeżeli powyższym dolegliwościom towarzyszy dodatkowo uczucie niestabilności („uciekanie kolana”), zależnie od stopnia nasilenia objawów można podejrzewać naciągnięcie, naderwanie lub zerwanie więzadła. Przeskok w kolanie jest dość nieprzyjemny, pacjenci opisują towarzyszące mu uczucie jako wyskakiwanie części kolana na zewnątrz.
Zwichnięcie rzepki
Przyczyną przeskakiwania kolana bywa również zwichnięcie rzepki. Zazwyczaj dochodzi do niego na skutek nagłego urazu. Rzepka ulega przemieszczeniu, które, sporadycznie, staje się nawykowe. Zmiana pozycji rzepki jest zwykle widoczna gołym okiem. Kolano puchnie i boli, a poruszane stawem sprawia dużą trudność.
Przeskakujące kolano a niedobory żywieniowe
Przeskakiwanie w kolanie przy prostowaniu lub zginaniu kończyny może być skutkiem braku dostatecznej ilości określonych substancji odżywczych w chrząstce lub mazi stawowej. Aby zapewnić optymalny poziom nawilżenia stawu, konieczna jest prawidłowa podaż wapnia, magnezu, krzemu, żelaza, kwasów omega 3, witaminy D oraz witamin z grupy B.
Najlepiej przyjmować je wraz z dietą, jeśli jednak naturalne źródła okażą się niewystarczające, zaleca się suplementację preparatami aptecznymi.
Przeczytaj, jak rozpoznać i jak leczyć płaskostopie poprzeczne
Co robić, kiedy coś przeskakuje w kolanie?
Gdy kolano przeskakuje, a dodatkowe dolegliwości utrudniają sprawne funkcjonowanie, konieczne jest podjęcie odpowiedniej terapii. Zaniedbanie leczenia doprowadzi do nasilenia objawów i rozwoju groźnych zmian zwyrodnieniowych.
Podstawą jest ustalenie przyczyny występowania niepokojących objawów. Diagnostyka opiera się na badaniach obrazowych – konieczne może być wykonanie RTG lub USG kolana.
Leki
Na ból kolana stosuje się leki przeciwbólowe i przeciwzapalne – zwykle są to aplikowane miejscowo maści i żele. Przy znacznie nasilonych, chronicznych objawach lekarz może zdecydować o wykonaniu iniekcji (zastrzyków) steroidowych bezpośrednio do stawu kolanowego. Zastrzyki ze sterydów znoszą stan zapalny, dzięki czemu znacznie łagodzą dolegliwości bólowe.
Rehabilitacja i ćwiczenia
Skutecznym sposobem leczenia przeskakiwania w kolanie jest fizjoterapia, która przyspiesza regenerację uszkodzonych struktur i sprzyja ich wzmocnieniu.
Ważną rolę odgrywają zbiegi, takie jak krioterapia, laseroterapia czy pole magnetyczne, które pomagają zniwelować obejmujący tkanki proces zapalny.
W terapii wykorzystuje się ponadto kinestiotaping, masaż, terapię manualną oraz ćwiczenia – zależnie od potrzeb – rozciągające, stabilizujące, wzmacniające lub poprawiające propriocepcję, czyli czucie głębokie.
Orteza na przeskakujące kolano
Na przeskakującą rzepkę stosuje się także stabilizatory lub ortezy stawu kolanowego. Decyzję o wykorzystaniu tego typu zaopatrzenia medycznego zawsze podejmuje lekarz – nie należy robić tego na własną rękę.
Rolą ortezy jest odciążenie chorego kolana i jego ustabilizowanie. Jest to niezbędne dla prawidłowego gojenia zmian chorobowych. Nogi nie należy forsować – zaleca się odpoczynek i unikanie wykonywania ruchów wywołujących dyskomfort.
Zabieg operacyjny
Operację kolana przeprowadza się w przypadku najbardziej zaawansowanych uszkodzeń w postaci złamań, zwichnięć czy skręceń. Zabieg jest metodą inwazyjną, wymagającą następczego zabezpieczenia stawu kolanowego w gipsie bądź przy użyciu stabilizatora. Konieczna jest także rehabilitacja przeprowadzona pod okiem wykwalifikowanego fizjoterapeuty.
Czy wiesz, jak wybrać wkładki ortopedyczne?
Czy strzelanie w kolanach jest niebezpieczne? Co może być przyczyną?
Strzykanie w kolanie to dość powszechna dolegliwość. Choć zwykle dźwięki wydawane przez stawy nie świadczą o poważnej chorobie, to są sygnałem alarmującym, którego nie powinniśmy bagatelizować.
Trzaski w stawie kolanowym mogą być pierwszym objawem postępujących zmian zwyrodnieniowych, którym warto przeciwdziałać, chroniąc się przed uciążliwym bólem kolana i uniemożliwiającą normalne funkcjonowanie sztywnością stawów.
Co szkodzi stawom kolanowym?
Stawy kolanowe narażone są na duże obciążenia, które powodują m.in. stojąca praca, wysiłek fizyczny oraz nadwaga i otyłość. Równie niekorzystnie na zdrowie stawów wpływają siedzący tryb życia oraz nieprawidłowo skomponowana dieta, która dostarcza do organizmu zbyt mało substancji wpływających na prawidłowe funkcjonowanie chrząstki stawowej.
Na funkcjonowanie stawów ma wpływ także nasz wiek oraz codzienne nawyki. Zarówno unikanie aktywności fizycznej, jak i intensywne treningi mogą powodować postępujące zmiany w stawach, które obawiają się właśnie nieprzyjemnym strzelaniem.
Strzelanie w kolanach a schorzenia reumatologiczne
Strzelanie w stawach jest jednym z pierwszych objawów schorzeń reumatologicznych. Wydawane przez stawy dźwięki powodowane są postępującymi zmianami zwyrodnieniowymi w obrębie różnych stawów.
W przypadku schorzeń o podłożu reumatologicznym strzelaniu w stawach towarzyszą ból, opuchlizna, ograniczenie ruchomości, zaczerwienienie i zwiększona ciepłota objętej procesem zapalnym okolicy stawu.
Takie objawy są wskazaniem do wizyty u lekarza pierwszego kontaktu, który wystawi skierowanie do specjalisty.
Strzelanie w kolanach a przeciążenie stawów
Związane z pracą fizyczną lub uprawianiem sportu strzelanie w stawach spowodowane jest ich przeciążeniem. W tym przypadku stawy zaczynają wydawać różne dźwięki po okresie dłuższego przebywania w jednej pozycji. Może to być pozycja spoczynkowa lub pozycja wymuszona przez wykonywanie określonych czynności, która niekorzystnie wpływa na stawy kolanowe.
Strzelanie w stawach a niedobory żywieniowe
Nieprawidłowo skomponowana dieta także jest przyczyną strzelania w stawach. Niedobory żywieniowe mają wpływ na procesy odbudowy chrząstki i mazi stawowej. W szczególności ważne dla zdrowia stawów są białko, witaminy z grupy B, witamina C i wapń.
Strzelanie w stawach a odwodnienie organizmu
Odwodnienie jest jedną z częstych przyczyn strzelania w stawach. Pojawia się nie tylko podczas upałów, ale może też przejść w postać przewlekłą, jeżeli całkowicie zrezygnujemy z picia wody.
Stan odwodnienia postępuje stopniowo, bo nasz organizm jest w stanie zatrzymać dostarczane mu z innych źródeł płyny, np. magazynuje wodę z owoców i warzyw oraz potraw o płynnej konsystencji.
Uzupełnianie niedoborów wody w organizmie jest kluczowe dla prawidłowego funkcjonowania stawów oraz przebiegu wszystkich procesów biologicznych.
Strzelanie w kolanach a zmiany hormonalne
Zmiany hormonalne w okresie dojrzewania, ciąży, laktacji, menopauzy i andropauzy mogą powodować nieprzyjemne trzeszczenie w stawach. Dolegliwość mija, gdy układ hormonalny powraca do normalnego funkcjonowania, jednak czasami konieczna jest konsultacja z lekarzem w celu dobrania odpowiedniego preparatu wspomagającego stawy i regulującego wydzielanie hormonów.
Strzelanie w stawach może powodować także niegroźna kawitacja, czyli nagłe zmniejszenie ciśnienia śródstawowego. Jest ono związane z wyciąganiem się torebki stawowej w wyniku naturalnego przemieszczania się struktur stawowych.
Możliwą przyczyną strzelania w stawach są także wady w budowie anatomicznej oraz genetyczne uwarunkowania do pojawienia się tej dolegliwości.
Sporadyczne trzaski w stawach kolanowych, którym nie towarzyszy ból i inne objawy stanu zapalnego, nie powinny niepokoić, jednak zawsze warto skonsultować swoje dolegliwości z lekarzem.
Czytaj też:Gorączka, nocne poty, utrata masy ciała, osłabienie. Na ten nowotwór choruje w Polsce 150 tys. osób
Strzelające stawy, strzykanie w stawach i kolanach – przyczyny
Hasło „Sport to zdrowie” nie jest prawdziwe, jeśli ćwicząc nie pamiętamy o ograniczeniach naszego ciała. Jeśli idziemy na całość, nie bacząc na sygnały, które wysyła nam nasz organizm, możemy mu tylko zaszkodzić. To właśnie dlatego słyszymy „trzaskanie” w stawach, czujemy w nich „klikanie” lub ból.
Hasło „Sport to zdrowie” nie jest prawdziwe, jeśli ćwicząc nie pamiętamy o ograniczeniach naszego ciała. Jeśli idziemy na całość, nie bacząc na sygnały, które wysyła nam nasz organizm, możemy mu tylko zaszkodzić. To właśnie dlatego słyszymy „strzelanie” i „trzaskanie” w stawach, czujemy w nich „klikanie” lub ból.
Strzykanie w stawach i ból stawów – na co wskazują?
Ból to często sygnał, który lekceważymy, póki jesteśmy w stanie go znieść. Tymczasem ból jest naszym „aniołem stróżem”, który podpowiada: „zrób coś ze swym ciałem, bo będzie gorzej”. Podobnie jest z „trzaskaniem” w stawach.
– Takie „klikanie” jest objawem, że dzieje się z nimi coś niedobrego, ale nawet lekarze często lekceważą tak niepoważny symptom. Zapominają, że mały problem łatwiej wyleczyć niż duży – mówi lek. med. Artur Sipowicz, specjalista chirurgii urazowej i ortopedii, terapeuta manualny.
Czytaj więcej: Ból stawów, choroby stawów
Problemy ze stawami od nadmiernego obciążenia
To zdarza się bardzo wielu osobom. Kucają i nagle trach. Coś „strzyka” w kolanach. Nic nie boli, tylko ten dziwny odgłos.
Paradoksalnie, takie „klikanie” częściej przydarza się osobom bardzo aktywnym, których kończyny, także kręgosłup, narażone są na nazbyt duże przeciążenia. Osoby mało aktywne, często również te otyłe, nie są narażone na takie przeciążenia.
Oczywiście, jeśli ich nadwaga sięga powyżej 20 kilogramów, stawom trudno unieść taki ciężar.
Jednak w porównaniu z nadmiernie napiętymi mięśniami sportowców, nawet tych nastoletnich – niewielka nadwaga, 5- lub nawet 10-kilogramowa – nie powoduje takich zmian, jak silnie napięty przykurczony mięsień.
– Najważniejsze jest rozciąganie mięśni – podkreśla Artur Sipowicz. – Zawodnicy sumo, pomimo swej wagi, są bardzo sprawni właśnie dlatego, że ich mięśnie są rozciągnięte. Sprawne, ale nie zmęczone zbyt forsownym treningiem. To nadmierne ich napięcia i obciążenia powodują, że w niewłaściwy sposób wprawiają stawy w ruch. W efekcie mamy „klikanie”.
Czytaj też: Leki na ból mięśni i stawów, leki przeciwzapalne – jak wybrać?
Strzykanie w stawach i ból stawów od urazów
– Jeśli dotyczy to młodych osób, oznacza, że ich stawy kończyn, mięśnie i ścięgna są zbytnio przeciążone – dodaje Artur Sipowicz. – Przyczyną nie musi być uraz, ale nadmierny wysiłek w czasie ćwiczeń.
W Polsce panuje przekonanie, że na treningu wszyscy muszą wykonać te same ćwiczenia do końca zajęć. A jeśli coś „trzaska” lub boli, to nie jest powód, by je przerwać. Nie nauczamy więc odbierania sygnałów od własnego ciała. Uczymy bycia „twardym”, czyli nierozsądnym.
Już małe dzieci poddawane są takim przeciążeniom, które muszą się odbić na ich zdrowiu.
Jak uniknąć problemów ze stawami? Trenuj swoim tempem!
– Rodzice często bezkrytycznie zawierzają trenerom, którzy nie widzą problemu, gdyż też dostali taką szkołę sportową. Czasem więc przychodzą do specjalisty po pomoc tylko dlatego, że za kilka dni jest mecz, w którym dziecko „musi” wystąpić, a kolano wciąż boli – dodaje Artur Sipowicz.
– Wierzą w metody stosowane przez trenera i gdy mówi, że to nic takiego, że bolącą nogę trzeba „rozchodzić”, a obolałe mięśnie „rozbiegać”.
Dla odmiany, lekarze czasem, w ramach leczenia zakazują uprawiania sportu, a to dla młodego adepta sportu większa tragedia niż ból, nie wspominając o „ klikaniu” czy „trzaskach”.
Zrobiono bardzo ciekawe badania wśród tenisistów. Okazało się, że 80 procent z nich to osoby, które w wieku kilkunastu lat nie zapowiadały się na dobrych sportowców.
Nie osiągali najlepszych wyników w swej grupie wiekowej, nie wygrywali turnieju za turniejem. Szli swoim tempem i to im nie tylko nie zaszkodziło, ale wręcz wyszło na dobre.
Wyczynowy sport na Zachodzie większą wagę niż na siłę kieruje na techniki sportowe, wiedzę na temat zapobiegania urazom, psychologię, odżywianie…
Ból stawów – mechanizm obronny
A tymczasem ból to nasz mechanizm obronny, sygnał, że robimy coś złego dla swego ciała. Lekceważenie go powoduje, że drobny uraz lub zmiana z czasem narastają do poważnego problemu, który choć łatwo zdiagnozować, to trudno wyleczyć.
Większość takich problemów można – reagując dostatecznie wcześnie, a więc nie, gdy już boli, ale kiedy jeszcze tylko „klika” – skorygować ćwiczeniami. Dobranymi indywidualnie w zależności od rodzaju zmian. Niestety, zwykle nie doceniamy ćwiczeń, jogi i stretchingu, które rozciągają mięśnie.
Czytaj też: Korzonki – ból, objawy, leki
Sposób na strzykające stawy: systematyczny, umiarkowany trening
Naukowcy dokonują wciąż nowych odkryć, czasem wywracają do góry całe dotychczasowe przekonania o tym w jaki sposób działa nasze ciało. Ostatnio coraz głośniej mówi się, że intensywny ruch raz w tygodniu, po sześciu dniach siedzenia za biurkiem jest gorszy dla mięśni niż przesiedzenie weekendu w fotelu.
Zdecydowanie korzystniejsze dla organizmu, dla naszego narządu ruchu jest systematyczne dawkowanie wysiłku fizycznego, 3-4 razy w tygodniu po 30-40 minut. Bo nie da się w godzinę nadrobić całego tygodnia złych nawyków i braku aktywności.
Każda dłuższa przerwa w ćwiczeniach jest bowiem dla organizmu niekorzystna, ale jeszcze bardziej szkodliwy jest nagły bardzo intensywny wysiłek. Z najnowszych badań wynika, że już po przerwie 10-14-dniowej powrót do aktywności powinien odbywać się powoli.
Strzykanie stawów może być kwestią budowy anatomicznej
Jest też, oczywiście, pewna, niewielka grupa osób, których dysfunkcje w narządzie ruchu wynikają z zaburzenia budowy anatomicznej kości, stawów czy nawet mięśni. W takim przypadku, jeśli dyskomfort odczuwany przez pacjenta jest duży, warto pomyśleć o zabiegu operacyjnym niwelującym to zaburzenie.
Czytaj też: Ból z tyłu głowy – przyczyny. Migrena, nadciśnienie czy ból głowy od kręgosłupa?
Autor: jot/ Małgorzata Grosman
Strzelające Stawy – Artia Joga
Zdarza się, że w czasie zajęć jogi prowadzącemu uda się stworzyć magiczną atmosferę. Następujące po sobie pozycje układają się w uwalniającą napięcia i „otwierającą” sekwencję. Skupieni na ruchu i oddechu uczestnicy zajęć odpoczywają od trosk codziennego życia i nie myślą o naglących sprawach. Wtem, na sali, rozlega się dyskretne chrupnięcie. Podłoga?
Nie.
To nie podłoga – to staw.
Strzelające biodro, trzeszczące kolano, strzykające barki, chrzęszczący łokieć, wyłamywane palce wydają dźwięki, raz dyskretne, raz donośne. Posiadacze strzelających stawów woleliby prawdopodobnie stawy dobrze „naoliwione”, działające sprawnie i cicho. Wielu z nich nie wie, co ciało chce wyrazić poprzez te nieartykułowane dźwięki.
Spróbuję rzucić trochę światła na ten temat.
Istnieje kilka teorii na temat strzelających stawów. Teorie te opisują zarówno źródło podejrzanych odgłosów dochodzących z ciała i wpływ uwalniającego je mechanizmu na zdrowie. Sprawdźmy czy należy się ich obawiać i traktować je jako zwiastun zbliżającego się nieszczęścia.
Stawy występujące w ciele różnią się budową i płaszczyznami ruchu – w rezultacie podobne do siebie odgłosy dochodzące z różnych stawów mogą mieć różne źródło.
Na przykład według najnowszych badań trzask wyłamywanego palca powstaje w czasie powstawania pęcherzyka gazu w torebce stawowej. Torebkę stawową wypełnia maź przypominająca konsystencją białko kurzego jajka. W czasie rozciągania torebki stawowej wypełniająca ją maź zostaje poddana wysokiemu podciśnieniu i zaczyna wrzeć już w temperaturze ciała.
Miejcie na uwadze, że ruchy w stawach są przeważnie szybkie w związku z czym spadek ciśnienia jest nagły i chwilowy – natychmiast po powrocie stawu do wyjściowego ustawienia, ciśnienie wzrasta a pęcherzyki gazu zapadają się. Przez pewien czasu toczyła się zażarta dyskusja czy odgłos powstaje w czasie powstawania czy zapadania się pęcherzyków gazu.
Analiza MRI wykazała, że trzask powstaje w czasie powstawania pęcherzyka gazu w mazi stawowej.
Czy to niebezpieczne?
Przełomowe badania Donalda L. Ubera, za które uczony otrzymał nagrodę Ignobla dowiodły, że strzelanie palcami nie prowadzi ani do artretyzmu ani innego rodzaju zmian zwyrodnieniowych.
Uczony przez pięćdziesiąt lat dwa razy dziennie strzelał palcami lewej dłoni. Mimo że jego lewa dłoń ma przebieg o jakieś 36 – 38 000 pstryknięć większy od prawej, obydwie są w równie sprawne.
Palcami możecie strzelać do woli.
Oczywiście nie oznacza to wcale, że do niepokojących odgłosów dochodzących ze stawów powinniśmy podchodzić beztrosko. Każdy staw jest inny i podlega innym obciążeniom w życiu codziennym i w czasie fizycznej praktyki. Przyjrzyjmy się kluczowym stawom.
Biodro
Jeśli w czasie ruchu – czy to zajęć jogi, czy spaceru – biodro trzeszczy i towarzyszy temu wrażenie „przeskakiwania” w stawie, może to być objaw rozwijającego się zespołu trzaskającego biodra. Brzmi groźnie. A co oznacza? Upraszczając sprawy oznacza po prostu przesuwanie się napiętego pasma powięziowego lub mięśniowego nad wyrostkiem kostnym Wyróżnia się dwa typy tego zespołu:
- Wewnętrzny – trzask pojawiający się w okolicy pachwiny spowodowany jest przez przesuwaniem się mięśnia biodrowo-lędźwiowego po krętarzu kości udowej. Nadmierne napięcie mięśnia w tych okolicach może prowadzić do podrażnienia kaletki biodrowo-grzebieniowej i bólu.
- Zewnętrzny – charakterystyczny dźwięk powstaje w trakcie przeskakiwania napinacza powięzi szerokiej nad wyniosłością biodrowo –udową. Zbyt silne przyparcie pasma biodrowo-piszczelowego do krętarza wielkiego może prowadzić do pojawienia się bólu w kaletce krętarzowej.
W sytuacji, kiedy trzaskom i przeskakiwaniu w stawie biodrowym towarzyszy ból, można podejrzewać, że doszło do podrażnienia kaletek maziowych zlokalizowanych w pobliżu “przeskakujących” struktur. Źródłem podobnej dolegliwości może być uraz lub przeciążenie (obserwuje się to na przykład u osób ćwiczących balet, ale i nie dający odsapnąć biodrom “jogini” są w grupie ryzyka).
Podstawą terapii dolegliwości określanych mianem zespołu strzelającego biodra jest zmniejszenie napięcia tkanek miękkich. W wypadku wewnętrznego shs (z ang.
Snapping hip syndrome) będzie to praca na mięśniu biodrowo-lędźwiowym (rozciąganie, korekcja posturalna) w wypadku shs zewnętrznego praca na paśmie biodrowo-piszczelowym (rozciąganie, z czasem korekta wzorców ruchowych).
Oczywiście w wypadku podobnych dolegliwości stosuje się również leczenie farmakologiczne lub operacje, ale w mojej ocenie są one ostatecznością i póki sama praca z ciałem / fizjoterapeutą może przynieść poprawę, nie warto brać ich pod uwagę.
Kolano
Staw kolanowy to największy i najbardziej skomplikowany staw ludzkiego ciała. Wykorzystujemy go nie tylko do poruszania się, ale również w czasie siadania, wstawania, klękania, skakania. W rezultacie staw ten jest nieustannie poddawany potężnym obciążeniom.
Zachodzące w nim ruchy zgięcia i wyprostu są kombinacją toczenia i ślizgu, dodatkowo w stawie kolanowym dochodzi do niewielkich ruchów rotacyjnych. Przez staw ten przechodzi wiele grup mięśniowych. Tworzą go pokryte chrząstką stawową powierzchnie stawowe kości udowej, piszczelowej i rzepki.
Na kłykciach kości piszczelowej mieszczą się włókniste łąkotki (przyśrodkowa i boczna) a wewnątrz i w okolicy stawu kolanowego przyczepiają się więzadła, które biernie stabilizują kolano, oraz ścięgna mięśni kończyny dolnej, które stabilizują je czynnie.
Z uwagi na złożoną budowę i przenoszone obciążenia staw ten narażony jest na urazy.
Dochodzące z kolan trzaski, wrażenie jego przeskakiwania w trakcie ruchu mogą mieć kilka przyczyn.
Zmiany zwyrodnieniowe (degeneracja chrząstki stawowej zwana również chondromalacją). Jedną z przyczyn trzeszczenia w kolanie są zmiany zwyrodnieniowe, czyli degeneracja chrząstki stawowej, która pokrywa zakończenia kości i pełni funkcję amortyzującą, przenosi obciążenia oraz tłumi wibracje.
Ponadto, dzięki ruchowi w stawie, błona maziowa chrząstki wytwarza maź stawową (płyn stawowy), która „naoliwia” i smaruje stawy. Z powodu niedostatecznej ilości ruchu, zmian zwyrodnieniowych, urazu lub przeciążenia kolana zmniejsza się ilość wydzielanej mazi stawowej. W rezultacie ruch w stawie kolanowym staje się mniej płynny i słychać dochodzące z niego chrupanie.
Często jest to objaw niebolesny, ale mało komfortowy. Najlepszą metodą profilaktyki jest chodzenie – co najmniej siedem – osiem kilometrów dziennie. Najlepiej (pod warunkiem, że jest to mozliwe) zapewniać ciału regularne, nawet krótkie porcje ruchu w ciągu dnia.
Jeśli jest naprawdę źle albo dyskomfort w czasie ruchu jest zbyt silny stosuje się wiskosuplementację, czyli zastrzyki ze stężonego kwasu hialuronowego, który nawilża chrząstkę.
Zjawisko kawitacji – staw kolanowy wypełnia lepki płyn maziowy. W czasie ruchu powierzchnie stawowe przemieszczają się względem siebie wywołując różnicę ciśnienia w przedziałach stawu kolanowego.
Okolica stawu o niższym ciśnieniu zasysa płyn maziowy. Zanim dojdzie do jego przemieszczenia, powstaje pęcherzyk wypełniony gazem. Powstaniu pęcherzyka towarzyszy słyszalny dla otoczenia dźwięk trzasku.
W objawie tym nie ma nic niepokojącego, zwłaszcza, kiedy występuje po dłuższym bezruchu.
Tor ruchu rzepki – mięśnie odpowiadające za ruch i stabilizację czynną kolona przykryte są powięzią, która otacza je od zewnątrz z jednej strony synchronizując ich pracę, z drugiej odgradzając je od siebie.
Zdarza się, że w wyniku urazu, nadmiernej aktywności fizycznej lub zbyt dużych obciążeń przenoszonych przez nieprzygotowany do tego staw, dochodzi do wzmożonego napięcia mięśni i powięzi oraz włóknistych troczków rzepki, które są przedłużeniem głowy bocznej i przyśrodkowej mięśnia czworogłowego i odpowiadają za kontrolę ruchów rzepki.
Nadmierne napięcie wymienionych struktur może wpływać na tor ruchu i ustawienie rzepki. Ściągana (najczęściej na zewnątrz w kierunku potężnego pasma biodrowo-piszczelowego) rzepka nie porusza się płynnie w rynience stawu rzepkowo-udowego, co może być odczuwalne dla pacjenta jako chrupanie w kolanie, a nawet bolesny trzask w kolanie.
W takiej sytuacji najlepiej zgłosić się do fizjoterapeuty, który oceni napięcie tkanek, ustawienie i tor ruchu rzepki.
Staw barkowy
Staw barkowy ma bardzo szeroki zakres ruchu. Dzieje się to kosztem jego stabilności. Prawidłowe funkcjonowanie stawu barkowego jest możliwe dzięki otaczającemu go rozbudowanemu gorsetowi mięśniowemu, który pomaga w utrzymaniu stabilności.
Krótkie, wewnętrzne i w większości niezbyt silne mięśnie umożliwiają zachowanie w barku stabilizacji lokalnej (utrzymują głowę kości ramiennej w centralnym punkcie panewki), a dłuższe i bardziej zewnętrzne mięśnie o większej sile dają możliwość ruchu oraz stabilizacji globalnej.
Przykurcz tylnej i dolnej części torebki stawu ramiennego, może wpływać na zmianę kąta działania mięśnia dwugłowego doprowadzić do sytuacji, w której głowa kości ramiennej przemieszcza się nieprawidłowo względem panewki stawowej a wracając do pozycji prawidłowej “przeskakuje” po obrąbku stawowym uszkadzając go stopniowo coraz bardziej a równocześnie wywołując zgrzytanie w okolicy barku.
W większości wypadków przeskakiwanie stawu wynika ze zbyt słabej stabilizacji lokalnej. W profilaktyce i / lub rehabilitacji tego typu urazów wskazane są ćwiczenia wzmacniające rotatory.
Jeśli na co dzień twój staw ramieniowy burczy na ciebie, nieproszony wydaje odgłosy i do tego sprawia ci dyskomfort, najlepiej skontaktuj się z doświadczonym fizjoteraputą, który dokładnie zdiagnozuje skalę problemu, przeciwskazania i dobierze odpowiednią metodę terapii. Tych odgłosów lepiej nie lekceważyć.
Podsumowanie
Kiedy ciało zaczyna do nas mówić, nie trzeba panikować, lepiej będzie wysłuchać, co ma nam do powiedzenia. Czasami sygnały dochodzące z ciała wskazują po prostu na to, że zbyt dużo czasu spędzamy w bezruchu (zjawisko kawitacji jest dość powszechne po długim okresie spędzonym w jednej pozycji).
Mogą też sugerować, że ciało jest zmęczone i przeciążone a chwila odpoczynku na pewno nie zaszkodzi.
W wypadku, kiedy ciało nie przestaje mówić a trzaskom i zgrzytom towarzyszy ból, obrzęk, stan zapalny lub ograniczona została ruchomość stawu, warto wybrać się na wizytę do specjalisty (fizjoteraputy), który będzie w stanie postawić diagnozę i zasugerować odpowiednią formę terapii.
Dla uporządkowania wypunktuję najczęśtsze przyczyny strzelania stawów:
- Zjawisko kawitacji
- Zmiany degeneracyjne w chrząstce stawowej
- Konflikt tkanek miękkich z wystającymi elementami kostnymi
- Luźniejsza konstrukcja połączeń między kośćmi
Trzaski, trzeszczenia i strzelanie stawów
Charakterystyczny dźwięk strzelających stawów dla niektórych jest trudny do zniesienia, nawet jeśli są tylko biernymi obserwatorami.
Inni natomiast nie wyobrażają sobie dnia bez „strzelania” stawami palców lub kręgosłupa.
Większość z nas, jeśli zdarzyło nam się wywołać charakterystyczny dźwięk w obecności innych osób, słyszała żeby nie strzelać stawami, bo prowadzi to do zmian zwyrodnieniowych. Ile jest w tym prawdy?
Znalezienie badań naukowych na ten temat nie jest proste, pojedyncze publikacje raczej nie potwierdzają teorii o negatywnym wpływie strzelania palcami na stawy rąk. Ciekawostką wśród badań dotyczących tego zagadnienia jest eksperyment przeprowadzony przez Donalda L. Unger’a, zakończony w 1998 roku.
Przez 50 lat Donald L. Unger strzelał wyłącznie palcami lewej ręki przynajmniej dwa razy dziennie, prawa ręka, której stawami nie strzelał, stanowiła grupę kontrolną. Zmiany zwyrodnieniowe nie występowały w jego przypadku w żadnej z dłoni, co istotne, nie było też różnic między jedną a drugą ręką.
Choć z punktu widzenia EBM (Evidence Based Medicine) trudno uznać takie badania za rzetelne i jednoznaczne rozstrzygające problem, na pewno jest to ciekawostka, której popularność świadczy o tym, że temat jest interesujący dla wielu osób i może stanowić punkt wyjścia do dalszego zgłębiania tematu.
Dla osób strzelających „nałogowo” jednym z rozwiązań, które wydaje się bezpieczniejsze dla stawów jest zastąpienie go trakcją, czyli biernym odciągnięciu od siebie powierzchni stawowych z zachowaniem osi stawu. W skrócie – nie zginamy palca przed strzeleniem, tylko „wyciągamy” go ze stawu wzdłuż.
Skoro samo strzelanie palcami prawdopodobnie nie jest szkodliwe, to czym tak naprawdę jest dźwięk, który słyszymy? Staw znajduje się pomiędzy elementami kostnymi. Przestrzeń w stawie wypełniona jest płynem, który spełnia funkcję podobną do smaru, dzięki niemu ruchy zachodzące w stawie są bezbolesne i płynne.
Całość stawu otoczona jest torebką stawową, zapobiegającą wydostawaniu się płynu. Zmiana ciśnienia wywołana przez oddalanie od siebie kości powoduje zapadanie się pęcherzyków gazu obecnych w płynie stawowym, co wywołuje charakterystyczny dźwięk. Zjawisko to nazwane jest kawitacją.
Jednak nie wszystkie trzaski i trzeszczenia w naszym organizmie są równie niegroźne, jak te wynikające ze zjawiska kawitacji. Gdyby tak było, prawdopodobnie nie wzbudzałyby negatywnych skojarzeń. Dźwięki wydawane przez stawy, chociaż brzmią podobnie, mogą mieć różne podłoże, na przykład:
- Zmian degeneracyjnych
- Konfliktu tkanek miękkich (np. ścięgien) z elementami kostnymi
- Obecności wolnych ciał w stawie.
Aby dowiedzieć się, czy występujące w naszym ciele strzelanie jest groźne, czy tez nie, najlepiej spokojnie zastanowić się nad okolicznościami, w jakich trzaski w naszych stawach występują. Jeśli zdarza się to sporadycznie, np.
po długim bezruchu, a staw nie powoduje na co dzień dolegliwości bólowych i nie pojawia się w nim obrzęk, to można podejrzewać, że dźwięk wynika ze zjawiska kawitacji i nie powinien wzbudzać naszego niepokoju. Jeśli trzaski i trzeszczenia występują często (np.
za każdym razem podczas wykonywania określonego ruchu), a dodatkowo odczuwalny jest dyskomfort w okolicy stawu, warto skonsultować się ze specjalistą.
Może to być objaw poważniejszej dolegliwości, której nie należy bagatelizować, specjalista oceni, czy przyczyna trzasków jest poważna i wymaga interwencji (fizjoterapii, leczenia farmakologicznego, operacyjnego), czy też nie powinna budzić niepokoju.