Proste torbiele zwane także cystami (od angielskiego liver cysts) wątroby są częstymi, często przypadkowo znalezionymi, zmianami ogniskowymi w wątrobie.
Najczęściej wykrywa się je w rutynowym badaniu USG, rzadziej w badaniu tomografii komputerowej oraz w rezonansie magnetycznym jamy brzusznej.
Zmiany te są łagodne (nie nowotworowe) i w zdecydowanej większości przypadków nie wymagają interwencji lekarza.
Torbiel w większości jest bezobjawowa. Jest to torebkowata przestrzeń wypełniona płynem, którą można porównać do małego balonika wypełnionego wodą. Torbiele mogą mieć od kilku milimetrów do kilku, a nawet kilkunastu centymetrów średnicy.
Ich cechą charakterystyczną jest brak łączności z układem krwionośnym oraz z drogami żółciowymi, co bardzo ułatwia ich rozpoznanie w badaniach obrazowych. Częste jest występowanie mnogich torbieli, a także współwystępowanie z torbielami nerek.
Torbiele wątroby w badaniu USG
Torbiel wątroby w badaniu ultrasonograficznym często opisywane są jako bezechowe ogniska o różnej średnicy. Na ekranie i na zdjęciu wyglądają jak czarne okrągłe dziury, czym często wywołują duży niepokój u pacjentów.
Obraz taki wynika z bardzo słabego odbijania ultradźwięków przez płyn znajdujące się wewnątrz torbieli i jest cechą charakterystyczną tego typu zmian. Należy pamiętać, że bardzo małe torbiele < 5cm mogą nie być widoczne w badaniu ultrasonograficznym.
Nie mniej jednak to właśnie USG jest najlepszą metoda rutynowej obserwacji torbieli. Nie naraża pacjenta na promieniowanie, jest tanie i ogólnodostępne.
Torbiel wątroby w sąsiedztwie pęcherzyka żółciowego
Dwie torbiele wątroby
Pojedyncza torbiel w lewym płacie wątroby
Torbiele wątroby w badaniu tomografii komputerowej
W badaniu tomografii komputerowej torbiele wątroby prezentują się jako jednorodne ogniska hypodensyjne o 0-10HU. Ściana ich jest z reguły niewidoczna, cechą charakterystyczną jest brak wzmocnienia po podaniu kontrastu, co wynika z braku komunikacji z układem krwionośnym i drogami żółciowymi.
Tomografia komputerowa jest bardzo czułym narzędziem w wykrywaniu monitorowaniu wzrostu torbieli. Jej niewątpliwą zaletą jest zdolność wykrywania bardzo małych, nawet kilkumilimetrowych zmian oraz całkowity brak błędu pomiaru wielkości, który może się zdarzyć lekarzowi wykonującemu badanie USG.
Do najpoważniejszych wad badania TK należy ryzyko związane z użyciem promieniowania X.
Torbiele wątroby w badaniu rezonansu magnetycznego
W badaniu MR torbiele wątroby we wszystkich sekwencjach mają sygnał charakterystyczny dla wody:
- T1: jednorodny, bardzo słabo intensywny
- T2: jednorodny wysoki sygnał
Torbiele nie wzmacniają się po podaniu kontrastu, a ściana ich jest bardzo cienka, niemal niewidoczna.
Rezonans magnetyczny jest niezwykle czułą metoda i pozwala uwidocznić nawet bardzo małe zmiany, nie widoczne w badaniu USG.
Zaletą badania MR jest wysoka czułość i specyficzność oraz brak wykorzystania promieniowania jonizującego. Najpoważniejszą wada jest wysoka cena oraz trudna dostępność badania.
Torbiele wątroby – co zrobić
Torbiele są zmianami łagodnymi i same w sobie nie wymagają interwencji lekarskiej. Zmian tych nie leczy się farmakologicznie, ani chirurgicznie.
W wyjątkowych sytuacjach, gdy torbiel jest naprawdę bardzo duża >10cm, można usunąć ja operacyjnie. Torbiele obserwuje się w rutynowym badaniu USG co 12 miesięcy.
Bardzo dobrze jest, gdy kontrola taka przeprowadzana jest regularnie przez tego samego lekarza mającego dostęp do obrazów z badań poprzednich.
Jakie objawy wskazują, że to rak wątroby? Leczenie
Na raka wątroby chorują przede wszystkim mężczyźni. U osób młodych rak wątroby występuje rzadko. Gdy jest wykryty we wczesnym stadium, leczenie operacyjne pozwala na całkowite wyzdrowienie.
Jakie są przyczyny i objawy raka wątroby? Jak przebiega jego leczenie?
Rak wątroby każdego roku rozpoznawany jest u około pół miliona osób na świecie, z czego 80 procent zachorowań przypada na kraje azjatyckie. Ale sporo przypadków odnotowuje się też w krajach śródziemnomorskich.
Nowotwory wątroby dzieli się na pierwotne (rak wątrobowokomórkowy, czyli wywodzący się z komórek wątroby lub dróg żółciowych) i wtórne (guzy powstające wskutek przerzutów z innych narządów).
Rak pierwotny (wątrobowokomórkowy) znajduje się na piątym miejscu pod względem częstości występowania nowotworów złośliwych oraz na trzecim w kolejności przyczyn zgonów z powodu wszystkich nowotworów złośliwych.
Na tę postać raka wątroby trzy razy częściej chorują mężczyźni niż kobiety. Rak wtórny wątroby rozwija się zazwyczaj wtedy, gdy dojdzie do przerzutów z okrężnicy i odbytnicy. Wątroba może być zaatakowana także komórkami nowotworowymi pochodzącymi z płuc, układu moczowo-płciowego lub piersi.
Wątroba często porównywana jest do fabryki, w której produkuje się żółć niezbędną do trawienia tłuszczu, gdzie pokarmy przekształca się w składniki odżywcze (np. skrobię na cukier), gdzie powstają związki potrzebne do krzepnięcia krwi.
To w wątrobie magazynowane są żelazo, witaminy i substancje energetyczne (tłuszcze, węglowodany). Wątroba usuwa lub neutralizuje szkodliwe substancje (trucizny, leki, alkohol), które trafiają do naszego organizmu. Gdy prawidłowo się odżywiamy, wykonywanie tych funkcji przebiega bez zakłóceń. Ale kiedy jemy byle co, przejadamy się, nadużywamy alkoholu lub leków, pojawiają się kłopoty.
Jakie są przyczyny raka wątroby?
Do przyczyn raka wątroby zaliczamy:
- wirusowe zapalenie wątroby typu B i C,
- hemochromatozę,
- pierwotną żółciową marskość wątroby,
- niedobór alfa1-antytrypsyny,
- marskość wątroby,
- zażywanie środków anabolicznych,
- stosowanie doustnych środków antykoncepcyjnych,
- alkohol,
- aflatoksyny,
- palenie papierosów.
Najważniejszym czynnikiem powodującym raka wątroby jest wirusowe zapalenie wątroby typu B i C. Są to choroby wywołane zakażeniem wirusami WZW typu B i C (HBV i HCV). Jeśli zakażenie tymi wirusami utrzymuje się długotrwale, doprowadza do poważnych powikłań, takich jak marskość wątroby czy rak wątrobowokomórkowy.
Szacuje się, że 15–40% zakażonych HBV będzie miało raka.
Ryzyko rozwoju raka wątroby u chorych z przewlekłym zakażeniem HCV jest niższe i wynosi 5%. Do zakażenia może dojść przez kontakty seksualne lub przez kontakt z zakażoną krwią. Matka, nosicielka wirusa typu B, może zakazić dziecko w trakcie porodu.
Innymi czynnikami mogącymi powodować rozwój tego raka są substancje chemiczne, takie jak aflatoksyny, czyli toksyny wytwarzane przez grzyby mogące znajdować się w produktach spożywanych pochodzenia roślinnego. Aflatoksyny działają toksycznie na wątrobę i są związkami rakotwórczymi.
Alkohol, doustne środki antykoncepcyjne oraz substancje zawarte w dymie tytoniowym także przyczyniają się do rozwoju raka.
U kobiet przez wiele lat stosujących doustne środki antykoncepcyjne wzrasta ryzyko rozwoju gruczolaka wątrobowokomórkowego, nowotworu łagodnego, który jednak w około 13% przypadków może ulec przemianie w raka wątroby. Mężczyźni stosujący środki anaboliczne (np.
w celu zbudowania masy mięśniowej) również narażeni są na rozwój gruczolaka, który może ulec przemianie w nowotwór złośliwy. Alfa1-antytrypsyna jest białkiem osocza krwi.
Jednym z czynników rozwoju raka jest marskość wątroby czyli jej nadmierne włóknienie, które doprowadza w konsekwencji do nieodwracalnych zaburzeń w funkcjonowaniu narządu. Do rozwoju marskości może doprowadzić długotrwałe i nadmierne spożywanie alkoholu. Do przyczyn marskości zaliczamy także niedobór jednego z białek osocza krwi jakim jest alfa1-antytrypsyna. W przypadku osób, u których występuje jednocześnie kilka czynników, np. współistnieje marskość wątroby i zakażenie wirusem typu B czy C, ryzyko powstania nowotworu jest wyższe.
Jakie są objawy raka wątroby?
Rak wątroby zazwyczaj nie daje charakterystycznych objawów i rozwija się w wątrobie uszkodzonej przez przewlekłe procesy chorobowe i zapalne.
Małe guzy nowotworowe zwykle nie dają żadnych objawów, a gdy powstają w wątrobie marskiej, to jedynym sygnałem dla lekarza obserwującego u pacjenta objawy przewlekłej choroby wątroby może być pogorszenie samopoczucia, żółtaczka i utrata wagi ciała.
Od momentu rozpoznania guza przebieg choroby jest zazwyczaj bardzo szybki, szybko też występują przerzuty do węzłów chłonnych po prawej stronie, do mózgu, płuc i kości. Rak wątroby jest jednym z szybciej rosnących i źle rokujących nowotworów.
Do wczesnego wykrycia raka wątroby, stwarzającego szansę skutecznego leczenia dochodzi rzadko i zwykle przez przypadek, w trakcie diagnozowania innych jednostek chorobowych. Typowymi objawami, które powinny zaniepokoić są:
- ogólne zmęczenie
- nudności
- wymioty
- brak apetytu trwający kilka tygodni
- postępujące wyniszczenie organizmu
- dalszy niezamierzony spadek wagi
- bóle w prawym podżebrzu
- uczucie pełności
- wodobrzusze (nagromadzenie się wody w podbrzuszu)
- żółtaczka
- obrzęki nóg
Pojawiają się smoliste stolce i fusowate wymioty, które są konsekwencją krwawienia do górnego odcinka przewodu pokarmowego. Niekiedy może wystąpić krwotok do jamy brzusznej.
Jakie są objawy raka z komórek przewodów żółciowych?
Ten typ stanowi 20% złośliwych nowotworów wątroby. Rozwija się u obu płci głównie po 60 roku życia.
W odróżnieniu od raka wątrobowokomórkowego występuje w wątrobie nieuszkodzonej przez procesy przewlekłe. Czynnikami zwiększającymi ryzyko powstania tego nowotworu mogą być choroby pasożytnicze, zwężające zapalenie dróg żółciowych czy przyjmowanie preparatów anabolicznych.
Objawami najczęściej spotykanymi są żółtaczka i świąd skóry, następnie:
- utrata masy ciała
- jasne stolce
- dyskomfort i ból brzucha
- nudności i wymioty
- ból pod prawym łukiem żebrowym
- gorączka
- powiększona wątroba i powiększony pęcherzyk żółciowy.
Przebieg choroby określa się jako podstępny i podobnie jak w innych przypadkach raka wątroby, objawy w początkowym okresie choroby są mało charakterystyczne, co opóźnia rozpoznanie.
Jak lekarz stawia diagnozę raka wątroby?
Diagnozę lekarz stawia w oparciu o:
badania ultrasonograficzne
tomografię komputerową lub rezonans magnetyczny
badanie poziomu markera nowotworowego AFP
biopsję, wycinek poddany jest badaniu cytologicznemu
badanie przesiewowe wykonywane co 6 miesięcy u wszystkich pacjentów z marskością wątroby – USG.
Jak wygląda leczenie raka wątroby?
Podstawową metodą terapii raka wątroby i jedyną dającą szansę na trwałe wyleczenie pozostaje leczenie operacyjne lub przeszczepienie wątroby. Po wycięciu części wątroby szanse na przeżycie 5 lat wynoszą 25%, zaś po przeszczepieniu wątroby aż 70–80%.
Zdecydowanie większe szanse (przeżycie 5 lat po zabiegu u około 90% chorych) mają pacjenci z wczesnym rakiem wątroby, czyli ci, u których średnica guza nie przekracza 2 cm.
Dlatego tak ważne jest stałe monitorowanie pacjentów z marskością wątroby, aby uchwycić moment, gdy zwykły guzek regeneracyjny staje się rakiem! W tym celu co pół roku powinno się wykonywać USG i oznaczać stężenie AFP.
Radykalne leczenie operacyjne to doszczętne wycięcie zmiany z 0,5–1 cm marginesem tkanek zdrowych, z wymogiem wykonania śródoperacyjnego USG oraz usunięcia węzłów chłonnych więzadła wątrobowo-dwunastniczego. Maksymalnie można usunąć do 80% miąższu wątroby.
Wśród metod operacyjnych wyróżniamy usunięcie prawego lub lewego płata wątroby (oba zabiegi mogą być poszerzone) oraz usunięcie poszczególnych segmentów wątroby. Metody ułatwiające przeprowadzenie operacji to zastosowanie noża ultradźwiękowego lub argonowego.
Do przeszczepienia wątroby może być kwalifikowany chory, u którego nie można przeprowadzić zabiegu operacyjnego, nie ma przeciwwskazań internistycznych, a chory ma pojedynczy guz wątroby (do 5 cm) lub 2–3 guzy o średnicy do 3 cm każdy i nie ma cech naciekania naczyń ani przerzutów odległych.
Inne stosowane metody leczenia to terapie paliatywne (spowalniające postęp choroby) np. zabiegi termoablacyjne z wykorzystaniem krioterapii (zamrażanie) lub hipertermii (przegrzanie) generowanej prądem o wysokiej częstotliwości (RFA). Krioterapia wymaga otwarcia jamy brzusznej, za to umożliwia destrukcję dużych guzów, nawet do 12 cm średnicy. Hipertermia RFA może być stosowana drogą przezskórną pod kontrolą USG, laparoskopowo lub z otwarciem jamy brzusznej, służy do destrukcji guzów wątroby mniejszych (6–7 cm).
Alkoholizacja polega na wstrzykiwaniu alkoholu bezpośrednio do guza wątroby. W ten sposób można leczyć zmiany o średnicy do 5 cm. Zabiegi takie należy kilkakrotnie powtarzać.
Metody embolizacji polegają na zamknięciu tętnicy doprowadzającej krew do tkanek nowotworu, w wyniku czego zablokowana zostaje dostawa substancji odżywczych i tlenu do komórek guza wątroby. Techniki embolizacyjne są różne: od zwykłego podwiązania tętnicy, przez podawanie substancji zamykających naczynie (kleje tkankowe), po tzw.
radioembolizację, czyli podawanie do gałęzi tętnicy wątrobowej cząsteczek radioaktywnego itru, który niszczy tkanki guza. Wyróżniamy również chemoembolizację, która polega na dotętniczym podaniu chemioterapeutyku (doksorubicyny, która zaburza podział komórkowy i prowadzi do śmierci komórki) w połączeniu z klejem tkankowym. Wielkie nadzieje budzi technologia Cyber Knife.
Jest to nieinwazyjna metoda leczenia pacjentów cierpiących nie tylko na raka wątroby, ale także guzy innych narządów (mózgu, trzustki, płuc, nerek).
Cyber Knife to zintegrowany komputerowo system medyczny, w skład którego wchodzi akcelerator liniowy, kamery promieniowania X oraz robot, który precyzyjnie dozuje dawki promieniowania dokładnie w tkanki guza wątroby, oszczędzając tkanki zdrowe. Dokładność systemu Cyber Knife szacuje się na 0,7±0,3 mm. System śledzi naturalne ruchy pacjenta (np.
związane z oddychaniem) i na bieżąco koryguje ustawienie wiązki promieniowania. Pewna grupa chorych może być kwalifikowana do operacji za pomocą robota da Vinci. Da Vinci to system operacyjny, który umożliwia precyzyjne operacje w trudno dostępnych regionach ludzkiego ciała (np. miednica mała czy region podstawy czaszki).
Interwencje prowadzone przy użyciu tego systemu w minimalny sposób uszkadzają otaczające guz tkanki zdrowe, powodują niewielkie krwawienie okołooperacyjne i pozwalają na szybką rekonwalescencję. Robot da Vinci wspomaga zabieg operacyjny, stanowi niejako przedłużenie rąk chirurga, nadal operuje człowiek, a nie robot.
Chemioterapia systemowa polega na podawaniu leków cytotoksycznych o działaniu ogólnoustrojowym (zazwyczaj dożylnie, niekiedy możliwe jest podawanie doustne). Chemioterapeutyk działając na różne fazy wzrostu i rozwoju komórki – niszczy ją i uniemożliwia jej podział na komórki potomne. W tego typu terapii najczęściej stosuje się równocześnie kilka leków o różnych mechanizmach działania, aby zniszczyć wszystkie komórki nowotworu pozostające w różnych fazach rozwoju. W przypadku raka wątrobowokomórkowego stosuje się schematy oparte na doksorubicynie, cisplatynie i fluorouracylu. Terapia taka jest bardziej skuteczna w powiązaniu z leczeniem miejscowym choroby (termoablacje, embolizacje i inne techniki). Chemioterapia lokoregionalna to podanie chemioterapeutyków (antracykliny, mitomycyny, fluorouracylu) bezpośrednio do układu tętniczego wątroby. Zaletą tej metody jest wydłużenie działania oraz uzyskanie wyższego stężenia i aktywności leku w guzie wątroby przy mniejszej toksyczności ogólnoustrojowej dla reszty organizmu. Terapia celowana to próba bezpośredniej ingerencji w molekularne podstawy powstawania nowotworu. Rejestrację do leczenia paliatywnego chorych na zaawansowanego raka wątrobowokomórkowego uzyskał sorafenib. Jest to inhibitor różnych kinaz (enzymów) szlaku Raf oraz receptorów dla czynników wzrostowych (tzw. czynnik wzrostu śródbłonka naczyniowego – VEGF i płytkowy czynnik wzrostu – PDGF). Jego działanie polega na hamowaniu namnażania komórek raka i tworzenia naczyń krwionośnych w guzie. Wydłuża życie chorych na raka wątrobowokomórkowego, jednak, jak każdy lek, może powodować działania niepożądane. Należą do nich: zespół wyczerpania, nadciśnienie tętnicze, działanie kardiotoksyczne, mielosupresja, krwawienia, wysypki, zaburzenia czynności wątroby.
Gdzie jest dobry onkolog, który leczy raka wątroby?
Jest wielu specjalistów zajmujących się leczeniem raka wątroby. Jedną z najlepszych przychodni jest Onkolmed Lecznica Onkologiczna, gdzie w Poradnii Nowotworów Układu Pokarmowego przyjmuje lek. med.
Mariusz Bednarczyk oraz dr n. med. Rafał Sopyło – bardzo dobrzy specjaliści. Leczeniem chirurgicznym nowowtworów wątroby i przeszczepem wątroby zajmuje się dr n. med. Michał Skalski.
Wszystkich lekarzy specjalistów znajdą Państwo w zakłdce poradni.
W celu umówienia się na konsultację u onkologa, chemioterapeuty, chirurga skontaktuj się z placówką Onkolmed Lecznica Onkologiczna pod numerem telefonu: +48222902337
Szanowni Pacjenci,
Przed zapisem do onkologa bardzo prosimy o dokładne zapoznanie się z zakresem działalności danego lekarza (każdy lekarz onkolog leczy inną część ciała).
W przypadku problemu z wyborem właściwego specjalisty onkologa, prosimy o kontakt z Recepcją Onkolmed. Chętnie służymy pomocą. W celu prawidłowego zapisu do specjalisty, przeprowadzamy wywiad z Pacjentem.
Mając tę wiedzę łatwiej jest nam zaoferować konkretną pomoc i wybór odpowiedniego lekarza.
Ze względu na długą listę oczekujących w przypadku rezygnacji z wizyty prosimy o wcześniejsze jej odwołanie.
Szanujmy się wzajemnie.
Bąblowica – objawy, które powinny Cię zaniepokoić
Bąblowica to choroba pasożytnicza wywoływana przez larwy tasiemców bąblowcowych. Tasiemiec Echinococcus granulosus jest odpowiedzialny za bąblowicę jednojamową czyli echinokokozę, tasiemiec E. multilocularis powoduje natomiast bąblowicę wielojamową zwaną również alweokokozą.
W Polsce choroba występuje rzadko. Częściej spotyka się echinokokozę (około kilkudziesięciu przypadków rocznie), choć w ostatnich latach rejestruje się wzrost zachorowalności na alweokokozę, szczególnie w niektórych rejonach kraju.
Bąblowica przez długi czas może przebiegać bezobjawowo (nawet kilkanaście lat), ale powikłania choroby – zwłaszcza bąblowicy wielokomorowej – mogą być poważne.
Co to jest tasiemiec bąblowiec?
Tasiemce to pasożyty o złożonym cyklu rozwojowym – do rozwoju potrzebują dwóch rodzajów żywicieli. Larwy bytują w żywicielu pośrednim. W żywicielu ostatecznym tasiemce osiągają natomiast dojrzałość płciową.
Dorosły Echinococcus granulosus wywołujący bąblowicę jednojamową ma około 3-6 mm długości i pasożytuje głównie w jelicie cienkim psa. Pies zaraża się poprzez zjedzenie mięsa lub odpadków poubojowych żywiciela pośredniego.
Zwykle są to owce oraz świnie.
Echinococcus multilocularis jest jeszcze mniejszy i bytuje w przewodzie pokarmowym lisów, a gryzonie są dla niego żywicielem pośrednim. Dla obydwu postaci tasiemców człowiek staje się przypadkowym żywicielem pośrednim w wyniku nieumyślnego spożycia inwazyjnych jaj (na brudnych dłoniach lub w skażonej żywności np. nieumytych borówkach leśnych).
Bąblowica – choroba wiele lat może nie dawać objawów
Po spożyciu jaj tasiemca w jelicie człowieka wylęga się onkosfera, która przechodzi przez ścianę jelita do krążenia i wędruje do narządów wewnętrznych. W przypadku tasiemca E. granulosus, onkosfera tworzy jednokomorową torbiel, najczęściej w wątrobie, ale możliwe są także inne lokalizacje (np. płuca, a rzadziej mózg, gałka oczna, kości).
Torbiel powoli rośnie i w ponad połowie przypadków nie daje żadnych objawów. W przebiegu bąblowicy wielojamowej, w wątrobie powstaje beztorebkowe skupisko wielu torbieli, które mogą wrastać w miąższ wątroby i naciekać inne struktury i sąsiadujące narządy, a także przerzutować wraz z krwią do otrzewnej, płuc, kości czy mózgu.
Okres bezobjawowy może trwać nawet kilkanaście lat.
Bąblowica – objawy
Objawy bąblowicy zależą od lokalizacji, ilości i wielkości torbieli. Duże zmiany, szybko rosnące lub umiejscowione w gorszym miejscu (np. w pobliżu dróg żółciowych czy naczyń) szybciej spowodują objawy.
Bąblowica w wątrobie może prowadzić do uczucia dyskomfortu i pełności w podżebrzu prawym, dolegliwości bólowych, nudności, objawów nadciśnienia wrotnego i powiększenia wątroby. Nacieczenie dróg żółciowych skutkuje żółtaczką mechaniczną.
Objawy torbieli umiejscowionej w innych narządach obejmują kaszel, duszność, krwioplucie, bóle w klatce piersiowej, bóle głowy, padaczkę czy patologiczne złamania kości.
Pęknięcie torbieli w wyniku urazu czy operacji grozi wstrząsem anafilaktycznym, a bakteryjne zakażenie torbieli może przypominać symptomy ropnia wątroby. Zaawansowane i bardzo rozległe zmiany bąblowicy wielokomorowej mogą prowadzić do wyniszczenia organizmu, marskości i niewydolności wątroby, krwotoku z żylaków przełyku i śmierci.
Diagnostyka bąblowicy
Jeśli obawiasz się, że mogłeś zachorować na bąblowicę, udaj się do swojego lekarza. Powyżej opisane objawy najczęściej będą wskazywać na inne, o wiele częstsze choroby.
Mogą być manifestacją nawet nowotworu wątroby, dlatego przeprowadzenie adekwatnej diagnostyki pod okiem lekarza jest bardzo istotne.
Przy podejrzeniu bąblowicy wykonuje się badania serologiczne – poszukuje się swoistych dla pasożyta przeciwciał klasy IgG w surowicy krwi. Test ELISA wymaga potwierdzenia testem western blot.
W przypadku zabiegu operacyjnego, przeprowadza się badanie histologiczne materiału śród- i pooperacyjnego. Ocena aspiratu z torbieli pobranego za pomocą biopsji cienkoigłowej ma zastosowanie jedynie w przypadku bąblowicy jednojamowej.
Badania obrazowe przydatne w procesie diagnostycznym to USG, RTG, tomografia komputerowa czy rezonans magnetyczny. Zwróć uwagę, jak rzadką chorobą jest bąblowica. Objawy natomiast, często wcale nie występują. Dlatego, w wielu sytuacjach bąblowicę rozpoznaje się zupełnie przypadkowo, np.
wykrywając torbiel w wątrobie w badaniu USG wykonanym z innego powodu.
Bąblowica – leczenie
W ograniczonych przypadkach bąblowicy jednojamowej wystarczy obserwacja i kontrola zmian. W pozostałych sytuacjach leczenie prowadzi się w specjalistycznych ośrodkach referencyjnych. Podstawowy sposób leczenia obejmuje przeciwpasożytnicze leczenie farmakologiczne (z zastosowaniem albendazolu) oraz metodę inwazyjną – chirurgiczne wycięcie torbieli.
By zapobiegać chorobie, dbaj o higienę rąk i higienę w kuchni. Dokładnie myj warzywa, owoce oraz grzyby leśne. Pamiętaj o regularnym odrobaczaniu psów i unikaj kontaktu z lisami.
Zapamiętaj
Człowiek może przypadkiem stać się żywicielem pośrednim dla tasiemca z rodzaju Echinococcus. Skutkiem inwazji jest bąblowica. Objawy mogą nie występować lub są niecharakterystyczne. Jeśli podejrzewasz u siebie chorobę, skontaktuj się ze swoim lekarzem.
Diagnostykę serologiczną bąblowicy możesz przeprowadzić w Diagnostyce. Zauważ, że dla innych rodzajów tasiemców (np.
tasiemca nieuzbrojonego) człowiek jest żywicielem ostatecznym, a choroba, którą wywołują dotyczy przewodu pokarmowego i nazywana jest tasiemczycą (przeczytasz o niej w tym artykule).
Bibliografia:
- Interna Szczeklika – P. Gajewski, A. Szczeklik
- „Bąblowica” – E. Duszczyk
Marskość wątroby (łac. cirrhosis hepatis) – przyczyny, objawy, leczenie
Marskość wątroby (łac. cirrhosis hepatis) – postępujące włóknienie miąższu wątroby, niszczące strukturę narządu. Marskość wątroby charakteryzuje się zastępowaniem komórek włóknami tkanki łącznej, które burzą jego prawidłową budowę, doprowadzając do upośledzenia funkcji metabolicznych, utrudnienia odpływu żółci oraz są przyczyną powstania nadciśnienia wrotnego.
Przyczynami marskości mogą być toksyny (w tym alkohol), choroby metaboliczne, zakażenie wirusem itp.
Uszkodzenie wątroby jest nieodwracalne, można jednak spowolnić lub zatrzymać postępy zwłóknienia, jeśli rozpocznie się umiejętne leczenie.
Podział
Ze względu na etiopatogenezę wyróżniamy następujące rodzaje marskości wątroby:
- marskość alkoholowa
- marskość zastoinowa
- marskość pozapalna
- marskość żółciowa
- marskość uwarunkowana genetycznie
Objawy
Wątroba marska
Objawy wczesne
Wczesne objawy marskości wątroby to: zaczerwienienie dłoni, czerwone plamki pojawiające się na górnej połowie ciała, hipertrofia ślinianek przyusznych, zwłóknienie ścięgien w rękach. Może wystąpić zniekształcenie palców i paznokci u rąk.
Wielu pacjentów we wczesnym stadium choroby w ogóle nie ma objawów, choć tkanka wątrobowa jest stale zastępowana przez nieczynną funkcjonalnie tkankę łączną.
Gdy dochodzi do znacznego upośledzenia czynności wątroby, mogą wystąpić następujące symptomy:
- wyczerpanie;
- zmęczenie;
- utrata apetytu;
- nudności;
- osłabienie;
- utrata masy ciała;
- bóle brzucha;
- ginekomastia;
- hypogonadyzm;
- ascites – wodobrzusze;
- splenomegalia – powiększenie śledziony z powodu przekrwienia w wyniku nadciśnienia wrotnego;
- asterixis – obustronne trzepotanie wyciągniętymi, grzbietowo zgiętymi dłońmi, występujące u pacjentów z encefalopatią wątrobową.
Marskość wątroby doprowadziła do powstania raka wątrobowokomórkowego.
Konsekwencje dysfunkcji wątroby
W miarę postępu choroby pojawiają się powikłania. U niektórych pacjentów, z racji niewystąpienia objawów wczesnych, powikłania mogą stanowić pierwsze symptomy uszkodzenia wątroby.
- wybroczyny i krwawienia – obniżona produkcja czynników krzepnięcia
- żółtaczka – niedostateczne tempo metabolizmu bilirubiny
- swędzenie skóry – odkładanie się w niej związków powstających w wyniku nieprawidłowych przemian związków zawartych w żółci
- encefalopatia wątrobowa – upośledzona wątroba nie usuwa z krwi amoniaku i produktów przemian związków azotowych, w wyniku czego rośnie ich stężenie we krwi. Organem najbardziej podatnym na uszkodzenie przez metabolity azotowe jest mózg. Symptomy encefalopatii wątrobowej to: zaniedbany wygląd zewnętrzny, skłonność do zapominania, zaburzenia koncentracji, zaburzone reagowanie na bodźce, zmiany rytmu snu i czuwania.
- zwiększona wrażliwość na leki – spadek tempa metabolizmu związków aktywnych biologicznie, przez co dłużej utrzymują się one we krwi.
- insulinooporność i cukrzyca typu 2
- nowotwór złośliwy wątroby (rak wątrobowokomórkowy)
- nadciśnienie wrotne – krew płynąca z jelit oraz trzustki przez żyłę wrotną wątrobową przepływa przez marską wątrobę trudniej, w wyniku czego ciśnienie w żyle rośnie.
Następczymi problemami nadciśnienia wrotnego są:
- wodobrzusze – przesączanie się płynu z naczyń krwionośnych do tkanek jamy brzusznej
- żylaki przełyku – wynik tworzenia się krążenia obocznego przez naczynia jamy brzusznej i przełyku. Przeciążone naczynia w przełyku mają skłonność do powiększania się i pękania, co jest przyczyną zagrażających życiu krwotoków.
- zespół wątrobowo-nerkowy – objawy niewydolności nerek u chorego z ciężką dysfunkcją wątroby
- zespół wątrobowo-płucny – niedotlenienie krwi u chorych z nadciśnieniem wrotnym
- inne problemy – dysfunkcja wątroby może powodować upośledzenie układu immunologicznego, zwiększając ryzyko infekcji. Marskość może być przyczyną impotencji, dysfunkcji lub niewydolności nerek bądź osteoporozy.
Przyczyny
Przyczyny marskości wątroby są bardzo różnorodne i mogą współwystępować u jednego pacjenta. W świecie zachodnim najbardziej powszechnymi przyczynami są przewlekłe nadużywanie alkoholu i zakażenie wirusem zapalenia wątroby typu B i C (HBV i HCV).
- Choroba wątroby spowodowana alkoholem (ALD; ang. alcoholic liver disease) – alkoholowa marskość wątroby rozwija się po około 10 latach intensywnego picia u 15% alkoholików. Dzienna dawka alkoholu, która spowoduje marskość, jest różna – średnio 3-4 drinki dziennie u mężczyzn albo 2-3 u kobiet. Uszkodzenie wątroby jest wynikiem blokowania przez alkohol metabolizmu związków pokarmowych – tłuszczów, białek i węglowodanów. Należy wspomnieć, że alkohol dostarcza również pustych kalorii, co przyczynia się do otyłości, mimo wyraźnych objawów niedoboru witamin i składników mineralnych.
- Zakażenie wirusem zapalenia wątroby typu B (z ewentualnym nadkażeniem wirusem typu D) – jest to jedna z najczęstszych przyczyn marskości wątroby, zwłaszcza w południowo-wschodniej Azji. Zakażenie to jest mniej powszechne w Ameryce i Europie, ze względu na lepszą dostępność szczepionki. Wirus HBV (hepatitis B virus) powoduje zapalenie wątroby, które przekształca się w marskość po upływie wielu, bo nawet kilkudziesięciu, lat. Wirus HDV (hepatitis D virus) nie powoduje zapalenia samodzielnie, ale koinfekcja tym patogenem w przypadku obecnego już zakażenia wirusem B przyspiesza postęp choroby.
- Zakażenie wirusem zapalenia wątroby typu C – najczęstsza obok alkoholu przyczyna marskości i zapalenia wątroby w kręgu cywilizacji zachodniej. Zakażenie tym patogenem powoduje przewlekłe zapalenie miąższu i uszkodzenia, które po upływie wielu lat prowadzą do zwłóknienia. Wirus typu C jest szczególnie niebezpieczny, ponieważ obecnie nie ma na niego szczepionki i jest stosunkowo oporny na sterylizację, tak że możliwe jest zakażenie się przez niedokładnie wyjałowione narzędzia, np. u dentysty lub w studio tatuażu.
- Marskość z autoimmunizacji – spowodowana wytworzeniem przez organizm przeciwciał skierowanych przeciw własnej wątrobie. Konsekwencją jest uszkodzenie tego narządu, zapalenie, powstawanie blizn łącznotkankowych i zwłóknienie.
- Choroby genetyczne – powodują uszkodzenia funkcji metabolicznych wątroby lub jej zdolności do przechowywania metali, białek, enzymów i innych cząsteczek.
- Niedobór alfa-1 antytrypsyny
- Hemochromatoza (patologiczna akumulacja żelaza)
- Choroba Wilsona (patologiczna akumulacja miedzi)
- Galaktozemia
- Upośledzenie przechowywania glikogenu
- Mukowiscydoza
- Stłuszczenie wątroby – nadmierne gromadzenie tłuszczu w wątrobie powoduje jej bliznowacenie. Stłuszczenie wątroby występuje w przebiegu cukrzycy, w niedoborach białka, otyłości, chorobie wieńcowej, podczas leczenia preparatami steroidowymi.
- Choroby powodujące zamknięcie przewodów żółciowych – w wyniku nadmiernego gromadzenia się żółci powstaje uszkodzenie wątroby
- U niemowląt – przewody żółciowe bywają zablokowane lub nie wykształcają się wcale
- U dorosłych najczęstszą przyczyną jest zwłóknienie przewodów żółciowych z ich zapaleniem i bliznowaceniem
- Wtórne zwłóknienie przewodów żółciowych może wystąpić po operacji wycięcia pęcherzyka żółciowego, jeśli przypadkowo ulegną one uszkodzeniu
- Leki lub toksyny
- Niektóre pasożyty
Marskość wątroby widoczna w tomografii komputerowej brzucha.
Diagnoza
Zdiagnozowanie zwłóknienia wątroby odbywa się na podstawie objawów, wywiadu i oceny historii chorób pacjenta, badania fizykalnego i testów laboratoryjnych. Jeśli podczas badania okaże się, że wątroba jest twarda i powiększona, zwykle zarządza się badanie krwi.
Badania instrumentalne umożliwiające obejrzenie i oszacowanie rozmiarów uszkodzeń to: komputerowa tomografia osiowa (CAT), ultradźwięki, rezonans magnetyczny, badanie z użyciem radioizotopów.
W celu określenia nasilenia marskości wątroby stosuje się kryteria skali Childa-Pugha.
| Albuminy w surowicy (g/dl) | >3,5 | 2,8 -3,5 | 70 | 40 – 70 |
Torbiel na wątrobie – czy jest groźna? Jak ją leczyć? Objawy
Torbiel na wątrobie to ogniskowa zmiana z reguły o niegroźnym charakterze. W pierwszej fazie rozwoju nie powoduje dolegliwości. Wczesne wykrycie torbieli na wątrobie minimalizuje ryzyko powikłań, a odpowiednio leczona nie powoduje poważniejszych problemów zdrowotnych. Poznanie objawów tej choroby i sposobów leczenia z pewnością uspokoi niejednego pacjenta.
Zmiany ogniskowe wątroby dzięki współczesnej medycynie należą do często wykrywanych patologii tego narządu. Z reguły torbiel na wątrobie nie boli, a przebieg tej choroby ma raczej łagodny charakter.
Jednak jak przy każdej dolegliwości chorobowej i tutaj należy podjąć leczenie, aby nie doprowadzić do poważniejszych skutków. Niektóre nieleczone torbiele mogą przekształcić się w nowotwory, dlatego zmiany te należy obserwować i leczyć.
Żadnych objawów nie wolno bagatelizować.
Co to jest torbiel na wątrobie?
Torbiel na wątrobie, nazywana często cystą, to łagodne zmiany ogniskowe wątroby najczęściej przypadkowo wykrywane przy okazji badań innych narządów. Ta zmiana z reguły rozwija się bezobjawowo i w niektórych przypadkach nie wymaga interwencji medycznej . Cystę (torbiel) można scharakteryzować jako zamkniętą przestrzeń (tzw.
jamę), wypełnioną płynem lub gazem. Z uwagi na swój niewielki rozmiar torbiele wykrywane są podczas innych badań. Przykładem jest badanie USG jamy brzusznej. Sama torbiel początkowo nie powoduje bólu. Nieprzyjemne objawy pojawiają się, gdy torbiel rośnie lub naciska na inne organy.
Niekiedy dochodzi do pęknięcia torbieli i wtedy jest to już poważne zagrożenie dla zdrowia, a nawet życia.
Z uwagi na przyczynę powstawania torbieli na wątrobie wyróżnia się następujące jej rodzaje:
- prosta (wrodzona),
- pourazowa,
- pasożytnicza,
- nowotworowa,
- żółciowa,
- ropień wątroby,
- zwyrodnienie wątroby wielotorbielatowe.
Torbiel na wątrobie – czy to groźne?
Torbiel na wątrobie ma z reguły postać łagodnej dolegliwości. Ten rodzaj ogniskowej zmiany wątroby nie ma charakteru nowotworowego. Wykryta torbiel musi być jednak regularnie badana, aby obserwować jej wygląd i ewentualny rozwój zmian.
Cysty na wątrobie z zasady nie powodują zmian nowotworowych. Ale to wcale nie oznacza, iż można tę przypadłość bagatelizować. Torbiel na wątrobie może ulec pęknięciu, a jej wypełnienie przelać się do jamy otrzewnej.
To już stanowi zagrożenie dla zdrowia czy życia.
Odpowiedź na pytanie czy konkretna torbiel na wątrobie jest groźna zależy od przyczyny jej powstania. Torbiele proste (wrodzone) powstają jako skutek nieprawidłowości przewodów żółciowych jeszcze w życiu płodowym. Taka rozpoznana zmiana jest usuwana i nie stanowi dalszego zagrożenia. Torbiele pourazowe są wynikiem tępych urazów brzucha.
Odpowiednio leczone nie stwarzają zagrożeń. Niektóre z torbieli są uwarunkowane genetycznie i wtedy wywołują wielotorbielowatość wątroby. Tutaj liczba zmian zwiększa się z wiekiem pacjenta. Systematyczne kontrole i obserwacja chorej wątroby zapobiegają rozwojowi powikłań. Najgroźniejszymi wydają się torbiele nowotworowe i pasożytnicze.
Cysty nowotworowe na wątrobie wymagają częściowego usunięcia miąższu wątroby i z pewnością nie można ich bagatelizować. Poważniejsze skutki mogą także wywoływać torbiele pasożytnicze. W wielu przypadkach pękają, a zgromadzona w nich ciecz rozlewa się do otrzewnej. Podsumowując, torbiele na wątrobie nie stanowią zagrożenia, gdy są kontrolowane z indywidualnym podejściem w zakresie leczenia.
Objawy torbieli na wątrobie
Torbiele na wątrobie długo nie dają objawów. Bez badań innych organów najczęściej pacjent nawet nie wie, że dotyczy go ta choroba. Ale gdy torbiel rozrasta się i zaczyna uciskać sąsiadujące tkanki powinno być to sygnałem, iż powstały już w organizmie zmiany ogniskowe.
Podstawowe objawy torbieli na wątrobie dotyczą głównie układu pokarmowego i należą do nich:
- odczuwanie bólu w nadbrzuszu ,
- częste nudności,
- wzdęcia,
- powtarzające się wymioty,
- ciągły ucisk w jamie brzusznej,
- uczucie „pełnego” brzucha,
- częste bóle w dolnej części klatki piersiowej (po wykluczeniu chorób serca czy układu oddechowego),
- nawracające biegunki,
- brak apetytu.
W przypadku torbieli na wątrobie o podłożu nowotworowym pojawiają się jeszcze dodatkowe objawy, takie jak:
- uczucie zmęczenia i osłabienia, do tej pory nie występujące w takim nasileniu,
- znaczny spadek wagi,
- silne bóle brzucha, powodujące duży dyskomfort,
- utrata łaknienia.
Taki zespół objawów powinien już zaniepokoić i skłonić do badań.
Dodatkowe objawy daje tzw. torbiel bąblowcowa. Bąblowica jest chorobą wywołaną przez larwy tasiemców, wykrywaną przypadkowo. Jej objawy kliniczne często pojawiają się nawet po kilku latach od zakażenia. I tutaj powinny zaniepokoić takie objawy, jak:
- mocny ból pod prawym żebrem,
- świąd,
- żółtaczka,
- ogromne uczucie przepełnienia w jamie brzusznej.
Należy pamiętać, iż torbiel na wątrobie daje objawy dopiero wtedy, gdy jest już dostatecznie duża. Dlatego też warto objawy te konsultować z lekarzem.
Leczenie torbieli na wątrobie
Leczenie torbieli na wątrobie zależy od jej rodzaju. Aby ją rozpoznać należy wykonać badanie USG jamy brzusznej. Jeśli obecność cysty zostanie potwierdzona, kolejnym badaniem jest tomograf komputerowy lub rezonans magnetyczny.
Jeśli lekarz zauważy nietypowe zmiany może zalecić nawet badanie histologiczne. W przypadku torbieli nie przekraczającej 4 cm i nie wywołującej dolegliwości bólowych, można zrezygnować z jej wycięcia, ale z dalszą obserwacją.
Metody leczenia torbieli na wątrobie polegają na:
- chirurgicznym wycięciu zmiany na wątrobie,
- chirurgicznym wycięciu części wątroby,
- obserwacji i systematycznemu badaniu w przypadku torbieli genetycznych.
W przypadku torbieli żółciowej o podłożu nowotworowym niekiedy konieczny jest przeszczep wątroby. Ale są to już poważne przypadki, które wymagają stałego leczenia.
Należy pamiętać, iż zawsze pozytywne działanie ma dieta. Nie istnieje co prawda specjalnie opracowana dieta na torbiele, ale rozsądek w jedzeniu zawsze pomaga. Posiłki powinny być lekkostrawne.
Warto ograniczać spożycie tłuszczów i smażonych potraw. Zasada jedzenia „częściej w mniejszych porcjach” (5 posiłków dziennie), także w przypadku torbieli na wątrobie z pewnością złagodzi dolegliwości.
- Autor: Jolanta Woźniak
- Czytaj też:
- Bibliografia:
- Ireneusz W. Gierbliński, Klinika Gastroenterologii, Instytut im. Marii Skłodowskiej Curie, Warszawa, „Postępowanie w przypadkach wykrycia w badaniu ultrasonograficznym zmiany ogniskowej w wątrobie i trzustce”,
- Cichosz-Lach, B. Prozorow-Król, L.Buk, J. Swatek i inni, Uniwersytet Medyczny w Lublinie, „Diagnostyka zmian ogniskowych wątroby – badania obrazowe czy biopsja? Doświadczenia własne”.
Treści z serwisu recepta.pl mają charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny i nie mogą zastąpić kontaktu z lekarzem lub innym specjalistą. Administrator nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie porad i informacji zawartych w serwisie bez konsultacji ze specjalistą.