Alergia pokarmowa występuje u 4–8% dzieci i 2–4% dorosłych. Już śladowa ilość uczulającego produktu może u alergików spowodować kolkę, biegunkę, wysypkę czy nawet – zagrażający życiu – wstrząs anafilaktyczny. Dowiedz się, czym jest alergia pokarmowa, co najczęściej uczula oraz jakie testy alergiczne pomagają ją diagnozować i leczyć.
Spis treści:
Co to jest alergia pokarmowa?
Alergia to niewspółmierna do bodźca reakcja układu odpornościowego. Bodziec taki, zwany alergenem, jest nieszkodliwy dla większości osób, jednak u alergika wywołuje objawy chorobowe. W alergii pokarmowej objawy te powtarzają się każdorazowo po spożyciu określonego produktu żywnościowego. Alergenami mogą być pokarmy, jak i dodane do nich substancje.
Objawy alergii pokarmowej
Objawy alergii pokarmowej mogą być różnorodne i dotyczyć jednocześnie wielu narządów. Należą do nich np.:
- pokrzywka,
- świąd, wysypka (typowe dla atopowego zapalenia skóry),
- katar,
- kaszel,
- zatkany nos,
- duszności (będące jednym z objawów astmy),
- obrzęk jamy ustnej, krtani,
- podrażnienie śluzówki jamy ustnej,
- kolka,
- biegunka,
- zaparcia,
- ból brzucha,
- nudności,
- ciągłe rozdrażnienie,
- zaburzenia snu,
- wstrząs anafilaktyczny (silna, uogólniona reakcja organizmu, która może zagrażać życiu).
Alergia pokarmowa – co uczula
Oszacowano, że za 90% alergii pokarmowych odpowiada 8 produktów. Nazywa się je „wielką ósemką”. Są to:
- mleko krowie (alergia na białko mleka krowiego to 1–5% alergii pokarmowych u dzieci),
- jajka (białko jaja kurzego),
- pszenica,
- soja,
- ryby,
- skorupiaki,
- orzeszki ziemne (arachidowe),
- inne orzechy.
Alergia pokarmowa a alergia wziewna na pyłki
Objawy alergii pokarmowej mogą także wynikać z tzw. reakcji krzyżowych. Dotyczą one m.in. osób pierwotnie chorujących na alergię wziewną, np. na pyłki roślin. Jest to najczęściej związane z podobieństwem w budowie alergenów.
Przykłady alergenów wziewnych, które krzyżowo mogą prowadzić do objawów alergii pokarmowej to:
- pyłek brzozy, leszczyny – m.in. jabłka, owoce pestkowe, orzechy, surowa marchew, seler,
- pyłek traw – m.in. melony, arbuzy, pomidory, orzeszki ziemne,
- pyłek chwastów – m.in. zioła, przyprawy, seler, jabłka, marchew.
Alergia pokarmowa a nietolerancja
Alergia pokarmowa to nie to samo, co nietolerancja. Nietolerancja nie wiąże się z reakcją odpornościową. Wynika z braku lub niedostatecznej ilości czynnika, który pomaga w trawieniu lub wchłanianiu jakiegoś składnika pokarmu.
Najczęściej występuje nietolerancja – znajdującej się w mleku – laktozy, która jest spowodowana niedoborem lub brakiem enzymu laktazy. Wbrew potocznemu przekonaniu, nie istnieje „uczulenie na laktozę”.
Innym przykładem nietolerancji jest nietolerancja glutenu charakteryzująca celiakię (chorobę trzewną).
Alergia pokarmowa diagnostyka
Rozpoznanie alergii pokarmowej zaczyna się od szczegółowego wywiadu oraz obserwacji objawów, jeżeli w danej chwili występują. Następnie alergolog może zlecić wykonanie dodatkowych badań, do których należą testy alergiczne.
W diagnostyce alergii pokarmowej najczęściej stosuje się:
- Testy skórne: bada się w nich reakcję skórną na poszczególne alergeny. W alergii pokarmowej większe znaczenie ma wynik ujemny, pozwalający na wykluczenie jakiegoś alergenu.
- Teksty alergiczne z krwi: najczęściej służą oznaczeniu miana swoistych przeciwciał IgE skierowanych przeciwko konkretnym alergenom. Badania krwi znajdują zastosowanie zwłaszcza w alergii pokarmowej u dzieci do 4. roku życia, ponieważ testy skórne wymagają współpracy z pacjentem.
- Prowokacje alergenem: polegają na wyeliminowaniu jakiegoś produktu z jadłospisu, a następnie zbadaniu reakcji organizmu na ponowne wprowadzenie go do diety.
Leczenie alergii pokarmowej
Leczenie alergii pokarmowej polega najczęściej na stosowaniu indywidualnie dobranej diety, z której (na stałe lub czasowo) wyklucza się uczulające pokarmy. W cięższych przypadkach, ta tzw. dieta eliminacyjna wspomagana jest leczeniem farmakologicznym.
Sprawdź także:Testy alergiczne – kiedy zrobić testy alergiczne?Alergia na zwierzęta – objawy i leczenie alergii na zwierzętaAlergia na pyłki – objawy i leczenie alergii na pyłki
‘Alergeny i alergie pokarmowe’http://journal.pttz.org/wp-content/uploads/2018/01/02_Czernecki.pdf
‘Alergia i pseudoalergia pokarmowa u młodzieży i osób dorosłych’http://m.alergie.pl/library/aai_volume-3_issue-2_article-211.pdf
Uczulenie na truskawki – jak leczyć? » Moje Alergie – serwis dla alergików
Sezonowe owoce mogą uczulać. Tak jest w przypadku pysznych truskawek, które tak uwielbiamy. Uczulenie na truskawki jest jedną z alergii pokarmowych – jak ją leczyć?
Uczulenie na truskawki
Truskawki to znane i lubiane owoce. Zajadają się nimi dzieci i dorośli. Zawierają cenne witaminy i są bardzo mało kaloryczne, więc możemy jeść je do woli. Truskawki to także alergeny pokarmowe.
Uczulenie na truskawki jest jedną z najbardziej powszechnych alergii, związanych z jedzeniem. Niektóre białka znajdujące się w owocach uruchamiają proces reakcji alergicznej w organizmie człowieka.
Zjedzenie truskawek, może zakończyć się różnymi objawami. Jak leczyć uczulenie na truskawki?
Jak leczyć?
Najbardziej skuteczną metodą leczenia jest unikanie spożycia alergenów. Chodzi nie tylko o same truskawki ale także przetwory, soki, ciasta czy inne produkty, zawierające nawet niewielką ilość szkodliwych alergenów.
Nie ma znaczenia, czy owoce poddamy obróbce termicznej, ponieważ nawet po niej truskawki zachowują swoje właściwości.
Ale nie zawsze dokładnie wiem, co jemy, więc mogą zdarzyć się reakcje, które można zniwelować.
Leki przeciwhistaminowe na typowe objawy alergii
Po zjedzeniu truskawek następuje wydzielanie histaminy, która powoduje obrzęk. Jego efektem może okazać się wysypka, pokrzywka, świąd, rumień, duszności czy katar. Na typowe objawy alergii pomogą leki przeciwhistaminowe, które hamują wydzielanie histaminy i zmniejszają reakcje alergiczne. Działają na objawy a nie samą przyczynę uczulenia.
Adrenalina na wstrząs anafilaktyczny
Spożycie truskawek przez alergika, z silnym stopniem uczulenia, niesie ryzyko anafilaksji. Wstrząs anafilaktyczny jest zespołem objawów, które stanowią zagrożenie dla zdrowia i życia alergika. W wypadku wstrząsu dochodzi bowiem do spadku ciśnienia tętniczego krwi, omdleń oraz innych objawów. Natychmiastową pomocą jest adrenalina.
Podanie adrenaliny skutecznie działa na pojawiające się ogólnoustrojowe objawy.
Dieta eliminacyjna
Osoby uczulone na truskawki są zmuszone wykluczyć owoce ze swojej diety. Taka forma ostrożności pozwala uniknąć niepokojących objawów alergii. Dieta eliminacyjna jest najbardziej powszechną metodą leczenia alergii pokarmowych. W niektórych przypadkach uczuleń, szczególnie u dzieci, alergia ta może ustąpić wraz z wiekiem, pozwalając na powrót do normalnej diety.
Katarzyna Antos
Powiązane artykuły
Alergia na owoce
Alergia na owoce występuje stosunkowo rzadko w porównaniu z alergiami na mleko, pszenicę, jaja czy ryby. Na ten typ alergii częściej zapadają starsze dzieci, młodzież i dorośli.
Jakie owoce uczulają najczęściej?
Okazuje się, że najczęściej uczulają wcale nie pomarańcze czy cytryny, a jabłka, gruszki, wiśnie, śliwki, brzoskwinie, truskawki, a także orzechy i kiwi.
Dzieci mogą być również uczulone na banany, ale nie jest to powszechna alergia. Jeśli mają alergię na banany, możliwe jest, że mogą być uczulene na awokado i kiwi, ponieważ wszystkie trzy zawierają ten sam rodzaj białka.
Ananasy, śliwki i niektóre melony mogą również być źródłem alergii na owoce.
Objawy alergii na owoce
Objawy alergii częściej wywołują owoce surowe (choć bananów to nie dotyczy), choć mogą to być także produkty, które powstały z ich przetworzenia (dżemy, soki czy kompoty).
Objawy alergii pojawiają się szybko i dość szybko ustępują. Najczęściej jest to reakcja miejscowa i dotyczy narządów, które pozostawały w bezpośrednim kontakcie z uczulającym pokarmem: język, jama ustna, gardło. Występuje zespół alergii jamy ustnej, pokrzywka kontaktowa (swędzenie, mrowienie, drętwienie, obrzęk warg, języka, gardła).
Reakcja ogólna może wystąpić u osób szczególne wrażliwych. Wówczas pojawia się pokrzywka, nieżyt nosa, skurcz krtani, duszności, a także dolegliwości ze strony układu pokarmowego (nudności, biegunka, mdłości, ból brzucha). Może także dojść do niebezpiecznego dla życia o zdrowia wstrząsu anafilaktycznego.
Alergia na owoce a alergia na pyłki
Naukowcy odkryli podobieństwo antygenowe pomiędzy pyłkami a owocami i warzywami. Wiele alergii na owoce wywołują profiliny, tj. białka, które często znajdują się w pyłkach drzew, traw i chwastów.
Reakcje alergiczne na owoce mogą wystąpić o każdej porze roku, choć częściej pojawiają się w sezonie pylenia, a w większości przypadków pojawienie się objawów uczulenia na owoce i warzywa poprzedzone jest objawami uczulenia na pyłki roślin (nawet kilka lat).
Owoce i warzywa powodujące alergie wchodzą w liczne reakcje krzyżowe. I tak np.:
- alergia na jabłka często wiąże się z alergia na pyłki brzozy,
- alergia na banany często wiąże się z alergia na lateks, gumę, ziarna zbóż, trawy.
- alergia na kiwi z często wiąże się z alergiąna sezam, paprykę i mąkę żytnią,
Uwaga, bo, np. cytrusy znajdziesze w wielu produktach. Zawsze sprawdź etykiety soków, jogurtów smakowych, ziołowych herbat, cukierków i słodyczy, np. ciastek. Owoce cytrusowe można również znaleźć w produktach do higieny osobistej, takich jak pasta do zębów.
Diagnostyka
Podstawą diagnostyki jest specjalistyczny, rzetelny wywiad lekarski oraz testy skórne, a także oznaczenie stężenia swoistych IgE w surowicy krwi (RAST).
Pamiętaj, że u niemowląt i małych dzieci testy mogą nie być wiarygodne. Niemowlęta nie wytwarzają wystarczającej IgE (w skrócie immunoglobuliny E ), przeciwciało, które reaguje na alergeny. Co więcej prawidłowe stężenie IgE nie wyklucza alergii.
Tak więc ustalenie, czy twoje dziecko ma alergię pokarmową czy nietolerancję, jest niezwykle trudne. Badania pokazują również, że rodzice 4 razy samodzielnie „wykrywają” alergię pokarmową u swoich dzieci, niż ma to miejsce w rzeczywistości.
Jak w takim razie rozpoznasz, że wysypka pod pieluszką jest reakcją na odparzenie, a nie alergią?
Najlepsze co możesz zrobić to wnikliwa obserwacja i … prowadzenie dziennika. Bądź jak najbardziej szczegółowa, zarówno pod względem tego, co jadłaś (jeśli karmisz piersią jak i tego, co jadło dziecko.
Zwróć uwagę na porę dnia i zaobserwuj zmiany w zachowaniu maluszka. Prowadź dziennik przez kilka tygodni, a następnie odnaleźć możliwe podobieństwa.
Bez zapisywania łatwo możesz zapomnieć o tym, co jadłaś lub jak zareagowało dziecko.
Leczenie
Leczenie alergii na owoce, tak jak w przypadku każdej alergii pokarmowej polega na wyeliminowaniu ich z diety. Nie chodzi niestety wyłącznie o surowe owoce, ale i potrawy czy produkty z nich wytworzone: soki, dżemy czy jogurty.
Dlatego ważne jest, by wnikliwie analizować etykiety produktów, a w restauracjach informować obsługę i alergii. Warto wiedzieć, jak pozna złagodzić dolegliwości alergiczne – np. mieć przepisane przez specjalistę leki przeciwhistaminowe.
Alergicy, którzy reagują bardzo silnie i gwałtownie powinni nosić przy sobie adrenalinę w autostrzykawce.
Alergia pokarmowa – przyczyny, objawy, badania i leczenie
Alergia pokarmowa to uczulenie na produkty spożywcze i ich składniki, najczęściej mleko krowie, jaja, orzeszki ziemne i pszenicę. Choć kojarzy się głównie z niemowlętami i dziećmi, występuje również u osób dorosłych.
Jej objawy są niespecyficzne, najczęściej przybierają postać wysypki skórnej, pokrzywki, kataru czy dolegliwości żołądkowo-jelitowych.
Jakie badania są pomocne w wykryciu alergii pokarmowej i czy można ją leczyć?
Według definicji, alergia pokarmowa to niepożądana reakcja organizmu w postaci powtarzalnych i odtwarzalnych objawów po spożyciu (nawet niewielkiej ilości) wybranych produktów, które u zdrowych osób nie wywołują żadnych dolegliwości.
Słowo alergia powstało z połączenia dwóch słów pochodzących z języka greckiego: „allos”- zmieniony oraz „ergon” – reakcja.
Przyczyną alergii pokarmowej jest nieprawidłowa odpowiedź układu immunologicznego, który rozpoznaje substancje zawarte w pokarmie jako obce i uruchamia kaskadę mechanizmów mających za zadanie unieszkodliwić alergen.
Alergia pokarmowa jest jedną z powszechniej występujących chorób.
Ma to związek z rozwojem cywilizacyjnym, w wyniku którego organizm narażony jest na coraz większą ilość substancji potencjalnie uczulających (barwniki, konserwanty żywności, emulgatory, preparaty modyfikujące smak).
Alergia pokarmowa stanowi poważne wyzwanie dla zdrowia publicznego, nazywana jest „drugą falą epidemii” po astmie. Szacuje się, że alergia pokarmowa może dotyczyć nawet 10 proc. populacji.
Termin alergia często niesłusznie stosowany jest wymiennie z pojęciem nietolerancja pokarmowa.
U podłoża alergii pokarmowej leżą mechanizmy immunologiczne, natomiast nietolerancja pokarmowa jest związana z nieimmunologiczną odpowiedzią organizmu. Do nietolerancji pokarmowych należą m.
in nietolerancja laktozy i glutenu oraz nieprawidłowe wchłanianie węglowodanów. Symptomy alergii pokarmowej i nietolerancji są bardzo podobne, a więc i trudne do odróżnienia.
Przyczyny alergii pokarmowej
Za powstawanie alergii pokarmowej odpowiadają czynniki genetyczne (mutacja w genie kodującym białko filagrynę, które pełni ważną rolę w prawidłowym funkcjonowaniu bariery skórnej i nabłonka) oraz środowiskowe, takie jak: zanieczyszczenie środowiska, narażenie na dym tytoniowy, wiek matki karmiącej i jej dieta. Co ciekawe, istnieje zależność między częstością występowania alergii pokarmowych, a porą roku: dzieci urodzone jesienią i zimą częściej chorują na alergie pokarmowe, co tłumaczy się niższą syntezą witaminy D, która ma działanie modulujące na układ immunologiczny.
W 1995 roku organizacja Food and Agriculture Organization ustaliła tzw. „wielką ósemkę” produktów najczęściej uczulających ludzi na całym świecie. Należą do nich:
- mleko krowie,
- jaja,
- ryby,
- orzechy,
- orzeszki arachidowe,
- soja,
- pszenica.
Uczulać mogą zarówno produkty pochodzenia zwierzęcego (przede wszystkim: mięso wieprzowe i wołowe, mleko krowie i kozie, ryby, skorupiaki, mięczaki oraz jaja i mięso kur, gęsi, kaczek, indyków), jak i roślinnego: ziarna zbóż (jęczmień, żyto, ryż, pszenica), jabłka, owoce cytrusowe, orzechy, śliwki, musztarda, kakao, ziemniaki, pomidory, papryka, pieprz, tytoń, marchew, pietruszka, seler oraz niektóre przyprawy.
Zdarzają się również tzw. alergie krzyżowe, których istotą jest połączenie alergii wziewnej z uczuleniem na niektóre składniki diety. Przykładowo, osoby uczulone na pyłek brzozy często mają alergię pokarmową na jabłko i seler.
Typy alergii pokarmowych
Patomechanizm powstawania alergii pokarmowych jest dość skomplikowany. Alergie pokarmowe mogą przebiegać z udziałem grupy przeciwciał immunoglobuliny IgE ( reakcje IgE zależne) skierowanych przeciwko konkretnym alergenom pokarmu lub niezależnie od przeciwciał (reakcje IgE niezależne). Wyróżnia się 4 typy alergii pokarmowych.
- Pierwszym z nich jest tzw. natychmiastowa reakcja alergiczna, w której antygen łączy się ze swoistymi przeciwciałami IgE. Dolegliwości pojawiają się bardzo szybko po spożyciu pokarmu (w fazie wczesnej do 30 minut, w fazie później do 6-8 godzin), na który jesteśmy uczuleni. Do reakcji natychmiastowych należą wstrząs anafilaktyczny, anafilaksja przewodu pokarmowego, pokrzywka, reakcje krzyżowe (alergia na lateks i pokarmy) oraz zespół alergiczny błony śluzowej jamy ustnej (OAS – oral allergy syndrome).
- Kolejnym rodzajem jest reakcja alergiczna typu cytotoksycznego. W tym modelu antygen łączy się z receptorami błonowymi przeciwciał IgG i IgM, co aktywuje tzw. układ dopełniacza, który jest czynnikiem niszczącym komórkę. Najczęstszą przyczyną wystąpienia reakcji alergicznej typu II są leki lub ich metabolity oraz przetoczenie krwi.
- Trzeci typ reakcji to reakcja typu kompleksów immunologicznych. Mechanizm jest podobny do typu II, po aktywacji uwolnione zostają enzymy lizosomalne z neutrofilów. Reakcja typu III odpowiada za występowanie pokrzywki i obrzęków.
- Ostatni typ reakcji to tzw. reakcja komórkowa (opóźniona), gdzie główną rolę odgrywają limfocyty T. Objawy pojawiają się od kilku do kilkunastu godzin od spożycia pokarmu. Ten typ reakcji odpowiada za alergiczne kontaktowe zapalenie skóry oraz objawy ze strony przewodu pokarmowego.
Objawy alergii pokarmowej mogą pojawić się w różnym odstępie czasowym od spożycia produktu (od kilku minut do kilkunastu godzin), dlatego tak trudno jest stwierdzić, który pokarm wywołuje działania niepożądane. Warto też podkreślić, iż ten sam produkt może u różnych osób wywołać odmienne objawy kliniczne. Wśród najczęstszych objawów alergii pokarmowej wymienia się:
- Dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego. Alergeny podrażniają błonę śluzową żołądka, co jest przyczyną nudności, wymiotów i bólu w nadbrzuszu. Po spożyciu pokarmów może wystąpić odbijanie, pieczenie gardła, rozlane bóle brzucha, biegunki z domieszką krwi i śluzu, zaparcia, wzdęcia, gazy o znacznym nasileniu i bardzo nieprzyjemnym zapachu, brak apetytu. Jeżeli pokarmy uczulające przyjmowane są regularnie, podrażnienie może przyjmować postać przewlekłych objawów dyspeptycznych.
- Dolegliwości związane z drogami oddechowymi. Pojawia się alergiczny nieżyt nosa, przejawiający się katarem o wodnistej konsystencji, kichaniem, czasem uczuciem niedrożności nosa. Niekiedy dochodzi do nieżytu gardła, krtani i objawów przypominających astmę, w tym nadmiernego skurczu oskrzeli i duszności.
- Zmiany w obrębie jamy ustnej – drobne owrzodzenia i zaczerwienienie błon śluzowych. Owrzodzenia mogą obejmować większe powierzchnie śluzówki, co jest przyczyną znacznych dolegliwości bólowych. Na dziąsłach mogą pojawiać się drobne, bolesne, białe plamki nazywane aftami. W cięższych przypadkach może dochodzić do obrzęku całej jamy ustnej, co znacznie utrudnia przyjmowanie pokarmów.
- Reakcje skórne:pokrzywka, wysypka, atopowe zapalenie skóry, świąd.
- Dolegliwości nieswoiste: osłabienie, przewlekłe zmęczenie, rozdrażnienie, zaburzenia snu.
W szczególnych przypadkach może wystąpić wstrząs anafilaktyczny, którego głównymi objawami są: ból głowy, wzrost częstości akcji serca, spadek ciśnienia tętniczego krwi, utrata przytomności oraz niebezpieczny skurcz oskrzeli. Wstrząs anafilaktyczny stanowi bezpośrednie zagrożenie życia, dlatego jego wystąpienie jest wskazaniem do podjęcia natychmiastowej interwencji lekarskiej.
Wysypka przy alergii pokarmowej
W przebiegu alergii pokarmowej najczęstszą i najbardziej powszechną reakcją jest wysypka na twarzy, dłoniach i stopach, rzadziej w innych okolicach ciała. Drobno lub gruboplamista wysypka występuje pod postacią grudek, krost lub pęcherzyków wypełnionych treścią surowiczą, które po pęknięciu tworzą bolesne nadżerki.
Skóra jest zaczerwieniona, obrzęknięta, a sama wysypka powoduje nasilony świąd. W przypadku przewlekłego działania czynnika uczulającego zmiany na skórze mogą przybrać blady kolor, skóra staje się sucha i pogrubiała, co może prowadzić do rozwoju liszaja. Rozdrapane w fazie ostrej zmiany mogą pozostawić po sobie drobne przebarwienia albo blizny.
Wysypkę leczy się przy użyciu preparatów stosowanych bezpośrednio na skórę w postaci kremów, maści, zasypek, roztworów. Miejscowo stosowane są preparaty steroidowe o działaniu przeciwzapalnym i przeciwświądowym oraz preparaty odkażające z zawartością antybiotyków lub leków przeciwgrzybiczych.
Wspomagająco zaleca się doustne leki przeciwhistaminowe, które zmniejszają ogólną nadwrażliwość organizmu.
Pielęgnacja domowa obejmuje stosowanie środków przeznaczonych dla alergików i osób z atopowym zapaleniem skóry oraz wybieranie proszków do prania i płynów do płukania o najuboższym składzie chemicznym, aby dodatkowo nie podrażniać zmian.
Alergia pokarmowa u dzieci jest dość powszechna. Szacuje się, że dotyczy 6-8 proc. dzieci i 3-4 proc. młodzieży. Może pojawić się wkrótce po urodzeniu, w okresie rozszerzania diety dziecka o nowe produkty. U 80 procent dzieci alergia mija po 3.
roku życia (tzw. wyrastanie z alergii). Zdarza się jednak, iż u dzieci z alergią pokarmową i atopowym zapaleniem skóry wraz z wiekiem dochodzi do wystąpienia kolejnych objawów choroby alergicznej – alergicznego nieżytu nosa i astmy (tzw.
marsz alergiczny).
U niemowląt i dzieci alergię pokarmową wywołują zazwyczaj produkty pochodzenia zwierzęcego.W 9 na 10 przypadków źródłem alergii pokarmowych są: białka jaja kurzego, orzeszki ziemne, ryby i mleko krowie. Rzadziej uczulają: soja, orzechy laskowe, pomidory, truskawki czy brzoskwinie.
Objawy alergii pokarmowej u dzieci
Alergia pokarmowa u noworodka (dziecka do 30 dnia życia) oznacza uczulenie na białka zawarte w mleku.
Objawy alergii pokarmowej u noworodków karmionych sztucznie i naturalnie są takie same.
Występuje niechęć do jedzenia, kolki, wymioty, biegunki, spadek masy ciała lub nieprzybieranie na wadze i gazy o nieprzyjemnym zapachu. Może pojawić się także wysypka.
Alergia pokarmowa u niemowlęcia (dziecka od 1 do 12 miesiąca życia) może dotyczyć zarówno uczulenia na mleko jak i produkty wprowadzane jako rozszerzenie diety np.
pszenicę czy jajka.
Nowe produkty w diecie dziecka powinny być wprowadzane pojedynczo, aby w przypadku pojawienia się objawów alergii łatwo było określić składnik, który je wywołał.
Objawy skórne u niemowląt i dzieci manifestują się przede wszystkim pod postacią pokrzywki lub atopowego zapalenia skóry (AZS). Pokrzywka prowadzi do znacznego świądu skóry, czasem obrzęku naczynioruchowego związanego z gromadzeniem się wysięku w przestrzeniach między tkankami.
W zależności od czasu trwania choroby pokrzywkę dzieli się na ostrą (do 6 tygodni) i przewlekłą (ponad 6 tygodni). Atopowe zapalenie skóry objawia się zmianami grudkowo-zapalnymi, nadżerkami i nasilonym świądem. Skóra jest bardzo sucha i ma tendencje do łuszczenia się.
Zmiany mogą obejmować wiele okolic ciała, ale najczęściej zlokalizowane są w zgięciach stawowych kolan i łokci. AZS z reguły ma przewlekły przebieg z tendencją do remisji i nawrotów.
Alergia pokarmowa u dorosłych
Alergia pokarmowa dotyczy 1-3 proc. osób dorosłych. Może pojawić się w każdym wieku, nawet jeżeli wcześniej nie występowały żadne dolegliwości.
W przeciwieństwie do dzieci, dorosłych częściej uczulają produkty pochodzenia roślinnego: pszenica, jabłko, seler, kiwi, wiśnia czy marchew.
Alergia w wieku dziecięcym na warzywa strączkowe, ryby i owoce zazwyczaj utrzymuje się także w wieku dorosłym, w przeciwieństwie do uczulenia na białko jaja kurzego i mleka krowiego. Objawy alergii pokarmowej u dorosłych są bardzo podobne do tych występujących u dzieci.
Jak wykryć alergię pokarmową?
Diagnostyka alergii pokarmowej nie należy do łatwych, ponieważ brak jest jednego testu umożliwiającego postawienie rozpoznania, a uczulenie mogą wywoływać setki produktów spożywczych.
Diagnozę alergii pokarmowej stawia się w oparciu o: wywiad alergologiczny, badanie pacjenta, analizę stwierdzanych objawów klinicznych oraz interpretację badań alergiczno-immunologicznych.
W diagnostyce wykorzystuje się następujące metody wykrywania alergii pokarmowej:
- Punktowe testy skórne z alergenami pokarmowymi. Test polega na nałożeniu na skórę roztworu zawierającego alergen i nakłuciu jej igłą, tak aby uzyskać kontakt krwi z alergenem. Wynik odczytuje się po 15-20 minutach. Za reakcje pozytywne (potwierdzające reakcję alergiczną) uważa się zaczerwienienie i obrzęk skóry wraz z bąblem. Następnie ocenia się wielkość powstałego na skórze odczynu, który jest miarą siły reakcji uczuleniowej. Standardowo panel pokarmowy testów alergicznych obejmuje 20 najczęstszych antygenów, ale może zostać rozbudowany.
- Stężenie specyficznych przeciwciał przeciwko alergenom pokarmowym w klasie IgE . Służy diagnostyce wyłącznie reakcji IgE zaleznych, więc ich ujemny wynik nie wyklucza jednoznacznie występowania alergii.
- Doustna próba prowokacji, która jest metodą decydującą o ostatecznym rozpoznaniu. Pokarm rozważany jako szkodliwy podawany jest w kontrolowanych warunkach w postaci płynnej lub jako kapsułka. Próbę prowokacji powinna poprzedzać 1-4- tygodniowa dieta eliminacyjna, w czasie której wyklucza się podejrzany pokarm i obserwuje ustępowanie objawów klinicznych.
Leczenie znacznie poprawia jakość życia alergików. Podstawowym i najskuteczniejszym rodzajem leczenia jest dieta eliminacyjna z wykluczeniem produktów, na które zostało zdiagnozowane uczulenie. Należy pamiętać, iż np. w razie alergii na mleko należy unikać nie tylko samego mleka, ale również wszystkich produktów, które w składzie mają białka mleka.
Dieta powinna być wprowadzona natychmiast po rozpoznaniu alergii, a wyeliminowane produkty zastąpione innymi, o podobnej wartości odżywczej. Kontrola zasadności stosowania diety eliminacyjnej powinna odbywać się co 6-12 miesięcy.
Badania potwierdzają, że wczesne wprowadzenie zmian żywieniowych łagodzi przebieg choroby, a często także prowadzi do wyleczenia.
Jeżeli objawy alergii są nasilone, można stosować doustne leki antyhistaminowe. W przypadku objawów skórnych zalecane jest stosowanie miejscowo maści natłuszczających, sterydowych lub antybiotykowych ‒ w zależności od wskazań lekarza specjalisty.
Bibliografia:
- W. Loh and M. L. K. Tang, “The epidemiology of food allergy in the global context,” Int. J. Environ. Res. Public Health, vol. 15, no. 9, Sep. 2018, doi: 10.3390/ijerph15092043.
- Protasiewicz Monika and Iwaniak Anna, “Alergie pokarmowe i alergeny żywności,” Bromat. Chem. Toksykol., vol. XLVII, no. 2, pp. 237–242, 2014.
- Kaczmarski M., Korotkiewicz-Kaczmarska, „Alergia i nietolerancja pokarmowa.,” E. Help-Med., 2013.
- Boyce JA, Assa’ad A, , et al. Guidelines for diagnosis and management of food allergy in the United States: Report of the NIAID – Sponsored Expert Panel. J Allergy Clin Immunol 2010;126:S1-58.
Treści zawarte w serwisie mają wyłącznie charakter informacyjny i nie stanowią porady lekarskiej. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem.
Uczulenie na truskawki. Objawy alergii u dzieci i w ciąży
Uczulenie na truskawki objawia się swędzeniem, pieczeniem i obrzękiem warg, jamy ustnej oraz przełyku. A także poprzez inne, mniej charakterystyczne symptomy, jak wysypka na całym ciele. Szczególnie często alergię na truskawki odnotowuje się u małych dzieci.
Uczulenie na truskawki
Uczulenie na truskawki należy do relatywnie często występujących alergii pokarmowych, definiowanych jako patologiczne reakcje organizmu na spożycie substancji uznawanej za nieszkodliwą dla ogółu populacji. Istotą alergii jest odpowiedź systemu immunologicznego na wykryty alergen i wytworzenie przeciwciał IgE, które stymulują powstanie procesu zapalnego.
Efektem tego są wysypki, obrzęki i inne objawy zewnętrzne oraz wewnętrzne. Do najczęściej alergizujących substancji należą białka i nie inaczej jest w przypadku truskawek. Drugim z alergizujących składników znajdujących się w truskawkach są salicylany.
Najczęściej uczulenie na te owoce występuje u dzieci, co w dużej mierze ma związek z częstotliwością spożywania tego produktu – truskawki, jako źródło witamin, są powszechnie zalecane i włączane do dziecięcego menu.
Nie każde uczulenie to alergia na truskawki
Pamiętać, że nie wszystkie objawy występujące w wyniku spożycia truskawek będą świadczyć o reakcji stricte alergicznej na znajdujące się w truskawkach białka czy salicylany.
Alergia na truskawki w łatwy sposób może być pomylona z uczuleniem na inne substancje, niekoniecznie wchodzące w skład samych owoców. Najczęściej w tym kontekście wymieniamy nawozy sztuczne i środki ochrony roślin użyte w procesie hodowli, czy konserwanty (w przypadku np. truskawek mrożonych, lub w jakikolwiek innych sposób przetworzonych).
Dlatego należy pamiętać o bardzo dokładnym myciu owoców, aczkolwiek i w takiej sytuacji może dojść do niepożądanych reakcji, związanych np. z uczuleniem na chlor.
Objawy uczulenia na truskawki
Objawy uczulenia na truskawki występują już kilka minut po spożyciu owocu i są typowe dla alergii pokarmowych oraz reakcji zbliżonych, choć o niealergicznym charakterze. Wymienić wśród nich można między innymi takie symptomy, jak:
- podrażnienie błon śluzowych jamy ustnej, opuchlizna, pieczenie i swędzenie podniebienia, języka, warg;
- problemy z oddychaniem;
- wysypka, pokrzywka, obrzęk, świąd skóry;
- łzawienie, szczypanie oczu;
- wymioty, biegunka, nudności.
W szczególnych sytuacjach alergia na truskawki może prowadzić do ciężkich odczynów, w tym potencjalnie śmiertelnego wstrząsu anafilaktycznego. Zazwyczaj jednak objawy są stosunkowo niegroźne, a w dodatku ustępują samoistnie.
Uczulenie na truskawki u dzieci
Uczulenie na truskawki szczególnie często występuje u dzieci i jest jednym z problemów alergicznych u najmłodszych. Wpływ na to ma kilka czynników, wśród których wymienić można takie, jak:
- duża podaż substancji alergizujących. Truskawki uchodzą za zdrowe i przydatne w okresie rozwoju, dlatego są dzieciom podawane w dużych ilościach, w postaci surowych owoców, ale też musów owocowych, kompotów, przecierów, dżemów, galaretek, kisieli, składników ciast i innych wyrobów cukierniczych;
- błędy we wprowadzaniu truskawek do menu. Między innymi ze względu na ryzyko alergii nie powinno się ich podawać dzieciom młodszym niż 10 miesięcy;
- brak środków ostrożności. Truskawki pochodzące z hodowli są obficie pryskane nawozami i środkami ochrony roślin. Przed podaniem powinny być więc bardzo dokładnie umyte.
Uczulenie na truskawki w ciąży
Kobieta mająca uczulenie na truskawki, w ciąży zyskuje jeszcze jeden powód, aby ich nie jeść. Niepożądane reakcje organizmu mogą stanowić zagrożenie także dla rozwoju płodu. Podobne zalecenie dotyczy okresu laktacji – spożywanie truskawek przez kobiety karmiące własnym mlekiem może wywołać reakcję alergiczną u dziecka.
Pamiętać należy, że alergie pokarmowe w dużej mierze mają podłoże genetyczne. W przypadku, gdy jedno z rodziców uczulone jest na dany produkt, ryzyko wystąpienia alergii u potomka wzrasta do nawet 60 procent.
Jak leczyć uczulenie na truskawki?
Leczenie uczulenia na truskawki sprowadza się głównie do działań profilaktycznych, a więc zastosowania diety eliminacyjnej. Jeżeli testy wykażą, że alergizujące działanie ma sama truskawa, należy wyrugować ten produkt z menu w każdej dostępnej formie – zarówno surowych owoców, jak i przetworów.
Co istotne, truskawki mogą jednak uczulać także w wyniku tak zwanych reakcji krzyżowych. Zdarza się, że owoce te jedynie wyzwalają mechanizm reakcji alergicznej, faktycznie natomiast czynnikiem uczulającym są np. pyłki brzóz, czy traw. Oznacza to, że w niektórych przypadkach określenie źródła problemu wymaga pogłębionej diagnostyki.
- Autor: Piotr Brzózka
- Czytaj też:
- Źródła:
- Agnieszka Filipiak-Florkiewicz, Małgorzata Ponikwia, Kinga Topolska, Adam Florkiewicz, Ewa Cieślik: Częstotliwość występowania chorób alergicznych wśród studentów, Bromatologia i Chemia Toksykologiczna XLVI, 2013, 4
- Aneta Krogulska, Znaczenie alergenów pokarmowych u dzieci i dorosłych z alergią wziewną, Alergia Astma Immunologia 2016, 21 (1)
- Frankie Robinson, Alergia pokarmowa, Brytyjska Fundacja ds. Żywienia
#DlaZdrowia. Dlaczego warto jeść truskawki? Jak kupować truskawki?
Truskawki to cenne źródło składników odżywczych. 100 g owoców zawiera 60 mg witaminy C. Jedna szklanka pokrojonych truskawek zaspokaja dzienne zapotrzebowanie na tę witaminę. Warto je jeść w większych ilościach i pod różnymi postaciami, gdyż mają bardzo pozytywny wpływ na zdrowie.
W cyklu #DlaZdrowia pragniemy przybliżyć prozdrowotne działanie warzyw, owoców i ziół, które na co dzień są na wyciągnięcie
ręki. Niektóre warzywa, owoce i zioła nie tylko działają profilaktycznie, ale także prozdrowotnie i mogą:
- pomóc złagodzić niektóre dolegliwości,
- przyspieszyć powrót do zdrowia.
Trzeba tylko wiedzieć, które warzywa, owoce i zioła wybrać, jak je przyrządzać i jak stosować.
Czy wiesz, że 100 gramów truskawek zawiera 60 mg witaminy C? Truskawki mają znacznie więcej witaminy C niż pomarańcze i inne cytrusy.
Jedna szklanka pokrojonych truskawek zaspokaja dzienne zapotrzebowanie na witaminę C., która wzmacnia odporność organizmu, zmniejsza podatność na zakażenia bakteryjne i wirusowe, przyspiesza gojenie ran, korzystnie wpływa na naczynia krwionośne i zapobiega powstawaniu miażdżycy.
Truskawki są również dobrym źródłem błonnika pokarmowego, który pomaga m.in. obniżyć poziom ‘złego’ cholesterolu LDL. Są niskokaloryczne, a przez to, że w 90 proc. składają się z wody, pomagają nawodnić organizm.
Czytaj też: Witaminy i minerały na odporność. Jak wzmocnić układ odpornościowy?
Główny Inspektor Sanitarny wskazuje, że spożywanie truskawek zalecane jest w profilaktyce i leczeniu wielu chorób.
Witamina C nie tylko na odporność
Witamina C (kwas askorbinowy) to przede wszystkim ważny przeciwutleniacz, hamujący procesy starzenia oraz chroniący przed nowotworami. Dzięki witaminie C powstaje kolagen, który przyspiesza gojenie się ran. Uszczelnia ściany naczyń krwionośnych, a także wzmacnia organizm przed infekcjami i poprawia wchłanianie żelaza.
Witamina C wzmacnia odporność i ułatwia przyswajanie żelaza. Ma właściwości bakteriostatyczne, a nawet bakteriobójcze w stosunku do niektórych drobnoustrojów chorobotwórczych.
Dawka witaminy C powinna wynosić od 200 do 250 mg dziennie.
Truskawki w 90 proc. składają się z wody oraz wykazują działanie moczopędne, co na pewno docenią nasze nerki
Truskawka to bomba witaminowa
Truskawki to nie tylko witamina C, ale też witaminy A, B1, B2, PP oraz minerały: wapń, fosfor, magnez i mangan.
Ze względu na wysoką zawartość żelaza chronią przed anemią i wzmacniają organizm.
Żelazo odpowiada za przechowywanie i transportowanie tlenu w czerwonych krwinkach, a także wiąże dwutlenek węgla i przekazuje go do płuc, skąd jest usuwany.
Błonnik zawarty w truskawkach usprawnia perystaltykę jelit, zapobiega zaparciom i zapewnia właściwe funkcjonowanie mikroflory jelita grubego.
Truskawki są także niezwykle bogate w polifenole, co czyni z nich owoce o działaniu przeciwnowotworowym. Najliczniejszą grupą tych związków są antocyjany nadające piękną czerwoną barwę.
W sumie w truskawkach wykryto około 25 różnych antocyjanów, a wszystkie mają bardzo korzystne działanie antyoksydacyjne.
Truskawki to skarbnica siarki
Truskawki są jednym najbogatszych owocowych źródeł tego bardzo ważnego dla naszego organizmu pierwiastka. Brak siarki wywołuje wiele dolegliwości. Jednym z najbardziej widocznych objawów niedoboru jest ciemny pierścień na brzegu tęczówki oka. Niekiedy pojawia się też łuszczyca. Włosy twardnieją i wypadają, skóra traci jędrność i blednie, a paznokcie zaczynają się łamać.
Niedobór siarki wpływa również na nasze samopoczucie – odczuwamy niepokój i zmęczenie, mamy kłopoty ze wzrokiem i dolegliwości stawowe.
Truskawki pomocne są przy chorobach reumatycznych i artretycznych. Świetnie wpływają na skórę i zapobiegają jej starzeniu