Fizjologiczna wydzielina z pochwy nie powinna stwarzać powodów do niepokoju. Jest naturalnym zjawiskiem, chroniącym pochwę przed zbytnim wysuszeniem. Jednak upławy to znak, że nasze drogi rodne nie są zdrowe. Jak odróżnić je od zwykłego śluzu?
Wygląd wydzieliny z pochwy
Pierwsze, na co powinnaś zwrócić uwagę, to kolor i zapach wydzieliny pochwowej. Normalny śluz to biaława, przejrzysta lub lekko mleczna, bezwonna substancja.
Jeśli zauważysz, że na bieliźnie pojawia się żółta lub brązowa wydzielina z pochwy, zabarwiona krwią lub ropą, masz do czynienia z upławami. Niezbędna jest wówczas pomoc ginekologa. Przyczyn upławów może być wiele; lekarz doradzi Ci najlepszą metodę kuracji.
Najczęściej przyczyny są związane z niespecyficznym zakażeniem bakteryjnym lub zakażeniem grzybiczym – kandydozą lub rzęsistkowicą.
Żółte upławy – zakażenie bakteryjne?
Prawie 80 proc. przypadków żółtych lub lekko brązowych upławów to zakażenie bakteryjne. Towarzyszy im nieprzyjemny zapach i obrzęk błony śluzowej pochwy; dołącza do tego także świąd i pieczenie.
Infekcje bakteryjne i żółte upławy to wynik zmniejszenia się w mikroflorze pochwy liczby bakterii Lactobacillus i namnażania się patogenów. Pomocne w tym przypadku będą probiotyki, czyli leki doustne (np. inVag®) lub dopochwowe (np.
prOVag®), zawierające wyizolowane szczepy pomocnych bakterii. Zażywane regularnie, pomogą zwalczyć stan zapalny i zapobiegną nawrotom choroby.
Brązowe upławy a zakażenie grzybicze
Szacuje się, że infekcję grzybiczą przynajmniej raz w życiu przechodzi każda kobieta. Najczęściej odpowiadają za nią drożdżaki. Zakażenie zazwyczaj odbywa się drogą płciową, jednak możliwe jest też nabycie jej przez korzystanie z cudzych mydeł, gąbek i ręczników.
Grzybicę i brązową wydzielinę z pochwy może wywołać także długotrwała antybiotykoterapia. Brunatne upławy mają zapach drożdży, pojawia się tez ból i swędzenie okolic intymnych. Leczenie wygląda podobnie, jak w przypadku zakażeń bakteryjnych.
Musi być jednak wdrożone szybko – kandydoza ma skłonności do przechodzenia w postać przewlekłą.
Inne przyczyny upławów i metody leczenia
Upławy mogą pojawić się także w wyniku rzęsistkowicy, którą wywołuje pierwotniak zwany rzęsistkiem pochwowym, zanikowego zapalenia pochwy (u kobiet o niskim poziomie estrogenów) czy w wyniku alergii.
Rzadkie przypadki dotyczą też obecności ciała obcego w pochwie, na przykład fragmentu tamponu. Upławy są wtedy wodniste lub zawierają krew. Bez względu na przyczynę, infekcje, których objawami jest żółta lub brązowa wydzielina z pochwy, leczy się w podobny sposób.
Ginekolog zleca przede wszystkim doustne lub dopochwowe probiotyki, mające zwiększyć ilość szczepów bakterii Lactobacillus w środowisku pochwy oraz, jeśli infekcja jest zaawansowana, wdraża antybiotykoterapię.
Mimo standardowego przebiegu leczenia, wizyta u lekarza jest konieczna: tylko on jest w stanie odpowiednio ocenić etap choroby i intensywność stanu zapalnego.
Profilaktyka stanów zapalnych pochwy
- Jak ustrzec się przed upławami? Przede wszystkim:
- – nie korzystaj z cudzych ręczników, mydeł ani gąbek; zwłaszcza te ostatnie są siedliskiem bakterii;
- – zachowuj higienę intymną i myj się dwa razy dziennie ; jednak nie częściej, bo możesz doprowadzić do zbytniego wysuszenia pochwy;
- – bierz prysznic zamiast długich, gorących kąpieli; grzyby uwielbiają ciepło i wilgoć;
- – noś przewiewną bieliznę i luźne w kroku spodnie
- – w publicznej toalecie siadaj jedynie na podkładce higienicznej; również w saunie, czy na basenie zachowaj ostrożność przy siadaniu na brzegu.
- – podmywaj się po współżyciu oraz, zwłaszcza jeśli stosujesz antykoncepcję hormonalną, stosuj zapobiegawczo probiotyki, chroniące mikroflorę pochwy.
Uwaga! Trzeba pamiętać, że preparaty bez recepty to środki doraźne, które stosowane powinny być profilaktycznie – kiedy występuje większe niż zwykle narażenie na infekcję, stan zapalny dopiero się zaczął lub nie ma możliwości szybkiej wizyty u ginekologa. Jeżeli, przez parę dni, podczas stosowania środków z apteki, objawy nie zmniejszą się ani trochę, należy jak najszybciej skonsultować się z lekarzem!
Przepuklina – czym jest i jakie są jej rodzaje?
Co to jest przepuklina?
Przepuklina jest patologicznym stanem, w którym narządy jamy brzusznej lub ich fragmenty uwypuklają się przez osłabioną ścianę jamy brzusznej na zewnątrz ciała, tworząc widoczne i wyczuwalne pod skórą owalne wybrzuszenia.
Według najogólniejszego podziału można podzielić je na zewnętrzne, gdy przepuklina znajduje się w tkankach podskórnych lub wewnętrzne, gdy przemieszczenie następuje do sąsiedniego narządu.
Na przepuklinę składają się następujące elementy: wrota, czyli miejsce, przez które uwypukla się worek przepuklinowy zbudowany z otrzewnej (błony wyściełającej ścianę jamy brzusznej wewnątrz), zawierający sieć (fartuch tłuszczowy na narządach jamy brzusznej), fragmenty lub całe pętle jelitowe, lub bardzo rzadko inne narządy, np. pęcherz moczowy.
Proces powstawania przepukliny można opisać. Niektóre obszary ludzkiego ciała mają mniejszą wytrzymałość, ponieważ przenikają się takie struktury, jak duże naczynia i nerwy, powrózek nasienny z jądrem.
Takim miejscem jest pachwina, przedzielona przez więzadło pachwinowe na piętro górne (powstają tu przepukliny pachwinowe, mogące schodzić wzdłuż kanału pachwinowego aż do moszny) oraz piętro dolne, poniżej więzadła (powstają tutaj przepukliny udowe, szczególnie u kobiet).
Inną lokalizacją, w której często występują przepukliny, jest okolica pępka oraz kresa biała, biegnąca pośrodku brzucha od mostka przez pępek do spojenia łonowego. Okolica pozbawiona jest nerwów i naczyń, przez co jest słabsza. Jednak, aby powstała przepuklina, muszą wystąpić dodatkowe czynniki.
Wśród takich sytuacji należy przede wszystkim wymienić zwiększone ciśnienie w jamie brzusznej, powodujące wypychanie narządów na zewnątrz. Dzieje się tak u pacjentów z chorobami układu oddechowego z towarzyszącym przewlekłym kaszlem, zaparciami, u palaczy papierosów, osób otyłych, kobiet w ciąży i osób wykonujących ciężką pracę fizyczną po wcześniejszych urazach jamy brzusznej. Dowiedziono też, że czynnikiem ryzyka jest zaburzenie budowy włókien kolagenowych, określane jako podłoże genetyczne.
Przepuklina – objawy, leczenie
Objawy przepukliny są uzależnione od jej rodzaju. Z punktu widzenia pacjenta najważniejszy jest podział na przepukliny odprowadzalne i nieodprowadzalne.
- przepuklina odprowadzalna – często nie daje żadnych symptomów, zawartość worka przepuklinowego samoistnie wraca do środka np. podczas leżenia lub można ją wepchnąć do jamy brzusznej;
- przepuklina nieodprowadzalna – ze względu na powstałe zrosty niemożliwe jest odprowadzenie zawartości worka przepuklinowego, ale nie występują zaburzenia ukrwienia narządu i zachowana jest drożność jelit;
- przepuklina uwięźnięta – choć początkowo nie ma zaburzeń krążenia krwi, a zawartość jest pozbawiona pasażu jelitowego, to z czasem może on zostać zaburzony. Najczęściej powstaje w trakcie defekacji, mikcji, wzmożonego wysiłku fizycznego lub uporczywego kaszlu;
- przepuklina zadzierzgnięta – w tym przypadku dochodzi do niedokrwienia, niedrożności narządu znajdującego się w przepuklinie, a w konsekwencji nawet do martwicy, co stanowi zagrożenia dla życia pacjenta. Objawy zadzierzgnięcia to nagły ból w okolicy przepukliny, zaczerwienienie, nadmierne ocieplenie i obrzęk skóry nad przepukliną oraz objawy ogólne, takie jak nudności, wymioty, zatrzymanie gazów i stolca. Stan chorego gwałtownie się pogarsza.
Głównym symptomem przepukliny brzusznej jest występowanie widocznego guza, który może być odprowadzalny lub nieodprowadzalny.
Różnica polega na tym, że w pierwszym przypadku można wepchnąć zawartość do jamy brzusznej lub dolegliwości ustępują samoczynnie podczas leżenia. Guzy nieodprowadzalne nie cofają się ze względu na powstałe zrosty.
Z kolei przy przepuklinie brzusznej kresy białej, charakterystycznym objawem, , jest uczucie ciągnięcia występujące podczas pochylania się.
W przypadku pojawienia się powyższych objawów chory powinien zgłosić się do lekarza chirurga. Niewielkich rozmiarów przepukliny oraz powoli się powiększające, które nie wywołują poważnych dolegliwości, należy obserwować i regularnie kontrolować pod okiem specjalisty.
Taka sytuacja ma miejsce przy przepuklinach o szerokich wrotach i swobodnie odprowadzalnych do jamy brzusznej.Celem potwierdzenia diagnozy przeprowadza się badanie fizykalne, a w diagnostyce wykorzystuje się też badania obrazowe: ultrasonografię, tomografię komputerową, rezonans magnetyczny.
Decyzję o konieczności wykonania operacji podejmuje lekarz na podstawie wielkości, lokalizacji i trybu życia pacjenta.Przepukliny brzuszne zawsze są wskazaniem do operacji.
Postępowanie zachowawcze stosujemy przy przeciwskazaniach do operacji , to stosowanie przez pacjenta pasa przepuklinowego, zmniejszenie masy ciała, zmiana diety, rezygnacja z palenia tytoniu, unikanie wzmożonego wysiłku fizycznego, związanego ze zwiększeniem ciśnienia w jamie brzusznej.
Jednak jedynym skutecznym sposobem wyeliminowania przepukliny jest zabieg operacyjny, polegający na odprowadzeniu jej do jamy brzusznej lub usunięciu zawartości oraz wzmocnienie osłabionej w tym miejscu ściany brzucha wszczepami z tworzywa sztucznego. Możliwa jest też operacja z użyciem tkanek własnych.
Celem operacji jest zamknięcie ubytku ściany brzucha i wzmacnianie tkanek. Wykonuje się operacje laparoskopowe oraz klasyczne. Udowodniono, że przy wyborze klasycznej metody operacji i wykorzystaniu sztucznych wszczepianych materiałów istnieje mniejsze ryzyko nawrotu niż przy użyciu tkanek własnych pacjenta. Mimo tego nie można w pełni zniwelować ryzyka nawrotu przepukliny.
Czy przepuklina boli?
Choć nie każda przepuklina boli, to dolegliwości determinuje lokalizacja guza przy przepuklinie brzusznej. Każda przepuklina może dawać objawy bólowe., mogą pojawić się też wzdęcia, zaparcia i poczucie ogólnego dyskomfortu (pieczenie i uczucie ciągnięcia), szczególnie w trakcie ucisku zewnętrznego.
Ból promieniuje i wzmaga się w trakcie wysiłku fizycznego, kaszlu, śmiechu, dźwigania oraz wykorzystania mięśni tłoczni brzusznej, np. w trakcie wypróżniania się lub mikcji. W przypadku przepukliny kresy białej charakterystyczne jest uczucie ciągnięcia przy pochylaniu się, rzadko występuje ból nadbrzusza.
Jak wygląda przepuklina?
Przepuklinę najłatwiej porównać do worka, który składa się ze zgrubiałej tkanki otrzewnej wraz z jej zawartością. Można wyróżnić też kanał, przez który przepuklina przechodzi oraz wrota.
W przypadku przepukliny odprowadzalnej, nie występują objawy, a narząd w worku przepuklinowym ulega cofaniu po zmniejszeniu ciśnienia w jamie brzusznej.
Gdy zawartości worka nie da się odprowadzić, mówimy o przepuklinie nieodprowadzalnej, przy której drożność naczyń krwionośnych oraz jelit jest zachowana, dlatego z reguły również nie daje poważnych symptomów.
Rodzaje przepuklin
Głównym podziałem przepuklin jest ten na zewnętrzne, które skierowane są poza jamę ciała – przepukliny brzuszne oraz wewnętrzne, kierujące się do innych jam ciała, np. przepuklina okołoprzełykowa, gdy fragment żołądka przemieszcza się przez naturalny rozwór przełykowy do klatki piersiowej.
Najczęściej występujące przepukliny brzuszne również się dzieli na:
- pachwinowe – stanowiące aż 70 procent wszystkich przepuklin brzusznych, występują głównie u mężczyzn;
- pępkowe – występuje w okolicy pępka, wrodzone u dzieci, a u dorosłych dotyka często kobiet w ciąży lub z dużą nadwagą;
- kresy białej – pojawiająca się na linii środkowej między splotem słonecznym (mostkiem) a spojeniem łonowym;
- udowe – częściej występują u kobiet, łącznie stanowią 12 procent wszystkich przepuklin brzusznych;
- w bliźnie pooperacyjnej – z reguły w dolnej części jamy brzusznej, gdy istnieją problemy z wygojeniem się rany pooperacyjnej.
Źródła:
1. Janczak D.; Przepuklina. Chirurgia po Dyplomie, 2017; 01.2. Szczęsny W., Reśliński A., et. al, Przepukliny brzuszne – co lekarz rodzinny wiedzieć powinien. Medycyna Rodzinna, 2010 (1); 10-13.3. Kulacoglu H, Oztuna D.
, Growth and trends in publications about abdominal wall hernias and the impact of a specific journal on herniology: a bibliometric analysis. Hernia, 2011(15);615-628.4. Szczęsny W, Dąbrowiecki S.
, Przebieg rekonwalescencji po operacji przepukliny pachwiny – opinie chorych i wiedza lekarzy. Zdrowie Publiczne 2007(117); 186-190.
Śluz w ciąży – dlaczego występuje, kolor, brzydki zapach, swędzenie i pieczenie pochwy
Śluz w ciąży nie powinien niepokoić przyszłej mamy. Zazwyczaj jest go więcej niż przed ciążą, ale nie oznacza niczego złego, warto jednak bacznie obserwować swoje ciało w tym okresie.
1. Śluz w ciąży – dlaczego występuje?
Zwiększona ilość śluzu w ciąży jest naturalnym zjawiskiem, o ile nie towarzyszą mu inne niepokojące objawy, które mogą świadczyć np.: o infekcjach. Zwiększona ilość śluzu w ciąży to charakterystyczna cecha dla tego okresu. Ma on chronić płód przed zakażeniami. Upławy powinny mieć kolor mlecznobiały, a po wyschnięciu na bieliźnie lekko żółtawy.
Śluz nie powinien mieć także brzydkiego, nieprzyjemnego zapachu. Wydzielina powinna być rzadka, wodnista, ale czasami może się zdarzyć bardziej gęsta, kremowa i jest to też całkowicie normalne. Kobieta w tym okresie musi się do tego przyzwyczaić, zmieniać często wkładki higieniczne oraz bawełnianą bieliznę. Bardzo ważną rolę odgrywa także higiena osobista.
2. Śluz w ciąży – śluz zmieniający kolor
Jeśli jesteśmy w ciąży i śluz, który powinien być mlecznobiały, często zmienia barwę, może to zwiastować stan zapalny. Niepokojące dla przyszłej mamy powinno być, kiedy śluz w ciąży zmienia barwę na lekko zielonkawy lub kiedy jest zabarwiony ropą luk krwią. W takim przypadku należy skonsultować się z lekarzem, ponieważ może to być symptomem zakażenia bakteryjnego lub chlamydiozy.
Śluz w ciąży to normalne zjawisko, warto jednak w tym czasie uważnie obserwować swoje ciało
3. Śluz w ciąży – brzydki zapach
Naturalna woń kobiety jest lekko kwaśna, a jej intensywność jest różna u innych kobiet. Zazwyczaj każda kobieta potrafi zauważyć, kiedy ta naturalna woń zmienia się w nieprzyjemny zapach. Każda zmiana zapachu powinna być niepokojąca.
Nieprzyjemny zapach śluzu w ciąży świadczy zazwyczaj o infekcji bakteryjnej lub grzybicy. Jeśli zauważysz, że śluz w ciąży zmienia zapach na nieprzyjemny, powinnaś jak najszybciej udać się do lekarza, który prowadzi ciążę, ponieważ każdy stan zapalny trzeba leczyć.
Zakażenia bakteryjne są niebezpieczne dla dziecka, dlatego konieczne będzie podanie antybiotyku.
4. Śluz w ciąży – swędzenie lub pieczenie pochwy
Pieczenie lub swędzenie to najbardziej trudny do zniesienia objaw infekcji. Zmiana zapachu i barwy śluzu w ciąży oraz swędzenie okolicy sromu i wejścia do pochwy świadczą najprawdopodobniej o grzybicy. Swędzeniu oraz pieczeniu bardzo towarzyszy zaczerwienienie warg sromowych. W tym przypadku również jak najszybciej należy udać się do lekarza i wdrożyć odpowiednie leczenie.
Zapalenie pępka – ropiejący i zaczerwieniony pępek u noworodka – przyczyny, objawy, pielęgnacja i leczenie
Zapalenie pępka (omphalitis) to miejscowy stan zapalny pępka związany z zakażeniem kikuta pępowiny u noworodków. Kikut pępowiny to pozostałość po pępowinie łączącej płód z matką, która utrzymuje się zwykle przez ok. 2 tygodnie, po czym samoistnie odpada.
Infekcja pępka najczęściej ma podłoże bakteryjne, a głównym winowajcą są ziarenkowce Gram – dodatnie, rzadziej ziarenkowce Gram-ujemne i beztlenowce.
Wśród przyczyn zapalenia pępka wyróżniamy:
- nieodpowiednią pielęgnacja kikuta pępowiny u noworodka,
- zakażenie w trakcie porodu odbywającego się w niesterylnych warunkach,
- upośledzenie odporności.
Czynnikiem predysponującym do rozwoju zakażenia są także: wcześniactwo, niska masa urodzeniowa oraz przebywanie w warunkach szpitalnych, głównie w oddziale intensywnej opieki medycznej.
Zapalenie pępka – objawy
Stan zapalny objawia się poprzez:
- miejscowe zaczerwienienie pępka (lub zaczerwienienie wokół pępka),
- obrzęk i stwardnienie,
- obecność ropnej (żółtej) wydzieliny z pępka,
- niepokój dziecka wywołany bólem pępka,
- nadwrażliwością na dotyk,
- czasem krwawieniem z pępka.
Ropa z pępka powoduje nieprzyjemny zapach. Niepokojącym objawem jest także wystąpienie gorączki. Czasami zdarza się, że po odpadnięciu kikuta pępowiny w jego miejscu powstaje zaczerwienienie i tworzy się ziarniniak pępka.
Zapalenie pępka – rozpoznanie i leczenie
Ropiejący, czerwony pępek u dziecka jest wskazaniem do zasięgnięcia konsultacji neonatologa lub pediatry.
Rozpoznanie choroby stawiane jest na podstawie badania przedmiotowego, lekarz może zdecydować się także na pobranie posiewu wydzieliny z pępka celem zidentyfikowania patogenu odpowiedzialnego za stan zapalny.
W przypadku wysokiej gorączki oraz złego stanu ogólnego dziecka lekarz może zlecić badania parametrów stanu zapalnego (CRP, morfologia, prokalcytonina).
W leczeniu stanu zapalnego w pierwszej kolejności stosowane są preparaty zawierające antybiotyk miejscowy, np. neomycynę lub bacytracynę. Początkowo stosuje się tzw. leczenie empiryczne, czyli ukierunkowane na najbardziej prawdopodobny czynnik etiologiczny. Po uzyskaniu wyniku posiewu z pępka można dokonać ewentualnych modyfikacji leczenia.
Jeżeli dochodzi do tworzenia ziarniniaka, wskazane może być lapisowanie pępka za pomocą azotanu srebra. Jest to niewielki zabieg wykonywany w ramach poradni chirurgicznej.
Infekcja pępka bywa czasem bagatelizowane przez rodziców. Jest to niewłaściwe postępowanie mogące doprowadzić do rozwoju poważnych powikłań, z uogólnieniem się stanu zapalnego i sepsą (posocznicą) włącznie.
Nieleczony stan zapalny pępka u niemowlaka może doprowadzić nawet do śmierci dziecka.
Jeżeli istnieje zagrożenie rozwijania się infekcji uogólnionej, dziecko musi zostać przyjęte do szpitala i leczone antybiotykiem ogólnoustrojowym (podawanym drogą dożylną).
Zapalenie pępka – powikłania
Powikłaniami nieleczonego zapalenia pępka mogą być:
- zgorzel gazowa,
- martwicze zapalenie powięzi,
- zapalenie otrzewnej,
- powstanie ropni, w tym ropni wewnątrzbrzusznych,
- wytrzewienie,
- zrostowa niedrożność jelit,
- infekcja uogólniona (sepsa) mogąca doprowadzić do zgonu.
Powikłane zapalenie pępka występuje bardzo rzadko. Większość przypadków to łagodne łagodny stan zapalny o dobrym rokowaniu.
Jak pielęgnować pępek noworodka?
Zasady prawidłowej pielęgnacji pępka u noworodka zazwyczaj są przekazywane rodzicom w trakcie pobytu w oddziale neonatologicznym. Zgodnie z obecnymi rekomendacjami, największe znaczenie ma tzw. sucha pielęgnacja. Należy unikać moczenia kikuta pępowiny w trakcie kąpieli, a jedynie przemywać go czystą wodą z mydłem, a następnie dokładnie osuszać.
Pomocne mogą być także miejscowe środki antyseptyczne zawierające oktenidynę – stosuje się je głównie w trakcie pobytu noworodka w szpitalu. Obecnie nie rekomenduje się już stosowanego niegdyś odkażania pępka alkoholem etylowym (etanol ma działanie podrażniające, spowalnia także odpadanie kikuta pępowiny) oraz preparatami zawierającymi jod.
Bibliografia:
Pielęgnacja kikuta pępowiny. Wytyczne Nadzoru Krajowego w dziedzinie neonatologii w: https://www.mp.pl/pediatria/artykuly-wytyczne/.
Rdzanny M., Zalejska M.: Analiza różnych metod pielęgnacji, gojenia się i czasu oddzielania kikutów pępowinowych noworodków w aspekcie nowych rekomendacji wprowadzonych przez Nadzór Krajowy w Dziedzinie Neonatologii w 2010 roku w: Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 6, zeszyt 2, 2013, s. 99-103.
Kamińska E. (2010) Pielęgnacja kikuta pępowinowego u noworodków w: Medycyna Praktyczna – Pediatria 1 (67); 2010, s. 16-19.
Fraser N., Davies B.W., Cusack J.: Neonatal omphalitis: A review of its serious complications. w: Acta Pediatrica 95 (5), s. 519-522.
Sarnecki J.: Porównanie stosowania środków antyseptycznych z suchą pielęgnacją pępka w: http://www.standardy.pl/newsy/id/125.
Zapalenie pępka u noworodka: pielęgnacja, ropiejący pępek, zakażenie odpępkowe
Zapalenie pępka to wbrew pozorom poważna komplikacja zdrowia noworodka. W Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10 jest wyróżniona pod numerem P38 jako Zapalenie pępka noworodka z lub bez łagodnego krwawienia. Inna używana nazwa to omphalitis.
Największym zagrożeniem dla pępka u noworodka są błędy w przestrzeganiu higieny tego miejsca. Do zapalenia dochodzi bowiem w wyniku zakażenia bakteryjnego kikuta pępowiny. W krajach rozwiniętych występuje coraz rzadziej, jednak wciąż stanowi istotny problem w krajach rozwijających się.
Większym ryzykiem wystąpienia zapalenia pępka naznaczone są noworodki, które muszą być przez dłuższy czas w szpitalu. W grupie tej znajdują się przede wszystkim wcześniaki. Sytuacje, które sprzyjają wystąpieniu zapalania pępka u noworodka to np. konieczność podawania leków do naczyń pępowiny.
Noworodki, które szybko zostają wypisane do domu są znacznie mniej narażone na zapalenie pępka, oczywiście pod warunkiem zachowania odpowiednich warunków sanitarnych i prawidłowej pielęgnacji pępka.
W celu uniknięcia zapalenia pępka oraz powikłań z tym związanych zaleca się obecnie tzw. suchą pielęgnację pępka. Oznacza to całkowitą rezygnację ze stosowania 70 proc. roztworu alkoholu etylowego. Jego podstawowe wady to:
- niewystarczające działanie przeciwbakteryjne
- podrażnienie i wysuszanie skóry wokół pępka
- ryzyko toksycznego działania na skórę noworodka oraz przedostania się alkoholu do krwiobiegu
- brak działania wysuszającego na kikut pępka
Istotny jest zwłaszcza ostatni punkt, ponieważ im dłużej utrzymuje się kikut pępka, tym większe jest ryzyko, że dojdzie do zapalenia tkanek pępka.
Zamiast polewania pępka alkoholem rodzice powinni przestrzegać zasad suchej pielęgnacji. Zgodnie z nazwą polega ona na ograniczeniu moczenia kikuta. W przypadku zabrudzenia pępek powinien być przemyty wodą z mydłem i dokładnie osuszony.
Pieluszkę należy zakładać tak, aby nie przykrywała ona pępka (przednią część pieluchy możemy zawinąć, aby znajdowała się pod kikutem pępowiny). Dla lepszego zabezpieczenia przed bakteriami dopuszczalne jest stosowanie preparatów antyseptycznych, np. zawierających oktenidynę, natomiast nie jest to konieczne.
Prawidłowo stosowana sucha pielęgnacją powinna sprawić, że kikut pępowiny odpadnie w ciągu około ośmiu dni.
Pierwszym objawem, na który powinni zwrócić uwagę rodzice jest zaczerwienienie i stan zapalny skóry wokół pępka noworodka. Szczególnie jeśli średnica zmian przekracza 5 milimetrów.
Niepokojąca jest także wydzielina ropna wydobywająca się z pępka.
Objawy te nie zawsze są łatwe do zinterpretowania dla rodziców, ponieważ zarówno niewielka ilość lepkiej mazi, jak też nieprzyjemny zapach są zjawiskami całkowicie normalnymi w procesie usychania kikuta pępowiny.
Jeśli dojdzie do zakażenia i nie zostanie ono na czas dostrzeżone, dochodzi do rozszerzenia się stanu chorobowego na tkanki podskórne wokół pępka. Może dojść nawet do bardzo rozległego zapalenia powłok brzusznych.
Zapalenie pępka u noworodka może doprowadzić do ropnego zapalenia otrzewnej. W przypadku niepodjętego na czas leczenia, zakażenie może rozprzestrzeniać się dalej w głąb ciała dziecka.
Poprzez żyłę pępowinową i żyłę wrotną dochodzi do wątroby, gdzie doprowadza do powstania ropni wątrobowy. Jeśli rozprzestrzeni się wzdłuż tętnic pępowinowych może dojść do ropowicy tkanek głębokich podbrzusza.
Zapalenie pępka u noworodka jest szczególnie groźne ponieważ bezpośrednio po urodzeniu ma on bardzo niską odporność. Sprzyja to do rozwinięcia się posocznicy, co w takich okolicznościach, jest już stanem bezpośredniego zagrożenia życia.
Zakażenie odpępkowe może być rozpoznane na podstawie takich objawów jak:
- wilgotna pępowina
- obrzęknięta i zaczerwieniona skóra wokół pępka
Należy liczyć się z zapaleniem otrzewnej, jeśli dodatkowo można zaobserwować:
- ciężki stan ogólny dziecka
- wzdęcie i napięcie brzucha
- rozszerzenie naczyń krwionośnych na brzuchu
- wymioty i odwodnienie
Wobec zagrożenia tak poważnych komplikacji leczenie zapalenia pępka należy rozpocząć jak najwcześniej. W tym celu stosuje się antybiotyki o szerokim spektrum działania. Okolice pępka należy przemywać płynem antyseptycznym. Jeśli doszło do odwodnienia równolegle powinny zostać wyrównane zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej.
Bibliografia:‘Pediatria. Podręcznik dla studentów pielęgniarstwa’, red. Andrzej Radzikowski, Aleksandra Banaszkiewicz, Medipage, Warszawa 2008‘Pediatria’, pod red. prof. dr. hab. med. Bolesława Górnickiego, prof. dr. hab. med. Barbary Dębiec, prof. dr. hab. med. Jana Baszczyńskiego, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1995
To także może cię zainteresować: