Zakrzepowe zapalenie żył powierzchownych – przyczyny, objawy, badania, leczenie

W ‘zdrowych’ żyłach, również kończyn górnych, zakrzepica czasami powstaje w okolicy cewnika wprowadzonego do żyły (np. wenflonu) lub wskutek dożylnego podania leku. Występuje jeszcze tzw.

wędrujące zapalenie żył powierzchownych, czyli nawracające epizody zakrzepicy żylnej w różnych miejscach i bez wyraźnej przyczyny (czyli w naczyniach niezmienionych i niezwiązane z wprowadzeniem cewnika do żyły).

Taki stan często towarzyszy nowotworom i dlatego u osób z takim rozpoznaniem rozszerza się diagnostykę ogólną w poszukiwaniu poważniejszej przyczyny.

Zakrzepowe zapalenie żył powierzchownych objawy

Objawem zakrzepowego zapalenia żył powierzchownych jest przede wszystkim bolesny, ograniczony obrzęk z zaczerwienieniem skóry w okolicy przebiegu pnia żyły lub w miejscu żylaka albo w okolicy, w której znajduje się lub ostatnio znajdował się cewnik w żyle.

Czasami pod skórą można wyczuć bolesne, podłużne zgrubienia – są to powierzchownie położone żyły wypełnione skrzepliną.

Rozpoznanie zakrzepowego zapalenia żył powierzchownych

Rozpoznanie ustalane jest na podstawie objawów i badania przedmiotowego. W niektórych przypadkach, jako badanie uzupełniające, zlecane jest wykonanie badania USG, które pozwala określić rozległość i charakter skrzepliny – są to informacje czasami konieczne do ustalenia sposobu postępowania.

Zakrzepowe zapalenie żył powierzchownych leczenie

Sposób leczenia zależy od rozległości skrzepliny w żyle, jej lokalizacji w stosunku do znajdujących się w pobliżu żył głębokich oraz od przyczyny jej powstania. W doborze leczenia brany pod uwagę jest również ogólny stan zdrowia chorego i ewentualne choroby towarzyszące.

W większości przypadków leczenie jest zachowawcze. Zalecane są wyroby uciskowe (np. specjalne pończochy lub rajstopy kompresyjne) oraz leki z grupy tzw. niesteroidowych leków przeciwzapalnych1.

U niektórych pacjentów, w zależności od obrazu choroby i innych indywidualnych czynników zdrowotnych, lekarz zamiast leczenia przeciwzapalnego może zlecić tzw. leczenie przeciwkrzepliwe (np. w postaci podskórnych zastrzyków).

Preparaty stosowane miejscowo w postaci maści lub żelu mogą przynieść subiektywną poprawę, jednak brak jest wystarczających dowodów na to, że poprawiają one wyniki leczenia zakrzepicy żył powierzchownych.

Jeżeli powodem zakrzepicy jest obecność cewnika w żyle, to w pierwszej kolejności powinien być usunięty z naczynia i wysłany na badanie bakteriologiczne. Uważa się, że zakrzepica wywołana obecnością cewnika jest pierwotnie zakażona, dlatego do leczenia włącza się dodatkowo antybiotyki.

Czasami w leczeniu zapalenia i zakrzepowego zapalenia żył powierzchownych może być konieczne leczenie chirurgiczne, jednak takie sytuacje występują rzadko.

Źródła:

Deep Venous Thrombosis Workup Kaushal (Kevin) Patel; Linda J Chun; Jason S Chang; updated 2016.03.30; MedScape; Emergency Medicine

Deep Venous Thrombosis Risk Stratification Bruce M L; updated 2016.10.16; MedScape; Emergency Medicine

Interna Szczeklika 2016 praca zbiorowa; red. Piotr Gajewski; Medycyna Praktyczna 2016

Pathophysiology of Varicose Veins and Chronic Venous Insufficiency Mark H. Meissner

Leczenie zakrzepowego zapalenia żył powierzchownych kończyn dolnych – przegląd systematyczny M. Di Nisio, I.M. Wichers, S. Middeldorp; Medycyna Praktyczna 2007

UW Medicine VTE Treatment Taskforce 2015 Univercity of Washington

1 Niesteroidowe leki przeciwzapalne – grupa leków o działaniu przeciwzapalnym, przeciwbólowym i przeciwgorączkowym. Do grupy tej należy m.in. kwas acetylosalicylowy, ibuprofen i diklofenak.

Dowiedz się więcej:

Zakrzepica u dzieci z chorobą nowotworową–aktualny problem kliniczny

http://pp.am.lodz.pl/4_0304.pdf

Zakrzepowe zapalenie żył-naglący problem medycyny transportu?

http://yadda.icm.edu.pl/yadda/element/bwmeta1.element.baztech-06cb77ae-6726-4b65-bccb-3387dced58d8/c/Kwarecki.pdf

Zakrzepica żył powierzchownych a zakrzepica żył głębokich

https://pdfs.semanticscholar.org/ee64/58415dab6f2a3d989524c7e325e5415bf1c4.pdf

Flebologia, Żylaki, Skleroterapia

Choroba zakrzepowo-zatorowa żył głębokich jest niebezpiecznym schorzeniem ze względu na możliwość wystąpienia poważnych, często groźnych dla życia powikłań: zatoru tętnicy płucnej i zespołu pozakrzepowego.

Rozwojem choroby zakrzepowej szczególnie są zagrożone osoby z przebytą już wcześniej zakrzepicą, zwłaszcza wtedy, kiedy leczenie przeciwzakrzepowe trwało za krótko. Ryzykiem pojawienia się choroby są obarczeni także chorzy powyżej 40.

roku życia, otyli, po złamaniach kości miednicy, uda i podudzia, jak też pacjenci z nie leczonymi żylakami kończyn dolnych.

Stanami sprzyjającymi jej rozwojowi są ponadto zabiegi chirurgiczne (chirurgia jamy brzusznej, zabiegi ortopedyczne), unieruchomienie, okres ciąży, porodu i połogu czy stosowanie leków zawierających estrogeny i progesteron.

Jak powstaje zakrzep?

Układ żył głębokich składa się z żył głębokich oraz perforatorów łączących je z żyłami powierzchniowymi. Żyły głębokie na całym swym przebiegu otoczone są mięśniami. Przepływ krwi przez naczynia żylne zależy głównie od pracy mięśni podudzia i pozycji ciała.

Zakrzepica żylna rozwija się najczęściej w żyłach głębokich kończyny dolnej i miednicy mniejszej.

Jeżeli dojdzie w nich do zwolnienia przepływu krwi bądź uszkodzenia ich ścian, czy zmian w składzie samej krwi, wyzwalana jest reakcja powodująca w efekcie powstanie zakrzepu.

Objawy

Do najważniejszych objawów zakrzepicy żył głębokich należą ból i najczęściej niesymetryczny obrzęk kończyn. W większości przypadków objawy zakrzepicy pojawiają się nagle w ciągu kilku dni.

Objawami miejscowymi są: bóle spoczynkowe (ból nasila się przy chodzeniu i staniu, a ustępuje dość szybko przy unieruchomieniu i po wdrożeniu leczenia przeciwzakrzepowego), obrzęk, który zlokalizowany jest najczęściej w okolicy kostki, na całym podudziu lub nawet na udzie – w zależności od wysokości powstania zakrzepu w naczyniu, zwiększone ucieplenie i zaczerwienienie skóry, które wynika ze stanu zapalnego przestrzeni wokół zakrzepniętego naczynia oraz ze zwiększonego przepływu krwi w naczyniach włosowatych, nadmierne wypełnienie żył powierzchniowych spowodowane zablokowaniem skrzepliną odpływu krwi przez żyły głębokie i skierowaniem jej strumienia do żył powierzchniowych, sinica skóry stóp i podudzi wynikająca z zastoju krwi w krążeniu żylnym i z niedotlenienia tkankowego.

Do objawów ogólnych należą gorączka i tachykardia (czyli przyspieszona czynność serca). Przyczyną ich wystąpienia jest towarzyszący zakrzepicy stan zapalny w obrębie ściany naczynia żylnego i wokół niego.

Trzeba wyraźnie podkreślić, że stan zapalny jest aseptyczny i błędem jest stosowanie w jego zwalczaniu antybiotyków. Gorączka nie jest zwykle wysoka, choć może dochodzić do 40 oC i być jedynym objawem choroby.

Z kolei przyspieszona czynność serca może być jedynym sygnałem drobnej zatorowości płucnej.

Warto wspomnieć, że zakrzepica żył głębokich może przebiegać skąpo lub bezobjawowo. Wymienione objawy jedynie sugerują jej istnienie. Potwierdzenie diagnozy uzyskujemy po zbadaniu pacjenta za pomocą aparatury dopplerowskiej.

Sposoby leczenia

Do niedawna większość chorych była leczona w szpitalu z zastosowaniem heparyn standardowych.

Wprowadzenie nowoczesnej diagnostyki dopplerowskiej oraz terapii z zastosowaniem heparyn drobnocząsteczkowych umożliwiło leczenie coraz większej liczby pacjentów z zakrzepicą żylną w warunkach ambulatoryjnych.

Heparyna zapobiega powiększaniu się zakrzepu, jak również tworzeniu się nowych ognisk zakrzepicy. W początkowym okresie choroby zalecane jest leżenie z uniesioną ku górze kończyną.

Dopiero, gdy dolegliwości, ból i obrzęk zaczną się zmniejszać, można powoli uruchamiać chorego, pod warunkiem, że używa on opaski uciskowej. Leczenie żylnej choroby zakrzepowo – zatorowej trwa zwykle około 2 tygodni, choć może ulec wydłużeniu, a w niektórych przypadkach kończy się podawaniem doustnych leków antykoagulacyjnych (przeciwzakrzepowych) nawet do końca życia.

Niezmiernie ważna jest profilaktyka zakrzepicy żylnej, mająca znaczenie zwłaszcza u pacjentów ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia choroby. Polega ona na stosowaniu podskórnych zastrzyków z heparyny, używaniu pończoch elastycznych o zmiennym stopniu ucisku i unikaniu długotrwałego unieruchomienia.

W niektórych krajach stosuje się już zalecenia iniekcji heparynowych w przypadku pobytu pacjenta w łóżku przez 2 tygodnie, np. z powodu grypy. W Polsce w wielu szpitalach pacjentów przygotowywanych do zabiegów chirurgicznych zaopatruje się w pończochy przeciwzakrzepowe.

Działania te skutecznie minimalizują ryzyko wystąpienia choroby zakrzepowo-zatorowej.

Powikłania

Zespół pozakrzepowy jest późnym następstwem nie leczonego lub leczonego niewłaściwie zakrzepowego zapalenia żył głębokich. Często bezobjawowy przebieg takiego zapalenia jest przyczyną niewdrożenia jakiejkolwiek terapii, co w konsekwencji prowadzi do znacznego uszkodzenia zastawek układu żylnego i rozwoju zespołu pozakrzepowego.

Objawy wynikają z niewydolności zastawek żylnych, obecności zwłókniałych bądź zwapniałych skrzelin, co prowadzi do utrudnionego odpływu krwi z kończyn, jej zastoju, odwrócenia przepływu i wzrostu ciśnienia w żyłach obwodowych oraz powstania wtórnych żylaków. Na przestrzeni lat dochodzi do postępującego zwłóknienia tkanki podskórnej i zmian samej skóry.

Staje się ona stopniowo coraz bardziej cienka, napięta, połyskliwa i przybiera brunatne zabarwienie. Chorzy skarżą się ponadto na obrzęki kończyn dolnych i ociężałość nóg, która nasila się podczas chodzenia czy długiego stania. Zespół pozakrzepowy jest wreszcie przyczyną nie gojących się owrzodzeń podudzi.

You might be interested: Co Na Wieczny Katar U Dziecka?

Owrzodzenia te rozwijają się nawet po wielu latach od ostrego epizodu zakrzepicy, mają tendencję do nawrotów, a w wielu przypadkach konieczne staje się leczenie operacyjne tego schorzenia. Aby zmniejszyć ryzyko wystąpienia zespołu pozakrzepowego, należy stosować odpowiednie leczenie i profilaktykę.

Polega ono na długim stosowaniu doustnych leków przeciwzakrzepowych i zewnętrznego stopniowanego ucisku. Chorzy wcześniej nie leczeni z obecnymi skrzeplinami w układzie głębokim mogą uzyskać poprawę funkcjonowania układu głębokiego po zastosowaniu przez kilka miesięcy heparyn drobnocząsteczkowych, a następnie dzięki dłuższemu podawaniu doustnych leków przeciwzakrzepowych.

W leczeniu chorych z zespołem pozakrzepowym czasami konieczna jest współpraca z chirurgiem. Należy rozważyć – na pewnym etapie leczenia – wskazanie do usunięcia żyły odpiszczelowej lub podwiązanie perforatorów. Podstawą takiego postępowania jest założenie, że poprawa funkcjonowania układu głębokiego możliwa jest przez usunięcie problemów związanych z układem powierzchniowym, czyli żylaków.

Doświadczenia pokazują, że po takich zabiegach wydolność układu głębokiego wzrasta do 30%. Próby ingerencji chirurgicznych w układzie głębokim niestety jeszcze nie przynoszą spodziewanych efektów. Plastyka zastawek – choć przeprowadzana i niekiedy konieczna – często ma działanie krótkotrwałe.

Zator tętnicy płucnej niewątpliwie jest najgroźniejszym powikłaniem zakrzepicy żył głębokich. Luźna skrzeplina może oderwać się od ściany naczynia i z prądem krwi zostać przeniesiona do serca i płuc, co stanowi bezpośrednie zagrożenie utraty życia (zator głównej tętnicy).

Jeżeli skrzeplina jest niewielka, zatyka ona mniejsze naczynia płucne, dochodzi do zatorów, a pierwszym objawem jest nagły kłujący ból w klatce piersiowej, nasilający się w czasie oddychania. Często towarzyszy mu duszność, niekiedy utrata przytomności – wszystko zależy od tego, jak rozległy jest zator.

Takie objawy wskazują na stan bezpośredniego zagrożenia życia, który jest bezwględnym wskazaniem do leczenia szpitalnego. Polega ono na usuwaniu przyczyny zatoru, a więc leczeniu zakrzepicy w żyłach oraz leczeniu objawowym.

Czasem konieczna jest operacja w celu usunięcia skrzeplin bądź rekonstrukcja zastawek, czy zakładanie filtrów do żyły głównej w celu zapobiegania następnym zatorom.

Czy wiesz, że…

Za powstawanie zakrzepicy żylnej odpowiadają: stan ścian naczyń, zwolniony przepływ krwi, zmiany w składzie krwi. Zwiększone ciśnienie i zastój żylny wywołany żylakami zaburzają aktywność przeciwzakrzepową naczyń.

Zastosowanie pończoch o zmiennym ucisku lub bandaży elastycznych oraz przyjmowanie leków flebotropowych oddziałujących na ścianę naczynia żylnego jest podstawowym elementem zapobiegania zapaleniu i zakrzepicy żylnej.
Artykuł Ewy Różyckiej (Żyjmy Dłużej) – konsultacja z Centrum Flebologii (2001)
Zapraszamy na nasz serwis w całości poświęcony zakrzepicy Zakrzepica-SOS.pl

Zakrzepowe zapalenie żył głębokich (łac. Thrombophlebitis profunda)

Zakrzepowe zapalenie żył głębokich (Thrombophlebitis profunda) Synonimy

Zakrzepica żył głębokich

Powrót Opis

Jest to choroba, w której dochodzi do powstania zakrzepu zlokalizowanego w żyłach głębokich, głównie kończyn dolnych.

Są to naczynia żylne przebiegające głęboko pod powierzchnią skóry, pomiędzy mięśniami (a w obrębie klatki piersiowej i jamy brzusznej, pomiędzy narządami wewnętrznymi) i, w odróżnieniu od żył powierzchownych, są niewidoczne podczas oglądania chorego.

Zakrzep powstający w naczyniu żylnym całkowicie lub częściowo zatyka je i uniemożliwia prawidłowy przepływ krwi. W przypadku zakrzepów zlokalizowanych w dużych żyłach podudzia, uda lub miednicy, którymi w normalnych warunkach przepływa większość krwi z kończyn dolnych, wywołuje to szczególnie dramatyczne objawy.

Zakrzepowe zapalenie żył głębokich najczęściej lokalizuje się w żyłach kończyn dolnych – około 60% przypadków i w 30% – w żyłach miednicy. Bardzo rzadko spotykane jest w innych naczyniach żylnych. Może występować w każdym wieku, lecz najczęściej dotyczy osób po 60 roku życia.

Powrót Objawy Należy pamiętać, że tylko w niewielkim odsetku przypadków występują wszystkie typowe objawy zakrzepicy żył głębokich. Często obecne są tylko niektóre z nich, a niekiedy choroba może początkowo przebiegać całkowicie bezobjawowo, co znacznie utrudnia jej rozpoznanie i zwiększa niebezpieczeństwo wystąpienia poważnych powikłań.

Najbardziej typowym objawem wynikającym z uniemożliwienia prawidłowego odpływu krwi przez zatkaną żyłę jest ból i obrzęk części ciała poniżej tego poziomu. Te objawy najczęściej dotyczą kostek, łydek lub ud, co jest wynikiem umiejscawiania się zakrzepów w żyłach kończyny dolnej. W tych przypadkach obrzęk obejmuje całą kończynę poniżej miejsca zatkania żyły i dochodzi aż do palców stopy

Zaczerwienienie lub zasinienie i tkliwość objętych chorobą obszarów

Ból jest stały i nasila się przy chodzeniu lub poruszaniu kończyną

Charakterystycznym, choć nie zawsze obecnym objawem, jest nasilanie się bólu przy zginaniu stopy lub w czasie naciskania na jej podeszwę

Gorączka i przyspieszona akcja serca występują tylko w niektórych przypadkach

Kontaktu z lekarzem wymaga:

Każdy przypadek wystąpienia jednego lub kilku z wyżej wymienionych objawów wymaga potwierdzenia lub wykluczenia zakrzepicy żył głębokich. Kontrola lekarza jest także konieczna w przypadku, gdy podczas leczenia lub bezpośrednio po jego zakończeniu pojawi się ból w klatce piersiowej, duszność, przyspieszony i płytki oddech, kaszel z odkrztuszaniem krwi. Wymienione objawy mogą świadczyć o wystąpieniu najgroźniejszego powikłania zakrzepicy żył głębokich, czyli zatoru tętnicy płucnej (będącego szczególną postacią zatorowości płucnej). Powrót Przyczyny Zakrzepica żył głębokich jest spowodowana spowolnieniem przepływu krwi w naczyniach żylnych, co prowadzi do aktywacji krzepnięcia krwi i powstania zakrzepu w miejscu, w którym normalnie nie powinien on się pojawić. Do spowolnienia przepływu krwi może dojść w wyniku długiego leżenia w łóżku, na przykład po zabiegu operacyjnym, po złamaniu kości udowej lub miednicy, w trakcie wyczerpującej choroby, takiej jak zawał serca czy udar mózgu, a także podczas długiego przebywania w pozycji siedzącej (podróż samolotem lub autobusem).

Czynniki sprzyjające zachorowaniu

Zwiększone ryzyko wystąpienia zakrzepicy żył głębokich wiąże się z:

Wiekiem powyżej 60 roku życia

Otyłością

Paleniem tytoniu

Przyjmowaniem żeńskich hormonów płciowych – estrogenów – jako składnika doustnych środków antykoncepcyjnych lub w czasie tak zwanej hormonalnej terapii zastępczej po menopauzie. Jest to szczególnie niebezpieczne, gdy kobieta przyjmująca te leki pali papierosy

Rozległym urazem, zwłaszcza gdy dochodzi do złamania kości udowej lub miednicy

Zabiegiem operacyjnym, zwłaszcza dużymi zabiegami operacyjnymi wykonywanymi w obrębie miednicy – operacjami urologicznymi, ginekologicznymi lub ortopedycznymi

Długotrwałym unieruchomieniem w łóżku

Długotrwałym siedzeniem, na przykład w czasie podróży samolotem lub autobusem

Ciążą

Chorobą nowotworową

Chorobami takimi jak zawał serca, udar mózgu lub niektóre zaburzenia składu krwi

Powrót Zapobieganie

Unikanie długiego leżenia w łóżku bez ruchu podczas choroby, częste i regularne wykonywanie prostych ćwiczeń ułatwiających prawidłowe krążenie krwi w żyłach kończyn dolnych (zginanie stóp i kolan, naprzemienne napinanie i rozluźnianie mięśni łydek)

Stosowanie specjalnych podkolanówek lub pończoch uciskowych przed zabiegami operacyjnymi. Ponieważ w polskich szpitalach nie są one powszechnie stosowane, można się w nie zaopatrzyć w aptece przed planowanym zabiegiem operacyjnym

Stosowanie przed zabiegiem operacyjnym, a niekiedy także przez kilka dni po zabiegu, specjalnych preparatów, tak zwanych heparyn drobnocząsteczkowych, podawanych w postaci podskórnych zastrzyków, których działanie polega na zabezpieczaniu pacjenta przed powstawaniem zakrzepów w naczyniach żylnych

Po zabiegu operacyjnym wskazane jest wykonywanie wyżej opisanych ćwiczeń oraz mobilizacja pacjenta do jak najszybszego wstania z łóżka – w przypadku większości zabiegów operacyjnych jest to możliwe już w pierwszej dobie po zabiegu

W czasie długich podróży samolotem, autobusem lub samochodem wykonywanie ćwiczeń ruchowych kończyn dolnych lub w miarę możliwości nawet krótki spacer (nie rzadziej niż co 1-2 godziny)

Zaprzestanie palenia tytoniu

Powrót Przebieg W przypadku prawidłowego rozpoznania i postępowania zakrzepowe zapalenie żył głębokich jest w pełni uleczalne. Poważne niebezpieczeństwo stanowi jednak ryzyko wystąpienia zatorowości płucnej i jej najgroźniejszej postaci – zatoru tętnicy płucnej. Powrót Powikłania

Zator tętnicy płucnej, do którego dochodzi w wyniku oderwania się części zakrzepu z żyły kończyny dolnej. Niesiony z prądem krwi przedostaje się do serca, a stamtąd do naczyń krwionośnych płuca. Zatykając je prowadzi do niedokrwienia i obumarcia części płuca. Jest to powikłanie niezwykle niebezpieczne i w przypadku lokalizacji zatoru w głównym pniu tętnicy płucnej lub w którymś z jej dużych odgałęzień prowadzi nawet do śmierci chorego. To powikłanie różni zakrzepicę żył głębokich od zakrzepowego zapalenia żył powierzchownych, w którym zdarza się ono niezwykle rzadko

Zespół pozakrzepowy. Czasem nawet w przypadku prawidłowego leczenia zakrzep pozostaje wewnątrz naczynia żylnego i na stałe zamyka jego światło. Powoduje to trwałe upośledzenie odpływu krwi z kończyny i zaburzając prawidłowe ukrwienie skóry sprawia, że staje się ona wraz z upływem czasu coraz cieńsza, gładka, z charakterystycznymi brązowymi i białymi plamkami, niekiedy nawet pojawiać się mogą owrzodzenia (trudno gojące się rany zlokalizowane na podudziach)

You might be interested: Sanacja jamy ustnej – co to jest, jakie są wskazania, ile kosztuje, czy jest refundowana?

Powrót Badania

Wstępne rozpoznanie zakrzepowego zapalenia żył głębokich ustalić można zwykle już na podstawie zgłaszanych przez chorego dolegliwości oraz po jego dokładnym zbadaniu.

Obecność czynników zwiększających ryzyko wystąpienia choroby (zabieg operacyjny, długotrwałe leżenie, ciąża, choroba nowotworowa, rozległy uraz) znacznie ułatwia rozpoznanie.

Dla potwierdzenia diagnozy i rozpoczęcia pełnego leczenia niezbędne jest jednak wykonanie jednego z wymienionych poniżej specjalistycznych badań:

Flebografia – badanie rentgenowskie, które polega na wykonaniu zdjęcia RTG naczyń żylnych wypełnionych specjalnym środkiem kontrastującym widocznym na kliszy. W badaniu tym można ocenić wygląd wszystkich naczyń żylnych kończyny i uwidocznić miejsce zatkane przez zakrzep

Ultrasonografia układu żylnego – jest badaniem trudniejszym do wykonania i wymaga specjalistycznego aparatu USG, ale w rękach specjalisty również umożliwia lokalizację zakrzepu w żyle

Pletyzmografia – wysoko specjalistyczne badanie umożliwiające poprzez dokładny pomiar zmian grubości kończyny określenie ilości przepływającej przez nią krwi

Badania izotopowe naczyń żylnych – zbliżone do flebografii, jednak zamiast środka kontrastującego do naczyń żylnych podaje się preparat radioaktywny, a następnie mierzy promieniowanie radioaktywne nad poszczególnymi częściami kończyny, co pozwala na ustalenie wszelkich zaburzeń przepływu krwi

Poza wymienionymi badaniami konieczne jest wykonanie podstawowych badań laboratoryjnych krwi, a w szczególności dokładna ocena działania układu krzepnięcia krwi

Powrót Cel leczenia

Celem leczenia jest jak najszybsze ustąpienie objawów choroby i przywrócenie prawidłowego przepływu krwi w żyle, a także zabezpieczenie chorego przed wystąpieniem zatoru tętnicy płucnej.

Powrót Leczenie Zalecenia ogólne Większość przypadków zakrzepowego zapalenia żył głębokich wymaga obserwacji i leczenia w warunkach szpitalnych. W domu mogą pozostać jedynie chorzy z niewielką zakrzepicą ograniczoną do stóp i łydek.

Do czasu ustąpienia objawów konieczne jest pozostanie w łóżku, gdyż chodzenie może spowodować oderwanie części zakrzepu i doprowadzić do zatoru tętnicy płucnej

W czasie leżenia zalecane jest regularne wykonywanie opisanych wyżej ćwiczeń ruchowych

Podczas leżenia chora kończyna dolna powinna być stale nieco uniesiona, na przykład na zrolowanym kocu, poduszce lub na dostępnej w większości szpitali specjalnej podpórce, tak zwanej szynie Browna

W czasie trwania objawów choroby i przez jakiś czas po ich ustąpieniu objętą zakrzepicą kończynę należy bandażować opaską (bandażem) elastyczną lub zakładać na nią specjalne pończochy uciskowe

Nie ma specjalnych zaleceń ani ograniczeń dotyczących diety

Po wyleczeniu możliwy jest stopniowy powrót do pełnej aktywności ruchowej i pracy zawodowej

Leczenie farmakologiczne

Leki przeciwzakrzepowe – hamujące nieprawidłowe krzepnięcie krwi. Początkowo podaje się je w postaci dożylnych (heparyna) lub podskórnych (heparyny drobnocząsteczkowe) zastrzyków, a po ustąpieniu objawów choroby przechodzi się na środki podawane doustnie (acenokumarol), które chory przyjmuje zwykle przez co najmniej 6 miesięcy. W czasie leczenia lekami przeciwzakrzepowymi niezbędne jest okresowe laboratoryjne kontrolowanie parametrów układu krzepnięcia krwi

Leki trombolityczne – środki te (stosowane również w leczeniu zawału mięśnia sercowego) mają zdolność rozpuszczania zakrzepu w żyle. Można je zastosować jedynie w pierwszych kilkunastu godzinach trwania choroby, a ponieważ są to leki o bardzo silnym działaniu, często powodujące niebezpieczne objawy uboczne, stosuje się je obecnie niezbyt często

Leki o działaniu przeciwzapalnym i przeciwbólowym, najczęściej z grupy tak zwanych niesterydowych leków przeciwzapalnych

Antybiotyki – stosowane niekiedy w celu zapobiegania zakażeniu zakrzepu

Powrót Leczenie operacyjne

Leczenie operacyjne nie znajduje zastosowania w terapii zakrzepowego zapalenia żył głębokich.

Jedynie w przypadkach długotrwałej lub nawracającej zakrzepicy z powtarzającymi się epizodami zatoru tętnicy płucnej operacyjnie zakłada się do wnętrza żyły prowadzącej krew z dolnej połowy ciała do serca specjalny filtr, który ma za zadanie wychwytywanie oderwanych części zakrzepu płynących z żył kończyn dolnych.

Powrót Podpis

Opracowałlek. med. Robert Olewiński

Powrót Zobacz także Powrót

Zapalenie żył – objawy, przyczyny, leczenie, porady lekarza

Zapalenie żył jest chorobą polegającą na pojawieniu się procesu zapalnego ich ściany, najczęściej w żylakowato zmienionych żyłach. Zazwyczaj zapaleniu żył towarzyszy powstawanie w nich procesu zakrzepowego.

Najczęściej choroba dotyczy kończyn dolnych, jednak może się także pojawić w kończynie górnej.

Rodzaje zapalenia żył:

zakrzepowe zapalenie żył powierzchownych, znajdujących się pod powierzchnią skóry; jest dość łatwe w leczeniu i w miarę szybko ustępuje
zakrzepica żył głębokich, leżących głębiej pomiędzy mięśniami; zakrzep tu powstający może być źródłem materiału zatorowego wędrującego do naczyń płucnych, powodując zatorowość płucną (jest to stan bezpośredniego zagrożenia życia).

Kobiety częściej cierpią na zakrzepicę, gdyż ryzyko wzrasta w czasie ciąży, w trakcie przyjmowania środków antykoncepcyjnych oraz hormonalnej terapii zastępczej.

OBJAWY ZAPALENIA ŻYŁ

Zależą od tego, który układ żył jest zajęty procesem zapalnym.

Objawy zapalenia żył powierzchownych:

zaczerwienienie skóry nad zmienionymi zapalnie żyłami
okolica może być twarda, ciepła i czuła
uczucie swędzenia
opuchlizna
w okolicy chorych naczyń może być odczuwalne pulsowanie
objawy nasilają się, gdy kończyna umieszczona jest nisko
niewysoka gorączka.

Objawy zapalenia żył głębokich:

objawy podobne jak w zapaleniu żył powierzchownych (czasami objawy mogą w ogóle nie występować)
ból i opuchnięcie całej kończyny
kończyna jest ciepła, zazwyczaj nie jest zaczerwieniona
gorączka
owrzodzenia, gdy choroba przedłuża się.

PRZYCZYNY ZAPALENIA ŻYŁ

Główne przyczyny zapalenia żył powierzchownych:

90% przyczyn zachorowań stanowi zapalenie żylaków; może powstać samoistnie lub na skutek dodatkowych czynników, takich jak długotrwała podróż w pozycji siedzącej, ciąża czy uraz
zapalenie związane z procedurami medycznymi, np. wprowadzenie do żyły cewnika lub wprowadzenie substancji drażniącej żyłę
nawracające zapalenie żył powierzchownych może być objawem choroby nowotworowej.

Główne przyczyny zapalenia żył głębokich:

duże zabiegi operacyjne, szczególnie w obrębie kończyn dolnych, miednicy i jamy brzusznej
urazy miednicy
uraz kości udowej
niedowład kończyn dolnych
porażenie kończyn dolnych
choroba nowotworowa
skutki uboczne leczenia nowotworów.

Ryzyko występowania zapalenia żył:

siedzący tryb życia
wiek powyżej 40 lat
okres ciąży i połogu
otyłość
palenie papierosów
przyjmowanie tabletek antykoncepcyjnych i hormonalna terapia zastępcza u kobiet po menopauzie
wystąpienie żylaków
niewydolność serca
niektóre choroby krwi sprawiające, że krew ma większą skłonność do krzepnięcia (nadpłytkowość samoistna, czerwienica prawdziwa).

Badania dowiodły, że 60% przypadków zapalenia żył jest spowodowane czynnikami ryzyka, które można wyeliminować, np. otyłością, paleniem itp.

W przypadku pojawienia się obrzęku, bólu i zaczerwienienia kończyny górnej lub dolnej, wysokiej gorączki lub niewytłumaczalnych trudności w oddychaniu należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza.

DIAGNOSTYKA ZAPALENIA ŻYŁ

Zakrzepowe zapalenie żył powierzchownych zazwyczaj rozpoznaje się bez konieczności przeprowadzania badań dodatkowych, jedynie na podstawie objawów klinicznych.
Nieco inaczej jest w przypadku zakrzepicy żył głębokich.
Badania wykonywane w diagnostyce zakrzepicy żył głębokich:

badanie poziomu dimeru D, czyli substancji powstającej, gdy organizm człowieka usiłuje rozpuścić zakrzep powstały w żyle
badanie USG z wykonaniem testu uciskowego (prawidłowo pod wpływem ucisku głowicy USG żyła powinna się zapadać)
flebografia – obecnie badanie rzadko wykonywane, a stosowane w przypadkach, gdy USG nie rozwiało wątpliwości.

Do żył podaje się specjalny środek kontrastowy, który stopniowo je wypełnia. Następnie wykonuje się zdjęcia RTG, na których widoczne są zakontrastowane naczynia.

LECZENIE ZAPALENIA ŻYŁ

Zakrzepowe zapalenie żył powierzchownych zazwyczaj nie wymaga leczenia i ustępuje samoistnie.

Można zastosować następujące środki:

w przypadku silnego bólu przyjmować leki przeciwbólowe dostępne bez recepty, w postaci doustnej lub jako żele i maści
stosować opatrunek uciskowy z elastycznego bandaża
po ustąpieniu obrzęku można dobrać odpowiednie podkolanówki lub pończochy uciskowe
stosować heparynę, środek przeciw-zakrzepowy (u chorych unieruchomionych)
czasami konieczna jest antybiotykoterapia
gdy powstanie ropień, konieczna jest interwencja chirurga w celu jego opróżnienia.

You might be interested: Sine paznokcie – co to znaczy i jakie są przyczyny?

W zakrzepicy żył głębokich zalecane jest:

jak najczęstsze chodzenie oraz leżenie z uniesioną chorą kończyną
leczenie uciskowe, najpierw bandażem elastycznym, a następnie pończochą uciskową; taki opatrunek lub pończocha powinny być noszone cały dzień
leczenie przeciwkrzepliwe.

Stosuje się dwa rodzaje środków przeciwkrzepliwych:

heparynę podawaną w zastrzykach podskórnych
acenokumarol – w trakcie leczenia acenokumarolem pacjent musi co najmniej raz na 4 tygodnie (najlepiej częściej) badać krew, oznaczając tzw. INR; jest to wskaźnik informujący o tym, czy dawka leku jest prawidłowa; na jego podstawie modyfikuje się leczenie, które kontynuuje się przez około 3 miesiące (lub dłużej)
leczenie trombolityczne, mające na celu rozpuszczenie skrzepu; stosowane tylko u nielicznej grupy chorych.

PORADY LEKARZA

✓ NALEŻY:

starać się więcej chodzić i prowadzić aktywny tryb tycia
w czasie długiej podróży często wstawać i chodzić
dużo pić, żeby krew nie ulegała zagęszczeniu
stosować chłodne kompresy w celu zmniejszenia obrzmienia
stosować elastyczne pończochy anty-zakrzepowe, jeśli istnieje ryzyko wystąpienia zapaleń
jeśli ktoś dłużej leży w łóżku, np. ze względu na chorobę, należy napinać mięśnie nóg, poruszać stopą.

✓ NIE NALEŻY:

zbyt długo leżeć lub siedzieć w jednej pozycji
masować bolesnych miejsc, chyba że wyraźnie zalecił to lekarz
stosować tabletek antykoncepcyjnych
palić
pić alkoholu
doprowadzać do wahań wagi ciała.

Zakrzepica – objawy, leczenie, przyczyny. Czym jest zakrzepica żylna?

Zakrzepica, czyli żylna choroba zakrzepowo-zatorowa (potocznie: zapalenie żył), to choroba, która może wystąpić pod różnymi postaciami, takimi jak zakrzepica żył głębokich, zakrzepica żył powierzchniowych, zatorowość płucna, zakrzepica żył wątrobowych.

Objawy zakrzepicy zwykle są niezauważalne, mogą wystąpić: bóle łydki podczas chodzenia, obrzęki nóg, zaczerwienienie skóry, tachykardia, gorączka, w zakrzepicy płucnej: duszności i ból w klatce piersiowej.

Komu grozi zakrzepica? Jak diagnozować i leczyć? Jakie są pierwsze objawy zakrzepicy?

Zakrzepica żył głębokich i powierzchownych – rodzaje zakrzepicy

Zakrzepica może występować jako:

zakrzepica żył głębokich – skrzepy najczęściej powstają w kończynach dolnych (występuje wówczas zakrzepica żył kończyn dolnych);
zakrzepica żył powierzchniowych – zakrzepowe zapalenie żył powierzchownych często współwystępuje z żylakami kończyn dolnych;
zatorowość płucna – to stan kliniczny, który może powstać w wyniku zakrzepicy żył głębokich, zator płucny to zwężenie lub zamknięcie tętnicy płucnej;
zakrzepica żył wątrobowych – zespół Budd-Chiariego(BCS); stan polegający na krzepnięciu krwi w żyłach wątroby.

Objawy zakrzepicy zależą od postaci choroby.

Zakrzepica żył głębokich – objawy:

ból nóg podczas chodzenia (często: ból łydki);
obrzęk nóg (często: obrzęki kostki, obrzęki uda);
ocieplenie kończyny (wyczuwalna zwiększona temperatura);
dotyk nogi wywołuje ból i uczucie ciepła;
objaw Payra: ból stopy przy ucisku;
objaw Liskera: ból podudzia przy opukiwaniu;
objaw Mayra: ból łydki przy ucisku;
wrażenie stwardnienia żył;
napięta skóra;
zaczerwienienia, zasinienia skóry.

Sprawdź: Leki na cholesterol, leki przeciwmiażdżycowe, suplementy diety

Zakrzepica żył powierzchniowych – objawy

Schorzenie współwystępuje z żylakami kończyn dolnych.

Uwaga! Nieleczone zapalenie żył powierzchownych może skutkować zapaleniem żył głębokich oraz dalszym rozwojem zakrzepicy.

Zatorowość płucna – objawy

duszności;
sinica ciała;
ból w klatce piersiowej;
suchy, duszący kaszel;
krwioplucie;
tachykardia (szybkie bicie serca);
gorączka i poty;
utrata przytomności.

Uwaga! Zator płucny (zator tętnicy płucnej) stanowi bezpośrednie zagrożenie dla życia – w skrajnych przypadkach może powodować nagłe zatrzymanie krążenia i śmierć, dlatego wymaga pilnej interwencji lekarskiej.

Sprawdź: Ciśnieniomierze

Zakrzepica żył wątrobowych – objawy

powiększenie wątroby;
wodobrzusze;
ból brzucha, nudności;
obrzęki nóg;
powiększenie śledziony.

Zakrzepica – przyczyny. Jak powstaje zakrzepica?

Zakrzepica to żylna choroba zakrzepowo-zatorowa. W przebiegu zakrzepicy w żyłach powstają skrzepy. Powstanie skrzepliny nie jest jeszcze niebezpieczne dla życia – w pierwszej fazie zakrzepicy skrzeplina przylega zwykle do ściany naczynia, jednak u niektórych chorych jej większe lub mniejsze fragmenty mogą się oderwać.

Zakrzepica może wywołać wstrząs lub nagłe zatrzymanie krążenia i oddychania

W rezultacie zakrzepica może wywołać wstrząs lub nagłe zatrzymanie krążenia i oddychania, a to często oznacza natychmiastową śmierć. Dlatego właśnie nie wolno lekceważyć zakrzepicy, która aż w połowie przypadków przebiega bezobjawowo.

Zakrzepica – czynniki ryzyka

Ryzyko zakrzepicy można zbadać za pomocą wywiadu lekarskiego – wykonywana jest ocena prawdopodobieństwa zakrzepicy według skali Wellsa.

Sprawdź: Preparaty na wzmocnienie serca

Zakrzepica w ciąży – dlaczego ryzyko zakrzepicy rośnie w ciąży?

W ciąży istnieje większe ryzyko wystąpienia zakrzepicy żył – szczególnie dotyczy to kobiet, które przed zajściem w ciążę stosowały doustne środki antykoncepcyjne. Na ryzyko zakrzepicy w ciąży wpływają m.in. takie czynniki, jak: zmiany hormonalne, zwiększenie ucisku na żyły biodrowe i ucisk macicy na narządy.

Rozwój płodu sprawia, że zwiększa się nacisk na żyły biodrowe – dlatego zakrzepica w ciąży rozwija się często w odcinku biodrowo-udowym.

Zakrzepica – diagnostyka

Objawy zakrzepicy nie są charakterystyczne, dlatego diagnostyka zakrzepicy żył głębokich stanowi duże wyzwanie. Aby wykluczyć inne schorzenia (np. niewydolność krążenia czy nadciśnienie) – poza szczegółowym wywiadem lekarskim – wykonuje się:

badanie ultrasonograficzne typu Doppler;
rezonans magnetyczny;
flebografia kontrastowa;
badanie fizykalne;
badanie D-dimerów (D-dimery powstają w trakcie rozkładu zakrzepów).

Objawy zakrzepicy nie są charakterystyczne, dlatego diagnostyka zakrzepicy żył głębokich stanowi duże wyzwanie.

Znaczna część przypadków zakrzepicy nie jest leczona z powodu trudności w dostępie do badania ultrasonograficznego układu żył głębokich (badanie Dopplera) w uspołecznionej służbie zdrowia.

Skierowanie na nie wydać może tylko chirurg naczyniowy lub angiolog (do którego skierowanie daje lekarz pierwszego kontaktu), a na badanie czeka się kilka tygodni.

W prywatnych placówkach kosztuje ono od 120 do 180 zł.

Problemem jest także niemożność oznaczenia stężenia we krwi tzw. D-dimeru.

Często pomijana jest przez lekarzy pozakrzepowa przewlekła niewydolność żylna, wynikająca z zakrzepicy żył głębokich, która wiąże się z zastojem żylnym, zmniejszeniem drożności żył, zmianami skórnymi i owrzodzeniami. Pogarsza to jakość życia pacjenta i przyczynia się do znacznego wzrostu kosztów opieki zdrowotnej.

Zakrzepica – leczenie

Nieleczona zakrzepica prowadzi do zespołu pozakrzepowego, objawiającego się brązowymi przebarwieniami skóry łydek lub owrzodzeniami podudzi, natomiast powikłaniem zatoru tętnicy płucnej jest przewlekłe zakrzepowo-zatorowe nadciśnienie płucne.

W leczeniu zakrzepicy stosuje się leki przeciwzakrzepowe, leki przeciwbólowe i przeciwzapalne, zastrzyki z heparyny.

Zakrzepica – leczenie domowe

Pacjenci z zakrzepicą mogą stosować pończochy uciskowe i specjalne rajstopy. Odpowiednia profilaktyka i stosowanie się do zaleceń lekarza może obniżyć ryzyko powikłań. Pomóc mogą: regularna aktywność fizyczna, zajęcia na basenie, rzucenie palenia, ograniczenie alkoholu, stosowanie odpowiednio zbilansowanej diety, w przypadku otyłości i nadwagi – zrzucenie zbędnych kilogramów.

Zakrzepica – statystyki:

co roku w 25 krajach Unii Europejskiej na zakrzepicę zapada około 1,5 mln ludzi, a z powodu zatoru tętnicy płucnej umiera około 500 tys. osób. To więcej niż zmarłych z powodu raka piersi, raka prostaty czy zakażenia wirusem HIV;
w Polsce co roku na zator tętnicy płucnej umiera około 40 tys. osób;
zdaniem wielu ekspertów w naszym kraju co roku powinno się diagnozować około 60 tys. przypadków zakrzepicy żył głębokich i około 30-40 tys. przypadków zatoru tętnicy płucnej…
… oficjalne polskie statystyki podają znacznie niższe liczby, co świadczy o olbrzymich zaniedbaniach dotyczących odpowiedniej diagnostyki i leczenia tych schorzeń;
prawidłowa diagnoza dotycząca zakrzepicy żył głębokich stawiana jest w Polsce 30-40 razy rzadziej niż w krajach Europy Zachodniej;
łączny roczny koszt leczenia przewlekłej niewydolności żylnej szacuje się w Europie Zachodniej na 600 do 900 mln euro, co stanowi 1-2 proc. całego budżetu opieki zdrowotnej w tych krajach. W USA koszt ten to około 3 mld dolarów.