Brodawczak śródprzewodowy jest łagodnym brodawkowatym guzem, znajdującym się w przewodach mlekowych piersi. Zwykle lokalizuje się w okolicy brodawki sutkowej. Większość brodawczaków środprzewodowych występuje w postaci pojedynczych guzków. Pojedynczy brodawczak śródprzewodowy nie zwiększa ryzyka powstania raka piersi, chyba że współistnieją z nim dodatkowe zmiany w obrębie komórek, takie jak atypowa hiperplazja (patrz niżej).
Mnogie brodawczaki zwykle znajdują się głębiej w piersi, oddalone od brodawki sutkowej. Mnogie brodawczaki mogą powstawać w obu piersiach i mogą zwiększać ryzyko rozwoju raka piersi.
Do objawów brodawczaka śródprzewodowego należą:
- – Wydzielina z brodawki sutkowej – krwista lub przezroczysta
- – Ból
- – Guzek wyczuwalny w okolicy brodawki sutkowej
Mnogie brodawczaki często nie powodują żadnych objawów.
2. Guz liściasty
Guzy liściaste są bardzo rzadkie. Powstają w tkance łącznej podścieliska i tkance gruczołowej przewodów i zrazików piersi. Te guzy są zwykle łagodne, rzadko występują w postaci złośliwej.
Guzy liściaste są klasyfikowane na podstawie wyglądu komórek pod mikroskopem. Wyróżnia się następujące typy:
- – Łagodny – większość przypadków
- – Złośliwy – mniej niż 5% przypadków
- – Niepewny potencjał złośliwości – nie można przewidzieć, czy guz przejdzie w postać złośliwą
Czasami guzy liściaste mogą tworzyć przerzuty do innych narządów, takich jak płuca, kości, serce czy wątroba. Zarówno łagodne jak i złośliwe guzy liściaste mają tendencję do nawrotów.
Guz liściasty może bardzo przypominać łagodną zmianę noszącą nazwę włókniakogruczolaka, ale guzy liściaste zwykle osiągają większe rozmiary i rosną bardzo szybko.
Do objawów guza liściastego należą:
- – Obecność twardego, okrągłego, przesuwalnego, bezbolesnego guzka
- – Ból (jeśli guz rośnie szybko i uciska na skórę i nerwy)
3. Tłuszczak
Tłuszczaki są łagodnymi nowotworami wywodzącymi się z tkanki tłuszczowej. Mogą powstać w każdym miejscu, łącznie z piersią. Większość tłuszczaków w piersi osiąga niewielkie rozmiary (poniżej 1 cm) i rośnie wolno (Więcej na ten temat w artykule: „Nowotwory łagodne skóry”).
4. Naczyniak
Naczyniak jest guzem utworzonym z naczyń krwionośnych. Rzadko powstaje w piersi, zwykle osiąga niewielkie rozmiary (poniżej 2 cm) (Więcej na ten temat w artykule: „Nowotwory łagodne skóry”).
5. Hamartoma
Hamartoma to guz nienowotworowy, tworzący się wskutek nadmiernego rozplemu tkanek, które w warunkach prawidłowych znajdują się w miejscu powstania guza, ale są rozmieszczone chaotycznie. Rzadko tworzy się w piersi.
6. Włókniakogruczolak
Włókniakogruczolaki są litymi łagodnymi guzami w piersi. Występują powszechnie u młodych kobiet między 20 a 30 rokiem życia. Mogą występować w postaci pojedynczej lub mnogiej, w jednej lub obu piersiach.
Istnieją 2 typy włókniakogruczolaków:
- Włókniakogruczolak prosty – najczęstszy typ włókniakogruczolaka
- Włókniakogruczolak złożony – zawiera torbiele, powiększone zraziki oraz zwapnienia
Włókniakogruczolaki proste nie zwiększają ryzyka raka piersi. Włókniakogruczolaki złożone nie ulegają zezłośliwieniu, ale mogą nieco zwiększać ryzyko rozwoju raka piersi w przyszłości.
Uważa się, że powstawanie włókniakogruczolaków ma związek z hormonami kontrolującymi cykl menstruacyjny. Włókniakogruczolaki występują częściej u kobiet w wieku rozrodczym i zwykle zanikają po menopauzie.
Objawem włókniakogruczolaka może być guzek o następujących cechach:
- – Okrągły
- – Sprężysty i gładki
- – Dobrze odgraniczony, z wyraźnymi brzegami
- – Łatwo przesuwalny
- – Bezbolesny
Włókniakogruczolaki mogą występować w postaci pojedynczej lub mnogiej. Większość włókniakogruczolaków ma wielkość około 1-2 cm, ale mogą osiągać 5 cm wielkości.
6. Guz ziarnistokomórkowy
Guzy ziarnistokomórkowe powstają z prymitywnych komórek nerwowych. Rzadko występują one w piersi. Większość tego typu guzów powstaje w skórze lub jamie ustnej. Prawie zawsze są to zmiany łagodne.
Guz ziarnistokomórkowy piersi jest najczęściej twardym, przesuwalnym guzkiem, ale czasami może być przytwierdzony do skóry lub ściany klatki piersiowej. Zwykle lokalizuje się w górnym wewnętrznym kwadrancie piersi.
Guzy ziarnistokomórkowe nie zwiększają ryzyka zachorowania na raka piersi.
7. Zmiany włóknisto-torbielowate
Wiele guzków wyczuwanych w piersiach może być spowodowanych występowaniem zmian włóknisto-torbielowatych, które są łagodne.
Włóknienie to wytwarzanie tkanki podobnej do blizny (tkanki włóknistej), natomiast torbiele to przestrzenie wypełnione płynem. Współistnienie tych zmian nosi nazwę zmian włóknisto-torbielowatych. Zwykle są rozpoznawane na podstawie objawów, takich jak wyczuwalne guzki w piersiach, obrzęk oraz tkliwość lub bolesność. Objawy zwykle nasilają się tuż przed menstruacją.
Kobiety odczuwają, że w ich piersiach znajdują się guzki i niekiedy mogą zauważyć przejrzystą lub lekko mętną wydzielinę z brodawki sutkowej. Tego typu zmiany najczęściej występują u kobiet w wieku rozrodczym, ale mogą pojawić się u pacjentek w każdym wieku. Należą one do najpowszechniej występujących zmian łagodnych w piersiach.
Mogą znajdować się w kilku miejscach jednej piersi, a także w obu piersiach jednocześnie.
Termin „włóknienie” określa dużą ilość tkanki łącznej włóknistej, która tworzy między innymi więzadła i tkankę bliznowatą. Obszary włóknienia są sprężyste lub twarde w dotyku. Włóknienie nie wymaga leczenia.
Obecność okrągłego, przesuwalnego guzka, wrażliwego na dotyk, może sugerować, że jest to torbiel. Torbiele są okrągłymi lub owalnymi przestrzeniami, wypełnionymi płynem. Najczęściej występują u kobiet około 40 roku życia, ale mogą pojawić się w każdym wieku. Miesięczne zmiany hormonalne często powodują powiększenie torbieli i mogą one stawać się bardziej bolesne tuż przed menstruacją.
Torbiele tworzą się wskutek nagromadzenia płynu wewnątrz gruczołów piersi. Mikrotorbiele są zbyt małe, by można je wyczuć palcami i można je uwidocznić tylko podczas oglądania tkanki pod mikroskopem.
Jeśli gromadzi się coraz więcej płynu, z czasem tworzą się makrotorbiele (torbiele o dużych rozmiarach). Są łatwo wyczuwalne i mogą mieć nawet 3-5 cm średnicy.
W miarę ich powiększania się otaczający miąższ piersi może się rozciągać i powodować bolesność.
Badając piersi palpacyjnie lekarz nie jest w stanie odróżnić torbieli od zmiany litej, dlatego może być konieczne wykonanie badania ultrasonograficznego lub biopsji cienkoigłowej.
Wbicie igły do torbieli i pobranie materiału może ułatwić postawienie diagnozy, a także pozwolić na odbarczenie torbieli. Usunięcie płynu może zmniejszyć ucisk i ból, ale jeśli płyn nie powoduje dolegliwości, nie ma konieczności jego usuwania.
Po usunięciu płynu może on z czasem nagromadzić się ponownie.
8. Rozrost zrazikowy lub przewodowy
Inne nazwy tego stanu to rozrost nabłonka sutka lub zmiany proliferacyjne piersi. Polegają one na nadmiernym wytwarzaniu komórek wyściełających przewody lub zraziki piersi.
W zależności od mikroskopowego wyglądu komórek, wyróżnia się rozrost przewodowy i rozrost zrazikowy. W oparciu o cechy komórek, rozrost może być klasyfikowany jako zwykły lub atypowy. W przypadku rozrostu zwykłego wygląd komórek jest bardzo zbliżony do prawidłowego.
Terminu rozrost atypowy używa się, gdy wygląd komórek jest nieco zniekształcony.
Zazwyczaj rozrost nie prowadzi do powstania guzka wyczuwalnego palpacyjnie, ale jest on widoczny w badaniu mammograficznym. Diagnoza jest zwykle stawiana na podstawie biopsji (usuwa się fragment tkanki, a następnie bada go pod mikroskopem).
W zależności od rodzaju rozrostu, jego wpływ na ryzyko rozwoju raka piersi jest różny:
- Rozrost zwykły o małym nasileniu: Nie zwiększa ryzyka zachorowania na raka piersi.
- Rozrost zwykły o średnim i dużym nasileniu (bez atypii): Zwiększa ryzyko zachorowania na raka piersi około 1,5-2 razy.
- Rozrost atypowy (rozrost przewodowy atypowy [ADH] lub rozrost zrazikowy atypowy [ALH]): Zwiększa ryzyko zachorowania na raka piersi około 3,5-5 razy.
9. Gruczolistość
W przypadku gruczolistości (inaczej adenozy) zraziki piersi są powiększone i zawierają większą ilość gruczołów niż w warunkach prawidłowych. Gruczolistość często jest identyfikowana w bioptatach kobiet ze zmianami włóknisto-torbielowatymi w piersiach.
Gruczolistość włókniejąca to specyficzna odmiana gruczolistości, w której powiększone zraziki są dodatkowo zniekształcone przez otaczającą je włóknistą tkankę.
Jeśli wiele powiększonych zrazików znajduje się obok siebie, mogą być wyczuwane palpacyjnie.
W takich przypadkach lekarz może mieć trudności w odróżnieniu guzków łagodnych od raka piersi, na podstawie badania palpacyjnego.
Również badanie mammograficzne może być niejednoznaczne, dlatego zwykle konieczna jest biopsja. Niektóre badania wykazują, że gruczolistość włókniejąca zwiększa ryzyko rozwoju raka piersi około 1,5-2 razy.
10. Martwica tkanki tłuszczowej
Martwica tkanki tłuszczowej powstaje wskutek uszkodzenia tkanki tłuszczowej znajdującej się w piersi, zwykle jako następstwo urazu mechanicznego. Może także być skutkiem operacji chirurgicznej lub radioterapii. Podczas procesu gojenia uszkodzona tkanka zostaje zastąpiona tkanką bliznowatą.
Martwica tkanki tłuszczowej może formować wyczuwalne palpacyjnie guzki. Trudno je odróżnić od raka piersi za pomocą zwykłego badania przedmiotowego lub mammografii, dlatego konieczna może być biopsja. Martwica tkanki tłuszczowej częściej występuje u kobiet z bardzo dużymi piersiami. Nie zwiększa ryzyka raka piersi.
11. Zapalenie gruczołów piersiowych
Zapalenie gruczołów piersiowych najczęściej jest spowodowane infekcją piersi i zwykle występuje u kobiet karmiących, ale może wystąpić u każdej kobiety. Pęknięcie skóry lub ujścia brodawki sutkowej może pozwolić na przedostanie się bakterii do przewodu mlekowego, gdzie ulegną namnożeniu.
Zapalenie gruczołów piersiowych zwykle jest diagnozowane na podstawie objawów opisywanych przez pacjentkę oraz badania przedmiotowego piersi. Białe krwinki (leukocyty) uwalniają substancje ułatwiające zwalczanie infekcji, które powodują obrzęk i zwiększony przepływ krwi. Pierś może być bolesna, zaczerwieniona i nadmiernie ucieplona. Do innych objawów należy gorączka i ból głowy.
Zapalenie gruczołów piersiowych jest leczone za pomocą antybiotyków. W niektórych przypadkach może wytworzyć się ropień piersi. Ropień jest leczony poprzez drenaż, a następnie podawanie antybiotyków.
Przebycie zapalenia gruczołu piersiowego nie zwiększa ryzyka zachorowania na raka piersi. Jednakże rzadki typ raka, zwany zapalnym rakiem piersi wywołuje objawy podobne do zapalenia gruczołu piersiowego i może zostać mylnie uznany za infekcję (Więcej na ten temat w artykule: „Nowotwory złośliwe piersi”).
Jeśli zdiagnozowano u Ciebie zapalenie gruczołu piersiowego, ale antybiotykoterapia nie przynosi skutku, konieczne może być wykonanie biopsji, by wykluczyć nowotwór złośliwy.
12. Duktektazja
Duktektazja, czyli zablokowanie przewodów mlekowych występuje powszechnie u kobiet powyżej 50 roku życia. Powstaje, kiedy przewody mlekowe poszerzają się, a ich ściana staje się pogrubiała, co prowadzi do ich zablokowania i gromadzenia się płynu.
Zazwyczaj to schorzenie nie powoduje dolegliwości i jest rozpoznawane w przypadku biopsji wykonywanej z innej przyczyny. W rzadszych przypadkach duktektazja może prowadzić do powstawania gęstej zielonej lub czarnej wydzieliny. Brodawka sutkowa i otaczające tkanki piersi mogą być wrażliwe na dotyk i zaczerwienione. Brodawka sutkowa może być wciągnięta.
Czasami to schorzenie ustępuje samoistnie lub pod wpływem ciepłych okładów i antybiotyków, ale niekiedy nieprawidłowy przewód usuwa się chirurgicznie.
Duktektazja nie zwiększa ryzyka raka piersi.
13. Gwiaździsta blizna
Gwiaździsta blizna często jest wykrywana w przypadku biopsji wykonywanej z innego powodu. Gwiaździste blizny mogą zniekształcać prawidłową tkankę piersi. Wbrew nazwie, nie są to prawdziwe blizny, ale ich obraz mikroskopowy jest do nich bardzo podobny.
Gwiaździsta blizna zwykle nie powoduje dolegliwości, ale jest ważna z 2 powodów. Po pierwsze, jest na tyle duża, że w badaniu mammograficznym może przypominać raka piersi. Po drugie, wiąże się z niewielkim wzrostem ryzyka rozwoju raka piersi. Kobiety, u których występuje gwiaździsta blizna powinny częściej chodzić na kontrolne wizyty. Wielu lekarzy zaleca usunięcie blizny gwiaździstej.
Nie każda zmiana w piersi jest złośliwa – rozmowa z chirurgiem onkologiem dr n. med. Markiem Rodzeniem
Begin typing your search above and press return to search. Press Esc to cancel.
Od 1985 roku na całym świecie obchodzimy w październiku Miesiąc Świadomości Raka Piersi, czyli
tzw. „ Różowy październik”, (ang. Breast Cancer Awareness Month). W tym szczególnym okresie podejmujemy tematy związane z profilaktyką, diagnostyką oraz nowoczesnym leczeniem nowotworów piersi.
W ramach kampanii, 15 października przypada Europejski Dzień Walki z Rakiem Piersi, którego symbolem jest różowa wstążka.
Rak piersi to najczęstszy nowotwór u kobiet. Rocznie w Polsce notuje się około 19000 nowych zachorowań, z czego około 30% kobiet umiera.
Na świecie co roku raka piersi rozpoznaje się u blisko
1,7 miliona kobiet, a ponad 500 tysięcy umiera z tego powodu. Dziś rozmawiamy z dr n.med. Markiem Rodzeniem o tym, kiedy kobiety są bardziej narażone na zachorowanie, jak przebiega diagnostyka nowotworu raka piersi oraz, czy każda zmiana w piersi jest złośliwa.
Co składa się na badania profilaktyczne? Jak często kobiety powinny je wykonywać?
Badanie profilaktyczne to :
- samobadanie piersi i dołów pachowych co miesiąc w 3-5 dniu po miesiączce,
- USG piersi raz do roku,
- mammografia co 2 lata u kobiet w wieku 50-69 lat.
Czy w Polsce nowotwory piersi występują często? Czy odbiegamy od trendu światowego?
Rak piersi jest najczęściej występującym nowotworem u kobiet na świecie (25%) i najczęstszą przyczyną zgonu (14%), a chore na raka piersi stanowią 36% kobiet żyjących z nowotworami. W Polsce rak piersi stanowi 23 % nowych zachorowań na nowotwory i 13 % zgonów.
Czy to prawda, że nowotwory piersi dotyczą tylko starszych kobiet?
Nowotwory piersi u kobiet występują w każdym wieku. Najczęściej chorują kobiety między 45 a 69 rokiem życia. W grupie wieku 50 – 69 lat wykazano ponad 60% wszystkich zachorowań na nowotwory piersi.
Liczba zgonów z powodu raka piersi wzrasta po 45 roku życia, a w przedziale wiekowym 50-79 lat jest stała. Wskaźnik 5 letnich przeżyć w Polsce wynosi 77,2%, w Europie 79%.
Należy pamiętać, że na raka piersi chorują także kobiety w ciąży i mężczyźni.
Czy Pacjentka może czuć się bezpiecznie jeśli w jej rodzinie nie było przypadków nowotworów piersi? Czy ryzyko rośnie kiedy chorowała np. mama/ babcia/ siostra?
Brak zachorowań na raka piersi w rodzinie nie powoduje automatycznie, że dana kobieta nie zachoruje na raka piersi. Jednak ryzyko zachorowania jest mniejsze. Czynniki ryzyka zachorowania, które powodują wzrost zachorowania, to obecność mutacji genu BRCA1 na długim ramieniu chromosomu 17 lub BRCA2 na długim ramieniu chromosomu 13.
Inne czynniki to: palenie papierosów do 44 roku życia, palenie papierosów przez matkę w czasie ciąży, hormonoterpia zastępcza u kobiet po menopauzie, hormonalne leki antykoncepcyjne, wcześniejsze zmiany łagodne w piersi, wysoki status społeczno – ekonomiczny, duża masa urodzeniowa – większa niż 4000g, późny wiek menopauzy, wczesny wiek pierwszej miesiączki, wiek pierwszej donoszonej ciąży (im wcześniej tym mniejsze ryzyko, im później tym większe ryzyko), wiek pacjentki (im starszy wiek tym ryzyko większe), promieniowanie jonizacyjne, styl życia – spożywanie nadmiernych ilości tłuszczu i nadwaga zwiększa ryzyko zachorowania.
Ryzyko zachorowania na raka piersi wzrasta 2 – krotnie w przypadku wystąpienia nowotworu piersi u najbliższych krewnych ( matka, siostra) i 3 – krotnie, jeżeli chorobę rozpoznano u dwóch najbliższych krewnych.
Czy każda zmiana jest złośliwa i wymaga interwencji chirurgicznej?
Nie każda zmiana w piersi jest złośliwa. Najczęściej spotykane są torbiele, które są zmianami łagodnymi – Birads 2.
Inne to tłuszczaki, gruczolakowłókniaki, węzły chłonne wewnątrzpiersiowe, typowe łagodne mikrozwapnienia, skupiska jednorodnych mikrozwapnień to również zmiany łagodne – Birads 3.
Zmiany podejrzane są często nieostro odgraniczone – to guzki spikularne, polimorficzne mikrozwapnienia , niejednorodne mikrozwapnienia.
- – BAC – biospja asiracyjna cienkoigłowa – pozwala uzyskać jedynie zawiesinę komórek w płynie tkankowym i potwierdzić obecność komórek nowotworowych, nie pozwala ocenić zróżnicowania raka i ocenić stanu receptorów estrogenowych, progesteronowych i HER2,
- – BAG – biopsja aspiracyjna gruboigłowa – pozwala ocenić zróżnicowanie raka, stan receptorów estrogenowych, progesteronowych i HER2, określić typ histologiczny nowotworu,
- – VACB – biopsja mammotomiczna – zastosowanie jak BAG,
- – wycinek z guza w przypadku owrzodzenia skóry piersi, raka zapalnego lub zmian w obrębie brodawki sutkowej.
Co powinno zaniepokoić pacjentkę w przypadku podejrzenia raka piersi?
- – obecność guza piersi
- – powiększenie węzłów chłonnych w dole pachowym po stronie guza
- – zaciągnięcie skóry nad guzem piersi
- – obrzęk skóry piersi
- – skórka pomarańczy na piersi (rak zapalny)
- – zaczerwienienie skóry piersi (rak zapalny)
- – zmiany w obrębie brodawki sutkowej ( wyciek z brodawki, wciągnięcie brodawki, wykwity na brodawce)
Artykuł powstał przy współpracy z dr n. med. Markiem Rodzeniem
Zmiany w piersiach to nie zawsze nowotwór!
Październik to miesiąc poświęcony szczególnie tematyce raka piersi, dlatego o profilaktyce, diagnostyce i leczeniu rozmawiamy z lek. med. Krzysztofem Kucharskim, ginekologiem z Centrum Medycznego Damiana.
Zmiany w piersiach – czy zawsze są groźne?
Pamiętajmy, że nie każda zmiana w piersi oznacza nowotwór złośliwy. W większości są to zazwyczaj zmiany łagodne lub stany zapalne.
Nie oznacza to jednak, że możemy je zbagatelizować. Zawsze w takiej sytuacji należy pilnie skonsultować się z lekarzem ginekologiem lub onkologiem.
Zatem, jakie zmiany o charakterze łagodnym najczęściej pojawiają się w piersiach?
Torbiele – inaczej nazywane także cystami, najczęściej występują u kobiet między 30. a 50. rokiem życia, rzadziej w młodszym wieku. Torbiele wyczuwalne są jako twarde guzki o różniej wielkości i są podobne do pęcherzyków wypełnionych płynem.
Zazwyczaj, jeśli zmiana taka pojawia się nagle lub bardzo szybko się powiększa – nie oznacza nowotworu. W przypadku wyczucia takiej cysty najlepiej zgłosić się do lekarza ginekologa.Gruczolakowłókniaki – to guzki o różnej wielkości, których w jednej piersi może występować nawet kilka.
Są one gładkie i twarde w dotyku, można je także przesuwać względem otaczających tkanek. Pojawiają się przeważnie u młodych kobiet przed 30. rokiem życia, a niekiedy także u nastolatek. Przyczyną ich powstawania jest nadmierny rozwój tkanki gruczołowej i włóknistej w piersi.
Mogą być także wywoływane stosowaniem doustnej antykoncepcji – zazwyczaj po jej odstawieniu znikają.Brodawczaki – zmiany, które najczęściej dotyczą kobiet przed menopauzą oraz palących papierosy. Objawiają się tym, że przy ucisku piersi, wydobywa się z niej mleczny lub surowiczy wyciek.
Powstają na skutek gromadzenia się w przewodach mlekowych wydzieliny i nie ma to związku z karmieniem piersią. Jest to dość typowa przypadłość kobiet 40- i 50-letnich. Gdy wydzielina nie może się wydostać, często powstaje stan zapalny i ropień. Taka sytuacja wymaga leczenia.
Godzina siedzenia skraca życie. Zobacz, o ile
Każdą zmianę należy skonsultować z lekarzem, który na podstawie badań będzie w stanie ocenić, czy jest ona łagodna czy złośliwa i na tej podstawie dobrać odpowiednie leczenie.
– Tym, co przede wszystkim powinna robić regularnie każda kobieta jest samobadanie piersi. W ten sposób, możliwe jest wykrycie ewentualnych zmian w bardzo wczesnej fazie rozwoju choroby, gdy szansa na pełne wyzdrowienie jest największa. O nowotworze mogą świadczyć rozmaite zmiany.
Najczęściej dotyczą one kształtu i wielkości piersi, czasem koloru czy wycieku z sutków. Dlatego tak istotne jest, by uważnie się im przyglądać, a raz w miesiącu, między 5 a 9 dniem cyklu przeprowadzać samobadanie.
Badanie piersi powinno być wykonywane także podczas każdej wizyty u ginekologa. Lekarz ma większe doświadczenie i wyczuje nawet małe guzki, udzieli także porad, w jaki sposób badać się samodzielnie.
Poza domowym badaniem, warto też regularnie wykonywać badania diagnostyczne – komentuje lek. med. Krzysztof Kucharski, ginekolog z Centrum Medycznego Damiana.
Wyprzedź raka na 10 sposobów
Badania, które ratują życie
USG piersi – ultrasonografia jest skuteczną i powszechną metodą diagnostyczną, zwłaszcza młodszych pacjentek. Pierwsze USG piersi kobieta powinna wykonać ok. 25.–30. roku życia. To badanie często służy także jako uzupełnienie mammografii, szczególnie w kontekście różnicowania zmian torbielowatych i litych.
Mammografia – podstawową przesłanką do wykonywania takich badań jest możliwość wykrycia zmiany zanim stanie się wyczuwalna. W Europie zaleca się objęcie profilaktycznymi badaniami mammograficznymi kobiet w wieku 50-69 lat i wykonywanie badania co 2 lata.
U młodszych kobiet badanie wykonuje się na zlecenie lekarza, jeśli istnieją ku temu powody (szczególnie wtedy, gdy są nosicielami genu BRCA1 lub BRCA2, predysponującego do raka piersi i jajnika.)Biopsja piersi – jest to badanie uzupełniające, które pozwala na dokonanie jednoznacznej diagnostyki podejrzanej zmiany.
Polega na pobraniu tkanki bezpośrednio z piersi do badań histopatologicznych, na podstawie których można określić czy zmiana jest łagodna, czy złośliwa.
Rak trzustki może być wkrótce drugim najczęstszym nowotworem
Istnieje szereg czynników, które mogą w pewnym stopniu zwiększać ryzyko zachorowania na nowotwór złośliwy piersi. Przede wszystkim, bardziej narażone są kobiety po 50. r.ż. oraz te, które palą papierosy, stosują doustną antykoncepcję, mają nadwagę czy spożywają alkohol (w dawkach większych niż dozwolone).
Ponadto, naszą uwagę powinno zwrócić wczesne wystąpienie pierwszej miesiączki (przed 12. r.ż.), późna menopauza (po 55. r.ż.) czy rak piersi lub jajnika u matki, siostry lub córki w wywiadzie. Dlatego tak ważne jest regularne badanie piersi, zarówno przez nas same, jak i w gabinecie ginekologa.
Dzięki temu wykrycie ewentualnych zmian nastąpi szybciej, co zwiększa szansę na uniknięcie groźnych scenariuszy.
Guzek w piersi – czy to rak? Rodzaje (łagodnych) nowotworów
Guzek w piersi – choć z reguły bardzo niepokojący – często nie ma nic wspólnego z rakiem. Znacznie częściej oznaczać może łagodne nowotwory. Jakie są rodzaje nowotworów i jakie badania pozwolą na ich wykrycie? Jak postępować z łagodnymi zmianami? Odpowiadamy na najczęstsze pytania.
Podczas samobadania piersi wykryłaś niewielki guzek, stwardnienia lub zgrubienia? Nie martw się na zapas! Nie każdy guzek w piersi to rak! Szacuje się, że nawet 8 na 10 zmian rozpoznawanych w kobiecych piersiach ma charakter łagodny i nie jest groźna dla zdrowia czy życia. Zmiany wyczuwalne w samobadaniu mogą być związane z przemianami pod wpływem hormonów w czasie trwania cyklu miesiączkowego (wówczas na ogół ustępują samoistnie).
Jeśli jednak zmiana nie jest zależna od cyklu i ma postać niewielkiego guzka lub zgrubienia, może być jednym z wielu nowotworów łagodnych. Jakie są rodzaje tych zmian i jak należy z nimi postępować?
Ważne!
Dla własnego zdrowia i spokoju pamiętaj o regularnym samobadaniu piersi (najlepiej wykonywać je zawsze w tym samym czasie w miesiącu – kilka dni po zakończonej miesiączce, czyli pomiędzy 6. a 9. dniem cyklu.
Guzki w piersiach: jakie są ich najczęstsze rodzaje?
Istnieje bardzo wiele rodzajów łagodnych guzków w piersi. Niezłośliwe zmiany nowotworowe zawdzięczają na ogół swoje nazwy rodzajom tkanki, z jakiej powstają. Wyróżniamy zatem m.in. zmiany takie jak:
- Włókniaki i gruczolakowłókniaki – to najczęściej dobrze odgraniczone, przesuwające się guzki w piersiach, które występują z reguły pojedynczo, najczęściej u młodych dziewcząt i kobiet. To twardy guzek, który raczej nie powoduje bólu w piersiach ani żadnych innych dolegliwości. Gruczolakowłókniak bardzo rzadko przeradza się w zmianę o charakterze złośliwym.
- Tłuszczaki – to łagodne zmiany, które powstają – jak sama nazwa wskazuje – w tkance tłuszczowej piersi. Zazwyczaj nie wymagają interwencji chirurga; rzadziej, gdy tłuszczak szybko się rozrasta lub stanowi bolący guzek w piersiach, wówczas z reguły zaleca się jego usunięcie.
- Torbiele – to stosunkowo częste zmiany, które powstają w wyniku rozrostu nabłonka przewodów mlecznych i ich zarastania. Nie wpływają w wyraźny sposób na wzrost ryzyka wystąpienia raka piersi.
- Brodawczaki wewnątrzprzewodowe – powstają w sytuacji, gdy występuje nadmierny rozrost komórek nabłonka. Brodawczaki mogą objawiać się krwistą lub surowiczą wydzieliną z sutków.
- Guzy liściaste – słabo odgraniczone od zdrowej tkanki i “rozwarstwione” – zazwyczaj wykazują dość duże tempo wzrostu, a także charakteryzują się stosunkowo sporym (w stosunku do innych zmian łagodnych) ryzykiem zezłośliwienia.
Ważne!
Każdą zmianę koniecznie skonsultuj z lekarzem. Pamiętaj, że nawet łagodne guzki w piersi niekiedy mogą ulegać zezłośliwieniu. Wprawdzie dzieje się to rzadko, jednak nie jest niemożliwe.
Dlatego większe zmiany są zazwyczaj profilaktycznie usuwane, mniejsze natomiast mogą być pozostawione, pod kontrolą lekarza.
Decyzję o tym, czy zmianę należy usunąć, podejmuje lekarz po konsultacji z pacjentką i wykonaniu niezbędnych badań.
Diagnoza: gruczolakowłókniak
Do jednych z najczęściej diagnozowanych łagodnych guzków w piersiach należy gruczolakowłókniak. Ten guzek może osiagać rozmiar od kilku milimetrów do nawet kilku centymetrów i częściej występuje u młodych kobiet. Włókniak w piersiach na ogół dość łatwo daje się przesuwać pod palcami.
Gruczlakołókniakami nie są bolące guzki w piersiach – te bowiem zazwyczaj nie dają żadnych nieprzyjemnych objawów. Gruczolakowłókniaki często pozostawia się “do obserwacji” – jeśli jednak są duże, lekarz może zlecić tzw.
tumorektomię, czyli profilaktyczne usunięcie guzka.
Włókniak w piersiach: usuwać czy nie?
W celu oceny rodzaju zmiany niezbędne jest wykonanie badania fizykalnego oraz odpowiednich badań obrazowych.
Zależnie od wieku pacjentki wstępnie ustalonej wielkości i charakteru zmiany, lekarz może zalecić USG piersi i/lub mammografię, a także biopsję (pobranie fragmentu tkanki guza do badania histopatologicznego), która pozwoli dokładnie określić charakter nowotworu oraz wykluczyć ewentualne zmiany złośliwe.
O tym, czy dany guzek w piersi należy usunąć, czy też nie – decyzję powinien podjąć lekarz. Jeśli jednak zajdzie taka konieczność, nie obawiaj się zabiegu. Usunięcie guzka w piersi przeprowadzane jest zazwyczaj w znieczuleniu miejscowym i nie wiąże się ani z bólem, ani z długotrwałą rekonwalescencją.
Masz pytania? Chętnie na wszystkie odpowiemy! Skontaktuj się z nami!
Rak piersi – które zmiany w piersi powinny zaniepokoić? | HelloZdrowie
Rak piersi to jeden z najczęściej występujących nowotworów u kobiet. Nie każda zmiana w piersi jest złośliwym guzem – zdecydowana większość to niegroźne torbiele. Każdy guzek powinien być jednak dokładnie zdiagnozowany. Wczesne rozpoznanie raka piersi jest jednym z najistotniejszych czynników rokowniczych.
Rak piersi to nowotwór złośliwy, na który co roku zapada na świecie ponad dwa miliony kobiet. Zdecydowana większość przypadków raka piersi to nowotwory rozwijające się w efekcie sporadycznych mutacji, których powstaniu sprzyja oddziaływanie rozmaitych czynników ryzyka.
Jedynie kilka procent diagnozowanych przypadków raka piersi rozwija się u kobiet z mutacją genów BRCA1 i BRCA2. Geny te należą do genów supresorowych, co oznacza, że regulują prawidłowy przebieg podziałów komórkowych, hamując niekontrolowane podziały komórek.
W efekcie mutacji genów BRCA możliwe są niekontrolowane podziały komórkowe, co prowadzić może do rozwoju nowotworu złośliwego. Mutacje genów BRCA1 i BRCA2 zwiększają ryzyko rozwoju nie tylko raka piersi, ale także raka jajnika.
W rozwoju raka piersi mogą mieć udział także mutacje w innych genach (CHEK, ATP, TP3 czy BRIP1).
U przeważającej liczby kobiet rak piersi rozwija się w efekcie mutacji nie dziedziczonych, a pojawiających się spontanicznie w różnych okresach życia. Czynniki sprzyjające rozwojowi takich mutacji to przede wszystkim:
- wiek powyżej 35 roku życia, ze szczytem zachorowań u kobiet w wieku 50 – 70 lat,
- otyłość,
- brak regularnej aktywności fizycznej,
- dieta obfitująca w czerwone mięso i soję,
- stosowanie antykoncepcji hormonalnej oraz hormonalnej terapii zastępczej,
- wczesne wystąpienie pierwszej miesiączki oraz późne wystąpienie menopauzy (po 55 roku życia),
- palenie papierosów i spożywanie alkoholu,
- zajście w pierwszą ciążę po 30 roku życia,
- gęstsza tkanka piersiowa, w której tkanka łączna, gruczołowa i przewody mleczne przeważają nad tkanką tłuszczową,
- ekspozycja na promieniowanie jonizujące.
Rodzaje guzów piersi – nie wszystkie są groźne
Każde zgrubienie i guzek wykryty w piersi wymaga dalszej diagnostyki w celu określenia jego typu i charakteru. Często kobiety wyczuwają w piersiach nietypowe zmiany, takie jak torbiele.
Czy to rak? W większości przypadków zmiany wykrywane przez kobiety w samobadaniu są łagodne, zwykle spowodowane zaburzeniami stężenia hormonów (więcej estrogenów niż progesteronu). Mogą powstać w jednym fragmencie lub w całej piersi.
Najczęściej są to masy stałe, trójwymiarowe, o wyraźnym kulistym kształcie i regularnym obwodzie. Niegroźne rodzaje guzków w piersiach to:
Nazywa się je także cystami. Występują najczęściej i mogą dotyczyć nawet połowy kobiet między 30. a 40. rokiem życia. Ich przyczyną są zaburzenia endokrynologiczne, związane z wpływem hormonów na tkankę gruczołu sutkowego (prolaktyny, insuliny, androgenów i hormonów tarczycy).
W dotyku są gładkie, przesuwalne względem podłoża i niezbyt twarde, przypominają pęcherzyk wypełniony płynem. Nie są duże, ale mogą być łatwo wyczuwalne palpacyjnie przez osoby, które nie są wyszkolone w zakresie samobadania piersi.
Często pojawiają się nagle i szybko rosną – to stanowi o najważniejszej różnicy między torbielami w piersiach a rakiem. Ich rozmiar nie ma wpływu na rokowanie, jednak duże torbiele mogą sprawiać dolegliwości bólowe.
Te rodzaje guzów na piersiach, mimo że są nieagresywne, wymagają potwierdzenia histopatologicznego oraz dalszej obserwacji pod kontrolą USG i mammografii. Torbiel można nakłuć i ściągnąć z niej płyn lub usunąć chirurgicznie.
Dotyczą głównie kobiet przed 30. rokiem życia. Ich przyczyną jest nadmierny rozrost tkanki gruczołowej piersi. Są zmianami gładkimi, twardymi, o wyraźnie zaznaczonej granicy Mają gumowatą konsystencję. Umiejscowione są zwykle w okolicy brodawki.
W jednej piersi może powstać kilka gruczolakowłókniaków jednocześnie o różnej wielkości. Niekiedy mogą spowodować zniekształcenia sutka. Ryzyko zezłośliwienia tego rodzaju guzków na piersiach jest niewielkie, jednak ich pojawienie się zawsze wymaga konsultacji lekarskiej, wykonania diagnostycznych badań obrazowych oraz dalszej obserwacji.
Lekarze uważają, że powinno się je usuwać, aby zapobiegać ich wzrostowi.
- Brodawczaki wewnątrzprzewodowe
Pojawiają się u kobiet przed 50. rokiem życia. Ich charakterystycznym objawem jest wydzielina z brodawki sutkowej o charakterze krwistym lub surowiczym. Ryzyko zezłośliwienia jest większe, niż w przypadku pozostałych zmian.
Pierś zbudowana jest z tkanki tłuszczowej i gruczołowej podzielonej na 15–20 płatów (zrazików). W każdym z nich znajduje się przewód mleczny odpowiedzialny za produkcję mleka. Zmiany mogą pojawić się zarówno w zrazikach, jak i w przewodach.
Guz, który jest rakiem piersi, najczęściej jest twardy, nieprzesuwalny, o nieregularnym kształcie. Nie ma także wyraźnie zaznaczonej granicy. Mogą towarzyszyć mu wyciek z brodawki, owrzodzenie skóry piersi, wciągnięcie brodawki, świąd skóry.
Najczęściej występujące rodzaje raka piersi ze względu na umiejscowienie to:
- Rak wewnątrzzrazikowy – stanowi 15 proc. wszystkich nowotworów piersi. Może ograniczać się tylko do komórek gruczołowych lub naciekać na tkankę tłuszczową i układ limfatyczny, a stamtąd drogą krwi dawać przerzuty na inne narządy;
- Rak wewnątrzprzewodowy – ten typ nowotworu stanowi 80 proc. wszystkich przypadków raka. Ogranicza się do przewodów mlecznych, ale ma tendencję do tworzenia przerzutów na inne narządy;
- Rak zapalny – jest to rzadki, ale bardzo agresywny rodzaj raka, najczęściej wykrywany w ostatnim stadium, kiedy szansa na wyleczenie jest niewielka. Obejmuje również skórę piersi, która jest zaczerwieniona, a jej faktura przypomina skórkę pomarańczy;
- Rak śluzowy – umiejscowiony jest w komórkach, które produkują śluz. Jego granice są wyraźnie oddzielone od pozostałych tkanek. Daje dobre rokowania.
Nowotwór może być inwazyjny, czyli taki, który przemieszcza się do innych tkanek ciała, lub nieinwazyjny (in situ), który ogranicza się tylko do tkanki gruczołowej lub przewodów mlecznych. Drugi rodzaj guzów w piersiach daje chorej większe szanse na wyzdrowienie.
Objawy raka piersi
Objawy sugerujące możliwość rozwoju raka sutka obejmują:
- punktowe uwypuklenie lub wgłębienie skóry piersi,
- wielopunktowe wgłębienie skóry ujawniające się przy uniesieniu rąk do góry,
- zaczerwienienie i wielomiejscowe wgłębienie skóry przypominające skórkę pomarańczy,
- wyciek z brodawki i jej wciągnięcie,
- zgrubienia pod pachą,
- obrzęk zapalny całej piersi.
Niekiedy można zauważyć zmianę kształtu całej piersi, asymetrię, może pojawić się świąd skóry.
Rak zapalny piersi często jest mylony z zapaleniem gruczołu sutkowego. Jego rozpoznanie jest trudne, gdyż nie jest zlokalizowany w jednym miejscu, a rozsiany w całym gruczole.
Charakterystycznym objawem, jaki daje rak zapalny gruczołu piersiowego jest stan zapalny tkanki gruczołu sutkowego.
Przewody limfatyczne w piersi są blokowane przez komórki nowotworowe, w związku z tym obserwuje się opuchnięcie i zaczerwienienie piersi. Co więcej, pierś staje się twarda i gorąca w dotyku.
Objawy raka piersi u mężczyzn (typowym jest guz w okolicy piersi) mogą występować po 60. roku życia. Rak piersi u mężczyzn rozwija się w efekcie spadku poziomu testosteronu, ze wzrostem stężenia estrogenów, czyli żeńskich hormonów płciowych.
Ponadto genetycznie uwarunkowana postać raka piersi u mężczyzn uwarunkowana jest obecnością mutacji BRCA. W przypadku mężczyzn nowotwór piersi występuje jednak bardzo rzadko. Diagnostyka oraz leczenie przebiega podobnie jak u kobiet. Leczenie może polegać na operacyjnym usunięciu tkanki gruczołu sutkowego po stronie zajętej przez nowotwór.
Alternatywnie lub wspomagająco stosuje się chemioterapię, radioterapię, terapię hormonalną lub terapię lekami biologicznymi.
Jak diagnozuje się raka piersi?
W celu wykrycia zmian w piersi, zalecane jest wykonywanie samobadania piersi. Badanie to powinna wykonywać co miesiąc każda kobieta.
W ramach samobadania piersi należy dokładnie obejrzeć piersi w lustrze, a następnie zbadać piersi palpacyjnie – zarówno w pozycji stojącej, jak i leżącej, z jedną ręką opartą z tyłu głowy. Badanie powinno dotyczyć obu piersi, a także dołów pachowych.
Ponadto każda kobieta w wieku 50 – 69 lat powinna wykonywać badanie mammograficzne, zaś kobiety młodsze powinny wykonywać badanie USG piersi. Takie badania obrazowe piersi stanowią najskuteczniejsze badania przesiewowe.
Ponadto u kobiet obciążonych dodatnim wywiadem rodzinnym w kierunku raka piersi, zalecane jest wykonanie badań genetycznych w kierunku mutacji genów BRCA.
Wyniki opisywane są w skali BI-RADS. W badaniu obrazowym piersi można uzyskać następujące wyniki:
- prawidłowy obraz piersi (nie ma potrzeby dalszej diagnostyki),
- zmiana łagodna (nie ma potrzeby dalszej diagnostyki),
- zmiana prawdopodobnie łagodna (prawdopodobieństwo, że zmiana jest złośliwa nie przekracza 2 proc.; wskazane jest wykonanie badania kontrolnego po 6 miesiącach),
- zmiana podejrzana, np. obecność zwapnienia w piersiach – rak jest wówczas prawdopodobny (prawdopodobieństwo, że zmiana jest złośliwa wynosi od 2 proc. do aż 95 proc.; zalecana jest dalsza weryfikacja mikroskopowa),
- zmiana złośliwa (prawdopodobieństwo, że zmiana jest złośliwa przekracza 95 proc.; konieczna weryfikacja mikroskopowa).
Wątpliwe wyniki badań obrazowych wymagają wykonania badania histopatologicznego, które poprzedzone jest biopsją cienkoigłową umożliwiającą pobranie tkanki do badania.
Leczenie raka piersi
Terapia raka piersi zwykle ma charakter skojarzony ‒ metody operacyjne łączy się z radioterapią lub leczeniem systemowym (chemioterapią, hormonoterapią i leczeniem biologicznym). Spośród chemioterapeutyków najczęściej stosowane są:
- alkaloidy barwinka (np. winkrystyna, winblastyna, winorelbina)
- leki alkilujące (np. cyklofosfamid, ifosfamid, melfalan, chlorambucyl)
- antybiotyki antracyklinowe (np. doksorubicyna, mitoksantron)
- taksoidy (np. paklitaksel)
- antymetabolity (np. metotreksat, fluorouracyl).
W przypadku hormonoterapii najczęściej stosowany jest tamoksyfen, który wiąże się z receptorami estrogenowymi w gruczole sutkowym i hamuje namnażanie się komórek nowotworowych wykazujących dużą liczbę receptorów estrogenowych. W leczeniu raka piersi z nadekspresją receptora HER2 zastosowanie znalazły leki biologiczne z grupy inhibitorów kinazy tyrozynowej (np. lapatynib) oraz humanizowane przeciwciała monoklonalne (np. trastuzumab).
Rak piersi ‒ jak zapobiegać?
Oprócz prac w kierunku odkrywania nowych leków o potencjalnej aktywności przeciwnowotworowej, coraz większą uwagę zwraca się na możliwość zapobiegania wystąpieniu raka piersi, czyli tzw. chemoprewencję.
Przede wszystkim poszukuje się substancji chroniących przed wystąpieniem objawów raka piersi wśród składników normalnej diety.
Przedmiotem licznych badań są związki zwane polifenolami, do których należą między innymi:
- katechiny (obecne w zielonej herbacie),
- resweratrol (składnik czerwonego wina),
- antocyjany (zawarte w wielu owocach, np. pomarańczach),
- genisteina (biologicznie aktywny związek obecny w soi),
- kurkumina (żółtopomarańczowy barwnik obecny w ostryżu długim).
Badania wykazały, że ryzyko wystąpienia raka piersi mogą także zmniejszać karotenoidy. Najpopularniejszym przedstawicielem tej grupy związków jest likopen, występujący obficie w pomidorach, a także w czerwonych owocach (np. owocach dzikiej róży i arbuzach).
Związki o działaniu chemoprewencyjnym to przede wszystkim antyoksydanty i zmiatacze wolnych rodników, biorących udział w procesie wytwarzania komórek nowotworowych. Niektóre wykazują bardziej skomplikowane mechanizmy działania, hamujące proces karcynogenezy. Kontrolują cykl komórkowy, integralność kwasów nukleinowych lub wpływają na proces apoptozy (tzw. zaprogramowaną śmierć komórki).
Wśród kandydatów na leki zwalczające objawy raka piersi pojawiają się też mniej znane związki, np. β‒lapachon, lapachol, roskowityna.
Pomimo że świat roślinny kryje szereg potencjalnych leków o działaniu przeciwnowotworowym, ich zastosowanie często jest ograniczone ze względu na niski wskaźnik bezpieczeństwa, czyli większe ryzyko wystąpienia działań niepożądanych niż możliwą terapeutyczną korzyść z ich stosowania.
Bibliografia:
- Didkowska J., Wojciechowska U., Nowotwory piersi w Polsce i Europie – populacyjny punkt widzenia; Journal of Oncology, 2013, vol. 63, nr 2
- Mehrgou A. i in., The importance of BRCA1 and BRCA2 genes mutations in breast cancer developement; Med J Islam Repub Iran, 2016, May
- Rak piersi pod redakcją naukową prof. dr hab. n. med. Jana Kornafela, 2011
Treści zawarte w serwisie mają wyłącznie charakter informacyjny i nie stanowią porady lekarskiej. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem.