Choroba zakaźna wywoływana przez wirusa żółtej gorączki, należącego dorodziny Flaviviridae, z rodzaju Flavivirus.
Wyróżnia się dwiepostaci żółtej gorączki: miejską, w której rezerwuarem patogenów jest człowiek, a wektorem komar Aedes aegypti oraz postać leśną (klasyczną), w której rezerwuarem wirusów są małpy, a wektorami komary z rodzaju Haemagogus, Sabethes oraz inne gatunki Aedes.
CDC. Komar Aedes aegypti, wektor żółtej gorączki i dengi
Żółta gorączka występuje w strefie tropiku i subtropiku AfrykiSubsaharyjskiej oraz Ameryki Środkowej i Południowej.
Obraz kliniczny: okres wylęgania wynosi 3-6 dni. Początek chorobyjest nagły i niespecyficzny (złe samopoczucie, stopniowo narastającagorączka do 40°C, z towarzyszącymi dreszczami i bólami głowy).
Wcięższym przebiegu zakażenia wyróżnia się trzy okresy: początkowo okresobjawów ogólnych (objawy jak wyżej, zwykle bardziej nasilone), następniedochodzi do remisji (1-2 dni), kiedy temperatura ciała osiąga wartościprawidłowe.
Trzeci okres to ponowna gorączka, zwykle z towarzyszącążółtaczką, w ciężkich przypadkach z objawami skazy krwotocznej (krwawewymioty, krwawienia do przewodu pokarmowego, wybroczyny i wylewy do błonśluzowych, narządów wewnętrznych) oraz z niewydolnością nerek, dośpiączki mocznicowej włącznie. Wystąpienie objawów skazy krwotocznejjest niepomyślne rokowniczo.
W przypadkach łagodnych przebieg chorobyjest jednofazowy, objawy ustępują po około tygodniu. W ciężkichprzypadkach do zgonów dochodzi najczęściej w trakcie trzeciego okresuchoroby (4-9 dzień), wśród objawów śpiączki i/lub krwawienia do przewodupokarmowego. Choroba najczęściej przebiega jednak łagodnie, a przebycieżółtej gorączki pozostawia odporność na całe życie.
Rozpoznanie: ustala się na podstawie obrazu klinicznego. Przypadkiskąpoobjawowe mogą pozostać nierozpoznane. Decydujące w procesiediagnostycznym są dodatnie odczyny serologiczne i izolacja wirusa z krwichorego. W wynikach badań laboratoryjnych obserwuje się leukopenię,wzrost poziomu bilirubiny i transaminaz we krwi, wydłużenie czasukrzepnięcia i czasu protrombinowego.
Leczenie: objawowe w warunkach szpitalnych. W ciężkich przypadkachwieloprofilowe leczenie powikłań.
Zapobieganie: szczepienie przeciw żółtej gorączce należy do szczepień obowiązkowych, a okazanie świadectwa wakcynacji, potwierdzonego wpisem do Międzynarodowego Świadectwa Szczepień, stanowi warunek wjazdu do wielu krajów, w których choroba występuje endemicznie.Zgodnie z rezolucją WHA67.
13, przyjętą przez World Health Assembly, od 11.07.2016 r. został zniesiony obowiązek stosowania co 10 lat dawek przypominających szczepionki przeciw żółtej gorączce. Obecnie wakcynacja jedną dawką, udokumentowana w International Certificate of Vaccination, według WHA zabezpiecza podróżnego na całe życie.
Szczepienie powinno być wykonane co najmniej 10 dni przed wyjazdem.
W rejonach endemicznego występowania choroby w Afryce, Ameryce Środkowej i Południowej konieczne jest stosowanie repelentów, moskitier, siatek w oknach pomieszczeń i właściwy ubiór (długie rękawy koszul i nogawki spodni), zwłaszcza od zmierzchu do świtu.
Żółta gorączka
Żółta gorączka, historycznie zwana też żółtą febrą, jest groźną tropikalną chorobą zakaźną wywoływaną przez zawierający RNA wirus żółtej gorączki (Flavivirus) z rodziny Flaviviridae. Choroba może przebiegać pod różnymi postaciami klinicznymi – od łagodnych, nieswoistych objawów grypopodobnych do ciężkiej gorączki krwotocznej, kończącej się śmiercią 50% chorych. Nazwa „żółta gorączka” pochodzi od żółtaczki, objawu, który występuje u części chorych. Wyróżnia się dwie postacie ekologiczne żółtej gorączki: miejską, w której rezerwuarem patogenów jest człowiek, a wektorem komar Aedes aegypti oraz klasyczną postać leśną, w której rezerwuarem wirusów są małpy, a wektorami komary z rodzaju Haemagogus, Sabethes oraz Aedes.
Żółta gorączka występuje endemicznie w strefie tropikalnej i subtropikalnej Afryki Subsaharyjskiej oraz Ameryki Środkowej i Południowej. Należy do grupy poważnych chorób wirusowych określanych jako „gorączki krwotoczne”.
W jaki sposób dochodzi do zachorowania na żółtą gorączkę?
Żółta gorączka jest chorobą wektorową. Przenosi się za pośrednictwem ukłucia przez zakażone komary z rodzajów Aedes, Haemagogus oraz Sabethes. Rezerwuarem choroby są ludzie i małpy.
Choroba przenosi się także za pośrednictwem karmienia piersią. Możliwe są, choć rzadkie, zakażenia krwiopochodne (zakłucia) oraz za pośrednictwem przetaczanej krwi.
Okres wylęgania żółtej gorączki jest krótki i waha się od 3 do 6 dni.
W jaki sposób wirusy wywołują żółtą gorączkę?
Po przedostaniu się do wnętrza organizmu wirusy żółtej gorączki rozprzestrzeniają się w układzie chłonnym, wątrobie i śledzionie oraz atakują krwinki białe, komórki układu krwiotwórczego i siateczkowo-śródbłonkowego, głównie monocyty i makrofagi.
Wirus najbardziej uszkadza wątrobę, nerki i serce. Skutkiem zapalenia wątroby może być wewnątrzwątrobowy zastój żółci (cholestaza) i zaburzenia krzepnięcia.
Wirusy żółtej gorączki można wykryć we krwi obwodowej, śledzionie, węzłach chłonnych, nerkach, płucach oraz, o ile dojdzie do zajęcia ośrodkowego układu nerwowego, także w płynie mózgowo-rdzeniowym.
Zakażenie wirusem żółtej gorączki wiąże się z silnym odczynem gorączkowym i immunosupresją. Leukopenia, czyli zmniejszona liczba krwinek białych, oraz małopłytkowość należą do typowych nieprawidłowości hematologicznych towarzyszących żółtej gorączce.
Jak często i gdzie występuje żółta gorączka?
Żółta gorączka występuje w Polsce sporadycznie, jedynie jako choroba przywleczona. Jest bardzo prawdopodobne, że liczba przypadków choroby będzie zwiększała się w związku z rozwojem ruchu turystycznego i napływem imigrantów z krajów trzeciego świata.
Jak się objawia się żółta gorączka?
Okres wylęgania żółtej gorączki jest krótki (3-6 dni). Początek choroby jest nagły i niecharakterystyczny: występuje złe samopoczucie, gorączka narastająca do 40°C, dreszcze i silne bóle głowy oraz mięśni. Akcja serca jest charakterystycznie zwolniona lub tylko nieznacznie przyspieszona. Wstępną fazę żółtej gorączki określa się jako ostrą.
Jeżeli choroba przebiega łagodnie, co zdarza się najczęściej, wówczas jej przebieg jest jednofazowy. Objawy ustępują po kilku dniach (3-4 dniach), a przebycie zakażenia pozostawia odporność na całe życie.
W ciężkiej postaci żółtej gorączki, która rozwija się u około 15% chorych, tradycyjnie wyróżnia się 3 okresy choroby: początkowy ostry okres objawów ogólnych, następnie krótki (1-2 dni) okres przejściowej, pozornej poprawy z normalizacją temperatury ciała oraz okres toksyczny.
Po okresie przejściowej poprawy gorączka wraca, zwykle towarzyszy jej zwolniona akcja serca i żółtaczka, a w ciężkich przypadkach również objawy zaburzeń krzepnięcia, takie jak wybroczyny i wylewy widoczne na błonach śluzowych, krwawe wymioty, krwawienia do przewodu pokarmowego i narządów wewnętrznych. Wystąpienie objawów skazy krwotocznej rokuje źle.
Może dojść do rozwoju niewydolności nerek, która objawia się wydalaniem niewielkiej ilości moczu, a nawet śpiączki mocznicowej.
Ciężkie przypadki żółtej gorączki mogą prowadzić do zgonu w przebiegu śpiączki i/lub krwawienia do przewodu pokarmowego. Śmiertelność sięga 50%. Do zgonu dochodzi najczęściej 7.-10. dnia w objawach niewydolności wielonarządowej. Może wystąpić żółtaczka, rzadko wysypka.
Ciężki przebieg choroby dotyczy przede wszystkim małych dzieci i osób starszych. Ciężki przebieg dotyczy ponadto chorych z zaburzeniami odporności (zakażeni HIV, pacjenci po przeszczepieniu narządów).
Typowe nieprawidłowości w badaniach laboratoryjnych obejmują leukopenię, małopłytkowość, hiperbilirubinemię i zwiększoną aktywność aminotransferaz.
Jakie powikłania może powodować żółta gorączka?
Objawy kliniczne żółtej gorączki najczęściej ustępują samoistnie w ciągu kilku dni bez pozostawienia następstw. Do najczęstszych powikłań należą zaburzenia krzepnięcia, które wynikają z charakterystycznej dla zakażenia małopłytkowości oraz uszkodzenia naczyń krwionośnych.
Występuje ryzyko krwawień do przewodu pokarmowego i krwotoków wewnętrznych.
U części chorych mogą wystąpić ciężkie powikłania, takie jak zapalenie mięśnia sercowego, niewydolność nerek, zespół ostrej niewydolności oddechowej, zespół wykrzepiania śródnaczyniowego (DIC), rozpad mięśni poprzecznie prążkowanych oraz wtórne zakażenia bakteryjne i grzybicze.
Jak leczy się żółtą gorączkę?
Leczenie żółtej gorączki z powodu braku skutecznych leków przeciwwirusowych polega na terapii podtrzymującej (wyrównywanie zaburzeń gospodarki wodno-elektrolitowej i zaburzeń krzepnięcia) i objawowej (leki przeciwgorączkowe i przeciwbólowe).
Jak lekarz stawia diagnozę żółtej gorączki?
Podejrzenie żółtej gorączki można wysunąć na podstawie wywiadu – warunkiem zakażenia jest pobyt osoby nieszczepionej przeciwko żółtej gorączce w strefie endemicznego występowania choroby.
Do objawów klinicznych, które mogą naprowadzić na właściwe rozpoznanie należą: wysoka gorączka, silne bóle mięśni, zwłaszcza pleców, i żółtaczka.
Jeżeli chory ma typowe wyniki badań krwi (leukopenia z małopłytkowością oraz towarzyszącą hiperbilirubinemią i miernie zwiększoną aktywnością aminotransferaz), to należy wziąć pod uwagę żółtą gorączkę.
Podstawą rozpoznania żółtej gorączki jest wykrycie wirusa żółtej gorączki we krwi i innych materiałach biologicznych metodą hodowli lub PCR. Pośrednim dowodem jest wykrycie swoistych przeciwciał metodą ELISA lub lepiej stwierdzenie serokonwersji lub przynajmniej 4-krotnego wzrostu miana swoistych przeciwciał.
Czy jest możliwe całkowite wyleczenie?
Całkowite wyleczenie żółtej gorączki jest możliwe. Objawy kliniczne choroby ustępują najczęściej samoistnie w ciągu kilku dni, jedynie w rzadkich przypadkach dochodzi do ciężkiego przebiegu choroby i rozwoju powikłań. Przechorowanie pozostawia trwałą odporność.
Co robić w przypadku wystąpienia żółtej gorączki?
W przypadku podejrzenia żółtej gorączki należy bezwzględnie zgłosić się do lekarza. Samodzielnie można doraźnie zastosować leczenie objawowe łagodzące gorączkę (leki przeciwgorączkowe, np.
paracetamol i niesteroidowe leki przeciwzapalne). Zdecydowana większość chorych na żółtą gorączkę wymaga leczenia szpitalnego.
Chociaż żółta gorączka występuje w Polsce bardzo rzadko, nieszczepione osoby wyjeżdżające w rejony endemiczne są narażone na realne ryzyko zakażenia.
Co trzeba robić po zakończeniu leczenia?
Jeżeli żółta gorączka przebiegała łagodnie, zwykle wymaga jedynie oszczędzającego trybu życia do czasu powrotu dobrego samopoczucia. W rzadkich przypadkach ciężkich powikłań powrót do pełni zdrowia może wymagać długotrwałej rehabilitacji.
Co robić, aby uniknąć zachorowania na żółtą gorączkę?
Profilaktyka żółtej gorączki polega na szczepieniach ochronnych oraz zapobieganiu ukąszeniom przez komary, które przenoszą chorobę. Szczepionki przeciwko żółtej gorączce zawierają żywy, atenuowany wirus żółtej gorączki. Pojedyncza dawka uodparnia na okres 10 lat. Szczepienie przeciwko żółtej gorączce jest jedynym szczepieniem obowiązkowym w medycynie podróży.
Okazanie Międzynarodowego Świadectwa Szczepień („żółtej międzynarodowej książeczki szczepień”), stanowi warunek wjazdu do wielu krajów, w których choroba ta występuje endemicznie.
Zapobieganie ukąszeniom przez komary obejmuje unikanie pobytu na terenach zwiększonego ryzyka ukąszeń w okresie największej aktywności komarów (od zmierzchu do świtu), gdy prawdopodobieństwo ukąszenia jest największe.
W razie pobytu na terenie występowania komarów w okresie ich aktywności (od zmierzchu do świtu) ważne jest możliwie szczelne osłonięcie skóry za pomocą odpowiedniego ubrania z długimi rękawami i nogawkami, założenie wysokich skarpet naciągniętych na nogawki, butów z wysoką cholewką i czapki z daszkiem lub kapelusza, które chronią przed ukąszeniami.
Wskazane jest także stosowanie repelentów, czyli środków odstraszających komary, najlepiej zawierających DEET lub permetrynę, które należy rozpylać na ubranie i odsłoniętą skórę, z wyjątkiem twarzy. Permetrynę stosuje się tylko na ubranie. W rejonach endemicznego występowania żółtej gorączki w Afryce, Ameryce Środkowej i Południowej konieczne jest stosowanie moskitier i siatek w oknach wszystkich pomieszczeń.
Szczepienia, o których musisz pamiętać, wybierając się na urlop
O szczepieniach warto pomyśleć niezależnie od kierunku wyjazdu. Zwłaszcza, że do niektórych krajów bez zaświadczenia o zaszczepieniu nie zostaniemy wpuszczeni. Szczegółowych informacji na temat zalecanych i obowiązkowych szczepień w regionie, do którego się wybierasz udzieli ci lekarz medycyny podróży.
Medycyna podróży – kiedy pójść do lekarza
Niektóre choroby występują tylko na pewnych obszarach danego kraju i tylko w określonych porach roku. Dlatego lekarzowi medycyny podróży trzeba podać termin i trasę naszej wyprawy.
Specjaliści mają najświeższe informacje przygotowywane przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) o występujących epidemiach w różnych częściach świata i poinformują nas, przeciwko jakim chorobom powinniśmy się zaszczepić.
Wszystkie szczepienia najlepiej odnotowywać w specjalnej ‘żółtej książeczce’ (International Certificates of Vaccination). Lekarz zapisuje tam rodzaj szczepionki i datę jej przyjęcia. Niektóre kraje wymagają dowodu zaszczepienia w postaci Międzynarodowego Świadectwa Szczepień, które stanowi właśnie „żółta książeczka”.
Do lekarza najlepiej udać się na kilka tygodni przed planowaną wyprawą, ponieważ niektóre szczepionki zapewniają odporność dopiero po pewnym czasie od chwili podania, inne natomiast dla uzyskania pełnej odporności należy przyjąć w kilku dawkach.
Szczepienie na żółtą febrę
Przy wjeździe do niektórych krajów wymagane jest zaświadczenie o zaszczepieniu przeciwko żółtej gorączce, zwanej również żółtą febrą. To przenoszona przez komary choroba, która w skrajnych przypadkach może doprowadzić do śmierci.
Żółta febra występuje w Afryce, Ameryce Południowej i Środkowej np. w Brazylii, Peru, Boliwii, Kenii, Etiopii, Angoli itp. Choroba może przebiegać bezobjawowo, jednak często objawia się bólem głowy, mięśni, wymiotami i gorączką dochodzącą do 40 stopni Celsjusza. Po kilku dniach dochodzi żółtaczka, a w ciężkich przypadkach niewydolność wątroby, nerek i objawy skazy krwotocznej.
Dowód zaszczepienia jest wymagany przy wjeździe do wielu krajów afrykańskich, np. Zanzibaru, Czadu, Kamerunu, Gabonu. Niektóre państwa żądają takiego zaświadczenia, jeśli przyjeżdża się z krajów, gdzie choroba występuje lub nawet od przejeżdżających przez te strefy tranzytem.
Kiedy zaplanujemy podróż z Polski do Wenezueli, nie mamy obowiązku szczepienia. Jeśli jednak będziemy wjeżdżali tam będąc wcześniej np. w Brazylii, musimy być zaszczepieni. Szczepienie powinno być wykonane na 10 dni przed wyjazdem do endemicznego rejonu występowania choroby.
Dur brzuszny zarażenie i objawy
Dur brzuszny to choroba bakteryjna szerząca się przede wszystkim drogą pokarmową. Wywołują ją bakterie, które giną już po kilkunastu minutach w temperaturze 60°C.
Do zakażenia dochodzi najczęściej przez wypicie nieprzegotowanej wody lub spożywanie zanieczyszczonych surowych jarzyn i owoców lub produktów mlecznych.
Prawdopodobieństwo zakażenia wzrasta w krajach o gorącym klimacie, gdzie stan sanitarno-epidemiologiczny jest zły.
Choroba charakteryzuje się wysoką gorączką, silnymi bólami brzucha oraz obecnością krwi w kale. Szczepienie przeciwko durowi brzusznemu zaleca się turystom podróżującym do krajów Afryki, Azji i Ameryki Południowej. Największe zagrożenie zachorowaniem występuje w Indiach. Ochrona po szczepieniu trwa trzy lata – po tym czasie należy przyjąć dawkę przypominającą.
Choroba Heinego-Medina
Źródłem zakażenia jest chory lub nosiciel.
Choroba Heinego-Medina (inaczej poliomyelitys) szerzy się drogą pokarmową i kropelkową przez styczność z osobą zakażoną bądź przedmiotami zanieczyszczonymi przez nią kałem czy wydzieliną z gardła.
Choroba może przebiegać bezobjawowo albo ujawnić się pod postacią porażenia prowadzącego do paraliżu ciała, a w konsekwencji do kalectwa. Jeśli sparaliżowane zostaną mięśnie oddechowe, chory umiera.
W Polsce szczepionka jest obowiązkowa. Narażone na zachorowanie są więc osoby, u których wygasła odporność poszczepienna. Dawkę przypominającą zaleca się przed wyjazdem do krajów tropikalnych Afryki subsaharyjskiej, Indii i Pakistanu. Szczepienie jest ważne 10 lat.
Błonica i tężec
Szczepienia przeciwko tężcowi i błonicy są w Polsce obowiązkowe. Ostatnie szczepienie przypada na 19 rok życia.
Błonica została wyeliminowana w wielu krajach, ale nadal występuje na świecie Jest chorobą bakteryjną przenoszoną drogą kropelkową w następstwie bezpośredniej styczności z chorym lub nosicielem.
Podanie dodatkowej przypominającej dawki szczepionki wydłuża uodpornienie o kolejne 10 lat.
Tężcem można zakazić się poprzez zanieczyszczenie rany. Laseczki tężca występują powszechnie w glebie, kurzu czy nawozie. Do zakażenia może dojść w każdym miejscu na świecie.Choroba jest bardzo groźna.
Powoduje skurcz mięśni, często zaczynający się od mięśni żuchwy i szyi, w 30 proc. przypadków prowadzący do śmierci.
Szczepienie przypominające jest zalecane raz na 10 lat wszystkim dorosłym niezależnie od podróży – również tym którzy nigdzie z Polski nie wyjeżdżają.
Żółtaczka szczepienie i objawy
Przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby WZW B warto zaszczepić się nawet, jeśli nigdzie się nie wyjeżdża, bo prowadzi ono do śmiertelnego raka wątroby.
Żółtaczką typu B można zarazić się wszędzie tam, gdzie dochodzi do przerwania ciągłości skóry przy jednoczesnym niedopilnowaniu zasad higieny np.kiedy się skaleczymy, skorzystamy z pomocy medycznej czy usług dentysty. Ale też u fryzjera, kosmetyczki lub robiąc sobie tatuaż.
Wirus przenoszony jest również drogą. niezabezpieczonych stosunków płciowych. Podanie 3 dawek szczepionki zapewnia długotrwałą odporność.
Wirusowe zapalenie wątroby typu A szerzy się drogą pokarmową. Zachorowania notuje się na całym świecie, szczególnie tam, gdzie warunki sanitarno-higieniczne nie są najlepsze. Okres wylęgania jest długi – nawet do 50 dni, i średnio 28 dni. Po tym czasie nagle pojawia się gorączka, ogólne osłabienie, nudności, bóle pod prawym łukiem żebrowym.
Kilka dni później dochodzi ciemne zabarwienie moczu, bóle głowy i brak apetytu. Choroba może mieć ciężki przebieg, a objawy utrzymują się przez kilka tygodni. Powrót do zdrowia następuje w ciągu kilku miesięcy.
Ze względu na długi okres wylęgania choroby szczepienie przeciwko WZW A warto wykonać nawet w ostatnim tygodniu przed wyjazdem ponieważ organizm ma szansę wytworzyć odporność zanim wirus rozwinie się w organizmie.
A w Polsce kleszcze
Kleszcze występują niemal wszędzie. Najaktywniejsze są od maja do początku sierpnia oraz we wrześniu. Jeden osobnik może zarazić człowieka kilkoma chorobami, w tym kleszczowym zapaleniem mózgu. Wciąż nie wynaleziono leku na tę chorobę. Może ona doprowadzić do paraliżu, głuchoty, zaburzeń psychicznych, a nawet śmierci. Na szczęście, skutecznie chroni przed nią szczepionka.
Aby uzyskać odporność przed uaktywnieniem się kleszczy, warto zaszczepić się wiosną. Dzieci można szczepić po ukończeniu pierwszego roku życia. Według WHO, kleszczowe zapalenie mózgu prowadzi do trwałych następstw neurologicznych aż u 58 proc. pacjentów, a u 1-4 proc. kończy się zgonem.
Szczepionka nie zwalnia z myślenia
Warto podkreślić, że przyjęcie szczepienia przeciwko chorobom zakaźnym charakterystycznym dla danego regionu świata nie zwalnia podróżujących z zachowania rozsądku i przestrzegania zasad profilaktyki nieswoistej np.
ochrony przed ukąszeniami owadów (repelenty, odpowiedni ubiór, moskitiery), powstrzymywania się od spożywania pokarmów i napojów z niepewnego źródła (zwłaszcza surowych, serwowanych na zimno i napojów z lodem) i higieny osobistej, szczególnie częstego mycia rąk.
Dowiedz się więcej
Zagrożenia związane z podróżami do krajów tropikalnych
https://kosmos.ptpk.org/index.php/Kosmos/article/view/795
Szczepienia przed wyjazdem
https://www.medicover.pl/o-zdrowiu/szczepienia-przed-wyjazdem,6210,n,3710
Dziecko w podróży
https://journals.viamedica.pl/forum_medycyny_rodzinnej/article/view/39784
Szczepionka przeciwko żółtej gorączce
1. Co to jest żółta gorączka?
Żółta gorączka jest poważną chorobą wywoływaną przez wirusa żółtej gorączki. Znajduje się w określonych rejonach Afryki i Ameryki Południowej.
Żółta gorączka jest przenoszona przez ukłucia zakażonego komara. Nie można się zarazić od innej osoby.
Osoby chorujące na żółtą gorączkę zwykle są hospitalizowane. Żółta gorączka może powodować:
- gorączkę, objawy grypo-podobne
- żółtaczkę (zażółcenie skóry i oczu)
- krwawienie z różnych miejsc ciała
- niewydolność wątroby, nerek, oddechową i innych narządów
- śmierć (20 – 50% poważnych przypadków)
2. Jak można zapobiegać żółtej gorączce?
Szczepionka przeciwko żółtej gorączce
Szczepionka przeciwko żółtej gorączce może zapobiec wystąpieniu żółtej gorączki.
Szczepionka przeciwko żółtej gorączce może być podawana tylko w wyznaczonych punktach szczepień.
Po zaszczepieniu powinieneś otrzymać podbite i podpisane Międzynarodowe Świadectwo Szczepień – International Certificate of Vaccination or Prophylaxis (tzw. żółtą książeczkę). Aktualnie zgodnie z zaleceniami WHO szczepienie przeciwko żółtej gorączki wykonuje się raz w życiu, jedynie w szczególnych przypadkach powtarzane jest szczepienie.
Aby móc przekroczyć granicę w określonych krajach żółta książeczka jest obowiązkowa.Podróżnicy, którzy nie będą mieli dowodu na zaszczepienie mogą otrzymać szczepienie na granicy lub zostaną zatrzymani na 6 dni w celu upewnienia się iż nie są chorzy.
Przedyskutuj plan podróży z lekarzem lub pielęgniarką przed otrzymaniem szczepionki. Sprawdź czy kraj do którego się wybierasz wymaga szczepienia przeciwko żółtej gorączce np. na stronie CDC – www.cdc.gov/travel.
Inne metody zapobiegania
Inną metodą zapobiegania żółtej gorączce jest zapobieganie pokłuciom przez komary poprzez:
- pozostawanie w dobrze osłoniętych lub klimatyzowanych pomieszczeniach,
- ubranie które osłania większą część ciała,
- używanie skutecznych repelentów, takich jak te które zawierają DEET.
3. Szczepionka przeciwko żółtej gorączce
Szczepionka przeciwko żółtej gorączce jest szczepionką żywą z osłabionym wirusem (atenuowanym). Podawana jest w pojedynczym zastrzyku. Zgodnie z aktualnymi rekomendacjami WHO szczepionka jest podawana w większości przypadków raz w życiu.
Szczepionka przeciwko żółtej gorączce może być podana w tym samym czasie z większością innych szczepień.
Kto powinien zostać zaszczepiony przeciwko żółtej gorączce?
- Osoby od 9 miesiąca życia do 59 roku życia, które podróżują lub żyją w rejonach zagrożenia żółtą gorączką, lub podróżują do krajów gdzie jest obowiązek szczepienia.
- Personel laboratoryjny który może być eksponowany na wirusa żółtej gorączki lub wirusa w szczepionce.
Informacje dla podróżników można znaleźć na stronie CDC (cdc.
gov/travel), Światowej Organizacji Zdrowia (www.who.int).
Nie powinno się oddawać krwi przez 14 dni po podaniu szczepionki, ze względu na ryzyko przeniesienia wirusa przez krew w tym okresie. W Polsce dyskwalifikuje się dawców na okres 4 tygodniu po podaniu szczepionki z atenuowanymi wirusami takimi jak wirus żółtej gorączki – https://krwiodawcy.org/dyskwalifikacje.
4. Kto nie powinien otrzymać szczepionki?
- Każda osoba z ciężką (zagrażającą życiu) reakcją alergiczną na jakikolwiek składnik szczepionki, włączając w to jaja, białko kurze, żelatynę lub osoba która miała ciężką reakcję alergiczną na poprzednią dawkę szczepionki przeciwko żółtej gorączce nie powinna dostać szczepionki przeciwko żółtej gorączce. Powiedz swojemu lekarzowi jeżeli masz jakąkolwiek ciężką alergię.
- Niemowlęta poniżej 6 miesiąca życia nie powinny być szczepione przeciwko żółtej gorączce.
- Powiedz swojemu lekarzowi jeżeli:
- Jesteś zakażony HIV/AIDS lub masz inną chorobę, która powoduje upośledzenie układu immunologicznego.
- Twój układ immunologiczny jest osłabiony jako rezultat raka lub z innego powodu medycznego takiego jak przeszczep lub radioterapia lub leków (kortykosteroidy, chemioterapia, inne leki wpływające na układ immunologiczny).
- Jeżeli Twoja grasica została usunięta lub masz chorobę taką jak miastenię gravis, zespół DiGeorge czy grasiczaka.
Twój lekarz pomoże Ci zdecydować czy możesz otrzymać szczepionkę.
- Osoby powyżej 60 roku życia i starsze, które nie mogą uniknąć podróży do rejonów występowania żółtej gorączki powinny przedyskutować szczepienie z lekarzem. Mogą być one w grupie zwiększonego ryzyka wystąpienia poważnych powikłań po szczepieniu.
- Niemowlęta pomiędzy 6 a 8 miesiącem życia, kobiety w ciąży, kobiety karmiące powinny unikać podróży w rejony występowania żółtej gorączki, ewentualnie zalecamy odłożenie podróży. Jeżeli podróży nie da się uniknąć należy omówić szczepienie z lekarzem.
Jeżeli nie można podać szczepionki z przyczyn medycznych a jest wymagany dowód szczepienia w podróży, twój lekarz może napisać dokument, który zwalnia z obowiązku szczepienia jeżeli uzna iż ryzyko jest akceptowalnie niskie. Jeżeli planujesz używać dokumentu zwalniającego z obowiązku szczepienia powinieneś skontaktować się z ambasadą kraju docelowego po więcej informacji.
5. Jakie jest ryzyko związane ze szczepieniem przeciwko żółtej gorączce?
Szczepienie, jak każdy lek, może spowodować poważne komplikacje. Jednak ryzyko spowodowania poważnych powikłań przez szczepionkę takich jak śmierć jest ekstremalnie niskie.
Umiarkowane działania niepożądane
Szczepienie przeciwko żółtej gorączce wiązano z wystąpieniem gorączki i bólu, bolesnością, zaczerwienieniem lub obrzękiem w miejscu podania szczepionki.
Te problemy występują u 1 na 4 osoby. Zwykle zaczynają się szybko po podaniu szczepionki i mogą utrzymywać się do tygodnia.
Poważne działania niepożądane
- Ciężka reakcja alergiczna na składnik szczepionki (około 1 osoba na 55 000).
- Ciężka reakcja układu nerwowego (około 1 osoba na 125 000).
- Zagrażające życiu zachorowanie z niewydolnością narządową (około 1 osoba na 250 000). Ponad połowa z tych osób umiera.
Nie raportowano dwóch ostatnich powikłań u osób, które otrzymały szczepienie przypominające.
6. Co jeżeli dojdzie do poważnych powikłań?
Czego powinienem szukać?
- Zwróć uwagę na wszystko co cię niepokoi, objawy takie jak ciężka reakcja alergiczna, wysoka gorączka, zmiana zachowania, objawy grypo-podobne występują 1-30 dni po szczepieniu.
Do objawów ciężkiej reakcji alergicznej należy zaliczyć pokrzywkę, obrzęk twarzy i gardła, trudności z oddychaniem, szybkie bicie serca, zawroty głowy i osłabienie.
Objawy te mogą pojawić się kilka minut do kilku godzin po podaniu szczepionki.
Co powinienem zrobić?
- Jeżeli uważasz iż jest to ciężka reakcja alergiczna lub inny stan zagrażający życiu, który nie pozwala na czekanie zadzwoń po pogotowie 112 lub 999 lub zgłoś się do najbliższego szpitala. W innym przypadku zadzwoń do swojego lekarza.
- Następnie reakcja ta powinna zostać zgłoszona do Departamentu Monitorowania Niepożądanych Działań Produktów Leczniczych Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych: Al. Jerozolimskie 181C, 02-222 Warszawa tel. + 4822 492 1301; faks: +4822 492 1309, email: [email protected] lub poprzez stronę internetową urpl.gov.pl | Zgłoś działanie niepożądane, lub przez aplikację mobilną dla Androida – Mobit Skaner – instrukcja PDF. Zgłoszenia może dokonać Twój lekarz, ale także pacjent może tego dokonać samodzielnie. Dzięki zgłaszaniu działań niepożądanych można będzie zgromadzić więcej informacji na temat bezpieczeństwa stosowania szczepionki.
7. Gdzie mogę się dowiedzieć więcej?
Szczepienia dla podróżujących. Co warto wiedzieć?
Co zrobić: Znaleźć punkt medycyny podróży, który nam odpowiada ceną, lokalizacją lub jednym i drugim. Umówić się na wizytę w poradni, najlepiej telefonicznie.
Co najmniej sześć tygodni przed planowanym wyjazdem dobrze jest skonsultować się z lekarzem w punkcie medycyny podróży. Chodzi o to, aby na spokojnie wykonać wszystkie szczepienia i aby miały one czas zacząć działać.
Na wizytę najlepiej umówić się telefonicznie. Oczekiwanie na nią nie trwa długo. Llekarz powinien przyjąć Cię w przeciągu kilku dni.
Listę miejsc, gdzie można zaszczepić się przed podróżą można znaleźć na przykład na stronie Głównego Inspektoratu Sanitarnego.
Jak przygotować się do wizyty w punkcie medycyny podroży?
Co zrobić: Zgromadzić wszelkie informacje, które mogą być potrzebne lekarzowi np. o swoich chorobach, lekach, a także przynieść wykaz dotychczasowych szczepień, by móc ocenić ich ważność. Udać się do poradni na szczepienie dla podróżujących.
Zanim otrzymasz szczepionkę, lekarz Cię zbada. Jest to tak zwana „kwalifikacja do szczepienia”, ponieważ aby doszło do skutku trzeba być zdrowym. Nawet katar może być przeciwwskazaniem. Lekarz przeprowadzi wywiad dotyczący Twojego stanu zdrowia.
Zapyta o przyjmowane leki, przewlekłe choroby, alergie, a także o ciążę (planowaną lub już poczętą) itp. Weźmie pod uwagę wszystkie te okoliczności, zanim skieruje podróżnika na szczepienie.
Dlatego przed wizytą przypomnij sobie, kiedy miałaś/miałeś ostatnie szczepionki (i gdzie położyłaś/położyłeś książeczkę szczepień).
Sprawdź, gdzie jeżdżą Polacy, żeby się leczyć.
Uwaga dla rodziców małych podróżników: w przypadku dzieci dawki wyznacza lekarz np. dur brzuszny taki sam dla wszystkich, ale żółtaczka WZW A różni się od tej dla dorosłych.
To, jakie szczepienia otrzymasz, zależy od tego, do jakiego miejsca na świecie się wybierasz.
Lekarz w punkcie szczepień medycyny podróży będzie bazował na tabeli szczepień zalecanych i obowiązkowych przed wyjazdem do różnych krajów świata.
Jest ona aktualizowana na podstawie wytycznych Światowej Organizacji Zdrowia WHO, bieżącego Programu Szczepień Ochronnych czy takich instytucji jak amerykańska Centers for Disease Control and Prevention.
Ważne jest również, do jakiego region kraju podróżujesz. Na przykład, jeśli wybierasz się na dłużej na południe Wietnamu (ze względu na przypadki tej choroby w delcie Mekongu), warto rozważyć ochronę przeciw malarii. W pozostałych przypadkach nie jest to aż tak bardzo konieczne.
Wyprawa w tropikalne zakątki np. strefa równikowa powoduje, że zalecanych opcji szczepień pojawia się więcej. Natomiast na terenie Europy czy USA obowiązują podobne wymagania, jak w Polsce. Nie musisz więć dodatkowo się szczepić.
Oczywiście, wyjazd stanowi okazję, do przypomnienia innych szczepień (np. żółtaczka typu B, tężec itp). Nie znaczy to, że przed podrożą w dzikim pędzie masz wykonywać je wszystkie.
Takie uzupełnienia lekarze zalecają także ogólnie, niezależnie od podróży, w którą planujesz wyruszyć.
Co to jest żółta książeczka?
Co robić: Spakuj książeczkę szczepień do plecaka, aby móc pokazać na granicy lub gdy na miejscu będziesz zmuszona/zmuszony skonsultować się medycznie.
U lekarza medycyny podróży/punkcie szczepień dla podróżujących zagranicę dostaniesz Międzynarodową Książeczkę Szczepień (żółtą książeczkę). Podczas przekraczania granicy innego państwa, możesz zostać poproszony/poproszona o jej pokazanie. Szczególnie tam, gdzie wymaga się szczepień obowiązkowych (np.
niektóre kraje afrykańskie, Arabia Saudyjska). Wpisywane są tu także szczepienia zalecane wraz z datą kolejnej dawki przypominającej. Dzięki temu łatwiej kontrolować poziom odporności i przyjmowanie kolejnych szczepionek. Książeczkę szczepień można potraktować także jako dokument informacyjny dla lekarzy w innym kraju.
Najlepiej trzymaj ją w tym samym miejscu co paszport.
Jakie szczepienia obowiązkowe w podróży?
Co zrobić: Po konsultacji z lekarzem zaszczepić się i bezpiecznie wyruszyć w egzotyczną podróż.
Szczepienia obowiązkowe dla podróżnych to takie, które musisz wykonać, żeby móc wjechać do danego kraju. Nie jest ich wcale bardzo dużo. Na przykład przed wyjazdem do Angoli, Nigeru czy RPA koniecznie zaszczep się na żółtą febrę. Niektóre kraje (np.
Australia, Tajlandia, Wietnam) także wymagają szczepienia na tę chorobę, gdy przyjeżdżasz do nich bezpośrednio z terenów, gdzie żółta gorączka występuje. Natomiast jeśli wybierasz się do Arabii Saudyjskiej, Gambii lub Libii obowiązkowo musisz zaszczepić się na menigokoki.
Dur brzuszny, WZW A, czyli szczepienia zalecane i co warto o nich wiedzieć?
Co zrobić: Zaszczepić się, jeśli to zmniejszy u Ciebie strach przed chorobami tropikalnymi, a następnie cieszyć się nowymi smakami i doświadczeniami.
Marzysz o egzotycznych podróżach i planujesz podbój dalekich zakątków świata? W czasie przygotowań do wyjazdu na pewno napotkasz również temat szczepień zalecanych dla podróżujących. To takie, których nie musisz wykonywać, ale jest to dodatkowe zabezpieczenie.
Szczepionki na dur brzuszny i WZW A (Wirusowe Zapalenie Wątroby typu A) należą do najczęściej zalecanych. Przede wszystkim przed wyjazdem do krajów azjatyckich, południowoamerykańskich i afrykańskich między innym takich, jak: Indie, Chile, Brazylia. Te choroby wiążą się z higieną pokarmową. Dlaczego? Zarazić można się poprzez spożycie zainfekowanego wirusem jedzenia lub wody.
Zanieczyszczenia te spowodowane są często brakiem dbania o czystość osób je przygotowujących.
Pamiętaj, to że się nie zaszczepisz na choroby tropikalne nie oznacza, że od razu na nie zachorujesz. Wielu turystów tego nie robi.
Nie zmienia to faktu, że warto znać wszystkie potencjalne egzotyczne choroby, aby móc świadomie zadbać o pełny komfort i bezpieczeństwo swojej podróży. Najlepszym przewodnikiem po świecie szczepień dla podróżujących będzie rozmowa z lekarzem.
Podpytaj też podróżujących w dalekie zakątki świata znajomych, a przede wszystkim zdaj się na zdrowy rozsądek.
Zachorowanie po zjedzeniu posiłku na jednej z azjatyckich ulic ma spędzać Ci sen z powiek? Szczepienia podróżne będą dobrym pomysłem. To, że należy zwracać uwagę na to, co i gdzie się je czy pije, nie oznacza jednak, że musisz panikować po każdym kontakcie z niegotowanym jedzeniem czy bieżącą wodą np. w Kambodży.
Ile kosztują szczepienia dla podróżujących?
- Co zrobić: Porównać ceny poszczególnych poradni czy punktów szczepień.
- PS: Dowiedz się więcej o ubezpieczeniu podróżnym.
- Przykładowy cennik szczepień podróżnych
Koszt wizyty w punkcie medycyny podróży zależy od rodzaju placówki, a także cen obowiązujących w danym mieście.
Cenniki zazwyczaj znajdują się na stronach internetowych tych poradni, informację o kosztach można też bez problemu uzyskać przez telefon.
| Wizyta u lekarza + książeczka szczepień | ok. 100 zł, 170 zł |
| WZW A | 165 zł, 182 zł |
| Żółta Febra/żółta gorączka | 180 zł, 248 zł |
| Meningokoki | 180 zł, 235 zł |
| Leki na malarię – lekarz wypisuje receptę, ceny zależą od apteki | 140-210 zł |
| Dur brzuszny | 190 zł, 282 zł |
Ten artykuł został zaktualizowany 17 października 2019 roku.
Skyscanner to wiodąca na świecie wyszukiwarka podróży, oferująca natychmiastowe porównanie milionów lotów, a także hoteli i wypożyczalni samochodów.
Przeciwwskazania do szczepień
Jakie są przeciwwskazania do szczepienia?
Każdą szczepionkę należy rozpatrywać indywidualnie, podobnie jak każdy pacjent przed szczepieniem musi zostać zbadany. Zawsze jednak przeciwwskazaniem do szczepień jest ostra choroba infekcyjna przebiegająca z gorączką lub nawet bez gorączki.
Przykładem takiej choroby może być angina, zapalenie oskrzeli, zakażenie układu moczowego, ospa wietrzna lub mononukleoza zakaźna. Nie wolno także szczepić pacjentów z zaostrzeniem przewlekłej choroby, np. astmy oskrzelowej lub reumatoidalnego zapalenie stawów.
W przypadku żywych szczepionek przeciwwskazaniem są poważne zaburzenia odporności, zarówno wrodzone, jak i nabyte. Nie każdą szczepionkę można podać ciężarnej, pacjentowi po przeszczepieniu szpiku, z zaburzeniami odporności, z ciężkimi reakcjami alergicznymi w wywiadzie, a także zakażonemu wirusem HIV.
Podejmując decyzję o szczepieniu, trzeba także kierować się wiekiem pacjenta. Najlepszym przykładem są szczepionki typu 5 w 1: Pentaxim i Infanrix IPV Hib. Pierwszą z nich można podawać do 24 miesiąca życia dziecka (czyli 2,5-latek nie może jej otrzymać), zaś drugą do 36 miesiąca życia (bez obaw można ją podać 2,5-latkowi).
Należy także pamiętać o odstępach między szczepieniami. Przykładowo, drugiej dawki szczepionki przeciwko rotawirusom nie można podać po 20 dniach od pierwszej, ale najwcześniej upłynięciu 4 tygodni.
Natomiast NIE stanowi przeciwwskazań do szczepienia katar, okres rekonwalescencji po przebytej chorobie, kontakt z chorobą zakaźną, karmienie piersią, niedożywienie, niedostateczne przyrosty masy ciała u niemowlęcia czy wystąpienie gorączki, obrzęku lub zaczerwienia w miejscu ukłucia po poprzedniej szczepionce.
Jakich szczepień należy unikać w przypadku alergii na białko jaja kurzego?
Spośród szczepionek dostępnych w Polsce na fibroblastach kurzych namnażana jest szczepionka przeciwko odrze, śwince i różyczce a także przeciwko kleszczowemu zapaleniu mózgu. Szczepionka przeciwko żółtej gorączce i grypie wytwarzane są na zarodkach kurzych.
Pacjenci, którzy jedzą jajka mogą dostać te szczepionki bez najmniejszych wątpliwości. Przeciwwskazaniem do szczepienia jest jedynie wystąpienie wcześniej bardzo silnej reakcji alergicznej po kontakcie z jakiem, np. zjedzeniu jajecznicy.
W sytuacji wątpliwej rozwiązaniem jest porada u alergologa i wykonanie testów alergicznych.
Po jakim czasie od przebytej infekcji można szczepić dziecko?
Szczepień nie wolno podawać w okresie umiarkowanej lub ciężkiej infekcji. Ale trzeba je jak podać najszybciej jak to możliwe po ustąpieniu choroby.
Nie ma obecnie ściśle określonego okresu czasu, jaki musi upłynąć od zakończenia choroby do podania szczepionki. Decyduje stan pacjenta, bo przecież infekcja infekcji nierówna.
Antybiotykoterapia nie jest przeciwwskazaniem do szczepienia, ale jest nim przyczyna podania antybiotyku.
Ile musi minąć czasu po ospie wietrznej, aby umówić się na szczepienie?
Kiedyś uważano, że musi upłynąć trzy miesiące po infekcji spowodowanej wirusem ospy wietrznej, aby podać dowolną szczepionkę. Obecnie nie ma takich zaleceń. Podobnie ma się rzecz po przechorowaniu mononukleozy, zapalenia płuc czy zakażeniu układu moczowego.
Wszystko zależy od stanu pacjenta, jego samopoczucia, a przede wszystkim wyniku badania lekarskiego. Wyjątkiem jest podanie szczepionki przeciwko odrze, śwince i różyczce (MMR II, Priorix) pacjentowi po przebytej ospie wietrznej.
Zaleca się minimalny odstęp 4 tygodni, podobnie jak między szczepieniami przeciwko odrze, śwince i różyczce a ospie wietrznej.
Czy można zaszczepić zakatarzone dziecko?
Katar lub inna łagodna infekcja nie powinna stanowić opóźnienia w realizacji szczepień. Ale zawsze należy kierować się rozsądkiem. Dlatego łagodny katar, który trwa kilka dni, nie powinien być przeciwwskazaniem do szczepienia.
Jednak lekarz może zdecydować o odroczeniu o kilka dni szczepienia, gdy od kilku godzin dziecko ma katar, jest marudne i ma gorszy apetyt.
To mogą być objawy rozwijającej się infekcji, która szybko może przerodzić się w ostrą infekcję z gorączką.
które dotyczą tego zagadnienia.
Czym jest szczepionka i czemu służy?
Tak zwana szczepionka jest preparatem pochodzenia biologicznego. Zawiera ona w sobie antygen.
Zadaniem owego antygenu jest pobudzenie układu odpornościowego organizmu, aby ten rozpoznał antygen jako coś obcego, podjął walkę w celu zniszczenia go i w konsekwencji utworzył pamięć poszczepienną.
Pamięć poszczepienna sprawia, że odpowiedź immunologiczna będzie o wiele silniejsza i szybsza, jeżeli dojdzie do kontaktu z antygenem (nie chodzi tutaj o kolejną szczepionkę, a o faktyczny kontakt z danym wirusem).
Dzięki wcześniejszemu zaszczepieniu się na określony wirus, w przypadku kontaktu z nim, istnieje bardzo duże prawdopodobieństwo, że choroba będzie miała znacznie łagodniejszy przebieg lub też w ogóle nie dojdzie do zarażenia. Odporność poszczepienna może utrzymywać się od kilku tygodni do kilku lat, później szczepienie należy powtórzyć.
Istnieje kilka typów szczepionek. Obecnie najbardziej popularne są tak zwane szczepionki skojarzone. W praktyce podanie jednej takiej szczepionki oznacza uodpornienie Pacjenta na kilka różnych chorób. Są to szczepionki o wysokiej skuteczności.
Szczepionki poliwalentne natomiast uodparniają na jedną chorobę, ale w swoim składzie mają kilka serotypów tego samego gatunku drobnoustroju.
Szczepionki monowalentne uodparniają na jedną chorobę, zawierają w składzie jeden gatunek drobnoustroju bądź antygeny z określonego drobnoustroju.
Szczepienie wykonywane jest zazwyczaj poprzez zrobienie zastrzyku. Istnieją jednak również szczepionki podawane doustnie, a także do nosa.
Czy szczepionka może być niebezpieczna?
Oto pytanie, na które odpowiedź pragną poznać wszyscy zatroskani o zdrowie swoich pociech rodzice. A zatem odpowiadamy:
Szczepionki zostały stworzone po to, aby zapobiegać chorobom. Powikłania po podaniu szczepionki są zjawiskiem wyjątkowo rzadkim.
Naturalnie, mogą wystąpić pewne niepożądane odczyny poszczepienne, jednak w przeważającej większości przypadków mowa tutaj o obrzęku i zaczerwienieniu w okolicy szczepienia.
Dziecko może mieć nieco podwyższoną temperaturę ciała, może być płaczliwe i osłabione.
W szczepionkach wykorzystuje się zabite lub żywe drobnoustroje.
Choć brzmi to nieco strasznie, należy zdawać sobie sprawę z tego, że owe żywe drobnoustroje są atenuowane, co oznacza, że ich zjadliwość jest znacznie osłabiona.
W związku z tym nie mają one zdolności do wywoływania choroby, a jednocześnie prowokują organizm do wytworzenia przeciwciał. Drobnoustroje do szczepionek pozyskiwane są w warunkach laboratoryjnych przy zachowaniu wszelkich norm i zasad bezpieczeństwa.
Kiedy nie można szczepić?
Istnieją pewne przeciwwskazania do wykonania szczepienia. Przede wszystkim szczepieniu nie można poddawać się w czasie choroby, gdy organizm jest osłabiony, przeciwwskazaniem jest również gorączka. Ponadto zaburzenia odporności oraz uczulenie na składniki szczepionki.
Obowiązek szczepienia
W Polsce istnieje obowiązek wykonywania szczepień do ukończenia 19. roku życia.
Ponadto obowiązek regularnych szczepień nałożony jest na osoby, które w wyjątkowy sposób narażone są na kontakty z drobnoustrojami, chodzi tu przede wszystkim o osoby wykonujące zawody medyczne.
Jeżeli ktoś uchyla się od obowiązku zaszczepienia dziecka, może ponieść konsekwencje prawne (grzywna, kara nagany).
Zdecydowanie najwięcej szczepionek dziecko musi przyjąć w pierwszym roku życia.
Dziecko pierwsze szczepionki otrzymuje już w ciągu 24 godzin po urodzeniu, są to szczepionki przeciw WZW czyli wirusowemu zapaleniu wątroby oraz przeciw gruźlicy.
Druga dawka przeciw WZW podawana jest w drugim miesiącu życia dziecka. Wówczas też obowiązkowo szczepi się dzieci przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi (jedna szczepionka DTP) oraz przeciwko Haemophilus influenzae typu b.
Kolejne szczepionki wykonane są pomiędzy 3. a 4. miesiącem życia dziecka. Są to druga dawka przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi, pierwsza dawka przeciw polio, druga dawka przeciw Haemophilus influenzae.
Pomiędzy 5. a 6. miesiącem podaje się trzecią dawkę przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi, trzecią dawkę przeciw Haemophilus influenzae oraz drugą dawkę przeciw polio. W 7. miesiącu dziecko otrzymuje ostatnią dawkę przeciw WZW.
Szczepienia w drugim roku życia dziecka zaczynają się pomiędzy 13. a 14. miesiącem. Wówczas dziecko musi być zaszczepione przeciwko odrze, śwince i różyczce (pierwsza dawka – jedna szczepionka). Pomiędzy 16. a 18. miesiącem podaje się czwartą dawkę przeciw Haemophilus influenzae oraz błonicy, tężcowi i krztuścowi, a także trzecią dawkę przeciw polio.
Następne szczepienia obowiązkowe mają miejsce dopiero w szóstym roku życia dziecka. Są to szczepienia przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi oraz przeciw polio (doustnie, dawka przypominająca). W 10., 11. i 12.
roku życia dziecko szczepione jest przeciw odrze, śwince i różyczce. W wieku 14 lat dziecko przechodzi kolejny cykl szczepień przeciw WZW (trzy dawki) oraz szczepione jest przeciwko błonicy i tężcowi. Ostatnia obowiązkowa szczepionka ma miejsce w 19.
roku życia, jest to szczepionka przeciw błonicy i tężcowi.