Zwężenie przestrzeni międzykręgowej – leczenie i objawy

Dyskopatia na poziomie L4 L5 może być przyczyną bólu oraz innych objawów. Nowoczesne i skuteczne leczenie najczęściej pozwala uniknąć operacji. Polega ono na stosowaniu zastrzyków nadtwardówkowych, specjalnych ćwiczeń na kręgosłup oraz indywidualnie dobranej rehabilitacji.

Co to jest dyskopatia na poziomie L4 S5?

Dyski międzykręgowe są krążkami, z których zbudowany jest kręgosłup. Dysk to struktura znajdująca się między kręgami, której głównym zadaniem jest amortyzacja urazów. Jego wnętrze zawiera jądro miażdżyste, które normalnie jest dobrze uwodnione, co nadaje dyskowi sprężystość i wysokość. Jądro miażdżyste jest zamknięte wewnątrz dysku przez pierścień włóknisty.

Poziom L4 L5 kręgosłupa bez cech dyskopatii

Dyskopatia na poziomie L4 L5 to inaczej choroba dysku położonego w kręgosłupie lędźwiowym pomiędzy kręgami L4 i L5.  Często pojawia się ona w opisach rezonansu magnetycznego oraz RTG kręgosłupa lędźwiowego. Może ona reprezentować różne schorzenia dysku, do których należą:

• uszkodzenie pierścienia włóknistego (pęknięcie dysku)
• wypuklina kręgosłupa
• przepuklina kręgosłupa (wypadnięcie dysku)
• dyskopatyczne obniżenie przestrzeni międzykręgowej
• dyhydratacja krążków międzykręgowych

Dyskopatii mogą towarzyszyć zmiany zwyrodnieniowe typu Modic w obrębie przyległych kręgów.

Uszkodzenie pierścienia włóknistego na poziomie L4 L5

Pierścień włóknisty czasami pęka i pojawia się w nim szczelina, przez którą mogą się wydostawać drażniące substancje.

W części przypadków takie uszkodzenie nie daje żadnych objawów, ale zdarza się, że pacjenci odczuwają ból kręgosłupa lędźwiowego promieniujący do nóg.

Objawy są często nietypowe i niestałe, dlatego chorzy często długo czekają na prawidłową diagnozę i skuteczne leczenie.

Uszkodzenia pierścienia włóknistego na poziomie L5S1

Wypuklina krążka międzykręgowego L4 L5

Rozluźnienie pierścienia włóknistego na poziomie L4 L5 prowadzi do jego uwypuklenia, czyli wypukliny, która może uciskać worek oponowy oraz modelować korzenie nerwowe w zachyłkach bocznych.

Często jednak niewielkie wypukliny nie dają żadnych objawów, gdyż jeżeli pierścień włóknisty jest jedynie rozluźniony i nie dochodzi do jego przerwania, jądro miażdżyste nie wydostaje się na zewnątrz i nie powoduje zapalenia korzonków nerwowych.

Wypuklina na poziomie L4 L5

Przepuklina L4 L5

Przepuklina jądra miażdżystego na poziomie L4 L5 polega na wyciśnięciu jądra miażdżystego przez rozerwany pierścień włóknisty. Przepuklinę potocznie nazywa się wypadniętym dyskiem.

Może ona dawać bardzo silne objawy, gdyż często uciska na korzenie nerwowe i worek oponowy oraz powoduje zapalenie i obrzęk.

Objawem przepukliny na poziomie L4 L5 jest silny ból promieniujący do nogi, czyli rwa kulszowa lub rwa udowa.

Przepuklina na poziome L4 L5

Ze względu na kształt przepukliny jest ona opisywana jako:

• protruzja krążka międzykręgowego 
• ekstruzja krążka międzykręgowego 
• sekwestracja dysku, czyli urwanie się  przepukliny od dysku z wytworzeniem tak zwanego sekswestru

Wszystkie te postacie mogą powodować silny ból rwy kulszowej. Nawet niewielka protruzja może czasem dawać dręczące objawy. Jednak z reguły to ektruzje i sekwestracje powodują najsilniejszy ból, a czasem nawet groźnie objawy neurologiczne.

Dyskopatyczne obniżenie przestrzeni międzykręgowej

Dyskopatyczne obniżenie przestrzeni międzykręgowej na poziomie L4 L5 może być widoczne w RTG, tomografii komputerowej lub rezonansie magnetycznym kręgosłupa lędźwiowego.

Świadczy ono o zmniejszenie się wysokości dysku, czyli również o zmniejszeniu się jego zdolności amortyzacyjnych.

Dyskopatia lędźwiowa może prowadzić do powstawania zmian zwyrodnieniowych oraz bólu stawów międzywyrostkowych.

Dehydratacja

Dehydratacja krążka międzykręgowego na poziomie L4 L5 może być wykazana w rezonansie magnetycznym i świadczy o spadku zawartości wody wewnątrz dysku. Często jest to wynikiem przepukliny kręgosłupa, która zawiera w sobie uwodnione jądro miażdżyste. Czasem jednak dyski ulegają dehydratacji stopniowo, bez przerwania pierścienia włóknistego.

Objawy dyskopatii L4 L5

Objawy dyskopati na poziomie L4 L5 to:

• ból kręgosłupa lędźwiowego
• ból promieniujący do nogi (rwa kulszowa lub rwa udowa)
• objawy neurologiczne

Ból kręgosłupa lędźwiowego

Ból kręgosłupa lędźwiowego to często pierwszy objaw dyskopatii L4 L5. Najczęściej pojawia się w dolnej części lędźwi. Z czasem może przejść w ból kręgosłupa promieniujący do nogi lub ustąpić.

Ból promieniujący do nogi

Przepuklina kręgosłupa powoduje zapalenie, obrzęk i pogrubienie korzeni nerwowych. Objawia się to bólem pośladka promieniującym do nogi. W przypadku przepukliny na poziomie L4 L5 uciskane lub modelowane są korzenie nerwowe L5 i S1 tworzące nerw kulszowy, lub korzeń L4, który wchodzi w skład nerwu udowego.

Dlatego ta dyskopatia może dawać zarówno objawy rwy kulszowej jak i rwy udowej. W przypadku rwy kulszowej ból promieniuje przez pośladek, tyłu lub bok uda, aż do bocznej kostki lub dużego palca stopy. W rwie udowej dolegliwości są odczuwane na przodzie uda, kolanie, wewnętrznej cześć łydki oraz kostki wewnętrznej.

Ból promieniujący do nogi, który pojawia się przede wszystkim podczas chodzenia lub stania jest objawem stenozy lędźwiowej.

Objawy neurologiczne

Znaczny ucisk na worek oponowy i korzenie rdzeniowe na poziomie L4 L5 może prowadzić do ich uszkodzenia i groźnych objawów neurologicznych. W razie pojawienia się poniższych objawów należy jak najszybciej skonsultować się z lekarzem:

• niedowład lub paraliż nogi (najczęściej jest to opadanie stopy lub niemożność podniesienia dużego palca)
• zaburzenia czucia (zdrętwienie nogi)
• zaburzenia w kontrolowaniu oddawania moczu i stolca

Skrzywienie kręgosłupa lędźwiowego

Zapalenie i ucisk nerwów na poziomie L4 L5 czasem prowadzi do znacznego napięcia mięśni i mimowolnego wykrzywienia tułowia, który odchyla się w przeciwną do bólu stronę. Jeżeli przepuklina nie zostanie szybko wyleczona, taka deformacja może się utrwalić, a jej korekcja wymaga wtedy długiej fizjoterapii, gdyż z czasem wytwarzają się przykurcze mięśniowe.

Zaniki mięśni

Zaniki mięśni nóg i pośladków mogą pojawiać się z dwóch powodów.

1. Przy braku szybkiego odbarczenia uciśniętego nerwu dochodzi do jego uszkodzenia i zaniku unerwianych przez niego mięśni.
2. Kiedy rwa trwa długo, na skutek zmniejszonej ruchomości mięśni dochodzi do ich zmniejszenia.

Badania

Stwierdzenie dyskopatii na poziomie L4 L5 odbywa się poprzez badanie lekarskie oraz obrazowanie kręgosłupa. Rzadko kiedy konieczne są inne badania.

• Badanie lekarkulszowaskie polega na wykonaniu odpowiednich testów przez doświadczonego lekarza od kręgosłupa. Typowe objawy mogą sugerować poziom L4 L5 jako źródło dolegliwości.
• Rezonans magnetyczny kręgosłupa lędźwiowego bez kontrastu jest najlepszym badaniem przy podejrzeniu dyskopatii. Interpretacja badania powinna być skorelowana z badaniem lekarskim.
• Zdjęcie RTG kręgosłupa lędźwiowo krzyżowego rzadko pokazuje samą przepuklinę, ale często ujawnia dyskopatyczne zwężenie przestrzeni międzykręgowej L4 L5.

Leczenie dyskopatii na poziomie L4 L5

Leczenie dyskopatii na poziomie L4 L5 zależy od jej rodzaju oraz stopnia nasilenia objawów.

W lżejszych przypadkach wystarczą specjalne ćwiczenia na kręgosłup oraz modyfikacja stylu życia i poprawa ergonomii pracy.

Przy objawach rwy kulszowej wywołanych przez przepuklinę najczęściej leczenie bezoperacyjne uśmierza ból oraz zmniejsza przepuklinę. W najcięższych przypadkach leczy się operacyjnie.

Leki

Leki na rwę kulszową tradycyjnie podaje się w formie tabletek lub zastrzyków. Są to leki przeciwzapalne, przeciwbólowe, rozkurczające mięśnie oraz witaminy.

Aby zmniejszyć zapalenie w kręgosłupie muszą się do niego dostać wraz z krwią, co może być trudne, kiedy przepuklina uciska naczynia krwionośne.

Może to być jeden z powodów tego, że w ciężkiej rwie kulszowej zwyczajne tabletki i zastrzyki mogą nie działać.

Bezoperacyjne leczenie dyskopatii L4 L5 – zastrzyk nadtwardówkowy

Zastrzyk nadtwardówkowy precyzyjnie i bezpośrednio podaje leki dokładnie w miejsce ucisku korzenia. Dzięki temu lek silnie działa przede wszystkim na źródło bólu, nawet wtedy, kiedy uciśnięte są naczynia krwionośne.

Dzięki użyciu monitorowania za pomocą RTG lekarz od kręgosłupa może dostarczyć lek w miejsce dyskopatii L4 L5.  Jest to rodzaj popularnej w USA nowoczesnej blokady kręgosłupa, która w ogromnej większości przypadków jest bardzo skuteczna w leczeniu rwy kulszowej i udowej.

  W okolicę nerwu podawane są leki wygaszające zapalenie oraz stymulujące regenerację nerwów.

Zastrzyki nadtwardówkowe na poziomie dyskopatii L4 L5 (przepuklina oznaczona kolorem czerwonym)

Rehabilitacja

Rehabilitacja w dyskopatii L4 L5 opiera się na terapii manualnej oraz zabiegach fizkoterapeutycznych. Ważne jest przywrócenie prawidłowej biomechaniki oraz rozciągnięcie przykurczów. Taka terapia jest znacznie bardziej skuteczna po wygaszeniu stanu zapalnego w kręgosłupie.

Ćwiczenia na kręgosłup

Istnieje wiele ćwiczeń na kręgosłup. Dobry specjalista na podstawie badania jest w stanie dobrać odpowiednie ćwiczenia. Często stosowana jest terapia McKenziego, która wykonywana przez odpowiedzialnego fizjoterapeutę jest pomocna w leczeniu rwy. Nie należy jednak leczyć wszystkich poprzez wykonywanie przeprostów, gdyż części chorym one szkodzą.

Operacja kręgosłupa lędźwiowego

Operacja przepukliny kręgosłupa jest wykonywana w ostateczności w przypadku bardzo dużych przepuklin lub pojawienia się groźnych objawów neurologicznych.  Na poziomie L4 L5 wykonywane są różne rodzaje zabiegów operacyjnych. Niektóre z nich są bardzie inwazyjne od innych. Do miej inwazyjnych należy mikrodiscektomia.

1. Kraemer J (March 1995). „Natural course and prognosis of intervertebral disc diseases. International Society for the Study of the Lumbar Spine Seattle, Washington, June 1994”. Spine. 20 (6): 635–9. doi:10.1097/00007632-199503150-00001. PMID 7604337.
2. Urban, Jill PG; Roberts, Sally (2003-03-11). „Degeneration of the intervertebral disc”. Arthritis Res Ther. 5: 120. doi:10.1186/ar629. ISSN 1478-6354.
3. Pinto, RZ; Maher, CG; Ferreira, ML; Hancock, M; Oliveira, VC; McLachlan, AJ; Koes, B; Ferreira, PH (18 December 2012). „Epidural corticosteroid injections in the management of sciatica: a systematic review and meta-analysis”. Annals of Internal Medicine. 157 (12): 865–77. doi:10.7326/0003-4819-157-12-201212180-00564. PMID 23362516.
4. Rasouli, MR; Rahimi-Movaghar, V; Shokraneh, F; Moradi-Lakeh, M; Chou, R (Sep 4, 2014). „Minimally invasive discectomy versus microdiscectomy/open discectomy for symptomatic lumbar disc herniation”. The Cochrane Database of Systematic Reviews. 9 (9): CD010328. doi:10.1002/14651858.CD010328.pub2. PMID 25184502.

dr n.med. Paweł Radło – Zwężenie kanału kręgowego

Przyczyny stenozy kanału kręgowego Objawy Rozpoznanie stenozy kanału kręgowego Leczenie Kiedy natychmiast skontaktować się z lekarzem

Zwężenie kanału kręgowego w lędźwiowym odcinku kręgosłupa jest jedną z najczęstszych przyczyn bólu pleców i rwy kulszowej i jest jednym z głównych powodów dla którego pacjenci szukają dokładnej  diagnostyki i podejmują leczenie. Zwężenie kanału kręgowego jest chorobą znacznie pogarszającą  jakość życia.

Przyczyny stenozy kanału kręgowego

Zwężenie kanału kręgowego  może wystąpić w dowolnym odcinku kręgosłupa,jednak najczęściej występuje w odcinku lędźwiowym, rzadziej w szyjnym, a w odcinku piersiowym występuje sporadycznie.

Zazwyczaj do zwężenia kanału kręgowego prowadzą procesy degeneracyjne w przebiegu choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa – “zużycia” kręgosłupa. Rzadkimi przyczynami stenozy są złamania, proces zapalny i guzy kręgosłupa.

• Choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa,
• Choroba degeneracyjna dysku,
• Przepuklina dysku,
• Kręgozmyk,
• Urazy,
• Guzy kręgosłupa,
• Wrodzony wąski kanał kręgowy,
• Zwężenie kanału kręgowego w przebiegu dysplazji (wrodzonych chorób tkanki łącznej),
• Przebyte operacje kręgosłupa,
• Choroby reumatoidalne,
• Zwapnienie więzadeł kręgosłupa,
• Inne.

Częste przyczyny stenozy kanalu kręgowego. Od lewej: przepuklina dysku, degeneracyjne uszkodznie dysku, kręgozmyk.

Objawy

Objawy związane są bezpośrednio z uciskiem struktur nerwowych w kanale kręgowym lub otworach międzykręgowych.

• Ostry lub przewlekły ból w dolnej części pleców, który nasila chodzenie, ruch, i  wyprostne pozycje kręgosłupa,
• Ograniczona ruchomość kręgosłupa,
• Rwa kulszowa: bardzo siny, ból do nogi lub stopy, szczególnie podczas chodzenia,
• Pieczenie, mrowienie i drętwienie nogi lub w okolicy krocza,
• W ciężkich przypadkach osłabienie nogi (niedowład), opadanie stopy i utrata kontroli nad zwieraczami.
• Objawy nasilają się w pozycjach wyprostnych i podczas chodzenia – chromanie neurogenne.

Trudności z chodzeniem – chromanie neurogenne

Podczas chodzenia występuje ból krzyża i rwa kulszowa. Jest to chromanie neurogenne, które różni się od chromania naczyniowego. Aby ból ustąpił, pacjent musi usiąść, pochylić się, przykucnąć. Inne pozycje nie przynoszą ulgi. Jest to jeden z najbardziej charakterystycznych objawów zwężenia kanału kręgowego i otworów międzykręgowych.

Rozpoznanie stenozy kanału kręgowego

Rozpoznanie i diagnostyka różnicowa zwężenia kanału kręgowego obejmuje wywiad i badanie lekarskie oraz badania dodatkowe.

Wywiad i badanie lekarskie ukierunkowane jest na dolegliwości w plecach oraz kończynach. Zostanie zbadany sposób chodu, poruszanie się  na piętach i palcach, stabilizacja miednicy, siła mięśniowa kończyn dolnych, odruchy kolanowe, skokowe, obecność odruchów patologicznych.

Badania dodatkowe to badanie MRI, RTG, CT, badanie gęstości kości (DEXA), w skomplikowanych przypadkach zlecone zostaną jeszcze inne badania obrazowe,  konsultacje medyczne i testy laboratoryjne.

Leczenie

Dolegliwości bardzo obniżają komfort życia pacjentów i przez to wymagają leczenia.

Leczenie zachowawcze

jest z reguły leczeniem objawowym i rzadko przynosi stałą poprawę.

• Kinezyterapia. W przypadku choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa zazwyczaj sprawdza się powtarzany ruch zgięcia fleksji – zgięcia tułowia do przodu.
• Trakcje – w chorobie zwyrodnieniowej kręgosłupa bardzo rzadko stosowane.
• Leki przeciwbólowe stosowane w celu zmniejszenia bólu – jest to tylko leczenie objawowe, brak jest substancji działających przyczynowo. W tym przypadku można zastosować serię leków niesterydowych przeciwzapalnych lub steroidów. Nie istnieje farmakologiczne leczenie przyczynowe zwężenia kanału kręgowego.
• Blokady okołokorzeniowe, nadtwardówkowe i do stawów międzykręgowych to wstrzyknięcie leku przeciwbólowego i sterydowego. Jest to metoda zmniejszenia bólu (rwy kulszowej) i obrzęku  struktur nerwowych u pacjentów, u których nie ma poprawy po wcześniejszym leczeniu.

Leczenie nieoperacyjne pozwala kontrolować ból, jednak nie ma wpływu na dystans chromania neurogennego i balans tułowia.

Leczenie operacyjne

Jeśli pomimo leczenia objawy utrzymują się i nadal pogarszają komfort życia pacjenta należy rozważyć leczenie operacyjne.

Wskazaniem do leczenia operacyjnego jest:

• nieustępujący ból pleców i rwa kulszowa,
• stałe drętwienie, osłabienie czucia w zakresie nóg i krocza, brak kontroli zwieraczy, opadająca stopa.
• ból w czasie chodzenia (chromanie neurogenne),
• pochylenie sylwetki do przodu podczas chodzenia.

Schemat laminotomii: usunięta tylna ściana kanału kręgowego z pozostawionymi stawami międzywyrostkowymi.

Operacja polega na odbarczeniu struktur nerwowych oraz usztywnieniu chorego segmentu kręgosłupa. Najważniejszym elementem zabiegu jest laminektomia, czyli szerokie odbarczenie kanału kręgowego i korzeni nerwowych. Często stosuje się wszczepy metalowe (instrumentarium transpedikularne) celem wykonania usztywnienia tylnego. Czasem rozszerza się zabieg operacyjny o usztywnienie międzytrzonowe.

Schemat laminektomii: usunięta tylna ściana kanału kręgowego wraz ze stawami międzywyrostkowymi. Wymagana stabilizacja z implantami.

Najczęstszą operacją zwężenia lędźwiowego jest laminektomia, podczas której usuwana jest  tylna ściana kanału kręgowego, tworząc więcej przestrzeni w kanale kręgowym dla nerwów.

Jeśli usuwana jest tylko część tylnej ściany zabieg ten nazywa się laminotomia. usunięcie przepukliny dysku degeneracyjnego to dyscektomia.

Czasami istnieje potrzeba poszerzenia otworów międzykręgowych (miejsce, przez które korzenie nerwowe opuszczają kanał kręgowy) – to foraminotomia.

Wielopoziomowa stabilizacja transpedikularna (przeznasadowa).

Operacja usztywnienia kręgosłupa może zostać wykonana przy użyciu technik minimalnie inwazyjnych, co zmniejsza urazy tkanek, i umożliwia wcześniejszy powrót do zdrowia. Jeśli usztywnienie kręgosłupa będzie konieczne to zostanie to dokładnie omówione z pacjentem.

Po operacji pacjent z reguły wstaje w tym samym dniu i jest wypisywany do domu kilka dni później. W międzyczasie prowadzona jest pielęgnacja rany, a pacjent  jest usprawniany przez fizjoterapeutów. Pobyt  w szpitalu to około 7 dni.

Podsumowując: Zabiegi operacyjne wykonywane są w celu poprawy komfortu życia pacjentów poprzez odbarczenie uciśniętych struktur nerwowych oraz ustabilizowanie kręgosłupa.

Ważne! Po operacji choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa nie powinny być stosowane niesterydowe leki przeciwzapalne ponieważ hamują gojenie rany.

Natychmiast skontaktuj się z lekarzem jeśli:

• ból rozprzestrzenia się w dół nogi,
• występuje drętwienie, osłabienie lub mrowienie w pośladkach, genitaliach i nogach
• nie ma kontroli nad zwieraczami,
• występują trudności w oddawaniu moczu,
• występuje gorączka, niewyjaśniona utrata masy ciała lub inne objawy poważnej choroby
• brak poprawy przez 14 dni od początku bólu,
• występują trudności z chodzeniem lub staniem,
• ból jest gorszy w nocy, albo podczas leżenia.

Zwężenie przestrzeni międzykręgowej

Zwężenie przestrzeni międzykręgowej to zmiana w obrębie dysku. Czym grozi taki stan? Jakie są jego objawy i przyczyny? O tym w dzisiejszym artykule.

Opisy radiologiczne

Przestrzeń międzykręgowa jest terminem, który używany jest najczęściej przez specjalistów w opisach zdjęć rentgenowskich kręgosłupa. Jest to przestrzeń pomiędzy sąsiadującymi ze sobą trzonami kręgowymi. Nie jest to jednak pusta przestrzeń, bowiem w całości zajmuje ją dysk.

Dysk nie jest kością, zatem go nie widać na zdjęciu radiologicznym. Dlatego też, niemożliwym jest stwierdzenie, czy wysokość dysku jest obniżona, czy też nie. Jedyną możliwością jest opisanie, że wysokość przestrzeni międzykręgowej jest obniżona.

Właściwie oznacza to zupełnie to samo, ale opis musi zgadzać się ze stanem faktycznym, czyli tym co fizycznie radiolog jest w stanie zobaczyć na zdjęciu.

Przyczyny dolegliwości

Do zwężenia przestrzeni międzykręgowej dochodzi z reguły w wyniku przeciążenia kręgosłupa, które wynika najczęściej ze stylu życia, jaki prowadzimy, a także z przebywania w tej samej pozycji ciała.

Chodzi tu głównie o pracę jaką wykonujemy.

Długotrwałe, nawarstwiające się przeciążenie kręgosłupa skutkuje utratą ciśnienia osmotycznego, dehydratacją struktury krążka międzykręgowego oraz jego uwypukleniem w kierunku struktur nerwowych, co w konsekwencji powoduje kompresję.

Do innych przyczyn zaliczyć można:

• czynniki genetyczne – odpowiadające za słabsze niż u innych osób, siarkowe wiązania włókien kolagenowych;
• naturalny proces starzenia się kręgosłupa, który u niektórych osób zachodzi dość szybko;
• wszelkie, przebyte w przeszłości urazy kręgosłupa;
• otyłość;
• osteoporoza.

Leczenie zwężenia przestrzeni międzykręgowej

Źródło: pixabay.com

Bardzo korzystna może okazać się rehabilitacja oraz wszelkie, regularnie wykonywane ćwiczenia pod kątem poprawy kondycji kręgosłupa. Rehabilitacja opiera się w znacznej mierze na wdrożeniu gimnastyki leczniczej. Bardzo skuteczne mogą okazać się ćwiczenia:

• metodą pinopresura;
• suche igłowe;
• osteopatia;
• według McKenziego.

W momencie wystąpienia zmian zwyrodnieniowych oraz pojawienia się uciążliwego bólu należy zastosować środki farmakologiczne. Dobra opcją może okazać się także akupunktura, krioterapia lub kriokomora.

Wybór metody leczenia uzależniony jest od częstotliwości pojawiania się problemu oraz występujących objawów.

Zwężenie przestrzeni międzykręgowej może nie objawiać się właściwie w żaden sposób. Wszystko uzależnione jest od stopnia zaawansowania zmian. Jeśli zwężenie przestrzeni międzykręgowej jest niewielkie, wówczas i dolegliwości bólowe kręgosłupa są znikome.

Jednak, gdy mimo nawet niewielkiego przewężenia szpary międzykręgowej, nie zostaną podjęte odpowiednie działa, które miałyby na celu zmniejszenie obciążenia kręgosłupa, wówczas postępujące zwężenie przestrzeni międzykręgowej to już kwestia czasu.

Dieta

Podczas problemów z układem ruchu bardzo ważne jest stosowanie odpowiedniej diety i dostarczanie organizmowi niezbędnych składników odżywczych i witaminowych, takich jak wapń i magnez. Do korzystnych produktów zaliczyć można:

• wątróbkę – która ma komplet składników witaminowych;
• jaja – są źródłem białka, żelaza, potasu, selenu i magnezu;
• ryby morskie – są źródłem kwasów omega-3;
• tłuszcze – najlepiej te nie poddawane obróbce termicznej.

Źródła:

• T. Gajewski, I. Woźnica, M. Młynarska, S. Ćwikła, J. Strzemecka, I. Bojar, Wybrane aspekty jakości życia osób ze zmianami zwyrodnieniowymi kręgosłupa i stawów. Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 2013.
• P. Urbanowski, S. Budrewicz, R. Podemski, A. Kołtowska, Zapalenie krążka międzykręgowego oraz trzonów kręgów — opis przypadku, Katedra i Klinika Neurologii Akademii Medycznej we Wrocławiu, 2010.
• T. Domżał, Bóle krzyża – rozpoznawanie i leczenie, Medycyna po Dyplomie, 2011.
• L. Szostak, J.T. Marcinkowski, Czynnościowe dolegliwości bólowe kręgosłupa poważnym problemem zdrowia publicznego, Część 1, Wprowadzenie, Probl Hig Epidemiol, 2012.

Profesjonalna Weterynaria

Strona główna » Weterynaria od A do Z » Informacje dla właścicieli psów » Choroby aparatu ruchu » Choroba krążków międzykręgowych

Choroba krążków międzykręgowych jest najczęściej występującą chorobą kręgosłupa u psów.

Jest to choroba zwyrodnieniowa związana z wiekiem. Występują dwa podstawowe typy, jednak ras chondrodystroficznych dotyczy typ pierwszy. W obu krążki międzykręgowe ulegają degeneracji, ale mechanizm degeneracji i rasy predysponowane są różne.

Hansen typu I to postępująca choroba krążków międzykręgowych z degeneracją części zewnętrznej i mineralizacją części wewnętrznej. Zewnętrzna część pęka powodując ucisk rdzenia kręgowego przez część zmineralizowaną.

Hansen I dotyka psy ras chondrodystroficznych, czyli Cocker spaniel amerykański, Basset hound, Beagle, Corgi, Jamniki, Buldogi francuskie i inne, Shih-tzus, Pudle, Pekińczyki. Psy te mają charakterystycznie krótkie i łukowate kości biodrowe i krótkie nogi.

Zwyrodnienia kręgosłupa zauważalne są u nich najczęściej między 3 a 6 rokiem życia.

Diagnostyka

Jak przy każdym innym schorzeniu lekarz zbiera wywiad od właściciela i przeprowadza pełne badanie fizykalne. Jeśli istnieje podejrzenie schorzenia kręgosłupa wymagane jest kompletne badanie kręgosłupa. Badanie to jednak nie stanowi potwierdzenia, że jest to choroba krążków.

W badania krwi i moczu nie znajdziemy specyficznych odchyleń. Zbadanie płynu mózgowo-rdzeniowego może wykluczyć inne schorzenia takie jak nowotwór, zakażenie lub zapalenie innego źródła.

Zazwyczaj wykonuje się zdjęcia RTG, które mogą ujawnić nieprawidłowości w kręgosłupie  i przestrzeniach międzykręgowych. Pozwalają wykluczyć nowotwór kości, złamanie, spondylozę i inne potencjalne powody uszkodzenia rdzenia kręgowego oraz zdiagnozować zwężenie przestrzeni międzykręgowej.

Diagnozę powinno się podać na podstawie przynajmniej jednego z badań: mielografii, tomografii komputerowej lub rezonansu magnetycznego.

• Objawy
• Bardzo różne, ale pojawią się nagle.
• –        ból szyi i sztywność
• –        obniżona głowa
• –        ból pleców i sztywność
• –        reakcja bólowa lub agresywna na dotyk
• –        napięcie brzucha
• –        łukowato wygięte plecy
• –        nieprawidłowe lub niekompletne oddawanie moczu
• –        apatia, ospałość, słabość
• –        ciągnięcie za sobą jednej lub więcej nóg podczas chodzenia
• –        brak koordynacji (ataksja)
• Ostry uraz może spowodować pęknięcie lub przepuklinę krążka międzykręgowego u tych psów, u których już wystąpiła choroba krążków międzykręgowych.
• Leczenie

Do wyboru konserwatywne farmakologiczne lub operacyjne. Konserwatywne leczenie przeznaczone jest dla pacjentów, u których występuje tylko ból lub średnie deficyty neurologiczne.

Podaje się leki przeciwbólowe i przeciwzapalne, kortykosterydy lub niesterydowe leki przeciwzapalne (nie jednocześnie). Zwierzę musi pozostać w klatce kennelowej 3-6 tygodni w celu ograniczenia aktywności ruchowej do minimum.

Jeśli wystąpi paraliż z brakiem czucia konieczny jest zabieg, Istnieje kilka technik przeprowadzenia operacji, z których chirurg wybiera odpowiednią dla danego przypadku.

Prognoza

Ogólnie dobra, jeśli właściciel przestrzega restrykcyjnego trzymania w kennelu. U psów leczonych konserwatywnie dochodzi do nawrotu w ok. 50% przypadków. Fizjoterapia stanowi bardzo ważny element w powrocie do zdrowia.

Po udanej operacji pies powinien wrócić do pełnej sprawności w czasie 3 do 6 tygodni. Nie zdarza, aby w przyszłości występowały nawroty problemów z wcześniej operowanym dyskiem, ale może pojawić się problem z innym.

Dlatego, jeśli to możliwe, operuje się też inne krążki objęte ryzykiem wystąpienia choroby.

Zapobieganie

Posiadając psa rasy chondrodystroficznej, jakim jest jamnik najważniejsze jest, aby kontrolować jego aktywność.

  Jeśli chcemy ograniczyć do minimum prawdopodobieństwo wystąpienia choroby krążków międzykręgowych to nie możemy pozwalać na zeskakiwanie z wysokich obiektów, wyskakiwanie z samochodu, chodzenie po schodach i ogólnie skakanie.

Czynnikiem ryzyka jest otyłość. Wszelkie objawy bólu szyi lub pleców powinny być jak najszybciej konsultowane z lekarzem.

1. Autor
2. Roksana Miłek
3. UCMW UJ-UR

Przepuklina kręgosłupa – objawy, leczenie i przyczyny

Termin przepuklina kręgosłupa najczęściej odnosi się do choroby krążka międzykręgowego i potocznie nazywany jest wypadnięciem dysku.

Jest to problem przede wszystkim osób po 40 roku życia, jednak z uwagi na „lenistwo ruchowe” i niehigieniczny tryb życia, dotyka on coraz młodsze osoby. Rzadko zdarza się, że przepuklina kręgosłupa przebiega bezobjawowo.

Objawy jej towarzyszące są uzależnione od odcinka w jakim jest zlokalizowana. W około 70% przypadków występuje w odcinku lędźwiowym kręgosłupa, a w 20% w odcinku szyjnym.

Krążek międzykręgowy, potocznie nazywany dyskiem, znajduje się między trzonami kręgów z których zbudowany jest nasz kręgosłup. Pełni on funkcję przede wszystkim amortyzatora oraz pewnego rodzaju łącznika między nieruchomymi, kostnymi częściami kręgosłupa, którymi są już wcześniej wspomniane kręgi.

Krążek międzykręgowy składa się z części obwodowej nazywanej pierścieniem włóknistym oraz części środkowej, którą jest jądro miażdżyste. Pierścień włóknisty jest połączony a niejako powiązany z trzonami kręgów silnymi, sprężystymi włóknami.

W miarę upływu czasu pod wpływem wieloletnich obciążeń, nieprawidłowej postawy ciała, złych nawyków, leniwego trybu życia (w tym pracy w pozycji siedzącej), krążek międzykręgowy (zarówno pierścień włóknisty jak i jądro miażdżyste) traci swe właściwości i przestaje należycie spełniać swoje funkcje.

Pierścień włóknisty nie jest w stanie utrzymać w swoich granicach jądra miażdżystego, przez co dochodzi do jego uwypuklenia (czyli do tzw. wypadnięcia) poza obwód sprężystych włókien z których zbudowana jest zewnętrzna cześć krążka międzykręgowego.

Powoduje to zwężenie przestrzeni, w których przebiegają nerwy a w konsekwencji tego ucisk ich samych a  nawet rdzenia kręgowego z którego wychodzą. Do powstania ww. patologii może dojść na każdej wysokości kręgosłupa, najczęściej jednak dochodzi do dyskopatii kręgosłupa w odcinku lędźwiowym i szyjnym.

Czynniki ryzyka powstania przepukliny kręgosłupa

Najczęściej za przepuklinę kręgosłupa odpowiada nieubłaganie upływający czas, a z nim proces starzenia i towarzyszące mu zużycie kręgosłupa. Przepuklina krążka może być również spowodowana powtarzanymi czynnościami, a także urazem kręgosłupa w określonym jego odcinku.

Objawy przepukliny kręgosłupa

Bardzo rzadko zdarza się, że przepuklina kręgosłupa przebiega bezobjawowo. Niezależnie od odcinka w którym jest ona zlokalizowana, głównym i najbardziej dokuczliwym objawem przepukliny kręgosłupa jest przede wszystkim ból (występujący w różnym natężeniu). Obecność pozostałych dolegliwości uzależniona jest w dużej mierze od umiejscowienia przepukliny.

W przypadku najczęściej występującej przepukliny kręgosłupa jaką jest przepuklina odcinka lędźwiowego, za niepokojący objaw należy uznać nie tylko ból zlokalizowany ww. okolicy, ale także drętwienia, mrowienia, zmniejszenie czucia dotyku i zakresu ruchu kończyn dolnych.

W przypadku bardzo dużej przepukliny kręgosłupa, ucisk nią wywołany może dotyczyć obu stron ciała i powodować nie tylko silny ból kręgosłupa i kończyn dolnych, ale także osłabienie nóg, a nawet nietrzymanie moczu i stolca.

Mogą także występować inne, mniej specyficzne objawy przepukliny kręgosłupa takie jak bóle w podbrzuszu i pachwinach, wzmożone parcie na mocz czy ból przy oddawaniu stolca.

W sytuacji gdy przepuklina kręgosłupa dotyczy odcinka szyjnego do bólu o charakterze miejscowym często dołącza się zesztywnienie szyi, ból karku, utrudnienia w poruszaniu głową, zawroty głowy, mrowienie, sztywnienie oraz ból kończyn górnych. Natężenie i rodzaj bólu są różne, zaczynając od pobolewania i bólu tępego, który trudno zlokalizować, kończąc na bólu ostrym, piekącym i łatwym do zlokalizowania.

Wpadnięcie krążka międzykręgowego w odcinku piersiowym sygnalizują bóle promieniujące do żeber, które są bardzo mocno odczuwalne przy śmiechu, kaszlu czy kichaniu. Mogą się też pojawić bóle w klatce piersiowej i w okolicy serca często mylone lub maskujące bóle związane z chorobami serca np. z zawałem.

Leczenie przepukliny kręgosłupa 

Podstawą właściwego leczenia przepukliny kręgosłupa jest trafna diagnoza. Przede wszystkim należy dokładnie ocenić stan neurologiczny chorego, a także wykonać badania dodatkowe takie jak tomografia komputerowa czy rezonans magnetyczny, które precyzyjnie określą na jakim etapie zaawansowania jest choroba.

Leczenie przepukliny kręgosłupa uzależnione jest przede wszystkim od nasilenia towarzyszących jej objawów.

W początkowym okresie choroby, gdy dominuje przede wszystkim ostry ból uniemożliwiający poruszanie się, najważniejsze jest ograniczenie aktywności fizycznej oraz przyjmowanie wygodnej dla siebie pozycji, która odciąży uciskany nerw.

Warto w tym czasie: unikać obciążających kręgosłup czynności domowych, w tym przede wszystkim dźwigania, nadmiernego wysiłku fizycznego mogącego pogłębić ucisk (gwałtownych ruchów, nagłych skłonów, obrotów, biegania), noszenia torby „na jedno ramię” oraz wszelkiego rodzaju ćwiczeń, które mogą przyczynić się do pogłębienia urazu. Wybór metody leczenia przepukliny kręgosłupa (zarówno zachowawczego jak i operacyjnego)  należy konsultować z zespołem wielodyscyplinarnych specjalistów w którego skład wchodzi lekarz rehabilitant, neurolog, neurochirurg oraz internista. W ramach leczenia zachowawczego przepukliny kręgosłupa najczęściej stosuje się:

•    fizykoterapię, •    leki przeciwbólowe i przeciwzapalne, •    leki rozluźniające mięśnie,

•    sterydoterapię.