Dermografizm – przyczyny, rodzaje, objawy, leczenie, pielęgnacja

Dematografizm to często niegroźny objaw występujący zarówno u osób zdrowych, jak i w niektórych chorobach skóry. Biały dermatografizm jest charakterystyczny dla atopowego zapalenia skóry, chociaż jego występowanie nie jest regułą. Dowiedz się, na czym polega ten objaw, i jak można go rozpoznać.

Czym jest dermatografizm? 

Nazwa „dermatografizm” w języku angielskim określana jest również jako „pisanie na skórze”. Kiedy u zdrowej osoby przeciągnie się po jej powierzchni tępym obiektem, skóra na moment staje się zaczerwieniona a następnie uniesiona, ale reakcja ta stosunkowo szybko ustępuje.

Jeżeli przybiera jednak nadmierne natężenie, zjawisko to określa się mianem „dermatografizmu”. Występuje on również w odpowiedzi na ucisk, lub delikatne podrapanie powierzchni skóry.

Może on być przejawem poważnych chorób, towarzyszy też atopowemu zapaleniu skóry. Dermatografizm nie zawsze ma jednak czerwoną barwę. Wyróżnia się różne rodzaje dermatografizmu. Najczęściej poszczególne jego postacie nazywane od dominującego zabarwienia:

• „Objaw Dariera”, czyli dermatografizm klasyczny. Nazwa ta pochodzi od nazwiska francuskiego dermatologa, który opisał go po raz pierwszy. Jest charakterystyczny dla mastocytozy, gdzie w odpowiedzi na ucisk lub niewielkie zadrapanie na skórze pojawiają się uniesione bąble, niczym w pokrzywce. Uważa się, że odpowiada za to wydzielana przed nadaktywne mastocyty histamina – główny przekaźnik reakcji alergicznej;

• Czerwony dermatografizm –występuje również w atopowym zapaleniu skóry, jednak u zdecydowanej mniejszości pacjentów, podaje Journal of Dermatological Science. Uważany jest za przejaw łojotokowego zapalenia skóry;

• Żółty dermatografizm – którego powodem są prawdopodobnie depozyty barwników żółciowych pod skórą;

• Czarny dermatografizm – powstający po kontakcie skóry z niektórymi przedmiotami z metalu (np. bransoletkami zawierającymi cynk lub tytan). Może mieć również odcień zielonkawy;

• Biały dermatografizm – najczęściej kojarzony z atopią. Uważa się, iż powstaje w wyniku skurczu naczyń krwionośnych w skórze pod wpływem ucisku/zadrapania, które powodują iż przybiera ona miejscowo białawy odcień.

Jak rozpoznać dermatografizm?

Jedną z istotnych cech dermatografizmu jest czas trwania owej reakcji skórnej. Na zdrowej skórze ślad po zadrapaniu, lub lekkim uderzeniu nie utrzymuje się zwykle dłużej niż 5-10 min.

W odróżnieniu od tego dermatografizm pojawia się po około 5 minutach od zadziałania bodźca, i utrzymuje się przez 15 min do nawet 0,5 godziny. Od tych zasad oczywiście istnieją wyjątki.

Dermatografizm opóźniony ujawnia się dopiero po 3-6 h, a reakcja „natychmiastowa” może w ogóle nie występować.

Jak rozpoznać prawdziwy dermatografizm?

Dermatografizm prawdziwy zwykle wywołuje świąd, ponieważ w klasycznej formie jego wystąpienie jest skutkiem uwolnienia wspomnianego przekaźnika reakcji alergicznej – histaminy. Natomiast czerwony oraz biały dermatografizm zwykle nie swędzą, ponieważ za ich powstanie odpowiedzialne jest skurcz albo rozszerzenie naczyń krwionośnych, czy inne czynniki.

Dlatego bywają one, wraz z czarnym i żółtym dermatografizmem, określane jako „dermatografizm fałszywy”. Te rodzaje dermatografizmu nie są uważane za charakterystyczne dla masocytozy czy pokrzywki, będących chorobami skóry o innym przebiegu i leczeniu niż AZS.

Czy biały dermatografizm to powód do niepokoju?

Jeżeli stwierdzasz, że Twoja skóra nadmiernie reaguje na niewielkie podrażnienia, najlepszym wyjściem jest skonsultować się ze specjalistą. O rozpoznaniu choroby nie decyduje bowiem występowanie jednego objawu – konieczne jest dokładne objerzenie skóry, pod kątem występowania zmian.

Warto też pamiętać, iż dermatografizm w swojej klasycznej postaci występuje nawet u co 20 zdrowej osoby, a w niektórych rodzinach jest cechą przekazywaną z pokolenia na pokolenie. Jeśli jednak objaw pojawił się niedawno i jest niepokojący – warto skorzystać ze specjalistycznej porady, aby rozwiać swoje wątpliwości.

Czytaj również

Cennik konsultacji 

Zadzwoń pod numer telefonu 22 841 01 12, sprawdź wolne terminy konsultacji w Centrum Dermatologicznym FebuMed (Warszawa).

Pokrzywka – przyczyny i rodzaje choroby

Objawy tej choroby nie zawsze wyglądają identycznie. Mogą się one bowiem pojawiać w różnych miejscach ciała albo kumulować na jednym, konkretnym obszarze. Czasami pokrywają równomiernie całe ciało.

Bąble lub nawet zmiany na skórze mogą mieć różny kształt, bo zdarza się, że wcale nie są to bąble, tylko podpuchnięte, czerwone linie. Jakiekolwiek by były „obiekty” na skórze, zwykle bledną pod naciskiem dłoni.

Co więcej, czasami są to tak zwane zmiany skórne wędrujące. Jednego dnia są na brzuchu, a w kolejnym dniu pojawiają się na nodze.

Pokrzywka – przyczyny

Najczęściej choroba ta ma przyczyny alergiczne, choć nie zawsze. Może więc być reakcją nie niektóre produkty spożywcze.

Do pokarmów, które najczęściej wywołują pokrzywkę, należą: mleko i jaja, orzechy, ryby oraz owoce i warzywa.

Coraz częściej zdarzają się niepożądane reakcje na leki, zawierające takie substancje, jak: penicylina, leki przeciwzapalne (głównie te niesteroidowe), surowice przeciwtężcowe, a także kwas acetylosalicylowy.

Osobną grupą przyczyn wywołujących pokrzywkę są wszelkie alergie na pyłki roślin lub sierść zwierząt domowych.

Tu bardzo istotne jest monitorowanie uczuleń i wykonanie testów uczuleniowych, bo ich wyniki pozwalają na wyeliminowanie alergenów z otoczenia pacjenta, a co za tym idzie, na uniknięcie pokrzywki.

Nie można też zapomnieć o całym szeregu środków chemicznych, które mogą wywoływać omawianą chorobę. Pokrzywka może też wystąpić jako choroba autoimmunologiczna lub wywołana pasożytami i grzybami, które dostały się do przewodu pokarmowego. 

Kolejną grupę przyczyn pojawiania się pokrzywki stanowią czynniki fizyczne. Niektórzy reagują na zimno, gorąco, na promienie słońca, czy nawet wysiłek fizyczny właśnie tymi nieprzyjemnymi zmianami skórnymi. Tu także warto wspomnieć, że istnieje coś takiego, jak dermografizm, czyli przypadłość, gdzie pokrzywka pojawia się jako reakcja skóry na zwykłe potarcie lub zadrapanie.

Pokrzywka – rodzaje i leczenie

Wyróżniamy pokrzywkę ostrą, która atakuje głównie dzieci i młodych ludzi. Utrzymuje się nie dłużej niż 6 tygodni, ale najczęściej są to godziny lub dni.

Spotykamy także pokrzywkę przewlekłą, a ta dotyka głównie osoby po czterdziestym roku życia i trwa znacznie dłużej. Znane są przypadki, gdy utrzymywała się nawet 5 lat.

Tu jednak nie wiadomo, jakie są przyczyny tak długiej choroby, więc uznaje się ją za dolegliwość samoistną.

Do bardzo rzadkich form pokrzywki należy odmiana cholinergiczna, głównie powodowana nadmiernym wysiłkiem fizycznym oraz pokrzywka poaspirynowa.

Leczenie pokrzywki polega zazwyczaj na podawaniu leków przeciwhistaminowych, które są dostępne w aptece bez recepty. W szczególnych przypadkach lekarz może zalecić doustne leki glikokortykosteroidowe.

Co na atopowe zapalenie skóry (AZS)? – przyczyny, objawy, leczenie

02.08.2018 | Догляд за шкірою лица, Від дерматологічних проблем

Atopowe zapalenie skóry (AZS) – przewlekła, nawrotna choroba skóry o podłożu genetycznym. Najczęściej pojawia się u dzieci i noworodków, a jej nawroty towarzyszą choremu do końca życia. Jej charakterystycznym objawem są wykwity skórne i uciążliwy świąd.

Czym jest atopowe zapalenie skóry?

Atopowe zapalenie skóry jest chorobą, której podłoża medycyna poszukuje w genach Pacjenta. Wzrost liczby zachorowań zanotowano na początku XX wieku, dlatego alergię tę określono mianem choroby cywilizacyjnej. Obecnie szacuje się, że na AZS może cierpieć nawet 1/3 populacji ludzkiej.

Atopia to problem układu immunologicznego, który nieodpowiednio reaguje na działanie małych dawek antygenów. W organizmie chorego wytwarzana jest nadmierna ilość przeciwciał IgE, które są kierowane przez układ odpornościowy do walki z alergenami.

Organizm nadmiernie reaguje na pyłki roślin, alergeny pokarmowe, sierść i inne alergeny pochodzące ze środowiska zewnętrznego. Wskutek działania alergenów u chorego pojawiają się nieprzewidywane reakcje ze strony układu oddechowego i pokarmowego oraz ze strony skóry.

Atopowe zapalenie skóry to jeden z rodzajów atopii (w ramach atopii występuje również katar sienny, astma, alergia pokarmowa, atopowe zapalenie spojówek).

Warto podkreślić, że AZS nie jest chorobą zakaźną, dlatego w domu nie trzeba stosować szczególnych środków ostrożności. Schorzenie to nie przeniesie się przez bliski kontakt z chorym.

Jakie czynniki zewnętrzne nasilają AZS?

Najprawdopodobniej podłożem atopowego zapalenia skóry są zarówno skłonności genetyczne, jak i czynniki środowiskowe.

Przebieg choroby mogą zaostrzyć:

• alergeny zawarte w pokarmie,
• alergeny wziewne (wełna, kurz, sierść zwierząt, pleśnie),
• detergenty (należy zapobiegać ich kontaktom ze skórą),
• podrażnienia mechaniczne,
• drapanie swędzących obszarów skóry,
• infekcje (m.in. zakażenie gronkowcem złocistym),
• stres.

Jakie są objawy atopowego zapalenia skóry?

Pierwszym objawem AZS jest przesuszenie, zaczerwienienie skóry i jej swędzenie.  Chory ma również skłonność do zakażeń bakteryjnych. Zmiany skórne najczęściej pojawiają się w zgięciach łokci i kolan, na twarzy oraz szyi (rzadziej mogą one obejmować nawet całe ciało).

Czasami atopowemu zapaleniu skóry mogą towarzyszyć:

• astma oskrzelowa,
• katar sienny (przewlekły lub sezonowy – będący reakcją na alergeny),
• alergiczne zapalenie spojówek.

W ostrej fazie AZS może pojawić się rumień z towarzyszącymi mu nadżerkami lub grudkami. Przy stanie zapalnym skóra może się łuszczyć  (przypomina to liszaj). Z czasem przesuszona skóra staje się niemal przezroczysta (wyraźnie widoczne są przez nią żyły).

Przebieg atopowego zapalenia skóry

Atopowe zapalenie skóry najczęściej diagnozowane jest u mieszkańców USA i Europy Zachodniej. Około 50% zachorowań pojawia się do 6. miesiąca życia. U około 70-80% dzieci symptomy AZS objawiają się do ukończenie 1. roku życia. Z czasem ryzyko zachorowania spada – tylko około 10% przypadków zachorowań zdiagnozowano u Pacjentów w wieku od 6 do 20 lat (częściej u kobiet niż mężczyzn).

Objawy kliniczne AZS podzielono umownie według przedziału wiekowego:

1. Okres niemowlęcy

W okresie od urodzenia do 2. roku życia objawem AZS są charakterystyczne grudki i strupki. Na skórze pojawiają się również nadżerki, policzki maluszka wyglądają jak polakierowane, widoczny jest rumień pokryty pęcherzykami. Niemowlęta z atopowym zapaleniem skóry często mają cienkie, łamliwe włosy.

Objawy najczęściej widoczne są na policzkach, czole, u nasady płatków usznych oraz na owłosionej skórze głowy dziecka. W cięższej postaci pojawiają się na kończynach, tułowiu i pośladkach.

Pojawienie się AZP w okresie do 2. roku życia zwiększa również ryzyko rozwoju astmy i innych schorzeń atopowych.

2. Okres późno-dziecięcy

Okres ten obejmuje wiek od 3 do 11 lat. U dzieci w tym wieku rzadziej niż u niemowląt występują zmiany sączące. Na skórze najczęściej pojawiają się blaszki i grudki. Występują one na rękach, stopach, kostkach i nadgarstkach, w zgięciach pod kolanami oraz łokciami.

Zmiany w zgięciach stawów są spowodowane większą potliwością tych obszarów oraz ruchem (dochodzi do mechanicznego drażnienia skóry). Otarcia i pot często utrudniają gojenie się ran, dlatego może dojść do wtórnego zakażenia bakteryjnego.

U dzieci z AZS pojawia się również powiększenie okolicznych węzłów chłonnych.

3. Okres młodzieńczy i dojrzały

Atopowe zapalenie skóry jest chorobą towarzyszącą przez całe życie. U chorych w okresie dojrzewania i dorosłych występują okresy zaostrzenia i samoistnej remisji AZS. Skóra jest przesuszona, pogrubiona i szorstka w dotyku, przybiera odcień lekko brązowy.

Czasami pojawiają się otarcia, nacieki zapalne. Drapanie swędzącego naskórka powoduje tzw. przeczosy (otarcia), krwiste strupki. Paznokcie są błyszczące (wyglądają jak polakierowane). Skóra ma skłonność do tworzenia rozległych blaszek przypominających liszaje.

U nastolatków i dorosłych zmiany występują na twarzy, plecach, ramionach grzbietach rąk, stóp i palców oraz na kończynach. Uciążliwy świąd pojawia się przede wszystkim w nocy. To może doprowadzić do bezsenności, a w konsekwencji być przyczyną drażliwości i depresji. Nadmierne opalanie i stres dodatkowo nasilają objawy AZS.

Jak zdiagnozować atopowe zapalenie skóry?

Atopowe zapalenie skóry bywa mylone z alergią i innymi chorobami skórnymi. Gdy zauważysz zaczerwienienie i swędzenie skóry na szyi, w przegubach łokci i kolan, zgłoś się do lekarza alergologa lub dermatologa. W szczególnej grupie ryzyka znajdują się osoby, u których w rodzinie występowało to schorzenie. Lekarz przeprowadza wywiad z Pacjentem i ocenia zmiany skórne.

Podczas diagnozy pod uwagę brane są kryteria większe:

• świąd skóry,
• zmiany skórne w typowych miejscach,
• przewlekłość choroby, naprzemienne nawroty i remisje choroby,
• atopia u chorego lub członków jego rodziny.

Już 3 objawy spośród tych kryteriów pozwalają zdiagnozować AZP. Warto pamiętać, że nie ma AZS bez świądu!

Dodatkowo pod uwagę brane są także tzw. kryteria mniejsze. Zalicza się do nich m.in.:

• sucha skóra,
• rogowacenie przymieszkowe (chropowata skóra),
• skłonność do nawrotów zakażeń skórnych,
• podwyższone IgE w surowicy,
• nietolerancja wełny,
• zaćma,
• nietolerancja pokarmowa,
• biały dermografizm (białe, przemijające zmiany pojawiające się po podrapaniu skóry).

Leczenie – co na atopowe zapalenie skóry?

AZS to choroba towarzysząca przez całe życie. Stosuje się jednak leczenie objawowe, które pozwala łagodzić nieprzyjemne symptomy schorzenia i zapobiegać ich rozwojowi. Zastanawiasz się, co na atopowe zapalenie skóry jest stosowane przez medycynę? Terapia dobierana jest indywidualnie dla konkretnego Pacjenta – zależnie od stopnia nasilenia objawów, przebiegu choroby.

Gdy zostaną zdiagnozowane konkretne czynniki uczulające, należy wyeliminować je z otoczenia chorego. Czasami alergolodzy podejmują próby odczulania.

Podstawą leczenia jest jednak naprawa uszkodzonego naskórka. W tym celu stosuje się maści i kremy natłuszczające. Czasami dermatolodzy dobierają preparaty steroidowe. Ponadto w nowoczesnej terapii stosowane są leki przeciwzapalne (takrolimus, pimekrolimus).

Coraz częściej dermatolodzy zalecają także leczenie światłem – fototerapię (naświetlanie promieniami UVA i UVB). W okresie zaostrzeń choroby stosuje się leki przeciwuczuleniowe i maści oparte na kortykosteroidach oraz leki immunosupresyjne ogólne i miejscowe.

U dzieci stosuje się głównie metody, które pozwalają naprawić uszkodzoną barierę naskórka, a u dorosłych dodatkowo wprowadzane jest leczenie ogólne, które pozwala obniżyć podwyższoną odpowiedź immunologiczną organizmu.

Dodatkowo w leczeniu często zalecana jest psychoterapia. Ma ona na celu naukę radzenia sobie ze stresem. Dlaczego stosuje się tę metodę? Ponieważ dowiedziono, że przewlekły stres nasila objawy atopowego zapalenia skóry (świąd i zaczerwienienie skóry).

Przy AZS specjaliści zalecają noszenie luźnych i oddychających ubrań. Najlepsza jest odzież bawełniana, która dobrze przepuszcza powietrze. Dobrze sprawdza się także bandażowanie ciała (wet wrapping) tuż po kąpieli i intensywnym nawilżeniu skóry specjalistycznymi preparatami natłuszczającymi (emolientami).

Jak pielęgnować skórę atopową?

Przesuszony naskórek, zarumienienia, pęcherzyki i dotkliwy świąd to objawy, z którymi borykają się osoby z AZS. Zastanawiasz się, co na atopową skórę może pomóc? Specjaliści zalecają nie tylko terapię farmaceutykami, ale także odpowiednią pielęgnację skóry, która stanowi podstawę leczenia.

Skóra atopowa jest przesuszona, dlatego bardzo ważne jest jej systematyczne nawilżanie i natłuszczanie. Do kąpieli warto dodawać preparaty nawilżające (nie powinna ona trwać dłużej niż 10-15 minut).

Dermatolodzy często zalecają zastąpienie długich kąpieli w wannie szybkim prysznicem. Woda powinna mieć 33-34 stopnie C. Warto wybierać płyny, żele lub emulsje o naturalnym dla skóry pH.

Na rynku dostępne są specjalne preparaty do skóry atopowej, które pomagają ograniczyć świąd. Na podrażnienia sprawdzi się kąpiel z krochmalem.

Można zastosować kąpiele nawilżające z dodatkiem specjalnych środków zmiękczających skórę. Taka kąpiel może trwać około 20-30 minut. W przypadku silnego świądu dobrze sprawdzi się kąpiel z dodatkiem sody lub płatków owsianych (wykazują one działanie przeciwświądowe).

Po kąpieli należy osuszyć skórę miękkim ręcznikiem (nie wolno pocierać naskórka) i zastosować na ciało preparaty nawilżająco-natłuszczające. Najlepsze będą preparaty emolientowe, które intensywnie natłuszczą skórę i stworzą warstwę ochronną.

  W miejscu zmian skórnych należy zastosować kremy lub maści przeciwzapalne zapisane przez dermatologa. Najlepiej jest nawilżać skórę co około 2-4 godziny, ponieważ czas działania emolientów u osób z AZS najczęściej nie przekracza 1 godziny.

Osoby cierpiące na AZS nie powinny sięgać po perfumowane mydła, płyny do kąpieli i żele pod prysznic, sole kąpielowe i inne aromatyzowane preparaty kosmetyczne. Należy unikać toników, perfum i innych kosmetyków zawierających spirytus. Szkodliwe są także preparaty z dodatkiem wosku pszczelego, który może powodować silne reakcje alergiczne.

Jaką dietę stosować?

AZS mogą nasilać alergeny zawarte w pokarmach, dlatego poszukując odpowiedzi, co na atopowe zapalenie skóry, warto zadbać o codzienną dietę. Testy skórne często pomagają wykryć, na które alergeny jesteśmy uczuleni. Warto również obserwować swój organizm, co czasami pomaga odkryć, które produkty lepiej wyeliminować z jadłospisu.

Najczęściej uczulają: mleko, ryby, owoce morza, orzeszki ziemne, warzywa drobnostrączkowe oraz cytrusy. Ich wyeliminowanie z diety nie zawsze jednak oznacza sukces, ponieważ nasz organizm może reagować alergią na inne produkty.

Lekarze często przepisują Pacjentom cierpiącym na AZS preparaty witaminowo-mineralne, które pomagają łagodzić uczucie świądu. Najczęściej zawierają one:

• olej z wiesiołka,
• olej lniany,
• olej rybny.

Dietę warto uzupełnić o witaminę E, która zapobiega wysuszeniu skóry i zmniejsza uczucie świądu. Cynk poprawia pracę układu odporności i przyspiesza gojenie ran, a wyciąg z pestek winogron jest bogaty we flawonoidy, które powstrzymują reakcje alergiczne.

Cierpisz na AZS? Unikaj:

• dymu papierosowego (także tzw. biernego palenia),
• ubrań z wełny,
• kurzu (prowadzi do infekcji skóry),
• basenów (Twojej skórze szkodzi chlor),
• klimatyzacji,
• mydła na bazie gliceryny i kosmetyków z alkoholem.

O tym pamiętaj:

• zamień długie kąpiele w wannie na chłodne prysznice,
• stosuj kosmetyki bez konserwantów,
• sięgaj po tzw. syndety (detergenty syntetyczne),
• pierz w płatkach mydlanych lub w proszku dla alergików.

Przydatne wskazówki!

1. Dieta: W przypadku chorych na AZS niezwykle ważna jest dieta, w której wyeliminować trzeba nie tylko rozpoznane alergeny, które bezpośrednio nasilają stan zapalny, ale też maksymalnie ograniczyć cukry oraz niezdrowe tłuszcze.2.

Nawadnianie: Suchość skóry można ograniczyć również przez nawadnianie organizmu od wewnątrz, czyli picie dużych ilości wody.3. Promieniowanie UV: Duża wrażliwość skóry atopowej sprawia, że promieniowanie UV jest dla niej wyjątkowo szkodliwe, a tym samym ochrona przeciwsłoneczna nabiera szczególnego znaczenia.4.

Drażniące materiały: Skóra nie powinna mieć kontaktu z tkaninami syntetycznymi czy wełną – najlepiej wybierać odzież wykonaną z bawełny, ta w kolorze białym dodatkowo nie stwarza ryzyka reakcji alergicznej na barwniki.5.

Pranie: Dla bezpieczeństwa skóry lepiej ubrania prać w środkach pozbawionych substancji zapachowych, wybielaczy i detergentów.6.

Alergeny: Najczęściej chory przechodzi testy alergiczne, które pozwalają ograniczyć kontakt z czynnikami wywołującymi alergię, jednak warto unikać również powszechnych alergenów – dymu papierosowego, sierści kotów i psów czy owoców cytrusowych.7.

Paznokcie: Paznokcie osoby chorej na AZS powinny być zawsze krótko obcięte i gładko opiłowane, co zmniejsza ryzyko wtórnego zakażenia skóry podczas drapania.8. Rękawiczki: U dzieci rękawiczki założone na noc zapobiegają mimowolnemu drapaniu przez sen, trzeba o nich też pamiętać zimą, gdy chronią dłonie przed drażniącym mrozem i wiatrem.9. Chłodna ulga: Odczuwanie świądu jest nasilone, gdy jest ciepło, dlatego ulgę przynosi każde ochłodzenie skóry – lekki ubiór, zmniejszona temperatura pomieszczeń czy chłodny prysznic.

Pokrzywka u dzieci – przyczyny, objawy, diagnostyka, leczenie

Okres świąteczny to czas, kiedy dzieci często po raz pierwszy próbują nowych pokarmów – w tym cytrusów, orzechów, maku itp. A to z kolei nierzadko wywołuje gwałtowne reakcje ich niedojrzałych jeszcze organizmów. Jedną z takich reakcji jest pokrzywka.

1. Pokrzywka u dzieci – przyczyny

Pokrzywka u dzieci charakteryzuje się nagłym pojawieniem się na skórze czerwonych bąbli różnej wielkości. Skóra swędzi, jest czerwona i wygląda jak oparzona pokrzywą. Najczęściej jest reakcją alergiczną i może występować po zjedzeniu uczulających pokarmów, np.

mleka, orzechów, czekolady, cytrusów. Może ją wywołać również słońce, zimno albo podanie leku. Bąble pokrzywkowe utrzymują się zwykle nie dłużej niż dwa dni, choć czasami reakcja skóry może trwać nawet kilka tygodni.

Często pokrzywka u dzieci pojawia się tylko raz i nie udaje się wykryć jej przyczyny.

Pokrzywka może mieć różne podłoże: alergiczne, toksyczne lub fizykalne. Wskutek działania czynników sprawczych dochodzi do produkcji substancji wywołujących zmiany skórne.

Związki wydzielane z komórek, czyli przede wszystkim serotonina, histamina, kalikreina, prostaglandyny i leukotrieny, prowadzą do rozszerzenia światła naczyń krwionośnych oraz przedostania się płynu aż do wierzchniej warstwy skóry, skutkiem czego jest świąd i powstanie bąbli.

Najczęstszym rodzajem pokrzywki jest pokrzywka alergiczna u dzieci na tle pokarmowym (żywność) lub wziewnym (pyłki roślin, sierść zwierząt, roztocza kurzu domowego, dymy, opary).

Wśród produktów uczulających wymienia się takie produkty spożywcze jak: owoce egzotyczne, mleko, jaja, ryby, owoce morza, orzechy, produkty zbożowe. Do powstania pokrzywki przyczyniają się również związki chemiczne, np.

konserwanty, ulepszacze żywności, a także leki.

Niekiedy pokrzywka u dziecka jest związana z ogniskami zakażenia wirusowego, bakteryjnego, grzybiczego lub pasożytniczego.

Pokrzywka przewlekła może powstawać w wyniku zaburzeń układu immunologicznego lub nerwowego, zaburzeń ze strony przewodu pokarmowego i z powodu utajonych ognisk zakażenia – np. chore zatoki.

O ile rozpoznanie pokrzywki nie jest trudne, o tyle ustalenie przyczyny jej powstania bywa bardzo uciążliwe i wymaga wnikliwego wywiadu lekarskiego oraz dodatkowych badań. Gdy nie udaje się wyjaśnić etiologii choroby, mówi się o tzw. pokrzywce samoistnej albo idiopatycznej.

Zobacz odpowiedzi na pytania osób, które miały do czynienia z tym problemem:

Wszystkie odpowiedzi lekarzy

Pokrzywki fizykalne wynikają z czynników mechanicznych, takich jak np. silne potarcie skóry czy ucisk. Pokrzywka kontaktowa u dzieci to inaczej dermografizm. Bąble pokrzywkowe są linijne lub plackowate, mogą pojawić się w miejscu ucisku bielizny. Pokrzywka tego typu często bywa poprzedzona chorobą zakaźną lub wstrząsem psychicznym.

Pokrzywki fizykalne mogą być wywołane przez czynniki termiczne i świetlne. Czasami za ich wystąpienie odpowiadają ukąszenia owadów i używane kosmetyki.

Pokrzywka cholinergiczna powstaje wskutek zbytniej wrażliwości na substancję zwaną acetylocholiną – jest ona produkowana np.

przez włókna nerwowe w gruczołach potowych, dlatego w chwili szybkiego spocenia się u dzieci dochodzi do wysiewu licznych i drobnych bąbli pokrzywkowych, które utrzymują się krótko.

2. Pokrzywka u dzieci – objawy

Pokrzywka to zespół chorobowy, charakteryzujący się wysiewem na skórze bąbli o różnym kształcie i rozmiarach.

Bąble pokrzywkowe mogą pojawiać się na skórze różnych części ciała – najczęściej stwierdza się je na twarzy, rękach, stopach oraz narządach płciowych. Przypominają pęcherzyki po oparzeniu pokrzywą.

Są płaskie, odgraniczone wyraźnym brzegiem koloru różowego lub porcelanowego. Mają wielkość do kilku milimetrów i obejmują duże powierzchnie skóry. Ich obecności towarzyszy silny świąd skóry.

Pokrzywka pojawia się szybko i utrzymuje się zazwyczaj kilka lub kilkanaście godzin. Znika bez pozostawienia śladu.

Pokrzywka przewlekła u niemowlaka trwa długo (powyżej sześciu tygodni) i pojawia się zwykle wiele razy na przestrzeni lat.

Pokrzywce może towarzyszyć obrzęk naczynioruchowy, który charakteryzuje się obrzmieniem skóry – głównie warg, okolicy oczodołów, powiek, dłoni i stóp.

Czasami pokrzywce towarzyszą objawy groźne dla życia, np. obrzęk języka, obrzęk krtani, napady duszności, wstrząs anafilaktyczny. U niemowląt pokrzywka może dawać takie dolegliwości jak: nudności, wymioty, biegunka, bóle brzucha, ból stawów, katar, kaszel, kolka, chrypka, obniżenie ciśnienia krwi, stan podgorączkowy.

3. Pokrzywka u dzieci – diagnostyka

Jeśli istnieje podejrzenie pokrzywki u dzieci na tle alergicznym, należy wykonać testy, które pozwalają określić alergen wywołujący objawy. W tym celu wykonuje się testy ELISA oraz RAST, które wskazują na obecność w surowicy przeciwciał, działających przeciw określonym czynnikom alergennym, np. przeciwko pyłkom roślin, roztoczom, sierści zwierząt, pokarmom, niektórym lekom itp.

Wykorzystuje się również testy eliminacyjne podejrzanych alergenów i testy prowokacyjne na pokrzywkę u niemowlaka polegające na ekspozycji na dany czynnik uczulający. W pokrzywkach fizykalnych wykorzystywane są odpowiednie próby prowokacyjne, np.

ogrzewanie, oziębianie, ucisk, naświetlanie itp. Podczas testu należy stworzyć możliwość udzielenia natychmiastowej pomocy lekarskiej, na wypadek pojawienia się uogólnionego odczynu alergicznego, np. wstrząsu anafilaktycznego.

Czasami konieczne są badania kału i morfologia krwi.

4. Pokrzywka u dzieci – leczenie

W leczeniu pokrzywki alergicznej u dzieci stosuje się leki przeciwuczuleniowe w syropie, które przyspieszają znikanie bąbli i łagodzą swędzenie skóry. Jeśli pokrzywka u niemowlaka powraca, należy wykryć czynnik uczulający i wyeliminować go z otoczenia maluszka. Jeśli pokrzywka wynika z alergii pokarmowej, konieczne jest wprowadzenie diety eliminacyjnej.

Wysypkę u niemowlęcia powinien zawsze obejrzeć lekarz. W niektórych przypadkach stosuje się odczulanie za pomocą wstrzykiwania minimalnych, wzrastających stopniowo dawek alergenu. Do nowych rzutów choroby nie dopuszcza się przez stosowanie leków antyhistaminowych. Wskazane są leki uszczelniające naczynia, np. wapno i rutyna.

W ostrym napadzie pokrzywki, w zależności od stanu chorego, podaje się leki sterydowe. Na zaczerwienioną skórę można położyć chłodny okład lub zastosować żel chłodzący. Gdy pokrzywka powstaje w wyniku uczulenia na jad żądlących owadów, powyżej miejsca użądlenia powinno się założyć opaskę uciskową. Małemu pacjentowi należy też niezwłocznie podać adrenalinę z ampułkostrzykawki.

Atopowe zapalenie skóry: objawy, przyczyny, leczenie i pielęgnacja skóry

Atopowe zapalenie skóry jest chorobą o podłożu alergicznym. Jego początki mają miejsce w przeważającej ilości przypadków u bardzo małych dzieci, jednak współczesna medycyna zna przypadki wystąpienia pierwszych objawów tej dolegliwości nawet u osób, które przekroczyły 50 rok życia. Schorzenie ma charakter przewlekły oraz nawrotowy.

Nazewnictwo

Podstawową nazwą schorzenia jest Atopowe zapalenie skóry, jednak określa się je również atopią, wypryskiem alergicznym czy egzemą. Inne nazwy schorzenia to świerzbiączka Besniera czy alergiczne zapalenie skóry.

Przebieg schorzenia

Atopia charakteryzuje się różnymi okresami – nasileń objawów oraz reemisji, kiedy odczuwane dolegliwości na jakiś czas niemal przestają istnieć. W czasie zaostrzeń widoczne jest silne przesuszenie skóry, jej podrażnienie, a w niektórych przypadkach nawet rany na skórze.

Bardzo często zdarza się, że jeśli choroba występuje od wczesnego dzieciństwa to z biegiem lat jej objawy stopniowo słabną – ulega ona swoistemu wyciszeniu. Szacunkowe dane pokazują, że schorzenie staje się coraz bardziej powszechne – obecnie choruje na nie już około 20% populacji.

Rys historyczny

Słowo Atopia pochodzi od słowa greckiego „atopos” co oznacza odmienny, dziwny. Obecnie obowiązują konkretne kryteria diagnostyczne Atopowego zapalenia skóry, które sformułowane zostały w 1980 roku. Ich twórcami byli dwaj naukowcy – Rajka oraz Hanifina.

Pierwsze informacje na temat istnienia schorzenia znajdujemy już w kronikach z czasów cesarstwa rzymskiego autorstwa Swetoniusza.

W swoim dziele zatytułowanym „Żywoty Cezarów” opisał trapiące imperatora Augusta oraz jego wnuków Klaudiusza i Brytannika dolegliwości.

Oktawian August uskarżał się na miejsca na skórze, które silnie swędziały, dodatkowymi objawami były duszności oraz alergiczny nieżyt nosa.

Przyczyny

Atopowe zapalenie skóry jest chorobą, której przyczyny nie zostały w pełni poznane. Wiadomo jednak, że rozmaite czynniki, zależnie od pacjenta powodują zmniejszenie naturalnej bariery ochronnej skóry – którą stanowi płaszcz hydro-lipidowy (jest on niszczony) przez co skóra jest silniej narażona na działanie wszelkich czynników zewnętrznych.

Czynniki predysponujące

• Uwarunkowania genetyczne – stwierdzona choroba u jednego z rodziców zwiększa ryzyko wystąpienia go również u potomków (nawet o 20-40%), silniej oddziałuje choroba matki niżeli ojca. Jeśli natomiast oboje rodzice chorują na atopowe zapalenie skóry to ryzyko pojawienia się schorzenia również u potomstwa wynosi 60-80%.
• Czynniki psychogenne – zauważone zostały powiązanie pomiędzy sytuacjami o silnym nasyceniu stresu i pojawieniem się nasileń AZS.
• Czynniki środowiskowe – powietrze nasycone spalinami samochodowymi zawiera wiele związków chemicznych, które mogą powodować upośledzenie mechanizmów obronnych w ludzkim organizmie, co powoduje, że alergeny mają ułatwiony dostęp do ustroju.
• Czynniki o działaniu drażniącym – podrażnienie skóry w sposób mechaniczny –tkaniny wełniane oraz szorstkie; podrażnienie skóry substancjami chemicznymi – rozpuszczalniki, detergenty, konserwanty lub wpływ dymu tytoniowego; a także stosowanie twardej wody – wszystkie wymienione elementy mogą wywoływać osłabienie bariery ochronnej skóry.
• Czynniki klimatyczne – przy wysokiej temperaturze otoczenia objawy atopii mogą się nasilać; w zależności od klimatu chory jest również narażony na rozmaitą ilość oraz odmienne rodzaje alergenów.
• Alergeny z powietrza oraz z pokarmów – na rozwój choroby mają wpływ konkretne czynniki tzw. alergeny, które występują powszechnie wokół nas. Niektórzy negatywnie reagują na część pokarmów np. owoce morza, orzechy czy nabiał, dla innych za to groźne będą pyłki roślin oraz roztocza z sierści zwierząt domowych.

Objawy atopowego zapalenia skóry

Atopia ma charakter przewlekły ze skłonnością do zaostrzeń oraz reemisji. Tak więc osoby chore w ciągu roku zauważają okresy, w których objawy staja się bardzo wyraźne i dokuczliwe.

Są jednak również takie kiedy ich stan ulega ogromnej poprawie niemal jakby całkowicie wyzdrowieli. Objawy AZS stanowią jednocześnie większość kryteriów, które wykorzystuje się w diagnostyce tego schorzenia.

Dzielimy je na większe oraz mniejsze.

Kryteria (objawy) większe:

• Występowanie atopii w rodzinie (czynnik genetyczny, stanowi kryterium rozpoznawcze),
• Silny, uporczywy świąd skóry,
• Wyróżniająca lokalizacja zmian na skórze oraz ich morfologia,
• Zmiany uwidaczniają się przewlekle i nawrotowo.

Kryteria (objawy) mniejsze:

• Pojawienie się pierwszych zmian w młodym wieku,
• Biały dermografizm,
• Zaćma,
• Sucha skóra,
• Pojawienie się zapalenia na czerwieni wargowej,
• Skłonność do pojawiania się nawrotowych zakażeń skóry,
• Rybia łuska,
• Rumień na twarzy,
• Pojawienie się zacienienia wokół oczu,
• Widoczne zaostrzanie się zmian po zdenerwowaniu,
• Akcentacja mieszków włosowych,
• Nietolerancja niektórych pokarmów – alergia pokarmowa,
• Nietolerancja wełny – mechaniczne drażnienie delikatnej skóry,
• Występowanie łupieżu białego,
• Odczuwanie świądu po spoceniu się,
• Występowanie fałdu szyjnego,
• Pojawianie się reakcji na skórze w sposób natychmiastowy,
• Wyprysk sutków,
• Stożek rogówki,
• Zapalenia spojówek o charakterze nawrotowym,
• Podwyższony poziom IgE,
• Pojawienie się nieswoistego wyprysku na rękach lub/i nogach,
• Fałd Dennie – Morgana,
• Astma oskrzelowa,
• Nawrotowy bądź przewlekły katar sienny,
• Zmiany na skórze mają charakter rumieniowy, silnie swędzą, często drobne krostki które po rozdrapaniu sączą się i pokrywają się strupami.

Czynniki nasilające objawy AZS:

• Suche powietrze,
• Dym papierosowy,
• Niska temperatura otoczenia,
• Chlorowana woda na basenie,
• Środki chemiczne np. rozpuszczalniki,
• Silne pocenie się,
• Noszenie obuwia oraz ubrań, które nie przepuszczają powietrza.
• Najbardziej nieprzyjemnym objawem AZS jest uporczywy świąd, który nasila się w wyniku:
• Sytuacji o silnym ładunku emocjonalnym,
• Złości,
• Sytuacji powodujących duży stres,
• Picia kawy , herbaty oraz napoi alkoholowych,
• Picia gorących napoi,
• Wysokich temperatur,
• Pokarmów, w których występuje bogactwo aminów – pomidory, sos sojowy, czekolada, sok pomarańczowy,
• Ocet, ostre potrawy.

W wyniku objawów atopii mogą ulec wzmożeniu inne zmiany zachodzące w ludzkim organizmie:

• Przeziębienia,
• Zakażenia wirusowe,
• Ząbkowanie u niemowląt,
• Cykl miesiączkowy u kobiet – niektóre jego fazy.

Jak pielęgnować skórę atopową?

• Nie powinno się nosić ciasnych ubrań,
• Do prania ubrań stosować płyny do prania bądź proszki delikatne dla dzieci, warto również korzystać z opcji dodatkowego płukania,
• Skórę powinno się odpowiednio pielęgnować i nawilżać zarówno w czasie zaostrzeń jak i reemisji choroby,
• Stosowanie emolientów – substancje o działaniu nawilżającym oraz natłuszczającym, gdyż intensywne nawilżanie i zwalczanie suchości skóry jest jedną z podstawowych zasad w leczeniu schorzenia,
• Podczas kąpieli powinno się korzystać z wody w temperaturze zbliżonej do prawidłowej temperatury ludzkiego ciała – odpowiednie będzie 37 stopni C,
• Kąpiel nie powinna trwać zbyt długo, gdyż może dodatkowo wysuszać skórę – maksymalnie 10-15 minut,
• Chorzy na AZS powinni również zrezygnować z mydeł oraz żeli pod prysznic w których składzie znajdują się detergenty,
• Nie wskazane jest również stosowanie szorstkich myjek,
• Preparaty o działaniu nawilżająco- natłuszczającym nakładamy zaraz po kąpieli na wciąż mokrą skórę,
• Skórę powinno się osuszać poprzez przykładanie miękkiego ręcznika, odradza się pocieranie,
• Środki pielęgnacyjne powinno się nakładać na skórę 4-5 razy dziennie.

Leczenie atopowego zapalenia skóry

Diagnostyka

Zachorowanie na AZS określa się na podstawie kryteriów rozpoznawczych większych oraz mniejszych. Aby stwierdzić atopię konieczne jest wyróżnienie co najmniej 3 spośród 4 kryteriów głównych, natomiast kryteria mniejsze traktowane są jako uzupełniające jednak stwierdza się najczęściej przynajmniej 2 z nich.

Różnicowanie

Zdarza się, że objawy Atopowego Zapalenia skóry przypominają łuszczycę, więc czasem zdarzają się tutaj błędy diagnostyczne. Innymi schorzeniami, które należy wykluczyć w celu stwierdzenia AZS są : świerzbiączka letnia oraz świerzbiączka objawowa.

Działania terapeutyczne

Leczenie AZS dzielimy na przyczynowe oraz objawowe.

Leczenie przyczynowe

Znajduje zastosowanie w sytuacji jeśli udaje się wyróżnić czynnik bądź czynniki powodujące reakcję alergiczną. Wówczas podejmowane są starania całkowitej eliminacji ich z otoczenia czy też pokarmów chorego, dzięki czemu kolejne epizody choroby nie powinny się powtarzać. W niektórych przypadkach stosowane są zabiegi odczulające.

Leczenie objawowe

Jeśli nie znamy konkretnej przyczyny AZS konieczne jest łagodzenie jego objawów. Ten sposób leczenia na ma celu poprawę komfortu życia osoby chorej jak też jej samooceny, gdyż zmiany na skórze mogą powodować problemy z akceptacją własnej osoby. W leczeniu takim stosuje się:

• Metodę mokrych opatrunków,
• Leki przeciwhistaminowe,
• Stosowanie specjalnej odzieży leczniczej,
• Skrupulatne stosowanie się do zasad pielęgnacji skóry – intensywne nawilżanie i natłuszczanie skóry, walka ze wzmożoną suchością,
• Kortykosteroidy – najczęściej zalecane są gdy następują zaostrzenia objawów w formie ogólnej, miejscowo stosuje się je pod postacią maści na zmiany, zaleca się unikanie zaróbki lanolinowej gdyż większość chorych wykazuje na nią silną nadwrażliwość,
• Fototerapia – stosowanie naświetlań UVA oraz UVB,
• Fotochemioterapia – PUVA,
• Leki immunopresyjne,
• Sterydy – stosowane w ciężkich przypadkach.

Atopowe zapalenie skóry dieta

Przyczyny AZS oraz powodujące je alergeny różnią się wśród pacjentów. Nie u każdego występują alergie pokarmowe, więc nie każdemu zaleca się dietę. Jeśli już się ją stosuje to polega ona przede wszystkim na stopniowej eliminacji produktów, które są silnie uczulające.

Po odstawieniu konkretnych produktów należy poczekać około 2-3 tygodni i obserwować czy pojawia się poprawa stanu skóry – jeśli nie to należy próbować eliminacji kolejnych składników pokarmowych do czasu aż znajdziemy winowajcę zmian na skórze.

Jeśli na AZS zapada malutkie dziecko karmione piersią konieczne jest aby na dietę eliminacyjną przeszła matka.

alergieatopowe zapalenie skórydermatologia