Lekarz właśnie zdiagnozował u Ciebie torbiel jajnika, a w Twojej głowie niemal od razu pojawiły się setki pytań. Nie jesteś pierwszą kobietą, u której rozpoznanie torbieli jajnika wywołało paniczny strach. Ale czy to, co brzmi tak przerażająco rzeczywiście oznacza najgorsze? Okazuje się, że niekoniecznie!
Torbiel jajnika – rak czy nie rak?
Torbiel jajnika, zwana też cystą, to patologiczna przestrzeń o okrągłym lub owalnym kształcie wypełniona różnego rodzaju płynem.
Jest jednym z najczęstszych schorzeń ginekologicznych u miesiączkujących kobiet. Rozwija się w jednym jajniku albo w obu naraz.
Ponieważ najczęściej nie daje objawów, kobieta dowiaduje się o tym, że ma torbiel jajnika zupełnie przypadkowo podczas rutynowej wizyty u ginekologia.
Zapewne nurtuje Cię pytanie, czy torbiel jajnika oznacza, że masz nowotwór? NIE! Zmiana tego typu w większości przypadków ma charakter łagodny i nie należy stawiać jej na równi z nowotworem. Nie oznacza to jednak, że taka łagodna torbiel nie musi być regularnie monitorowana.
Może mieć ona bowiem pewne cechy, które będą świadczyły o tym, że rzeczywiście jest złośliwa. Torbiele nowotworowe zamiast samoistnie się wchłaniać, rosną. Przeważnie są też mocno unaczynione. To czy dana torbiel będzie miała charakter złośliwy czy łagodny zależy przede wszystkim od jej pochodzenia.
Wyróżnia się bowiem kilka rodzajów torbieli jajnika, a mechanizm powstawania każdej z nich jest nieco inny.
Wszystkiemu winne hormony
Torbiel jajnika jest najczęściej efektem zaburzeń hormonalnych. W prawidłowo przebiegającym cyklu menstruacyjnym komórka jajowa dojrzewa w tzw. pęcherzyku Graafa.
Pęcherzyk ten rośnie pod wpływem działania hormonów (głównie hormonu folikulotropowego, FSH) i gdy osiągnie odpowiednią wielkość, pęka by wypuścić do jajowodu dojrzałą komórkę jajową, która następnie może zostać zapłodniona. Ma to miejsce w środku cyklu miesiączkowego, czyli w trakcie owulacji.
Czasem jednak na skutek zaburzeń hormonalnych pęcherzyk Graffa nie pęka, lecz rośnie dalej i wypełnia się płynem. Mamy wówczas do czynienia z tzw. torbielą czynnościową. Nie jest ona groźna i najczęściej sama się wchłania już w następnym cyklu.
Innym rodzajem torbieli jest tzw. torbiel krwotoczna. Choć ma przerażającą nazwę, jest równie niegroźna co torbiel czynnościowa. Powstaje w wyniku wylewu krwi do pękniętego po owulacji pęcherzyka. Z taką sytuacją możemy mieć do czynienia, gdy pęcherzyk będzie się znajdował w pobliżu naczynia krwionośnego. Zmiana ta również zanika samoistnie.
W parze z endometriozą
Torbiel może też powstać z błony śluzowej macicy i być w całości wypełniona krwią. Torbiele tego typu są charakterystyczne dla endometriozy i nazywamy je czekoladowymi.
W przebiegu endometriozy błona śluzowa macicy może przemieścić się do jajnika, wszczepić w niego, a następnie wytworzyć przestrzeń, która każdą kolejną miesiączką będzie wypełniać się krwią i zwiększać swoje rozmiary.
Torbiel czekoladowa, w przeciwieństwie do dwóch poprzednich, wymaga już zwykle usunięcia.
Torbiel z zębami? To jest możliwe!
Bardzo nietypowym rodzajem torbieli jajnika jest torbiel dermoidalna, tzw. „skórzasta”, którą wypełniają różnego typu tkanki, np. naskórek, tkanka tłuszczowa czy kostna. I tak np.
we wnętrzu cysty mogą znajdować się włosy, a nawet zęby! Mechanizm powstawania tego rodzaju torbieli nie został do końca poznany.
Przypuszcza się, że jest efekt wędrowania po organizmie komórek macierzystych, które w końcu umiejscawiają się w jajniku i tam przekształcają się w dowolny typ komórek. Torbiel skórzasta, podobnie jak czekoladowa, nie wchłonie się sama i trzeba ją usunąć operacyjnie.
Torbiel jajnika a problemy z zajściem w ciążę
Niektóre torbiele jajnika rzeczywiście mogą zaburzyć płodność. Jednak to nie sama torbiel stanowi przeszkodę w staraniach o dziecko, a przyczyna jej powstania. Dlatego jeśli masz torbiel jajnika i chcesz zostać mamą, bardzo ważne jest, aby lekarz prawidłowo określił jej rodzaj.
Pamiętaj, że torbiel jajnika jest najczęściej efektem zaburzeń hormonalnych, a tam gdzie zaburzenia hormonalne, tam i zaburzenia owulacji. Endometrioza, w przebiegu której powstają wspomniane torbiele czekoladowe również może utrudnić Ci zajście w ciążę. Obecność tego typu zmiany nie pozbawia Cię jednak szansy na dziecko.
Ważne, abyś trafiła do dobrego lekarza, który wdroży odpowiednie postępowanie.
Czasami torbiel jajnika wymaga usunięcia
Jeśli torbiel jajnika wywołuje u Ciebie dolegliwości, takie jak ból podbrzusza, problemy z wypróżnianiem się, parcie na pęcherz czy zaburzenia miesiączkowania, albo jest na tyle duża, że uciska na inne narządy i upośledza ich funkcję, lekarz może zadecydować o jej usunięciu.
Kolejnym wskazaniem do operacji są wszelkie podejrzenia, że torbiel może mieć charakter złośliwy albo, że jest zagrożona pęknięciem. Usuwa się również torbiele, które nie wchłonęły się samoistnie w ciągu kolejnych 2-3 cykli. Obecnie torbiele jajnika usuwa się dwiema metodami – tradycyjnie oraz za pomocą małoinwazyjnej laparoskopii.
Po pierwszą sięga się najczęściej w sytuacji, gdy jest duże ryzyko, że torbiel ma charakter złośliwy. Otwierając powłoki brzuszne, lekarz ma wówczas większą przestrzeń do działania. Może np. od razu usunąć cały jajnik, jeśli oczywiście stwierdzi, że nie ma innego wyjścia.
Tradycyjna operacja, choć daje trochę więcej możliwości, wiąże się niestety z dłuższą rekonwalescencją. Dlatego jeśli tylko jest to możliwe, lekarze wybierają miej inwazyjną laparoskopię ginekologiczną.
Laparoskopowe usunięcie torbieli jajnika
W trakcie laparoskopii chirurg robi maksymalnie 3 małe nacięcia. Zanim to jednak nastąpi, jama brzuszna zostaje najpierw wypełniona dwutlenkiem węgla, aby powłoki brzuszne uniosły się, a organy wewnętrzne rozsunęły. Laparoskop zostanie wprowadzony przez niewielkie – 10- milimetrowe – nacięcie w pępku.
Urządzenie ma wbudowany cały zestaw optyczny, dzięki któremu chirurg może bardzo dokładnie obejrzeć wnętrze jamy brzusznej. Później ewentualnie, jeśli widzi taką konieczność, poniżej linii bikini wykonuje jeszcze 2 niewielkie nacięcia i wprowadza przez nie mikronarzędzia.
Obraz wnętrza macicy wyświetla się na monitorze, dokładnie uwidaczniając najważniejsze struktury.
Po zakończonej operacji nacięcia są zszywane, dwutlenek węgla wypuszczany, a anestezjolog przystępuje do wybudzania pacjentki. Laparoskopia ma tę przewagę nad tradycyjną operacją, że nie wymaga wykonywania rozległych nacięć.
To z kolei przekłada się na krótszy czas rekonwalescencji.
W większości przypadków pacjentka dość szybko dochodzi do siebie po zabiegu i jeszcze tego samego dnia może wyjść do domu, a po około 2 tygodniach wrócić do aktywności sprzed zabiegu.
Reasumując, torbiel jajnika nie zawsze oznacza coś groźnego. Większość tego typu zmian ma charakter łagodny i samoistnie się wchłania. Niemniej jednak torbiele jajnika trzeba obserwować, ponieważ w niektórych przypadkach wymagają usunięcia.
Zdiagnozowano u Ciebie torbiel jajnika i nie wiesz, co robić dalej? Skonsultuj się ze specjalistą Gyncentrum. Zadzwoń: 32 506 57 77
Napisz: [email protected]
Konsultacja merytoryczna:
dr n.med. Anna Bednarska-Czerwińska Ginekolog i położnik, endokrynolog Lekarz z ponad 20-letnim doświadczeniem zawodowym. Specjalista w zakresie leczenia niepłodności i endokrynologii rozrodu w Klinice Leczenia Niepłodności i Diagnostyki Prenatalnej Gyncentrum. Członek polskich i zagranicznych towarzystw ginekologicznych.
Jak wyleczyć torbiel jajnika przy zastosowaniu medycyny ludowej?
Cysta jajnika to zamknięta jama wypełniona płynem, która może się wytworzyć w każdym miejscu ciała. Cysta taka tworzy się na zewnątrz lub w środku jajnika i wymaga leczenia tylko wtedy, kiedy nadmiernie się rozrasta lub mnoży.
Stan taki jest dość powszechnie spotykany wśród kobiet i niemal każda kobieta doświadcza go w swoim życiu co najmniej raz. Nie ma jednak konieczności uciekania się do zabiegu chirurgicznego.
Najpierw warto wypróbować kilka podanych przez nas sposobów, gdyż pozwolą one wyleczyć cysty bez interwencji chirurga.
Zdjęcie 
jajniki /© Photogenica
Zdjęcie 
torbiele jajnika /© Photogenica
Sposób przyrządzenia: Trzymamy liście aloesu przez dwa tygodnie w lodówce, a następnie wyciskamy z nich sok i mieszamy go z miodem w proporcji 1:1. Mieszankę przechowujemy w lodówce.
Stosowanie: podgrzewamy płyn, a następnie zanurzamy w nim tampon. Władamy tampon do pochwy i pozostawiamy na noc. (Można także zamiast aloesu użyć kamfory i zmieszać z miodem w tej samej proporcji i zastosować w ten sam sposób.)
Przez cały czas trwania kuracji trzymamy naszą mieszankę w lodówce, a stosujemy ją przez 10 dni. Następnie robimy przerwę na 10 dni i znów stosujemy kurację przez kolejne 10 dni. Biostymulujący sok z aloesu poddany fermentacji jest bardziej skuteczny niż świeżo wyciśnięty sok i jest skuteczny także w leczeniu zespołu wielotorbielowatych jajników.
Zdjęcie 
cebula i miód /© Photogenica
Gotujemy drobno pokrojone orzechy przez dwadzieścia minut, a następnie je studzimy. Przecedzamy i pijemy po pół szklanki 3 razy dziennie.
Metoda 3 – Cebula i miód
Rano zanurzamy całkowicie w miodzie średniej wielkości cebulę. Wieczorem, przed udaniem się na nocny spoczynek, w otrzymanej cieczy moczymy tampon i wkładamy go do pochwy. Można w tym celu użyć także bawełnianej gazy. Pozostawiamy tampon lub gazę na całą noc. Jeśli cysta jest w stadium początkowym, w ciągu dziesięciu dni powinna być wyleczona.
Zdjęcie 
wosk pszczeli /© Photogenica
Aby przyrządzić ten wspaniały balsam, stawiamy na ogniu garnek z olejem roślinnym, dodajemy do niego około 50 gramów wosku pszczelego (kawałek wielkości pudełka od zapałek) i podgrzewamy do momentu, w którym się rozpuści.
Następnie gotujemy jajko na miękko, zgniatamy je i dokładnie mieszamy z olejem i woskiem do całkowitego połączenia się składników. Odstawiamy mieszankę do wystudzenia, przecedzamy i wkładamy do lodówki. Moczymy tampon w uzyskanej miksturze, wkładamy go do pochwy i pozostawiamy na noc.
Taka kuracja może być również skuteczna w leczeniu stanów zapalnych narządów płciowych.
Torbiel na jajniku a zajście w ciążę. Przyczyny torbieli, objawy, sposoby leczenia
Autor: photos.com
Torbiel na jajniku przypomina balonik wypełniony płynem i zwykle jest wielkości orzecha. Czasem może on utrudniać zajście w ciążę. Przyczyny torbieli jajnika mogą być różne: zespół policystycznych jajników, endometrioza, skłonności do nich można także dziedziczyć.
Torbiel jajnika dosyć ciężko jest samodzielne wykryć, ponieważ dolegliwość ta zwykle nie powoduje większych uciążliwości.
Poza tym torbiele jajnika często same się wchłaniają, nie pozostawiając po sobie śladów. Mimo wszystko jest to choroba jajników, która może nieść ze sobą przykre skutki.
Między innymi torbiel jajnika może utrudnić kobiecie zajście w ciążę. Warto dowiedzieć się o torbielach czegoś więcej.
Tobiel na jajniku: przyczyny powstania
Torbiel przypomina balonik wypełniony płynem lub zgrubiałą tkanką. Zwykle ma wielkość orzecha, ale może być też większa od pomarańczy. Występuje pojedynczo lub torbieli może być kilka, znajdują się w jednym jajniku albo w obu naraz. Przyczyną tworzenia się torbieli są zwykle zaburzenia hormonalne.
Większość z nich to zmiany o łagodnym charakterze, lecz niektóre mogą być złośliwe. Podobnie jak mięśniaki macicy, torbiele mogą się umiejscowić wewnątrz jajnika, w jego ścianie lub na zewnątrz (wtedy trzymają się jajnika cienką szypułą). Torbiele jajników zwykle nie powodują dolegliwości, dlatego dowiadujesz się o nich podczas kontrolnego badania USG.
Dopiero gdy są bardzo duże, możesz mieć np. bóle brzucha, wzdęcia, zaparcia, często oddawać mocz.
Torbiel na jajniku: objawy, badania i leczenie
Zwykle nie powodują dolegliwości. Dopiero gdy są duże, mogą pojawić się bóle brzucha, wzdęcia, bolesność podczas stosunku, częstsze oddawanie moczu.
Wykonuje się USG przezpochwowe. W przypadku stwierdzenia podejrzanej zmiany ginekolog zleca badania hormonalne, czasem też badanie markerów nowotworowych (CA 125 i CA 199).
Czym jest zespół policystycznych jajników?
Zwykłe badanie USG nie wystarczy, torbiele jajników ujawnia tylko USG przezpochwowe. Jeśli lekarz wykryje podejrzaną zmianę torbielowato-guzowatą, zleca dalszą diagnostykę – badania hormonalne, a czasem także badanie tzw. markerów nowotworowych (CA 125 i CA 199)
Zwykle torbiele wystarczy obserwować, bo często wchłaniają się one podczas kolejnych cykli miesiączkowych. Czasami jednak wymagają kuracji lekami hormonalnymi, antybiotykami lub środkami przeciwzapalnymi. W niektórych przypadkach konieczne jest usunięcie torbieli (podczas tradycyjnej operacji lub laparoskopii), które utrudniają zajście w ciążę.
Aby w porę rozpocząć właściwe leczenie (hormonalne, przeciwzapalne albo operacyjne), trzeba najpierw torbiele w jajniku wykryć. Jest to możliwe, jeśli kobiety systematycznie poddają się USG przezpochwowemu. Polskie Towarzystwo Ginekologiczne zaleca, by co roku wykonywała je każda kobieta po 35. roku życia.
Ponieważ leczenie hormonalne sprzyja powstawaniu niektórych rodzajów torbieli jajnika, każda kobieta niezależnie od wieku, której zalecono tę formę terapii, powinna co roku poddać się USG przezpochwowemu (pierwsze przed zastosowaniem antykoncepcji, by sprawdzić, czy jajniki są zupełnie zdrowe).
Regparne wykonywanie tego badania pozwala również na sprawdzanie efektów terapii – jeśli np. przy torbielach czynnościowych stosuje się hormonoterapię, lekarz może skontrolować, na ile jest ona skuteczna.
Jeśli lekarz zdecyduje, że wystarczy obserwować torbiele, nie ma powodów do niepokoju. Ale jeśli powie, że konieczna jest operacja, nie zwlekaj z decyzją, bo torbiele jajnika mogą być groźne. Formę torbieli mają także nowotwory jajników. Ponieważ – podobnie jak inne torbiele – zwykle nie dają żadnych dolegliwości, często wykrywane są zbyt późno.
Zdarza się też, że torbiele się skręcają, pękają, powodując krwotok do otrzewnej, bywają przyczyną ropni jajnika, czasem uszkadzają tkankę jajnika (z tego powodu jajnik trzeba później usunąć). Kobieta, która raz miała torbiele jajnika i została wyleczona, ma tendencje do tworzenia się nowych cyst. W takim przypadku musi robić badania kontrolne.
O tym, jak często, decyduje lekarz prowadzący (kontrolne wizyty nie rzadziej niż raz na rok!).
Uwaga! Nawet po wyleczeniu mogą się tworzyć nowe torbiele, dlatego trzeba pamiętać o regparnych badaniach kontrolnych.
Czynnościowe torbiele jajników
U wielu kobiet w okresie rozrodczym w jajnikach pojawiają się torbiele czynnościowe. Dzieje się tak, gdy w trakcie cyklu miesiączkowego zachodzą nieprawidłowe zmiany hormonalne. W czasie prawidłowej owpacji dojrzały pęcherzyk Graafa pęka i uwalnia się z niego gotowa do zapłodnienia komórka jajowa.
Pęknięty pęcherzyk przekształca się w tzw. ciałko żółte, które zanika, jeśli nie dojdzie do ciąży. Bywa jednak i tak, że pęcherzyk Graafa nie pęka, ale rośnie. W efekcie powstaje torbiel pęcherzykowa.
Zdarza się również, że ciałko żółte nie zanika (mimo że nie doszło do zapłodnienia) i powstaje z niego torbiel. Oba typy torbieli czynnościowych zwykle nie wymagają leczenia i zanikają po kilku cyklach miesiączkowych. Czasem jednak ginekolog ordynuje terapię hormonalną.
Niekiedy na skutek zaburzeń hormonalnych także niedojrzałe pęcherzyki Graafa zamieniają się w maleńkie torbielki. Jest to tzw. wielotorbielowatość, czyli zespół policystycznych jajników. Takie zmiany na ogół trzeba leczyć lekami hormonalnymi. Kuracja trwa wiele lat.
Lekarz dobiera leki regpujące cykl miesiączkowy (najczęściej są to środki antykoncepcyjne). Sprawiają one, że w jajnikach nie tworzą się torbiele, a same jajniki zmniejszają objętość.
Torbiel na jajniku a endometrioza
Jak szacują lekarze, co trzecia miesiączkująca kobieta miewa kłopoty z endometrium – błoną śluzową wyściełającą macicę od środka. Endometrioza to choroba, kiedy fragmenty śluzówki mają skłonność do odrywania się i wędrowania po organizmie. Często dostają się do jajników. Z tej tkanki mogą powstać tzw.
torbiele endometroidalne (nazywane są czasem czekoladowymi, bo wypełnione są gęstą, ciemną krwią i przypominają kolorem czekoladę). Gdy taka torbiel pęknie i jej zawartość wyleje się do jamy brzusznej, może dojść do zapalenia otrzewnej. A z tym nie ma żartów, bo zapalenie otrzewnej może skończyć się tragicznie.
By temu zapobiec, tego typu torbiele na jajnikach (endometroidalne) najczęściej usuwa się operacyjnie.
Dowiedz się więcej: Endometrioza a ciąża
Torbiele jajników dermatoidalne (skórzaste)
Usuwa się też operacyjnie tzw. torbiele dermatoidalne (inaczej – skórzaste). Wiadomo, że zawierają one np. komórki tłuszczowe, włosy, tkankę kostną, a nawet… zęby, które pochodzą z nierozwiniętego płodu.
Nie jest znana do końca przyczyna ich powstawania.
Jedna z teorii mówi, że prawdopodobnie komórki macierzyste (czyli niezróżnicowane, z których może się rozwinąć dowolna komórka organizmu) kumulują się w jednym miejscu w jajniku i z jakiegoś powodu zaczynają się różnicować, a więc zmieniać w komórki tłuszczowe czy kostne.
Torbiel na jajniku: dziedziczenie torbieli jajników
Ginekolodzy są zdania, że nie dziedziczymy skłonności do powstawania torbieli jajników. Z drugiej jednak strony wiadomo, że zaburzenia hormonalne sprzyjają rozwojowi niektórych typów torbieli.
Jeśli u matki takie zaburzenia pojawiały się, córka też może mieć problemy z utrzymaniem równowagi hormonalnej w organizmie. A jeśli tak, to może mieć również wiekszą skłonność do powstawania torbieli jajników niż kobiety nieobarczone takim dziedzictwem.
Jednak nie oznacza to także, że dolegliwości te muszą wystąpić. Ale kobiety obciążone genetycznie powinny trzymać rękę na pulsie i regularnie odwiedzać ginekologa.
Czym jest cysta i jak powstaje? Czy cystę zawsze trzeba usunąć?
Zasadniczo cysta i torbiel to dwie różne nazwy tej samej zmiany (łac. cystis).
Jest to jednocześnie bardzo szerokie pojęcie, ponieważ istnieje wiele rodzajów torbieli zarówno pod względem ich budowy, jak i genezy oraz oczywiście miejsca występowania.
Wspólnym mianownikiem pojęcia “cysta” jest przestrzeń, komora otoczona tkanką, która może być wypełniona treścią płynną, galaretowatą lub też pusta w środku. Każda cysta jest zmianą patologiczną.
ZOBACZ TEŻ: Kaszaki – skąd się biorą? Jak pozbyć się kaszaków?
Rodzaje cyst
Ze względu na budowę można podzielić cysty na prawdziwe i rzekome. Cysty prawdziwe są otoczone komórkami nabłonkowymi, w przeciwieństwie do rzekomych.
Jednocześnie, możemy mieć do czynienia z cystami wrodzonymi, będącymi efektem nieprawidłowości rozwojowych oraz nabytymi, pojawiającymi się w trakcie życia wskutek stanu zapalnego, urazu, przebiegu niektórych zakażeń (np.
giardioza, zakażenie tasiemcem bąblowcem) i innych chorób (np. mukowiscydozy) lub też w wyniku upośledzonego odpływu wydzielin gruczołów (tzw. cysta zastoinowa). Możemy mieć do czynienia z pojedynczą cystą lub też skupiskiem kilku torbieli blisko siebie.
Taka sytuacja ma miejsce w przebiegu jednostki chorobowej o nazwie zespół policystycznych jajników. Mnogie cysty mogą pojawić się także na nerce.
ZOBACZ TEŻ: Zespół policystycznych jajników – przyczyny, objawy, leczenie
Miejsca występowania cyst
Cysty mogą wystąpić niemal w każdym miejscu organizmu. Mogą być widoczne na skórze albo lokalizować się w głębi ciała, także na narządach wewnętrznych. Nie sposób wymienić ich wszystkich, przytoczone zostaną tylko przykładowe, częściej występujące:
- cysty głowy i twarzoczaszki – szczęk, tkanek miękkich w obrębie głowy i szyi, torbiel pajęczynówki;
- cysty w obrębie klatki piersiowej – torbiele piersi, oskrzeli, przewodu pokarmowego;
- cysty stawów i kończyn – cysta Bakera (pod kolanem), ganglion (galaretowata torbiel na skórze w okolicy stopy lub nadgarstka);
- cysty okolic pleców – torbiel włosowa (inaczej pilonidalna) i torbiel Tarlova (w niższych partiach kręgosłupa);
- cysty w obrębie jamy brzusznej i miednicy – trzustki, wątroby, nerek, jajników i jąder, a także torbiel krwotoczna (niepęknięty podczas cyklu miesięcznego pęcherzyk Graafa).
ZOBACZ TEŻ: Rodzaje grup krwi i czynników Rh
Diagnostyka cyst
Większość z torbieli ma charakter łagodny i bezobjawowy – wystarczy je obserwać. W przypadku cyst o dużych rozmiarach, utrudniających codzienne funkcjonowanie, powodujących dokuczliwe objawy lub też związanych z chorobą nowotworową, konieczne jest leczenie.
Aby określić, czy dana cysta jest złośliwa, wykonuje się odpowiednie badania. W zależności od umiejscowienia, budowy oraz rozmiarów, torbiele diagnozuje się i leczy w różnoraki sposób.
W zależności od umiejscowienia zmiany diagnostykę i leczenie zmiany może prowadzić lekarz dermatolog, ginekolog, laryngolog, w niektórych przypadkach rolę w leczeniu odgrywa także fizjoterapeuta.
Masz trudności za znalezieniem swojego leku? Teraz możesz zarezerwować go w aptece i odebrać w wolnej chwili. Przejdź do wyszukiwarki KtoMaLek.pl i zarezerwuj swoje leki.
Torbiele wypukłe na skórze zwykle zauważamy samemu, są widoczne i wyczuwalne dotykiem.
Te zlokalizowane w głębi ciała zwykle odkrywa się przypadkowo, podczas rutynowych badań u specjalistów takich, jak tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny czy badanie USG.
W przypadku cyst jajnika mogą pojawić się objawy takie, jak ból podbrzusza czy krwawienia międzymiesiączkowe. W celu sprawdzenia złośliwości zmiany, pobiera się próbkę do badań histopatologicznych za pomocą biopsji.
ZOBACZ TEŻ: Jak wyleczyć zapalenie ucha zewnętrznego?
Leczenie cyst
Podobnie jak diagnostyka, leczenie cyst zależy od wielu czynników, głównie lokalizacji i możliwości wystąpienia zmian nowotworowych. W przypadku torbieli powierzchniowych np. w jamie ustnej wykonuje się drenaż, czyli osuszenie cysty poprzez nakłucie lub też odciągnięcie zawartości strzykawką.
Możliwe jest także wgłobienie cysty lub jej wyłuszczenie. Powyższe metody nie są odpowiednie do leczenia torbieli obarczonych ryzykiem pojawienia się nowotworu. Takie cysty na ogół są usuwane chirurgicznie.
Torbiele na jajnikach bywają leczone hormonalnie, niestety zdarza się, iż konieczne jest usunięcie cyst razem z całym jajnikiem.
ZOBACZ TEŻ: Włókniak twardy i miękki – jak usunąć włókniaki?
Wszystkie treści zamieszczone w Serwisie, w tym artykuły dotyczące tematyki medycznej, mają wyłącznie charakter informacyjny. Dokładamy starań, aby zawarte informacje były rzetelne, prawdziwe i kompletne, jednakże nie ponosimy odpowiedzialności za rezultaty działań podjętych w oparciu o nie, w szczególności informacje te w żadnym wypadku nie mogą zastąpić wizyty u lekarza.
Cysta – przyczyny i objawy. Czy trzeba je usuwać?
Cysta (torbiel) to zamknięta jama wypełniona płynem, gazem lub materiałem półstałym. Zewnętrzna część cysty zwana jest kapsułą. Wyróżnia się torbiele prawdziwe i rzekome. Torbiele rzekome odróżnia brak wyściółki nabłonkowej w jamie cysty.
Torbiele jajników: operacja konieczna? To zależy od rodzaju zmiany. Obejrzyj:
Cysta może pojawić się w każdym miejscu organizmu, może być bardzo mała, ale i duża. Niektóre da się wyczuć palcami, inne zaś dostrzega tylko pod mikroskopem bądź na wyniku badań obrazowych.
Torbiele, w zależności od rozmiaru i lokalizacji, mogą rozwijać się bezobjawowo, ale i wywoływać różne dolegliwości. Zdarza się, że gdy torbiel jest duża, uciska na sąsiadujące narządy czy tkanki. Cysta rzadko jest powiązana z chorobą nowotworową czy ciężkim zakażeniem, przeważnie nie powoduje poważnych czy długoterminowych powikłań.
Cysta może powstać wskutek wielu rożnych procesów zachodzących w organizmie. Najważniejsze czynniki powstawania cyst to:
- zakażenia,
- infekcje,
- zaburzenie przepływu płynu międzytkankowego,
- urazy,
- nowotwory,
- przewlekłe stany zapalne,
- predyspozycje genetyczne,
- gromadzenie się masy łojowej pod naskórkiem,
- wady w rozwoju narządów płodu.
Cysta może pojawić się w każdym miejscu organizmu, stąd istnieje wiele rodzajów cyst. Najczęściej występujące to:
- torbiele w piersiach, które są wynikiem łagodnych rozrostowych chorób piersi. Cysty w piersiach to zwykle małe, okrągłe lub owalne guzki wyczuwalne palcami. Częściej są półpłynne, rzadziej twarde. Pojawiają się najczęściej między 30. a 50. rokiem życia.
- torbiel na jajniku, która powstaje zwykle wskutek zahamowania pęknięcia pęcherzyka Graafa. Dzieje się tak wówczas, gdy pęcherzyk nie ma komórki jajowej lub gdy ta obumarła. Nie dochodzi do jajeczkowania, choć pęcherzyk rośnie – w jego wnętrzu gromadzi się płyn. Pęcherzyk po pewnym czasie przekształca się w torbiel. Najczęstszą przyczyną są zaburzenia hormonalne,
- cysta Bakera – torbiel pod kolanem, na tylnej części nogi. Najbardziej nią zagrożone są osoby, które nadmiernie obciążają kolana, zarówno aktywne fizycznie, jak i zmagające się z nadwagą,
- torbiel tarczycy. Jak wskazuje lekarz Agnieszka Dziubosz nieprawidłowe zmiany mogą być pojedyncze, mnogie, jak również obejmować całą tarczycę. Gdy torbiel zostaje wykryta w trakcie badania USG, ale nie można jej wyczuć dotykiem, wówczas nie jest określana w nomenklaturze medycznej jako guzek,
- torbiel na nerce. Jak wyjaśnia dr n. med. Robert Drabczyk, specjalista chorób wewnętrznych, cysta w nerce może być tzw. torbielą prostą nerki (przypomina pęcherzyk wypełniony płynem) lub torbiel złożoną (zmiana ma nieregularny kształt, grube i niejednorodne ściany, niejednorodną zawartość z obecnością przegród, masy tkankowe oraz zwapnienia). Najmniejsze możliwe do wykrycia zmiany mają kilka milimetrów średnicy, a największe – średnicę nawet kilkunastu centymetrów. Najczęściej są pojedyncze, ale może być ich kilka,
- torbiele stawów i ścięgien,
- torbiel tkanki podskórnej, często występująca na twarzy, głowie, szyi czy tułowiu. Możliwa jest torbiel włosowa,
- torbiel Bartholina, czyli powiększenie gruczołów znajdujących się w pobliżu wejścia do pochwy.
Cysty zwykle można wyczuć i dostrzec samodzielnie. Trudne do wykrycia są torbiele narządów wewnętrznych, takich jak nerki lub wątroby. Wówczas najczęściej wykrywa się podczas badania obrazowego (RTG, USG, tomografii komputerowej lub rezonansu magnetycznego).
Leczenie torbieli zależy od jej wielkości i lokalizacji. Na przykład torbiele w piersiach, ponieważ znikają po menopauzie, często nie wymagają terapii.
Gdy wywołują ból i dyskomfort, przeprowadza się badanie ultrasonograficzne (USG), które pomaga określić lokalizację, wielkość i charakter cysty. Najczęściej wykonuje się biopsję cienkoigłową, czyli pobranie płynu z cysty.
Z kolei małe i łagodne cysty jajnika są zwykle leczone terapią hormonalną.
Duże cysty, które dają objawy bądź mogą stać się ich przyczyną z powodu rozrostu i ryzyka ucisku na sąsiadujące narządy, mogą być usunięte chirurgicznie. Ich zawartość może być odciągnięta przez nakłucie lub cewnikowanie jamy torbieli.
Czasem konieczne jest przeprowadzenie zabiegu chirurgicznego. Gdy pada podejrzenie pojawienia się zmian nowotworowych, wykonuje się biopsję cysty lub pobiera płyn w celu zbadania go pod mikroskopem na obecność komórek nowotworowych.
Torbiel na jajniku – przyczyny, objawy, leczenie – blog DP Med
Torbiele jajnika to grupa niejednorodnych struktur płynowych, występujących przede wszystkim u kobiet przed menopauzą. W ogólnym rozumieniu torbiele to płynowe struktury ograniczone błoniastą ścianą – można je porównać do balona wypełnionego wodą.
Wyróżniamy wiele rodzajów torbieli jajnika i nie sposób opisać całego problemu w jednym artykule. Najczęściej zmiany te nie są groźne dla życia i zdrowia kobiety, mimo tego często po ich zdiagnozowaniu budzą niepokój pacjentek zgłaszających się do ginekologa.
Torbiel jajnika – czym jest?
W jednym z kobiecych jajników co miesiąc dojrzewa jedna komórka jajowa. Pęcherzyk rośnie ok. 2 mm na dobę. W pewnym momencie, pod wpływem hormonów, powinien pęknąć i uwolnić komórkę jajową. Czasem jednak tak się nie zdarza i pęcherzyk ciągle rośnie.
Tak właśnie powstaje torbiel. Określamy ją mianem torbieli pęcherzykowej, czynnościowej lub prostej – są to synonimy na tę samą zmianę. Ten rodzaj torbieli to zmiana łagodna. W momencie pojawienia się miesiączki zawartość tej torbieli ulega wchłonięciu.
Drugą najczęstszą torbielą jest torbiel ciałka żółtego, która pojawia się w II fazie cyklu po owulacji. Jest łagodna i osiąga rozmiary ok. 4-6 cm.
Inną częstą i niegroźną torbielą jest torbiel krwotoczna. Powstaje najczęściej w momencie owulacji (pękający pęcherzyk uszkadza naczynie krwionośne) i może dawać delikatne dolegliwości bólowe. Możemy ją porównać do siniaka. Zazwyczaj jej zawartość wchłania się w przeciągu miesiąca.
Torbiel czekoladowa pojawia się w przebiegu endometriozy. Często wywołuje dolegliwości bólowe.
Torbiel dermoidalna (skórzasta), to struktura będąca łagodnym nowotworem o przerażającej nazwie – potworniak. W swojej budowie może zawierać struktury takie jak włosy lub zęby.
Torbiel jajnika – objawy
Objawami, które występują przy okazji torbieli jajników, są:
- ból okolic podbrzusza,
- dyskomfort w jamie brzusznej,
- obniżona płodność i problemy z zajściem w ciążę,
- bolesne stosunki płciowe,
- uczucie parcia na pęcherz moczowy i częstsze wizyty w toalecie,
- zaburzenia miesiączkowania – nieprawidłowe plamienia i krwawienia,
- omdlenia i bóle głowy,
- duże torbiele wywołują nudności i wymioty.
Mimo że większość torbieli jajników jest niegroźna i nie daje żadnych objawów, to każda wymaga regularnych kontroli u ginekologa.
Torbiel jajnika – przyczyny
Przyczyny pojawienia się torbieli są różnorodne i niemal u każdej kobiety w ciągu życia w jajnikach pojawi się torbiel, która może zostać uwidoczniona w badaniu ultrasonograficznym podczas rutynowej wizyty u ginekologa. Przykładowymi przyczynami wystąpienia tego rodzaju zmian są:
- zaburzenia hormonalne cyklu miesiączkowego,
- nieprawidłowe zanikanie ciałka żółtego,
- endometrioza.
Do czynników ryzyka powstania torbieli zaliczamy: nikotynizm, stosowanie antykoncepcji hormonalnej i niektórych leków – np. tamoksifenu, będącego elementem terapii kobiet z rakiem piersi.
Torbiel jajnika – leczenie
Podstawę diagnostyki stanowi badanie USG. Doświadczony ginekolog już na ekranie aparatu może stwierdzić, z jaką zmianą ma do czynienia i potrafi rozróżnić torbiel krwotoczną, endometrialną czy dermoidalną od zmiany nowotworowej.
Zmiana o charakterze złośliwym charakteryzuje się silnym unaczynieniem i nie ma tendencji do wchłaniania się, lecz nieustannie rośnie.
W związku z tym lekarz często zleca kontrolę co kilka miesięcy, aby ocenić, czy zmiana się zmniejsza, czy może rośnie.
Przy podejrzeniu charakteru nowotworowego torbieli warto oznaczyć poziom markera CA 125 i test ROMA.
Wskaźnik ROMA jest testem ilościowym, służącym do wyliczenia ryzyka obecności nowotworu złośliwego na podstawie wartości stężeń CA-125 i HE4 oraz statusu menopauzalnego pacjentki. Markery nie wzrastają jedynie przy nowotworze.
Ich wartości są wyższe w czasie miesiączki lub w przebiegu endometriozy, dlatego wszystkie wyniki badań należy konsultować ze specjalistą.
Zanim będzie można podjąć leczenie i wybrać odpowiednią opcję, należy ocenić charakter torbieli w badaniu histopatologicznym. Do tego czasem konieczna jest biopsja, podczas której pobierany jest fragment tkanki z torbieli, który zostanie później obejrzany dokładnie pod mikroskopem.
Decyzję o leczeniu podejmuje się indywidualnie, biorąc pod uwagę ryzyko zezłośliwienia zmiany oraz jej rozmiar.
Na przykład w przypadku bezobjawowej jednokomorowej torbieli prostej o średnicy mniejszej niż 5 cm, zlokalizowanej tylko w jednym jajniku, ryzyko obecności nowotworu złośliwego jest małe i w takim przypadku można zdecydować się na leczenie zachowawcze, szczególnie u kobiet po menopauzie. Natomiast u kobiety z objawami podmiotowymi konieczne jest przeprowadzenie leczenia chirurgicznego.
Torbiel jajnika – leczenie hormonalne
Leczenie hormonalne najczęściej opiera się na zastosowaniu tabletek hormonalnych – dzięki nim ograniczamy ryzyko rozwoju torbieli prostej, gdyż hamujemy procesy owulacji. Natomiast torbiele czekoladowe w endometriozie reagują na leczenie gestagenami lub analogami gonadoliberyny.
Torbiel jajnika – leczenie farmakologiczne
Nie istnieje skuteczne leczenia farmakologiczne (oprócz opisanego powyżej leczenia hormonalnego), które spowodowałoby trwałe wyeliminowanie problemu.
Dostępne opcje terapeutyczne opierają się głównie na leczeniu objawów bólowych związanych np. z endometriozą.
Jednak długotrwałe leczenie farmakologiczne torbieli endometrialnych budzi kontrowersje z powodu przewlekłego czasu trwania terapii i działań niepożądanych stosowanych leków.
Torbiel jajnika – operacja
Postępowanie operacyjne to podstawa leczenia przyczynowego torbieli. Jest wskazane dla zmian powyżej 5-7 cm, torbieli objawowych lub o nietypowych cechach z wysokim prawdopodobieństwem charakteru nowotworowego.
U kobiet w wieku około- i pomenopauzalnym dosyć łatwo podejmuje się decyzję o leczeniu operacyjnym. Natomiast u kobiet w wieku rozrodczym zaplanowanie procesu terapeutycznego bywa znacznie trudniejsze, ponieważ leczenie operacyjne wiąże się z ryzykiem utraty czynności jajnika, a co za tym idzie – ograniczeniem możliwości zajścia w ciążę.
Torbiele jajników usuwa się najczęściej metodą laparoskopową – jest to operacja minimalnie inwazyjna. W przypadku zmian nowotworowych przeprowadza się operację metodą tradycyjną, poprzez nacięcie powłok brzusznych.
Torbiel należy także operować w przypadku stanów nagłych (pęknięcie, skręcenie), dużych zmian uciskających na inne narządy lub jeśli istnieje wysokie ryzyko zezłośliwienia zmiany (np. u kobiet po 45. roku życia).
Mimo przeprowadzonego leczenia, konieczne są regularne kontrole w gabinecie ginekologicznym. Schemat i częstość wizyt zostają zaplanowane indywidualnie.
Torbiel na jajniku a ciąża
Torbiel sama w sobie rzadko stanowi przeszkodę w staraniach o dziecko. Ważniejsza jest przyczyna jej powstania, czyli zaburzenia hormonalne lub obecność endometriozy.
Podjęcie decyzji dotyczącej leczenia interwencyjnego u kobiet w wieku rozrodczym jest trudna, bowiem pochopne wykonanie operacji utrudnia późniejsze zajście w ciążę. Natomiast nieleczona torbiel stwarza ryzyko powikłań.
Czym grozi torbiel na jajniku?
Czasem torbiel może się skręcić – dochodzi wtedy do jej niedokrwienia. Ten stan można porównać do zawału serca – przerwanie dopływu krwi prowadzi do martwicy organu. Konieczna jest wtedy pilna operacja wraz z usunięciem jajnika.
Innym ostrym powikłaniem torbieli jest jej pęknięcie – krew wylewa się do jamy brzusznej. Często jest to nieodczuwalne dla kobiety, a wylana treść ulega wchłonięciu.
Wspomniane dwa stany ostre są rzadkie w stosunku do częstości występowania bezobjawowych torbieli. Jednak trzeba mieć świadomość ewentualnych powikłań i regularnie kontrolować problem oraz zachować czujność.
Źródła:
[1] – Bręborowicz G., Położnictwo i ginekologia. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa
[2] – https://www.mp.pl/ginekologia/wytyczne/inne/120202,zwiazek-miedzy-torbielami-jajnikow-a-nieplodnoscia-kiedy-i-w-jaki-sposob-operowac
[3] – https://mamaginekolog.pl/36634-2/
[4] – https://www.mp.pl/ginekologia/wytyczne/rcog/165190,postepowanie-w-przypadku-torbieli-jajnika-u-kobiet-po-menopauzie-wytyczne-rcog-2016,1
[5] – https://www.mp.pl/pacjent/choroby/258610,torbiele-jajnika
[6] – https://podyplomie.pl/ginekologia/34230,leczenie-duzych-torbieli-endometrialnych-jajnika
Torbiel – czym jest, gdzie występuje i czy jest groźna dla zdrowia?
Torbiel, zwana inaczej cystą, to patologiczna przestrzeń wypełniona płynem lub treścią galaretowatą.
Może pojawić się w organizmie niemal w każdym miejscu, ale najczęściej spotykane są torbiele jajnika, piersi i nerek.
Będąc w stanie spoczynku, torbiel zwykle nie daje objawów, nie zagraża pobliskim tkankom ani ogólnemu zdrowiu. Jednak zmiany te wymagają stałej kontroli, a w razie konieczności podjęcia odpowiedniego leczenia.
Nazwa torbiel pochodzi od greckiego słowakystis, które oznacza jamę lub pęcherz zamknięty ze wszystkich stron.
Torbiel, inaczej cysta, to struktura składająca się z jednej lub większej liczby komór wypełnionych płynem zawierającym m.
in komórki stanu zapalnego, erytrocyty oraz komórki nowotworowe. Cysty mogą występować zarówno na zewnątrz organizmu: twarzy, szyi, stopach czy nadgarstkach jak i wewnątrz narządów i gruczołów.
Proces tworzenia się cysty jest długi i powolny.
Torbiel może pojawić się u osób w każdym wieku i przybierać rozmiary od niewielkich, kilkumilimetrowych tworów, które zazwyczaj nie wywołują objawów, do wielokrotnie większych, stanowiących ryzyko zagrożenia zdrowia. Większość torbieli to zmiany łagodne, nie będące przyczyną chorób nowotworowych.
Torbiele dzieli się na dwa rodzaje:
- torbiele proste, czyli prawdziwe, wytworzone i otoczone nabłonkiem, tzn. tkanką specjalnie produkowaną na potrzeby nowo powstałego tworu. Przyczyną ich powstawania jest m.in. niedrożność przewodów wyprowadzających gruczołów danego narządu.
- torbiele rzekome, zbudowane i otoczone tkanką inną niż nabłonkowa. Do ich powstania mogą przyczyniać się zaburzenia w krążeniu krwi (wylewy krwawe lub niedokrwienne) martwica i stany zapalne.
Przyczyny powstawania torbieli
Przyczyny powstawania torbieli uzależnione są od miejsca ich lokalizacji.
Torbiele wrodzone mogą pojawiać się w wyniku predyspozycji genetycznych, uwarunkowań anatomicznych i fizjologicznych oraz patologii rozwojowych.
Na rozwój torbieli nabytych mają wpływ czynniki zapalne i mechaniczne takie jak urazy i przeciążenia, najczęściej w okolicy stawów i kości. Przyczyną powstawania cyst są również infekcje patogenami.
Gdzie występują torbiele?
Torbiele mogą występować praktycznie w każdym miejscu organizmu.
Najczęściej umiejscowione są w obrębie narządów miąższowych (wątrobie, trzustce, nerkach), ale też na tarczycy, jajnikach, szyszynce, piersiach i w mózgu (torbiel pajęczynówkowa).
Do cyst zlokalizowanych w obrębie narządów rodnych kobiety należą torbiel Nabotha i torbiel gruczołu Bartholina. U mężczyzn pojawiają się torbiele nasieniowe najądrza oraz jąder.
Wyróżnia się też torbiele twarzy, głowy i szyi (torbiel korzeniowa), torbiele szczęki i jamy ustnej (torbiel zastoinowa błony śluzowej), torbiele pleców (torbiel włosowa) oraz torbiele ścięgien i torebek stawowych (torbiel galaretowata, torbiel Bakera). Cysty mogą występować pojedynczo lub w większej liczbie, jest to tzw. torbielowatość lub wielotorbielowatość.
Objawy torbieli zależą przede wszystkim od miejsca lokalizacji cysty i wielkości zmiany.
Rozwijająca się torbiel nie daje objawów, dopóki nie ingeruje w strukturę i pracę narządu, stanowiącego dla niej swoistą bazę.
Torbiel jajnika czy nerki, jeśli są zmianami łagodnymi, zwykle przebiegają bezobjawowo. Jeśli dojdzie do wzrostu torbieli, wśród najczęstszych objawów obserwuje się:
- Dolegliwości bólowe. Jeśli torbiel rozwija się wewnątrz jamy brzusznej lub czaszki, gdzie przestrzeń jej rozwoju jest znacznie ograniczona, pojawia się ból w okolicy narządu w wyniku ucisku torbieli na jego tkanki. Przykładowo w przypadku torbieli jajnika silny ból odczuwany jest w dolnej części brzucha lub miednicy, może nasilać się podczas poruszania się. Natomiast torbiele nerek mogą powodować ból pleców.
- Obrzęk. Torbiel Bakera powoduje opuchnięcie i napięcie stawu kolanowego, a jeśli jest wystarczająco dużych rozmiarów, może prowadzić do obrzęku nogi i stopy. Torbiele gruczołu Bartholina mogą powodować nawracający, delikatny obrzęk po obu stronach wejścia do pochwy.
- Gorączka i dreszcze. Symptomy te wskazują na toczący się w torbieli proces zapalny, lub perforację cysty.
- Objawy skórne. Torbiele zlokalizowane na powierzchni skóry zazwyczaj wolno rosną i są bezbolesne. Jeśli dojdzie do stanu zapalnego lub pęknięcia cysty może wystąpić zaczerwienienie, obrzęk i tkliwość.
Torbiel na jajniku
Torbiele jajnika to guzki, które zwykle pojawiają się w okresie przedmenopauzalnym jako skutek zaburzeń hormonalnych.
W prawidłowym cyklu menstruacyjnym kobiety jajeczko dojrzewa w pęcherzyku Graafa, a po jego pęknięciu dostaje się do jajowodu.
Zaburzenie procesu pęknięcia pęcherzyka powoduje jego wzrost i wypełnienie płynem surowiczym, w wyniku czego tworzy się torbiel. Torbiele jajnika dzieli się na:
- Czynnościowe: powstają w trakcie cyklu miesiączkowego i zwykle znikają samoistnie. Jeśli torbiel nie zaniknie w danym cyklu i rośnie dalej, uniemożliwia dojrzewanie komórek jajowych, co może być przyczyną niepłodności.
- Endometrialne, zwane „torbielami czekoladowymi”, zawierają krew miesiączkową. Tworzą się w przebiegu endometriozy – choroby w której błona śluzowa macicy wszczepia się do innych narzadów. Pęknięcie torbieli jajnika może doprowadzić do obfitego krwawienia.
- Potworniaki (torbiele skórzaste): występują zarówno na jajnikach jak i jądrach. Są nowotworem niezłośliwym, charakteryzującym się występowaniem we wnętrzu tworów skóry, np. włosów, gruczołów łojowych czy paznokci.
- Torbielakogruczolaki: stanową około 20 proc. wszystkich przypadków torbieli, są wypełnione przejrzystym, słomkowym płynem.
Torbiel jajnika może mieć charakter łagodny (torbiel krwotoczna) lub złośliwy (rak jajnika). Małe torbiele zwykle nie dają objawów, natomiast te o dużych rozmiarach (np. 5-centymetrowa torbiel jajnika ) mogą powodować:
- Ból oraz uczucie rozpierania w okolicy podbrzusza,
- Zaburzenia cyklu miesiączkowego, problemy z zajściem w ciążę,
- Wzdęcie i powiększenie obwodu brzucha,
- Częste parcie na mocz,
- Nieswoiste objawy ze strony przewodu pokarmowego,
- Krwawienie z dróg rodnych poza miesiączką.
Obserwacja za pomocą regularnego badania USG to główne postępowanie w przypadku prostych cyst jajnika. Leczenie podejmuje się, kiedy torbiele utrzymują się przez dłuższy czas oraz gdy się powiększają, ponieważ może to doprowadzić do powikłań, takich jak skręt jajnika lub pęknięcie cysty. Zwykle cysty jajnika usuwa się laparoskopowo.
Oprócz torbieli jajnika, u kobiet występują również torbiele piersi, torbiele Nabotha oraz torbiele gruczołu Bartholina.
Torbiele w piersiach to twarde, okrągłe lub owalne guzki. Pojawiają się najczęściej między 35 a 50 rokiem życia.
O ich występowaniu może świadczyć obecność wydzieliny z brodawki sutkowej, bolesność piersi i powiększenie gruczołów piersiowych tuż przed okresem. Torbiel w piersi to zmiana łagodna, niebędąca czynnikiem ryzyka zmian nowotworowych.
Czasami konieczne jest wykonanie biopsji cienkoigłowej w celu dalszej diagnostyki oraz odciągnięcia zalegającego w cyście płynu.
Torbiel Nabotha to cysta błony śluzowej macicy, która tworzy się w wyniku zamknięcia ujścia gruczołów produkujących śluz. Zlokalizowana jest w okolicy szyjki macicy. Zwykle nie jest groźna dla zdrowia, nie daje objawów i nie wymaga leczenia.
Torbiel gruczołu Bartholina powstaje w obrębie narządów płciowych. Gruczoł Bartholina znajduje się na wargach sromowych większych i odpowiada za wytwarzanie śluzowej wydzieliny, która drogą przewodów wyprowadzających dostaje się do przedsionka pochwy i nawilża go.
Zatkanie przewodu prowadzi do powstania torbieli gruczołu, ta z kolei, w wyniku nadkażenia bakteryjnego przemienia się w ropień. Cyście gruczołu Bartholina towarzyszy podwyższona temperatura ciała, bóle stawowo – mięśniowe oraz ból uniemożliwiający chodzenie i siedzenie.
Torbiel leczy się chirurgicznie nacinając ścianę ropnia i odsysając jego zawartość. Operacja nie chroni jednak przed nawrotem choroby.
Torbiele nerek, mózgu i szyszynki
Torbiel nerek zwykle wykrywana jest przypadkiem podczas badania radiologicznego wykonywanego z innego powodu. Cysta może występować zarówno w korze nerek (torbiel korowa nerki) jak i w rdzeniu. Jest to częsta, niegroźna zmiana, objawiającą się m.
in bólem pleców w okolicy lędźwiowej i występowaniem krwiomoczu. Jeśli cysta ma duże rozmiary, może wywołać ból brzucha. Przyczyną torbieli jest zazwyczaj śródmiąższowe zapalenie nerek.
Wielotorbielowatość nerek jest dziedzicznym zaburzeniem, które może prowadzić do niewydolności nerek.
Torbiel pajęczynówki zlokalizowana jest w mózgu i zwykle jest zmianą łagodną. Często nie daje żadnych objawów, choć może powodować bóle głowy i/lub napady padaczkowe i wtedy jest usuwana chirurgicznie.
Torbiele szyszynki to zazwyczaj łagodne, bezobjawowe zmiany, wykrywane przypadkowo podczas badania rezonansem magnetycznym. Wyróżnia się torbiel szyszynki pajęczynówkową, naskórkową i skórzastą. Cysta szyszynki może objawiać się zaburzeniami krążenia płynu mózgowo-rdzeniowego.
Torbiele głowy, szyi, twarzy i ciała
Wśród torbieli szyi wyróżnia się torbiele boczne i środkowe, które powstają jako wady wrodzone. Torbiele boczne pojawiają się najczęściej u starszych dzieci, nastolatków i młodych dorosłych, natomiast torbiele środkowe przede wszystkim u dzieci kilkuletnich.
Wśród czynników ryzyka cyst szyi wymienia się infekcje górnych dróg oddechowych, infekcje zębopochodne, ciążę i poród. Torbiel na szyi pojawia się jako niebolesne zgrubienie w postaci guza. Ucisk nerwu błędnego może prowadzić do wystąpienia bólów głowy i ucha, wymiotów, kołatania serca czy uczucia niepokoju.
Torbiel w jamie ustnej może być przyczyną problemów z połykaniem, mówieniem i uczuciem duszności.
Torbiel korzeniowa występuje w tkance kostnej żuchwy lub szczęki i najczęściej jest skutkiem przewlekłego zapalenia tkanek okołowierzchołkowych zęba.
Początkowo rozwija się, nie dając objawów, a jej wykrycie najczęściej następuje podczas badania RTG wykonywanego z innego powodu.
Zaawansowana torbiel korzeniowa może powodować uwypuklenie umiejscowione na szczęce lub żuchwie, powodujące zaburzenia czucia w okolicach warg. Niewielkie torbiele korzeniowe leczy się zachowawczo, a większe chirurgicznie.
Torbiel zastoinowa błony śluzowej rozwija się najczęściej w błonie śluzowej warg, jamy ustnej i zatok obocznych nosa, a jej przyczyną jest zatkanie przewodów gruczołów wydzielniczych wskutek miejscowego urazu lub przewlekłego stanu zapalnego. Leczenie polega na chirurgicznym wyłuszczeniu wraz z usunięciem marginesu zdrowej tkanki.
Trądzik jest kolejną przyczyną powstawania zmian w postaci torbieli. Cysty na twarzy pojawiają się nie tylko u młodych dorosłych oraz młodzieży, ale także u niemowląt.
Jest to zapalna forma trądziku, pozostawiająca po sobie trwałe blizny.
Cysty powstają w wyniku zaburzeń przywłosowych gruczołów łojowych, nadmiernego wytwarzania łoju, nieprawidłowego złuszczania komórek ujść mieszków włosowych oraz przerostu bakterii.
Torbiel włosowa, nazywana również zatoką włosową lub torbielą pilonidalną, powstaje na skutek wywołanego bakteriami beztlenowymi zapalenia mieszka włosowego. Charakteryzuje się zapaleniem tkanki podskórnej szpary międzypośladkowej.
Objawia się bólem w okolicy kości ogonowej, sączącym się płynem z jednego bądź kilku otworów, obrzękiem i zaczerwienieniem skóry wokół torbieli. W fazie ostrej może powstać ropień. Leczenie polega na nacięciu skóry, oczyszczeniu jej z wydzieliny, odkażeniu i usunięciu wrośniętego włosa.
Torbiel włosowa ma tendencję do nawrotów, którym można zapobiegać poprzez zabieg polegający na usunięciu zmiany wraz z szerszym marginesem zdrowej tkanki.
Torbiele stawu kolanowego
Torbiel galaretowata, inaczej ganglion, występuje w okolicach torebek stawowych i ścięgien, często na nadgarstku, rzadziej na stopie lub w okolicy kolana. Jest najczęściej występującym rodzajem łagodnego nowotworu. Jeśli zawiera twardą tkankę, może przekształcić się w nowotwór złośliwy. Leczenie polega na ucisku zmiany, odessaniu jej zawartości lub operacyjnym usunięciu.
Torbiel Bakera, inaczej torbiel podkolanowa, to cysta powstała w wyniku gromadzenia się płynu w dole podkolanowym, z powodu obrzęku lub uszkodzenia torebki stawu kolanowego.
Objawia się wyczuwalną wypukłością pod skórą, bólem stawu kolanowego nasilającym się podczas chodzenia, ograniczeniem ruchomości w stawie kolanowym, obrzękiem stawu i uciskiem z tyłu kolana. Torbiel podkolanowa ogranicza lub uniemożliwia prawidłowe funkcjonowanie stawu, wywołuje zaczerwienienie i ocieplenie skóry w miejscu cysty oraz drętwienie łydki.
Cysta może pojawić się zarówno w zdrowym kolanie, jak i w przebiegu zapalenia stawów w chorobie zwyrodnieniowej stawów i reumatoidalnym zapaleniu stawów.
Diagnostyka torbieli
Zmiany przypominające torbiele, które zaobserwujemy na powierzchni skóry powinny być zbadane przez lekarza pierwszego kontaktu, w celu postawienia diagnozy bądź skierowania do innego specjalisty (np. dermatologa, laryngologa, ginekologa i innych). Torbiele wewnętrzne w stanie uśpionym zazwyczaj nie dają żadnych objawów, a ich wykrycie bywa przypadkowe.
Podstawową metodą diagnostyczną torbieli jest badanie USG. Badanie ultrasonograficzne pozwala na wykrycie zmian już od średnicy 5 mm.
Po wykryciu zmiany dokonuje się klasyfikacji nieprawidłowości na wymagające i niewymagające leczenia chirurgicznego.
Innymi wykorzystywanymi metodami diagnostycznymi są: RTG, tomografia komputerowa i rezonans magnetyczny.
Leczenie torbieli
Torbiele łagodne o bezobjawowym przebiegu nie wymagają leczenia, a jedynie stałej obserwacji. Torbiele o dużej powierzchni z reguły są objawowe i konieczna jest interwencja lekarska.
Leczenie cyst polega na odbarczeniu zmiany – usunięciu płynu, chociaż czasem konieczny jest zabieg chirurgiczny. Większość zmian ustępuje, nie dając powikłań.
Po zabiegowym usunięciu torbieli w większości przypadków pobrane tkanki oddaje się do badania histopatologicznego, które ma na celu wykluczenie możliwej choroby nowotworowej.
Bibliografia:
- Kołodziejczak Małgorzata and Ciesielski Przemysław, “Etiopatogeneza i leczenie torbieli włosowej,” Chir. po dyplomie, 2015.
- J. Janiak-Kiszka and W. Kaźmierczak Katedra Klinika Otolaryngologii Onkologii, “Diagnostyka i leczenie torbieli szyi ,” Otolaryngologia, vol. 11, no. 1, pp. 13–16, 2012.
- “Cysts (Overview) ,” Harvard Health Publishing, 2018. [Online]. Available: https://www.health.harvard.edu/a_to_z/cysts-overview-a-to-z. [Accessed: 29-May-2020].
- “Ovarian cysts: Overview,” Inst. Qual. Effic. Heal. Care (IQWiG), Mar. 2019.
- Postępowanie fizjoterapeutyczne w przypadku torbieli (cysty) Bakera, Praktyczna Fizjoterapia & Rehabilitacja, wrzesień 2012.
Treści zawarte w serwisie mają wyłącznie charakter informacyjny i nie stanowią porady lekarskiej. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem.