Klaustrofobia to jedna z popularniejszych fobii specyficznych, która polega na odczuwaniu lęku w małych, ciasnych pomieszczeniach czy wśród tłumu ludzi. Jakie są jej objawy i przyczyny oraz jak można się jej pozbyć?
Lęk przed zamkniętymi i małymi pomieszczeniami dotyka nawet 7% społeczeństwa, co upoważnia go do tytułu jednej z najczęściej pojawiających się fobii. Czytaj dalej, a dowiesz się, jak go pokonać.
Klaustrofobia – co to jest?
Klaustrofobii chyba nikomu nie trzeba przedstawiać. O patologicznym lęku przed małymi powierzchniami słyszymy pewnie od dzieciństwa. Termin ten powstał z połączenia łacińskiego ‘claustrum’ odnoszącego się do bycia zamkniętym w pomieszczeniu oraz greckiego ‘phobos’ oznaczającego strach.
Lęk przed zamknięciem w ciasnym pomieszczeniu może pojawić się w różnym wieku, a chorująca na klaustrofobię osoba może czuć paniczniczny strach, jeśli musi skorzystać z windy, miejskiej toalety, specjalistycznych urządzeń medycznych czy nawet, gdy przebywa w tłumie.
Problem pojawia się również, jeśli chory musi pokonać dystans małym samochodem, przejechać przez tunel czy skorzystać z przymierzalni. To nie koniec listy – zapewne można byłoby ją wydłużać w nieskończoność.
Łatwiejszym zadaniem wydaje się wyjaśnienie, że napad lęku towarzyszy klaustrofobikowi wówczas, gdy uznaje on, że z miejsca, w którym się znalazł, ciężko będzie się wydostać. Oczywiście objawy mogą pojawić się również, gdy chory myśli o którejś z wymienionych sytuacji.
Zobacz: Myślę, że mam raka – na czym polega kancerofobia?
Klaustrofobia – objawy
Podobnie jak w przypadku innych fobii specyficznych, klaustrofobię można rozpoznać po objawach psychicznych, czyli odczuwaniu patologicznego lęku i symptomach somatycznych, które pojawiają na myśl lub kontakt z ograniczonymi przestrzeniami. Wówczas chory odczuwa przyspieszoną pracę serca, jego oddech staje się szybszy, odczuwa uderzenia gorąca, zawrotny głowy, ból brzucha, nudności i może nadmiernie się pocić.
Zobacz: Ergofobia, czyli lęk przed pracą – skąd się bierze i jak go leczyć?
Klaustrofobia – przyczyny
Standardowo, jak ma to miejsce w temacie fobii specyficznych, przyczyn klaustrofobii można upatrywać się w genach. Prawdopodobieństwo zachorowania zwiększa się, jeśli problem dotknął rodziców.
Naśladujące zachowania rodziców dzieci, mogą nauczyć się od nich lęku przed ograniczoną przestrzenią. Źródeł problemu można szukać także w przykrych wydarzeniach z dzieciństwa.
Mogą to być różnorakie traumy związane z małymi pomieszczeniami – od zatrzaśnięcia w toalecie po zamykanie za karę w ciemnym pokoju.
Ostatnia teoria wyjaśniająca przyczyny klaustrofobii wskazuje na czynniki biologiczne – osoby z mniejszym ciałem migdałowatym są bardziej narażone na wystąpienie tego zaburzenia.
Zobacz: Jak odróżnić nerwicę od zwykłego strachu?
Klaustrofobia – leczenie
Z klaustrofobii można się wyleczyć, a proces ten zaczyna się od wizyty u specjalisty, który przeprowadza wywiad środowiskowy.
Terapeuta dowiaduje się, czy chory unika miejsc kojarzonych z lękiem, czy może odczuwa go, gdy znajduje się w danej sytuacji, a może pojawia się on na myśl o pomieszczeniu bez wyjścia? Podobnie jak w przypadku innych zaburzeń, przed rozpoznaniem fobii, wyklucza się możliwość odczuwania dolegliwości spowodowanych innymi chorobami np. PTSD czy zespołu lęku uogólnionego.
Gdy specjalista rozpozna klaustrofobię, rozpoczyna się kolejny etap, czyli psychoterapia. Najczęściej korzysta się z dorobku nurtu poznawczo-behawioralnego i terapii ekspozycyjnej polegającej na oswajaniu pacjenta z ciasnymi pomieszczeniami w kontrolowanych warunkach i ukazaniu mu, że jego lęki nie są równoznaczne z wystąpieniem zagrożenia.
Zobacz: Bardzo się boję. Czym jest fobia i jak ją leczyć?
Klaustrofobia – jak sobie z nią radzić?
Choć klaustrofobia jest chorobą skutecznie uniemożliwiającą codzienne funkcjonowanie, wiele osób nie decyduje się na psychoterapię, mimo że jest ona najskuteczniejszą metodą pozbycia się lęku przed ograniczoną powierzchnią. Co mogą zrobić takie osoby? Stosować techniki relaksacyjne i kontrolować swój oddech (mimo napadu powinien być on równomierny i spokojny) oraz skupić się na przyjemnym zjawisku, by odwrócić swoją uwagę od odczuwanego strachu.
Leczenie klaustrofobii – przyczyny, objawy i leczenie
Klaustrofobia jest jednym z rodzajów fobii. Mianem tym określany jest nieuzasadniony niczym lęk przed przebywaniem w niewielkich, niskich, wąskich, zamkniętych pomieszczeniach.
Osoby borykające się z tą fobią obawiają się, iż zostaną zamknięte w ciasnym pomieszczeniu, z którego nie będą w stanie się wydostać. Klaustrofobia to rodzaj fobii społecznej. Stan ten określany jest przez lekarzy za patologiczny, klasyfikowany jako zaburzenia na tle nerwicowym.
Może on w znacznym stopniu utrudniać codzienne funkcjonowanie. Przeciwieństwem klaustrofobii jest agorafobia, czyli lęk przed otwartymi przestrzeniami.
Nie ma jednego, głównego czynnika, w których można upatrywać się przyczyny rozwoju klaustrofobii. Na ten temat istnieje wiele teorii, które z różnym skutkiem usiłują wytłumaczyć, jaką rolę odgrywa lęk w przebiegu tego zaburzenia. Niektórzy specjaliści twierdzą, iż w każdej osobie drzemie lęk klaustrofobiczny.
Jednak tylko u niektórych osób jest on patologicznie nasilony. Popularną teorią jest ta, którą wysnuł Zygmunt Freud. Uważał on bowiem, iż klaustrofobia jest bezpośrednio związana z narodzinami dziecka, kiedy to noworodek musi przebyć drogę przez wąski kanał rodny.
Wielu psychoanalityków wiąże trudność porodu oraz zagrożenie życia dziecka ze zwiększonym ryzykiem rozwoju klaustrofobii.
Niektórzy specjaliści dopatrują się swoistego typu dziedziczenia zachowań klaustrofobicznych. Teoria ta opiera się na tym, iż dziecko, które obserwuje zachowania swoich rodziców, naśladuje je. Gdy rodzic boryka się z klaustrofobią, również i jego potomstwo może podświadomie zmagać się z tą fobią.
Dzieci uczą się poprzez obserwację. Nic więc dziwnego, iż napawa ich lękiem to, czego obawiali się ich rodzice. Zwłaszcza jeżeli owe zachowania opiekunów towarzyszyły im od wczesnego dzieciństwa. Wówczas dzieci traktują lęk klaustrofobiczny jako naturalną reakcję na niewielkie, ciasne i zamknięte pomieszczenia.
Klaustrofobia może rozwinąć się na skutek przeżycia wydarzenia, które wywołało traumę.
Popularnym przykładem wymienianym przez psychologów jest zamknięcie w dzieciństwie w ciemnej szafie, w niewielkiej komórce lub w ciemnej piwnicy. Ponadto fobia ta może pojawić się także po wypadku.
Ma to miejsce, zwłaszcza gdy ofiara utknęła lub zakleszczyła się w niewielkiej przestrzeni – w windzie, samochodzie podczas wypadku komunikacyjnego lub wagonie pociągu.
Zaburzenia klaustrofobiczne wiązane są także z nieodpowiednim postrzeganiem własnej przestrzeni osobistej. Osoby, które wyznaczają zbyt dużą przestrzeń osobistą (ponad wyciągnięcie ręki), czują się niekomfortowo, gdy postrzegana przez nich linia przestrzeni osobistej zostanie naruszona przez inne osoby.
-
- Objawy klastrofobii
- Podstawowym objawem klaustrofobii są niekontrolowane napady lęku.
Towarzyszą im zazwyczaj inne symptomy, które są charakterystyczne dla wszystkich rodzajów fobii społecznych. Osoby, które borykają się z zaburzeniami klaustrofobicznymi, mają poczucie nieubłaganie zbliżającej się katastrofy. Odczuwają lęk i panikę, którym towarzyszą pesymistyczne myśli.
Objawami towarzyszącymi w przypadku klaustrofobii są również:bezruch, drżenie rąk i mięśni, przyśpieszona akcja serca, zawroty głowy, trudności z oddychaniem, a nawet duszności. Pozostałymi symptomami somatycznymi są: nadmierna potliwość, zaczerwienienie skóry twarzy, drżenie głosu, czasami także i płacz.
Jak radzić sobie z klaustrofobią?
W przypadku klaustrofobii konieczne jest podjęcie leczenia. Samodzielne radzenie sobie z problemem zazwyczaj nie przynosi oczekiwanych rezultatów. Może stanowić jednak uzupełnienie terapii prowadzonej pod okiem psychoterapeuty.
Leczenie każdej fobii społecznej, a w szczególności klaustrofobii, wymaga specjalistycznej pomocy.
Osoby, które zmagają się z lękiem klaustrofobicznym, powinny skorzystać z pomocy psychologa lub psychoterapeuty. Wśród metod walki z tym zaburzeniem przoduje psychoterapia poznawczo-behawioralna.
Odznacza się ona dużą skutecznością, dlatego też jest chętnie wybieraną przez pacjentów formą leczenia.
Psychoterapia w głównej mierze opiera się na łagodzeniu objawów lękowych poprzez wyrobienie nawyków odpowiedniej reakcji na sytuacje, które powodują u danej osoby atak klaustrofobiczny.
Terapia prowadzona przez psychoterapeutę jest w pełni bezpieczna, ponieważ opiera się na stopniowym i kontrolowanym zmniejszaniu wrażliwości na bodźce wywołujące zaburzenia.
Pacjent uczy się, jak radzić sobie z lękiem oraz strachem, które stanowią nieodłączny element towarzyszący klaustrofobii.
W przypadku konieczności zastosowania leczenia farmakologicznego z pomocą przychodzą leki przeciwdepresyjne z grupy inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny. Najczęściej stosowanymi związkami są escitalopram oraz sertalina.
Rzadziej lekarze sięgają po leki z innych grup, między innymi amitryptylinę lub wenlafaksynę.Klaustrofobia, jak już zostało wspomniane, wpływa negatywnie na codzienne funkcjonowanie.
Zwykłe wyjście do sklepu, pracy lub spotkanie ze znajomymi może okazać się ogromnym wyzwaniem. Warto pamiętać, iż im bardziej zaawansowana postać lęku klaustrofobicznego, tym trudniejsza walka z nim.
Dlatego też, gdy zauważymy u siebie lub swoich bliskich niepokojące objawy (np. nieuzasadniony lęk, strach przed niewielkimi pomieszczeniami), powinniśmy skonsultować się z psychoterapeutą lub psychologiem.
Klaustrofobia to lęk przed zamkniętymi pomieszczeniami. Jak ją leczyć?
Fotografia: Shutterstock
Klaustrofobia, czyli lęk przed zamkniętymi pomieszczeniami, może pojawić się nawet podczas jazdy małym samochodem. Większości z nas klaustrofobia kojarzy się z nagłym atakiem paniki pojawiającym się na skutek przebywania w ciasnym pomieszczeniu, np. w windzie. Objawy tej fobii mogą jednak zostać wywołane nawet przez przebywanie w tłumie czy w tunelu. Skąd bierze się klaustrofobia?
Zobacz także: Fobia społeczna nie pozwala ci żyć? Zobacz, jak sobie radzić z ekstremalną nieśmiałością
Klaustrofobia – co to?
Klaustrofobia to niczym nieuzasadniony lęk przed przebywaniem w zamkniętych pomieszczeniach. Osoba z klaustrofobią boi się, że zostanie uwięziona w pomieszczeniu i nie będzie miała możliwości opuszczenia go.
Pochodzenie klaustrofobii tłumaczy wiele teorii. Jedna z nich mówi, że ten rodzaj fobii ma każdy człowiek, jednak u niektórych osób jest ona mocniejsza. Inna teoria głosi z kolei, że klaustrofobia może powstać po wypadku, w trakcie którego dana osoba była uwięziona np. w wagonie metra.
Strach, który towarzyszy tej fobii określany jest jako patologiczny.
Klaustrofobia – objawy
Lekarze zaliczają klaustrofobię do fobii społecznych, a te z kolei klasyfikowane są jako zaburzenia nerwicowe. Osoby cierpiące na klaustrofobię boją się przebywać w zamkniętych pomieszczeniach, samochodach, samolotach, a nawet w wąskich korytarzach czy zatłoczonych miejscach.
Objawami klaustrofobii są niekontrolowane napady lęku, wraz z którymi pojawia się atak paniki, popłoch, poczucie nieuchronnie zbliżającej się katastrofy. Objawami tej fobii jest także wzrost napięcia mięśniowego, trudności z oddychaniem i duszności, bezruch, przyśpieszona praca serca czy zawroty głowy.
Przeciwieństwem klaustrofobii jest agorafobia – lęk przed otwartymi przestrzeniami.
Zobacz także: Strach przed szkołą? To może być fobia szkolna. Przyczyny, objawy i leczenie
Klaustrofobia – przyczyny
Podłoża klaustrofobii cały czas stanowią zagadkę. Są różne teorie, które tłumaczą pojawienie się tej fobii. Niektórzy uważają, że każdy człowiek ma klaustrofobię, jednak u niektórych osób jest ona znacznie bardziej nasilona.
Zygmunt Freud jako możliwą przyczynę klaustrofobii podawał fakt, iż schorzenie to wiążę się z narodzinami człowieka i przeciskaniem się przez wąski kanał rodny. Psychoanalitycy uważają, że im poród był cięższy, tym większe jest ryzyko, że dziecko będzie miało klaustrofobię.
Inna teoria mówi z kolei, iż klaustrofobia może być dziedziczna bądź przenoszona pokoleniowo. Dzieje się to na zasadzie nauki poprzez obserwację. Kiedy dzieci widzą, że ich rodzice boją się przebywać w małych pomieszczeniach, bardzo prawdopodobne jest, że w przyszłości same będą miały podobne lęki.
Klaustrofobia może być także wynikiem traumy z dzieciństwa, skutkiem wypadku samochodowego czy zakleszczenia się w windzie bądź w wagonie metra.
Klaustrofobia – leczenie
Niestety, nie istnieje jedna, skuteczna forma leczenia klaustrofobii. Przydatne mogą okazać się wizyty u psychologa bądź psychoterapia. Pozwoli ona na złagodzenie reakcji lękowej i strachu na atak klaustrofobiczny.
Aby złagodzić objawy klaustrofobii, stosuje się także leczenie farmakologiczne, które umożliwia złagodzenie objawów. Zazwyczaj osobom, które zmagają się z tą fobią, przepisuje się leki przeciwdepresyjne.
Zobacz także: Arachnofobia to jedna z najczęstszych fobii. Zobacz, jak leczyć lęk przed pająkami
Klaustrofobia – przyczyny, objawy, sposoby terapii, test
Klaustrofobia jest jedną z powszechnie diagnozowanych fobii. Należy do tak zwanych fobii izolowanych. Jej istotą jest odczuwanie silnego lęku przed małymi, ciasnymi i zamkniętymi pomieszczeniami. Osoba z klaustrofobią obawia się zamknięcia, utknięcia w nich, przeraża ją brak możliwości wyjścia, boi się też podróżowania windą i przebywania w tłumie. Klaustrofobia jest zaburzeniem lękowym, poddaje się leczeniu.
Klaustrofobia – lęk przed zamknięciem
Klaustrofobia jako fobia izolowana diagnozowana jest u około 7% populacji ludzkiej. Osoba cierpiąca na klaustrofobię obawia się przebywania w zamknięciu, czy to w ciasnym pokoju, windzie, wagoniku kolejki górskiej ale również utknięcia w wąskim przejściu, jaskini.
W cięższych przypadkach chory może obawiać się przebywania w samolocie, samochodzie, a nawet… przymierzalni w sklepie z odzieżą. W wielu przypadkach mamy do czynienia również z lękiem przed przebywanie w tłumie. Chory obawia się, że tłum go stratuje, że się przewróci i nikt mu nie pomoże.
W klaustrofobii istotne jest to, że pacjent obawia się miejsca, z jakiego trudno by mu było się wydostać. To więc kwestia bardzo indywidualna, jakie miejsce może za takowe uznać.
Przyczyny klaustrofobii
Wśród przyczyn klaustrofobii wymienia się czynniki biologiczne, w tym zaburzenia pracy ciała migdałowatego, struktury mózgu odpowiedzialnej za odczuwanie emocji ale i czynniki genetyczne oraz behawioralne (związane z zachowaniem). Klaustrofobia może występować dziedzicznie za pośrednictwem tak zwanego modelowania, czyli uczenia się od innych, np. dziecko obserwuje fobiczne zachowania dorosłych i nabywa fobię od nich.
Fobia ta może występować też jako odpowiedź na traumatyczne wydarzenie, związane z zamknięciem w ciasnym pomieszczeniu, na przykład uprowadzeniem i przetrzymywaniem w niewielkim pokoju, utknięciem w windzie, jaskini czy zaklinowaniem się w wąskim przejściu.
Z kolei twórca psychoanalizy, Zygmunt Freud, twierdził, że klaustrofobia może być odpowiedzią człowieka, który urodził się na skutek długiego i trudnego porodu. Mówi się również, że klaustrofobia może pojawić się jako skutek źle ukształtowanej przestrzeni osobistej. U człowieka jest to przestrzeń na odległość wyciągniętej ręki.
Osoba z klaustrofobią ma zaburzone poczucie przestrzeni i gdy ktoś wtargnie w tą strefę, czuje się zagrożona, co potęguje lęk.
Objawy klaustrofobii – jak objawia się lęk klaustrofobiczny?
Lęk klaustrofobiczny pojawia się na skutek kontaktu z bodźcem, w tym przebywaniem w ciasnym pomieszczeniu, wąskim przejściu lub w tłumie.
Jak objawia się lęk? Objawy możemy podzielić na fizjologiczne i psychologiczne.
Do objawów fizjologicznych zaliczyć można:
- przyspieszone bicie serca, kołatanie serca;
- ucisk i ból w klatce piersiowej, mogą dawać mylne podejrzenie zawału serca;
- duszności i problemy z oddychaniem, trudności ze złapaniem oddechu;
- nudności, wymioty, ból brzucha;
- ból i zawroty głowy;
- drżenie rąk, pocenie się;
- mogą pojawić się zaburzenia widzenia oraz omdlenia i zaburzenia świadomości;
- osoba z klaustrofobią może krzyczeć, płakać, machać rękami.
Do objawów psychologicznych zaliczamy:
- ogromny niepokój, a wręcz lęk przed śmiercią;
- trudności ze skoncentrowaniem uwagi, splątanie myśli.
Lęk klaustrofobiczny może przyjmować również postać ataku paniki. Zwykle wtedy konieczna jest interwencja lekarska, gdyż chory może zasłabnąć, może mieć trudności z oddychaniem.
Test: czy mam klaustrofobię?
Zwykle każdy z nas odczuwa pewien dyskomfort, znajdując się w ciasnych i niewielkich pomieszczeniach oraz przebywając w tłumie nieznanych ludzi. Nie masz pewność, czy lęk, jaki odczuwasz może mieć podłoże klaustrofobiczne? Odpowiedz na pytania i przekonaj się.
- Źle się czuje zamknięta/y w niewielkich i ciasnych pomieszczeniach, zwłaszcza, gdy ktoś zamyka mnie od zewnątrz.
- Nie zamykam się w łazience z obawy, że zepsuje się zamek i nie dam rady się wydostać.
- Nie lubię podróżować windą, obawiam się jej awarii i tego, że nikt mi nie pomoże.
- W dzieciństwie nie lubiłam/em chować się w szafie ani innych, niewielkich skrytkach.
- Źle się czuję w wąskich przejściach, obawiam się, że zabraknie mi powietrza do oddychania.
- Źle się czuję w tłumie, boję się, że upadnę i nikt mi nie pomoże.
- Miałam/em nieprzyjemną sytuację, związaną z utknięciem w ciasnym pomieszczeniu.
- Nie lubię latać samolotami.
- Mam na swoim koncie napad paniki.
Jeśli na przynajmniej trzy pytania Twoja odpowiedź brzmi ‘tak’, można przypuszczać, że Twoje lęki mają charakter fobii.
Diagnoza klaustrofobii
Diagnozowaniem klaustrofobii zajmuje się specjalista, zwykle jest to psycholog lub psychiatra. Ze względu na to, że lęk fobiczny może wywoływać wiele czynników, istotne jest odszukanie bodźców lękowych.
Nie należy zapominać też o tak zwanej diagnozie różnicowej, czyli rozróżnieniem klaustrofobii od innych chorób i zaburzeń.
W przypadku klaustrofobii należy stwierdzić, czy lęk nie wynika z zespołu stresu pourazowego, na przykład lęk przed windą na skutek napaści w windzie czy lęk przed samolotami w wyniku przeżycia katastrofy. Klaustrofobia może być też mylona z OCD, czyli zaburzeniem obsesyjno-kompulsywnym.
‘Zabrakło mi tchu ze strachu’ – historia Bożeny, lat, 20
„Mama opowiadała mi, że gdy miałam kilka lat, odwiedziła nas ciocia z kuzynką i bawiłam się z nią w chowanego. Kuzynka była starsza i obawiałam się, że znajdzie lepszą kryjówkę. Wbiegłam do pokoju rodziców i zauważyłam ich dużą szafę na ubrania. Otworzyłam ją, weszłam do szafy, usadowiłam się na zimowych swetrach i zamknęłam drzwi.
Gdy tylko to zrobiłam, wpadłam w taką histerię, że całą rodzina zbiegła się na piętro i babcia wyciągnęła mnie z szafy. Kuzynka śmiała się, że nie wiem, na czym polega zabawa. Śmiałam się z tego później i ja, jednak podobna sytuacja zdarzyła się kilkanaście lat później, gdy po maturze wyjechałam z przyjaciółkami z liceum w góry.
Słonecznego dnia wybrałyśmy się na spacer zakopiańską doliną, a po drodze odwiedziłyśmy malowniczą jaskinię… Wydawało mi się to ciekawą przygodą ale gdy weszłam do środka ogarnął mnie ogromny lęk.
W ciasnych, wąskich i ciemnych korytarzach zaczęło brakować mi tchu… złapałam się zimnej ściany i zaczęłam ciężko oddychać, ostatkami sił wołałam przyjaciółki, mówiłam, że się duszę… Wyciągnęli mnie na zewnątrz, przewodnik zadzwonił po GOPR, trafiłam do szpitala, gdzie odwiedziła mnie pani psycholog… Opowiedziałam jej o tym incydencie, nie wiem czemu przypomniałam sobie o szafie… okazało się, że mam fobię. Jestem klaustrofobiczką, boję się ciasnych pomieszczeń i wąskich przejść. Leczę się, chodzę na terapię, powoli oswajam swój lęk i walczę z nim.’
Sposoby terapii klaustrofobii
Fobia podlega leczeniu, zwykle to specjalisty udajemy się wtedy, gdy lęk utrudnia nam normalne funkcjonowanie. Bywa i tak, że ustępuje on samoistnie ale jeśli nie, warto skonsultować się ze specjalistą. Najistotniejsza w leczeniu jest terapia psychologiczna, czyli regularne spotkania z psychologiem.
Zwykle w przypadku fobii pracuje się w nurcie behawioralno-poznawczym, czyli opiera się terapię o zmianę negatywnych zachowań, w tym wypadku lęków. W klaustrofobii, podobnie jak w innych fobiach, prowadzi się stopniowe odwrażliwianie pacjenta. Na początku osoba z klaustrofobią może być proszona o wejście do pomieszczenia, które uważa za małe na minutę.
Gdy ogarnie ją panika, psycholog stara się uspokoić pacjenta poprzez szereg technik relaksacyjnych. Następnym razem pacjent wchodzi tam na dwie minuty, później na więcej. Kolejnym krokiem jest jego samodzielne wejście do niewielkiego pomieszczenia i tak dalej. Gdy napady paniki są wyjątkowo silne i częste, np.
chory obawia się podróżowania w zamkniętym samochodzie, pomocniczo wprowadza się farmakoterapię, głównie leki uspokajające.
Jak samodzielnie radzić sobie z fobią, jak postępować w przypadku nasilonego lęku?
Warto odwracać swoją uwagę od lęku, np. pomyśleć co będziemy robić, jak wyjdziemy z windy czy zastanawiać się, jak będzie wyglądał nasz urlop, gdy już wylądujemy po podróży samolotem. Możemy pomyśleć o czymś przyjemnym, zadzwonić do kogoś, kto nas pocieszy, rozweseli. Nie można zapominać o głębokim oddychaniu, ma ono kluczową rolę w przypadku niwelowania lęku.
Autor: Monika Muzolf, psycholog
Agorafobia (klaustrofobia)
Osoby z tym schorzeniem są często na różne sposoby poważnie upośledzone w życiu codziennym. Objawy są oczywiście niepokojące, ale dużą rolę odgrywa również wstyd, ponieważ osoby dotknięte są przerażone tym, co inni powiedzieliby, gdyby zobaczyli je w chwili, gdy odczuwają lęk.
Zrozumienie i przezwyciężenie klaustrofobii
Ale czym dokładnie jest agorafobia, jakie są jej przyczyny i co można z tym zrobić, jak pokonać strach?
Definicja i wyjaśnienie klaustrofobii
Agorafobia to strach przed miejscami. To strach przed tłumem lub podróżą, tak zwana klaustrofobia jest często określana jako strach przed przestrzenią. Zasadniczo agorafobia jest przeciwieństwem klaustrofobii.
Ważne jest, aby wyjaśnić nieporozumienie: popularnie strach przed małymi przestrzeniami jest często określany jako strach przed przestrzenią, jak to ma miejsce, na przykład w windach lub w solarium.
Szczególnie wąskie przestrzenie są przerażające. Słowo klaustrofobia jest prawidłowo używane dla tego rodzaju lęku.
Agorafobia oznacza jednak strach przed przestrzenią, dużymi placami, podróżami, tłumem oraz oddalaniem się od domu na większe odległości.
Osoby dotknięte agorafobią obawiają się, że coś złego może się im przydarzyć oraz że nie otrzymają pomocy wystarczająco szybko. Strach przed zawstydzeniem przy innych odgrywa również dużą rolę. Osoby dotknięte mają poczucie bycia na łasce obcych oraz czują się uwięzione.
Terapia i leczenie – jakie dają możliwości ?
Terapia może pomóc poszkodowanym, ponieważ fobia może być skutecznie leczona. Pewność siebie musi zostać odbudowana, osoby dotknięte muszą nauczyć się ufać sobie i własnemu ciału. Odpowiednia formą terapii jest w każdym przypadku terapia ekspozycyjna. Poszkodowani uczą się, jak lepiej radzić sobie
z występującymi objawami. Niezwykle ważne jest, aby ci, którzy chorują, stawiali czoła strachu i aktywnie uczyli się, tego co już wiedzą- strach nie może wyrządzić szkody i że nie ma realnego niebezpieczeństwa.
W tym czasie terapeuta towarzyszy poszkodowanemu pacjentowi bardzo intensywnie. Odwiedzane są miejsca lub odtwarzane zostają sytuacje, które uważa się za wyzwalacze.
Kosztuje to wiele wysiłku, ale pokazuje pacjentowi, że objawy stają się słabsze i nie musi się bać.
W terapii poznawczo-behawioralnej, osoby cierpiące mogą nie tylko nauczyć się zachowywania, ale również dowiedzieć się, jak wielce ich własnych negatywnych myśli sprzyja rozwojowi lęku. Terapia ma dobry wskaźnik sukcesu u chorych, którzy muszą opanować radzenie sobie. Jest to możliwe, nawet jeśli wiele osób dotkniętych w to nie wierzy.
Terapia konfrontacyjna zwykle obejmuje systematyczne odczulanie i terapię mówioną z pacjentem. Zawsze występuje ryzyko nawrotu. Wykazano, że po odstawieniu leku występuje wysoki wskaźnik nawrotów. Z tego powodu powinieneś świadomie i jeśli to możliwe dążyć do terapii bez leków.
Pierwsza pomoc podczas ataków paniki
Istnieje kilka sztuczek, które mogą być brane pod uwagę w przypadku agorafobii w nagłych wypadkach i odwrócić uwagę. Przeczytaj nasze wskazówki dotyczące pierwszej pomocy:
• Rozwiązuj zagadki. Kup puzzle lub graj w gry umysłowe, np. szachy lub memory.• Polewaj zimną wodą nadgarstki.• Porozmawiaj z lekarzem na temat tabletek ratunkowych. Posiadanie ich przy sobie może pomóc i dać poczucie bezpieczeństwa.
• Guma do żucia, miętówki, małe owoce lub inne podobne rzeczy, które muszą być przeżute, pomagają zmniejszyć stres, ponieważ ruchy żujące mają działanie uspokajające.• Musujące tabletki, które rozpuszczają się w ustach rozpraszają uwagę.• Pikantne jedzenie, np.
papryczka chilli może cię rozproszyć na krótki czas.• Zimna woda na twarzy.• Rozproszenie pomaga.
Co obserwujemy? Jacy ludzie są wokół ciebie? Jakie dźwięki i zapachy występują wokół ciebie?• Pomaga także poruszanie się i aktywne wykonywanie czynności takich jak taniec, sprzątanie lub jogging. Ciało może dobrze zmniejszyć objawy stresu.
• Pomocne mogą być spontaniczne ćwiczenia relaksacyjne – spróbuj nauczyć się jogi lub medytacji.
Ważne jest, aby jak najszybciej szukać leczenia i pomocy, aby pokonać strach. Podobnie jak w przypadku innych fobii, osoby dotknięte chorobą nie powinny czekać do momentu utrwalenia negatywnych wzorców myślenia.
Im szybciej osoby dotknięte choroba aktywnie zwalczą swój problem, tym lepiej. Wstyd jest przeszkodą- nie ma powodu by się wstydzić, ponieważ może to spotkać każdego.
Więc się nie obawiaj i szukaj pomocy- bo każdy ma szansę na życie bez strachu.
Objawy agorafobii
Zaburzeniu lękowemu często towarzyszy zaburzenie paniczne (atak paniki). Istnieją również różne objawy (z ciała i myśli) i wzorce zachowań, które często dotykają ludzi.
- Typowe objawy fizyczne:
- • niewyraźne widzenie,• uczucie słabości i drżenie nóg,• nieregularne bicie serca,• zaczerwieniona twarz,• nudności,• pocenie się,• mokre ręce,• drżenie,• niepokojące, uciskające uczucie w klatce piersiowej,• skurcze żołądka,• problemy z oddychaniem,• biegunka,• zawroty głowy i osłabienie,• stres odbijający się skórze,• uczucie gorąca lub zimna,• swędzenie,• duże źrenice,
- • mrowienie lub drętwienie.
- Częste myśli:
• Nie znowu, pomocy!• Nie chcę umrzeć.• Mam nadzieje, że ponownie z tego wyjdę.• Jestem śmiertelnie chory.• Stanie się coś strasznego.• Nie wiem nic więcej, nie mogę już.• Nie chcę tu być, muszę się stąd wydostać.
- • Co inni ludzie myślą, kiedy teraz mnie widzą?
- Typowe zachowania:
- • unikanie korzystania z transportu publicznego,• unikanie stania w kolejce,• unikanie samotnych podróży,• może dojść do nadużywania środków psychotropowych w celu uspokojenia,• unikanie pewnych sytuacji,• unikanie kin, sklepów, szpitali, obcych budynków, itp.,• unikanie tłumów,
- • ciągłe poszukiwanie rozproszenia lub wyjścia.
Jakie są konsekwencje tego zaburzenia lękowego?
Agorafobia może mieć daleko idące konsekwencje i negatywny wpływ na życie osób dotkniętych chorobą. Każdy kto nieustannie unika podróż, obcych budynków lub transportu publicznego ryzykuje zbytnim wycofaniem się z życia społecznego. Może to doprowadzić do problemów zawodowych, ponieważ na przykład unika się podróży. Ale także zagraża nam samotność, gdyż unikamy spotkań ze znajomymi.
Podsumowując, choroba jest ogromnym obciążeniem dla osób dotkniętych nią i poważnie ogranicza ich życie. Chorzy nie mogą już żyć niezależnie, lecz potrzebują stałego wsparcia- potrzebują partnera lub przynajmniej zwierzaka, muszą mieć telefon cały czas przy sobie lub potrzebują czegoś, by się trzymać. Ciągle poszukuje się także dróg ewakuacyjnych.
Przyczyny agorafobii
Ci, którzy cierpią na klaustrofobię, często projektują złe doświadczenia z przeszłości do teraźniejszości i oczekują, że coś złego stanie się znowu i znowu.
Strach przed omdleniem lub przewróceniem się, jest związany z objawami i nie ma tak naprawdę nic wspólnego z głęboko zakorzenionymi obawami. Poszkodowani boją czuć się bezradnie w konkretnej sytuacji.
Boją się zostać sami oraz tego, iż nie uzyskają pomocy.
Ponadto, osoby cierpiące mają predyspozycje do bycia szczególnie wrażliwym na stres, więc ta choroba ma idealne warunki do rozrodu. Każdy, kto doznał urazu, może również cierpieć.
Przyczyny często powstają w następujący sposób: poszkodowani cierpią na ataki paniki, które występują w miejscu, gdzie nie było tak naprawdę niebezpiecznie. Dzieje się tak zwłaszcza wtedy, gdy chory doświadczył dużego obciążenia, które nie ma nic wspólnego z miejscem, w którym następuje atak. Mają do czynienia z lękiem, ponieważ nie byli świadomi objawów i są przerażeni.
Osoby cierpiące doświadczają paniki, która zniknie, gdy tylko odejdą z danego miejsca i w przyszłości skojarzą panikę z miejscem, gdzie wystąpił pierwszy atak. Później inne miejsca będą także kojarzone z atakiem paniki, ponieważ wzrasta strach przed ponownymi atakami.
Im bardziej strach się zwiększa, tym szybciej strach przed lękiem może spowodować reakcje fizyczne- powstaje błędne koło.
Tłumaczenie: Katarzyna LewandowskaŹródło: https://www.psychic.de/agoraphobie.php?fbclid=IwAR1i kzFThtVrCSeWhj1stdhUqdMQjjXq9yCkqSbW8bm_lEBNAAjX5fJo0k
Klaustrofobia – przyczyny, objawy, leczenie
Osoby cierpiące na klaustrofobię doznają napadów lękowych lub panicznych w zamkniętych oraz małych pomieszczeniach, odczuwają irracjonalny lęk przed przebywaniem w miejscach takich jak windy, komórki, małe pokoje. Osoby z klaustrofobią często odczuwają również strach przed zatłoczonymi miejscami, jak wagony metra, sale koncertowe pełne ludzi, a także środkami transportu: samolotami, samochodami.
Przyczyny klaustrofobii
Klaustrofobia klasyfikowana jest jako zaburzenie nerwicowe, a dokładne jej przyczyny nie są znane. Istnieje jednak na ten temat wiele teorii. Na przykład zdaniem słynnego psychologa Zygmunta Freuda, który dzięki swoim badaniom nad ludzkimi zachowaniami i publikacjom w XX wieku zyskał miano ojca psychoanalizy, klaustrofobię powodują doświadczenia dziecka podczas porodu.
Według Freuda im dłuższy i ciężej przebiegający poród, tym większa szansa na traumę dziecka i klaustrofobię w przyszłości, z powodu wydostawania się z ciasnego kanału rodnego matki. Z tego powodu klaustrofobia jest nazywana również ‘traumą narodzin’.
Klaustrofobia bywa też związana z indywidualnym odczuwaniem zakresu przestrzeni osobistej przez osobę dotkniętą tym zaburzeniem: bywa tak, że człowiek jako przestrzeń osobistą odbiera dość duże pole wokół swojej osoby, niekoniecznie klasycznie, ‘na wyciągnięcie ręki’. W przypadku dyskomfortu związanego z przebywaniem innych ludzi lub zamknięciem przestrzeni w tym zakresie osoba taka może doświadczać dyskomfortu, stanów lękowych i napadów paniki.
Klaustrofobia może być również następstwem doświadczeń nabytych już w dorosłym życiu: wypadków samochodowych, komunikacyjnych, zatrzaśnięcia w windzie, porwań i przetrzymywania w małych pomieszczeniach, a także zachowań wyuczonych od rodziców, dziadków: jeśli w rodzinie występuje klaustrofobia, dziecko może ją ‘nabyć’, obserwując i kopiując zachowania ludzi, z którymi dorasta i którzy są jego wzorcem.
Objawy klaustrofobii
Osoba cierpiąca na klaustrofobię w sytuacji, która wywołuje u niej lęk, odczuwa:
- przyspieszone bicie serca
- przyspieszenie oddechu
- drżenie rąk i mięśni
- natłok pesymistycznych myśli
- zaburzenia równowagi
- może wystąpić zaczerwienienie twarzy i nadmierna potliwość
- drżenie głosu
Klaustrofobia – leczenie
Klaustrofobię, jak wszelkie zaburzenia psychiczne i nerwicowe można i należy leczyć, by nie utrudniała życia osobie cierpiącej na tę przypadłość oraz jej otoczeniu. Wizyta u psychologa pozwoli zdiagnozować przypadłość i podjąć odpowiednie leczenie.
Najczęściej jest to terapia poznawczo-behawioralna, czyli pozwalająca pracować nad lękami i objawami nerwicowymi, stosując ekspozycję na przedmiot fobii, w tym wypadku przebywanie w ciasnych pomieszczeniach, w warunkach kontrolowanych przez lekarza specjalistę i bezpiecznych dla pacjenta.
Pomocniczo lekarz może skierować pacjenta do psychiatry po receptę na leki przeciwdepresyjne z grupy inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny, a także leki przeciwlękowe z grupy benzodiazepin.
Tych fobii nie znasz. TOP 5
Klaustrofobia – strach przed małymi pomieszczeniami. Skąd się bierze?
Klaustrofobia to jedna z najczęściej występujących fobii, objawiająca się panicznym strachem przed małymi i zamkniętymi pomieszczeniami. Przebywanie w takim miejscu może skończyć się atakiem paniki. Zaburzenie to ma znaczący wpływ na codzienne funkcjonowanie i wymaga terapii psychologicznej.
Fobie są grupą zaburzeń zdrowia psychicznego, które polegają na lęku przed niegroźnymi, codziennymi sytuacjami lub przedmiotami. Mogą być spowodowane traumatycznymi przeżyciami z przeszłości.
Wszystkie fobie są leczone za pomocą odpowiedniej psychoterapii oraz – jeśli to konieczne – leków.
Co to jest klaustrofobia? Osoby na nią cierpiące boją się małych pomieszczeń – unikają wind, magazynków, a nawet ciasnych kabin w toaletach.
>>> Zobacz także:
Klaustrofobia: objawy
Objawy klaustrofobii można podzielić na dwa typy – psychiczne i somatyczne. Osoba w zetknięciu z ciasnym pomieszczeniem, np. korytarzem, doznaje silnego uczucia lęku, instynktownie chce uciec jak najdalej od tego miejsca, czuje się zagrożona. Wydaje się jej, że zostanie w tym pomieszczeniu na zawsze zamknięta.
W rzeczywistości jednak nic jej nie zagraża, a strach jest zupełnie irracjonalny. Uczucie lęku dodatkowo potęgują objawy somatyczne, takie jak zawroty głowy, uderzenia gorąca, szybkie bicie serca, duszność i brak możliwości zaczerpnięcia powietrza. Wzrasta ciśnienie krwi, osoba w panice zaczyna się silnie pocić, a jej kończyny drżeć.
Osoba dotknięta atakiem paniki w klaustrofobii może krzyczeć lub płakać, jej ciało się trzęsie. Przeżycie takie jest dla chorego trudnym doświadczeniem, które z jednej strony wiąże się z lękiem, a z drugiej ze wstydem i zakłopotaniem, ponieważ osoby z klaustrofobią są świadome irracjonalności swoich przeżyć.
Ataki paniki zdarzają się, gdy chory znajduje się w ciasnym pomieszczeniu, a w cięższych formach choroby, nawet gdy myśli, że mógłby się w takim znaleźć. Nasilenie klaustrofobii może być różne – u jednych osób będzie to lekkie uczucie niepokoju, np. w czasie jazdy windą, u innych zaś może skończyć się nawet utratą przytomności.
Dość dużym problemem dla niektórych chorych jest wykonanie niektórych badań obrazowych. Rezonans magnetyczny przy klaustrofobii to największy problem. Pacjenci mają jednak możliwość wybrania sposobu łagodzenia lub zapobiegania atakom paniki w czasie badania.
Mogą oni skorzystać z otwartego skanera do rezonansu (kilkanaście placówek w Polsce dysponuje takim sprzętem) lub wziąć leki uspokajające, o ile nie wchodzą w interakcję z kontrastem. Jedno z warszawskich centrów medycznych oferuje nawet usługę rezonansu magnetycznego w znieczuleniu ogólnym.
Problemem jest również klaustrofobia w samolocie, pociągu lub innym środku komunikacji, np. metrze. O tyle, o ile pociąg i metro można zastąpić innymi formami podróżowania, tak z samolotem trzeba sobie poradzić. Aby przeżyć lot z klaustrofobią, najlepiej zabrać ze sobą zaufaną osobę, ulubioną muzykę i przekąski, żeby się zrelaksować. Przed długą podróżą pomocny będzie lekarz, który może przepisać środki uspokajające i nasenne – pozwolą one przespać lot.
Przyczyny klaustrofobii
W psychologii istnieje kilka teorii na temat tego, skąd bierze się klaustrofobia.
Pierwszą i dość oczywistą jest przeżycie w przeszłości traumy związanej z małym, ciasnym pomieszczeniem – może być to zaklinowanie się w takim miejscu, wypadek związany z windą, samolotem lub pociągiem.
Zygmunt Freud wyjaśnia, że przyczyn klaustrofobii można upatrywać na samym początku życia, a więc w trakcie porodu.
Czynnikiem wywołującym zaburzenie jest przejście przez wąski kanał rodny, a im bardziej skomplikowany poród, tym większe ryzyko uaktywnienia się klaustrofobii w przyszłości. Przyczyn tej fobii naukowcy doszukują się również w genetyce. Rodzice cierpiący na klaustrofobię przekazują ją swoim dzieciom, które nauczą się od swoich najbliższych reakcji panicznego strachu w ciasnych pomieszczeniach.
Jak wygląda leczenie klaustrofobii?
Czy wyleczenie klaustrofobii jest możliwe? Istnieje tysiące przypadków całkowitego wyzbycia się lęku przed małymi pomieszczeniami. Leczenie zaburzenia polega głównie na psychoterapii w nurcie poznawczo-behawioralnym. Chory jest stopniowo wystawiany na kontakt ze źródłami lęku, które po kolei oswaja.
Na początku to sama myśl i perspektywa przebywania w ciasnym pokoju. Kiedy zostanie ona przez chorego na tyle przepracowana, że nie odczuwa on lęku ani dyskomfortu, przechodzi się na kolejny poziom „wtajemniczenia”, np.
oglądanie zdjęcia czy filmu prezentującego ciasną przestrzeń, i tak dalej, do momentu, aż osoba z klaustrofobią będzie w stanie wytrzymać określony czas w miejscu, które dawniej wywoływało lęk i atak paniki. Do leczenia klaustrofobii można także stosować leki, zależnie od potrzeb i objawów pacjenta.
Mogą to być leki przeciwlękowe, antydepresanty lub neuroleptyki. Ich przyjmowanie przy silnej klaustrofobii znacznie ułatwia życie codzienne i łagodzi objawy ze strony psychiki.
0 Co sądzisz o tym artykule?