„Kolano skoczka” to dość powszechny uraz stawu kolanowego. Jego fachowa nazwa to entezopatia więzadła rzepki. Zobacz, jak uniknąć tego urazu i gdzie szukać pomocy, kiedy dopadnie Cię ta kontuzja. Sprawdź też, jak poprawnie wykonać kilka ćwiczeń, które wzmocnią Twój układ ruchu i pomogą uniknąć „kolana skoczka”.
„Kolano skoczka” − co to właściwie jest?
Kolano skoczka to potoczna nazwa przeciążenia ścięgna więzadła rzepki. Więzadło to znajduje się bezpośrednio pod rzepką, w dolnej części kolana i łączy rzepkę z kością piszczelową. Przy takim urazie dochodzi do przeciążenia przyczepu ścięgna do kości. To może skutkować jego rozwarstwieniem.
Uraz taki ma charakter zwyrodnieniowy i jest wywoływany wieloma czynnikami. Głównym podłożem jego powstania jest powielanie nieprawidłowego wzorca ruchowego, przy ograniczonym zakresie ruchu i osłabionej stabilizacji. Oznacza to, że intensywna aktywność, która angażuje źle pracujący staw kolanowy, może skutkować „kolanem skoczka”.
Nazwa ta obrazuje najczęstsze źródło tego urazu: ryzyko jego występowania jest zwiększone u osób, które uprawiają dyscypliny sportowe, gdzie wykonuje się dużą ilość skoków i zmian kierunku.
Jednak nie tylko czynniki mechaniczne mogą powodować przeciążenie ścięgna więzadła rzepki. Według fizjoterapeuty, Michała Roczka, przyczyn tego typu zmian zwyrodnieniowych możesz też doszukać się w funkcjonowaniu organów wewnętrznych.
„Napięcia w obrębie jamy brzusznej, powodujące złą transmisję sił oraz nieprawidłową pracę niektórych tkanek, mogą grozić przeciążeniem innych struktur”
− twierdzi Michał.
Jak więc łatwo zauważyć, charakter tego urazu jest dość skomplikowany i złożony.
Dyscypliny, przy uprawianiu których, najczęściej dochodzi do powstania „kolana skoczka” to w szczególności:
- bieganie
- koszykówka
- siatkówka
- piłka nożna
- tenis
„Kolano skoczka” − objawy
Osoby, które cierpią na „kolano skoczka” skarżą się na bolesność w przedniej lub dolnej części stawu kolanowego. Ból wzmaga się przy wykonywaniu podskoku lub przysiadu.
Wtedy najlepiej wybrać się do fizjoterapeuty lub ortopedy.
Staw kolanowy jest na tyle skomplikowaną strukturą, że stwierdzenie, że jakikolwiek ból kolana, jest właśnie tego typu przeciążeniem, może okazać się nieprecyzyjne.
Ból, który czujesz w kolanie może świadczyć często o niegroźnym napięciu mięśni lub powięzi. Dlatego specjalista, przez badanie dotykiem lub zlecenie dodatkowych analiz (USG lub rezonans magnetyczny), będzie w stanie dokonać właściwej diagnozy.
„Kolano skoczka” − ćwiczenia i rehabilitacja
Leczenie zmian przeciążeniowych ścięgien jest procesem złożonym i wymaga działania na kilku płaszczyznach. Jeżeli zrezygnujesz z aktywności fizycznej, nie będziesz odczuwać bólu. Ale to za mało, żeby zacząć wyleczyć schorzenie. Po powrocie do sportu, dysfunkcja również powróci.
Spowodowane jest to niewłaściwą pracą aparatu ruchu. To z kolei powoduje kompensację sił w okolicach więzadła rzepki. Dlatego bardzo ważne jest, żeby nauczyć się wykonywać poprawne ruchy.
Najczęściej najważniejsze jest nauczenie się właściwej amortyzacji, która jest niezwykle istotna, chociażby w takich dyscyplinach jak bieganie.
W niektórych przypadkach zaleca się dodatkowo krioterapię (leczenie zimnem). Więcej o leczeniu zimnem możesz dowiedzieć się z artykułu: Krioterapia − leczenie bólu zimnem. Leczenie operacyjne, ze względu na wysokie ryzyko, stosuje się głównie, gdy rehabilitacja nie przynosi oczekiwanych efektów.
Jeżeli chcesz wrócić do pełnej sprawności, to przez pewien czas musisz przystopować z aktywnością, która może powodować przeciążenia kolan. Dlatego dyscypliny sportu, które wymieniłem wyżej, na czas rekonwalescencji, lepiej sobie odpuścić.
Po diagnozie, bardzo dobrze byłoby, gdyby rehabilitacją kierował fizjoterapeuta lub ortopeda. Specjalista prowadzi terapię tkanek miękkich (mięśnie, powięź) lub terapię wisceralną („masaż” organów wewnętrznych) i dokona korekcji w zakresie biomechaniki. Równocześnie wprowadzi pracę nad stabilizacją mięśni, które biorą udział w pracy kolana.
Terapia wisceralna przy „kolanie skoczka”
Żeby rehabilitacja trwała szybciej i była bardziej skuteczna, niektórzy specjaliści spoglądają na urazy kończyn holistycznie. Przyczyny kontuzji mogą też leżeć w organach wewnętrznych.
Często terapie manualne, które obejmują pracę nad taśmami mięśniowo-powięziowymi, mogą nie wystarczyć dla trwałej poprawy pracy układu ruchu.
I tu pojawia się terapia wisceralna, która dotyczy narządów jamy brzusznej.
„Organy wewnętrzne mają ogromny wpływ na transmisję sił w ciele, a ich zaburzenia (nawet nieodczuwalne) mogą wpływać na zwiększone ryzyko pojawiania się rozmaitych kontuzji”
− twierdzi Michał Roczek.
Dzieje się tak, bo ciało zachowuje się jak złożony mechanizm. Problem w jednym miejscu, powoduje nieprawidłowy przepływ sił przez całe ciało. To w efekcie może przeciążać pewne struktury.
Bardzo często połączenia między poszczególnymi partiami ciała są zaskakujące. Może o tym świadczyć przykład zaburzeń wątrobowych, które są odczuwane jako kłucie w okolicach barku. Jeśli zatem zależy Ci na harmonijnej pracy całego ciała, warto wybrać się do właściwego specjalisty.
Możliwe, że któraś z Twoich kontuzji jest wywołana właśnie tego typu zaburzeniami.
Jeśli terapia na organach wewnętrznych brzmi dla Ciebie zbyt przerażająco, nie obawiaj się jej! Sprowadza się ona do nieinwazyjnego masażu właściwych punktów na ciele, które odpowiadają pracy odpowiednich narządów w jamie brzusznej.
„Kolano skoczka” − jak zapobiegać?
Wracając jednak do pracy samego aparatu ruchu, warto wspomnieć o szczególnej wadze mobilności i stabilizacji. Szczególnie, jeśli jesteś osobą aktywną i chcesz uniknąć urazów więzadła rzepki. Struktury, które są skrócone, nie pozwalają na pełen i bezpieczny zakres ruchu.
Natomiast osłabione mięśnie będą miały problem z ustabilizowaniem zarówno kolan, jak i bioder czy stóp, które mają ogromne znaczenie dla bezpieczeństwa stawu kolanowego podczas ruchu. Brak stabilizacji czy mobilności może skutkować przeciążeniami.
Zatem postaraj się ująć w swoim planie treningowym zarówno ćwiczenia na elastyczność, jak i stabilizację mięśniowo-powięziową.
Dbanie o odpowiedni zakres ruchu polega nie tylko na klasycznym rozciąganiu, ale również na pracy w wydłużonej ekscentryce. Oznacza to wykonywanie niektórych ćwiczeń w fazie, która angażuje mięsień na jego pełnej długości.
Praca tego typu wpływa na mobilność o tyle lepiej niż tradycyjny stretching, że mięśnie niejako „zapamiętują” nowy zakres ruchu. Dzieje się tak z powodu ich naprzemiennego rozciągania i napinania.
Zatem jednocześnie nie tylko wydłużasz tkanki, ale również je wzmacniasz.
Struktury, których niedostateczna elastyczność czy mobilność mogą sprzyjać „kolanu skoczka” to przede wszystkim:
- grupa kulszowo goleniowa, czyli tył uda
- łydki
- mięsień czworogłowy, przód uda
- pasmo biodrowo-piszczelowe, które przebiega na zewnętrznej stronie uda, od kolana, aż po kolec biodrowy
Jednak, jak wspominałem, elastyczność to nie wszystko. Nie zapominaj zatem o stabilizacji pośladków, mięśnia czworogłowego i łydek. Wszystkie te struktury biorą aktywny udział w pracy kończyn dolnych. W wypadku osłabienia którejkolwiek z nich, ścięgna i więzadła nie mają dostatecznego „oparcia” zarówno podczas marszu, jak i dynamicznej gry na boisku.
Praca nad stabilizacją, jak i elastycznością mięśni to istotny krok w stronę uniknięcia urazów ścięgien, takich jak „kolano skoczka”.
Stabilizujące i mobilizujące ćwiczenia na „kolano skoczka”, które warto wpleść do swoich treningów, to m.in.:
- spacer farmera i rozciąganie „czwórek”
Przy rozciąganiu statycznym dobrze sprawdzi w przypadku pasma biodrowo-piszczelowego.
Jeżeli regularnie trenujesz, warto wprowadzić do swojej diety suplementację kolagenem lub glukozaminą, które są budulcem m.in. ścięgien. Stosowanie takich suplementów jak Kolagen + witamina C + glukozamina, Ligamento czy Kolagen Morski może pozytywnie wpłynąć zarówno na ochronę tkanek łącznych, jak i na efekty rehabilitacji przy przeciążeniach więzadeł.
Przygotuj swoje ciało do sportu!
Jeśli chcesz uniknąć takich urazów jak entezopatia rzepki, zadbaj w pierwszej kolejności o przygotowanie swojego aparatu ruchu. Kiedy uprawiasz regularnie takie dyscypliny jak bieganie, piłka nożna czy siatkówka, Twoje ciało musi być odpowiednio elastyczne i stabilne.
W przeciwnym razie, siły, których nie będą w stanie przenieść mięśnie, przejmą przyczepy lub ścięgna. Dodatkowo, warto zajrzeć do gabinetu specjalisty od układu ruchu.
Właściwy fizjoterapeuta wskazać Ci Twoje słabe punkty, a w razie potrzeby zadba o prawidłową pracę kluczowych struktur.
Kolano skoczka – przyczyny, objawy, leczenie, ćwiczenia przy entezopatii więzadła rzepki
Kolano skoczka to częsta kontuzja, zwłaszcza wśród sportowców, polegająca na pojawieniu się zmian w obrębie więzadła właściwego rzepki. Entezopatia rzepki objawia się bólem kolana, zwłaszcza w przedniej jego części, obrzękiem oraz osłabieniem siły mięśnia czworogłowego.
Kolano skoczka, zwane również entezopatią rzepki, to bolesny stan okolicy kolana spowodowany mikrourazami oraz drobnymi uszkodzeniami struktury więzadła właściwego rzepki.
Wspomniane mikrouszkodzenia są zazwyczaj spowodowane przewlekłym przeciążaniem więzadła rzepki, ścięgna rzepki lub ścięgna mięśnia czworogłowego. Taka diagnoza kliniczna może być też związana z uprawianiem innych rodzajów sportu, niekoniecznie związanych tylko z wykonywaniem podskoków. Z tego powodu wielu badaczy uważa, że termin „kolano skoczka” może wzbudzać mylne skojarzenia.
Kolano skoczka – przyczyny
Opisywana entezopatia rzepki może mieć różnorakie podłoże. Warto zaznaczyć, że jednym z najczęstszych czynników ryzyka jest powtarzalne naprężenie mechaniczne ścięgien prostownika kolana.
Sprzyjają temu czynności, takie jak: skakanie, lądowanie, przyspieszanie, eksplozywne zwalnianie podczas biegu, wykonywane podczas uprawiania niektórych dyscyplin sportowych.
Wymienia się tutaj: siatkówkę, skok w dal, skok wzwyż, czy koszykówkę, a także grę w piłkę nożną czy też wspinaczkę górską.
Naderwanie więzadła, zapalenie więzadła rzepki czy entezopatia więzadła rzepki może występować także z innych przyczyn.
Czynnikami potencjalnie predysponującymi do takiej patologii są: rozluźnienie aparatu więzadłowego, niestabilność kolana, niewłaściwe ustawienie rzepki, wcześniejsze incydenty powstawania stanu zapalnego w tej okolicy. Nie bez znaczenia jest także częstotliwość oraz intensywność treningów sportowych.
Należy wziąć pod uwagę również poziom wytrzymałości sportowca oraz stopień twardości podłoża, na którym przebiega aktywność. Tak więc entezopatia kolana w postaci kolana skoczka może mieć bardzo zróżnicowane podłoże.
Kolano skoczka – objawy
Nadwyrężenie kolana, a właściwie ścięgien prostownika, powoduje stopniowe jego osłabienie. W efekcie dochodzi do uszkodzenia w postaci mikrourazów struktury.
Zazwyczaj ma to miejsce przy dużych obciążeniach mechanicznych, które upośledzają właściwości ścięgna. Doprowadza to do stopniowego zwyrodnienia oraz degeneracji włókienek. Końcowo dochodzi do przewlekłej entezopatii.
Do najczęstszych objawów kolana skoczka (często jest to równoznaczne z objawami naderwania więzadła w kolanie) należą:
- dolegliwości bólowe umiejscowione poniżej rzepki (ból więzadła w kolanie) o charakterze kłucia,
- nasilający się ból kolana (najczęściej podczas wyprostu oraz podczas przemieszczania po schodach, skoków czy przysiadów),
- osłabienie siły mięśnia czworogłowego (często także zanik mięśnia czworogłowego, niekiedy nawet mięśni łydki czy pośladka),
- opuchlizna stawu kolanowego i związane z tym zatarcie obrysów.
Kolano skoczka – diagnostyka
Proces diagnostyczny kolana skoczka, podobnie jak innych chorób kolan może być bardzo złożony. Nie ma standardu w diagnostyce kolana skoczka, aczkolwiek zazwyczaj zaczyna się od zebrania wywiadu oraz badania klinicznego. Następnie wykorzystuje się obrazowanie USG, które w sposób dynamiczny pozwala uwidocznić obraz struktur kolana.
Zarówno USG, jak i rezonans magnetyczny (MRI), który także w niektórych przypadkach jest zlecany przez lekarza, mogą zostać wykorzystane do wykrywania patologicznych zmian w obrębie rzepki. Dla klinicystów stanowi to istotne narzędzie we wskazywaniu stopnia ciężkości patologii.
Widoczne w obrazie MRI oraz tomografii komputerowej (CT) są zmiany w postaci zwapnienia w kolanie oraz zwiększenia gęstości w macierzy ścięgna rzepki.
Na podstawie okresu trwania dolegliwości oraz topografii wyróżnia się 4 stopnie uszkodzenia. Od najłagodniejszego (ból jedynie po wysiłku) do ostatniego, najgroźniejszego (nieustanny ból oraz ryzyko zerwania więzadła rzepki).
Patologię w postaci kolana skoczka łatwo pomylić z innymi chorobami rzepki czy samego stawu.
Różnicować należy z chorobą Osgood–Schlattera, uszkodzeniami łąkotki, zespołem rzepkowo–udowym, zapaleniem kaletki stawu kolanowego, podwichnięciem rzepki, chondromalacją rzepki, zwichnięciem rzepki czy ciała tłuszczowego podrzepkowego.
Kolano skoczka – leczenie
Naderwane więzadła w kolanie – ile trwa leczenie? Zgodnie z fizjologicznym procesem gojenia, leczenie może trwać nawet kilkanaście tygodni. Niemniej jednak okres ten może być krótszy i zależy od rozległości i rodzaju uszkodzenia.
, istotne jest zastosowanie się do zaleceń specjalistów. Leczenie kolana skoczka powinno rozpocząć się jak najwcześniej, pozwala to znacznie skrócić czas postępowania leczniczego ze wspomnianych kilkunastu do kilku tygodni.
W tym celu należy pamiętać o nielekceważeniu uporczywych objawów.
Należy zaznaczyć, że nie ma jednego preferowanego sposobu, żeby wyleczyć opisywany zespół kliniczny. Wcześniej stosowano leki z grupy niesteroidowych środków przeciwzapalnych w formie zastrzyków w kolano.
Obecnie jednak odchodzi się od tego trendu ze względu na to, że przyczyną kolana skoczka nie jest stan zapalny. Nie może to więc przynosić długoterminowych, dobrych rezultatów.
Aktualnie w postępowaniu zachowawczym przy leczeniu więzadła rzepki podkreśla się znaczenie różnych form rehabilitacji oraz zastosowanie bogatopłytkowego osocza.
Fizjoterapia kolana skoczka to zastosowanie fali uderzeniowej, krioterapia oraz ciepłolecznictwo. Podkreśla się też duże znaczenie treningu ekscentrycznego. Należy unikać skakania, biegania oraz obciążeń kolana spowodowanych np. uderzeniem.
Intensywność rehabilitacji w kolanie skoczka powinna wzrastać proporcjonalnie do ustępowania bólu.
Wśród skutecznych metod kinezyterapeutycznych stosowanych w przypadku tego zespołu klinicznego wyróżnia się: suche igłowanie, flossing, kinesiotaping, pinopresurę i/lub różne formy masażu oraz terapii powięziowej.
Operacja zwykle jest ostatecznością, a decyzja o jej podjęciu zapada w przypadku nieskuteczności dotychczasowych form postępowania zachowawczego. Wówczas jest to zabieg artroskopowy polegający na oczyszczaniu oraz uwalnianiu tkanek (oczyszczenie dolnego bieguna rzepki oraz ścięgna rzepki).
Kolano skoczka – ćwiczenia
Nieleczone kolano skoczka może doprowadzać do poważnych patologii, np. w obrębie więzadła rzepki (naderwanie więzadła w kolanie, zerwanie więzadła rzepki). Może dojść także do naderwania mięśnia czworogłowego. Bardzo ważne jest więc wykonywanie odpowiednich ćwiczeń. Przykładowy zestaw:
- Pozycja: siedzenie na stole, nogi opuszczone w dół, ręce podparte z boku. Ruch polega na utrzymywaniu napięcia mięśnia czworogłowego, osoba współćwicząca, trzymając za okolicę stawu skokowego, powoli doprowadza kolano do zgięcia. Ważne jest, aby napięcie pacjenta umożliwiało zgięcie kolana przez współćwiczącego. Alternatywnie można wykorzystać 2–3 kilogramowy ciężarek zawieszony także w okolicy stawu skokowego. Ćwiczymy w 3 seriach po 9 powtórzeń.
- Pozycja: stanie przy ścianie. Jedna ręka oparta o ścianę, druga chwyta nogę za staw skokowy i przyciąga piętę do pośladka. Uzyskujemy wówczas rozciąganie mięśnia czworogłowego. Pozycję utrzymujemy 30 sekund i powtarzamy 3–5 razy.
- Pozycja: siad na podłodze, nogi zgięte w kolanach, pod kolanami zwinięty ręcznik, ręce oparte z boku. Ruch polega na zgięciu grzbietowym stopy oraz jednoczesnym napinaniu przedniej i tylnej części uda – kokontrakcja, utrzymujemy ten stan przez 3–4 sekundy. Ćwiczymy w 3 seriach po 10 powtórzeń.
Ból więzadła rzepki, uporczywe skurcze w kolanie czy inne objawy naderwanie więzadła rzepki podczas ćwiczeń są przeciwwskazaniem do ich wykonywania.
Kolano skoczka – domowe sposoby
Domowymi sposobami wspomagającymi regenerację naderwanych więzadeł w kolanie, gojenie oraz uśmierzanie bólu są:
- stosowanie maści chłodzących,
- okłady na kolano z woreczków z lodem,
- rezygnacja z wysiłku, odpoczynek,
- zakładanie opaski elastycznej (opaska na kolano),
- uciskanie, masaż przedniej części uda.
Ból z przodu kolana – kolano skoczka. Czym jest i jak sobie z nim radzić?
Przeciążenia i urazy stawu kolanowego są częstymi przyczynami wizyt w gabinetach fizjoterapeutycznych. Dumnie brzmiące określenie kolana skoczka to nic innego jak entezopatia więzadła rzepki. Entezopatie są to bolesne zmiany chorobowe przyczepów ścięgnistych mięśni do kośćca.
Rzepka jest centralną częścią stawu kolanowego, mająca swoje połączenie z kością udową jak i kością piszczelową, z którą łączy się za pomocą szerokiego pasma tkanki ścięgnistej – więzadła właściwego rzepki.
Pomimo dużej wytrzymałości tego więzadła, wielokrotnie powtarzane mikrourazy spowodowane mechanicznymi przeciążeniami podczas wykonywania ćwiczeń są w stanie je uszkodzić.
Jakie są objawy kolana skoczka i czy je masz?
Głównym objawem towarzyszącym entezopatii więzadła rzepki jest kłujący ból, znajdujący się najczęściej w okolicy podrzepkowej, występujący po aktywności fizycznej, który wygasza się po kilkugodzinnym odpoczynku.
Bólowi towarzyszy ucisk w okolicy dolnego brzegu rzepki oraz wrażenie „uciekania”, związane z obawą przed bólem – jest to faza pierwsza choroby. Faza druga choroby charakteryzuje się występowaniem bólu na samym starcie treningu.
Dolegliwości bólowe nasilają się przy każdym ruchu a ból promieniuje do innych okolic. Faza trzecia choroby zmusza osoby ćwiczące do zaprzestania treningu oraz do ograniczenia aktywności.
Częstym zjawiskiem są pojawiające się guzki w okolicy więzadła oraz charakterystyczne trzeszczenie ścięgna a także osłabienie mięśni.
Aby odpowiednio rozpoznać entezopatię więzadła rzepki, należy udać się do fizjoterapeuty, który przeprowadzi testy diagnostyczne, które pozwolą nam postawić diagnozę i zróżnicować z innymi chorobami, jak urazy łąkotek, chorobę Osgood-Schlattera czy zapaleniem kaletki – które dają objawy bólowe pod wierzchołkiem rzepki.
Podczas wykonywania palpacji więzadła rzepki pacjent odczuwać może tkliwość palpacyjną i bolesność samego więzadła.
W pozycji leżenia przodem, bierne przyciąganie pięty do pośladka w kończynie chorej pacjenta, podczas rozciągnięcia mięśnia czworogłowego uda i zmiany ustawienia rzepki, może powodować dolegliwości bólowe pod wierzchołkiem rzepki.
Jak wygląda leczenie? Czy dalej będziemy mogli skakać?
Skuteczne leczenie kolana skoczka wymaga szczegółowej diagnostyki przeprowadzonej przez terapeutę w celu znalezienia pierwszorzędnej przyczyny, która powoduje wszelkie dolegliwości pod rzepką.
Powodem występującego bólu wcale nie musi być upadek na kolano i nie musi on występować lokalnie. Jedną z przyczyn może być wzmożone lub osłabione napięcie jednej z głów mięśnia czworogłowego uda podczas pracy względem sąsiadujących mięśni.
Drugą natomiast może być densyfikacja powięzi. Brzmi strasznie, prawda? Jest to nic innego jak sklejenie powięzi, które objawia się bolesnością podczas ucisku oraz skutkuje gorszym ruchem tkanek względem siebie.
Uzupełnienie badania w postaci diagnostyki obrazowej wyeliminuje lub potwierdzi całkowite zerwanie więzadła – które wymagałoby interwencji chirurgicznej.
Ćwiczenia? No pewnie!
Poza pracą manualną terapeuty z pacjentem korzystne zastosowanie ma wprowadzenie protokołu treningowego HSR (ang. Heavy Slow Resistance Training) w walce z przewlekłymi dolegliwościami w obrębie więzadła rzepki. W skład powyższego protokołu wchodzą ćwiczenia jak: wyciskanie na suwnicy, przysiad oraz przysiad na hack maszynie.
W celu dopełnienia można wprowadzić klasyczny przysiad ekscentryczny według protokołu Alfredsona.
Początkowo protokół Alfredsona używany był w leczeniu problemów związanych z zapaleniem ścięgna Achillesa, natomiast po wprowadzonych modyfikacjach, według tych samych zasad, zastosowanie swoje znalazł w terapii pracy z więzadłem właściwym rzepki.
Ćwiczenia ekscentryczne bardzo korzystnie wpływają na jakość struktur, zwiększając przekrój poprzeczny ścięgna, zapobiega zrastaniu się tkanek sąsiadujących, usprawnia metabolizm, zwiększa produkcję kolagenu typu I oraz przyspiesza proces gojenia.
Co z tym możesz zrobić?
Biegasz, podnosisz ciężary a może Twoją dyscypliną sportową jest koszykówka? Podczas wykonywania aktywności spotykasz się z uciążliwym bólem z przodu kolana? Skorzystaj z pomocy doświadczonych terapeutów, którzy są w stanie poradzić z Twoim problemem. Nie zwlekaj i zapisz się na wizytę już dziś!
Pozdrawiam,Piotr Baćmaga
Bibliografia:
1. Dziak A., Tayara S., Urazy i uszkodzenia w sporcie, Wydawnictwo Kasper, Kraków, 2000.2. Kongsgaard, R. Beyer, Heavy Slow Resistance Versus Eccentric Training as Treatment for Achilles Tendinopathy: A Randomized Controlled Trial, Am J Sports Med, 2015.
Kolano skoczka
Kolano skoczka (entezopatia więzadła rzepki) należy do częstych urazów przeciążeniowych aparatu wyprostnego kolana. Aparat wyprostny obejmuje mięsień czworogłowy uda, rzepkę oraz więzadło rzepki przyczepiające się do guzowatości kości piszczelowej.
Wszystkie struktury są zaangażowane w aktywny wyprost kolana lub hamowanie jego zginania podczas lądowania na ugiętej kończynie. Zapalenie więzadła rzepki objawia się bólem z przodu stawu kolanowego nasilającym się podczas skoków i treningów biegowych lub wkrótce po ich zakończeniu.
Kontuzja występuje najczęściej u siatkarzy, piłkarzy ręcznych, lekkoatletów i baseballistów. Leczenie uzależnione jest od stopnia uszkodzenia więzadła rzepki i polega głównie na postępowaniu rehabilitacyjnym.
Gdy leczenie zachowawcze pozostaje nieskuteczne lub doszło do poważnego uszkodzenia lub zerwania więzadła, konieczne jest przeprowadzenie zabiegu operacyjnego.
Czynnikiem zwiększającym ryzyko przeciążenia więzadła jest uprawienie sportów o dużej komponencie skoków. Mikrourazy więzadła powstają podczas fazy lądowania, kiedy dochodzi do jednoczesnego wydłużenia i skurczu mięśnia czworogłowego uda pozostającego pod dużym obciążeniem.
Osoby ze słabą kontrolą pracy ekscentrycznej mięśnia czworogłowego, z zaburzeniem osi stawu (koślawość, szpotawość) oraz osoby prezentujące złą technikę biegu są najbardziej narażone na rozwój schorzenia.
Wysoka intensywność i częstotliwość treningów, powodują, że procesy gojenia nie nadążają za powstawaniem kolejnych mikrouszkodzeń, wskutek czego struktura więzadła rzepki ulega stopniowej degeneracji.
Kolano skoczka – objawy
W przebiegu zapalenia więzadła właściwego rzepki występuje ból z przodu kolana, którego nasilenie zależy od stopnia uszkodzenia. W sporcie najczęściej wykorzystuje się klasyfikację kolana skoczka opartą na obecności dolegliwości bólowych podczas treningów:
- Ból kolana pod rzepką występuje tylko po zakończeniu zajęć sportowych,
- Dolegliwości bólowe pojawiają się już w trakcie rozgrzewki, następnie ból podczas treningu nieco maleje (nie ograniczając możliwości zawodnika), by następnie powrócić po jego zakończeniu,
- Silny ból jest obecny przez cały czas aktywności sportowej, wyraźnie obniżając efektywność zawodnika,
- Poważne naderwanie lub zerwanie więzadła rzepki, podejmowanie aktywności sportowej jest niemożliwe.
Objawy kolana skoczka obejmują również obrzęk i tkliwość palpacyjną w miejscu przyczepu więzadła do rzepki.
Duże dolegliwości bólowe lub znaczne uszkodzenie więzadła właściwego rzepki uniemożliwiają kontynuowanie treningów i mogą prowadzić do osłabienia siły mięśnia czworogłowego uda.
Postawienie diagnozy możliwe jest na podstawie wywiadu i badania lekarskiego. Wykonanie badania USG kolana może być pomocne w ocenie rozległości uszkodzenia więzadła rzepki.
Kolano skoczka – leczenie zachowawcze
Stopnie I i II uszkodzenia mogą być z powodzeniem leczone rehabilitacją. Leczenie kolana skoczka powinno być przeprowadzane pod okiem doświadczonego fizjoterapeuty, który ma możliwość bezpośredniej konsultacji pacjenta z prowadzącym lekarzem ortopedą. Celem fizjoterapii jest m.in.
wygojenie mikrouszkodzeń i stymulacja przebudowy struktury więzadła rzepki tak, aby zapewnić mu odpowiednią wytrzymałość. Fizjoterapia obejmuje terapię manualną, ćwiczenia rozciągające i wzmacniające mięśnie uda oraz fizykoterapię.
Często stosowaną techniką jest głęboki masaż poprzeczny, który poprawia mikrokrążenie, stymuluje metabolizm tkanki i jednocześnie wykazuje efekt przeciwbólowy. Podobny efekt, ale o większej sile uzyskuje się dzięki zastosowaniu fali uderzeniowej ESWT (ang. Extracorporeal Shock Wave Therapy).
Terapia falą uderzeniową wykorzystuje działanie gwałtownych zmian ciśnienia generowanych przez urządzenie. Impuls ciśnieniowy przekazywany jest do tkanek poprzez aplikator przyłożony do więzadła rzepki. Terapia obejmuje z reguły 3-6 zabiegów wykonywanych 1-2 razy w tygodniu.
Wykonywane ćwiczenia mają za zadanie wzmocnić mięsień czworogłowy uda – powinny one uwzględniać głównie komponentę ekscentryczną, podczas której pracujący mięsień ulega wydłużeniu i hamuje ruch (np. podczas schodzenia do przysiadu lub pogłębiania wykroku).
Ważną zasadą jest stopniowe zwiększanie trudności ćwiczeń, dzięki czemu uzyskuje się bezpieczne przystosowanie więzadła rzepki do wzrostu obciążenia.
Istotnym celem terapii jest także poprawna aktywacja mięśni stabilizujących staw kolanowy i utrzymujących rzepkę w prawidłowym ułożeniu (głównie przyśrodkowej części mięśnia czworogłowego uda – VMO, vastus medialis obliquus).
W ramach leczenia zachowawczego wykorzystuje się także zabiegi z zakresu medycyny regeneracyjnej. Jeżeli chcesz przeczytać więcej o tym w jaki sposób leczymy to w naszym Szpitalu kliknijtutaj.
Podawanie środków sterydowych w więzadło rzepki uznaje się za kontrowersyjne. Stanowisko takie uzasadnia się możliwością osłabienia struktury więzadła po podaniu sterydu, co grozi wyższym ryzykiem ponownych uszkodzeń więzadła w przyszłości.
Kolano skoczka – leczenie operacyjne
Zabiegi naprawcze więzadła rzepki
III stopień uszkodzenia oraz wielomiesięczny stan bólowy więzadła niepoddający się leczeniu zachowawczemu zaopatruje się operacyjnie. Zabieg operacyjny przeprowadzany jest na otwarto lub mniej inwazyjną metodą artroskopową.
Metoda na otwarto wymaga wykonania kilkucentymetrowego podłużnego nacięcia z przodu kolana, natomiast artroskopia wiąże się z wykonaniem 2-3 małych otworów (do 4 mm), przez które chirurg wprowadza narzędzia robocze.
Mniejsza inwazyjność i minimalna wielkość pozostawionych blizn powodują, że rekonwalescencja po zabiegu artroskopii przebiega szybciej.
Znieczulenie podczas zabiegu polega na blokadzie nerwu zaopatrującego kończynę dolną lub podaniu środka znieczulającego do kanału kręgowego w odcinku lędźwiowym. Pacjent pozostaje przytomny przez czas trwania zabiegu.
Leczenie operacyjne polega najczęściej na artroskopowym zabiegu „debridement” czyli oczyszczaniu okolicy dolnego bieguna rzepki z patologicznych zmian więzadła i zrostów mogących powodować bolesny konflikt w trakcie zginania i wyprostu kolana.
Czasem konieczne jest usunięcie części ciała tłuszczowego Hoffy. Ciało Hoffy leży bezpośrednio pod więzadłem rzepki i pod dolną częścią samej rzepki, oddzielając te struktury od kości udowej.
Zmienione strukturalnie i pogrubiałe więzadło rzepki może podrażniać ciało Hoffy i przyczyniać się do wyzwolenia stanu zapalnego.
Rzadziej dokonuje się wycięcia podłużnego pasma zmienionych martwiczo tkanek z zachowaniem przyległych pasm. Podłużny ubytek uzupełnia się, zszywając przyległe „zdrowsze” wiązki więzadła „side to side”, co pozwala na zachowanie ciągłości więzadła i umożliwia względnie szybki powrót do aktywności sportowej.
Operacyjna rekonstrukcja więzadła rzepki
Zabiegi rekonstrukcyjne wykonuje się w przypadku całkowitego zerwania więzadła rzepki (IV stopień uszkodzenia) i gdy obecność rozległych uszkodzeń uniemożliwia skuteczne przeprowadzenie procedur naprawczych. Do rekonstrukcji wykorzystuje się najczęściej przeszczep ze ścięgna mięśnia półścięgnistego i smukłego leżących po przyśrodkowej stronie kolana.
Chirurg umieszcza przeszczepy we wcześniej przygotowanych tunelach kostnych na rzepce i guzowatości kości piszczelowej, a następnie stabilizuje je specjalnymi kotwicami. Materiałem na przeszczep może być też ścięgno pobrane od zmarłego dawcy pochodzące z banku tkanek, co pozwala uniknąć traumatyzacji własnych ścięgien mięśni uda.
Zabiegi rekonstrukcyjne przeprowadzane są na otwarto.
Rehabilitacja po operacji kolana skoczka
Rehabilitacja po zabiegu obejmuje mobilizację blizn pooperacyjnych, mobilizacje rzepki oraz stopniowe zwiększanie zakresu ruchu kolana. Pozostałe punkty postępowania są podobne jak w przypadku nieoperacyjnego leczenia rehabilitacyjnego kolana skoczka.
Progresja ćwiczeń wzmacniających mięsień czworogłowy uda oraz stopniowy powrót do normalnej aktywności po operacji są ustalane indywidulanie dla każdego pacjenta w porozumieniu fizjoterapeuty z lekarzem prowadzącym.
W większości przypadków powrót do aktywności sportowej jest możliwy w 6 miesiącu po zabiegu. Szczególnej uwagi wymaga postępowanie po zabiegach rekonstrukcyjnych więzadła rzepki, gdy rehabilitacja nie można doprowadzić do rozciągnięcia lub destabilizacji przeszczepu.
Okres rekonwalescencji po zabiegach rekonstrukcyjnych jest dłuższy, a jego długość zależy od zastosowanej techniki i rodzaju zastosowanego materiału na przeszczep.
Kolano skoczka – profilaktyka nawrotu schorzenia
Leczenie uznaje się za zakończone, gdy nie występuje ból podczas aktywności, której intensywność pozwoliłaby na powrót do pełnych obciążeń treningowych. Sportowiec może wtedy kontynuować treningi pod okiem trenera, zwiększając objętość i długość jednostek treningowych.
Należy jednak pamiętać o specyficznym treningu ekscentrycznym mięśnia czworogłowego uda, treningu aktywacji mięśni stabilizujących kolano i automobilizacjach rzepki.
Ważne jest również zachowywanie odpowiednich okresów regeneracji po wysiłku oraz regularne korzystanie z usług fizjoterapeuty celem kontroli i wzmacniania słabszych ogniw związanych z funkcjonowaniem aparatu wyprostnego kolana.
Źródło:
Brockmeyer, Matthias et al. “Surgical Technique: Jumper’s Knee—Arthroscopic Treatment of Chronic Tendinosis of the Patellar Tendon.” Arthroscopy Techniques 5.6 (2016):e1419–e1424.
Najczęściej zadawane pytania o kolano skoczka:
Kolano skoczka
Ból kolana może mieć różne przyczyny. Kolano skoczka, czyli entezopatia kolana to zwyrodnienie więzadła rzepki, wywołane silnym przeciążeniem. Pojawia się zwykle z powodu podskoków, a także częstych skrętów.
Ze względu na swoją przyczynę, taki ból kolana występuje najczęściej u sportowców, uprawiających sport zarówno profesjonalnie, jak i rekreacyjnie.
Wszystko zależy od warunków i przygotowania do treningu – przeciążenia kolana można uniknąć, stosując odpowiednią profilaktykę.
1. Objawy kolana skoczka
Kolano skoczka wywołuje silny ból kolana, a także uczucie sztywności i obrzęk:
- w początkowej fazie ból kolana zaczyna się po wysiłku;
- później ból zaczyna się już podczas rozgrzewki, przechodzi po rozruszaniu, a powraca po aktywności;
- następnie każda aktywność fizyczna wywołuje ból;
- kolano skoczka może doprowadzić nawet do naderwania lub zerwania więzadła.
Ponadto wokół rzepki pojawia się silny obrzęk. Z czasem obserwuje się u pacjentów postępujący zanik mięśnia czworogłowego uda.
2. Przyczyny bólu kolana
Zmiany zwyrodnieniowe pojawiają się z powodu obciążenia kolana, niewystarczającej rozgrzewki nóg przed treningiem i nieodpowiedniego przygotowania kondycyjnego. Kolano skoczka pojawia się najczęściej u osób, które uprawiają:
Sportowcy ci podczas treningu często wykonują wyskoki, które znacznie obciążają kolana i narażają je na urazy.
3. Zapobieganie urazom kolana
Podstawową sprawą jest dobra rozgrzewka. Jeśli prawidłowo rozgrzejemy mięsień czworogłowy uda, ból kolana nie powinien się pojawić. Dużą rolę w zapobieganiu tej kontuzji odgrywa także odpowiednio dobrane obuwie do ćwiczeń. Ważnym czynnikiem jest także typ podłoża, na którym uprawiamy sport. Twardy asfalt jest wyjątkowo obciążający dla stawów.
Aby zapobiec kontuzjom, należy także nosić ochraniacze na kolana. Zawsze też trzeba planować czas na odpoczynek po treningu. Jeśli ból kolana zaczyna się pojawiać, można po treningu aplikować sobie zimne okłady lub rozmasowywać kolano.
Gdy pragniemy zapobiegać urazom kolana, powinniśmy dbać o właściwe rozgrzewanie mięśni nóg, zwłaszcza mięśnia czworogłowego.
4. Leczenie kolana skoczka
Rehabilitacja kolana skoczka to przede wszystkim nieobciążanie kolana. Przy umiarkowanym bólu pomagają zimne okłady i uniesienie nogi. Można stosować także przeciwbólowe leki przeciwzapalne.
Zalecana jest wizyta u lekarza, gdyż w zaawansowanych przypadkach tej kontuzji konieczna jest operacja. Podczas wizyty, lekarz oprócz wywiadu może zlecić przeprowadzenie badania USG.
Po wyleczeniu stanu zapalnego więzadła można rozpocząć program ćwiczeń rehabilitacyjnych, wzmacniających mięśnie ud i całego aparatu wyprostnego kolana.
Nagłe rozpoczęcie treningów, bez odpowiedniego przygotowania kondycyjnego, bardzo szybko może doprowadzić do pojawienia się mikrourazów więzadła rzepki, a w konsekwencji do stanu zapalnego, bólu kolana i dalszej degeneracji. Mimo to, ból kolana bardzo często jest lekceważony, nawet przez profesjonalnych sportowców, co kończy się dla nich długotrwałą rehabilitacją.
Kolano skoczka – przyczyny, objawy i leczenie
Kolano skoczka jest bardzo często spotykanym schorzeniem wśród sportowców dyscyplin, których elementem jest wyskok (koszykówka, siatkówka, piłka ręczna, lekkoatletyka).
Co ciekawe, pomimo tego ze z nazwy jest kontuzja stricte sportowa dotyczy ona także osób nieuprawiających sportu nawet amatorski.
Powtarzające się mikrourazy więzadła rzepki, (czyli przyczepu największego mięśnia kończyny dolnej – czworogłowego uda) doprowadzają do jego uszkodzenia oraz przebudowy. W konsekwencji powodując ból oraz brak możliwości uprawiania aktywności fizycznej.
Więzadło rzepki jest jednym z najgrubszych i najbardziej trwałych więzadeł ludzkiego ciała. Każdy może je łatwo wyczuć – to gruby „sznur” pomiędzy rzepka a kością piszczelowa, który uwidacznia się przy lekko zgiętym kolanie.
Jest ono zdolne do przenoszenia ogromnych obciążeń i będąc przyczepem głównego mięśnia odpowiadającego za wprost kolana – pełni ogromna rolę w codziennym funkcjonowaniu. Jego uszkodzenie może nieść za sobą poważne konsekwencje.
Przyczyny i objawy kolana skoczka
Cały mechanizm powstawania kolana skoczka i innych schorzeń z grupy entezopatii (zmian chorobowych przyczep ów ścięgnistych) wywodzi się ze złej ADAPTACJI DO WYSIŁKU.
Niezależnie od wykonywanych czynności, czy jest to skok wzwyż czy spacer z psem – kolano, aby znosić obciążenia musi być stopniowo do tej czynności wytrenowane.
Kiedy wysiłek jest dla niego zbyt duży i nie jest w stanie poradzić sobie z jego intensywnością – z czasem powstają uszkodzenia.
Na skutek mikrourazow ścięgna właściwego rzepki (więzadła rzepki) dochodzi do jego przebudowy. Nasze ciało próbuje wzmocnić nieodpowiednio zaadaptowane do wysiłku ścięgno i odbudowuje je silniejsza tkanka, czyli zwapnieniami.
Więzadło staje się sztywne, mniej mobilne i mniej elastyczne. Nieleczone – prowadzi do powstania „kolana skoczka”, czyli zespołu bólowego będącego skutkiem wyżej opisanych przemian.
Charakterystycznymi objawami kolana skoczka są:
- ból pod rzepką na początku i na koniec treningu/wysiłku, ustępujący po rozgrzewce
- uczucie „pełności” w stawie kolanowym
- ocieplenie skóry okolicy podrzepkowej przy epizodach bólowych
- ból pojawiający się przy czynnościach mocno obciążających więzadło rzepki (schodzenie w dół po schodach, klękanie, marsz pod górę)
- niekiedy można zauważyć niewielki obrzęk okolicy podrzepkowej
Nieleczone kolano skoczka może prowadzić do uszkodzenia więzadła rzepki i całkowitego jego zerwania, co w bardzo dużym stopniu upośledza funkcje kończyny dolnej. Takie uszkodzenie bezwzględnie wymaga rekonstrukcji chirurgicznej.
Sposoby leczenia kolana skoczka
Leczenie kolana skoczka opiera się przede wszystkim o leczenie zachowawcze (tzn. Metody niewymagające interwencji chirurgicznej). Istnieje szereg różnych, bardzo skutecznych metod walki z przyczynami powstawania tego schorzenia. Zawiera się w nich:
- Rehabilitacja:
- Terapia manualna (rozciąganie mięśnia czworogłowego, Mobilizacje stawowe, techniki mające na celu przywrócenie balansu napięcia mięśniowego w okolicy kolana i reszty ciała)
- Suche igłowanie (technika nakłuwania najbardziej napiętych włókien mięśniowych, będących przyczyną dolegliwości bólowych kolana)
- Ćwiczenia ruchowe (wzmacniające więzadło rzepki, adaptujące kolano do wysiłku, z którym musi się zmagać, na co dzień)
- Fizykoterapia (krioterapia, fala uderzeniowa, terapia laserem wysoko energetycznym i ultradźwiękami)
- Leczenie farmakologiczne:
- Stosowanie NLPZ (niesteroidowe leki przeciwzapalne)
- Iniekcje kortykosteroidowe
Należy jednak pamiętać, że leczenie farmakologiczne jest leczeniem objawowym. Pomimo zauważalne efektu i przynoszeniu ulgi w bólu, środki farmakologiczne powinny być stosowane jedynie w przypadkach bardzo intensywnych dolegliwości i nigdy na stale.
Aby na zawsze pozbyć się dolegliwości bólowych związanych z kolanem skoczka należy pozbyć się przyczyny bólu, – w czym bardzo pomocna okazuje się być rehabilitacja i techniki manualne! Bardzo dobrymi metodami wspomagającym, przynoszącymi bardzo pozytywne skutki w leczeniu kolana skoczka i innych entezopatii są zabiegi ostrzykiwania osoczem bogatopłytkowym i komórkami macierzystymi.
Zabieg chirurgiczny powinien być metoda ostatniej szansy. I polega na usunięciu fragmentu wierzchołka rzepki przy użyciu artroskopu. Jest to jednak metoda, która wymaga, co najmniej 6 miesięcy przerwy od aktywności fizycznej i długotrwałej rehabilitacji.
Bilbiografia:
- Brockmeyer, Matthias, et al. “SurgicalTechnique: Jumper’sKnee—ArthroscopicTreatment of ChronicTendinosis of the PatellarTendon.” ArthroscopyTechniques, vol. 5, no. 6, 2016, doi:10.1016/j.eats.2016.08.010.
- Cook, J L, et al. “A Cross SectionalStudy of 100 Athletes with Jumper’sKneeManagedConservatively and Surgically.
The VictorianInstitute of Sport TendonStudyGroup.” British Journal of Sports Medicine, vol. 31, no. 4, 1997, pp. 332–336., doi:10.1136/bjsm.31.4.332.
- Draghi, F., et al. “OverloadSyndromes of the Knee in Adolescents: SonographicFindings.” Journal of Ultrasound, vol. 11, no. 4, 2008, pp. 151–157., doi:10.1016/j.jus.2008.09.001.
- Liao, Chun-De, et al. “Efficacy of ExtracorporealShockWaveTherapy for KneeTendinopathies and OtherSoftTissueDisorders: a Meta-Analysis of RandomizedControlledTrials.” BMC MusculoskeletalDisorders, vol. 19, no. 1, 2018, doi:10.1186/s12891-018-2204-6.
- Tiemessen, IvoJh, et al.
“RiskFactors for Developing Jumper’sKnee in Sport and Occupation: a Review.” BMC Research Notes, vol. 2, no. 1, 2009, p. 127., doi:10.1186/1756-0500-2-127.
Jako fizjoterapeuta i student osteopatii nieustannie szukam odpowiedzi na pytania związane ze zdrowiem człowieka. Jak już ją znajdę – zadaję kolejne pytanie.W gabinecie wykorzystuję nowoczesne metody fizjoterapii i osteopatii. W centrum moich zainteresowań leży fizjologia człowieka. Wolny czas spędzam z rodziną lub przy dobrym filmie.