Grudzień 12, 2018
Niedowład rozumiany jako wyraźny spadek siły mięśniowej jest wynikiem uszkodzenia układu nerwowego bądź zaburzenia w obrębie konkretnego mięśnia. W zależności od lokalizacji i rozległości uszkodzenia, powstające niedowłady będą miały inny zasięg oraz inne cechy charakterystyczne. Typowy podział dzieli niedowłady na wiotkie i spastyczne, a także na niedowłady połowicze, czterokończynowe i dwukończynowe. Zdarzają się jednak także niedowłady obejmujące pojedyncze mięśnie lub ograniczające się do zakresu unerwienia jednego nerwu (mononeuropatia).
Leczeniem z wyboru niedowładów jest zindywidualizowana terapia, ukierunkowana na odzyskanie prawidłowej siły mięśniowej oraz zniesienie patologicznych odruchów. W przypadkach niereagujących na leczenie zachowawcze, konieczna okazuje się interwencja neurochirurgiczna lub ortopedyczna.
Czym jest niedowład mięśniowy?
Niedowład (z łaciny paresis) oznacza zmniejszenie siły mięśniowej, przebiegające z jednoczesnym ograniczeniem zakresu ruchu, którego podłoża należy szukać w zburzeniach ośrodkowego bądź obwodowego układu nerwowego lub w zmianach w obrębie samego mięśnia.
Niedowłady mięśniowe podzielić można na:
- niedowłady spastyczne są wynikiem zespołu górnego neuronu ruchowego
- niedowłady wiotkie są wynikiem zespołu dolnego neuronu ruchowego bądź uszkodzeń w obrębie obwodowego układu nerwowego
Mechanizm powstawania niedowładów mięśniowych
Niedowłady mięśniowe są wynikiem zaburzeń w obrębie drogi ruchowej, przewodzącej impulsy z kory mózgowej do mięśni. Do uszkodzeń może dojść na różnych jej poziomach:
- mózg
- rdzeń kręgowy
- nerwy obwodowe
- płytka nerwowo-mięśniowa (płytka motoryczna)
- mięsień
Uszkodzenia na poziomie mózgu i rdzenia kręgowego prowadzą do niedowładu ośrodkowego (tożsame nazwy uszkodzenia ośrodkowego to niedowład spastyczny, uszkodzenie układu piramidowego, uszkodzenie górnego neuronu ruchowego), który charakteryzuje się wzmożonym napięciem mięśniowym typu scyzorykowego, wygórowanymi odruchami ścięgnistymi oraz występowaniem odruchów patologicznych.
Natomiast uszkodzenia w obrębie nerwów obwodowych i mięśni prowadzą do niedowładów obwodowych, które objawiają się obniżeniem napięcia mięśniowego. Charakterystyczne dla uszkodzeń obwodowych są także duże i szybkie zaniki mięśniowe ( z odnerwienia).
Na podstawie charakteru niedowładu, jego zakresu, szybkości narastania objawów, a także występowaniu innych objawów niż ruchowe, można bardzo dokładnie ocenić lokalizację procesu chorobowego:
- niedowłady narastające nagle, w ciągu kilku minut lub godzin są charakterystyczne dla naczyniowych uszkodzeń mózgu (udary)
- niedowłady narastające w sposób powolny świadczą raczej o występowaniu guzów w obrębie mózgu
- osłabienie mięśniowe, ustępujące samoistnie po odpoczynku i obejmujące najczęściej liczne grupy mięśniowe związane jest z zaburzeniami w obrębie płytek nerwowo-mięśniowych
- niedowład obejmujący zakres unerwienia jednego nerwu (mononeuropatia) jest wynikiem urazu lub procesu chorobowego obejmującego dany nerw
- niedowład obejmujący zakres unerwienia jednego nerwu, ale występujący symetrycznie w obu kończynach (polineuropatia) jest wynikiem uogólnionych procesów chorobowych, takich jak cukrzyca czy mocznica
- niedowład połowiczy świadczy o uszkodzeniu w obrębie półkuli mózgu
- niedowład czterech kończyn (tetrapareza) świadczy o uszkodzeniu pnia mózgu
- niedowład kończyn dolnych (parapareza) świadczy o uszkodzeniu rdzenia kręgowego
Niedowłady mięśniowe – przyczyny
Utrata siły mięśniowej, uogólniona bądź określonej grupy mięśniowej, najczęściej jest wynikiem toczącej się choroby. Niedowłady uogólnione występują w sytuacjach nieprawidłowości w obrębie struktur układu nerwowego:
- choroby nerwów obwodowych
- zespół Guillaina-Barrego
- miastenia
- zapalenie wielomięśniowe
- stwardnienie rozsiane
Zdarza się również, iż niedowłady uogólnione spowodowane są niedoborami witamin, alkoholizmem, zatruciami lekami lub substancjami toksycznymi.
Niedowłady mięśniowe mogą także przybierać postać niedowładów połowiczych, które są typowe dla uszkodzeń w obrębie mózgu:
- udar niedokrwienny
- udar krwotoczny
- urazy czaszki
- uszkodzenia poprzeczne rdzenia kręgowego
- choroba Parkinsona
W przypadku niedowładów określonych grup mięśniowych, przyczyny często mają charakter urazowy bądź przeciążeniowy:
- uszkodzenie splotu barkowego
- zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa
- porażenia nerwów obwodowych
- zespół Sudecka
Niedowład ośrodkowy a niedowład obwodowy – objawy
Ośrodkowy układ nerwowy w organizmie człowieka spełnia wiele funkcji, w tym odpowiada za wykonywanie ruchów dowolnych oraz postawę ciała – układ piramidowy. Układ ten składa się z dwóch neuronów:
- ośrodkowego (komórka piramidowa Betza znajdująca się w 4 i 6 polu kory ruchowej)
- obwodowego (komórka leżąca w rogu przednim rdzenia kręgowego lub w jądrze ruchowym nerwów czaszkowych)
Układ piramidowy unerwia ruchowo wszystkie mięśnie poprzecznie prążkowane w ludzkim organizmie, z czego droga korowo-jądrowa unerwia mięśnie twarzoczaszki, szyi oraz część mięśnia czworobocznego, natomiast droga korowo-rdzeniowa unerwia pozostałe mięśnie poprzecznie prążkowane.
W zależności od lokalizacji uszkodzeń wyróżnia się zespoły objawów uszkodzenia górnego (ośrodkowego) neuronu oraz dolnego (obwodowego) neuronu.
- Uszkodzenie górnego neuronu ruchowego – niedowład ośrodkowy
- Uszkodzenie dolnego neuronu ruchowego – niedowład obwodowy
Objawy uszkodzenia górnego neuronu ruchowego znacząco różnią się od objawów charakterystycznych dla zespołu dolnego neuronu. W przypadku uszkodzeń górnego neuronu, mówimy o zespole piramidowym lub zespole ośrodkowym, który charakteryzuje się:
- osłabieniem, niedowładem lub całkowitym porażeniem mięśni – lokalizacja zależna jest od miejsca uszkodzenia
- wzmożonym napięciem mięśniowym typu spastycznego
- osłabieniem odruchów powierzchniowych
- wzmożeniem odruchów głębokich
- występowaniem odruchów patologicznych:
- odruch Babińskiego – objawia się wyprostowaniem i zgięciem w kierunku grzbietowym palucha stopy z jednoczesnym zgięciem podeszwowym pozostałych palców, w wyniku drażnienia części bocznej stopy (strona podeszwowa)
- odruch Rossolimo – objawia się podeszwowym zgięciem palców stopy w odpowiedzi na szybkie ich uderzenie
- występowaniem klonusów (ataki mimowolnych skurczów mięśniowych po nagłym rozciągnięciu – np. rzepkotrząs, stopotrząs)
- występowaniem patologicznych współruchów (synkinezy) – ruchy, które w sposób mimowolny dołączają się do ruchów dowolnych (np. silne zaciśnięcie dłoni w pięść może wywołać zgięcie kończyny górnej we wszystkich stawach)
- występowaniem zaburzenia połykania (dysfagia)
- zaburzeniami mowy – mowa niewyraźna, spowolniona
- brakiem występowania zaników mięśniowych
Zespół dolnego neuronu ruchowego jest wynikiem uszkodzeń włókien nerwowych biorących początek w rogach przednich rdzenia kręgowego. Wyróżniamy 4 typy uszkodzeń dolnego neuronu ruchowego, ze względu na lokalizację:
- uszkodzenie komórek rogów przednich rdzenia kręgowego
- radikulopatie (uszkodzenie korzeni rdzeniowych)
- pleksopatie (uszkodzenie splotów nerwowych)
- neuropatie obwodowe
Zespół dolnego neuronu ruchowego charakteryzuje się:
- osłabieniem, niedowładem lub porażeniem mięśni
- wiotkością mięśni
- zanikami mięśniowymi
- osłabieniem lub całkowitym zniesieniem odruchów głębokich i ścięgnistych
- występowaniem fascykulacji (drżenia pęczkowe objawiające się bardzo szybkimi skurczami włókien mięśniowych – pacjenci odczuwają fascykulacje jako „robaki pod skórą”)
- występowaniem dysfagii (zaburzenia połykania) i dyzartrii (zaburzenia mowy)
Postępowanie lecznicze w przypadku niedowładów mięśniowych
Obecnie medycyna nie zna jeszcze przyczynowych metod leczenia zespołów neuronu ośrodkowego i obwodowego. Prowadzone postępowanie ma charakter objawowy i obejmuje:
Farmakoterapia w zależności od stanu pacjenta oraz toczących się chorób ukierunkowana jest na działanie obniżające patologiczne napięcie mięśniowe, działanie przeciwbólowe i przeciwzapalne, zastosowanie mają także leki spowalniające lub hamujące proces chorobowy.
- leczenie chirurgiczne (ortopedyczne, neurochirurgiczne)
Interwencje chirurgiczne konieczne są przede wszystkim w przypadku stanów utrwalonych, niereagujących na leczenie zachowawcze. Zabiegi ortopedyczne często mają charakter korygujący aparat ruchu (przecinanie ścięgien mięśniowych). Natomiast zabiegi neurochirurgiczne polegają przede wszystkim na przecinaniu korzeni nerwowych, w celu zaprzestania patologicznej impulsacji.
Dobór odpowiedniego leczenia zależny jest od przyczyny wywołującej uszkodzenie układu nerwowego.
Opracowała: mgr Katarzyna Kumor, fizjoterapeuta
Bibliografia:
- Fizjoterapia w neurologii i neurochirurgii, Andrzej Kwolek, Warszawa 2012
- Neurologia kliniczna w zarysie, Władysław Jakimowicz, Warszawa 1981
- Rehabilitacja neurologiczna, Przypadki kliniczne, Tarek, Gaber, Warszawa 2010
Niedowład: rodzaje, objawy, leczenie
Fot.: lightwavemedia / stock.adobe.com
Niedowład jest ograniczeniem siły mięśniowej z jednoczesnym zmniejszeniem zakresu ruchów w stawach. Niedowład i porażenie to stany często ze sobą utożsamiane, jednak obserwuje się znaczące różnice w przyczynach i objawach obu zaburzeń. Leczenie niedowładu uzależnione jest od jego przyczyny.
W zależności od czynników powodujących niedowład obserwuje się jego postacie o różnym charakterze i zasięgu, np. niedowład spastyczny, czterokończynowy, niedowład ręki po nocy czy połowiczy. W przebiegu tymczasowych zaburzeń lub przewlekłych patologii neurologicznych leczenie niedowładu ustala się indywidualnie.
Czym jest niedowład?
Niedowład jest stanem charakteryzującym się zmniejszeniem siły mięśniowej (tzw. niedowład mięśni), wywołującym ograniczenie zakresu ruchu stawowego. Niedowład powstaje najczęściej na skutek zmian organicznych bądź mechanicznych ośrodkowego lub obwodowego układu nerwowego oraz bezpośrednio struktur mięśni. Niedowład może być również następstwem zaburzeń psychicznych.
Niedowład jest objawem patologicznych procesów toczących się w przebiegu struktur układu nerwowego. Charakter i rozległość powstałego niedowładu może wskazywać miejsce uszkodzenia drogi ruchowej oraz zasięg ograniczeń powstałych w przebiegu pracy struktur nerwowych. Z tego względu można obserwować m.in. niedowład ręki, nóg czy niedowład lewostronny ciała.
- Jak jest zbudowany i jakie funkcje pełni układ mięśniowy? Zobaczcie na filmie:
- Niedowład – rodzaje
- Podstawowy podział niedowładu rozróżnia:
- niedowład spastyczny, który jest wynikiem uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego, np. rdzenia kręgowego lub komórek mózgowych, objawiający się wzmożonym napięciem mięśniowym, zniesieniem odruchów powierzchniowych z jednoczesnym nasileniem odruchów głębokich. Niedowład spastyczny charakteryzuje się oporem na bierne rozciąganie mięśni wzrastającym stopniowo ze wzrostem szybkości i kierunku rozciągania; określany jest również jako zaburzenie czuciowo-ruchowe przejawiające się mimowolną aktywnością mięśni o charakterze przerywanym lub stałym. Niedowład spastyczny należy odróżniać od innych zaburzeń napięcia mięśniowego, takich jak np. sztywność czy dystonia. Niedowład spastyczny może być również wywołany przez bodźce chemiczne i toksyczne. Niedowład spastyczny może przebiegać pod dwiema postaciami:
- podstawową – pojawiającą się po ok. 2–3 tygodniach od uszkodzenia;
- reaktywną – występującą i nasilającą się pod wpływem dodatkowych bodźców, np. dotyku drugiej osoby; można ją eliminować przy pomocy rehabilitacji. Do niedowładu spastycznego reaktywnego należy m.in. odruch masowy polegający na nagłym skurczu mięśni kończyn dolnych i tułowia ze wzmożoną potliwością i niekontrolowanym oddawaniem moczu i stolca;
- niedowład wiotki, który jest wynikiem uszkodzenia obwodowego układu nerwowego. Charakteryzuje się obniżeniem tonicznego napięcia mięśniowego i patologiami miejscowymi w mięśniach, np. zniesieniem bądź obniżeniem odruchów w zajętej okolicy. Niedowład wiotki może być ograniczony do jednego nerwu, np. w wyniku bezpośredniego urazu lub procesu chorobowego nerwu (tzw. mononeuropatia) lub zajmować większą liczbę gałązek nerwowych (polineuropatia). Niedowład wiotki charakteryzuje się szybkim zanikiem mięśni – tzw. odnerwieniem.
Typy niedowładu kończyn
W zależności od miejsca i rozmiaru uszkodzenia struktur nerwowych, powstający niedowład będzie przejawiał różne cechy charakterystyczne o różnym zasięgu, np.:
- niedowład połowiczy, czyli niedowład ręki i niedowład nogi po tej samej stronie ciała wraz z zaburzeniem mowy i opadającym kącikiem ust może wskazywać na postępujący udar mózgu na powierzchni półkuli mózgu po przeciwnej stronie ciała do obserwowanych objawów, np. niedowład lewostronny, czyli dotyczący lewej ręki i nogi świadczy o procesach patologicznych prawej części mózgu;
- niedowład czterokończynowy (tetrapareza) wynikający z uszkodzeń pnia mózgu, oznacza niedowład wszystkich kończyn; niedowład dwukończynowy to najczęściej niedowład kończyn dolnych (parapareza) wynikający z uszkodzeń rdzenia kręgowego.
Jak wygląda leczenie niedowładu?
Leczenie niedowładu zależy od przyczyn i charakteru zaburzenia. Niedowład spastyczny i wiotki są objawami neurologicznymi, dlatego dla zminimalizowania jego postaci oraz ograniczenia postępu niedowładu oba rodzaje wymagają długotrwałej fizjoterapii i wielowymiarowego usprawniania, w tym rehabilitacji społecznej, zawodowej i leczniczej.
Leczenie niedowładu uwzględnia:
- leki poprawiające napięcie mięśniowe lub zmniejszające napięcie mięśniowe (w zależności od rodzaju niedowładu);
- leczenie chirurgiczne niedowładu polegające na poprawie równowagi pomiędzy bodźcami pobudzającymi a hamującymi napięcie mięśniowe poprzez przecięcie korzeni nerwowych i implantację stymulatorów pobudzających bądź przecięcie korzeni dla zmniejszenia reakcji mięśni, a także wydłużenie lub przeniesienie przyczepów mięśni i korekcji zmian kostnych;
- fizjoterapię, czyli ćwiczenia ruchowe i zabiegi fizykoterapeutyczne oraz masaże mające na celu wzmocnienie osłabionych grup mięśniowych oraz rozluźnienie wzmożonego napięcia mięśniowego, poprawę wzorców ruchowych i opóźnianie wtórnych zmian, m.in. przykurczów, deformacji stawowych;
- rehabilitację społeczną i zawodową w celu przywrócenia lub utrzymania zaradności osobistej i ról społecznych.
Czy artykuł okazał się pomocny?
NIEDOWŁAD – przyczyny. Jakie choroby objawiają się niedowładem?
Niedowład oznacza obniżenie siły mięśniowej. Niedowład może dotyczyć każdej grupy mięśni, jednak najczęściej rozpoznaje się niedowład kończyn dolnych. Niedowład może występować po obu stronach ciała lub być połowiczny (lewo- lub prawostronny). Jakie są przyczyny niedowładu? Jakie choroby mogą się objawiać niedowładem?
Niedowład to obniżenie siły mięśni (najczęściej nóg lub ręki), które powoduje ograniczenie zakresu ruchów. Niedowład może być wynikiem uszkodzenia układu nerwowego, a konkretnie ośrodków ruchowych w mózgu, lub zmian w mięśniach. Wyróżnia się:
- niedowład spastyczny – jest wynikiem uszkodzeniem ośrodkowego układu nerwowego. Jego objawy to wzmożone napięcie mięśniowe, zniesienie odruchów powierzchniowych, czyli tych wyzwalanych przez podrażnienie skóry lub błony śluzowej (np. zniesienie odruchu Babińskiego, polegającego na odgięciu do góry palucha i zgięciu pozostałych palców stopy podczas drażnienia skóry podeszwy), oraz wzmożenie odruchów głębokich, objawiających się skurczem mięśnia, którego ścięgno zostało rozciągnięte uderzeniem młotka neurologicznego (np. zgięcie kończyny w stawie kolanowym po uderzeniu w niego młotkiem)
- niedowład wiotki – jest wynikiem uszkodzeniem obwodowego układu nerwowego. Objawia się zanikiem mięśni, obniżeniem napięcia mięśniowego, zniesieniem odruchów w zajętej kończynie
Niedowład może dotyczyć obu lub tylko jednej strony ciała. W tym ostatnim przypadku mowa o niedowładzie połowiczym (hemipareza), który może być prawostronny lub lewostronny.
Niedowład – przyczyny. Choroby mózgu
Niedowład może być wywołany przez liczne choroby mózgu, np. udaru mózgu. Jego objawami może być niedowład lewostronny (jeśli dotknął prawej półkuli mózgu) lub prawostronny (jeśli dotknął lewej półkuli mózgu). Pojawiają się wówczas m.in. zaburzenia w rozumieniu mowy lub niemożność wypowiadania słów, zaburzenia widzenia, zwłaszcza w jednym oku, niepewny chód.
Inne choroby dotyczące mózgu, które mogą doprowadzić do niedowładu to m.in.: ropień mózgu, wzmożone ciśnienie śródczaszkowe czy przemijający atak niedokrwienny, czyli krótkotrwałe (do 24 godzin) i przemijające wystąpienie objawów uszkodzenia mózgu na skutek zaburzeń krążenia mózgowego. Niedowład może być również wynikiem zaburzeń psychicznych.
Niedowład – przyczyny. Choroba Parkinsona
Choroba Parkinsona może objawiać się niedowładem połowiczym. Pojawiają się kłopoty z chodzeniem, problemy z utrzymaniem równowagi (tzw. chód parkinsonowski), problemy z mówieniem i przełykaniem.
Niedowład – przyczyny. Stwardnienie rozsiane
Stwardnienie rozsiane jest zwykle przyczyną pojawienia się niedowładów spastycznych, najczęściej dotykających kończyny dolne, znacznie rzadziej górne. Niedowład kończyn dolnych dominuje w postaci rdzeniowej stwardnienia rozsianego. Może pojawić się także niedowład ośrodkowy nerwu twarzowego, objawiający się opadniętym kącikiem ust.
Niedowład – przyczyny. Migrena
Migrena objawia się bólem głowy, czasami z tzw, aurą, czyli objawami występującymi bezpośrednio przed napadem bólu, takimi jak, m.in. zaburzenia widzenia czy błyski świetlne.
Jednak niekiedy objawy migreny mogą być znacznie poważniejsze. Może się pojawić np.
zdrętwienie jednej ręki i nogi po tej samej stronie, zaburzenia mowy, niedowłady kończyn, przez co choroba może przypominać nawet udar mózgu.
Niedowład – przyczyny. Polineuropatia alkoholowa
Polineuropatia alkoholowa oznacza uszkodzenie przez alkohol nerwów obwodowych, czyli tych, które przekazują informacje pomiędzy mózgiem a poszczególnymi narządami.
Jednym z jej objawów jest niedowład, zwłaszcza w obrębie rąk i przedramion oraz stóp i podudzi.
W przebiegu polineuropatii mogą pojawić się także zaburzenia czucia i zaburzenia autonomiczne (nadmierna potliwość, zimna i sina skóra, pęcherze grupowe).
Podstawą leczenia niedowładów jest rehabilitacja, która jest dobierana indywidualnie do potrzeb pacjenta. Niekiedy może być potrzebna pomoc neurochirurga lub ortopedy.
Niedowład – przyczyny. Zespół Guillaina-Barrego
Zespół Guillaina-Barrégo to choroba o podłożu autoimmunologicznym, która doprowadza do osłabienia mięśni (w pierwszej kolejności kończyn dolnych, a potem mięśni kończyn górnych i tułowia) i parestezji, czyli drętwienia lub mrowienia w różnych częściach ciała. Chory może skarżyć się także na bóle mięśni, problemy z mówieniem, żuciem i połykaniem.
Niedowład – przyczyny. Zespół Sudecka
Zespół Sudecka to choroba, której istotą jest postępujący zanik mięśni i kości oraz zesztywnienie stawów. Zwykle jest ona następstwem urazów narządu ruchu, np. złamania kości. Objawami choroby są ból i obrzęk mięśni, zaburzenia czucia, miejscowa potliwość i tkliwość.
Niedowład kończyn
Niedowład kończyn to osłabienie siły i ograniczenie ruchu kończyn. Wynika z uszkodzeń układu nerwowego w obrębie drogi ruchowej. Owa droga przewodzi impulsy nerwowe z kory mózgu do mięśni.
Przyczyną niedowładów są także porażenia mięśni oraz zmiany organiczne. Rodzaj niedowładu zależy od miejsca, w którym doszło do uszkodzenia.
Każdy niedowład sygnalizuje, że rozwijają się niepożądane procesy w układzie nerwowym i konieczna jest wizyta u lekarza.
1. Przyczyny niedowładu kończyn
Niedowłady kończyn mogą być wywołane uszkodzeniem tylko jednego nerwu spośród nerwów obwodowych. Jest to tak zwana mononeuropatia. Jej przyczyną najczęściej są rozmaite urazy. Niekiedy do zaburzeń funkcjonowania nerwu może dochodzić w wyniku ucisku spowodowanego przez choroby. Taki efekt może dać np. przerost więzadła.
Oprócz mononeuropatii wyróżnia się także polineuropatie. O polineuropatiach mówimy wówczas, gdy dochodzi do uszkodzenia wielu nerwów i niedowład dotyczy symetrycznych kończyn (nóg lub rąk). Za przyczynę polineuropatii uważa się różne choroby, np. cukrzycę oraz choroby układu moczowego.
Polineuropatie przyczyniają się do zaburzeń czucia, drętwienia kończyn oraz mrowienia.
W zależności od miejsca uszkodzenia zależy, jak duży jest niedowład kończyn i jaki ma zasięg. Wyróżnia się niedowład spastyczny, czyli wywołany uszkodzeniem ośrodkowego układu nerwowego oraz niedowład wiotki, czyli wywołany uszkodzeniem obwodowym.
Również szybkość narastania objawów wskazuje na rodzaj uszkodzenia:
- nagły niedowład powstaje głównie pod wpływem udaru, pojawia się w kilka minut lub godzin;
- niedowład narastający powoli – wywołany guzem mózgu;
- niedowład ośrodkowy – gdy uszkodzeniu uległ mózg i rdzeń kręgowy. Jego objawy to wzmożone napięcie mięśniowe (tzw. napięcie scyzorykowe), osłabienie siły mięśniowej, odruchy patologiczne, wzmożenie napięcia mięśni, brak lub osłabienie odruchów skórnych, brak zaników mięśniowych. Zanik mięśni jest wolniejszy niż w niedowładzie obwodowym;
- niedowład obwodowy – gdy uszkodzone zostały nerwy obwodowe i mięśnie. Objawy to obniżenie napięcia mięśniowego – mięśnie są wiotkie, nie stawiają oporu. Zanik mięśni jest szybki.
2. Objawy niedowładu kończyn
Wśród niedowładów wyróżnia się miastenię (myastenia gravis), tetraparezę i paraparezę. Przy miastenii mięśnie szybciej ulegają zmęczeniu. Zaburzenie może dotyczyć mięśni twarzy, np. mięśni oczu. Jego objawem jest wówczas częste opadanie powieki.
Miastenii towarzyszyć mogą ponadto zmiany w rysach twarzy, zmiany barwy i tembru głosu. Pojawiają się trudności w wykonywaniu najprostszych czynności. Osoba cierpiąca na miastenię nie jest w stanie samodzielnie uczesać się czy umyć sobie zębów.
Ma problemy z chodzeniem, niekiedy zaburzeniu towarzyszą problemy w połykaniu, gryzieniu, a nawet oddychaniu.
O tetraparezie mówimy wówczas, gdy dochodzi do problemów z poruszaniem zarówno nogami, jak i rękoma. Przyczyną tego zaburzenia mogą być uszkodzenia pnia mózgu.
Parapareza polega na zaburzeniu sprawności ruchowej obu nóg. Może być wywołana uszkodzeniami rdzenia kręgowego.
Zdarza się, że niedowład dotyczy tylko prawej kończyny, co pozwala sądzić, że doszło do niekorzystnych zmian w korze mózgowej. Wydziela się też tzw. niedowład połowiczy. Mówimy o nim wówczas, gdy pojawiają się problemy z poruszaniem ręką i nogą po tej samej stronie ciała. Zaburzenie to sygnalizuje, że w mózgu trwają niepokojące procesy.
Małgorzata Kamińska, Angelika Ciuraj, 3 miesiące temu
- Zapalenie krążka międzykręgowego oraz trzonów kręgów — opis przypadku
- Lehmann-Horn F., Ludolph A. NEUROLOGIA – diagnostyka i leczenie, Urban & Partner, Wrocław 2004, ISBN 83-89581-50-7
- Prusiński A. Neurologia praktyczna, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2005, ISBN 83-200-3125-7
- Prusiński A. (red.), Neurologia w praktyce klinicznej – zasady diagnostyki i postępowania, Czelej, Lublin 2006, ISBN 83-89309-71-8
Osłabienie (niedowład) kończyn
Wyodrębnia się cztery główne miejsca, w których może dojść do uszkodzenia drogi ruchowej:
styk nerwowo-mięśniowy,
nerw obwodowy,
mózg i rdzeń kręgowy,
mięsień.
Uszkodzenie mózgu i rdzenia kręgowego prowadzi do niedowładu nazywanego ośrodkowym. Cechuje się on nadmiernym napięciem mięśniowym typu scyzorykowego (pozbycie się tego napięcia wymaga znacznej siły na początku ruchu, a potem wyraźnie mniejszej).
Obniżenie napięcia mięśniowego (mięśnie wiotkie, które nie stawiają żadnego oporu podczas ruchu biernego) jest charakterystyczne dla niedowładu obwodowego, tzn. dla uszkodzenia nerwów obwodowych i mięśni.
Choroby nerwów obwodowych i mięśni, oprócz wiotkiego niedowładu, cechują się również szybkim i dużym zanikiem mięśni (tzw. z odnerwienia). W niedowładzie ośrodkowym zanik również występuje, ale jest o wiele mniejszy i rozwija się wolniej.
Występuje on z braku czynności, któremu można przeciwdziałać poddając sie biernej lub czynnej rehabilitacji.
W oparciu o zasięg niedowładu i obecność innych niż ruchowe symptomów można wnioskować nie tylko, w jakiej części (na jakim poziomie) układu nerwowego rozwija się proces chorobowy powodujący jego uszkodzenie, ale również bardziej dokładnie o lokalizacji tego uszkodzenia.
Jeśli osłabienie (niedowład) kończyn dotyczy tylko jednej prawej kończyny i towarzyszy mu zaburzenie mowy o typie afazji, proces patologiczny umiejscowiony jest prawdopodobnie w korze, na powierzchni lewej półkuli mózgu.
Jeśli to osłabienie siły dotyczy jednakowo ręki i nogi po tej samej stronie ciała (niedowład połowiczy), to przyczyną jego powstania jest patologia umiejscowiona głęboko w półkuli mózgu.
Niedowład wszystkich czterech kończyn (tetrapareza) wynika z uszkodzenia pnia mózgu, a obu kończyn dolnych (parapareza) – najczęściej rdzenia kręgowego. Towarzyszące symptomy uszkodzenia nerwów czaszkowych ułatwiają dokładniejszą lokalizację uszkodzenia w pniu mózgu, a zaburzenia czucia – w rdzeniu kręgowym.
Niedowład biorący się z uszkodzenia na poziomie nerwów obwodowych może ograniczać się do zakresu unerwienia jednego nerwu (mononeuropatia) lub atakować symetrycznie kończyny po obu stronach, z zasady wyłącznie lub znacznie wyraźniej, w ich odcinkach obwodowych (polineuropatia). W pierwszym przypadku przyczyną powstawania jest zazwyczaj uraz lub proces chorobowy dotyczący miejsca przebiegu nerwu, np. przerośnięte więzadło powodujące jego ucisk. W drugim przypadku jest to najczęściej proces chorobowy o charakterze uogólnionym, takim jak cukrzyca lub mocznica.
O rodzaju uszkodzenia można także wnioskować biorąc pod uwagę czas w jakim pojawia się niedowład. Jeśli niedowład rozwija się nagle, w ciągu kilku minut lub godzin, jego przyczyną jest zazwyczaj naczyniowe uszkodzenie mózgu, czyli udar mózgu. Natomiast, jeżeli niedowład rozwija się powoli – przyczyna to prawdopodobnie guz mózgu.
Osłabienie występujące w chorobach styku nerwowo-mięśniowego, np. w miastenii, wygląda nieco inaczej niż typowy niedowład. Polega ono na wzmożonej męczliwości mięśni, niekiedy wszystkich, a częściej tylko niektórych ich grup, np. mięśni ocznych, która rozwija się jednocześnie z liczbą z liczbą powtarzanych ruchów i ustępuje po odpoczynku.
Masz problem z krążeniem? Sprawdź, jak z tym walczyć
Treści z serwisu medonet.pl mają na celu polepszenie, a nie zastąpienie, kontaktu pomiędzy Użytkownikiem Serwisu a jego lekarzem. Serwis ma z założenia charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny.
Przed zastosowaniem się do porad z zakresu wiedzy specjalistycznej, w szczególności medycznych, zawartych w naszym Serwisie należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem.
Administrator nie ponosi żadnych konsekwencji wynikających z wykorzystania informacji zawartych w Serwisie.
Źródła
- Domowy Poradnik Medyczny, PZWL
- osłabienie (niedowład) kończyn
- choroby
Niedowład kończyn: jakie choroby powodują niedowład kończyn, leczenie niedowładu
Niedowład kończyn – mechanizm powstawania niedowładu
Niedowład kończyn (łac. paresis) to ograniczenie zakresu ruchów kończyn lub też zmniejszenie siły mięśni. Ruchy osoby z niedowładem są nieprecyzyjne, czasem wykonanie prostej czynności, typu pisanie czy uścisk dłoni stają się niemożliwe.
Bezpośrednią przyczyną niedowładu są zmiany w obrębie mięśni lub patologie w ośrodkowym lub obwodowym układzie nerwowym.
Dzieje się tak na skutek uszkodzenia układu nerwowego, w tej części, która odpowiada za przewodzenie impulsów nerwowych z mózgu do mięśni.
Mechanizm ‘zarządzania’ ruchem kończyn zaczyna się w korze mózgowej. Do mięśni, które wykonują polecenia mózgu, prowadzą dwie grupy neuronów (komórek nerwowych). Główne neurony ruchowe, zwane górnymi motoneuronami, znajdują się w korze mózgowej.
Ich wypustki, czyli aksony, biegną z kory do rdzenia przedłużonego i na koniec do rdzenia kręgowego, gdzie łączą się z aksonami dolnych neuronów ruchowych (dolne motoneurony), które z kolei, poprzez swoje wypustki i specjalne złącza, łączą się z mięśniami.
Aksony dolnych neuronów ruchowych opuszczają bowiem rdzeń kręgowy i tworzą wraz z innymi neuronami, nerwy ruchowe lub ruchowo-czuciowe. Tą drogą przebiega impuls z kory mózgowej do mięśnia, który mówi mu, jak powinien się kurczyć.
Do niedowładu mięśni dochodzi, jeżeli na drodze impulsu z kory mózgowej do mięśnia dochodzi do uszkodzenia. Uszkodzeniu może ulec sama kora mózgowa, rdzeń przedłużony i rdzeń kręgowy, komórki nerwowe (neurony), mięśnie oraz miejsce łączenie się wypustek nerwowych z mięśniami (styk nerwowo-mięśniowy). Ponadto za niedowład mięśni może odpowiadać psychika, na przykład napad histerii.
Niedowład kończyn – rodzaje
Niedowłady dzieli się na dwa główne rodzaje:
- niedowład wiotki – uszkodzenie w obrębie dolnego neuronu ruchowego (obwodowego układu nerwowego) powoduje niedowład konkretnego mięśnia lub grup mięśni. Towarzyszy mu postępujący szybko zanik mięśni.
- niedowład spastyczny – porażenie jest wynikiem uszkodzenia górnego neuronu ruchowego (ośrodkowego układu nerwowego) i powoduje przykurcz mięśni. Obejmuje większe obszary ciała, czasem nawet całą jedną stronę ciała.
Niedowład wiotki może być wynikiem uszkodzenia jednego nerwu (mononeuropatia) z powodu urazu w miejscu przebiegania nerwu lub choroby. Polineuropatia z kolei dotyka zazwyczaj obie kończyny i jest spowodowana toczącym się w organizmie procesem chorobowym.
Niedowład kończyn – najczęstsze przyczyny niedowładu
W zależności od miejsca uszkodzenia układu nerwowego lub mięśni objawy niedowładu będą nieco inne i o różnym nasileniu. Będą także inaczej rozłożone w czasie.
Do nagłego niedowładu kończyn najczęściej dochodzi w wyniku udaru mózgu. Objawia się m.in. niedowładem lub paraliżem nogi i ręki po jednej stronie ciała, zaburzeniami mowy, brakiem koordynacji ruchów i utratą równowagi, zaburzeniami chodzenia, aż do zaburzeń świadomości lub całkowitej utraty przytomności włącznie.
Niedowład kończyn powodują także urazy czaszki, krwiaki w mózgu, guzy w mózgu, uciskające nerwy lub powodujące przerwanie neuronów, a także wszelkie inne stany zapalne w korze mózgowej.
Do niedowładu dochodzi przy uszkodzeniu poprzecznym rdzenia kręgowego. A także w wyniku urazów kończyn i uszkodzenia nerwów wiodących do mięśni nóg czy rąk. Niedowład spowodować może także nadmierny ucisk na nerwy, wychodzące z rdzenia kręgowego lub przechodzące przez nadgarstek.
Niedowład dotyczy też często starszych osób, u których doszło do zmian miażdżycowych. Przyczyną niedowładów bywają także ciężkie zatrucia solami metali ciężkich oraz borelioza.
- Niedowład kończyn – choroby powodujące niedowład
- Wśród chorób, które stoją za niedowładem kończyn, znajdują się:
- Niedowład kończyn – leczenie
Najważniejszym działaniem leczniczym przy niedowładach kończyn jest specjalistyczna rehabilitacja, dostosowana do danego schorzenia. Mogą to być ćwiczenia, odpowiednie masaże lecznicze, leczenie sanatoryjne.
Fizjoterapeuta stara się zmniejszyć napięcia mięśniowe i przeciwdziałać zanikowi mięśni. Wzmacnia się także odpowiednie grupy mięśni, aby umożliwić poruszanie się chorego.
W poważnych przypadkach zaleca się zabiegi neurochirurgiczne lub ortopedyczne.
Tropikalny spastyczny niedowład kończyn dolnych – Tropical spastic paraparesis
Tropikalny spastyczny niedowład kończyn dolnych ( TSP ), zwany także HTLV-I-związany mielopatia ( HAM ) lub HTLV-I-związany mielopatia / tropikalny spastyczny niedowład kończyn dolnych ( HAM / TSP ) jest chorobą, która powoduje osłabienie, skurcze mięśni i zaburzenia czucia przez człowieka wirus białaczki T- skutkuje niedowładu kończyn dolnych , osłabienie nóg. Jak sama nazwa wskazuje, jest najbardziej powszechne w tropikalnych regionach, w tym na Karaibach . Transfuzji krwi wyroby kątem HTLV-1, przeciwciała jako środek zapobiegawczy.
objawy i symptomy
Niektóre z objawów Tropikalnej spastycznego niedowładu kończyn dolnych są:
- niestabilność noga
- Zaburzenia dróg moczowych.
- dysfunkcja jelit
- Ból pleców
- problemy erekcji
- Łuszczyca
Osoby TSP może również wykazywać zapalenie błony naczyniowej oka (zapalenie błony naczyniowej oka), zapalenie stawów (zapalenie jednego lub więcej przegubów), płuc limfocytarne zapalenie pęcherzyków płucnych (stan zapalny w tkance płuc), zapalenie wielomięśniowe (nieswoiste zapalenie mięśni), zapalenie rogówki i spojówki ( trwałe suchości rogówki i spojówek) i zapalenie zakaźne (zapalenie skóry).
HTLV-1 mogą być przekazywane poprzez karmienie piersią (matki na dziecko), kontakt seksualny, poprzez kontakt krwi (transfuzji lub dzielenia igły ).
W Tropical spastycznego niedowładu kończyn dolnych, HTLV-1 pokazuje podwyższony komórkowej nabytych odpowiedzi immunologicznej, jak również wysoką produkcję cytokin prozapalnych. IFN nadekspresję wykazano również. Także liczba komórek NK (CD56 + i CD16 +) jest zmniejszona.
Diagnoza
Wśród sposobów diagnozowania tropikalna spastyczna parapareza są MRI (obrazowanie metodą rezonansu magnetycznego) i lędźwiowego nakłucia (które mogą wykazywać limfocytoza).
Leczenie
Leczenie polega na TSP kortykosteroidy, aby pomóc z zapaleniem. Choć każdy sukces z kortykosteroidami jest krótkotrwały, z objawami pogorszyły jako dawka jest zmniejszana. Syntetyczną pochodną, 17-alfa-ethinyltestosterone, mogą być stosowane do leczenia tropikalna spastyczna parapareza, poprawa funkcji motorycznych i pęcherza doniesiono, ale nie trwałe.
Mogamulizumab, przeciwciało CCR4 lgG1 monoklonalne przeciwciała są również badane jako możliwe do leczenia Tropical spastycznego niedowładu kończyn dolnych.
Przeciwciało zmniejsza HTLV-1, ładunek prowirusowego i wytwarzanie cytokin prozapalnych. Kwas walproinowy udało się również zmniejszenie obciążenia prowirusowego z HTLV-1 (choć korzyści kliniczne były minimalne lub brak).
Dalszą połączenie kwasu walproinowego i zydowudyny wykazała spadek obciążenia prowirusowych (zwierząt).
Rokowanie
Rokowanie Tropical spastycznego niedowładu kończyn dolnych oznacza pewną poprawę w procentach przypadków, ze względu na immunosupresyjne leczenie. Wyższy odsetek ostatecznie tracą zdolność chodzenia w odstępie dziesięciu lat.
Historia
Od kilku dekad, termin tropikalny spastyczny niedowład użyto do opisania przewlekłe i postępujące zespół kliniczny wpływ dorosłych żyjących w równikowych obszarach świata.
Stan ten został początkowo uważano, że związane z czynnikami zakaźnymi (np Treponema pertenue oraz Treponema pallidum , które powodują zapalenie ośrodkowego układu nerwowego ) i przewlekłych niedoborów odżywczych (takich jak awitaminozy ) lub ekspozycji na potencjalnie toksycznych produktów spożywczych (takich jak gorzki manioku ).
Tropikalnych myeloneuropathies są klasyfikowane w dwóch oddzielnych zespołów: tropikalnych neuropatii ataktycznymi (TAN) i tropikalnych spastycznego niedowładu kończyn dolnych (TSP). Umieszcza się je razem, ponieważ znajdują się one w krajach tropikalnych, chociaż tropikalny spastyczny niedowład miało miejsce w krajach o klimacie umiarkowanym (np, Japonia).
Referencje
Dalsza lektura
- Machigashira, N .; Yoshida, Y .; Wang S. Y .; Osame, M. (2001). „HTLV-1 wiąże mielopatia / tropikalny spastyczny niedowład kończyn dolnych z rzekomej”. Neurologia . 56 (1): 104-6. doi : 10,1212 / WNL.56.1.104 . PMID 11148245 .
- Nagamine, Yuito; Hayashi, Takeshi; Kato, Yuji; Horiuchi, Yohsuke; Tanahashi, Norio (2015). „Ludzki T limfotropowy wirus typu 1 związany mielopatii objawiające się krótko po przeżyciu donorem transplantacji nerek.” Internal Medicine . 54 (1): 75-8. doi : 10,2169 / internalmedicine.54.2950 . PMID 25742898 .
Linki zewnętrzne
- Międzynarodowe Stowarzyszenie Retrovirology