Choroba pasożytnicza przewodu pokarmowego, rzadziej wątroby, wywoływanaprzez pełzaka czerwonki Entamoeba histolytica (jedyny patogenny dlaczłowieka pierwotniak z rodziny Entamoebidae ). Do zarażenia dochodzipoprzez konsumpcję żywności lub wody zanieczyszczonej cystami E.histolytica.
Cysty pełzaka czerwonki są oporne na działanie chlorustosowanego w sieciach wodociągowych, mogą długo utrzymywać się nasurowych owocach i warzywach. Entamoeba histolytica jest patogenemkosmopolitycznym, częściej spotykanym w krajach gorącej strefyklimatycznej o niskich standardach sanitarnych.
Liczbę zachorowań napełzakowicę na świecie ocenia się na 50 milionów rocznie, liczbę zgonówna 50-100 tysięcy.
Obraz kliniczny: okres wylęgania wynosi 8-30 dni.
Przebieg chorobymoże być różnorodny, od zarażenia bezobjawowego (większość), poprzezpostać jelitową o nasilonych objawach klinicznych (trwającąkilka-kilkanaście dni, z bólami brzucha i biegunką, zazwyczaj zdomieszką śluzu i krwi), przechodzącą w postać przewlekłą znaprzemiennymi okresami remisji i zaostrzeń, po postać pozajelitową ztworzeniem się ropni, najczęściej ropnia wątroby (z towarzyszącągorączką i bólem w prawym podżebrzu), który może perforować do jamyotrzewnej, opłucnej i osierdzia.
Rozpoznanie: 3-krotne badanie kału w mikroskopii świetlnejwykonywane w odstępach 2-3 dniowych kilkoma metodami (rozmazbezpośredni, metody zagęszczające, np.
sedymentacja) w poszukiwaniu cysti trofozoitów pasożyta (cysty kształtu owalnego, wielkości 10-20 μm z1-4 jądrami; trofozoity wielkości 12-60 μm o różnym kształcie, z jądrem,z licznymi wodniczkami, często ze sfagocytowanymi erytrocytami).
Dopotwierdzenia zarażenia pełzakiem czerwonki konieczne jest wykonaniebadania materiału genetycznego pierwotniaka metodą PCR, ze względu nato, że oprócz patogennego Entamoeba histolytica u ludzi występująrównież inwazje pierwotniakiem Entamoeba dispar, który morfologiczniei mikroskopowo jest identyczny z E.
histolytica, ale nie jestpatogenny dla człowieka i jego obecność w układzie pokarmowym nie wymagapodjęcia leczenia. Niezbędne jest również wykonanie kontrolnego badaniaparazytologicznego kału po 4 tygodniach od zastosowanego leczeniapełzakowicy celem potwierdzenia jego skuteczności.
W diagnostycelaboratoryjnej wykonywane są także badania immunoenzymatyczne (ELISA),za pomocą których wykrywa się w kale swoiste antygeny (koproantygeny)pełzaka czerwonki. W przypadkach sugerujących wystąpienie pełzakowegoropnia wątroby wykonuje się USG jamy brzusznej.
CDC. Cysta Entamoeba histolytica 
CDC. Cysty Entamoeba histolytica i Entamoeba coli 
CDC. Trofozoit Entamoeba histolytica 
CDC. Trofozoit Entamoeba histolytica
Leczenie: metronidazol tabl. 3 x 500-750 mg przez 10 dni. Poleczeniu metronidazolem należy kontynuować terapię środkiem działającymwewnątrzjelitowo, np. paromomycyna tabl. 25-30 mg/kg mc dziennie w 3dawkach podzielonych przez 7 dni. W przypadkach dużych ropni wątrobowychmoże być potrzebne nakłucie i aspirowanie zawartości.
Zapobieganie: przestrzeganie higieny osobistej, żywności i żywienia,dokładne mycie warzyw i owoców, ochrona żywności i wody przed odchodami,konsumpcja wody tylko z kontrolowanych źródeł, najlepiej butelkowanejlub przegotowanej.
Ameba
Ameboza to choroba pasożytnicza wywoływana przez pierwotniaka pełzakowatego
z rodziny Entamoebidae – Entamoeba histolytica. Jest to najczęściej schorzenie układu pokarmowego, jednak pasożyty mogą ulokować się wszędzie, nawet w oku! Co ciekawe, bardzo często ameboza przebiega praktycznie bezobjawowo, by w innych przypadkach dać o sobie znać w niezwykle intensywny sposób. Zaraża się nią głównie drogą pokarmową, a także poprzez korzystanie z zanieczyszczonych zbiorników wodnych. Ameboza występuje najczęściej w strefach tropikalnych, jednak może stać się przywiezioną „pamiątką” z wakacji. Na czerwonkę pełzakowatą choruje obecnie około 50 milionów ludzi na całym świecie, niestety, nieleczona może doprowadzić do zgonów, których dokumentuje się rocznie nawet do 100 tysięcy! Jest to ogromna liczba. 
Ameboza występowanie
Pasożyty, które są powodem rozwinięcia się w ciele ludzkim amebozy, najbardziej lubią dojrzewać w klimacie bardzo ciepłym i wilgotnym. Nietrudno ukryć, że są to zazwyczaj kraje tropikalne, ulokowane we wschodniej części świata.
Neglerioza jest popularną chorobą w Afryce głównie Zachodniej i Północnej ( Egipt, Kania ), Azji, a także Ameryce Południowej. Nie omija jednak Stanów Zjednoczonych, jak również Australii oraz Indii.
Wybierając się do rejonów endemicznych, warto zorientować się najpierw, czy ameboza dotyczy danego kraju, do którego się leci oraz jakie jest ryzyko zarażenia się nią.
Co ciekawe, chorobę tę znano już w starożytności, pisał o niej sam Hipokrates, który przedstawiał przypadek chorego z krwistą biegunką i wysoką gorączką. Wzmianki na temat tej choroby pojawiają się także w Starym Testamencie.
Im strefa jest bardziej tropikalna, tym istnieje większe ryzyko zarażenia się amebozą. Najczęściej można się spotkać z tym pasożytem w zbiornikach wodnych, w których występuje niski standard sanitarny.
Pełzakowica przyczyny zarażenia
Pełzak ten występuje w wodach mocno zanieczyszczonych, można go także spotkać na owocach i warzywach. Niestety, jest odporny na chlor, stosowany w sieciach wodociągowych, dlatego, jeśli ameba trafi do takiej sieci, z pewnością nie da się jej tak łatwo wytępić.
Człowiek najczęściej połyka pasożyty ameby wraz z wodą, może tego dokonać poprzez zwykłą kąpiel w zanieczyszczonej wodzie lub poprzez spożywanie wody z brudnego zbiornika.
Pełzakiem można zarazić się także w momencie zjedzenia brudnych owoców i warzyw, na których lubi on przebywać. Niekiedy zdarza się tak, że do zarażenia dochodzi poprzez wniknięcie pasożyta do gałki ocznej. Pełzaki przedostają się okiem do ciała.
Może to spowodować uszkodzenie wzroku. W ten sposób amebozą można zarazić się również poprzez korzystanie z zanieczyszczonych akwenów wodnych.
Ameboza: objawy
Okres wylęgania się pasożytów czerwonki pełzakowej wynosi od około 8 do 30 dni. Symptomy tej choroby mogą być różne. Co ciekawe, istnieje wiele przypadków, w których ameboza przebiega praktycznie bezobjawowo! Najczęściej są to jednak objawy podobne do zespołu jelita drażliwego:
- bóle brzucha,
- biegunka,
- gorączka,
- nietolerancja pokarmowa.
- niekiedy może pojawić się także krew w stolcu.
Niestety, bardzo często prowadzi to do perforacji jelita. W postaci przewlekłej dochodzi do tworzenia się różnorodnych ropni, zwykle wątroby, którym towarzyszy ostry ból w prawym podżebrzu.
Niektóre rodzaje pasożytów ameby lokują się w gałkach ocznych. Popularnymi objawami są wtedy: specyficzny ból oczu, opisywany jako uderzenia bólu, zamglony wzrok, a w efekcie utworzenie się bielma i trwał utrata wzroku.
Ameba w Polsce
Mimo że ameba jest pasożytem, który uwielbia klimat tropikalny, to jednak bardzo często można się z nim spotkać w wielu miejscach kuli ziemskiej, w Polsce także.
Sprawy z pewnością nie ułatwia stale ocieplający się klimat, który powoduje rozwój wielu bakterii, wirusów oraz niecodziennych pasożytów. Ameby odkryto w Polsce już w latach 80. Jedną z groźniejszych odmian pełzaka Naegleria fowleri odkryto wtedy w Jeziorach Konińskich.
Stało się tak dlatego, że tamtejsze wody były podgrzewane przez pobliskie elektrownie, więc ich temperatura zawsze oscylowała wokół 10 stopni na plusie. W 1987 roku odnotowano pierwszy przypadek zniszczenia rogówki przez amebę w Polsce, w szpitalu w Katowicach.
W Polsce występuje najczęściej odmiana Acanthamoeba, która atakuje gałki oczne, a następnie wędruje do mózgu. Co miesiąc, w katowickim szpitalu Centrum Okulistyki i Onkologii, odnotowuje się aż 10 przypadków zakażenia amebą. Jest to i tak niewielka liczba, w porównaniu z np. Wielką Brytanią.
w kraju tym, można zakupić krople przeciwpierwotniakowe w aptece bez recepty. Ludność polska nadal nie korzysta aż tak chętnie z podejrzanych kąpielisk wodnych, jak inne kraje. Przez co, nieco rzadziej dochodzi do zarażenia.
Polska odmiana ameby najbardziej preferuje przyczepianie się do soczewek kontaktowych, dlatego zaleca się zdjęcie z oczu szkieł, tuż przed wejściem do wody. Warto także zakupić odpowiednie gogle pływackie.
Osoby, które wracają do Polski po wakacjach w tropikach, powinny wykonać badanie parazytologiczne w kierunku pełzaków. Można tego dokonać m.in. w Zakładzie Parazytologii Instytutu Medycyny Morskiej i Tropikalnej w Gdyni. Ponad 10 lat temu, tj.
w 2007 roku, stwierdzono aż 19 przypadków pełzakowicy w Polsce! Ameba, która atakuje gałkę oczną, także może doprowadzić do śmierci, ponieważ przemieszcza się do mózgu, żywiąc się nim.
Ameboza: diagnostyka
Aby móc odpowiednio zdiagnozować pierwotniaki w ciele, trzykrotnie pobiera się kał do badania, w odstępach 2-3 dniowych. Badań dokonuje się metodami: rozmazu bezpośredniego i zagęszczającej.
Do potwierdzenia zarażeniem się tymi pierwotniakami, należy wykonać badania metodą PCR, czyli badanie materiału genetycznego pierwotniaka, głównie ze względu na fakt, że inwazyjny pasożyt, powodujący amebozę, jest identyczny z innym rodzajem pierwotniaka, który nie wymaga podjęcia leczenia.
Do badań wykorzystuje się także testy ELISA, które pomagają wykryć antygeny czerwonki pełzakowej w kale. Natomiast, gdy istnieje podejrzenie wystąpienia ropnia wątroby, wykonuje się badania USG jamy brzusznej. Po około czterech tygodniach od podjęcia leczenia, należy powtórzyć całość badań.
Ameboza: leczenie
Leczenie amebozy obejmuje stosowanie leków przeciw pierwotniakowych. Do leczenia wykorzystuje się związki takie, jak: chlorochiny, ponadto stosuje się metronidazol, tynidazol. Niekiedy wystarczy stosować leki doustnie, w innych wypadkach domięśniowo.
Ameboza jest całkowicie wyleczalna, należy jednak podjąć natychmiastowe badanie, uzyskać rozpoznanie i poddać się leczeniu. Pacjent podlega hospitalizacji.
W przypadku wystąpienia ropnia wątroby lub ameby w gałce ocznej, leczenie może wymagać podjęcia kroku zabiegów chirurgicznych.
Zobacz także inne choroby tropikalne takie jak: Choroba Chagasa, Bartoneloza czy Choroba brudnych rąk
Pełzakowica
| Pełzakowica, Ameboza |
AmoebosisICD-10A06A06.0Pełzakowa czerwonka ostraA06.1Pełzakowica jelitowa przewlekłaA06.4Pełzakowy ropień wątroby Cykl życia pasożyta
Pełzakowica, inaczej ameboza (łac. amoebosis, entamoebosis) – pasożytnicza choroba inwazyjna przewodu pokarmowego wywoływana przez pierwotniaka z rodziny Entamoebidae – Entamoeba histolytica. Choroba może mieć różny przebieg – od zakażenia bezobjawowego, poprzez zakażenie z różnie nasilonymi objawami klinicznymi (od łagodnej biegunki do dyzenterii), choroba przewlekła z przemiennymi okresami remisji i zaostrzeń, do postaci pozajelitowej z tworzeniem ropni. Nieleczona pełzakowica (szczególnie ostra postać jelitowa) może skończyć się zgonem.
Epidemiologia
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) notuje rocznie 40-50 milionów przypadków zachorowań spowodowanych przez tego pełzaka[1]. Jednocześnie rocznie notowanych jest ok. 100 000 zgonów spowodowanych zachorowaniem na pełzakowicę[1]. WHO ocenia, że ok.
10% populacji świata jest zarażona albo Entamoeba histolytica lub Entamoeba dispar; w zależności regionu geograficznego i stanu higieny w endemicznych regionach tropikalnych i subtropikalnych aktywnie zarażonych (wydalających cysty) jest od 1-40% ludności.
Droga zakażenia
Człowiek jest głównym żywicielem i rezerwuarem E. histolytica.
Do zakażenia dochodzi najczęściej drogą pokarmową, poprzez połknięcie cyst pierwotniaka wraz z pożywieniem.
Cysty Entamoeba histolytica są oporne na stężenie chloru stosowanego w sieciach wodociągowych, stosunkowo długo mogą pozostawać na powierzchni owoców i warzyw jedzonych w postaci surowej[2].
Mimo, iż pasożyt ten występuje na terenie całej kuli ziemskiej, szczególnie narażone na zakażenie są osoby podróżujące do obszarów endemicznych, czyli strefy tropikalnej oraz subtropikalnej.
Postacie choroby
- Bezobjawowe przewlekłe wydalanie cyst z kałem
- Ostra pełzakowica jelitowa (czerwonka amebowa) – charakteryzująca się kolkowymi bólami brzucha, biegunką z dużą ilością śluzu oraz krwią w kale, nudnościami, wzdęciami oraz podwyższoną temperaturą ciała. Ze strony jamy brzusznej można zidentyfikować szeroki wachlarz objawów: od niewielkiej tkliwości do bardzo nasilonych bólów z objawami ogólnej toksemii. W morfologii krwi stwierdza się leukocytozę.
- Przewlekła pełzakowica jelitowa – przypomina chorobę zapalną jelit manifestującą się okresową biegunką z domieszką krwi i śluzu, objawami nadwrażliwości jelit, chudnięciem, niedokrwistością, stanami podgorączkowymi.
- Amoeboma (ziarniniaki w kątnicy, pełzakowy guz okrężnicy) – powstaje na tle przewlekłego pełzakowego zapalenia błony śluzowej. Może powodować niedrożność kątnicy, a w badaniach (fizykalnym i radiologicznym) dawać obraz podobny do raka kątnicy.
- Ropień pełzakowy (pełzakowy ropień wątroby) – powstaje jako ropień przerzutowy z jelita grubego. Może wystąpić mimo braku wcześniejszych objawów jelitowych. Najczęściej tworzy się w wątrobie. Może wystąpić także w opłucnej, osierdziu, wszczepić się w uszkodzoną skórę brzucha lub krocza. Objawy to ból lub uczucie ucisku w okolicy ropnia, gorączka, dreszcze, osłabienie i utrata masy ciała.
Diagnostyka
Czerwonka amebowa rozpoznana w wycinku z okrężnicy
W celu diagnostyki laboratoryjnej zakażenia pełzakiem czerwonki wykonuje się preparaty (bezpośrednie oraz barwione) kału, w których metodą mikroskopową poszukuje się cyst Entamoeba histolytica.
Do potwierdzenia zakażenia pełzakiem czerwonki konieczne jest również badanie materiału genetycznego pierwotniaka; wykazano bowiem, iż istnieją inne gatunki pełzaków: Entamoeba dispar i Entamoeba moschkovskii, które są morfologicznie i mikroskopowo identyczne z E. histolytica, lecz nie są patogenne i zakażenie nimi nie wymaga leczenia.
W Polsce badanie materiału genetycznego pierwotniaka (metodą PCR) wykonuje Zakład Parazytologii Instytutu Medycyny Morskiej i Tropikalnej w Gdyni Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego.
Pełzakowica w Polsce
Każdy przypadek rozpoznania i leczenia pełzakowicy musi być zgłoszony do Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Osoby wracające do Polski po pobycie w krajach strefy tropikalnej i subtropikalnej obowiązkowo powinny wykonać badania parazytologiczne, m.in. w kierunku pełzakowicy[3].W 2007 roku stwierdzono 19 przypadków pełzakowicy[4].
Leczenie
W leczeniu wykorzystuje się obecnie związki chlorochiny, emetyny, hydroksychinoliny, pochodne imidazolowe (metronidazol, tynidazol), paromomycynę i inne leki przeciwpierwotniakowe. Czerwonkę pełzakową, nieczerwonkowy nieżyt jelita i ropnie pełzakowe leczy się tynidazolem doustnie.
W przypadkach ostrych podaje się dehydroemetynę domięśniowo. W przypadkach jelitowych podejrzanych o dodatkowe zakażenie bakteryjne dodaje się tetracyklinę. W ropniach wątrobowych można dodatkowo stosować chlorochinę.
Niektórzy uważają, iż duże ropnie wątrobowe wymagają opróżnienia przez nakłucie z uwagi na grożącą perforację lub zakażenie bakteryjne.
Zapobieganie
- Badania kału (szczególnie osób wyjeżdżającym i powracającym ze strefy tropikalnej i subtropikalnej).
- Dezynfekcja urządzeń sanitarnych.
- Przestrzeganie higieny osobistej.
- Ochrona wody przed stycznością z odchodami (szamba z dala od wody pitnej).
- Picie wody przegotowanej.
- Ochrona przed muchami i innymi owadami, np. osami.
Rys historyczny
Choroba znana już w starożytności. Pierwszy opisał ją jako chorobę śmiertelną Hipokrates[1] podając przypadek chorego z biegunką krwistą i gorączką. Następnie informacje o tej chorobie pojawiają się w Starym Testamencie oraz w pismach Huang Ti[1].
Przypisy
- ↑ a b c d Mehmet Tanyuksel, William A. Petri Jr.. Laboratory Diagnosis of Amebiasis. „Clin. Microbiol. Rev.”. 16(4), s. 713-729, 2003.
- ↑ H. Stypułkowska-Misiurewicz. Dysentery and amoebiasis in Poland in 2006. „Przegl. Epidemiol.”. 62 (2), s. 267-74, 2008. PMID: 18807468.
- ↑ Wiesław Magdzik, Danuta Naruszewicz-Lesiuk, Andrzej Zieliński: Choroby zakaźne i pasożytnicze : epidemiologia i profilaktyka. Bielsko-Biała: α-medica press, 2004, s. 210. ISBN 83-88778-62-5.
- ↑ H. Stypułkowska-Misiurewicz. [Dysentery and amoebiasis in Poland in 2007]. „Przegl Epidemiol”. 63 (2), s.
207-11, 2009. PMID: 19799247.
Bibliografia
- R. Kadłubowski: Zarys parazytologii lekarskiej : podręcznik dla studentów. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 1999. ISBN 83-200-2316-5.
- Wiesław Magdzik, Danuta Naruszewicz-Lesiuk, Andrzej Zieliński: Choroby zakaźne i pasożytnicze : epidemiologia i profilaktyka. Bielsko-Biała: α-medica press, 2004. ISBN 83-88778-62-5.
- The Merck manual : podręcznik diagnostyki i terapii. Wrocław: Urban & Partner, 2001, s. 1382, 1484-1486. ISBN 83-87944-42-4.
- Barbara A. Bannister: Choroby zakaźne. Wrocław: Wydawnictwo Medyczne Urban & Partner, 1998, s. 178-179, 190-191. ISBN 83-85842-14-4.
- Zdzisław Dziubek: Choroby zakaźne i pasożytnicze. Warszawa =: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2003.
Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.
Kontrola autorytatywna (choroba):
- GND: 4142237-5
- BNCF: 40692
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Pełzakowica&oldid=56629602”
STD – choroby przenoszone drogą płciową
STD – choroby przenoszone drogą płciową
Do zakażeń chorobami wenerycznym najczęściej dochodzi w czasie stosunków płciowych. Obecnie, w XXI wieku, w dobie niewiarygodnego rozwoju medycyny, choroby te wydają się być odległym problemem. Bardzo często bagatelizowane lub przeoczone mogą nieść za sobą poważne konsekwencje.
Mimo tego, że zakażenie wieloma spośród nich, jak kiła czy rzeżączka, nie brzmi tak złowieszczo jak jeszcze 30-40 lat temu, to są to choroby z wieloma negatywnymi następstwami. Ich wpływ na zdrowie może mieć niebagatelne znaczenie w kwestii, np. płodności.
Stąd też tak duże zainteresowanie ginekologów tymi problemami.
- STD – kim jest przeciwnik?
- Kontakt seksualny z osobą zarażoną może być powodem narażenia własnego zdrowia na wiele czynników etiologicznych (chorobotwórczych) i tym samym może się wiązać z zakażeniem.
- Choroby bakteryjne przenoszone drogą płciową to głównie:- kiła- rzeżączka- wrzód miękki- czerwonka bakteryjna- chlamydiozy
- – ziarniniak pachwinowy
- Grupę zakażeń pierwotniakowych reprezentują:- rzęsistkowica- świerzb- wszawica
- – ameboza (pełzakowica)
- Wirusowe choroby, które mogą być przenoszone drogą płciową to:- AIDS- wirusowe zapalenie wątroby typu B i C- opryszczka genitalna HSV2
- – kłykciny kończyste HSV1
- STD – jak atakuje przeciwnik?
Niezależnie od czynnika wywołującego, każda z tych chorób powoduje konkretne objawy.
Upławy, swędzenie, pieczenie, wysypka, obrzęk, zmiany skórne o charakterze guzów czy owrzodzeń, bóle przy oddawaniu moczu, ropna wydzielina z dróg rodnych, gorączka i wiele innych to objawy łączące się z zakażeniem chorobami z grupy STD.
Niewątpliwie przebieg tych zakażeń może być różny, od bardzo skąpych, nieuchwytnych wręcz objawów, po bardzo nasilone, zaburzające komfort życia i będące przyczyną różnych dolegliwości. Wiele z nich, wywołując stany zapalne miednicy mogą stać się również przyczyną o wiele poważniejszych problemów.
Nierzadko, z powodu przewlekłego stanu zapalnego powstawać mogą zrosty w jamie brzusznej, zmiany w jajowodach, zaburzenia ich drożności co prowadzić może w skrajnych przypadkach także do niepłodności. Intensywność symptomów jest niekiedy tak duża, że bez szybkiej i fachowej pomocy trudno będzie zakażonej osobie normalnie funkcjonować.
Wystąpienie niepokojących objawów ze strony narządu rodnego czy skóry okolic intymnych zawsze powinno skłonić do wizyty lekarskiej. Ogromne znaczenie ma tu zawsze wywiad lekarski.
Czas wystąpienia objawów, ich nasilenie, miejsce występowania, objawy dodatkowe, ich ewolucja – zmniejszanie lub zwiększenie obszaru ich występowania – te informacje będą podpowiedziami ułatwiającymi postawienie trafnej diagnozy. Mimo to, bardzo często sam wywiad lekarski nie będzie przesądzający i konieczne będą dodatkowe badania diagnostyczne.
Posiew, wymaz, badanie moczu, krwi, oznaczenie poziomu przeciwciał, badania molekularne – między innymi tymi narzędziami może posługiwać się lekarz podejrzewając zakażenie chorobami wenerycznymi.
STD – jak groźny jest przeciwnik?
Czy zagrożenie chorobami wenerycznymi w XXI jest realne? Jak widać w opracowaniach statystycznych Polskiego Zakładu Higieny problem chorób wenerycznych jest poważny, a liczba osób zarażonych stale rośnie. Najnowsze badania pokazują niebezpiecznie rosnący trend zachorowalności.
W ciągu dziesięciu ostatnich lat liczba przypadków kiły w przeliczeniu na 100 tys. osób wzrosła blisko dwukrotnie. Według PZH od stycznia do października 2016 r. wirusem HIV zaraziło się 1459 osób. W całym 2015 r. było ich 1295. Podobnie niepokojąco wygląda statystyka dla chlamydii.
Wynika z niej, że problem zachorowania dotyczyć może nawet 20 procent nastolatków.
STD – jak się bronić?
Mimo, że choroby weneryczne stanowią poważne zagrożenie, statystyczny Kowalski nie pozostaje w beznadziejnej sytuacji. Jego głównym orężem powinien być rozsądek. Nie podejmowanie ryzykownych zachowań seksualnych to droga do sukcesu.
Całkowite zaprzestanie współżycia rzecz jasna też wydaje się dobrym pomysłem, ale popadanie ze skrajności w skrajność nigdy nikomu nic dobrego nie przyniosło. Rozważny wybór partnera seksualnego wydaje się być tu kluczowy. Dodatkowo traktując każdy przypadkowy kontakt seksualny jako potencjalne ryzyko zakażenia należy pamiętać o prezerwatywie.
Bariera jaką stanowić ma prezerwatywa z pewnością podniesie bezpieczeństwo. Niezwykle ważne jest jednak to, że nawet jej użycie nie gwarantuje w 100%, że do zakażenie nie dojdzie. Jeśli więc profilaktyka nie przyniesie pozytywnych rezultatów pozostanie nam wiedza o chorobach, z którymi można mieć styczność.
Obserwacja własnego ciała, niepokojących objawów zawsze powinna skłonić do szybkiej konsultacji lekarskiej. Obecnie nie jest problemem wykrycie choroby, lecz to co podkreślają klinicyści – niska zgłaszalność zachorowań. Nadal wstydliwe jest mówienie o chorobach wenerycznych, nadal tematem tabu są niezabezpieczone, przypadkowe kontakty seksualne.
Opóźnienie w leczeniu może jednak znacznie utrudnić kurację, a czasem przysporzyć dodatkowych powikłań wynikających ze zbyt późnego wdrożenia leczenia.
Zawsze profilaktyka jest ważniejsza i bardziej efektywna niż leczenie. Nie inaczej jest w przypadku powyższych chorób. Informacje, jakie powinni otrzymać nastolatkowie przed rozpoczęciem współżycia, baza wiedzy, dzięki której łatwiejsze będzie chociażby rozpoznanie wczesnych objawów i świadomość zagrożenia, mogą okazać się zbawienne w walce z chorobami przenoszonymi drogą płciową.
ML: VIB/193/10-2017
lek. Maciej Chojnacki, ginekolog
Ameba – pamiątka z podróży. Objawy, badania
Miłe złego początki, a koniec żałosny – ten cytat jak ulał pasuje do naszego tematu. Miło podróżować po ciepłych krajach, tym przyjemniej, że u nas lato nie zawsze dopisuje. Miło pod palmą zasiadłszy, południowych owoców zasmakować, a w przydrożnej knajpeczce miejscowego specjału skosztować, o sałatce nie wspominając. Miło było, ale do domu czas wracać.A po powrocie, gdy się już rozpakowaliśmy i wrażeniami z podróży podzieliliśmy z przyjaciółmi, ni stąd ni zowąd pojawiła się biegunka z dużą domieszką śluzu. Przypadłości tej towarzyszył intensywny ból brzucha, wzdęcia i szybka utrata wagi. Dolegliwości po pewnym czasie ustąpiły same i po bólu. Tym razem się udało.
Niekiedy natomiast, gdy szczęście nie dopisze, liczba stolców z dnia na dzień wzrasta, a do tego stają się krwiste. Bóle brzucha, zwłaszcza jego dolnych partii, są wręcz nie do zniesienia, robi się on twardy, tkliwy przy ucisku.
Jako że zazwyczaj dolegliwościom nie towarzyszy gorączka, nikt nie myśli o chorobie zakaźnej, zwalając rzecz całą na zapalony wyrostek, chorobę wrzodową bądź nieżyt jelitowy.
Chory chodzi, aż do momentu, gdy nastąpi – perforacja jelit – wersja gorsza lub trafi na bystrego lekarza, który dolegliwości z podróżą skojarzywszy, jak Sherlock Holmes niemal, skieruje delikwenta na badanie rektoskopowe – czyli mówiąc prościej – oglądnięcie jelita grubego przy użyciu specjalnego światłowodu.
W badaniu takim oczom diagnosty ukazuje się obraz płytkich owrzodzeń z cechami martwicy pośrodku na tle niezmienionej zapalnie śluzówki. Wówczas przyczyna dolegliwości staje się jasna: pełzakowica – czyli inwazja ameby zwanej przez naukowców Entamoeba histolytica.
Człowiek zakaża się amebą drogą pokarmową, to jest spożywając zanieczyszczone jedzenie, wodę, a nawet kostki lodu, również stosunki homoseksualne grożą inwazją tego żyjątka.
Podstępny ten pierwotniak rozpowszechniony jest bardzo na całym świecie. Zwłaszcza jednak upodobał sobie, jak i nasi rodacy, ciepłe kraje, szczególnie te – czym od nas się odróżnia – o niskim poziomie sanitarnym. A że jest ten pełzak absolutnym kosmopolitą, niech świadczy fakt, iż ok.
10% populacji ludzkiej jest nim zarażone, zaś liczbę zachorowań rocznie plasuje się między 35 a 50 milionami. Ameboza powoduje od 40 do 110 tysięcy zgonów w ciągu roku. Nie są więc to liczby, nad którymi można przejść obojętnie. Na szczęście w Polsce spotykamy najczęściej szczepy niechorobotwórcze, a problem ten tyczy jeno 1% populacji.
Tym niemniej powracającemu z zagranicy warto uświadomić, że takowy w ogóle istnieje.
Cóż więc czynić, by nie doprowadzić do opisanej powyżej sytuacji? Odpowiedź jest prostsza, niż sądzicie.
Wystarczy po powrocie z kraju zagrożonego pełzakowicą, a na liście tej królują kraje afrykańskie, Ameryka Środkowa, Indie i Indonezja, zgłosić się do laboratorium, celem wykonania badania mikroskopowego świeżego kału na obecność pasożyta.
Można też po konsultacji z lekarzem wykonać badania serologiczne krwi, cenne zwłaszcza w tych przypadkach, gdy podejrzewamy bardziej zaawansowaną fazę inwazji pełzaka – amebozę narządową, lub badanie endoskopowe, również w gabinecie specjalistycznym.
Badania te są nie tylko dlatego istotne, że pozwalają postawić rozpoznanie. Dodatni wynik badania to wskazanie bezwzględne do podjęcia leczenia. Bo pełzakowicę nie tylko leczyć można.
Ją leczyć trzeba, choćby po to, by nie doprowadzić do rozprzestrzeniania się tego pasożyta w środowisku i żeby zapobiec jego dalszej inwazji w organizmie człowieka.
Nieleczona doprowadzić może w konsekwencji, poza wspomnianą perforacją – czyli pęknięciem jelita grubego, do ciężkich ropni narządowych.
Głównie lokują się one – w 80% w wątrobie, ale występują też w mózgu i skórze, dając niebezpieczne dla życia przetoki – na przykład do opłucnej, osierdzia czy otrzewnej. Śmiertelność w takich razach dochodzi do 35% przypadków. Dlatego raz jeszcze przypomnę o celowości badań profilaktycznych po powrocie z podróży.
Lek. med. Marek Prusakowski
Ameboza (Pełzakowica) – Choroby weneryczne – leczenie profilaktyka informacje
Ameboza to choroba wywoływana przez pierwotniaka – Entamoeba histolytica. Często nazywa jest również czerwonką pełzakową lub pełzakowicą.
Chorobą zarazić można się głównie w krajach tropikalnych, ponieważ tam jest ona najbardziej rozpowszechniona. Do zakażenia może dojść drogą pokarmową, poprzez kontakt z odchodami (np.
niesprawna kanalizacja zanieczyszczająca ujęcie wody pitnej) poprzez stosunek analny z osobą zakażoną, jak i poprzez kontakt z owadami roznoszącymi pierwotniaka (np. jedząc owoce na których siadał owady).
Wybierając się na wycieczkę do krajów tropikalnych należy więc zachować dużą ostrożność, zwracając uwagę na to co jemy i pijemy.
Objawy zakażenia Amebozą
Objawy zakażenia są charakterystyczne w formie ostrej : biegunka, bóle brzucha, nudności, gorączka, wzdęcia. Ważny jest również wygląd kału bowiem w przypadku zakażenia amebozą zawiera on krew i śluz.
W przypadku formy przewlekłej lub pozajelitowej zakażenie może prowadzić do powikłań- min do stanów zapalnych wątroby. Objawia się utratą wagi, anemią, stanami podgorączkowymi, nadwrażliwością jelit.
W wyniku choroby w jelicie grubym oraz wątrobie tworzą się ropnie, które w początkowej diagnozie może być mylone ze zmianami nowotworowymi. Ropnie te mają charakter przerzutowy, mogą pojawić się więc w osierdziu, opłucnej, w uszkodzonej skórze brzucha czy krocza.
Diagnostyka Amebozy
Jeśli zachodzi podejrzenie zakażenia amebozą wykonuje się testy laboratoryjne. W tym przypadku bada się próbkę kału na obecność żywych lub martwych pasożytów. W niektórych przypadkach należy również wykonać wycinków błon śluzowych jelita pod kątem występowania cyst lub owrzodzeń.
Leczenie Amebozy
Nieleczona ameboza może doprowadzić do śmierci konieczna jest więc wizyta u lekarza i podjęcie jak najszybciej leczenia. Amebozę leczy się lekami przeciwpierwotniakowymi. Leki te są dość silnie toksyczne. Głównie podawane są chlorochiny, emetryny, hydroksychinoliny, metronidazol, tynidazol, paromomycynę lub inne leki zwalczające pierwotniaki.
Profilaktyka
Przed wyjazdem, jak również po powrocie z krajów tropikalnych należy wykonać badania, które wykluczą lub potwierdzą obecność chorób tropikalnych.
Najlepiej pić wodę jedynie przegotowaną lub butelkowaną, która pochodzi z przebadanych rozlewni.
Jeść tylko w miejscach, które utrzymują standardy sanitarne (w hotelowej restauracji) lub jedzenie przygotowane własnoręcznie z dużą dbałością o czystość.
Należy również unikać ryzykownych stosunków seksualnych, przede wszystkim analnych z osobami, które mogą być nosicielami chorób tropikalnych (w tym Amebozy).