Polio – poliomyelitis, choroba heinego-medina – przyczyny, objawy, leczenie, szczepionka na wirus

Autor: Getty Images Polio to choroba, która dotyka przeważnie dzieci poniżej 5 roku życia.

Choroba Heinego-Medina, znana też jako polio jest schorzeniem, o którym w Polsce nie mówi się zbyt często, ponieważ już od dłuższego czasu nie występuje w naszym kraju. Ze względu jednak na to, że polio może skutkować trwałymi paraliżami, a zarazić się patogenem wywołującym tę chorobę można m.in. na zagranicznych wakacjach, nie powinniśmy bagatelizować tej choroby.

Choroba Heinego-Medina czyli polio (zwana też nagminnym porażeniem dziecięcym, ang. poliomyelitis) jeszcze w poprzednim wieku skutkowała tysiącami zgonów lub trwałą niepełnosprawnością. Choroba Heinego-Medina to choroba wirusowa – wywołuje je należący do rodziny enterowirusów wirus polio.

Z artykułu dowiesz się:

Jak często występuje choroba Heinego-Medina?

Obecnie – dzięki temu, że od 1988 roku prowadzony jest Światowy Program Eradykacji Polio – choroba ta jest o wiele rzadsza niż w przeszłości.

Patogen, który odpowiada za polio, spotykany jest przede wszystkim w Pakistanie, Afganistanie, Indiach oraz Nigerii. Jednak warto zaznaczyć, że zarazić się polio można też w innych krajach, do których dotarł patogen polio.

Został zauważony również w Brazylii, na Madagaskarze, w Nepalu oraz Burkina Faso.

Mimo, że w Polsce już od 40 lat nie odnotowano zachorowania na polio, trzeba bardzo uważać wyjeżdżając do innych krajów. Polio spotykane jest nadal w sąsiednich krajach, np. w Ukrainie czy Rosji.

W jaki sposób można zarazić sie wirusem polio?

Najczęściej do zakażenia wirusem polio dochodzi na drodze fekalno-oralnej, co pozwala zaliczać chorobę do grupy tzw. chorób brudnych rąk.

Doprowadzić do zachorowania może kontakt z zanieczyszczonymi przedmiotami, spożywanie nieumytych warzyw i owoców, bezpośredni kontakt z osobą, która sama choruje na chorób Heinego-Medina czy niedbanie o higienę osobistą dziecka. Możliwe jest również zarażenie się wirusem polio drogą kropelkową, chociaż zdarza się to niezwykle rzadko.

Choroba Heinego-Medina atakuje przede wszystkim dzieci poniżej 5 roku życia. Jednak zarażenie wirusem polio nie jest wykluczone u starszych dzieci czy osób dorosłych.

Co się dzieje po wtargnięciu wirusa polio do organizmu?

Patogen początkowo wędruje do jelit, w których się namnaża. Później dochodzi do inwazji kolejnych struktur organizmu – zazwyczaj wirusy najpierw osiedlają się w sąsiadujących z jelitami węzłach chłonnych, później przedostają się do krwi.

Jednak dopiero to, co może następować później, decyduje o tym, jaki jest przebieg polio u zakażonego dziecka – u jednych kończy się tylko na bytowaniu wirusa we krwi, u innych zaś dochodzi do tego, że wirusy rozprzestrzeniają się po całym organizmie i zakażają również neurony ruchowe ośrodkowego układu nerwowego (mowa tutaj o komórkach nerwowych, które są zlokalizowane w obrębie mostu, rdzenia przedłużonego oraz rdzenia kręgowego).

Jakie są objawy choroby Heinego-Medina?

Choroba Heinego-Medina może dawać różne objawy. Najczęściej jednak przebiega bezobjawowo lub przypomina grypę, czyli pojawia się:

• podwyższona temperatura ciała,
• poczucie ogólnego rozbicia,
• dreszcze,
• bóle głowy,
• ból gardła,
• wymioty,
• spadek apetytu.

Czytaj: Grypa u dzieci: jak rozpoznać objawy? Leczenie grypy u dziecka

Niestety, u części pacjentów dochodzi do zajęcia układu nerwowego, co skutkować może pojawianiem się u nich takich objawów, jak np. sztywność karku czy zaburzenia świadomości.

Najcięższa postać choroby Heinego-Medina rozwija się jedynie u około 1 na 100 zarażonych osób. Początkowy przebieg również przypomina grypę, później jednak zaczynają się rozwijać coraz to poważniejszego stopnia dolegliwości, którymi mogą być:

• porażenia (paraliże) mięśni – zwykle są one asymetryczne i skutkować mogą trudnościami z poruszaniem się (porażone zostają najczęściej mięśnie należące do kończyn dolnych), ale i innymi problemami, takimi jak upośledzenie połykania, trudności z oddychaniem czy zatrzymanie moczu; porażenia te mają charakter wiotki, co oznacza, że związane są ze zmniejszeniem napięcia mięśniowego,
• bóle mięśniowe,
• przeczulica.

Jak rozpoznaje się polio?

W diagnostyce polio najistotniejsze jest badanie lekarskie – wywiad oraz badanie przedmiotowe. W przypadku pierwszego z wymienionych istotne jest stwierdzenie, że dziecko nie było szczepione przeciwko polio oraz informacje o tym, że mogło być narażony na kontakt z wirusem wywołującym chorobę, np. przebywając na wakacjach.

W badaniu przedmiotowym lekarze zwracają z kolei uwagę na charakterystyczne dla choroby Heinego-Medina odchylenia, takie jak np. asymetryczne porażenia wiotkie. Ostateczne potwierdzenie tego, że dziecko cierpi właśnie na polio, mogą przynieść badania kału czy wydzieliny z jamy nosowo-gardłowej – wyizolowanie w nich wirusa polio potwierdza rozpoznanie choroby Heinego-Medina.

Jak przebiega leczenie choroby Heinego-Medina?

Nie ma leków, które eliminują wirusa polio z organizmu. U dzieci, u których rozwinie się choroba Heinego-Medina, stosowane jest leczenie objawowe. Polega ono na podawaniu im m.in. leków przeciwgorączkowych oraz przeciwbólowych, ważne jest też nawadnianie chorych oraz kontrolowanie – i w razie potrzeby wyrównanie zaburzeń – parametrów gospodarki wodno-elektrolitowej.

W sytuacji, gdy u dziecka pojawią się porażenia, prowadzące do przebywania przez nie przez dłuższy czas w pozycji leżącej, niezbędne może stać się zastosowanie profilaktyki zakrzepowo-zatorowej.

Dzieci, u których stwierdzone zostanie polio, leczone są w warunkach szpitalnych. Konieczność taka bierze się stąd, że niezbędne jest monitorowanie ich stanu – w przebiegu choroby dochodzić może do upośledzenia czynności mięśni oddechowych, wymuszającej konieczność prowadzenia mechanicznej wentylacji.

Jeszcze w trakcie hospitalizacji, a także przez długi czas po jej zakończeniu, u dzieci niezbędna może okazać się rehabilitacja – dzięki niej możliwe jest (szczególnie u dzieci, u których pojawiły się paraliże) przywrócenie im chociaż częściowej sprawności sprzed zachorowania.

Jakie mogą być powikłania po polio?

Wtedy, gdy polio przebiega jedynie z objawami ostrej infekcji, zazwyczaj choroba nie prowadzi do żadnych powikłań.

Inaczej dzieje się już jednak wtedy, gdy u dziecka rozwinie się postać porażenna choroby Heinego-Medina – w takiej sytuacji porażenia mogą być utrwalone, czego skutkiem mogą być m.in.

przykurcze w obrębie kończyn, skutkujące występowaniem u pacjenta nasilonych dolegliwości bólowych.

Wśród powikłań po polio wymienia się również problem, który wystąpić może nawet po upływie kilku dekad od zachorowania na chorobę Heinego-Medina. Mowa tutaj o zespole post-polio, w którego przebiegu dochodzić może do postępującego osłabienia mięśni, jak i do nasilenia – utrzymujących się od czasu pierwotnego zachorowania na polio – paraliżu.

W jaki sposób można zapobiegać chorobie Heinego-Medina?

Obecnie polio spotykane jest tylko w kilku rejonach świata – taką sytuację zawdzięczamy wprowadzeniu szczepień przeciwko polio.

Szczepienie to zostało wynalezione w 1953 roku, zaczęto wykorzystywać je w 1957 roku i tak naprawdę całkowicie zmieniło epidemiologię choroby Heinego-Medina. Pod koniec lat 90.

liczba zachorowań na polio na świecie sięgała około 350 tysięcy, tak w 2018 roku stwierdzone zostały 33 przypadki tej choroby.

Powyższe statystyki wskazują na to, że dzięki szczepieniom można całkowicie wyeliminować chorobę.

W Polsce szczepienie przeciwko polio znajduje się w grupie szczepień obowiązkowych, podawane są go cztery dawki: pierwsza w 3-4. miesiącu życia, druga w 5-6. miesiącu życia, czwarta pomiędzy 16. a 18.

miesiącu życia, dawkę przypominającą tej szczepionki podaje się zaś w 6. roku życia.

Sprawdź: Aktualny kalendarz szczepień

Choroba Heinego-Medina – objawy, przyczyny, leczenie, profilaktyka

W większości przypadków nosiciel wirusa nie zdradza się żadnymi objawami tej choroby, ale wciąż nią zaraża. Choroba Heinego-Medina przebiega w trzech odsłonach.

Jako postać nieporażenna, porażenna i zespół post-polio (poporażenny).

Postać nieporażenna może łączyć się z przebiegiem bezobjawowym, zakażeniem poronnym (nieswoiste objawy: gorączka, ból gardła i głowy, wymioty, zmęczenie, trwające około 10 dni) lub aseptycznym zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych.

Choroba Heinego-Medina porażenna zdarza się zaledwie w 1 procencie przypadków. Objawy są podobne jak w pierwszym przypadku, ale po ok.

tygodniu pojawia się: utrudniona reakcja ruchowa, bezwład kończyn czy paraliż, zniekształcenie kończyn. Tu wymienia się trzy rodzaje porażenia: rdzeniowe, mózgowe oraz opuszkowe.

W bardzo rzadkich przypadkach dochodzi do porażenia układu oddechowego, a w jego efekcie do śmierci.

Trzeci typ choroby Heinego-Medina to zespół post-polio. To efekt przebytej już wcześniej choroby Heinego-Medina. Okres zachorowania na zespół może wynosić nawet do 40 lat. Objawy są podobne jak w pozostałych dwóch odmianach, dotykają jednak mięśni wcześniej nieuszkodzonych. Dochodzą do niego jeszcze problemy z układem oddechowym, pamięcią i koncentracją.

Odpowiedzią na chorobę są szczepienia. W Polsce są one obowiązkowe i refundowane prze NFZ. Schemat szczpienia jest 4 dawkowy – 3/ 4 miesiąc życia, 5 miesiąc życia,16/18 miesiąc życia oraz 6 rok życia. Wszystkie te szczepionki zawierają nieaktywne wirusy i podaje się je w zastrzykach.

Nie ma możliwości całkowitego ani częściowego wyleczenia się z choroby Heinego-Medina. Podejmowane są jedynie działania, zwiększające komfort życia chorego dziecka. Należy mu zapewnić odpoczynek i spokój, zajęcia z fizjoterapeutą, redukować problemy związane z oddychaniem czy chodzeniem.

Rehabilitacja zesztywniałych kończyn jest niezwykle ważnym elementem procesu łagodzenia objawów. Możliwe jest zastosowanie również specjalnych aparatów ortodontycznych, czasami wykonuje się operacje, np. przy zapadnięciu kręgosłupa.

Wszystkie te czynności mają na celu polepszenie jakości życia dziecka cierpiącego na chorobę Heinego-Medina.

Muchy domowe to wielkie zagrożenie dla zdrowia

• Poliomyelitis, czyli choroba Heinego-Medina Poliomyelitis, czyli choroba Heinego-Medina. Co ją powoduje, jak jej zapobiec i czy można ją leczyć?
• WHO: potwierdzono polio u dzieci w północno-wschodniej Syrii Występowanie choroby Heinego-Medina (polio) potwierdzono wśród dzieci w północno-wschodniej Syrii – poinformowała we wtorek Światowa Organizacja Zdrowia (WHO). W…
• Na Ukrainie dwa przypadki polio Dwa przypadki zachorowań dzieci na polio (chorobę Heinego-Medina) wystąpiły na Zakarpaciu na zachodzie Ukrainy – poinformowało w środę ONG Polio – stowarzyszenie…
• Hilary Koprowski – polski bohater walki z polio Hilary Koprowski to wybitny uczony polskiego pochodzenia, specjalista z dziedziny wirusologii i immunologii. Właśnie jemu zawdzięczamy powstanie pierwszej…
• Szczepienie przeciw polio – rodzaje, skuteczność, skutki uboczne [WYJAŚNIAMY] Szczepionka przeciw polio to skuteczna metoda profilaktyki groźnej choroby wieku dziecięcego, która wiąże się z poważnymi powikłaniami. W Polsce od wielu lat nie…
• Polio – przebieg zakażenia, objawy, powikłania, szczepionka [WYJAŚNIAMY] Polio, czy też poliomyelitis, to zakaźna choroba wirusowa, kojarzona głównie jako choroba wieku dziecięcego, ale groźna również dla młodzieży i dorosłych….
• • Mononukleoza
  • Mononukleoza zakaźna jest ostrą choroba wirusową, którą wywołuje wirus Epsteina-Barr.
  • Roma Roemer-Ślimak | Redakcja Medonet

• WHO ostrzega przed szerzeniem się wirusa polio

  Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) ostrzegła w poniedziałek, że tegoroczne transgraniczne szerzenie się dzikiego szczepu wirusa choroby Heinego-Mediny (polio)…

• Świnka

  Świnka jest ostrą chorobą wirusową, nazywaną inaczej nagminnym zapaleniem ślinianek przyusznych. Oprócz typowego objawu, jakim są powiększone ślinianki przyuszne,…

  Lek. Grażyna Słodek

• Gorączka Zachodniego Nilu w Hiszpanii

  U 13 osób z regionu Sewilli w Hiszpanii potwierdzono gorączkę Zachodniego Nilu. To choroba wirusowa, którą przenoszą komary.

  PAP | PAP

Choroba Heinego-Medina (Polio): przyczyny, objawy, leczenie

2018-11-14 8:46 Monika Majewska

Choroba Heinego-Medina, inaczej ostre nagminne porażenie dziecięce lub polio, to ostra wirusowa choroba zakaźna.

Może przebiegać bezobjawowo albo ujawnić się pod postacią porażenia prowadzącego do paraliżu ciała, a w konsekwencji do kalectwa, czy nawet śmierci.

Jakie są przyczyny i objawy choroby Heinego-Medina? Na czym polega leczenie i rehabilitacja zespołu polio?

Spis treści

Choroba Heinego-Medina, inaczej polio (poliomyelitis anterior acuta), jest wywoływana przez trzy typy wirusa polio, który przenosi się drogą pokarmową lub wziewną.

W 2001 roku WHO (Światowa Organizacja Zdrowia) uznała, że mieszkańcom Europy nie zagraża wirus polio – wszystko dzięki powszechnym, obowiązkowym szczepieniom przeciwko chorobie.

Jednak wirus polio wciąż jest obecny w ubogich krajach Afryki i Azji (głównie Indiach, Pakistanie, Afganistanie i Nigerii), a co gorsza – mutuje.

Choroba Heinego-Medina – przyczyny

Przyczyną choroby  Heinego- Medina jest wirus RNA z rodziny Picornaviridae. Wirus Polio występuje pod trzema postaciami, spośród których typ 1 jest najgroźniejszy, ponieważ doprowadza do pojawienia się ciężkich postaci porażennych.

Okres od zakażenia wirusem do wystąpienia objawów chorobowych wynosi przeważenie 7-14 dni (w niektórych przypadkach nawet 21 dni i dłużej).

Choroba Heinego-Medina: objawy

• Objawy choroby Heinego-Medina zależą od postaci choroby.
• W 90-95% polio przebiega bezobjawowo.
• Z kolei zakażenia poronne stanowią 4-8%.
• Przy porażeniu poronnym, czyli takim, które organizm chorego potrafi zwalczyć samodzielnie, po kilku godzinach lub dniach od zakażenia mogą pojawić się gorączka, biegunka, ból gardła i dolegliwości grypopodobne.

Najcięższe stadium choroby, czyli postać porażenna, to zaledwie 0,5% zachorowań.

Wówczas wirus, po dostaniu się do przewodu pokarmowego, poprzez krwioobieg przedostaje się do przednich rogów rdzenia kręgowego, gdzie niszczy neurony ruchowe, doprowadzając w ten sposób do trwałego porażenia ciała. Cały proces trwa krócej niż 48 godzin.

Objawy postaci porażennej to przede wszystkim nieodwracalne, niesymetryczne porażenie wiotkie mięśni. Najczęściej porażeniu ulegają kończyny dolne, rzadziej górne, co z czasem doprowadza do ich zaniku oraz deformacji danej okolicy ciała.

Objawy współtowarzyszące to:

W skrajnych przypadkach może dojść do porażenia mięśni oddechowych, co stanowi zagrożenie życia chorego. Niezwykle rzadko infekcja obejmuje mózg, powodując zgon.

U niektórych zakażonych może się pojawić zespół post-polio, który objawia się porażeniem mięśni występującym wiele lat (nawet 20-30) po zakażeniu.

Choroba Heinego-Medina: postaci choroby

Ze względu na umiejscowienie zmian chorobowych rozróżnia się 3 najczęstsze postacie porażenia: rdzeniową, mózgową i opuszkową.

Niesymetryczne porażenia najczęściej obejmują mięśnie kończyn dolnych, rzadziej górnych, mięśni tułowia i mięśnie oddechowe. Porażenia te są wiotkie, co wiąże się z osłabieniem siły mięśniowej (mogą to być zarówno lekkie niedowłady, jak i porażenia całkowite).

1. Postać mózgowa objawia się gorączką, wzmożoną pobudliwością ruchową lub senność, zaburzeniami świadomości, sztywnością mięśni, drżeniem mięśniowym, drgawkami, czasem afazją i ataksją.
2. Porażone zostają ośrodki rdzenia przedłużonego (opuszki, w których skupione są ośrodki nerwowe odpowiedzialne za funkcje odruchowe), układ oddechowy, układ krążenia i nerwy czaszkowe.
3. Ponadto występują liczne powikłania, takie jak zapalenie mięśnia sercowego, obrzęk płuc i zaburzenia psychiczne.

Okres leczenia trwa przeciętnie około 2 lat. W tym przypadku śmiertelność wynosi 30%.

Szczepionka zapobiegająca chorobie Heinego-Medina

W Polsce szczepienie przeciwko wirusowi polio należy do grupy szczepień obowiązkowych (refundacja w ramach NFZ). Szczepionkę podaje się w kilku dawkach.

Pierwsza – szczepionka inaktywowana (IPV) – składa się z zabitych komórek wirusa, które należy podać domięśniowo na przełomie 3. i 4. miesiąca życia dziecka.

Z kolei druga i trzecia dawka podawane są doustnie i składają się z żywych, atenuowanych (pozbawionych zjadliwości) komórek wirusa. Szczepionki żywe (OPV) podaje się w od 16.do 18. miesiąca życia. Jedna dawka szczepionki chroni przed chorobą tylko 10 lat.

Szczepionka przeciwko wirusowi polio jest najskuteczniejszą metodą zapobiegania chorobie Heinego-Medina.

Choroba Heinego-Medina: leczenie

Niemożliwe jest leczenie przyczynowe. Celem leczenia polio jest jedynie złagodzenie dokuczliwych objawów. W związku z tym jednym z głównych elementów leczenia choroby Heinego-Medina jest rehabilitacja, która ma na celu zapobieganie zesztywnieniu porażonych  mięśni.

Aby podtrzymać stawy, w okolicach których mięśnie są bardzo słabe, można zastosować specjalne aparaty ortopedyczne.

Gdy jest to niezbędne (np. przy zapadnięciu kręgosłupa), stosuje się zabiegi operacyjne.

Jeśli porażone są mięśnie odpowiadające za oddychanie, konieczny może być respirator.

Przeczytaj również:

Polio – co to za choroba? Jak uniknąć zachorowania na Heinego-Medina?

Polio to choroba, o której wolimy nie pamiętać. W Polsce w latach 50. rejestrowano nawet 3 tys. zachorowań na polio rocznie. W czasie epidemii w 1958 roku odnotowano 6 090 zachorowań oraz 348 zgonów.

Od wprowadzenia szczepień powszechnych liczba chorych sukcesywnie malała. Obecnie zachorowania na polio w Polsce i w całej europie są sporadyczne. Jednak choroba, o której wielu woli nie pamiętać, może powrócić.

Jak rozpoznać polio i jak uniknąć zachorowania?

Polio, inaczej choroba Heinego-Medina, poliomyelitis, nagminne porażenie dziecięce, zapalenie przednich rogów rdzenia kręgowego, wirusowe porażenie dziecięce, to zakaźna, ostra choroba neurologiczna wywoływana przez poliowirusy, a w zasadzie trzy typy tych wirusów.

Przed wprowadzeniem powszechnych szczepień ochronnych poliomyelitis (polio) było przyczyną tysięcy zgonów rocznie oraz wielokrotnie większej liczby przypadków trwałego inwalidztwa u dzieci w wieku szkolnym na świecie.

Choroba Heinego-Medina zawdzięcza swoją nazwę dwóm lekarzom. Jakub Heine, lekarz ortopeda, prowadził w instytucie w Cannstatt pod Stuttgartem rehabilitację dzieci dotkniętych różnymi schorzeniami, m.in. skoliozą. Na podstawie swoich obserwacji Heine opisał jako paraliż dziecięcy zespół specyficznych objawów, nie znał jednak sposobu przenoszenia się tej choroby.

Jednak pół wieku później profesor pediatrii z Instytutu Karolinska w Sztokholmie Karl Oskar Medin analizował przypadki swoich pacjentów z lat 1885-1887 i doszedł do wniosku, że ma do czynienia z chorobą zakaźną. Odkrył, że choroba przenosi się z człowieka na człowieka i atakuje głównie małe dzieci, do trzeciego roku życia, a jedynie co dziesiąta ofiara miała więcej niż 14 lat.

Spis treści:

Są trzy typy poliwirusów: 1,2 i 3. Zachorowanie spowodowane przez jeden typ wirusa nie chroni przed zachorowaniem spowodowanym przez inny typ – chroni natomiast przed zachorowaniem powodowanym przez ten sam typ wirusa. Z tego powodu na polio zachorować można nawet trzy razy. Na polio chorują głównie dzieci do 5. roku życia.

Polio (choroba Heinego-Medina): przyczyny

Wirus polio przenoszony jest drogą fekalno-oralną. Najczęściej do zakażenia dochodzi poprzez kontakt z chorym człowiekiem, jego wydzielinami (katarem, śliną, kałem) i zanieczyszczonymi przedmiotami.

Można powiedzieć, że polio to choroba brudnych rąk. Zakażenia szerzą się przez nieprzestrzeganie zasad higieny, zbyt rzadkie mycie rąk, spożywanie skażonej żywności. Możliwe jest też przeniesienie zakażenia drogą kropelkową.

Wirusy polio dostają się do organizmu przez usta lub nos, namnażają się i przedostają do krwi, przez co rozprowadzane są do różnych części ciała.

ZOBACZ TAKŻE: 3-letnie dziecko ofiarą polio. Pierwszy przypadek choroby od 1989 roku

Polio (choroba Heinego-Medina): objawy 

Okres wylęgania choroby, czyli czas od zakażenia wirusem do pojawienia się objawów, wynosi od 3 do 35 dni, w tym od 3 do 6 dni dla postaci bez porażeń oraz od 7 do 21 dla postaci porażennnej.

Po wniknięciu do organizmu wirusy polio mnożą się w jelitach. Następnie zajmują okoliczne węzły chłonne i przedostają się do krwi (wiaremia pierwotna). U niektórych osób następuje jeszcze wtórny, bardziej nasilony „atak” wirusów, które rozprzestrzeniają się po całym organizmie – mogą zakażać neurony ruchowe rogów przednich rdzenia kręgowego, rdzenia przedłużonego i mostu.

Jeśli wirusy dostaną się do ośrodkowego układu nerwowego, mogą wywoływać uszkodzenie nerwów prowadzące nawet do niedowładu lub porażenia mięśni.

Zakażenia wirusami polio mogą przybierać różne postaci:

• choroba bezobjawowa (większość przypadków);
• polio poronne, czyli lekka nieswoista choroba gorączkowa;
• aseptyczne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych;
• polio porażenne z towarzyszącym zajęciem mięśni.

Choroba zaczyna się zazwyczaj objawami wskazującymi na ostre zakażenie wirusowe: gorączką, dreszczami, bólem głowy, bólem brzucha, wymiotami, osłabieniem, utratą apetytu.

Jeśli dojdzie do zajęcia ośrodkowego układu nerwowego, mogą pojawić się takie objawy jak bóle głowy, sztywność karku, zaburzenia świadomości. Wirusy, gdy przedostaną się do ośrodkowego układu nerwowego, mogą wywoływać uszkodzenie nerwów prowadzące do niedowładu lub porażenia mięśni.

Wtedy w fazie mózgowej choroby pojawia się duża bolesność mięśni, przeczulica, parestezje i skurcze mięśniowe. Należy wiedzieć, że porażenie ma charakter wiotki i jest z reguły asymetryczne. W zależności od lokalizacji zajętych neuronów ruchowych mogą wystąpić takie objawy jak zaburzenia połykania, zatrzymanie moczu lub objawy zapalenia mózgu.

Chorzy wydalają wirusa polio z kałem przez ok. 6 tygodni. Są najbardziej zaraźliwi dla otoczenia na kilka dni przed pojawieniem się pierwszych objawów aż do 3-4 tygodni po ich ustąpieniu. 

Dziewczynka chora na polio:

Źródło: Centers for Disease Control and Prevention's Public Health Image Library (PHIL) #5578 (wikipedia.org)

Polio (choroba Heinego-Medina): powikłania

• Objawy polio, które przebiega bez zajęcia ośrodkowego układu nerwowego, ustępują zazwyczaj samoistnie i nie pozostawiają po sobie śladu.
• Najgroźniejsze, stałe powikłania dotyczą uszkodzeniu komórek motorycznych rogów przednich rdzenia kręgowego oraz nerwów czaszkowych i trwałych porażeniach mięśni, z czego najpoważniejsze są porażenia mięśni oddechowych.
• Powikłania mogą wtedy obejmować niewydolność oddechową czy zastoinowe zapalenie płuc.

Polio (choroba Heinego-Medina): leczenie

Leczenie polio polega na wyrównaniu zaburzeń gospodarki wodno-elektrolitowej i zaburzeń krzepnięcia, odpoczynku i łagodzeniu objawów, czyli podawaniu leków przeciwgorączkowych i przeciwbólowych. 

Chorzy długotrwale unieruchomieni potrzebują leczenia (profilaktyki) przeciwzakrzepowego i gimnastyki oddechowej. Chorzy z porażeniami mięśni oddechowych wymagają wspomagania oddychania.

Całkowite wyleczenie polio jest możliwe w przypadkach, w których nie doszło do porażenia. Niestety porażenia wiotkie są trwałym następstwem choroby.

Polio (choroba Heinego-Medina): szczepienia ochronne

Szczepienia przeciw polio są podstawą profilaktyki zdrowotnej.

Dzięki szczepieniom ochronnym spektakularnie zmniejszyła się liczba chorych na polio. Światowa Organizacja Zdrowia zainicjowała program masowych, powszechnych szczepień ochronnych przeciw polio.

Już w XX wieku można było przyjąć, że Europa jest niemal wolna od polio. Nie obowiązuje to jednak na innych kontynentach.

W Afryce polio jest chorobą wciąż atakującą, dlatego osoby wyjeżdżające do rejonów, w których nadal występuje ta choroba, powinny zaszczepić się odpowiednio wcześnie.

Zachorowania u osób nieszczepionych zdarzają się, ale są to przypadki niezwykle rzadkie.

W Polsce szczepienia przeciw polio wykonywane są szczepionką inaktywowaną (IPV), zawierającą trzy typy zabitych szczepów poliowirusów (opracowana przez J.E. Salka).

Szczepionka ta pobudza produkcję przeciwciał, które zapobiegają przedostawaniu się wirusów do ośrodkowego układu nerwowego i wywołaniu zachorowania porażennego.

Szczepionka skutecznie chroni przed zachorowaniem, ale przede wszystkim minimalizuje ryzyko ciężkiej, powikłanej choroby, gdy do zachorowania jednak dojdzie. 

Po co szczepić, skoro polio w Polsce praktycznie nie występuje? Wciąż istnieje ryzyko przeniesienia polio z krajów afrykańskich, gdzie ta choroba jest wciąż obecna. Wirusy mogą nie tylko rozprzestrzeniać się w wyniku powodu migracji ludności. Na polio narażeni są także podróżni, którzy udają się z wizytą do krajów afrykańskich.

Dlatego w celu utrzymania zdobytej odporności, zabezpieczając się przed ryzykiem zachorowania, niezbędne jest kontynuowanie szczepień wszystkich dzieci w Polsce. Należy zawsze pamiętać, że świat jest otwarty, a ludzie przemieszczają się swobodnie między krańcami państwa.

To, że w jednym kraju pewne choroby przestały występować, nie znaczy, że ta sytuacja może się nie zmienić.

Po pełnym cyklu szczepień szczepionką IPV (przewidzianych w kalendarzu szczepień ochronnych) odporność na zachorowanie utrzymuje się do końca życia.

Źródło: choroby-zakane.mp.pl; szczepienia.pzh.gov.pl;

________

zdrowie.radiozet.pl/nk

Choroba Heinego-Medina

Dziecko cierpiące na poliomyelitisCzynnik chorobotwórczyNazwaPolio virus (wirus)RezerwuarCzłowiekEpidemiologiaDroga szerzeniadroga pokarmowa i kropelkowaLiczba nowych zachorowań w roku według PZH2001: 02002: 22003-2011: 0Występowaniecały świat (1686 w roku 2006[1])PrawoPrzymusowe leczenieTakPodlega zgłoszeniu WHOTak

poliomyelitisICD-10A80A80.0Ostre nagminne porażenie poszczepienneA80.1Ostre nagminne porażenie dziecięce, wirus dziki, importowanyA80.2Ostre nagminne porażenie dziecięce, wirus dziki, tubylczyA80.3Inne i nieokreślone postacie ostrego nagminnego porażenia dziecięcegoA80.4Ostre nagminne porażenie dziecięce – postać nieporażennaA80.9Ostre nagminne porażenie dziecięce, nie określone

ICD-10B91

Choroba Heinego-Medina (łac. poliomyelitis anterior acuta, ostre nagminne porażenie dziecięce, wirusowe zapalenie rogów przednich rdzenia kręgowego, polio, H14, potocznie: heinemedina) – wirusowa choroba zakaźna wywoływana przez wirusa polio, przenoszona drogą fekalno-oralną[2]. Nazwa tej choroby wywodzi się od nazwisk dwóch uczonych, którzy tę chorobę opisali: Jakob Heine (w roku 1840 jako porażenie dziecięce) i Karl Oskar Medin (w roku 1890 jako ostrą chorobę zakaźną). Aby rozpoznać polio, należy wyizolować i zidentyfikować wirusa, czy jest to szczep dziki, czy to zakażenie poszczepienne wirusem po rewersji do pełnej wirulencji.

Oficjalna nomenklatura

Obecnie obowiązująca nazwa choroby to ostre nagminne porażenie dziecięce, po łacinie poliomyelitis.

Infekcja

Do organizmu wirus dostaje się drogą fekalno-oralną, a potem przez nabłonek jelit, gdzie się replikuje. Czas inkubacji to 9 do 12 dni. Następnie atakuje pobliskie węzły chłonne i układ krwionośny. Jest to wiremia pierwotna. Na tym etapie może dojść do wytworzenia przeciwciał, co hamuje rozwój zakażenia. Jest to tzw.

zakażenie poronne. U osób, które nie opanowały pierwotnej wiremii, występuje wiremia wtórna, która jest znacznie bardziej nasilona. Wirusy rozprzestrzeniają się po całym organizmie.

Receptory dla nich znajdują się w wielu komórkach, w tym w komórkach ośrodkowego układu nerwowego, głównie rogów przednich rdzenia kręgowego, rdzenia przedłużonego i mostu.

Przebieg choroby

Przebieg choroby jest różny, od łagodnego do śmiertelnego:

• przebieg bezobjawowy – tak przebiega większość zakażeń poliowirusami.
• zakażenie poronne – występują objawy nieswoiste
• aseptyczne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych (nazywane „jałowym”) – występuje u około 1% zakażonych. Zapalenie ustępuje samoistnie i zwykle nie daje powikłań.
• postać porażenna – rozwija się u około 0,1% zakażonych:
  • postać rdzeniowa – charakteryzuje się porażeniami wiotkimi. Wirus atakuje motoneurony α. Powstałe porażenie jest zwykle asymetryczne. Zaatakowane są zwykle motoneurony grup mięśni proksymalnych (rzadziej dystalnych) kończyn dolnych (niekiedy również górnych). Mięśnie unerwiane przez zaatakowane neurony z czasem zanikają (jest to wynik braku troficznego wpływu acetylocholiny). W przypadku poliomyelitis utrata czucia zdarza się wyjątkowo rzadko, z tego powodu ten objaw z reguły wyklucza zakażenie poliowirusem.
  • postać opuszkowa – częstsza u dorosłych niż u dzieci. W tej postaci wirus atakuje struktury podstawy mózgu w tym jądra nerwów czaszkowych oraz ośrodek oddechowy i ośrodek krążenia w rdzeniu przedłużonym. Stanowi ona bezpośrednie zagrożenie życia.
  • postać opuszkowo-rdzeniowa – obejmuje zarówno rdzeń kręgowy i opuszkę (podstawę) mózgu. Rokowanie jest bardzo złe.
• zapalenie mózgu – bardzo rzadkie, ale zwykle śmiertelne.
• zespół poporażenny – tzw. zespół post-polio, występuje po 25-30 latach u 20-30% osób z przebytym porażeniem. Przyczyna nie jest poznana, ale zaobserwowano, że:
  • choroba obejmuje głównie mięśnie poprzednio względnie zaoszczędzone,
  • choroba postępuje na tyle wolno, że nie prowadzi do wyraźnego upośledzenia czynności mięśni.

Historia

Mężczyzna na ulicy z atrofią i porażeniem prawej nogi i stopy z powodu polio Egipska stela przedstawiającą prawdopodobnie ofiarę polio, 18. Dynastia (1403–1365 BC)

Objawy polio były znane od starożytności. Egipskie malowidła i rzeźby przedstawiają dorosłych ludzi z wiotkimi kończynami oraz dzieci chodzące o lasce. Pierwszego opisu klinicznego dokonał angielski lekarz Michael Underwood w 1789 roku jako „osłabienie kończyn dolnych”[3]. Prace Jakoba Heinego z 1840 roku i Karla Oskara Medina z 1890 roku przyczyniły się do rozpowszechnienia nazwy choroba Heinego-Medina. Do XIX w. występowała sporadycznie, później nastąpiła pandemia, obejmująca głównie półkulę północną.

Liczba zachorowań spadła po wynalezieniu skutecznych szczepionek w latach 1950. i 1960.

(patrz niżej), dzięki czemu polio zostało praktycznie wyeliminowane jako zagrożenie dla zdrowia publicznego w krajach uprzemysłowionych.

Opanowanie choroby w krajach rozwijających się trwało dłużej, w skali światowej programy szczepień wdrożono dopiero w latach 1970. i dopiero wówczas opanowano epidemię polio w większości krajów[4].

W 1988 r., gdy ogłoszono Globalną Inicjatywę na rzecz Eradykacji Polio, choroba dotykała na świecie ponad 1000 dzieci dziennie. Od tego czasu kosztem ponad 11 mld dolarów zaszczepiono ponad 2,5 mld dzieci w blisko 200 krajach. Do końca lat 2010. jedynie trzy kraje nie wdrożyły działań na rzecz zwalczania wirusa polio, dzięki czemu zachorowalność spadła o 99%[4].

Pierwszą kampanię szczepień w Stanach Zjednoczonych rozpoczęto w 1955 roku. W 1994 roku WHO uznała Amerykę za wolną od tej choroby, a w 2001 roku Europę (wcześniej były plany eradykacji do tegoż roku, później data została przesunięta do roku 2005). Obecnie w związku z tymi planami należy informować służby sanitarne danego kraju i WHO o każdym przypadku.

Na początku 2014 roku choroba występowała endemicznie w Nigerii, Afganistanie i Pakistanie, a pojedyncze przypadki stwierdzano w Etiopii, Kamerunie, Kenii, Somalii i Syrii[5]. W 2015 roku ogłoszono wyeliminowanie dzikiego szczepu polio typu II na całym świecie[6], jako że ostatni przypadek zakażenia stwierdzono w 1999 roku. W 2012 r.

zanotowano natomiast ostatni przypadek zakażenia wirusem polio typu 3[4].

Za odkrywcę doustnej szczepionki przeciwko polio uznaje się polskiego badacza działającego w USA, prof. Hilarego Koprowskiego[7].

Szczepienia

Szczepienie doustne szczepionką OPV

Pierwszą skuteczną szczepionką przeciwko polio była szczepionka Koprowskiego – podawana była doustnie i zawierała atenuowanego wirusa. Została wyparta przez szczepionkę Sabina.

Obecnie stosuje się dwie szczepionki, są to:

• szczepionka Salka (w literaturze anglosaskiej IPV – Inactivated Poliovirus Vaccine) – zawiera unieczynnione wirusy podawane pozajelitowo (iniekcja). Wywołuje tylko odpowiedź ogólnoustrojową, wirusy nie kolonizują nabłonka jelit i nie pobudzają produkcji odpowiedniej IgA.
• szczepionka Sabina (w literaturze anglosaskiej OPV – Oral Poliovirus Vaccine, w zależności od ilości typów wirusa (I, II lub III) rozróżnia się: mOPV (monovalent OPV) lub tOPV (trivalent OPV) – jest to szczepionka zawierająca żywe, atenuowane wirusy. Jest podawana doustnie. Jej zaletą jest łatwiejsze podanie, co umożliwia skuteczniejsze szczepienia masowe (zwłaszcza w krajach rozwijających się, gdzie jest to choroba najczęstsza (ogniska endemiczne w Indiach, Pakistanie i Nigerii), a brakuje wykwalifikowanego personelu medycznego). Kolejna przewaga nad szczepionką Salka to wywołanie odporności nie tylko ogólnej, w wyniku przenikania wirusów do krwi, ale i miejscowej, którą stymuluje namnażanie się wirusa w enterocytach. Wirus atenuowany zakaża ponadto osoby nieszczepione na drodze fekalno-oralnej. Ze względu na znacznie większą ilość szczepionych niż chorych teoretycznie szczep atenuowany powinien wypierać ze środowiska szczep dziki. Jej wadą jest możliwość rewersji do formy o pełnej wirulencji w czasie replikacji w enterocycie. Zachorowania poszczepienne zdarzają się jednak rzadko (3,8 przypadków na 10 milionów dawek). W Polsce od 2001 r. odnotowano trzy przypadki zachorowania wywołane wirusem szczepionkowym (po jednym w 2008, 2009 i 2014 r.)[8].

W polskim Programie Szczepień Ochronnych do 2016 stosowało się szczepienie kombinowane. Najpierw otrzymywało się szczepionkę Salka (trzy dawki), a następne pojedynczą dawkę szczepionki Sabina, w 6 roku życia. Od 2016 roku jest stosowana już tylko szczepionka IPV[9].

Zobacz hasło choroba Heinego-Medina w Wikisłowniku

1. ↑ Bill Gates dał 100 milionów na walkę z polio – TVN.
2. ↑ Dennis L. Kasper, Tinsley Randolph Harrison, Eugene Braunwald, Anthony S. Fauci, Stephen L Hauser, Dan L. Longo, J. N. St C. Jameson: Harrison’s principles of internal medicine. New York, N.Y.: McGraw-Hill Medical Publishing Division, 2005, s. 1144. ISBN 0-07-140235-7.
3. ↑ Michael Underwood: A treatise on the diseases of children : with directions for the management of infants from the birth. 1789. (ang.)
4. ↑ a b c GPEI-History of Polio, polioeradication.org [dostęp 2018-02-19]  (ang.).
5. ↑ John Maurice. Polio eradication effort sees progress, but problems remain. „Lancet”. 383 (9921), s. 939 – 940, 15 March 2014. DOI: 10.1016/S0140-6736(14)60452-9. 
6. ↑ Global eradication of wild poliovirus type 2 declared (ang.). polioeradication.org. [dostęp 2016-07-10]. [zarchiwizowane z tego adresu].
7. ↑ Jerzy RobertJ.R. Nowak Jerzy RobertJ.R., Co Polska dała światu, wyd. Wyd. 3. popr, Warszawa: Wydawn. MaRon, 2005, s. 147, ISBN 83-89033-95-X, OCLC 260099425 .
8. ↑ GUS, Zdrowie i ochrona zdrowia w 2015 r., 2017, s. 67, ISSN 2084-0470 .
9. ↑ Szczepienie IPV, „WP parenting” [dostęp 2017-09-24]  (pol.).

• David M. Oshinsky: Polio. Historia pokonania choroby Heinego-Medina. Warszawa: Prószyński Media, 2015. ISBN 978-83-8069-046-2.

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

Kontrola autorytatywna (choroba):

• GND: 4163840-2
• NDL: 00572266
• BNCF: 14577

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Choroba_Heinego-Medina&oldid=60585871”

Polio – objawy, leczenie i przyczyny choroby Heinego-Medina

Spis treści

Co to jest polio?

Polio jest chorobą wywołaną wirusem o tej samej nazwie, należącym do rodziny Picornaviridae. Wirus polio jest bardzo mały – jego materiał genetyczny stanowi pojedyncza nić RNA.

Wirus przedostaje się do organizmu człowieka poprzez jamę ustną, a następnie namnaża się w układzie pokarmowych. Szacuje się, że u 1-2 proc. zakażonych może dojść do rozwoju choroby polio.

Najskuteczniejszym sposobem zapobiegania zakażeniu wirusem polio są szczepienia ochronne. 

Obecnie na świecie dostępne są dwa rodzaje szczepionek:

• OPV (oral polio vaccine) – doustna szczepionka zawierająca atenuowane serotypy wirusa,
• IPV (inactivated polio vaccine) – szczepionka w zastrzyku, zawierająca nieaktywne cząsteczki wirusa. 

Jednakże coraz więcej krajów rezygnuje ze stosowania szczepionki zawierającej żywe szczepy wirusa, a w przyszłości planuje się całkowicie zrezygnować ze szczepionki OPV na rzecz IPV, z uwagi na możliwość rewersji szczepów wykorzystywanych w szczepionkach do typu dzikiego.  

Choroba Heinego-Medina, Poliomyelitis

Choroba Heinego-Medina, Poliomyelitis, nagminne porażenie dziecięce, wirusowe zapalenie rogów przednich rdzenia kręgowego – pod tymi nazwami funkcjonuje choroba polio, co bywa mylące dla wielu pacjentów. Warto zapamiętać, że są to określenia na jedną i tę samą chorobę. 

Pierwsze wzmianki na temat polio pochodzą z 1400 lat p.n.e., jednakże do XX wieku chorobie nie poświęcano wiele uwagi, gdyż zachorowania należały do rzadkości. Dopiero liczne epidemie poliomyelitis w Europie i Stanach Zjednoczonychna początku XX wieku doprowadziły do wzrostu zainteresowania chorobą i wynalezienia szczepionki. 

Reklama

Przyczyny polio 

Dzięki szczepionce opracowanej w latach 50. ubiegłego wieku choroba polio przestała dziesiątkować ludzkość.

Szczepionka sprawiła, że poliomyelitis zostało objęte programem eradykacji prowadzonym przez Światową Organizację Zdrowia.

Mimo, że skutecznie rozprawiono się z wirusem wywołującym poliomyelitis, to naukowcom nadal nie udało się jednoznacznie wyjaśnić mechanizmu rozwoju choroby. 

Wiadomo, że wirus przedostaje się do organizmu poprzez jamę ustną. Wnika do wnętrza komórki chorego za pośrednictwem receptora CD155, gdzie ulega translacji i replikacji. Do namnażania dochodzi w tkankach limfatycznych układu pokarmowego. Następnie wirus jest wydalany z organizmu z kałem. 

Objawy polio

Szacuje się, że objawy chorobowe, związane z wniknięciem wirusa do organizmu, występują u od 4 do 8 proc. osób zakażonych. Wśród objawów wymienia się: 

• gorączkę, 
• ból głowy, 
• ból gardła, 
• zaburzenia żołądkowo-jelitowe, 

U większości natomiast pojawia się bezobjawowa, przemijająca wiremia. Choroba Heinego Medina rozwija się bardzo rzadko – średnio u 1-2 proc. zakażonych i nadal trudno jest ustalić jej patogenezę. 

Polio atakuje układ nerwowy. Skutkuje uszkodzeniem neuronów ruchowych przednich (brzusznych) rogów substancji szarej rdzenia kręgowego, prowadząc do paraliżu. Niekiedy w przebiegu polio dochodzi do zatrzymania oddychania, na skutek paraliżu mięśni, a w konsekwencji do zgonu. W rzadkich przypadkach paraliż wywołany polio może się cofnąć, niemniej u większości chorych jest trwały. 

Leczenie polio

Zanim wynaleziono szczepionkę, każdego roku na chorobę polio umierały tysiące ludzi, a dziesiątki tysięcy dotykał paraliż. W 1916 roku w Stanach Zjednoczonych z powodu polio zmarło 6 tysięcy osób, a 27 tysięcy zostało sparaliżowanych. W latach 50.

notowano około 20 tysięcy zachorowań każdego roku. Dzięki szczepieniom, które rozpoczęto w 1955 roku, w 1960 roku liczba zachorowań w USA zmalała do 3 tysięcy. Pod koniec lat 70. odnotowano 10 przypadków polio, a od lat 80. w Stanach Zjednoczonych nikt nie zachorował.

Ostatnie zachorowania w Polsce miały miejsce w 1982 i 1984 roku. 

Szczepionka jest najskuteczniejszą metodą zapobiegania chorobie. Jeśli jednak choroba się rozwinie, leczenie jest wyłącznie objawowe. W Polsce szczepienia przeciwko wirusowi polio są obowiązkowe i refundowane.

Przeprowadza się je w okresie dziecięcym. Dorośli (o ile byli szczepieni w dzieciństwie) nie potrzebują szczepień, gdyż odporność utrzymuje się przez całe życie.

Wyjątek stanowią osoby, które podróżują do krajów, gdzie polio występuje.

Warto podkreślić, że choroba nadal występuje – głównie w Azji i Afryce, a przerwanie szczepień mogłoby doprowadzić do epidemii. 

Czytaj też: