Porażenie nerwu twarzowego (Bella) – przyczyny, leczenie, objawy, rehabilitacja

Nerw twarzowy (n. facialis) VII jest jednym z dwunastu par nerwów czaszkowych, w skład którego wchodzą włókna ruchowe, czuciowe i przywspółczulne.

Nerw ten dzieli się na gałęzie skroniową, jarzmową, policzkową, brzeżną żuchwy i szyi. Unerwia mięśnie twarzy, ślinianki, błonę węchową nosa, dwie trzecie przednie języka.

Mięśnie podniebienia miękkiego i twardego, a także małżowinę uszną i obszar za uchem.

Przyczyny – porażenie nerwu twarzowego

Porażenie nerwu twarzowego występuje jest zespołem chorobowym o złożonej i często niejasnej etiologii. Najczęściej występuje jako porażenie jednostronne. Najczęstszą [75%] postacią kliniczną uszkodzenia nerwu twarzowego jest tzw. obwodowe uszkodzenie typu Bella. Zwykle nie ma ustalonych przyczyn i występuje niezależnie od wieku i płci.

Porażenie może dotyczyć wszystkich mięśni zaopatrywanych przez ten nerw lub tylko określonych grup mięśniowych, znacznie je osłabiając i zaburzając czucie po tej stronie. Przyczyna wystąpienia obwodowego (porażenie nerwu twarzowego) może być związana z obrzękiem, uciskiem nerwu w wąskim kanale kości skroniowej.

Towarzyszy mu niedokrwienie, niedotlenienie oraz uszkodzenie osłonki włókna nerwowego, a następnie włókna osiowego. Objawy obwodowego porażenia nerwu twarzowego pojawiają się nagle, dając w ciągu kilku godzin pełen obraz chorobowy.

Porażenie wtórne może być powikłaniem w następstwie toczących się procesów patologicznych w obrębie przebiegu tego nerwu (nowotwory podstawy czaszki, zapalenie ucha środkowego, guzy tzw. kąta mózgowo-móżdżkowego).

Nerw twarzowy

Objawy – porażenie nerwu twarzowego

Tempo narastania objawów stanowi kryterium, które pozwala odróżnić porażenie Bella od innych dolegliwości. Przy jednostronnym porażeniu nerwu twarzowego symptomy nasilają się w ciągu kilku dni. Przy pozostałych mogą być rozciągnięte od kilku tygodni do kilku miesięcy.

Porażenie nerwu twarzowego jest różnicowane m.in. z nowotworem gruczołów przyusznych, cukrzycą, boreliozą i HIV.
Czasami zapowiedzią porażenia Bella jest ból w pobliżu ucha, który pojawia się dzień lub dwa przed porażeniem.

Jednym z pierwszych objawów (porażenie nerwu twarzowego) może być gromadzenie resztek jedzenia pomiędzy policzkiem a dziąsłami. Do słabo wyrażonych symptomów zalicza się także zmniejszone mruganie powiekami, nieznacznie upośledzone wydzielanie łez lub łzawienie.

Pogorszenie czucia smaku, nadwrażliwość na dźwięki, zmniejszone wydzielanie śliny. Silniejsze objawy obejmują: unieruchomienie połowy twarzy, asymetrię połowy twarzy, niedomykanie powieki. Ponadto obniżenie kącika ust po stronie uszkodzenia, opadanie powiek, wygładzenie czoła.

Osłabienie funkcji języka, spłycenie bruzdy nosowo-wargowej. Dodatkowymi objawami mogą być: ból ucha, jednostronne upośledzenia czucia smaku, nadwrażliwość na bodźce słuchowe, upośledzenie wydzielania łez.

Kobieta z porażeniem Bella – brak możliwości poruszania prawą częścią twarzy
Kobieta z porażeniem nerwu twarzowego – „krzyczy” tylko połową twarzy

Leczenie – porażenie nerwu twarzowego

W porażeniu kluczową kwestią jest czas reakcji – leczenie powinno być podjęte w najkrótszym możliwym czasie.

Jeśli na etapie diagnostyki wykluczone zostanie przerwanie ciągłości nerwu jako przyczyna dysfunkcji, zalecane jest leczenie zachowawcze oparte na fizjoterapii i przyjmowaniu leków.

Pacjentowi należy stworzyć jak najbardziej komfortowe warunki terapii z zastosowaniem bezpiecznych i skutecznych metod. Celem fizjoterapii jest stworzenie korzystnych warunków do regeneracji nerwu oraz utrzymanie możliwie największej masy mięśniowej do czasu powrotu unerwienia.

Dużą skuteczność w łagodzeniu paraliżu twarzy wykazują zabiegi fizykalne. Powinny wspomagać etapy gojenia, pobudzać naturalny przebieg procesu w celu maksymalizowania jego wydajności. Należy stosować takie zabiegi fizykalne, które wykazują działanie regeneracyjne, przeciwbólowe, poprawiające krążenie obwodowe.

Procesy chorobowe zmieniają potencjał elektryczny uszkodzonych tkanek. W komórkach objętych procesem patologicznym (np. zapalnym) wzrasta opór elektryczny, uniemożliwiający normalizację procesów metabolicznych komórki oraz jej regenerację. Impulsy elektryczne z tkanki nerwowej, których zadaniem jest harmonizowanie procesu regeneracji, nie docierają do chorobowo zmienionych tkanek.

Fizykoterapia a porażenie nerwu twarzowego

W przypadku porażenia Bella, najszybciej jak to jest możliwe można stosować następujące nowoczesne zabiegi fizykalne: terapia energotonowa, magnetostymulacja, magnetoledoterapią, światło widzialne spolaryzowane, mikroprądy a po około 2-3 tygodniach również BMS [biomechaniczna stymulacja mięśni].

Terapia energotonowa – zastosowanie w leczeniu porażenia Bella

Terapia energotonowa opiera się na założeniu, iż zmianom elektrycznym w tkankach towarzyszą zmiany biochemiczne. Główne efekty działania polegają na wprowadzeniu energii do ciała, co aktywuje komórki i witalizuje organizm.

Ponadto wywołują rezonans w celu pobudzenia komórek i ich struktur do drgań, usprawnienia to procesy metaboliczne i zmniejszenie bólu. W związku z powyższym zwiększa się proces dyfuzji w tkankach żywych, normalizuje się aktywność wewnątrzkomórkowego transportu substancji (np. cAMP).

Usprawnia się współdziałanie i komunikacja pomiędzy komórkami dla utrzymania i reprodukcji wymaganych struktur i funkcji tkanek, poprawia się działanie enzymów. Zwiększa się także wydajność miejscowego ukrwienia oraz ilość i rozmiar mitochondriów, zwanych energetycznymi „stacjami mocy”.

W konsekwencji przyspiesza procesy zdrowienia.

Urządzenie do terapii energotonowej HiTop 4 Touch

Magnetostymulacja

Celem magnetostymulacji jest wspomaganie fizjologicznego funkcjonowania organizmu poprzez stymulację naturalnych procesów życiowych. Biologiczne działanie zmiennego pola magnetycznego generowanego przez Viofor JPS jest następstwem elektrodynamicznego oddziaływania tego pola na prądy jonowe w organizmie.

Magnetomechanicznego oddziaływania pola magnetycznego na cząstki z nieskompensowanymi spinami magnetycznymi. Jonowego rezonansu cyklotronowego kationów i anionów płynów ustrojowych organizmu.

W magnetostymulacji, ze względu na bardzo niskie wartości indukcji magnetycznej najistotniejsze są efekty: bioelektryczny, biochemiczny i bioenergetyczny.
Efekt bioelektryczny powoduje normalizację potencjału błony komórkowej.

Biochemiczny polega na zwiększeniu aktywności enzymatycznej oraz procesów oksydoredukcyjnych związanych z ATP. B
Bioenergetyczny jest czynnikiem stymulującym odżywianie i wzrost komórek oraz regulującym procesy międzykomórkowe prowadzące do regeneracji organizmu.

Synergistyczne działanie ledoterapii i magnetostymulacji działa wyjątkowo korzystnie w aspekcie leczenia: analgetycznego, wazodilatacyjnego spazmolitycznego, stabilizującego błony komórkowe neuronów i pobudzającego procesy plastyczności mózgu, co jest szczególnie istotne w terapii z uszkodzeniem ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego.

Światło widzialne a porażenie nerwu twarzowego

Światło widzialne [380-780nm], mimo że zajmuje niewielki zakres widma promieniowania elektromagnetycznego, jest bardzo istotnym czynnikiem dla wszystkich istot żywych, stanowiącym impuls dla wielu procesów życiowych.

Widzialne światło spolaryzowane pochłonięte przez skórę, jest zamieniane przez organizm ludzki w energię elektrochemiczną.

Powoduje to uruchomienie wewnątrz komórek łańcucha biochemicznych reakcji stymulujących prawidłową przemianę materii, procesy regeneracyjne organizmu i wspomaga jego homeostazę.

Mikroprądy

Mikroprąd, czyli przerywany prąd stały o niskim natężeniu (10-900µA ) naśladuje procesy bioelektryczne w tkance nerwowej. Prąd mikroamperowy przywraca równowagę bioelektryczną uszkodzonych komórek, normalizując ruch jonów i rodników.

Zwiększa się synteza ATP- nośnika energii w metabolizmie komórkowym, białek oraz aktywny transport aminokwasów. Procesy te charakteryzują się silnym działaniem analgetycznym w leczeniu wielu zespołów bólowych.

Pobudzeniem procesów regeneracji tkanek oraz przyspieszeniem procesów gojenia się ran i owrzodzeń.

PhysioGo 701I generujący mikroprądy

Stymulacja BMS

BMS – biomechaniczna stymulacja mięśni jest to terapia przy użyciu skośnej (diagonalnej) wibracji o częstotliwości 20-30 Hz. Aplikowana lokalnie na obszar schorzenia.

Rytmiczna fala drgań prowadzi do silnej wewnętrznej stymulacji neuromięśniowej. W wyniku terapii następuje redukcja bólu, normalizacja napięć mięśniowych.

Wzrost wrażliwości receptorów, przyspieszenie metabolizmu na poziomie komórkowym oraz usprawnienie przepływu krwi i limfy.

Porażenie nerwu twarzowego: objawy, przyczyny, leczenie

Nerw twarzowy

Nerw twarzowy jest nerwem ruchowym (choć nie tylko). Jego zadaniem jest więc przede wszystkim poruszanie mięśniami twarzy. Unerwia: mięśnie mimiczne, część mięśni szyi, przednią część języka pod względem smakowym, śliniankę podjęzykową i podżuchwową, gruczoł łzowy i mięsień strzemiączkowy (który chroni ucho przed dźwiękami o dużej energii).

Jakie są objawy porażenia nerwu twarzowego?

Najczęściej dochodzi do porażenia części ruchowej nerwu, po jednej stronie twarzy. Porażone mogą być wszystkie mięśnie ruchowe twarzy lub tylko niektóre ich grupy. Unieruchomienie lub osłabienie siły mięśniowej połowy twarzy jest najczęstszym i najbardziej zauważalnym przez pacjenta objawem.

Twarz staje się asymetryczna, przeciągnięta w stronę zdrową. Fałdy skórne wygładzają się i połowa twarzy robi wrażenie obrzękniętej. Pacjent nie może zmarszczyć czoła, zagwizdać lub wyszczerzyć zębów czy zamknąć oka.

Nie występuje odruchowe zamykanie powieki, więc ciało obce łatwo może wniknąć do worka spojówkowego i być przyczyną procesu zapalnego. Rogówka wysycha, przez co dochodzi do jej owrzodzenia.

Łzy, które normalnie trafiają do kanalika nosowo-łzowego i dostają się do nosa, w porażeniu spływają po policzkach, dając wrażenie łzawienia.

• nadwrażliwość na dźwięki (szczególnie niskie tony),
• zaburzenia odczuwania smaku,
• ból ucha lub okolicy zausznej,
• drętwienie lub mrowienie połowy twarzy,
• nieostre widzenie,
• ślinienie się, trudności w jedzeniu (przygryzanie policzka) i mówieniu (szczególnie spółgłosek “p” i “b”),
• suchość wnętrza nosa i zmniejszenie wrażliwości na zapachy.

W późniejszym okresie wystąpić mogą:

• synkinezy, które pojawiają się w sytuacji, gdy zamierzony ruch jednej części twarzy powoduje ruch innej części twarzy, np. gdy uśmiech czy żucie pokarmów powoduje zamknięcie oka lub gdy zamknięcie oka powoduje uniesienie kącika ust. Jest to wynikiem nieodpowiedniej regeneracji włókien nerwowych, które kierują się do innych grup mięśni niż powinny,
• niezamierzone, okresowe lub stałe skurcze mięśni twarzy.

Przyczyny porażenia nerwu twarzowego

Najczęstszą przyczyną porażenia nerwu twarzowego jest porażenie Bella, które stwierdza się rocznie średnio u 8 000 osób w Polsce. Ryzyko wystąpienia porażenia Bella w ciągu całego życia to 1,6%. Częściej występuje u kobiet w ciąży i u osób, w których rodzinie wystąpił taki typ porażenia twarzy. Porażenie Bella jest idiopatyczne, czyli jego przyczyna nie jest dokładnie znana.

Hipotezy wskazują na wirusa HSV (Herpes Simplex Virus). Nosicielem tego wirusa jest ok. 85-90% z nas, jednak pozostaje on w stanie uśpienia (latencji) u większości osób. Czasem w nie do końca wyjaśnionych sytuacjach dochodzi do jego aktywacji i powoduje on opryszczkę lub prawdopodobnie porażenie Bella.

Inna hipoteza zakłada, że przy ochłodzeniu głowy (tak zwane “przewianie”) dochodzi do skurczu naczyń krwionośnych m.in. w obrębie nerwu twarzowego, czego konsekwencją jest obrzęk nerwu.

Najbardziej krytyczne miejsce przebiegu nerwu to kanał kostny w kości skroniowej, gdzie w przypadku obrzęku dochodzi do zaciśnięcia nerwu, jego niedokrwienia i porażenia. 85% osób z porażeniem Bella w ciągu 3 tygodni od pojawienia się pierwszych objawów powraca do pełnego zdrowia.

U 10% następuje częściowe przywrócenie funkcji porażonego nerwu twarzowego, a 5% osób pozostaje z pełnym porażeniem.

Porażenie Bella stanowi większość przyczyn porażenia nerwu twarzowego (ponad 50%). Inne rzadsze, ale znane przyczyny to: guz kąta mostowo-móżdżkowego, uraz, przewlekła lub ostra infekcja ucha środkowego, Herpes Zoster Virus wywołujący półpasiec, borelioza, nowotwory, stwardnienie rozsiane.

Jakie badania należy wykonać w przypadku nagłego porażenia nerwu twarzowego?

• Pacjent wymaga dokładnego badania laryngologicznego i neurologicznego w celu oceny porażonego nerwu i wykluczenia znanych przyczyn choroby.
• W przypadku podejrzenia zmian w ośrodkowym układzie nerwowym wykonuje się tomografię komputerową lub rezonans magnetyczny głowy.
• Testy elektrofizjologiczne oceniające funkcje nerwu (elektroneurografia) i mięśni twarzy (elektromiografia) stanowią także przydatny element diagnostyki.
• Zalecane są także badania podstawowe z krwi, a poza nimi bardzo istotna ocena w kierunku boreliozy.
• Leczenie porażenie nerwu twarzowego w ostrej fazie

Leczenie powinno być podjęte tak szybko, jak to możliwe. Jeśli przyczyną jest przerwanie ciągłości nerwu (np. uraz, operacja guza leżącego w sąsiedztwie nerwu twarzowego), leczenie polega na operacyjnym przywróceniu ciągłości nerwu.

W przypadku innych przyczyn leczenie w ostrej fazie jest zachowawcze, tzn. pacjent przyjmuje leki i jest rehabilitowany.

Po wykluczeniu znanych przyczyn porażenia nerwu twarzowego (np. borelioza, półpasiec, zapalenie ucha środkowego, uraz) przyjmuje się, ze jest to porażenie typu Bella.

Ponieważ przyczyna porażenia Bella nie jest znana i w niektórych wypadkach wyleczenie następuje spontanicznie, tzn. bez użycia leków, trudno ocenić skuteczność powszechnie stosowanego leczenia. Dlatego proponowane leczenie może różnić się w zależności od ośrodka.

Zasadniczo powinno polegać na zastosowaniu:

• Sterydów, takich jak prednizon, prednizolon czy metylprednizolon, które działają przeciwzapalnie i przeciwobrzękowo.
• Leków antywirusowych, takich jak acyklowir, w przypadku podejrzenia infekcji Herpes Simplex Virus.
• Leków poprawiających mikrokrążenie, które rozszerzają naczynia i poprawiają ukrwienie okolicy nerwu twarzowego.
• Witamin z grupy B,
• Kropli do oczu chroniących rogówkę przed wyschnięciem lub komory wilgotnej zapewniającej odpowiednią wilgotność rogówki.
• Rehabilitacji za pomocą masażu i ćwiczeń wykonywanych w domu, ultradźwięków, lasera, elektrostymulacji, magnetoterapii. Schemat ćwiczeń i zabiegów terapeutycznych powinien być dobrany indywidualnie dla pacjenta przez fizjoterapeutę.

Ponadto pacjent powinien zakładać okulary przeciwsłoneczne, aby chronić oczy przed słońcem i dostaniem się ciała obcego do oka, przebywać w pomieszczeniach o stałej temperaturze, unikać klimatyzacji i długiego CZYTANIA.

Leczenie w przewlekłej fazie

Rehabilitacja. Kontrolne wizyty u fizjoterapeuty powinny być kontynuowane co najmniej rok od pojawienia się pierwszych objawów porażenia nerwu twarzowego. Z czasem okres pomiędzy wizytami powinien się wydłużać (od kilku wizyt tygodniowo w pierwszych tygodniach choroby do kontroli raz na 3 miesiące pod koniec pierwszego roku choroby).

Jeśli rehabilitacja nie prowadzi do satysfakcjonującego odzyskania funkcji nerwu twarzowego i mięśni przez niego unerwianych można rozważyć leczenie operacyjne. Nie jest ono w stanie przywrócić pełnej funkcji nerwu twarzowego, ale często prowadzi do znacznej jego poprawy.

Największym problemem pacjentów z przewlekłym porażeniem nerwu twarzowego jest defekt kosmetyczny twarzy, który często prowadzi do zaburzenia poczucia własnej wartości, wycofania się z kontaktów społecznych i obniżenia jakości życia. Innymi uporczywymi dolegliwościami są: “suche oko”, problemy z przeżuwaniem pokarmów, niewyraźnym mówieniem, ściekaniem śliny z kącika ust czy synkinezy.

Jeśli leczenie operacyjne jest podjęte do 2 lat od wystąpienia pierwszych objawów porażenia, może częściowo przywrócić funkcję nerwu twarzowego.

Po upływie 2-3 lat następuje degeneracja połączeń nerwowo-mięśniowych i mięśnie twarzy nie są w stanie podjąć działania nawet po otrzymaniu nowego unerwienia.

W tej sytuacji można zastąpić niektóre mięśnie twarzy przeszczepem mięśni z innej części ciała pacjenta.

Innym rozwiązaniem są mniej inwazyjne operacje plastyczne bez użycia mięśni poprawiające symetrię twarzy oraz likwidujące niektórej dolegliwości, np. niedomykanie oka.

Leczenie operacyjne dzieli się na dynamiczne (przywracające funkcje nerwowo-mięśniowe, wówczas Pacjent ma możliwość poruszania twarzą, np. zamykania oka czy uśmiechania się) i statyczne (poprawiające symetrię i estetykę twarzy, jednak nie pozwalające na wykonywanie ruchów mimicznych).

Procedury dynamiczne

• Połączenie nerwu twarzowego z nerwem podjęzykowym (Hypoglossal-facial nerve transfer). Wykonuje się, jeśli porażenie nerwu twarzowego trwa krócej niż 2 lata i mięśnie twarzy nie uległy zanikowi na tyle, żeby nie podjąć swojej funkcji po otrzymaniu nowego unerwienia. Połączenie obu nerwów można wykonać na 3 sposoby: użyć cały nerw podjęzykowy (wtedy może dojść do częściowego upośledzenia funkcji języka), użyć część nerwu podjęzykowego (funkcja języka zostaje upośledzona w mniejszym stopniu) lub wykonać tzw. pomost pomiędzy obydwoma nerwami za pomocą nerwu usznego wielkiego. Podczas rehabilitacji pacjent za pomocą ruchów języka “uczy się” ruchów twarzy.

• Połączenie nerwu twarzowego z gałązkami nerwu twarzowego po stronie zdrowej (Cross Facial Nerve Graft). Wykonuje się, jeśli porażenie nerwu twarzowego trwa krócej niż 2 lata i mięśnie twarzy nie uległy zanikowi na tyle, żeby nie podjąć swojej funkcji po otrzymaniu nowego unerwienia. W pierwszym etapie pobiera się nerw łydkowy od pacjenta, który będzie stanowił pomost pomiędzy nerwem porażonym a gałązkami nerwu twarzowego po stronie zdrowej. Następnie wszczepia się podskórnie nad wargą górną pobrany nerw łydkowy i łączy się wyżej wymienione nerwy. W ten sposób nerw twarzowy po stronie zdrowej będzie unerwiał mięśnie mimiczne po stronie chorej.

• Połączenie nerwu twarzowego z gałązkami nerwu mięśnia żwacza (Masseter to facial nerve transfer). Wykonuje się, jeśli porażenie nerwu twarzowego trwa krócej niż 2 lata i mięśnie twarzy nie uległy zanikowi na tyle, żeby nie podjąć swojej funkcji po otrzymaniu nowego unerwienia. Gałązkę nerwu twarzowego prowadzącą włókna do mięśni mimicznych odpowiadających za uśmiech po stronie chorej łączy się z gałązka nerwu mięśnia żwacza również po stronie chorej. Następnie pacjent za pomocą kontroli nerwu mięśnia żwacza “uczy się” uśmiechać.

• Pacjent musi wykazać cierpliwość w procesie zdrowienia po wyżej wymienionych operacjach, ponieważ czas rozpoczęcia przywracania funkcji nerwu może trwać do 6 miesięcy.

• Przeszczep wolnego płata z mięśnia smukłego uda (Gracilis free flap transfer). Jeśli porażenie trwa dłużej niż 2-3 lata i mięśnie twarzy nie są w stanie podjąć funkcji nawet jeśli otrzymałyby nowe unerwienie. W takim przypadku można użyć fragmentu mięśnia smukłego, który znajduje się po wewnętrznej stronie uda, bez istotnego pogorszenia funkcji uda. Fragment mięśnia pobiera się wraz z tętnicą, żyłą oraz nerwem i przeszczepia na twarz doszywając nerw do gałązek nerwu twarzowego po stronie zdrowej lub/i do nerwu podjęzykowego po stronie chorej, a naczynia łączy się z odpowiednimi naczyniami na twarzy. Dzięki skurczowi mięśnia smukłego pacjentowi zostaje przywrócona funkcja uśmiechu.

• Przeszczep mięśnia skroniowego (Temporalis transfer). Wykonuje się, jeśli porażenie trwa dłużej niż 2 lata i mięśnie twarzy nie są w stanie podjąć funkcji nawet jeśli otrzymałyby nowe unerwienie. Fragment przyczepu mięśnia skroniowego znajdującego się na głowie przyszywa się do kącika ust. Pacjent uczy się używać mięśnia skroniowego, który wcześniej był jednym z mięśni używanych do żucia pokarmów, aby uśmiechać się.

Procedury statyczne

• Plastyka opadającego skrzydełka nosa. Za pomocą ścięgna pobranego z mięśnia skroniowego wykonuje się połączenie pomiędzy mięśniem skroniowym a skrzydełkiem nosa i w ten sposób podciągając je do góry, co poprawia drożność jamy nosowej po stronie porażonej.

• Lifting brwi. Polega na podciągnięciu skóry ponad brwią, przez co można pozbyć się opadającej brwi i powieki. Wykonywany jest różnymi technikami chirurgicznymi w sposób tradycyjny lub endoskopowy.

• Repozycja kącika ust. W przypadku gdy pacjent nie może mieć wykonanej operacji przeszczepu mięśnia w celu odtworzenia symetrycznego uśmiechu lub u którego taka operacja nie udała się, można wykonać podciągnięcie kącika ust do góry za pomocą szwów umieszczonych podskórnie w fałdzie nosowo-wargowym, a następnie przeciągniętych do okolicy skroniowej, gdzie zostają one zamocowane.

• Obciążenie powieki złotą płytką lub platynowym łańcuchem. Jeśli w wyniku porażenia nerwu twarzowego pacjent nie może domknąć powieki, wszycie podskórnie płytki lub łańcucha powoduje obciążenie powieki i jej łatwiejsze zamykanie. W przypadku braku tolerancji takiego obciążenia powieki można w każdej chwili usunąć płytkę lub łańcuch.

• Iniekcje botoxu. Botox działa paraliżująco na mięśnie, w które zostaje wstrzyknięty. Poprzez wstrzykiwanie botoxu w odpowiednie miejsca (przewlekle skurczone mięśnie, synkinezy) twarz staje się bardziej symetryczna. Efekt utrzymuje się ok. 6 miesięcy. Po tym czasie, jeśli pacjent jest zadowolony, można powtórzyć iniekcje.

• Kwalifikacja do wykonania wymienionych procedur następuje wyłącznie po indywidualnej ocenie stanu pacjenta przez lekarza. Zapraszamy do umówienia się na wizytę u laryngologa w warszawskim centrum Mille Medica.

Rehabilitacja w porażeniu nerwu twarzowego

Poniższe video przestawia podstawowy zestaw ćwiczeń dla osób z porażeniem nerwu twarzowego. Materiał przygotowany został przez dr. Wojciecha Kukwę i Anitę Trzaskę – fizjoterapeutę we współpracy z Krystyną Jandą i Alicją Przerazińską z Fundacji Na Rzecz Kultury.

Film stanowi jedynie próbkę przebiegu rehabilitacji. Rozpoczęcie ćwiczeń mięśni twarzy każdorazowo wymaga wcześniejszej konsultacji z lekarzem i fizjoterapeutą, aby zagwarantować bezpieczeństwo i efektywność procesu leczenia.

Porażenie nerwu twarzowego – przyczyny, objawy, leczenie

Najczęstszą przyczyną ostrego jednostronnego porażenia nerwu twarzowego jest porażenie Bella, czyli samoistne porażenie nerwu.Częstość występowania porażenia Bella wynosi 20-30 przypadków na 100 tysięcy i stanowi 60-70% wszystkich przypadków jednostronnego porażenia  nerwu twarzowego. Porażenie to występuje niezależnie od płci,  może wystąpić w każdym wieku, średnia wieku jest to 40 lat.Częstość występowania jest najniższa u pacjentów poniżej 10 roku życia, a najwyższa u osób w wieku powyżej 70.Nie stwierdzono że jedna ze stron twarzy ulega porażeniu częściej niż druga.

Samoistne porażenie nerwu twarzowego – obraz kliniczny

Porażenie Bella jest ostrym, obwodowym porażeniem nerwu twarzowego o nieznanej przyczynie. Początek jest nagły i objawy zwykle osiągają największe nasilenie w ciągu kilku dni.

 Oprócz problemów z mimiką twarzy ( opadanie kącika ust, utrata zdolności mrugania, marszczenia czoła, zamykania oka czy szczerzenia zębów), dodatkowe objawy to ból samego ucha lub  ból zlokalizowany  za uchem, drętwienie lub mrowienie po stronie dotkniętej porażeniem, zwykle bez jakiegokolwiek obiektywnego deficytu neurologicznego,nadwrażliwość i zaburzenia smaku, upośledzenie łzawienia oraz utrata czucia głębokiego z obszaru twarzy. Dwustronne, idiopatyczne  porażenie nerwu twarzowego występuje rzadziej niż porażenie jednostronne.  U Około 7% pacjentów u których rozpoznano porażenie Bella może wystąpić nawrót. Średnio ponowne porażenie nerwu występuje po ok 8 – 9 latach od pierwszego epizodu.

Pierwszym etapem w postawieniu diagnozy jest zróżnicowanie czy porażenie nerwu  jest pochodzenia ośrodkowego czy obwodowego, następnie diagnozuje się czy porażenie ma  charakter samoistny, czy jest konsekwencją innych procesów chorobowych toczących się w organizmie.

Porażenie Bella różnicowane jest z porażeniem nerwów w przebiegu cukrzycy, HIV czy boreliozy, porażeniem obwodowym nerwu twarzowego w przebiegu półpaśca, sarkoidozy, nowotworem gruczołów przyusznych czy nowotworem układu nerwowego. Głównym kryterium jest czas narastania objawów – w samoistnym porażeniu nerwu twarzowego gwałtowny, bardzo szybki, natomiast w pozostałych jednostkach chorobowych trwający od kilku tygodni do kilku miesięcy.

Porażenie nerwu twarzowego – leczenie i rehabilitacja

Celem leczenia w ostrej fazie porażeniem Bella jest przyśpieszenie powrotu do zdrowia oraz zapobieganie powikłaniom które mogą dotknąć narząd wzroku. Ochrona oka to przede wszystkim jego nawilżanie oraz jeżeli istnieje potrzeba zaklejanie. W fazie ostrej duże znaczenie ma róniez zastosowanie odpowiedniej farmakoterapii.

Celem leczenia w fazie przewlekłej jest przyśpieszenie regeneracji nerwu (przyśpieszenie powrotu symetrii twarzy oraz funkcji mięśni mimicznych).

W leczeniu przewlekłym główną rolę odgrywa rehabilitacja na którą składają się  przede wszystkim ćwiczenia mięśni mimicznych, stymulacja nerwowo-mięśniowa, masaże oraz fizykoterapia.Należy podkreślić, że im szybciej pacjent rozpocznie rehabilitację, tym szybciej nastąpi powrót do zdrowia.

Ćwiczenia mięśni mimicznych są jednym z podstawowych zadań dla pacjenta z porażeniem nerwu twarzowego. Ćwiczenia te pacjent każdorazowo powinien wykonywać przed lustrem i pod kontrolą fizjoterapeuty.

Ćwiczenia mimiczne to te wymuszające pracę mięśni odpowiedzialnych za mimikę naszej twarzy. Chory ma więc wykonać takie czynności jak np.

zamykanie i otwieranie oczu, dziwienie się, zamykanie i otwieranie ust, uśmiechanie się, marszczenie czoła gwizdanie, wypowiadanie alfabetu czy zaciskanie warg, szczerzenie się i dmuchanie.

Z zabiegów fizykalnych mających wpływ na proces regeneracji nerwu chorym proponuje się biostymulacje laserową, naświetlania lampą sollux, elektrostymulację porażonego nerwu, magnetostymulację czy zabiegi ultradźwiękowe.

Stymulacja nerwowo – mięśniowa wpływająca na powrót nerwu do prawidłowej funkcji może odbywać się również jedną z metod nowoczesnej fizjoterapii ( np. wg metody PNF, Vojty czy Castillo-Moralesa). Wykazano, że stymulacja porażonego obwodowo nerwu tymi metodami jest o wiele efektywniejsza niż stymulacja nerwu prądem elektrycznym (elektrostymulacja czy galwanizacja).

Masaż jest również jedną z form terapii stosowanej w rehabilitacji po porażeniu nerwu twarzowego. Masaż ma za zadanie zmniejszenie napięcia pracujących mięśni. Masujemy obie części twarzy.

Najczęściej u pacjentów wykonuje się masaż klasyczny obejmujący wszystkie cześć twarzy ( tak więc masowane są  warga górna i dolna, broda,policzki, podbródek, nos, okolica brwi, czoło, oraz mięsień okrężny ust i mięsień okrężny oka).

Jeśli jesteś pacjentem po przebytym porażeniu nerwu twarzowego i poszukujesz skutecznej rehabilitacji, nie czekaj i już dziś umów się na wizytę z jednym z naszych specjalistów zajmujących się rehabilitacją pacjentów z porażeniem nerwu twarzowego.

Porażenie nerwu twarzowego rehabilitacja, objawy, przyczyny występowania – Osteo-MED Centrum Rehabilitacji i Osteopatii – rehabilitacja warszawa

Nerw twarzowy

Nerw twarzowy to siódmy z dwunastu nerwów czaszkowych. Składa się z włókien czuciowych, włókien ruchowych i włókien przywspółczulnych. Nerw twarzowy unerwia ruchowo mięśnie mimiczne oraz mięśnie szyi, mięśnie wewnętrzne ucha, skórę małżowiny usznej oraz skórę za uszami. Dodatkowo nerw twarzowy steruje wydzielaniem śliny i łez.

Porażenie nerwu twarzowego to jedno z najpowszechniejszych porażeń nerwów czaszkowych. W jego przebiegu głównie dochodzi do dysfunkcji mięśni mimicznych twarzy. Prowadzi to do np.

trudności w unoszeniu brwi, zamykaniu oczu, zmarszczenia czoła. Porażenie nerwu twarzowego może być jednostronne lub, rzadziej występujące, obustronne.

Wyróżnia się dwa rodzaje porażeń nerwu twarzowego: obwodowe i ośrodkowe.

Porażenie nerwu twarzowego – rodzaje

O obwodowym porażeniu nerwu twarzowego mówimy wtedy, gdy występuje ono w okolicy samych włókien nerwu twarzowego, a objawy widoczne są po tej stronie twarzy, po której uszkodzony jest nerw.

Ośrodkowe porażenie nerwu twarzowego wynika z uszkodzenia jądra nerwu twarzowego w mózgowiu. Objawy pojawiają się w dolnej części twarzy, po stronie nieuszkodzonej jej części.

Porażenie nerwu twarzowego typu Bella jest jednym z częściej występujących. W przebiegu schorzenia dochodzi do paraliżu twarzy, który objawia się defektami w obrębie mięśni mimicznych. Pacjent doświadcza zaburzeń czucia, unieruchomienia twarzy. Ponadto występuję ślinotok, a także obniżenie kącika ust. Pacjenci skarżą się także na nadwrażliwość słuchową.

Porażenie nerwu twarzowego typu Bella- objawy

Do głównych objawów zaliczamy m.in.:

• ślinotok
• trudności z przyjmowaniem pokarmów i płynów
• niezdolność zamykania oka

Ponadto pacjent dotknięty problemem skarży się również na:

• zaburzenia czucia twarzy
• deformacje w obrębie twarzy, niezdolność do unoszenia brwi, marszczenia czoła
• częściowo ograniczona zdolność do odczuwania smaków

Przyczyny występowania porażenia nerwu twarzowego

Porażenie nerwu twarzowego może pojawić się nagle, bez wyraźnej przyczyny. Może być spowodowane np. Ochłodzeniem czy tak zwanym przewianiem. Wśród innych przyczyn wymienia się m.in.:

– wrodzone porażenie nerwu twarzowego, które może być spowodowane wadami  genetycznymi lub porodem przeprowadzonym przy pomocy kleszczy

• borelioza
• ropne zapalenie ślinianki przyusznej
• zapalenie ucha środkowego
• półpasiec
• sarkoidoza
• udar mózgu
• zespół Moebiusa
• aktywna infekcja wirusem opryszczki
• dystrofia miotoniczna
• cukrzyca

Ponadto, do innych czynników predysponujących do występowania porażenia nerwu twarzowego należy:

• zapalenie ucha
• monoukleoza
• ciąża
• nadczynność tarczycy
• niedobór witaminy A
• zatrucia
• nadużywanie alkoholu
• miastenia
• urazy głowy
• stwardnienie rozsiane
• zespół Millarda-Gublera
• zespół Guillain-Barrego

Porażenie nerwu twarzowego rehabilitacja

Rehabilitację przy porażeniu nerwu twarzowego należy podjąć niezwłocznie. Wcześnie podjęte leczenie jest kluczowe w szybkim powrocie do zdrowia.

 Zdarza się, że zgłaszają się do nas pacjenci, u których porażenie nerwu twarzowego wystapiło np. miesiąc wcześniej.

Podczas wywiadu zdrowotnego okazuje się, że poza ćwiczeniami wykonywanymi w domu pacjenci tacy nie mieli wykonywanych żadnych innych zabiegów.

• Program rehabilitacji może składac się z:
• -> terapii manualnej, masaże, trening mięśni
• -> wspomagająco fizykoterapia w tym elektrostymulacja, pole magnetyczne
• -> kinesiotaping czyli aplikacja specjalnych, elastycznych taśm
• -> regularne ćwiczenia mięśni mimicznych

W przypadku porażenia nerwu twarzowego rehabilitacja powinna zostać podjęta natychmiast. Dzięki temu proces leczenia będzie krótszy.

Koszty leczenia porażenia nerwu twarzowego

Trudno jest jednoznacznie wskazać koszty związane z rehabilitacją po porażaniu nerwu twarzowego.

Ilość wizyt wynika ze stopnia porażenia, odstępu czasu jaki upłynął od wystąpienia incydentu do podjęcia rehabilitacji a także zdeterminowania pacjenta do samodzielnej pracy z domu (ćwiczenia mięśni mimicznych).

Im wcześniej zostanie podjęta rehabilitacja tym większe szanse na szybki powrót do zdrowia. Dlatego też już w momencie zaobserwowania pierwszych objawów pacjent powinien zgłosić się na rehabilitację.

Koszt terapii manualnej 30 minut wynosi 100 zł. Zabieg elektrostymulacji= 40 zł. Pozostała fizykoterapia: 20 zł. W naszym centrum obowiązują również pakiety promocyjne. Zapraszamy do kontaktu pod numerem 506-459-870. Chętnie udzielimy wszelkich informacji.

Porażenie nerwu twarzowego gdzie szukać pomocy?

W Centrum Rehabilitacji i Osteopatii Osteo-Med oferujemy Państwu kompleksową rehabilitację wraz z odpowiednią fizykoterapią. Zajmujemy się różnymi przypadkami i dolegliwościami w tym również problemami wynikającymi z porażenia nerwu twarzowego. Jesteśmy czynni od poniedziałku do piątku w godz. 8.00-20.00 dlatego też jesteśmy w stanie zaoferować codziennie w razie potrzeby.

Nasze centrum mieści się przy ul. Romera 10, kl. D domofon 106 Warszawa Ursynów Tel. +48 506 459 870

Samoistne porażenie nerwu twarzowego (Samoistne porażenie nerwu..

Najczęstszym rodzajem porażenia nerwu twarzowego (siódmego nerwu czaszkowego) jest właśnie samoistne  porażenie. Lekarze uważają, że do porażenia przyczynia się zapalenie nerwu twarzowego, które powoduje jego obrzęk. Kiedy nerw pęcznieje, napotyka na twardą powierzchnię czaszki. Z tego powodu dochodzi do ucisku i niedokrwienia. Nie wiadomo jednak, co powoduje obrzęk nerwu.

Takie porażenie może zdarzyć się każdemu, nawet osobom całkowicie zdrowym. Wydaje się jednak, że częściej występuje u kobiet w ciąży, chorych na cukrzycę, grypę, przeziębienie lub po ekstrakcji korzenia zęba. Część środowiska naukowego podnosi również temat potencjalnego powiązania między samoistnym porażeniem nerwu twarzowego a zarażeniem wirusem opryszczki.

Dolegliwość występuje rocznie u około 20 osób na 100 000, przy czym wraz z wiekiem ryzyko wystąpienia porażenia rośnie.

Samoistne porażenie nerwu twarzowego  – objawy

Objawy porażenia Bella zazwyczaj pojawiają się nagle. Niektórzy chorzy skarżą się na ból w uchu 1-2 dni przed wystąpieniem paraliżu. Część osób twierdzi również, że w ostatnich dniach przed porażeniem wszelkie dźwięki wydawały im się dużo głośniejsze niż zwykle.  

Objawy samoistnego porażenia nerwu twarzy zazwyczaj występują tylko po jednej stronie twarzy

• chory nie może zamknąć powieki ani mrugnąć okiem lub powieka opada
• chory nie może unieść brwi
• chory nie może zmarszczyć czoła
• chory nie może odsunąć warg i pokazać zębów
• chory nie może zagwizdać
• łzawienie oka
• ślinienie się
• trudności z przeżuwaniem
• upośledzone wyczuwanie smaków
• drżenie mięśni twarzy
• ból lub drętwienie za uchem

Podczas diagnozowania porażenia Bella należy w pierwszej kolejności wykluczyć inne przyczyny porażenia w szczególności uraz, cukrzycę, nadciśnienie tętnicze, rzucawkę, zakażenie wirusem ospy wietrznej, boreliozę, choroby nowotworowe i inne.

Jeśli po wykonaniu badań diagnostycznych przyczyna porażenia nadal pozostaje nieustalona, można przyjąć, że chory cierpi na porażenie Bella.

Jak długo trwa porażenie nerwu twarzowego?

Osłabienie mięśni twarzy nasila się przez 1-2 dni, wtedy można zauważyć największe zniekształcenia na twarzy. Po tym czasie porażenie powoli zaczyna ustępować, a chory z dnia na dzień czuje się coraz lepiej. Objawy całkowicie ustępują zazwyczaj w ciągu 3 miesięcy, choć u niektórych obserwuje się dłuższy okres regeneracji. W bardzo rzadkich przypadkach objawy mogą pozostać na stałe.

Samoistne porażenie nerwu twarzowego – leczenie

Porażenie Bella, tak jak zaczyna się samoistnie, tak zwykle ma charakter przejściowy i samoistnie się kończy.

Leczenie kortykosteroidami

U niektórych chorych dotkniętych porażeniem możliwe jest leczenie kortykosteroidami. Zwłaszcza w przypadku chorych, u których w obrazie rezonansu magnetycznego widoczny jest obrzęk nerwu.

O włączeniu do leczenia kortykosteroidów każdorazowo decyduje lekarz, należy jednak zaznaczyć, że aby leczenie tą metodą przyniosło najlepsze efekty należy je włączyć do 72 godzin po wystąpieniu pierwszych objawów porażenia.

Acyklowir

Ze względu na potencjalny związek między wystąpieniem objawów porażenia a zakażenia wirusem opryszczki, w terapii chorych stosuje się także acyklowir. Dodatkowo pacjentom podaje się preparaty witaminowe, które zwiększają przewodnictwo nerwowe, tym samym łagodząc objawy porażenia.

Leczenie objawowe

W przypadku części chorych, u których objawy samoistnie ustępują, stosuje się jedynie leczenie objawowe, na które składa się szczególna dbałość o kondycję skóry twarzy oraz nawilżanie oczu.

W przypadku, kiedy na skutek porażenia u pacjenta występuje problem z zamykaniem powieki, oko należy zabezpieczyć przed wysychaniem – aplikując krople nawilżające i opatrując powiekę jałowym gazikiem.

Dodatkowym sposobem na łagodzenie objawów jest masaż mięśni twarzy. W bardzo rzadkich przypadkach, jeśli objawy nie ustępują przez długi czas – lekarz może zalecić operację, aby zmniejszyć nacisk na nerw twarzowy. W przypadkach, kiedy terapia nie przynosi efektu, możliwe jest wykonanie zabiegu rekonstrukcyjnego, którego celem jest przywrócenie funkcji nerwów.  

Źródła: 

Porażenie nerwu twarzowego

Porażenie nerwu twarzowego (tzw. porażenie Bell’a) jest samoistnym porażeniem mięśni połowy twarzy. Twarz unerwiona jest przez dwa nerwy twarzowe (VII nerw czaszkowy). Lewy zaopatruje lewą połowę twarzy, a prawy – prawą połowę twarzy. Porażenie nerwu twarzowego pojawia się często bez konkretnej przyczyny u osób w każdym wieku . Porażenie Bell’a dotyczy jednego nerwu.

Jakie są przyczyny porażenia nerwu twarzowego?

Porażenie Bella jest wynikiem uszkodzenia jądra nerwu twarzowego w pniu mózgu lub jego włókien.

• zespół Moebiusa, rzadki zespół wad wrodzonych , na którego obraz kliniczny składa się szereg zaburzeń neurologicznych. Ludzie z tą chorobą nie mogą się uśmiechać, marszczyć brwi, mrużyć oczu i poruszać nimi.
• sarkoidoza,
• udar mózgu,
• borelioza,
• aktywna infekcja wirusem opryszczki,
• zapalenie ucha,
• cukrzyca,
• dystrofia miotoniczna,
• zespół Guillaina Barego,
• stwardnienie rozsiane,
• cukrzyca,
• miastenia,
• niedobór witaminy A,
• nowotwory ośrodkowego układu nerwowego.

Rodzaje porażenia nerwu twarzowego

• 1) Obwodowe porażenie nerwu twarzowego – występuje wtedy, gdy porażenie zlokalizowany jest w obrębie samych włókien nerwu twarzowego, objawy dotyczą całej jednej strony twarzy po stronie uszkodzenia nerwu.
• 2) Ośrodkowe porażenie nerwu twarzowego – związane jest ono z uszkodzeniem jądra nerwu twarzowego, w jego przebiegu dolegliwości dotyczą przeciwnej co do uszkodzenia strony twarzy, a do tego porażenie dotyczy tylko mięśni dolnej połowy twarzy.
• Jakie są objawy porażenia nerwu twarzowego?

• asymetria twarzy – połowa twarzy jest opadnięta, kącik ust oraz oka jest obniżony, chory odczuwa sztywność połowy twarzy nie mogąc wykonać żadnych ruchów mimicznych,
• niedomknięta powieka przez co chory nie może zamknąć oka oraz pojawia się łzawienie,
• obniżenie kącika ust po stronie uszkodzenia, co przypomina stan po udarze. Chory nie może wyszczerzyć zębów, gwizdać, nadmuchać policzka. Z kącika ust może wypływać ślina,
• wygładzenie czoła, chory nie może go zmarszczyć,
• spłycenie bruzdy nosowo-wargowej,
• jednostronne zaburzenie czucia smaku.

Jak diagnozować porażenie nerwu twarzowego ?

Podstawowymi narzędziami diagnostycznymi w przypadku porażeń nerwu VII są przede wszystkim wywiad i badanie przedmiotowe.

Aby prawidłowo zdiagnozować porażenie nerwu twarzowego oprócz pojawienia się wspomnianych objawów należy wykonać kilka badań . Podstawowymi badaniami jest elektroneurografia oraz elektromiografia.

Pierwsze ocenia stan nerwów obwodowych, a drugie ocenia cechy odnerwienia mięśni. Można dodatkowo wykonać tomografie komputerową kości skroniowych.

Rehabilitacja nerwu twarzowego

Leczenie uszkodzenia nerwu twarzowego powinno być zróżnicowane ze względu na przyczynę. Zazwyczaj sprowadza się ono do terapii przyczynowej i rehabilitacji (leczenie trombolityczne w udarach niedokrwiennych mózgu, leki immunomodulujące w SM, operacje guzów, antybiotyki w boreliozie).

Aby pobudzić nerw twarzowy należy wykonywać kilka razy dziennie ćwiczenia mimiczne oraz wykonywać specjalne techniki masażu. W przypadku idiopatycznego porażenia nerwu twarzowego, czyli tzw.

porażenia Bella (stanowi ok 90%) aktualnie zalecanym postępowaniem jest włączenie leczenia steroidami .

Z reguły rehabilitacja trwa od kilku tygodni do nawet kilku miesięcy w zależności od stopnia uszkodzenia nerwu twarzowego.