Prezbiopia (starczowzroczność) – przyczyny, objawy, leczenie korekcyjne

Fot: kzenon / gettyimages.com

Presbiopia to pojawiająca się z wiekiem wada wzroku, która nie jest typową chorobą oczu, gdyż jest efektem naturalnego starzenia się i pogarszania funkcjonowania jednego z elementów optycznych oka – soczewki. Dzięki różnym możliwościom korekty pacjent może normalnie funkcjonować.

Starczowzroczność (presbiopia, prezbiopia) to wada rozwijająca się po 40. roku życia u większości ludzi. Współczesna okulistyka umożliwia skorygowanie tej wady zarówno metodami zachowawczymi, jaki i operacyjnymi.

Czym jest starczowzroczność?

Starczowzroczność to wada wzroku nazywana inaczej (od łacińskiego jej określenia) presbiopią lub prezbiopią. Nie jest ona typową chorobą oczu, lecz efektem starzenia się z wiekiem soczewki oka.

W warunkach fizjologicznych bierze ona udział w ogniskowaniu obrazu na siatkówce, a także umożliwia akomodację – dostosowywanie oka do obserwowania przedmiotów bliskich albo dalekich.

Zanik tej zdolności jest bezpośrednią przyczyną presbiopii.

Budowa i działanie soczewki oka

Soczewka oka to struktura zlokalizowana we wnętrzu gałki ocznej (za tęczówką). Jej podstawową rolą jest skupianie przechodzących przez nią promieni światła tak, by tworzący się na siatkówce obraz był ostry. Moc optyczna soczewki to ok. 22–25 dioptrii (dla porównania – zwykłe szkło powiększające ma zwykle moc ok. 1,5–3,5 dioptrii).

Soczewka zbudowana jest z elastycznej substancji, która może w pewnym zakresie zmieniać swój kształt. Zawieszona jest na znajdujących się na jej obwodzie więzadełkach, które łączą ją z okrężnym mięśniem rzęskowym, przymocowanym do wewnętrznej powierzchni ściany gałki ocznej.

Jeśli mięsień rzęskowy nie jest napięty, siła sprężystości ściany oka i ciśnienie wewnątrzgałkowe powodują naciąganie więzadełek i delikatne spłaszczanie soczewki. Dzięki temu możliwe jest obserwowanie przedmiotów znajdujących się w oddali.

Kiedy dochodzi do skurczu mięśnia i zmniejszenia napięcia więzadełek, soczewka pod wpływem sił sprężystości przybiera kształt bardziej kulisty, jej moc zwiększa się i można obserwować obiekty znajdujące się bardzo blisko oka.

Objawy starczowzroczności

Starzejąca się soczewka twardnieje i stopniowo traci elastyczność, co zmniejsza jej zdolność do ogniskowania spojrzenia na bliskich przedmiotach. Pacjenci po 40.

roku życia zaczynają mieć problemy z wykonywaniem precyzyjnych czynności manualnych, czytaniem drobnych liter.

Z czasem objawy nasilają się, niewyraźny staje się obraz przedmiotów znajdujących się w nieco większej odległości – tekst na monitorze, jedzenie na talerzu itp.

Osoby z presbiopią zaczynają do czytania stosować coraz mocniejsze oświetlenie.

Jest to zjawisko zrozumiałe z fizjologicznego punktu widzenia – przy intensywnym świetle źrenica zmniejsza się, co zgodnie z zasadami optyki powoduje zwiększenie głębi ostrości i ułatwia czytanie.

Obniżona ostrość widzenia i wysiłek poświęcony na wykonanie niezbędnych czynności powodują jednak zmęczenie wzroku: bóle oczu, głowy, łzawienie, uczucie ogólnego zmęczenia i braku koncentracji.

Starczowzroczność – korekta

Leczenie presbiopii polega na działaniu objawowym, to znaczy na korygowaniu wady tak, by pacjent osiągnął pełną sprawność wzroku. Standardowy proces obejmuje dobranie okularów ze szkłami skupiającymi.

Ponieważ wada nasila się stopniowo, należy chodzić na regularne kontrole lekarskie, by odpowiednio dobierać coraz mocniejsze okulary. Wada stabilizuje się ok. 60.–65.

roku życia, kiedy dochodzi do całkowitego stwardnienia soczewki.

Przepisane przez lekarza standardowe okulary „plusy” służą do czytania, ale pogarszają widzenie na odległość, ponieważ osoba ze starczowzrocznością nie ma już możliwości „regulacji ostrości”. Okulary te są więc zdejmowane (albo zmieniane na słabsze) podczas patrzenia w dal, co jest dość uciążliwe.

Z tego powodu stosuje się obecnie często szkła dwuogniskowe lub progresywne. Mają one strefy pozwalające na czytanie oraz na obserwację odległych przedmiotów. Jeśli są prawidłowo dobrane i odpowiednio osadzone w oprawkach, pacjent po pewnym okresie przyzwyczajania się do takich okularów nie musi ich zdejmować.

Podobną do nich rolę mogą spełniać progresywne soczewki kontaktowe.

Starczowzroczność – leczenie laserem

Dzięki rozwojowi techniki chirurgicznej można presbiopię leczyć za pomocą specjalnego lasera. W trakcie poprzedzonego dokładną diagnostyką zabiegu odparowuje się laserem niewielką warstwę rogówki tak, by zmodyfikować jej kształt.

Zmienia to jej zdolność skupiającą i pozwala nie tylko na korektę starczowzroczności, ale również wcześniej istniejącej krótkowzroczności, nadwzroczności lub astygmatyzmu (niezborności).

Warunkiem zakwalifikowania do zabiegu jest niezmienność wady przez okres od roku do 2 lat, co oznacza, że dopóki moc okularów się zwiększa, nie można wykonać zabiegu. Tego typu korekta pozwala na rezygnację z okularów lub na znaczne ograniczenie konieczności ich używania.

Operacyjne leczenie presbiopii

Chirurgia okulistyczna umożliwia wymianę soczewki oka na sztuczną. Robi się tak najczęściej w przypadku zaćmy, czyli zmętnienia soczewki.

Jeśli podczas operacji wszczepi się specjalną soczewkę progresywną lub akomodacyjną (zmieniającą kształt podobnie do soczewki naturalnej), to można skorygować przy okazji zabiegu presbiopię i uchronić chorego przed noszeniem okularów.

Niektóre ośrodki okulistyczne oferują zabieg „wymiany” stwardniałej soczewki na sztuczną – korygującą starczowzroczność – nawet wtedy, kiedy nie ma objawów zaćmy.

Należy jednak pamiętać o tym, że operacja, choć rutynowa, jest wykonywana wewnątrz gałki ocznej, polega na wprowadzeniu do niej ciała obcego i może spowodować u bardzo niewielkiego odsetka chorych ciężkie powikłania. Dlatego kwalifikacja do tego typu zabiegu wymaga zrozumienia jego istoty i ryzyka, dobrej komunikacji z okulistą oraz zaufania do jego umiejętności.

Czy artykuł okazał się pomocny?

Czym jest prezbiopia i jak ją leczyć?

Na pewno obserwowaliście kiedyś obiektyw aparatu w trakcie zoomowania i dostosowywania ostrości. Oko jest pierwowzorem obiektywu fotograficznego i jego mechanizm działa w podobny sposób. Zjawisko „wyostrzania” przedmiotów w zależności od odległości dzielącej je od naszych oczu nazywa się akomodacją. Zdolność do akomodacji jest zależna od poziomu elastyczności wewnątrzgałkowej soczewki i siły mięśni oczu. Kiedy spoglądamy na coś z bliska, mięsień kurczy się, a soczewka uwypukla. To przejaw doskonałości konstrukcji naszego narządu wzroku, ale nie istnieje mechanizm, który działałby wiecznie bez konserwacji. Najpóźniej w okolicach czterdziestego roku życia soczewka ludzkiego oka zaczyna twardnieć, a mięśnie słabnąć przez co umiejętność akomodacji spada. W przeciwieństwie do wielu dolegliwości związanych z wiekiem, w przypadku prezbiopii (nazywaną również starczowzrocznością lub nadwzrocznością starczą) nie ma programu działań profilaktycznych. Wzrok po 35 roku życia, niezależnie od wcześniej stwierdzonych wad, pogarsza się. Starczowzroczność, w mniejszym lub większym stopniu, dotyka niemal wszystkich ludzi, warto więc jak najszybciej zapoznać się z dostępnymi metodami korekcji.

Jak poprawić wzrok po 35 roku życia?

Nadwzroczność starcza objawia się w pierwszej kolejności pogorszeniem zdolności prawidłowego dostrzegania przedmiotów z bliskiej odległości, a także ogólnym uczuciem zmęczenia oczu, pojawiającym się w ciągu dnia.

Nie należy mylić jej z dalekowzrocznością, której przyczyną jest spłaszczona rogówka bądź za krótka gałka oczna, i która może objawiać się juzż w bardzo młodym wieku.

Prezbiopia, choć u dalekowidza może być bardziej odczuwalna, przebiega niezależnie od pozostałych wad wzroku, dotyka więc zarówno krótkowidzów, jak i astygmatyków.

Wbrew niektórym obiegowym opiniom, nie jest powodowana nadmiarem czasu spędzanego przed monitorem, choć ten cywilizacyjny trend z pewnością nie wpływa korzystnie na nasz wzrok. Starczowzroczność to wynik naturalnego procesu utraty elastyczności przez soczewkę oka, a tym samym jej zdolności do szybkiej zmiany krzywizny.

Trudność w „złapaniu ostrości” przedmiotów czy odczytaniu drobniejszego druku to objawy niezwykle frustrujące, szczególnie dla osób, które na wcześniejszych etapach życia nie potrzebowały korekcji wzroku. Problem może być rozwiązywany chirurgicznie, jak również poprzez odpowiednio dobrane okulary korekcyjne lub soczewki progresywne.

Metoda chirurgiczna polega na wszczepieniu pacjentowi sztucznej soczewki. Zabieg przebiega więc podobnie jak w przypadku leczenia zaćmy. Jeżeli prezbiopia łączy się u pacjenta z dalekowzrocznością, możliwe jest także zastosowanie metody laserowej.

Większość pacjentów decyduje się jednak na nieinwazyjną metodę korekcji prezbiopii i wybiera akcesoria pomocnicze w postaci okularów lub soczewek.

W przypadku obu wyborów istotne jest regularne badanie wzroku, które pozwoli dostosować korekcję do rozwoju wady wzroku.

Korekcja prezbiopii – okulary czy soczewki?

„Okulary do czytania” to archetypiczny atrybut wieku dojrzałego i niegdyś najczęstsza recepta na prezbiopię. Rosnącą popularnością cieszą się jednak soczewki multifokalne.

Kiedyś osoby dotknięte nadwzrocznością starczą, będące jednocześnie krótkowidzami lub zdiagnozowane z inną wadą wzroku, potrzebowały dwóch par okularów. Jednych do lektury, drugich do codziennego funkcjonowania. Odpowiedzią na tę kwestię mogą być szkła okularowe podzielone na strefy o różnych ogniskowych.

Ich dolna część służy do czytania, górna do spoglądania w dal, a środkowa do patrzenia na przedmioty w pośredniej odległości.

Największymi atutami progresywnych soczewek, w porównaniu z okularami, są wyższa wygoda użytkowania i większy zakres działania.

Multifokalne szkła kontaktowe pozwalają na korekcję szerokiego spektrum wad wzroku, od +8 do -8 dioptrii (sprawdź jak dobrać soczewki progresywne). Sprawdzają się także u astygmatyków. Tę właściwość zawdzięczają swojej budowie.

Soczewki asferyczne złożone są ze środkowej warstwy do patrzenia w bliży i zewnętrznej, przeznaczonej do dostrzegania przedmiotów w większej odległości.

W soczewkach dwuogniskowych górna część służy widzeniu w dali, a dolna w bliży, jednak obie płynnie na siebie zachodzą. Istnieją również soczewki umożliwiające symultaniczne dostrzeganie obrazów bliskich i odległych, dzięki koncentrycznemu rozmieszczeniu kręgów z różną ogniskową.

W każdym przypadku wzrok szybko przyzwyczaja się do soczewki i cały proces „wyłapywania ostrości” przedmiotów na różnych dystansach przebiega bardzo naturalnie. Soczewki nie wpływają na nasz wygląd i mogą nam towarzyszyć w różnych okolicznościach, także w trakcie uprawiania sportu.

Dostępne w sprzedaży soczewki progresywne jednodniowe, jak 1-DAY ACUVUE® MOIST MULTIFOCAL, są szczególnie wygodne, ponieważ nie wymagają codziennej pielęgnacji, a dzięki swojemu nawilżającemu materiałowi zapobiegają suchości oka.

Są więc idealnym rozwiązaniem dla wszystkich osób, które w każdym wieku chcą prowadzić aktywny i dynamiczny tryb życia.

Prezbiopia, czyli starczowzroczność – dowiedz się, czym jest

Starczowzroczność – objawy

Ludzkie ciało się starzeje. Proces ten dotyczy również narządu wzroku, szczególnie u osób po 40. roku życia. Prezbiopia, nazywana również starczowzrocznością, dotyka każdego z nas i jest efektem zmian zachodzących w soczewce, a konkretnie w mechanizmie akomodacji oka.

Udział w tej czynności biorą źrenica, mięsień rzęskowy. Wraz z wiekiem soczewka staje się grubsza, mniej elastyczna i trudniej zmienia kształt. A to właśnie zmieniający się kształt soczewki umożliwia skupienie wzroku na obiektach położonych blisko i daleko.

W skrócie, przy spoglądaniu w dal, soczewka robi się płaska, natomiast gdy patrzymy na blisko położony przedmiot, soczewka przyjmuje kształt wypukły. Słabnąca zdolność do akomodacji skutkuje tym, że pogarsza się ostrość wzroku z bliska.

Jeśli zaobserwujemy objawy prezbiopii warto możliwie szybko zgłosić się po pomoc do lekarza (okulista).

Z reguły problemy ze wzrokiem przyspieszają w wieku 40-55 lat. Początkowo proces pogarszania się widzenia postępuje skokami, a następnie nieco spowalnia. Warto zaznaczyć, że starczowzroczność szybciej pojawia się u osób, pracujących wzrokowo. Trudno jednoznacznie wskazać przyczynę prezbiopii, ale przyjmuje się, że dwie główne to:

• zmniejszenie zdolności soczewki do przybierania wypukłego kształtu jako konsekwencja zmiany jej elastyczności;
• zwiększenie objętości i średnicy soczewki wraz z wiekiem, co powoduje zmniejszenie odległości między soczewką a ciałem rzęskowym oraz zmniejszenie napięcia więzadełek Zinna.

Początkowo u osób z prezbiopią pojawiają się problemy z przeczytaniem tekstu w małej odległości od oka, zarówno na papierze, jak i na ekranie telefonu. Wśród objawów występują też niedogodności związane z dłuższym czytaniem.

Jako pierwsze, symptomy obserwują u siebie osoby z dalekowzrocznością, gdyż jednym z mechanizmów radzenia sobie z wadą refrakcji jest wykorzystanie akomodacji oka. Ludzie noszący okulary korygujące krótkowzroczność mogą błędnie uznać, że do czytania już ich nie potrzebują, a ich wada się zmniejsza.

Objawy nie występują nagle, a rozwijają się systematycznie. Po pierwsze, zwiększa się odległość, z jakiej przyglądamy się na położone blisko obiekty. Z czasem symptomy nasilają się, niewyraźny staje się obraz przedmiotów znajdujących się w nieco większej odległości. Trzeba podkreślić, że raczej nie zdarzają się nagłe objawy, np.

brak ostrości widzenia, ból oczu, podwojony obraz. Jeśli takie sytuacje mają miejsce, należy udać się na wizytę do okulisty w celu wyjaśnienia przyczyny zaobserwowanych dolegliwości. Charakterystyczne jest też stosowanie przez osoby z prezbiopią coraz mocniejszego światła.

To naturalne zachowanie, ponieważ przy intensywnym świetle zmniejsza się źrenica, co powoduje zwiększenie głębi ostrości, a w efekcie ułatwienie czytania.

Starczowzroczność – zapobieganie

Prezbiopia jest nieuchronna, gdyż procesu starzenia soczewki nie da się zatrzymać. Problem dotyczy wszystkich, niezależnie czy ktoś do tej pory miał komplikacje ze wzrokiem, czy nie. Po prostu zdolność oka do akomodacji pogarsza się z wiekiem.

Jednocześnie widzenie w dal nie jest w żaden sposób zaburzone, chyba że osoba ma wadę refrakcji (nadwzroczność) występującą wcześniej niż pojawią się objawy starczowzroczności.

Samego procesu starzenia się soczewki nie da się powstrzymać, ale możemy znaleźć sposoby zaradcze i poprawić widzenie, a tym samym komfort naszego życia.

Prezbiopia – ćwiczenia

Jak wiadomo, każdy mięsień, którego się nie trenuje działa słabiej. Wobec tego warto ćwiczyć wzrok, głównie rozluźniając mięśnie wzrokowe. Szczególnie istotne są przerwy przy dłuższej pracy wzrokowej, np. czytaniu, pracy przy komputerze, wykonywane optymalnie co najmniej  1 raz na godzinę, podczas których powinniśmy spoglądać przez ok. 1 minutę w dal.

Starczowzroczność – leczenie

Leczenie starczowzroczności można podzielić na dwie metody: nieinwazyjne (niechirurgiczne) i inwazyjne (chirurgiczne – operacyjne).

Najpopularniejszym rozwiązaniem jest użycie metod nieoperacyjnych, przede wszystkim przez dobranie odpowiednich okularów lub soczewek kontaktowych. Najczęściej wybiera się oddzielnie okulary do czytania i do dali lub prowadzenia samochodu. Można zastosować także szkła dwuogniskowe lub progresywne.

Szła dwuogniskowe mają dwie wyodrębnione części, pozwalające na czytanie oraz na obserwację odległych przedmiotów. Ich wadą jest to, że nie obejmują tzw. strefy pośredniej czyli nie gwarantują pełnej ostrości widzenia przedmiotów usytuowanych pomiędzy bliżą a dalą.

 Inną, droższą opcją, są szkła progresywne, o zmiennej ogniskowej, w których korygowanie obrazu jest płynne. Podobną do nich rolę mogą spełniać progresywne soczewki kontaktowe.

Wśród metod inwazyjnych można wymienić: chirurgię refrakcyjną oraz operacyjną korektę starczowzroczności.

Chirurgia refrakcyjna wykonywana jest najczęściej przy usuwaniu zaćmy (zmętnienia soczewki) i polega na zastąpieniu  własnej soczewki oka, indywidualnie dobraną soczewką sztuczną.

Wszczepiane soczewki mogą być jednoogniskowe, dwuogniskowe lub wieloogniskowe – do ostrego widzenia do bliży, dali i odległości pośrednich.

Współczesna okulistyka w niwelowaniu skutków starczowzroczności wspomaga się również technikami laserowymi, jednak ich zastosowanie jest odmienne niż w leczeniu krótkowzroczności. Najczęściej przy ich użyciu możemy wytworzyć tzw. monowizję, tzn. uzyskać ostre widzenie w jednym oku do dali, a drugim do bliży, co umożliwia rezygnację z okularów, bez konieczności wymiany soczewki.  

Źródła:

1. Kurnik E., Siwiec-Prościńska J.; Soczewki kontaktowe, Okulistyka po Dyplomie, 2017(04);
2. Skonieczna K., Igras E., Czarnota-Nowakowska B.; Podstawy laserowej korekcji wad wzroku, Okulistyka po Dyplomie, 2018(04);
3. Jakubaszko-Jabłońska J., Chourasia G., Jakubaszko J.; Okulistyczne przyczyny bólów głowy, Neurologia po Dyplomie, 2017(05);
4. Grzybowski A., Kanclerz P.; Prezbiopia i sposoby jej korekcji; [w:] Grzybowski A.(red.) Okulistyka, 2018:67-71.

Data dodania: środa, 24 czerwca 2020

Co to jest prezbiopia?

Jeśli masz ponad 40 lat, może zacząć Ci się wydawać, że potrzebujesz dłuższych rąk, aby móc wyraźnie widzieć, co jest napisane w jadłospisie lub gazecie. Jeśli tak właśnie jest, witamy w świecie prezbiopów.

W skrócie prezbiopia (starczowzroczność) to dolegliwość, która dotyka nas wszystkich po ukończeniu 40-45 roku życia. Wtedy to przedmioty znajdujące się w bliskiej odległości stają się zamazane.

Aby wyraźnie widzieć tekst czytanej książki, być może musisz w-y-c-i-ą-g-a-ć ręce, odsuwając ją od oczu. Oczywiście w końcu okaże się, że masz za krótkie ręce.

A więc co można zrobić, aby korygować prezbiopię?

Uściślijmy definicję prezbiopii

Prezbiopia czyli starczowzroczność to fizjologiczny i w pełni naturalny proces, który dotyczy wszystkich ludzi po czterdziestym roku życia.

W gałce ocznej, zaraz za tęczówką, znajduje się soczewka oczna. Pomaga ona w refrakcji, czyli załamywaniu promieni świetlnych w oku i przepuszczaniu światła na siatkówkę. Można ją porównać do soczewki aparatu fotograficznego, którą się odpowiednio reguluje, aby ustawić ostrość.

Z biegiem lat soczewki naszych oczu tracą swą elastyczność, co objawia się pogorszeniem ostrości widzenia- zwłaszcza z bliska i przy niekorzystnym oświetleniu.

Dzieje się to na skutek zmniejszenia lub całkowitej utraty zdolności akomodacyjnych oka, czyli umiejętności polegającej na nastawianiu się tak, by powstał ostry obraz przedmiotów położonych w różnych odległościach.

  Proces ten  ma swój początek już w wieku dziecięcym, jednak znacząco daje o sobie znać dopiero po czterdziestym roku życia, by osiągnąć punkt kulminacyjny w okolicach sześćdziesiątki.

Ogranicza to zdolność oka do dostosowania się do wyraźnego widzenia różnych odległości w takim stopniu, w jakim było to możliwe, kiedy byłeś młodszy. Mimo, że prezbiopia to powszechna dolegliwość,  na szczęście można ją w prosty sposób korygować.

Możliwe, że zastanawiasz się teraz, czy możesz zapobiec prezbiopii stosując specjalną dietę, zażywając jakieś suplementy lub wykonując specjalne ćwiczenia oczu. Niestety nie- nie istnieją sposoby pozwalające uniknąć starczowzroczności.

Jest jednak kilka kroków, które możesz poczynić, aby zaradzić temu problemowi, kiedy już się pojawi.

Jak koryguje się prezbiopię

Na wizytę u specjalisty należy umówić się, jeśli u Ciebie lub członków Twojej rodziny wystąpią objawy przypominające symptomy prezbiopii takie jak

• zamazane widzenie
• trudności z dostosowaniem wzroku do wyraźnego widzenia obiektów znajdujących się w bliskiej odległości
• konieczność odsuwania gazety, książki czy menu w restauracji, by przeczytać ich treść
• odruch odsuwania telefonu w czasie oglądania zdjęć, pisania czy czytania smsów lub wybierania numeru

Co istotne, prezbiopia nie występuje u osób, które nie ukończyły 40. roku życia. Może to natomiast być hyperopia czyli nadwzroczność lub jak się potocznie mówi, „dalekowzroczność”. Objawy nadwzroczności mogą być podobne do prezbiopii, lecz są to dwie różne dolegliwości. (Przeczytaj więcej na temat nadwzroczności.) Może to być również astygmatyzm.

Jeśli natomiast prezbiopia zostanie u Ciebie potwierdzona, czas zastanowić się nad różnymi opcjami jej korekcji.

Okulary dla prezbiopów

W zależności od stanu Twojego wzroku, być może będziesz musiał zakładać okulary wyłącznie do czytania. Z tego względu wiele osób nazywa je „okularami do czytania”. Jeśli jednak nie chcesz używać okularów w miejscach publicznych lub w przypadku, gdy w ogóle nie jesteś zainteresowany tradycyjną korekcją wzroku, możesz również wziąć pod uwagę…

Multifokalne soczewki kontaktowe do korekcji prezbiopii

Dzięki soczewkom wieloogniskowym będziesz mógł czytać z bliska i z daleka i schować okulary do kieszeni. Obecnie dostępne soczewki silikonowo-hydrożelowe zapewniają o wiele większy komfort i można je nosić dłużej niż soczewki sprzed dekady.

Zabieg chirurgiczny korygujący prezbiopię

Alternatywą dla różnych sposobów poprawy ostrości widzenia może być również być zabieg chirurgiczny korygujący prezbiopię.

LASIK lub CK (keratoplastyka przewodzeniowa) jest rozwiązaniem wykorzystującym do korekcji prezbiopii monowizję.

Zasadniczo oznacza to, że w efekcie takiego zabiegu jedno oko będzie odpowiedzialne za wyraźne widzenie przedmiotów odległych, a drugie oko za widzenie przedmiotów znajdujących się blisko Ciebie.

Brzmi dziwnie? Niekoniecznie.

Wracając do naszej analogii z aparatem fotograficznym, to jest trochę tak, jakbyś korzystał z dwóch soczewek – teleobiektywu do robienia zdjęć w dali i jednej soczewki makro do zbliżeń. Istnieją także soczewki kontaktowe do monowizji, dzięki którym można osiągnąć ten sam efekt.

Nie ma potrzeby zamartwiać się problemami ze wzrokiem w prezbiopii. Dotyczy ona nas wszystkich i jak się przekonaliśmy, istnieje kilka sposobów jej korygowania. Jeśli masz ponad 40 lat i zastanawiasz się, czy masz starczowzroczność, umów się już teraz na wizytę z optometrystą.

Ponieważ prezbiopia to proces, który postępuje, a w związku z tym istnieje ryzyko, że będziesz widzieć coraz gorzej, warto podjąć kroki, które mogą Cię przed tym uchronić i pozwolą Ci wyraźnie widzieć otaczający Cię świat.

Nie ma powodu, dla którego miałbyś znosić dolegliwości związane z niewyraźnym widzeniem takie jak bóle głowy, czy ogólny dyskomfort.

Dlatego jeśli zastanawiasz się czy starczowzroczność jest także Twoim udziałem, już dziś umów się na wizytę u optometrysty.

Niczego w tym artykule nie należy interpretować jako porady lekarskiej, nie ma on także na celu zastąpienia zaleceń lekarskich. W przypadku szczegółowych pytań, prosimy o kontakt ze specjalistą.

Prezbiopia (starczowzroczność) – objawy i leczenie

Prezbiopia, czyli starczowzroczność, oznacza pogarszanie się wraz z wiekiem zdolności widzenia, która zaczyna się od kłopotów z czytaniem z bliska najpierw małych liter, potem nieco większych i tak dalej. Najpierw zauważamy, że z bliska druk w książce czy w gazecie staje się zamazany. Potem mamy kłopot z odczytaniem SMS-a, gorzej widzimy szczegóły na ekranie komputera.

Problem dotyka wszystkich, niezależnie od tego, czy cieszyli się dotąd doskonałym wzrokiem, czy też całe życie byli krótko- lub dalekowidzami. Ten proces to wynik starzenia się struktur w oku, odpowiedzialnych za zdolność oka do akomodacji.

Za proces akomodacji oka odpowiada soczewka. I to właśnie, postępujące z wiekiem, zesztywnienie soczewki, odpowiada za starczowzroczność. Po prostu, wraz z upływem lat, nasza soczewka staje się coraz mniej elastyczna i trudniej zmienia kształt.

Działanie soczewki, mówiąc w skrócie, polega na tym, że przy spoglądaniu w dal, robi się płaska, natomiast przy spoglądamy na bliski przedmiot, soczewka zmienia kształt na wypukły. Tyle tylko, że wraz z wiekiem, jest jej coraz trudniej to robić.

Prezbiopii nie da się zatrzymać, jest po prostu nieuchronna. Wszystko zaczyna się mniej więcej w 40 roku życia, problemy z widzeniem pogłębiają się i przyspieszają mocno w wieku 40-55 lat.

Początkowo wzrok pogarsza się skokami, a następnie tempo pogarszania się wzroku nieco łagodnieje. Aby zobaczyć szczegóły w książce, czy na ekranie smartfona, musimy coraz bardziej oddalać je od oczu.

Nadchodzi czas okularów do czytania.

Starczowzroczność to nie tylko trudności z widzeniem z bliska, ale także gorsze widzenie dali oraz wolniejsza adaptacja oka do zmian odległości.

Prezbiopię przyspieszają: długa praca przy komputerze, cukrzyca, stosowanie antydepresantów, leki na alergię, zła dieta, nadużywanie alkoholu.

Samego procesu starzenia się soczewki w oku nie zatrzymamy. Możemy natomiast znaleźć sposoby zaradcze i poprawić widzenie, a tym samym komfort naszego życia.

Generalnie mówi się o metodzie nieinwazyjnej oraz metodzie chirurgicznej korygowania starczowzroczności.

Metoda nieinwazyjna korygowania prezbiopii polega na dobraniu odpowiednich okularów lub soczewek kontaktowych wieloogniskowych. Można – i tak się najczęściej zdarza, dobrać oddzielnie okulary do czytania, widzenia dali czy to prowadzenia samochodu. Albo wybrać okulary dwuogniskowe lub progresywne, o zmiennej ogniskowej, które poprawiają widzenie zarówno z bliska, jak i w dali.

Soczewki dwuogniskowe charakteryzują się tym, że ich górna część pozwala na lepsze widzenie przedmiotów w dali, powyżej 5 metrów, dolna zaś jest do spoglądania z bliska, poniżej 40 cm, a okulary przecięte są poziomą linią. Niestety, mamy wtedy jeszcze strefę pośrednią, której takie okulary nie obejmują. Inną, droższą opcją, są okulary o zmiennej ogniskowej, w których korygowanie obrazu jest płynne.

Istnieją ponadto progresywne soczewki kontaktowe, o specjalnej budowie, ale aby dobrze w nich widzieć, trzeba odpowiednio manewrować głową.

Niektórzy decydują się także na operację. W trakcie takiego zabiegu wszczepia się pacjentowi sztuczną soczewkę, podobnie, jak przy operacji zaćmy. Możliwa jest także laserowa korekta starczowzroczności, zwana techniką LASIK lub keratoplastyka kondukcyjna.

Technikę LASIK stosuje się przy dużej prezbiopii, połączonej z wadą wzroku typu dalekowzroczność.

Keratoplastyka kondukcyjna wykorzystuje sondę, emitującą fale radiowe o wysokiej częstotliwości, w celu obkurczenia włókien kolagenowych rogówki i zmiany jej kształtu. Zabieg stosuje się w średnio zaawansowanej starczowzroczności.

Jesteś po czterdziestce i masz problem z czytaniem? Sprawdź, czy nie jest to starczowzroczność

Starczowzroczność dotyka wszystkich ludzi w pewnym wieku. Charakteryzuje się pogorszeniem widzenia w niedalekiej odległości, co wynika ze zmniejszenia lub utraty zdolności akomodacji oka. Pogarszanie się wzroku jest procesem fizjologicznym wynikającym ze starzenia się organizmu. Można jednak poprawić jakość widzenia za pomocą odpowiednich soczewek. 

Starczowzroczność, czyli prezbiopia, to wada wzroku ściśle związana z postępującym wiekiem.

Starczowzroczność pojawia się wtedy, gdy oko traci zdolność lub zmniejsza się jego zdolność do akomodacji, czy dostosowywania wzroku do oglądania przedmiotów.

Starczowzroczność charakteryzuje się utratą prawidłowego widzenia w bliskich odległościach, co znaczy, że dotknięte nią osoby widzą lepiej z daleka niż z bliska.

Przyczyny starczowzroczności

Oko musi zmienić swą moc skupiającą, by dobrze widzieć. Taki proces nazywa się akomodacją oka, czyli jego „dostosowaniem się”. Za akomodację odpowiada soczewka oczna i mięśnie oczu, które poprzez swoją aktywność wpływają na kształt soczewki, umożliwiając odpowiednie widzenie przedmiotów bez względu na to, w jakiej odległości się znajdują.

W miarę upływu czasu ta naturalna zdolność oka do zmieniania swojej mocy skupiania maleje, a to stopniowe zmniejszanie się możliwości akomodacji spowodowane jest utratą elastyczności soczewki i osłabieniem mięśni, które sterują tym procesem. Skutkuje to pogarszaniem się wzroku, szczególnie możliwością ostrego widzenia z bliska.

Warto wiedzieć, że z wiekiem zmienia się również stopień reakcji źrenicy na światło. Źrenica słabiej reaguje na zmiany w oświetleniu, co skutkuje pogorszeniem się jakości obrazu, w tym głębi ostrości.

ZOBACZ: Astygmatyzm: obraz nieostry, zniekształcony. Na czym polega wada?

Objawy starczowzroczności

Starczowzroczność może występować u wszystkich ludzi, bez względu na wady refrakcji. Natomiast już same objawy starczowzroczności zależne są od refrakcji oka (daleko- lub bliskowzroczności) i mogą pojawić się zarówno przed 40. rokiem życia, jak i znacznie później.

Danuta Stenka o prezbiopii

„… Jakie było moje zdziwienie, gdy po dwóch dniach, już „na sucho” dalej miałam wodę w oczach”… jej wiek ją śmieszy i zupełnie nie odpowiada samopoczuciu, ciszy się, że może wykonywać swój zawód, a problemy ze wzrokiem interpretuje jako ciekawą propozycję od losu „zauważyłam, że okulary mogą być świetną biżuterią”.

Starczowzroczność powstaje na skutek zmniejszania się elastyczności soczewki, która zmniejsza się z wiekiem i już ok. 40. roku życia jest tak mała, że widzenie z bliska sprawia problem. Im bliżej oka znajduje się dany obiekt, tym gorsza jest jego widoczność.

Obrazy widziane z bliska są znacznie mniej wyraźne niż te widziane z daleka. Mniej więcej około 60. roku życia oko już prawie nie akomoduje, czyli nie dostosowuje widzenia do obiektów.

Im starszy jest człowiek, tym jego widzenie będzie gorsze, bo zależy to od naturalnych procesów starzenia się organizmu.

Głównym objawem starczowzroczności jest problem z czytaniem. Większość osób intuicyjnie oddala książkę, gazetę, ekran smartfona, bo lepiej widzą z oddalenia. Czytanie wymaga jednak od nich coraz większego wysiłku i skupienia wzroku, co często skutkuje bólami oczu i głowy. Oddalanie druku jest często pierwszą oznaką problemów ze wzrokiem.

Na czym polega akomodacja oka?

Akomodacja, inaczej nastawność oka polega na dostosowaniu się oka do oglądanych przedmiotów, które znajdują się w różnych odległościach.

Proces ten polega na odpowiednim doborze długości ogniskowej układu optycznego oka, by na siatkówce powstawał ostry obraz oglądanego przedmiotu.

Oko akomoduje, czyli dostosowuje się bez bezpośredniego udziału człowieka. Jest to zjawisko bardzo bardzo naturalne, fizjologiczne.

Leczenie starczowzroczności

Starczowzroczność koryguje się za pomocą soczewek skupiających oznaczanych znakiem plus (+), zarówno za pomocą okularów, jak i soczewek kontaktowych. Często po 40. roku życia konieczne jest noszenie okularów do czytania i wykonywania prac „z bliska”, takich jak szycie, pisanie. W ciągu następnych lat siła okularów musi być zwiększana. 

Osoby z nadwzrocznością wcześniej odczuwają dolegliwości związane ze starczowzrocznością. Zwykle moc ich okularów do czytania musi być większa niż osób bez nadwzroczności. Natomiast krótkowidze znacznie później ujawniają problemy z akomodacją oka.

Presbiopię koryguje się także przy pomocy wszczepialnych soczewek wewnątrzgałkowych, co wymaga jednak przeprowadzenia zabiegu chirurgicznego. Tego typu rozwiązania proponowane są raczej osobom, u  których występuje zaćma i jest wskazane usunięcie soczewki wewnątrzgałkowej. 

Powyższa porada nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku jakichkolwiek problemów ze zdrowiem należy skonsultować się z lekarzem.

Leczenie starczowzroczności

Prezbiopia (tzw. starczowzroczność) jest dolegliwością, której nie da się zapobiec. To dość uciążliwy proces pogarszania się widzenia z bliskiej odległości, powodowany starzeniem się naturalnej soczewki oka i utratą przez nią pierwotnej elastyczności.

Większość osób już po 40 roku życia zauważa u siebie trudności z wyraźnym widzeniem z bliska, zwłaszcza przy słabym oświetleniu. Starczowzroczność potrafi być męcząca, przeszkadza w najprostszych czynnościach, przy odczytywaniu drobnych tekstów, pisaniu czy pracach takich jak szycie i majsterkowanie.

Wraz z wiekiem nasze oczy akomodują coraz trudniej. Z bliska widzimy mniej wyraźnie, więc odsuwamy etykiety, książki i drobne przedmioty coraz dalej od oczu, by móc lepiej się im przyjrzeć. Stąd też prezbiopia nazywana jest syndromem długiej ręki. Jeśli już wcześniej nasz słaby wzrok wymagał stosowania okularów do dali, wówczas konieczne staje się używanie drugiej pary okularów do bliży.

Jak można leczyć starczowzroczność?

Leczenie starczowzroczności jest teraz możliwe dzięki osiągnięciom chirurgii laserowej. Jeden szybki zabieg i żegnamy okulary raz na zawsze!

W leczeniu starczowzroczności stosujemy 2 metody:

• – laserową korekcję wady wzroku PresbyMAX,
• – refrakcyjną wymianę soczewki.

Laserowa korekcja wad wzroku metodą PresbyMAX

PresbyMAX to metoda stosowana u pacjentów ze starczowzrocznością, z reguły powyżej 45. roku życia, zanim dojdzie do zmętnienia soczewki oka i zaćmy. Ten rodzaj laserowej korekcji wady wzroku polega na wielokrzywiznowym modelowaniu powierzchni oka. Uzyskana operacyjnie nowa krzywizna rogówki umożliwia pacjentowi ostre widzenie – bliży, dali i odległości pośrednich.

Zabieg PresbyMAX wykonuje się na obojgu oczach za pomocą lasera ekscymerowego Amaris 750S niemieckiej firmy Schwind.

Nowoczesny laser Amaris 750S umożliwia korygowanie 1 dioptrii w czasie zaledwie 1,5 sekundy, bez zmiany przedoperacyjnych właściwości układu optycznego oka (z wyjątkiem wady sferycznej i cylindrycznej). Widzenie po zabiegu jest dla pacjenta bardziej naturalne, a ryzyko niekorzystnych wrażeń wzrokowych bardzo małe.

Więcej informacji o laserowej korekcji wzroku możesz przeczytać TU.

Refrakcyjna wymiana soczewki

Zabieg refrakcyjnej wymiany soczewki polega na usunięciu naturalnej soczewki pacjenta i wszczepieniu na jej miejsce soczewki wieloogniskowej, np. AcrySof® IQ PanOptix®.

To taka sama procedura, jak w przypadku operacji zaćmy – z tą różnicą, że wraz z wymianą soczewki i korekcją wzroku unikamy zachorowania w przyszłości na zaćmę.

Należy pamiętać, że soczewka własna pacjenta od piątej dekady życia traci swoją przezierność, staje się bardziej żółta, opalizująca, a do tego traci swoje zdolności akomodacyjne. Dlatego w niektórych ośrodkach zabieg nazywa się usunięciem dysfunkcyjnej soczewki.

Naturalna soczewka pacjenta może być usuwana za pomocą lasera femtosekundowego FEMTO LDV Z8 szwajcarskiej firmy Ziemer. To jedyny laser femtosekundowy w mikrochirurgii okulistycznej wykorzystujący impulsy o niskiej energii z wysoką częstotliwością, co zapewnia wyjątkowo delikatną i precyzyjną pracę.

Najwyższa precyzja lasera FEMTO LDV Z8 pozwala na osiąganie doskonałych efektów operacji wzroku, w sposób całkowicie bezpieczny i bezbolesny dla pacjentów. Więcej informacji o tym wyjątkowym laserze można przeczytać TU.

Operacja mikrochirurgiczna usunięcia naturalnej soczewki i wszczepienia sztucznej soczewki wewnątrzgałkowej trwa zaledwie kilkanaście minut. Wykonywana jest w znieczuleniu kropelkowym. Pacjent przebywa w szpitalu kilka godzin i może powrócić do zwykłej aktywności w ciągu paru dni.

Wszczepiana soczewka wieloogniskowa AcrySof® IQ PanOptix:

– zapewnia komfortowe widzenie z dali, bliży i odległości pośrednich,

– umożliwia uzyskanie optymalnego punktu skupienia wzroku na odległości 60 cm, preferowanej przy wykonywaniu codziennych czynności, np. pracy przy komputerze,

– zapewnia najlepsze możliwe widzenie w każdych warunkach oświetleniowych dzięki optymalnemu poziomowi wykorzystania energii światła,- pozwala na uzyskanie doskonałych, przewidywalnych, długoterminowych wyników refrakcyjnych,

– z filtrem UV i dodatkowym filtrem światła niebieskiego chroni siatkówkę przed światłem o wysokiej energii, zmniejszając ryzyko wystąpienia AMD.

W Klinice Okulistycznej OFTALMIKA wraz operacją zaćmy korygujemy również astygmatyzm, który jest trzecią najczęściej występującą wadą wzroku. Wyraźne widzenie po jednoczesnej korekcji astygmatyzmu jest możliwe dzięki zastosowaniu soczewki torycznej, np. AcrySof® Toric.

Warto pamiętać, że wybór soczewki to decyzja, którą podejmuje się tylko raz. Ma ona ogromny wpływ na jakość naszego życia w przyszłości.

Jak wybrać najlepszą metodę leczenia starczowzroczności?

Decyzja o kwalifikacji do zabiegu korekcji starczowzroczności w Klinice Okulistycznej OFTALMIKA podejmowana jest w trakcie wizyty złożonej z:

• – wywiadu medycznego na temat ogólnego stanu zdrowia pacjenta oraz
• – kompleksowej diagnostyki narządu wzroku.

Badanie wzroku nie wymaga szczególnego przygotowania, jedynie osoby noszące szkła kontaktowe muszą zrezygnować z ich noszenia na co najmniej 2–4 tygodnie przed planowaną wizytą. Jest całkowicie bezbolesne i trwa ok. 3 godziny. Część badań wykonuje się po podaniu leku rozszerzającego źrenice i nie można bezpośrednio po nich prowadzić samochodu.

W przypadku wymiany soczewki jednym z kluczowych etapów planowania operacji refrakcyjnej jest obliczenie mocy soczewek wszczepianych na miejsce naturalnej, zmętniałej soczewki pacjenta. W Klinice Okulistycznej OFTALMIKA stosujemy w tym celu biometrię optyczną. Badanie jest bezkontaktowe, nieinwazyjne i trwa tylko kilkadziesiąt sekund.

Podczas wizyty kwalifikacyjnej przeprowadzamy również następujące badania okulistyczne:

• – autorefraktometrię, badanie ostrości wzroku z dali i bliży,
• – badanie w lampie szczelinowej,
• – badanie dna oka,
• – ew. USG gałki ocznej w projekcji B,
• – pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego,
• – badanie liczby komórek śródbłonka rogówki w mikroskopie lustrzanym,
• – w niektórych przypadkach może pojawić się potrzeba wykonania dodatkowych badań specjalistycznych,
• – tomografię optyczną przedniego i tylnego odcinka oka.

• Kwalifikację kończy stwierdzenie braku przeciwwskazań do przeprowadzenia korekcji wzroku oraz wyznaczenie metody i terminu operacji.
•  Przeciwwskazania do zabiegów PresbyMAX lub refrakcyjnej wymiany soczewki
• Przeciwskazaniami do operacji są:

• – niestabilna wada refrakcji (w ciągu roku nie powinna ulec zmianie w przypadku PresbyMAX),
• – alkohol,
• – narkotyki,
• – opryszczka,
• – menstruacja,
• – stany zapalne oczu,
• – odwarstwienie siatkówki,
• – choroby hematologiczne.

U pacjentów ze stożkiem rogówki, blizną na rogówce bądź zbyt cienką rogówką stosujemy refrakcyjną wymiany soczewki. W przypadku chorób endokrynologicznych, laryngologicznych, stomatologicznych, reumatologicznych, neurologicznych, autoimmunologicznych oraz alergii lekarz ustala możliwość wykonania zabiegu po sprawdzeniu badań pacjenta.

Znajdź swój sposób na prezbiopię

Możesz już zapomnieć o noszeniu okularów korekcyjnych, kłopotach z czytaniem etykiet w sklepach i syndromie długiej ręki.

Zadzwoń i umów się na wizytę kwalifikacyjną! Sprawdź, co możemy zrobić, by wyleczyć Twój wzrok raz na zawsze.