Próchnica zębów – przyczyny, rodzaje, etapy, jak wygląda, leczenie, zapobieganie

Próchnica zębów to jedna z najbardziej dokuczliwych i zarazem najczęstszych chorób zębów. Jej przyczyny mogą być różne: od niewłaściwej higieny jamy ustnej, przez nadmierną ilość cukru w diecie, aż do wrodzonego braku szkliwa.

Na próchnicę może zachorować każdy z nas, jednak grupę największego ryzyka stanowią dzieci i młodzież. Ich nawyki dopiero się kształtują, na co dzień naśladują one swoich rodziców i opiekunów, a naukowcy od dłuższego czasu alarmują, że tylko połowa Polaków szczotkuje zęby regularnie rano i wieczorem.

Według najnowszych badań na próchnicę cierpi już ponad 90% dorosłych osób w naszym kraju. Właśnie dlatego tak ważne jest, aby uczyć swoje dzieci tego, w jaki sposób powinno przebiegać właściwe szczotkowanie zębów. W wielu przypadkach pomoże to uniknąć, często stresujących, wizyt u dentysty.

Jaką dietę stosować, by tak się stało? Na co zwrócić uwagę? I wreszcie co zrobić, gdy próchnica zaatakuje nasze zęby lub naszych dzieci? Oto garść najważniejszych informacji.

Co to jest próchnica?

Próchnica to skutek działania bakterii znajdujących się w jamie ustnej na ząb. Bezpośrednią przyczyną jej powstawania jest proces rozkładania przez nie cukrów zawartych w pożywieniu i napojach.

Pokrywające zdrowe zęby szkliwo ulega wówczas osłabieniu, przez co bakterie mogą atakować coraz głębsze warstwy zęba.

Gdyby chcieć odpowiedzieć na pytanie o to, jak wygląda próchnica, należałoby podzielić jej rozwój na dwa główne etapy: początkowo, próchnica przypomina kredowobiałą plamę na gładkiej powierzchni korony zęba.

W późniejszej fazie plama, będąca zapowiedzią ubytku, zmienia odcień na coraz ciemniejszy, aż wreszcie staje się niemal brązowa. Taki wygląd próchnicy świadczy już jednak o zaawansowanej chorobie i niesie ze sobą silne objawy bólowe. Na co dzień warto również pamiętać, że próchnica to choroba zakaźna.

Stadia i rodzaje próchnicy

Pierwszym stadium rozwoju próchnicy jest rozkład cukrów przez bakterie obecne w jamie ustnej. W ten sposób obniżone zostaje naturalne pH, czego skutkiem jest rozpuszczanie się szkliwa i wypłukiwania z niego jonów wapnia, tak ważnych dla zdrowych i mocnych kości.

Kolejnym etapem próchnicy jest osłabienie kości zębowej, przez co staje się ona porowata i wyraźnie podatna na uszkodzenia.

Objawem, który powinien nas zaniepokoić, jest pojawienie się na zębie białej, matowej plamy, która z czasem staje się ciemniejsza na skutek wchodzenia w reakcje z barwnikami z pożywienia i napojów.

Należy wiedzieć, że próchnica początkowa to stan, który można jeszcze zatrzymać, dzięki czemu nie będzie wówczas konieczne borowanie zębów. Dalszy rozwój próchnicy przebiega jednak bardzo szybko. Niewykryte w porę bakterie atakują głębsze partie zęba, niszcząc zębinę. W ten sposób powstaje tzw.

ubytek próchnicowy, który należy oczyścić i wypełnić. Jeśli nie zrobimy tego w porę, istnieje ryzyko całkowitego zniszczenia zębiny przez drobnoustroje, przez co chory ząb będzie wymagał leczenia endodontycznego (tzw. kanałowego). Ból i nadwrażliwość na zmiany temperatury to sygnały świadczące o wystąpieniu ostatniego stadium próchnicy, wymagającego natychmiastowej wizyty u stomatologa.

Leczenie próchnicy w gabinecie stomatologicznym – metody i przebieg

Kiedy okaże się, że nasze zęby zaatakowała próchnica, warto jak najszybciej udać się do profesjonalnego gabinetu stomatologicznego. Wykwalifikowany  personel zdecyduje wówczas, jaki sposób leczenia będzie najbardziej adekwatny do danego etapu rozwoju próchnicy. Najprostszą metodą leczenia próchnicy jest remineralizacja zęba.

Polega ona na oczyszczeniu fragmentu zęba, pokrytego białą, matową plamką, a następnie na pokryciu tej przestrzeni żelem lub lakierem będącym związkiem fluoru. Jeśli dentysta zauważy w jamie ustnej pacjenta początek próchnicy, żaden inny zabieg nie będzie konieczny.

Należy pamiętać, że remineralizacja zęba powinna zostać kilkukrotnie powtórzona, w celu dostatecznego wzmocnienia osłabionej kości i uniknięcia dalszego rozwoju próchnicy.

Jeśli w zębie widoczny jest już choćby niewielki ubytek, należy go wypełnić. W tym celu, dentysta oczyszcza ją z chorej tkanki, a następnie wypełnia wybranym wcześniej przez pacjenta materiałem. Zabiegi plombowania mogą przebiegać przy użyciu: kompozytu lub mieszanek jonomerowych typu cementy glass.

Kiedyś tak popularny amalgamat stosowany był przed laty do wypełniania ubytków w niewidocznej części szczęki, głównie w zębach trzonowych. Wynikało to z tego, że materiał ten, będący połączeniem rtęci i  opiłków metali, miał ciemną barwę, przez co stawał się dobrze widoczny w otoczeniu zębów.

Dziś najczęściej są stosowane plomby kompozytowe, najlepiej spośród wszystkich dostępnych metod dostosowują się do koloru naturalnego zęba pacjenta.

Materiał ten doskonale wiąże się z tkanką zębową i jest trwały, dzięki czemu właściwie wykonane wypełnienie kompozytowe może służyć pacjentowi przez wiele lat.

W ostatnim stadium próchnicy konieczne okazuje się leczenie kanałowe. Leczony endodontycznie ząb staje się podatny na uszkodzenia i z czasem zmienia barwę na ciemniejszą. Przed rozpoczęciem leczenia pacjentowi może zostać podany antybiotyk. Jedna wizyta wystarczy, aby zakończyć leczenie kanałowe.

Alternatywne metody usuwania próchnicy zęba

Obecnie na rynku dostępne są alternatywne metody usuwania tkanki zębowej zaatakowanej przez próchnicę. Należą do nich m.in. żel Carisolv, ICON, ozonoterapia, abrazja powietrzna i metoda laserowa. Wszelkie nowinki ze świata medycyny, pozwalające uniknąć nieprzyjemnego borowania, mogą cieszyć pacjentów.

Jednak zastosowanie którejkolwiek z nich nie przynosi efektów równie dobrych, co tradycyjne użycie wiertła. Ponadto istnieje wiele przeciwwskazań dotyczących zastosowania tych metod, jak choćby ubytki występujące w miejscach trudno dostępnych czy astma.

Mimo to jeśli borowanie wzbudza u nas strach, warto zapytać dentystę o możliwość zmiany sposobu leczenia już podczas pierwszej wizyty.

Próchnica zębów – leczenie domowe

Mimo że na formach internetowych znajdziemy różnorodne propozycje domowych metod leczenia próchnicy, żadna z tych metod nie przyniesie efektów takich, jak wizyta u stomatologa. W zaciszu domowym, próchnicy możemy jedynie zapobiegać, m.in.

przez regularne i dokładne mycie zębów minimum dwa razy w ciągu dnia, a najlepiej po każdym posiłku.

Aby uniknąć wystąpienia próchnicy w obrębie jamy ustnej, warto również ograniczyć spożycie węglowodanów, będących pożywką dla bakterii odpowiadających na wystąpienie ubytków w zębach.

By było bezpieczne i przyniosło oczekiwany efekt, leczenie próchnicy powinno się odbywać w profesjonalnym gabinecie dentystycznym. W Warsaw Dental Center wykwalifikowany personel medyczny dobiera odpowiednią metodę leczenia i dba o komfort, zadowolenie, ale przede wszystkim zdrowie pacjentów.

Higiena jamy ustnej | Podstawy zdrowia jamy ustnej, artykuły, przewodniki i produkty do higieny jamy ustnej

• Czy leczenie kanałowe lub usunięcie zęba będą dla Ciebie odpowiednie? Odwiedź Colgate.pl i dowiedz się więcej na temat obu metod leczenia, a podejmiesz świadomą decyzję.
• Opryszczka jamy ustnej rozpoczyna się od mrowienia. Następnie pojawiają się pęcherzyki, które zaczynają ropieć; przestają być zaraźliwe po zagojeniu się ran.
• Objawy pulsującego i nieprzyjemnego bólu szczęki różnią się w zależności od przyczyny. Tutaj przeczytasz więcej i dowiesz się, jak rozpocząć leczenie tego bólu.
• Soda oczyszczona to łagodny środek ścierny znajdujący się w pastach do zębów i w produktach wybielających zęby. Ale czy ten domowy produkt rzeczywiście je wybiela? Czytaj więcej.
• Stosowanie pasty do zębów na opryszczkę to popularna metoda łagodzenia bólu. Ale czy skuteczna? Poznaj fakty tutaj.
• Przyczyny aft na dziąsłach mogą być czysto behawioralne albo systemowe. Oto niektóre z tych przyczyn i wskazówki, jak zaradzić aftom. Czytaj więcej.
• Ból spowodowany aftami na migdałkach może zaburzyć Twoją codzienną rutynę. Przeczytaj ten artykuł i dowiedz się, jak leczyć afty.
• Odżywiaj się zdrowo, a unikniesz zabiegu założenia plomby. Ta lista zdrowych posiłków wzbogaci Twoją dietę i poprawi stan Twojej jamy ustnej.
• Utrzymujący się nieświeży oddech to powszechny problem. Ocenia się, że dotyka połowy osób dorosłych w którymś momencie ich życia. Wypróbuj 5 sposobów na nieświeży oddech.
• Wysypka związana z ząbkowaniem jest spowodowana nadmiernym wydzielaniem śliny, które podrażnia skórę dziecka. Dowiedz się więcej na Colgate.pl.
• Dla dziecka lub dorosłego, stały lub ruchomy – jest wiele rodzajów aparatów na zęby, a każdy z nich ma swoją cenę. Dowiedz się więcej dzięki Colgate.
• Materiał, położenie zęba i rozmiar korony określają cenę odbudowy. Dowiedz się tutaj, jaki jest średni koszt porcelanowej korony.
• Jeśli dokucza Ci ropień zęba, wypróbuj domowe sposoby. Tutaj znajdziesz 4 metody, które pozwolą Ci złagodzić ból.
• Rozcięcia na dziąsłach powstają bardzo łatwo, np. po ześlizgnięciu się szczoteczki do zębów. Nie popsuj sobie dnia i udaj się z objawami do dentysty.
• Drożdżyca może spowodować infekcję zwaną grzybicą jamy ustnej. Dowiedz się, jakie są jej przyczyny i jak szybko zaradzić chorobie.
• Czy olej kokosowy naprawdę wybiela zęby? Dowiedz się więcej o tym domowym sposobie, zanim włączysz go do codziennej rutyny pielęgnacyjnej. Odkryj więcej.
• Czy wypełnianie zęba boli? Zakładanie plomby może powodować pewien dyskomfort. Jakie wrażenia będą towarzyszyć Ci podczas zabiegu? Dowiedz się tutaj.
• Gaz rozweselający lub podtlenek azotu jest stosowany przez dentystów jako metoda znieczulenia miejscowego. Dowiedz się więcej na Colgate.pl
• Jeśli masz ubytki, Twoje zęby stają się nadwrażliwe na ciepłe i zimne posiłki, a nawet na słodycze. Najlepiej wtedy założyć plombę. Czytaj więcej.
• Ból zębów towarzyszący zapaleniu zatok, spowodowany ciśnieniem w jamie nosowej, może być naprawdę dotkliwy. Wypróbuj pięć domowych sposobów łagodzenia bólu i przywracania komfortu w jamie ustnej.
• Nie pozwól, aby białe plamy na zębach przyćmiły Twój uśmiech! Możesz pozbyć się tych przebarwień szybciej niż myślisz. Tutaj dowiesz się więcej o leczeniu i zapobieganiu.
• Nieświeży oddech z ust, podrażnienie i białawe plamy na tylnej części gardła to tylko niektóre z objawów kamieni migdałków. Dowiedz się więcej na Colgate.pl.
• Kserostomia, bardziej znana jako suchość w jamie ustnej, może wydawać się niegroźna, ale może wywołać poważne powikłania. Dowiedz się, jak im zapobiec.
• Chociaż zęby mleczne są u dzieci zupełnie normalne, w niektórych przypadkach mogą wiązać się ze stanem chorobowym. Tutaj dowiesz się więcej o spóźnionym ząbkowaniu.
• Aparat ortodontyczny pomoże Ci zachować piękny uśmiech. Choć z czasem zaczyna się zużywać, możesz o niego odpowiednio zadbać i wydłużyć okres jego przydatności.
• Czasami infekcjom jamy ustnej można zapobiec stosując odpowiednią higienę. Występują jednak przypadki, które wymagają większej uwagi. Zobacz jakie!
• Z czego robi się protezy zębowe w XXI wieku i jakie są korzyści płynące z nowoczesnej technologii? Dowiedz się więcej tutaj.
• Korony na zęby dostępne są w wielu różnych wersjach. Zanim zdecydujesz się na jedną z nich, poznaj jej funkcje. Tutaj znajdziesz artykuł, który ułatwi Ci wybór.
• Założenie korony zaleca się w przypadku słabych zębów lub przebarwień, a także w celach kosmetycznych. Wybierz rodzaj korony i dowiedz się tutaj, czego możesz się spodziewać.
• Pasta do zębów bez fluoru jest najlepszą alternatywą dla osób wrażliwych na fluor. Poznaj jej 6 naturalnych składników które pomagają chronić Twoje zęby.
• Aparat ortodontyczny to znaczna inwestycja, a cena jego naprawy to duży wydatek dla twojej rodziny. Dowiedz się, jak o niego dbać, aby służył jak najdłużej.
• Jest wiele sposobów na poprawę koloru Twoich zębów, a laserowe wybielanie zębów staje się jednym z najpopularniejszych. Poznaj zalety tej procedury.
• Ochrona szkliwa, delikatność, a zarazem skuteczność – to najwazniejsze cechy najlepszej pasty wybielającej.
• W ostatnich latach, gdy aparaty ortodontyczne stają się coraz mniejsze i mniej widoczne, nosi je coraz więcej osób dorosłych
• Dzięki wiedzy o objawach najczęstszych chorób dziąseł będziesz w stanie szybko wykryć problem i odpowiednio zareagować. Poznaj je tutaj.
• Jeśli dokucza Ci ból zęba, być może konieczne będzie leczenie kanałowe. Czy jest bolesne? Przeczytaj ten artykuł i dowiedz się, czego możesz się spodziewać.
• Brodawki międzyzębowe rozwijają się na dziąsłach między zębami. Chroń swoje dziąsła, używając szczoteczki międzyzębowej i badając cztery opisane objawy.
• Czarny kamień nazębny tworzy się poniżej brzegu dziąsłowego i powoduje wiele problemów. Możesz im zapobiec na czas – odwiedź stronę Colgate.pl.
• Ból języka może stać się prawdziwym utrapieniem. Które objawy powinny skłonić Cię do wizyty u dentysty lub lekarza? Dowiedz się więcej.
• Zgrzytanie zębami to inaczej bruksizm. Prowadzi do bólu, czasami nawet do wyraźnego zniszczenia zębów. Poznaj proste sposoby, aby temu zapobiec.
• Ząbkowanie wcale nie musi być takie straszne – wystarczy odpowiednia wiedza, abyś mogła cieszyć się tym etapem rozwoju Twojego dziecka.
• Nikt nie chce, aby rozwinęły się u niego afty. Są bolesne, a ich leczenie zwykle wymaga czasu. Na szczęście te wskazówki i produkty pomogą Ci złagodzić ból. Poznaj je.
• Istnieje kilka chorób, które przyczyniają się do występowania bólu szczęki. Dowiedz się, jakie są przyczyny i sposoby leczenia tego bolesnego problemu
• Zęby trzonowe podatne są na pęknięcia, ponieważ oddziałuje na nie większość siły nacisku generowanej podczas żucia. Co można zrobić, aby złagodzić ból spowodowany pękniętym zębem? Dowiedz się tutaj.
• Dowiedz się, jak przestać zaciskać zęby w nocy. Ten powszechny nawyk jest przyczyną wielu poważnych problemów z zębami. Odwiedź stronę Colgate.pl.
• Jeśli podczas nitkowania krwawią Ci dziąsła, zmień rutynę pielęgnacji jamy ustnej. Oto wskazówki, jak możesz tego dokonać.
• Zgrzytanie zębami w czasie snu, czyli inaczej bruksizm, to częsta przyczyna bólu szczęki, głowy lub zębów. Te proste kroki pozwolą Ci złagodzić wszelki dyskomfort.
• Silne zęby to zdrowe zęby. Zadbaj o swój uśmiech i dowiedz się, jak wzmocnić zęby, stosując 5 prostych metod. Odkryj więcej.
• Gumki ortodontyczne stanowią istotną część zabiegu, ponieważ zapewniają prawidłowe ułożenie zębów i szczęki. Więcej informacji dotyczących korzyści znajduje się tutaj.
• „Ubytki” jest to inne określenie próchnicy zębów. Bardzo duży wpływ na próchnicę ma tryb życia. Dowiedz się, jak rozpoznać ubytki w zębach i jak im zapobiegać.
• Fluor to pierwiastek występujący w całej skorupie ziemskiej i bardzo rozpowszechniony w przyrodzie. Fluor zawarty jest w niektórych pokarmach i źródłach wody.
• Jeżeli woda butelkowana jest Twoim głównym źródłem wody, możliwe jest, że nie przyjmujesz wystarczającej ilości fluoru.
• Ze względu na to, że implanty zrastają się z kością szczęki, zapewniają one stabilną podporę dla sztucznych zębów.
• Ortodoncja jest dziedziną stomatologii, która zajmuje się korygowaniem nieprawidłowego ustawienia zębów i szczęk.
• Płukanie gardła wodą z solą nie zastępuje nowoczesnych sposobów higieny zębów, ale może być stosowane pomocniczo zarówno u dorosłych, jak i u dzieci.
• Na dobry początek warto zapytać o kogoś godnego polecenia osób, którym ufasz — przyjaciół, rodzinę, znajomych, współpracowników, farmaceutę lub lekarza rodzinnego.
• Wizyta u dentysty nie kojarzy się nam dobrze. Jednak przeglądy stomatologiczne są niezbędne dla zdrowia zębów i jamy ustnej. Przygotuj się na wizytę u stomatologa.
• Suchość w ustach od czasu do czasu jest normalna. Co zrobić, gdy suchość w jamie ustnej nie mija? Poznaj sprawdzone sposoby na wysuszoną śluzówkę jamy ustnej.
• Tak, leki mogą wywierać skutki uboczne w jamie ustnej, z których najczęstsze jest uczucie suchości.
• Bez względu na to, czy odczuwasz silny strach przed dentystą, czy tylko niewielki lęk, możesz sprawić, aby Twoja następna wizyta stała się pozytywnym doświadczenie.
• Protezy zębowe zastępują brakujące zęby.
• Wypełnienie zęba jest metodą przywracania prawidłowej czynności i kształtu zęba uszkodzonego przez próchnicę. Poznaj rodzaje wypełnienia. Jakie jest najlepsze?
• Bruksizm, czyli zgrzytanie zębami w nocy, może powodować bóle głowy i szczęki, ale także doprowadzić do ścierania zębów i chorób przyzębia. Poznaj metody leczenia.
• Colgate offers articles on the advantages of dental visits, x-rays, information for fillings, crowns/bridges, root canal, periodontal disease, dentures, tooth removal, anesthesia, sealants and more.
• Nie każdy jest kandydatem do wybielania zębów. Wybielanie nie jest zalecane w przypadku obecności wypełnień w kolorze zębów, koron, nasadek lub kleju na przedniej powierzchni zębów
• Nieprzyjemny zapach z ust może mieć przyczyny w chorobach ogólnoustrojowych, chorobach jamy ustnej lub w nieprawidłowej higienie. Wylecz nieświeży oddech.
• Ropień zęba czy ropień na dziąśle to częste infekcje jamy ustnej. Dowiedz się o różnych rodzajach ropni, o ropniu zęba i dziąsła, a także o tym, jak im zapobiegać.
• Prawidłowe szczotkowanie zębów trwa co najmniej 2 minuty. Ważna jest także technika. Dowiedz się, jak prawidłowo myć zęby, aby cieszyć się zdrowym uśmiechem.
• Wybielanie zębów to zabieg rozjaśniający zęby, usuwający przebarwienia i korygujący różnice w barwie. Dowiedz się więcej o procedurach i rodzajach wybielania.
• Stosując informacje przedstawione w niniejszym poradniku, Ty i Twoja rodzina możecie zachować zdrowe zęby i dziąsła przez całe życie. Jako rodzic, możesz pracować ze swoimi dziećmi, aby pomóc im zrozumieć, dlaczego prawidłowa higiena jamy ustnej jest ważna — jak również nauczyć je prawidłowych nawyków!
• Odpowiednie używanie nici dentystycznej do czyszczenia zębów pozwala usuwać płytkę nazębną i resztki pokarmowe z miejsc trudno dostępnych dla szczoteczki do zębów.
• Owrzodzenia, opryszczka, leukoplakia i pleśniawki to częste podrażnienia i uszkodzenia jamy ustnej. Zobacz, jakie są objawy, przyczyny i sposoby leczenia.
• Jak myć zęby? Jak używać nici dentystycznej? Dowiedz się, jak wykonywać codzienną higienę jamy ustnej, aby cieszyć się zdrowymi zębami i pięknym uśmiechem.
• Kamień nazębny powoduje choroby zębów i odbiera estetykę uśmiechowi. Jak wygląda usuwanie kamienia nazębnego? W jaki sposób można zapobiec jego powstawaniu?
• DSSŻ, czyli dysfunkcja stawu skroniowo-żuchwowego, oznacza nieprawidłowe działanie przegubu łączącego szczękę górną i dolną. Poznaj objawy i leczenie DSSŻ.
• Po doświadczeniu dyskomfortu lub przy sprawdzaniu jamy ustnej możesz zauważyć na języku białą plamkę. Sprawdź czy to nie afta lub grzybica jamy ustnej.
• Płytka nazębna nieusuwana zmienia się w kamień nazębny i powoduje choroby zębów oraz dziąseł. Jak tworzy się płytka nazębna, z czego się składa i jak ją usunąć?
• Sprawdź, czy trzeszczenie w stawie skroniowo-żuchwowym to tylko chwilowy problem, czy też objaw bardziej zaawansowanej dysfunkcji stawów skroniowo-żuchwowych.
• Zastanawiasz się nad aparatem na zęby Invisalign? Invisalign to leczenie ortodontyczne, ale znacznie różniące się od standardowych aparatów ortodontycznych.
• Ekstrakcja zęba (usuwanie zęba) to zabieg ostateczny, gdzie zawiodły leczenie i zabiegi stomatologiczne. Dowiedz się, jakie są zalecenia po wyrywaniu zęba.
• Czerwone krostki czy kropki na podniebieniu mogą mieć różne przyczyny. Mogą być to afty, kandydoza lub pryszczyca. Poznaj przyczyny, objawy i leczenie.
• Zmagasz się z bólem pod koroną zęba? Może to być stan zapalny, który należy skonsultować z dentystą. Nieleczony może okazać się niebezpieczny dla zdrowia.
• Nasze zęby to nie tylko ozdoba uśmiechu, ale ważny element w procesie spożywania pokarmów. Dowiedz się jak, zbudowany jest ząb oraz jakie mamy rodzaje zębów.
• Ukruszony, złamany, pęknięty czy wybity ząb wymaga natychmiastowej opieki. Co należy robić? Należy niezwłocznie skonsultować się z dentystą i rozpocząć leczenie.
• Ukruszony, złamany, pęknięty czy wybity ząb wymaga natychmiastowej opieki. Co należy robić? Należy niezwłocznie skonsultować się z dentystą i rozpocząć leczenie.
• Istnieją rozwiązania, które możesz zastosować w domu i które mogą pomóc w skutecznym leczeniu cofających się lub opadających dziąseł. Dowiedz się więcej.
• Od czego zależy nasz naturalny kolor zębów? Jaki wpływ mają czynniki zewnętrzne – jedzenie, używki na przebarwienia na zębach? Jak bezpiecznie wybielić zęby?
• Choroby przenoszone drogą płciową (STD): rzeżączka, chlamydia, kiła czy opryszczka mogą wystąpić także w jamie ustnej i gardle. Poznaj objawy i sposoby leczenia.
• Kluczem do zapewnienia sobie jasnego i zdrowego uśmiechu przez całe dorosłe życie jest dbanie o właściwą higienę jamy ustnej.
• Wyrwanie zęba mądrości wiąże się z przestrzeganiem kilku zaleceń dotyczących picia alkoholu czy jedzenia. Dowiedz się, czy można pić alkohol po ekstrakcji ósemki.
• Poparzenia języka czy jamy ustnej wymagają szybkiej reakcji pozwalającej uśmierzyć ból. Na szczęście istnieje kilka skutecznych rozwiązań. Dowiedz się więcej.
• Wybielanie zębów to coraz popularniejszy zabieg. Jakie są metody wybielania zębów u dentysty, kosmetyczki i w domu? Ile kosztuje wybielanie zębów? Sprawdź!
• Najnowsze badania sugerują istnienie związku pomiędzy chorobami dziąseł a cukrzycą. Jeśli masz cukrzycę, warto zwrócić szczególną uwagę na zęby i dziąsła.
• Ropień zębowy i ropień dziąsła mogą dotknąć każdego z nas. Wejdź i poznaj objawy ropni, jak je skutecznie leczyć stomatologicznie oraz zapobiegać ropniom jamy ustnej.
• Recesja dziąseł to cofanie się dziąseł prowadzące do niebezpiecznych schorzeń zębów i jamy ustnej. Jak leczyć odsłonięte dziąsła? Poznaj zabiegi stomatologiczne.
• Bardzo szeroki wybór różnych kształtów, rozmiarów i rodzajów szczoteczek do zębów sprawia, że podjęcie decyzji o ich zakupie może wprawić w zakłopotanie.
• Wiedza o przyczynach nieświeżego oddechu jest bardzo przydatna, ponieważ może on być oznaką poważnych
• Szczotkowanie zębów nie zawsze pomoże na nieświeży zapach z ust u dzieci. Oto 5 zaskakujących przyczyn tego zjawiska.
• Jeśli naprawdę chcesz się dowiedzieć co może być przyczyną nieświeżego oddechu, umów się na wizytę u stomatologa.
• Obrzęknięte dziąsła to częsty problem, który może mieć różne przyczyny. Jeśli obrzęk dziąseł utrzymuje się u Ciebie.

Próchnica u dzieci – przyczyny zapalenia miazgi, skutki zdrowotne i leczenie próchnicy u najmłodszych

Próchnica u dzieci jest najczęściej diagnozowaną przewlekłą chorobą wieku dziecięcego. Często nazywana jest również terminem próchnicy butelkowej lub początkowej, gdyż dotyczy zębów mlecznych wyżynających się w okresie wyłącznego karmienia mlekiem kobiecym lub modyfikowanym.

Wpływ na rozwój próchnicy ma wiele czynników, z których większość może zostać wyeliminowana, co uchroni przyszłego dorosłego przez poważnym zapaleniem miazgi zębowej. Leczenie próchnicy u dzieci to w dużej mierze ograniczanie zachowań przyczyniających się do jej rozwoju, z drugiej strony terapia stomatologiczna.

Metodami wykorzystywanymi w leczeniu próchnicy są lapisowanie, remineralizacja, uzupełnianie ubytków, korony zębowe, a w skrajnych przypadkach usunięcie zęba.

Zęby to kluczowe elementy w budowie aparatu żucia. Wbrew pozorom nie służą wyłącznie konsumpcji, ale pełnią ważną rolę w mówieniu i wymawianiu głosek, wyrażaniu emocji poprzez uśmiech, a także nadają twarzoczaszce estetyczny wygląd. Dorosły człowiek ma po 16 zębów stałych w dolnej i górnej żuchwie, a dziecko do 6. roku życia natomiast po 10 zębów mlecznych.

To w jakim stanie zdrowotnym ma zęby dorosła osoba, wynika z dbania o nie w wieku dziecięcym. Próchnica u dzieci nie kończy się bowiem po uzyskaniu pełnoletności – nieleczona nasila się wraz z wiekiem prowadząc do poważnych konsekwencji, z których najpoważniejszą jest przedwczesna utrata zębów.

Czym jest próchnica u dzieci i jak wygada?

Próchnica jest chorobą przewlekłą podobnie jak cukrzyca typ 2, a jednocześnie zakaźną, ponieważ wywołują ją bakterie. W obecnych czasach próchnica jest jednym z najbardziej rozpowszechnionych problemów zdrowotnych, a według niektórych naukowców to najczęściej diagnozowana przypadłość wśród dzieci.

Proces wyżynania się zębów mlecznych u dzieci rozpoczyna się już w 6. miesiącu życia. To jednocześnie czas, kiedy można zakończyć wyłączne karmienie piersią lub mlekiem modyfikowanym i rozpocząć rozszerzanie diety niemowlaka. Próchnica butelkowa (inaczej próchnica początkowa, smoczkowa, niemowlęca) to zapoczątkowanie procesu tzw.

psucia się wyrzynających się zębów już u niemowląt. Stanowi to podstawę do dalszego rozwoju próchnicy zębów mlecznych u dzieci nieco starszych. Według Towarzystwa Stomatologów Amerykańskich i Amerykańską Akademię Stomatologii Dziecięcej, próchnica u dzieci (czyli do ukończenia 6.

roku życia) definiowana jest jako obecność jednego, lub więcej zębów mlecznych, które:

• dotknięte są procesem próchnicowym,
• lub zostały wypełnione w wyniku leczenia próchnicy,
• lub zostały usunięte z powodu braku możliwości właściwego wyleczenia.

Próchnicę inicjują bakterie zasiedlające błony śluzowe jamy ustnej. Do próchnicotwórczych drobnoustrojów zaliczane są Streptococcus mutans i Streptococcus sorbinus, których obecność w ślinie dodatnio koreluje z rozwojem zapalenia miazgi zębowej. Trzecią bakterią uczestniczącą w procesie tzw.

psucia się zębów jest Lactobacillus spp., która ma znaczenie diagnostyczne. Liczebność pałeczek wzrasta w wyniku stosowania diety zasobnej w węglowodany, będących znakomitą pożywką do rozwoju drobnoustrojów wywołujących próchnicę zębów. Ocena puli Lacctobacillus spp.

i bakterii Streptococcus w ślinie pozwala prognozować możliwość rozwoju próchnicy u dzieci.

Jak wygląda próchnicę u dziecka? Stosunkowo łatwo ją rozpoznać. To ciemno zabarwione plamki na zębach, które w miarę rozwoju pogłębiają się zajmując coraz większą powierzchnię zdrowego zęba. Próchnica u dzieci atakuje kolejne wyrzynające się zęby w jamie ustnej. Może pojawić się:

• na powierzchni gryzącej zębów,
• od strony zewnętrznej szkliwa,
• pomiędzy poszczególnymi zębami.

Próchnica u dzieci do 6. roku życia dotyczy zębów mlecznych, a gdy zęby mleczne zastępowane są przez stałe, rozwija się również na nich.

W większości przypadków, próchnicy zębów stałych towarzyszy występująca wcześniej, próchnica zębów mlecznych.

Wynika to z obecność w jamie ustnej bakterii inicjujących proces rozwoju zapalenia miazgi, najbardziej wewnętrznej struktury zęba, w których biegną naczynia krwionośne i nerwy.

Bakterie próchniczotwórcze przy obecności węglowodanów, wytwarzają kwasy organiczne, które powodują uszkodzenie (demineralizację) szkliwa. Ten proces to próchnica zębów.

Czynników sprzyjających rozwojowi próchnicy u dzieci jest wiele. Co ważne i warte podkreślenia, próchnica może rozwinąć się już na etapie wieku niemowlęcego (tzw. próchnica butelkowa). Czynnikami wywołującymi próchnicę są:

• brak lub nieprawidłowa higiena jamy ustnej niemowlęcia podczas karmienia piersią lub butelką,
• duża liczba patogennych drobnoustrojów S. mutans, S. sorbinus i Lactobacillus spp. w jamie ustnej,
• niewłaściwa higiena wyżynających się zębów mlecznych (np. niemycie zębów przed snem, niedokładne mycie zębów w wyniku złej techniki mycia lub zbyt krótkiego czasu szczotkowania),
• częste spożycie cukrów (np. słodyczy, wypieków, słodkich napojów) i ich zaleganie na powierzeni lub między zębami,
• konsumpcja kleistych pokarmów,
• spożywanie kwaśnych napojów i żywności, które powodują demineralizację szkliwa,
• unikanie spożycia naturalnych przetworów mlecznych,
• unikanie wizyt tu stomatologa,
• nieuzupełnianie fluoru.

Jak dbać o zęby dziecka?

• Dlaczego trudno zrezygnować ze słodyczy i słodzenia?

Próchnica u dzieci niesie za sobą szereg konsekwencji, z których nie wszystkie są oczywiste. Obecność ubytków i przedwczesna utrata zębów mlecznych stwarza problem z prawidłowym wykształceniem się narządu żucia, powodując wady zgryzu. Te uniemożliwiają prawidłowe przeżuwanie twardszej żywności (np.

surowych warzyw, owoców, mięsa, pełnoziarnistych produktów zbożowych) i powoduje, że dziecko chętniej wybiera miękkie, papkowate lub miksowane pokarmy (np. soki, zupy krem, jasne pieczywo bez skórki).

Taki styl odżywiania zwiększa ryzyko niedożywiania i niedostarczenia wartościowych witamin i składników mineralnych, jak błonnik pokarmowy, żelazo, cynk, magnez i witaminy z grupy B.

Wady zgryzu sprzyjają zaburzeniom mowy pod postacią niewyraźnego wymawiania niektórych głosek. Zmniejszają pewność siebie dziecka, zaburzając właściwy rozwój intelektualny i psychiczny.

Wymagają wizyt u specjalistów, co pociąga za sobą czas, którego dziecko nie może poświęcić na zabawę i kontakt z rówieśnikami.

Próchnica u dzieci wymaga leczenia stomatologicznego, które większość dzieci kojarzy ze stresem, bólem i nieprzyjemnymi doświadczeniami.

Skutkami aktywnej próchnicy u dzieci są częste zakażenia błony śluzowej jamy ustnej. Afty i pleśniawki to tylko przykłady nieprzyjemnych, drobnych ranek, które powstają w konsekwencji m.in. zapalenia miazgi zębów. Stanowi zapalnemu towarzyszy ból i obniżenie nastroju dziecka, a niekiedy gorączka.

Poważnymi konsekwencjami próchnicy zębów mogą być ogólnoustrojowe zakażenia.

Ostre zapalenie miazgi zębowej, która jest jedyną ukrwioną tkanką zęba, może rozprzestrzenić patogenne bakterie do krwiobiegu.

Choć te nie stanowią częstych przypadków, próchnica może powodować gorączkę i choroby górnych dróg oddechowych. Szczególnie niebezpieczna jest próchnica u dzieci z niedoborem odporności i chorych na nowotwór.

Próchnicy butelkowej i próchnicy u dzieci starszych można i warto zapobiegać. Działania profilaktyczne można podzielić na dwa etapy, które zależą od wieku pociechy.

U niemowląt karmionych piersią lub mlekiem modyfikowanym higienę jamy ustnej najlepiej rozpocząć już od pierwszego karmienia. Aby zapobiegać próchnicy, po każdym podawaniu pokarmu, należy oczyszczać z resztek pokarmu bezzębne dziąsła i język, za pomocą gazika lub delikatnej szmatki zwilżonej przegotowaną i ostudzoną wodą.

Już wraz z pojawieniem się pierwszego zęba, do higieny jamy ustnej wskazane jest włączyć szczoteczkę do zębów dla niemowląt z wyjątkowo delikatnym włosiem. Ważnym nawykiem zapobiegającym próchnicy butelkowej jest oczyszczanie zębów zawsze przed snem i niepodawanie niemowlęciu butelki lub piersi w trakcie zasypiania.

Kluczem jest regularność i dokładność.

W miarę rozwoju dziecka zmienia się jego sposób żywienia. W diecie zapobiegającej próchnicy powinny znaleźć się przede wszystkim świeże warzywa oraz pełnoziarniste produkty zbożowe będące źródłem błonnika.

Ich długie żucie nasila wydzielanie śliny, której rolą, poza nawilżeniem pokarmu, jest również oczyszczenie jamy ustnej. W diecie powinny znaleźć się naturalne przetwory mleczne, będące źródłem wapnia i fosforu, czyli składników budujących kości i zęby.

Pomiędzy posiłkami nie należy dawać dziecku przekąsek, a zwłaszcza unikać tych słodkich, ponieważ zaburza to naturalny i fizjologiczny proces oczyszczania zębów.

Niezwykle ważna jest higiena jamy ustnej. Warto wyrobić u dziecka już od najmłodszych lat, nawyk mycia zębów minimum (!) dwa razy dziennie: rano i wieczorem, a najlepiej po każdym spożytym posiłku.

Jeśli to niemożliwe warto chociaż opłukać zęby wodą i wypluć ją do umywalki.

Przemywanie buzi wodą lub płynem do płukania jamy ustnej, powinno odbywać się każdorazowo po zjedzeniu słodkich lub kwaśnych przekąsek, a także po jedzeniu kleistych oblepiających zęby pokarmów.

Jaka szczoteczka do zębów jest najlepsza? Zalety i wady 10 r…

Nawet najlepsza pasta do zębów nie zapobiega próchnicy zębów, jeśli nie jest używana regularnie. Ilość pasty wykorzystywana do jednorazowego mycia również ma znaczenie.

Dzieci, które nie ukończyły 6 lat powinny stosować pastę w ilości wielkości ziarna groszku, a starsze 1-2 cm pasty nałożonej na szczoteczkę. Ważne także, aby pasta do zębów zawierała fluor w odpowiednim do wieku dziecka stężeniu.

Zgodnie z wytycznymi EAPD (European Academy of Paediatric Dentistry) dobra pasta do zębów powinna zawierać:

• 500 ppm fluoru – dzieci 6-24 mcy.,
• 1000 ppm – dla dzieci 2-6 lat,
• 1450 ppm – dla dzieci > 6 lat.

Kolejnym niezbędnym aspektem będącym działaniem zapobiegającym próchnicy u dzieci jest opieka stomatologiczna.

Pierwsza wizyta u stomatologa powinna się odbyć, gdy dziecko ukończy 12 miesięcy. Kolejne wizyty u dentysty warto zaplanować raz na 3-4 miesiące.

Refundacją ze środków Narodowego Funduszu Zdrowia objęte są następujące, profilaktyczne zabiegi stomatologiczne dla dzieci i młodzieży:

• lakowanie zębów – pokrycie zdrowych zębów mlecznych i stałych uszczelniaczem w celu wypełnienia bruzd, szczelin i zagłębień, aby ochronić zęby przed próchnicą,
• lakierowanie – pokrycie zębów preparatem o wysokim stężeniu fluoru,
• fluoryzacja (przeważnie w szkołach) – to aplikacja dodatkowych dawek fluoru (poza tym obecnym w pastach do zębów i płynach do płukania jamy ustnej), by wzmocnić szkliwo.

Próchnicę zębów mlecznych u dzieci należy leczyć stomatologicznie, wbrew obiegowej opinii, że jest to zbędne, gdyż „zęby mleczne i tak wypadną”.

Fundamentem dla rozwoju próchnicy zębów stałych, jest próchnica zębów mlecznych, ponieważ pod mleczakami tworzą się zawiązki zębów stałych, które mogą zostać zainfekowane.

Dlatego obserwując u dziecka ciemne plamki na powierzchni zębów, należy udać się na wizytę u dentysty.

Leczenie próchnicy zębów mlecznych przybiera jedną z czterech opcji:

• remineralizacja,
• lapisowanie (impregnacja),
• wypełnienie ubytku,
• stalowe korony.

Remineralizacja to rzadko stosowana metoda z powodu szybko postępującego procesu próchnicowego. Polega na kilkukrotnym, w odstępnie kilku dni, stosowaniu związków fluoru na plamę próchnicową. W wyniku takie ingerencji dochodzi do wytrącenia związków mineralnych i zwiększenia mineralizacji zęba.

Lapisowanie, czyli impregnacja, to zabieg polegający na przesyceniu zębów dotkniętych próchnicą specjalnymi środkami chemicznymi o działaniu mineralizującym i bakteriobójczym.

Lapisowanie zwiększa odporność zębów mlecznych na szkodliwe działanie bakterii próchniczych oraz niszczy drobnoustroje wywołujące próchnicę.

Dużą wadą tej metody jest zabarwienie białego zęba na ciemny kolor, a ponieważ stosuje się tę metodę na siekaczach, niestety zmiana barwy jest widoczna.

Wypełnienie ubytku to często stosowana metoda leczenia próchnicy u dzieci. Polega na wyborowaniu zniszczonej tkanki, a w miejsce powstałej dziury stomatolog aplikuje plombę – w przypadku dzieci stosowane są kolorowe materiały wypełniające tzw. Twinky Star.

Stalowe korony to ostateczna metoda leczenia próchnicy, stosowana w sytuacji bardzo rozległego zniszczenia tkanki zębowej.

To lepsza metoda niż usunięcie zęba, choć w skrajnych przypadkach jest to nieuniknione. Choć ekstrahowany jest ząb mleczny, niesie to za sobą pewne konsekwencje.

Ubytki w uzębieniu mlecznym opóźniają wyżynanie się zębów stałych, co stwarza duże ryzyko powstawania wad zgryzu w wyniku przesuwania się zębów.

Młode zęby stałe są bardzo podatne na próchnicę.

Wyrastając są krótsze od obecnych już w szczęce lub żuchwie zębów mlecznych, dlatego fizjologiczny proces oczyszczania ich za pomocą śliny jest znacznie utrudniony.

Chcąc, aby dziecko miało zdrowe zęby w życiu dorosłym, ważne jest aby szybko reagować na nawet małe ogniska próchnicy u dzieci i leczyć je zanim próchnica rozprzestrzeni się na większe obszary.

Próchnica zębów

Caries dentiumZąb zaatakowany przez próchnicę.ICD-10K02K02.0Próchnica szkliwaK02.1Próchnica zębinyK02.2Próchnica korzeniaK02.3Próchnica zatrzymanaK02.4OdontoklazjaK02.8Inne postaci próchnicy zębówK02.9Próchnica zębów, nieokreślonaDiseasesDB29357MedlinePlus001055

Próchnica zębów (łac. caries dentium) – bakteryjna choroba zakaźna tkanek twardych zęba objawiająca się demineralizacją substancji nieorganicznych i następnie proteolizą substancji organicznych z powodu działania kwasów wytworzonych przez bakterie w płytce nazębnej w wyniku metabolizmu cukrów pochodzenia zewnątrz- i wewnątrzustrojowego.

Przyczyny

Aby doszło do rozwoju próchnicy muszą jednocześnie zaistnieć cztery czynniki:

1. bakterie
2. cukry
3. podatność zębów
4. czas.

Każdy z nich jest czynnikiem koniecznym, lecz niewystarczającym, do powstania próchnicy.

Bakterie

Głównymi bakteriami odpowiedzialnymi za rozwój próchnicy są L. acidophilus oraz paciorkowce, a z nich najważniejsze to Streptococcus mutans. Inne próchnicotwórcze bakterie to: S. salivarius, S. mitis, S.

sanguinis, Enterococcus faecalis. Bakterie te są zdolne do zainicjowania procesu próchnicowego, poprzez wytwarzanie kwasów w wyniku metabolizowania cukrów (głównie kwas mlekowy).

Zakwaszone środowisko (pH poniżej 5,5) sprzyja demineralizacji szkliwa.

Ponadto bakterie te uczestniczą w powstawaniu płytki nazębnej. Stanowi ona doskonałe środowisko dla rozwoju bakterii pierwotnie tlenowych, a z czasem względnie beztlenowych.

Cukry

Cukry są podstawą metabolizmu bakterii. Znajdują się w różnych pokarmach w różnych ilościach. Cukry występujące naturalnie w pokarmach mają niewielkie znaczenie dla rozwoju próchnicy.

Większą rolę odgrywają rafinowane cukry sztucznie dodawane do pokarmów. Cukry różnią się swoim działaniem próchnicotwórczym. Najbardziej do jej rozwoju predysponują sacharoza, glukoza i fruktoza.

Skrobia ma znikomy wpływ na rozwój próchnicy.

Substytuty cukru takie jak aspartam nie wywołują próchnicy.

Bakterie bytujące w płytce nazębnej reagują na zwiększone stężenie cukrów na trzy sposoby:

• przyspieszeniem metabolizmu,
• skróceniem szlaków metabolicznych – metabolizm cukrów jest ograniczony tylko do glikolizy i wytworzenia kwasu mlekowego (co prowadzi do zakwaszenia płytki i demineralizacji twardych tkanek zęba),
• polimeryzacją cukrów i ich zmagazynowaniem poza komórką, (tak powstaje lepki, nierozpuszczalny polimer glukozy mutan, który stanowi główny element spajający płytkę nazębną).

Podatność zębów

Podatność na próchnicę jest cechą osobniczą. Zapadalność na próchnicę jest różna u różnych osób. Wynika to zarówno z predyspozycji genetycznych, jak i z warunków socjalnych, w których rozwija się i przebywa człowiek. Dostarczanie wapnia i fluoru w okresie płodowym, jak i w okresie wzrostu ma bardzo duży wpływ na podatność zębów na próchnicę.

Czas

Aby doszło do powstania próchnicy trzy powyższe czynniki muszą zaistnieć jednocześnie odpowiednio długo w czasie.

Nawet wysokie spożycie cukru przy podatnych na próchnicę zębach nie musi prowadzić do rozwoju tej choroby, warunkiem jest jednak dokładne i częste oczyszczanie zębów z pozostałości pokarmowych.

Na rozwój próchnicy może mieć wpływ także zaburzenie w wydzielaniu śliny, która działa bakteriobójczo, remineralizuje niewielkie ubytki, wypłukuje resztki pokarmowe[potrzebny przypis].

Profilaktyka

Profilaktyka polega głównie na edukacji zdrowotnej, endogennym i egzogennym dostarczaniu fluorków (fluorek sodu, fluorokrzemian) do organizmu, szczotkowaniu zębów, stosowaniu płukanek, nici dentystycznych i innych przyborów do higieny jamy ustnej, unikaniu częstego spożywania węglowodanów próchnicogennych (głównie sacharoza, ale również glukoza, fruktoza, maltoza), wizytach kontrolnych w gabinecie dentystycznym.

Mikrobiolodzy z UCLA School of Dentistry w listopadzie 2011 ogłosili, iż opracowali płukankę do ust zawierającą STAMP (ang. specifically targeted anti-microbial peptides) o symbolu C16G2, dobrze rokującą jeśli chodzi o eliminację S. mutans (bez wpływu na bakterie saprofityczne) i zapobieganie próchnicy[1]. Jest to pierwsze tego typu celowane działanie na świecie[1].

Opisany w 2016 roku kierunek działania w profilaktyce próchnicy polega na zastosowaniu probiotycznych szczepów bakterii, które mogą w naturalny sposób wyprzeć z jamy ustnej bakterie odpowiedzialne za rozwój próchnicy oraz wpłynąć na poprawę zdrowia jamy ustnej zarówno dorosłych jak i dzieci[2].

Dobroczynnym szczepem bakterii o udokumentowanym działaniu w profilaktyce próchnicy jest szczep Streptococcus salivarius M18. W badaniu opublikowanym w 2015 roku podawano dzieciom w wieku 6-17 lat szczep Streptococcus salivarius M18 w formie pastylek do ssania przez 3 miesiące. Pastylki podawano codziennie wieczorem, przed snem, po umyciu zębów.

Badanie wykazało, że stosowanie szczepu Streptococcus salivarius M18 przez 3 miesiące redukuje liczbę bakterii Streptococcus mutans (odpowiedzialnych za rozwój próchnicy) o 74%, redukuje akumulację płytki nazębnej o 50% i powoduje, że ponad 3-krotnie wzrasta szansa na uniknięcie nowego ubytku (przed badaniem szansa na uniknięcie nowego ubytku wynosiła 20%, po zastosowaniu szczepu Streptococcus salivarius M18 wzrosła do 70%)[3].

Leczenie

Zniszczona struktura zęba nie regeneruje się, jednak leczenie może powstrzymać postępującą próchnicę. Celem leczenia jest zachowanie zęba i zapobieżenie powikłaniom.

Wypełnianie zębów polega na usunięciu uszkodzonych tkanek zęba i umieszczenie w ich miejsce materiału przeznaczonego do odbudowy zębów. Najczęściej stosowane materiały to amalgamat srebra, szkło-jonomery i różne kompozyty.

W przypadkach bardzo zaawansowanego procesu próchnicowego dochodzi do zakażenia tkanek miękkich znajdujących się w zębie. Wówczas zachodzi konieczność leczenia kanałowego w związku z rozwijającym się zapaleniem miazgi zęba.

Całkowite zaniedbanie leczenia próchnicy może doprowadzić do rozwinięcia się zgorzeli (stanu gnilnego rozkładu miazgi zęba) bądź całkowitej destrukcji tkanek korony zęba, co skutkuje koniecznością jego usunięcia bądź leczenia protetycznego.

Dostępna jest już nowoczesna metoda leczenia próchnicy ozonem, polegająca na bezpośrednim kontakcie zaatakowanego zęba z ozonem. Dzięki temu tkanka zęba remineralizuje się, jednak tylko w przypadku niewielkich ubytków.

Rodzaje próchnicy

Próchnicę można podzielić na kilka rodzajów, w zależności od miejsca występowania oraz przebiegu – wyróżnia się:

• Próchnicę kwitnącą – szybko postępująca próchnica, obejmująca w krótkim czasie wiele zębów. W wielu przypadkach dotyczy powierzchni zębów wolnych od próchnicy. Można ją stwierdzić u osób ze zmniejszonym wydzielaniem śliny, bądź u młodych ludzi spożywających często kariogenne produkty.
• Próchnicę wczesną – pojawia się na zębach mlecznych w niedługim czasie od momentu ich wyrznięcia. Najczęściej dotyczy zębów siecznych szczęki, a następnie rozwija się dalej i atakuje kolejne grupy zębów. Powstaje na powierzchniach wargowych w okolicy szyjki zęba, czyli tuż przy dziąśle. Charakteryzuje się bardzo szybkim przebiegiem, w wyniku którego dochodzi do zniszczenia dużej powierzchni zębów w krótkim czasie.
• Próchnicę wczesnego dzieciństwa (ECC) – jest jedną z odmian próchnicy wczesnej. Przyczyną jest przedłużone karmienie butelką dziecka, szczególnie jeśli są to pokarmy sztucznie dosładzane. Mają one zazwyczaj papkowatą konsystencję, co powoduje przyklejanie się resztek do słabo zmineralizowanych zębów w miejscu przylegania smoczka. W bardzo szybkim czasie powstają tam ubytki próchnicowe. Dawniej określana próchnicą butelkową.
• Próchnicę ostrą – występuje gdy atak bakteryjny jest dominujący nad procesami obronnymi zęba. Najczęściej dotyka osoby młode, gdyż kanaliki zębinowe są u nich znacznie szersze niż u dorosłych, co sprzyja szybkiemu rozwojowi próchnicy. Przybiera ona wtedy kolor jasny i miękką, mazistą konsystencję.
• Próchnicę przewlekłą – występuje najczęściej u osób dorosłych i starszych. Jej postępowanie jest wolniejsze niż próchnicy ostrej, co związane jest z fizjologicznymi mechanizmami obronnymi, jak odkładanie się zębiny wtórnej obronnej. Kanaliki zębinowe z wiekiem stają się coraz węższe, co również zapobiega szybkiemu rozwojowi próchnicy. Przybiera ona ciemny kolor i dosyć twardą konsystencję.
• Próchnicę wtórną – powstaje wokół wcześniej założonego wypełnienia. Przyczyną mogą być błędy podczas opracowywania ubytku, jakość materiału do wypełnienia, brak szczelności brzeżnej wypełniania, bądź odłamanie jego brzegu.
• Próchnicę nietypową – powstaje w zębach martwych (leczonych kanałowo, bądź z obumarłą miazgą)

Diagnostyka

Niektóre nowsze metody rozpoznawania próchnicy

• metody optyczne i wizualne z wykorzystaniem
  • lusterka
  • lup
  • mikroskopu
  • fluorescencji
• wykorzystanie kamery wewnątrzustnej
• diafanoskopia
• radiografia, radiografia cyfrowa
• metody wykorzystujące opór elektryczny

Bibliografia

• Zbigniew Jańczuk: Próchnica zębów: zapobieganie, klinika i leczenie. Warszawa: Wyd. Lekarskie PZWL, 1994.

Przypisy

1. ↑ a b Sullivan R., Santarpia P., Lavender S., Gittins E., Liu Z., Anderson M.H. et al.. Clinical Efficacy of a Specifically Targeted Antimicrobial Peptide Mouth Rinse: Targeted Elimination of Streptococcus mutans and Prevention of Demineralization.. „Caries Res”. 45 (5), s. 415-28, 2011. DOI: 10.1159/000330510.

   PMID: 21860239. 

2. ↑ JanczarekJ. M. JanczarekJ., Postępy Hig Med Dosw,, 2016, 70:850-857, ISSN 1732-2693 e-ISSN 1732-2693 .
3. ↑ Francesco DiF.D. Pierro Francesco DiF.D.

   i inni, Cariogram outcome after 90 days of oral treatment with Streptococcus salivarius M18 in children at high risk for dental caries: results of a randomized, controlled study, „Clinical, Cosmetic and Investigational Dentistry”, 7, 2015, s. 107–113, DOI: 10.2147/CCIDE.

   S93066, ISSN 1179-1357, PMID: 26491371, PMCID: PMC4598214 [dostęp 2018-04-26] .

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

Kontrola autorytatywna (choroba):

• LCCN: sh85036872
• GND: 4029669-6
• BNCF: 31903
• WorldCat

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Próchnica_zębów&oldid=59744237”