Większość tych pasożytów żyje w drogach żółciowych, a stadia larwalne – które dostają się do organizmu człowieka głównie poprzez kontakt ze ślimakami – przemieszczają się we krwi, żyją wokół zastawek i w limfie. Do najczęściej spotykanych zaliczamy:
- PRZYWRA KOCIA (Opistrochis felineus) – wielkość 2-13mm; żywicielami tych przywr są człowiek i zwierzęta mięsożerne (psy, koty), a zarażenie odbywa się na drodze zjedzenia surowego mięsa lub ryb z otorbionymi metacerkariami, niepoddanych starannej obróbce termicznej. Prawdopodobnie możliwe jest także zakażenie poprzez zjedzenie niedomytej zieleniny oraz surówek i sałatek zawierających pośrednie formy rozwojowe. Po zakażeniu przywra dostaje się do dróg żółciowych, gdzie po 3-4 tygodniach osiąga dojrzałość i zaczyna wydalać jaja. Wykazuje duże podobieństwo do Clonorchis.Przywra kocia uszkadza w sposób mechaniczny jelita, miąższ wątroby, przewody żółciowe. W przypadku występowania dużej liczby przywr możliwe jest zaczopowanie przewodów żółciowych. Opistorchoza sprzyja również infekcjom bakteryjnym oraz uczuleniom u żywiciela. Do objawów zaliczyć można: objawy żółtaczki, kolki wątroby, pod prawym łukiem żebrowym, kamienie żółciowe, zaburzenia przewodu pokarmowego, wymioty, osłabiony apetyt, zmęczenie, wychudzenie, powiększenie brzucha, alergia na metabolity przywry.
Przywra kocia (źródło: https://pasozyty.org.pl/przywra_kocia.php)
- CLONORCHIS SINENSIS (Przywra chińska) – jej płaskie ciało ma długość 10-20 mm i szerokość 2-4 mm, długość jej życia w organizmie człowieka wynosi 25 lat a nawet dłużej, jajeczka są koloru żółtobrązowego. Podobnie jak w przypadku przywry kociej – żywicielami tych przywr są człowiek i zwierzęta mięsożerne (psy, koty), a zarażenie odbywa się na drodze zjedzenia surowego mięsa lub ryb z otorbionymi metacerkariami, niepoddanych starannej obróbce termicznej. Prawdopodobnie możliwe jest także zakażenie poprzez zjedzenie niedomytej zieleniny oraz surówek i sałatek zawierających pośrednie formy rozwojowe. Powinni uważać także posiadacze akwariów z rybami słodkowodnymi, szczególnie egzotycznymi. Dojrzewanie trwa około 1 miesiąca, pierwsze dolegliwości pojawiają się więc po ok 30-40 dniach.Możliwe jest pozornie bezobjawowe nosicielstwo, ale zwykle pacjenci skarżą się na dyskomfort lub nieokreślony ból (kolki) w okolicy woreczka żółciowego lub wątroby, w obszarze prawego łuku żebrowego lub pod prawą łopatką u dołu (np. kłujący ból), albo w miejscu które może sugerować ból prawej nerki, bóle głowy, zmęczenie, bezsenność. Do objawów można zaliczyć też uczucie przelewania się i chlupania w jamie brzusznej.
Clonorchis sinensis wywołuje klonorchozę (clonorchiasis), powodując reakcje zapalne dróg żółciowych.
Może spowodować nawet raka dróg żółciowych i jest uważana za czynnik ryzyka przy Cholangiocarcinoma (CLG – raku komórek wyścielających drogi żółciowe).
Występuje ścisła korelacja pomiędzy częstością występowania tego typu raka, a obszarami częstego występowania zakażeń przywrą chińską.
Clonorchis sinensis (zródło: https://pasozyty.org.pl/wp-content/uploads/2015/12/przywra_clonorchis-sinensis.jpg)
- MOTYLICA WĄTROBOWA (Fasciola hepatica) – płaskie, listkowate ciało o długości 20-30 mm i szerokości 8-12 mm; pasożytuje w przewodach żółciowych wątroby roślinożerców i człowieka. Nosicielami ostatecznymi są ludzie i zwierzęta roślinożerne. Ludzie zarażają się poprzez spożycie nieumytych, nieugotowanych warzyw i zieleniny, podlewanych zakażoną wodą lub wodnych jak np. rukiew wodna. Motylice zagnieżdżają się zwykle w wątrobie lub przewodach żółciowych. Jaja pasożyta dostają się do przewodu pokarmowego żywiciela ostatecznego wraz z żółcią, a następnie są wydalane razem z kałem. Po dostaniu się ich do wody, cykl rozrodczy się zamyka. Początkowy okres zakażenia, do którego dochodzi zwykle latem lub jesienią, jest jednak bezobjawowy, a pierwsze objawy pojawiają się zwykle po ok. 2 tygodniach od zakażenia. Zakażenie powoduje uszkodzenia mechaniczne i obumieranie tkanek wątroby wywołane przez przemieszczające się przywry. Można zaobserwować miejscową martwicę tkanek oraz ropienie. Innymi skutkami zakażenia jest rozrost nabłonka przewodów żółciowych, powstawanie prześwitów oraz zapalenie przewodów żółciowych. W rzadkich przypadkach może doprowadzić także do raka dróg żółciowych (cholangicarcinoma). Szczególnie groźna może być też koinfekcja tym pasożytem oraz wirusowym zapaleniem wątroby, gdzie może dojść do szybkiej degeneracji narządu. Metabolity przywr mogą powodować też reakcje alergiczne. Na początku zakażenia motylicą mogą wystąpić także: pokrzywka, osłabienie, ból głowy, brak apetytu, zażółcenie białek oka, a nieraz także bardzo wysoka gorączka i dreszcze. W późniejszym i przewlekłym stadium zakażenia mogą wystąpić: bóle w prawym łuku podżebrowym, kamica woreczka żółciowego, nabrzmiała wątroba, bóle brzucha/kolka, biegunki, mdłości i wymioty, zapalenie wątroby, plamy wątrobowe na skórze. Znane są przypadki przedostania się motylicy do płuc, ośrodkowego układu nerwowego, mięśni, tkanki podskórnej oraz gałek ocznych.
Motylica wątrobowa (żródło: https://pasozyty.org.pl/wp-content/uploads/2015/12/Przywra_motylica_watrobowa.jpg)
- MOTYLICZKA WĄTROBOWA (Dicrocoelium dendriticum) – wielkości 4–12 mm długości i 1,5–3 mm szerokości, wywołuje dikroceliozę, a u żywiciela ostatecznego żyje w drogach żółciowych. Żywicielem ostatecznym są przeżuwacze (najczęściej owce, kozy), czasami inne zwierzęta lub człowiek. Człowiek zaraża się poprzez roślinność (żywność) lub wodę, w której znajdują się zakażone metacerkarie. Mimo, że z definicji dikrocelioza występuje częściej u ludzi niż u zwierząt, zakażenia organizmu człowieka nie są rzadkie. Możliwe jest zakażenie pozornie bez widocznych objawów. Najczęściej występują lekkie objawy, kolki pod prawym łukiem żebrowym. Przy zarażeniu dużą ilością motyliczek, może nastąpić przerost nabłonka dróg żółciowych. Ciężkie zakażenia powoduje marskość wątroby i dróg żółciowych oraz kliniczny syndrom obrzęku, niedokrwistość i wycieńczenie.
Motyliczka wątrobowa (źródło: https://pasozyty.org.pl/dicrocoelium_lanceolatum.php)
- PARAGONIMUS WESTERMANI – ma owalny kształt i długość 7,3-13mm, szerokość 4-8mm, grubość 3-5mm, czerwono – brązowy kolor, mogą żyć do 20 lat. Gatunek pasożytniczej przywry, spotykanej także u człowieka w miąższu płuc. Zarazić można się spożywając surowe ryby i skorupiaki.
Jest jedną z rozpowszechnionych przywr płuc, o najszerszym zakresie geograficznym występowania. Nosicielami pośrednimi tych przywr są raki i kraby. Zakażenie na ludzi najczęściej jest przenoszone przez żywność, w której znajdują się cerkarie.
Choroba wywoływana przez tą przywrę to paragonimoza (paragonimiasis). Przywra pasożytuje w miąższu płuc i wywołuje powstawanie torbieli, które ulegają zakażeniom bakteryjnym. Może spowodować ostre lub przewlekłe stany zapalne (zapalenie płuc) i inne dolegliwości płuc (np. martwicę).
Podczas migracji larw do płuc występuje gorączka, ból w klatce piersiowej, krwioplucie i kaszel.
Paragonimus westermani (źródło: https://pasozyty.org.pl/przywra_pluc.php)
- PRZYWRA KRWI (Schistosoma haematobium) – wielkości 140 µm, żyje od 3 do 18 lat (choć niektóre źródła podają nawet 30 lat). Pasożyt rozwija się głównie w naczyniach żylnych okolic miednicy oraz pęcherza moczowego, może jednak przedostać się także do innych narządów, jak płuca, rdzeń kręgowy czy mózg. Schistosomatoza jest ściśle związana ze środowiskiem wodnym, a człowiek narażony jest na zakażenie podczas kąpieli w zbiornikach wody słodkiej, lub poprzez spożycie zieleniny podlewanej wcześniej zakażoną wodą ze stawów i sadzawek (częste na wsi i w plantacjach szklarniowych). Powinni uważać także posiadacze akwariów z rybami słodkowodnymi, szczególnie egzotycznymi. Źródłem zakażenia są także ślimaki lądowe i wodne.
Jak przy wielu innych przywrach – zakażenie może przebiegać pozornie bezobjawowo, ale generalnie przywry te powodują schistosomatozę.
Po 4-8 tygodniach od zakażenia, mogą się pojawić gorączka, dreszcze, bóle mięśni, zmęczenie, niejasne dolegliwości (złe samopoczucie), nudności i ból brzucha. Te objawy nie występują jednak u każdego zakażonego.
Węzły chłonne mogą tymczasowo się powiększyć, a następnie wrócić do normy, a pozostałe objawy ustąpić. Możliwe są bóle głowy i bezsenność. W późniejszym etapie zakażenia dochodzi do przewlekłych zmian patologicznych.
Schistosoma haematobium (źródło: https://pasozyty.org.pl/przywra_krwi.php)
- PRZYWRA JELITOWA (Schistosoma mansoni) – wielkości 140 µm, żyje od 3 do 18 lat (choć niektóre źródła podają nawet 30 lat). Dorosłe osobniki żyją w wątrobie, larwy we krwi i w płucach. Charakterystyką i drogami potencjalnego zarażenia bardzo zbliżona do Schistosomy haematobium.
Schistosoma mansoni (źródło: https://pasozyty.org.pl/przywra_mansoni.php)
- PRZYWRA JAPOŃSKA (Schistosoma japonicum) – wielkości 140 µm, żyje od 3 do 18 lat (choć niektóre źródła podają nawet 30 lat). Charakterystyką i drogami potencjalnego zarażenia bardzo zbliżona do Schistosomy haematobium i Schistosomy mansoni, lecz w przeciwieństwie do poprzednich – w ciągu kilku lat infekcja przywrami japonicum może w skrajnych przypadkach doprowadzić do zgonu, jest wiec najgroźniejsza ze znanych nam przywr krwi.
Schistosoma japonicum (źródło: https://pasozyty.org.pl/wp-content/uploads/2015/12/przywra_japonska.jpg)
- FASCIOLOPSIS BUSKI – największa ze znanych przywr, jakie pasożytują u człowieka – osiąga wielkość do 7,5 cm. badania wykazały, że jej obecność może być bezpośrednią przyczyną powstawania nowotworów.
Istnieje możliwość zarażenia się przywrą przez zjedzenie zakażonych wcześniej roślin (np zieleniny) lub niemytych owoców, podlewanych wodą z metacerkariami (ze stawów, sadzawek) oraz przez picie takiej wody. Dotyczy to ludzi i zwierząt gospodarskich, głównie świń. Uważa się, że własnie takie źródło zakażenia zapewne dominuje w naszym kraju.
Zakażenie powoduje fasciolopsozę, i choć często przebiega bezobjawowo lub łagodnie – badania wykazały, że jej obecność może być bezpośrednią przyczyna powstawania nowotworów – Dr. Hulda Clark w swoich książkach The Cure for All Cancers (1993), The Cure for HIV and AIDS (1993) podnosi temat kancerogennego wpływu tego pasożyta oraz jego konotacje z progresją AIDS.
Fasciolopsis buski (źródło: https://pasozyty.org.pl/fasciolopsis_buski.php)
Schistosomatoza
Ogólnoustrojowa choroba pasożytnicza wywołana przez przywry z rodzajuSchistosoma, które pasożytują w splotach żylnych miednicy mniejszej itkankach żywicieli. Schistosomatozą zagrożonych jest 500-700 mlnludności świata, choruje około 200 mln.
Do gatunków przywr wywołujących zmiany chorobowe u człowieka należą:
- Schistosoma haematobium – występuje w Afryce i na ŚrodkowymWschodzie, powodując zarażenie układu moczowego,
- S. masoni – Afryka, Ameryka Środkowa (zarażenie układupokarmowego),
- S. japonicum – Daleki Wschód (zarażenie układu pokarmowego),
- S. mekongi – Azja Południowo-Wschodnia (zarażenie układupokarmowego).
W obrazie klinicznym wyróżnia się cztery okresy choroby:
- okres inwazyjny – przenikanie przez skórę w ciągu kilku-kilkudziesięciu minut cerkarii chorobotwórczych dla człowieka: świąd, wysypka grudkowa utrzymująca się kilka dni,
- okres ostrej toksemii – przywry dojrzewają w żyle wrotnej i naczyniach żylnych krezki, nabierają właściwości antygenowych jako obce białko; po 10-80 dniach od wniknięcia cerkarii pojawiają się objawy ogólne: nieregularna gorączka, kaszel, bóle nadbrzusza, pokrzywka, przemijające obrzęki twarzy,
- okres składania jaj – stany zapalne dróg moczowych lub przewodu pokarmowego z tworzeniem się ziarniniaków i polipów oraz bliznowacenia,
- okres przewlekłych objawów narządowych – hepatosplenomegalia, marskość wątroby, żylaki przełyku.
CDC. Cerkarie Schistosoma mansoni 
CDC. Jajo Schistosoma haematobium 
CDC. Jajo Schistosoma mansoni 
CDC. Jajo Schistosoma japonicum 
CDC. Para osobników dorosłych Schistosoma mansoni (samica mniejsza połączona z samcem)
Schistosoma dermatitis (Cercarial dermatitis)
Zarażenie człowieka następuje przez czynne wniknięcie cerkarii przezskórę podczas kąpieli w zanieczyszczonej wodzie. Cerkarie drogą naczyńkrwionośnych dostają się przez serce, następnie płuca (w ciągu 48godzin) do układu żyły wrotnej, gdzie osiągają dojrzałość płciową.
Długość życia osobników dorosłych wynosi 2-18 lat. Objawy skórnewystępują zazwyczaj dwuetapowo. W pierwszym (okres inwazji) pojawia sięświąd i wysypka grudkowa utrzymująca się przez kilka dni w miejscuprzenikania cerkarii przez skórę.
W drugim (okres ostrej toksemii)występuje pokrzywka oraz obrzęk twarzy (podczas dojrzewania pasożyta wukładzie żyły wrotnej).
CDC. Dziecko z powiększonym brzuchem w wyniku hepatosplenomegalii w przebiegu zarażenia Schistosoma mansoni
Rozpoznanie: wywiad i obraz kliniczny choroby; w przypadku postacinarządowej znalezienie jaj pasożyta w kale lub w moczu (test wylęganiamiracidium); eozynofilia we krwi (najwyższa w okresie toksemii);diagnostyka serologiczna (OWD, ELISA).
Leczenie schistosomatozy: zarażenie S. haematobium – prazykwanteltabl. 20 mg/kg mc 2 x dziennie (1 doba); S. japonicum, S. mekongi –prazykwantel 20 mg/kg mc 3 x dziennie (1 doba).
Leczenie schistosoma dermatitis: objawowe (antyhistaminiki, zewnętrznie kortykosterydy); wielu autorów zaleca również leczenieogólne (prazykwantel tabl. jednorazowo).
Zapobieganie: unikanie kąpieli w wodach słodkich; niszczenieślimaków – żywicieli pośrednich (metody chemiczne i biologiczne).
Strona korzysta z plików cookie zgodnie z Polityką Cookies. Możesz samodzielnie określić warunki przechowywania lub dostępu plików cookie w Twojej przeglądarce
Przywry
Przywry są jednymi z najbardziej trudnych do usunięcia pasożytów. Ciężko się ich pozbyć z uwagi na ich przyssawki, którymi przytwierdzają się do narządów, np. do jelit czy wątroby. Rozmiar przywry wynosi ok. 2 cm. Istnieją różne odmiany przywr, np. przywra wschodnia, przywra wątrobowa (inaczej: motylica wątrobowa).
Przywry. Objawy
Objawy zakażenia przywrami są następujące:
- bardzo czesto wystęują silne i przewlekłe alergie !!!
- alergie pokarmowe charakteryzujące się biegunkami, drażliwym jelitem
- alergie skórne, takie jak wysypka czy pokrzywki
- ogólne rozbicie
- zmęczenie
- ból głowy
- bóle brzucha
- kłopoty z trawieniem
- problemy wątrobowe – początkowo ostre z czasem przewlekłe
- cykliczne bóle w okolicach wątroby
- wysoka temperatura
- astma
- przewlekły i uciążliwy kaszel
- odczucie wysadzania gałek ocznych
Przywry. Droga zarażenia
Przywrami możemy zarazić się pijąc skażoną wodę, pochodzącą ze stojących zbiorników wodnych. Zarazimy się nimi także spożywając rośliny, podlewane taką wodą.
Dlatego koniecznie powinno się umyć warzywa po zakupie ze sklepów mimo, iż były one już myte (!), ponieważ nie wiadomo, jakiej wody użyto i czy nie była ona zakażona larwami pasożytów.
Cysty przywr potrafią być także przenoszone przez muchy, szczury i karaluchy.
Badanie na pasożyty i przywry
Wykrycie obecności przywr jest niezwykle trudne w klasycznych badaniach laboratoryjnych dlatego wartko skorzystać z badania biorezonansem, które działa na zasadzie rezonansu fal elektromagnetycznych i pozwala precyzyjnie odczytać obecność przywr w organizmie.
Badanie powstało w latach 50-tych XX wieku, sukcesywnie jest rozwijane i jest dziś jednym z najchętniej wykorzystywanych badań na pasożyty w medycynie naturalnej. Korzysta z niego np. znana naturoterapeutka N.
Siemionowa, mająca niesamowite efekty terapeutyczne w walce z pasożytami i prowadząca ośrodek oczyszczania z pasożytów.
Badanie na przywry metodą Volla możesz wykonać w naszym gabinecie.
Prowadzimy również kompleksowe kuracje oczyszczające z pasożytów
Ciekawostka. Ludowy rosyjski sposób na pozbycie się przywr mówi, aby wpić setkę wódki (lub koniaku), po 30 minutach 100 ml rycyny i za kolejne 30 minut ponownie setkę alkoholu. I tak przez dwa tygodnie.
Opis działania tej metody: pierwsza dawka alkoholu ma za zadanie ‘upić’ pasożyta i sprawić, że puści przyssawki od tkanek żywiciela, olej rycynowy wywoła biegunkę, co pozwoli na to, by pasożyta wyrzucić z siebie. A druga dawka spirytusu..
no coż, to już wiedzą chyba tylko Rosjanie:)
Dla niektórych pacjentów, głównie mężczyzn, ta terapia brzmi wspaniale:) Proszę jednak pamiętać, że opisany tu sposób na pozbycie się przywr służy tylko celom informacyjnym i nie może być wykorzystywany do samoleczenia.
W profilaktyce pasożytów polecamy np. preparat Para Farm, mający w składzie bardzo skuteczne zioła przeciwpasożytnicze. Trzeba brać go jednak dwa razy dłużej niż podane na opakowaniu 7 dni. Z reguły kuracja powinna przebiegać wg schematu 14 dni brać, 14 dni przerwy i znów 14 dni brać. Dla osoby dorosłej potrzebne są dwa opakowania:
Jakie badania diagnostyczne w zakażeniu nicieniami lub przywrami?
Przywry są pasożytami, które mogą wywoływać u człowieka bardzo różnorodne objawy chorobowe. Wśród przywr wyróżniamy pasożyty krwi, jelita, wątroby, płuc.
Co złego może zrobić schistosoma?
Schistosoma mansoni ( przywra żylna Mansona) i inne gatunki schistosoma są pasożytami krwi. Można się nimi zarazić podczas kąpieli w zainfekowanym zbiorniku wodnym. Badania diagnostyczne opierają się na badaniu kału na obecność przywr.
W przypadku podejrzenia inwazji Schistosama masoni można również wykonać wziernikowanie odbytnicy z pobraniem wycinka zmienionej błony. Przywra żylna (schistosoma haematobium) powoduje stany zapalne pęcherza moczowego.
Badania diagnostyczne w kierunku tego pasożyta opierają się, więc na analizie moczu.
Wszędobylski pasożyt…
Motylica wątrobowa (Fasciola hepatica) jest pasożytem należącym do przywr. Występuje ona na całym świecie. Wiele zwierząt jest nią zakażonych. Czasami ofiarą staje się też człowiek.
Źródłem zakażenia jest zanieczyszczona woda, lub źdźbła trawy (często wkładane do ust, zwłaszcza przez dzieci). Objawy chorobowe w fazie ostrej przypominają zapalenie dróg żółciowych. Pojawią się wtedy: bolesne powiększenie wątroby, stan zapalny, żółtaczka.
Rutynowo przy podejrzeniu inwazji motylicy wątrobowej wykonuje się badanie kału. Poszukuje się w nim jaj pasożyta. Niestety jest to dopiero możliwe po dwóch miesiącach od zakażenia. Często w diagnostyce wykorzystuje się do badania żółć lub surowicę krwi.
Około 50 gatunków nicieni to pasożyty człowieka! Do nicieni należą dobrze znane robaki jak m.in. owsik ludzki oraz glista ludzka.
Mały, ale niebezpieczny…
Włosień kręty jest najmniejszym z nicieni pasożytujących u człowieka. Może wywoływać chorobę zwaną włośnicą. Zaraża się nią poprzez spożywanie zainfekowanego mięsa. Jej objawy mają różne nasilenie, w zależności od intensywności inwazji.
Osobniki dorosłe włośnia przebywając w jelicie człowieka mogą powodować bóle brzucha, nudności, wymioty, biegunkę. Niebezpieczne powikłania mogą wystąpić w momencie inwazji larw do mięśni.
Występuje wtedy gorączka, nadmierne pocenie się, bóle mięśni, trudności w poruszaniu się, mówieniu.
Powikłania tej fazy choroby są bardzo groźne. Rozpoznania dokonuje się na podstawie charakterystycznych objawów oraz wyników badania krwi ( podwyższona liczba eozynofilów i leukocytów). Ważne w diagnostyce jest wykrycie larw pasożyta w wycinkach pobranych z mięśni.
Jest to metoda bezpośrednia. Z metod pośrednich stosuje się badania immunoserologiczne. Mają one na celu wykrycie charakterystycznych przeciwciał, które organizm człowieka wytwarza przeciwko pasożytowi.
Niestety badania te dają wynik pozytywny (potwierdzający inwazję włośnia krętego) dopiero po 2-3 tygodniach od wystąpienia objawów.
Do badań parazytologicznych, mających na celu wykrycie inwazji pasożyta, są pobierane różne materiały. W diagnostyce zakażeń nicieniami lub przywrami wykorzystywane są m.in. krew, kał, mocz a nawet wycinki mięśni.
Zobacz też: Skąd wiadomo, że chorobę wywołuje pasożyt?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
Przywry Opistorchis
Opistorchis felineus oraz Opistorchis viverrini to gatunki pokrewne, oba potrzebują dla zamknięcia swojego cyklu życiowego aż trzech różnych osobników – żywicieli. Oba gatunki pasożytują w drogach żółciowych człowieka, kota, psa, lisa i innych ssaków mięsożernych.
Nazwa przywry kociej (Opistorchis felineus) pochodzi od faktu, że pierwsze przypadki zarażenia tą przywrą odkryto w wątrobach kotów. Występuje ona na terenie Europy (poza Wyspami Brytyjskimi i Skandynawią) oraz na Dalekim Wschodzie (Korea, Japonia, Filipiny, Indonezja).
Przywrę O. viverrini znajdziemy na terenach Tajlandii, Laosu, Wietnamu oraz Kambodży.
Oba gatunki rozprzestrzeniają się w rejonach bogatych w ryby słodkowodne karpiowate (karp, płotka, leszcz, ukleja), gdyż drugim ich żywicielem pośrednim są ryby. Pierwszym żywicielem pośrednim są ślimaki z gatunku Bithynia.
Cerkarie wydostają się z pierwszego żywiciela pośredniego – ślimaka – i pływają swobodnie w wodzie, układając się prostopadle do lustra wody.
W ten sposób cerkaria z łatwością może przyczepić się do skóry przepływającej obok ryby, żeby następnie przeniknąć skórę i dotrzeć do mięśni ryby.
Człowiek może się zarazić przywrami Opistorchis felineus oraz Opistorchis viverini zjadając surowe, niedogotowane lub źle uwędzone ryby.
Oba gatunki przywr, zarówno Opisthorchis viverrini jak i Opisthorchis felineus wywołują chorobę określaną jako opistorchoza, której objawy są podobne do objawów klonorchozy powodowanej przez inwazję przywr Clonorchis sinensis. Niemniej jednak, najczęściej zarażenia przywrami Opisthorchis przebiegają bezobjawowo.
W objawowych zakażeniach pojawić się może gorączka, ogólne złe samopoczucie, wysypka, problemy trawienne, ból brzucha.
Nieleczone zakażenie może prowadzić do zaostrzenia choroby i powiększenia wątroby, zapalenia miąższu wątroby, niedożywienia oraz w rzadkich przypadkach do zapalenia pęcherzyka żółciowego, zapalenia dróg żółciowych oraz niedrożności dróg żółciowych.
Wykazano związek raka dróg żółciowych z zarażeniem przywrami Opisthorchis.
Do rozpoznania opistorchozy potrzebne jest wykonanie badanie kału lub treści dwunastniczej celem znalezienia jaj.
W leczeniu wykorzystuje się leki przeciwpasożytnicze np. prazykwantel, niklozamid według zaleceń lekarza.
Wspomagająco w leczeniu pasożytów przewodu pokarmowego działają okrzemki, czyli naturalne pancerzyki bardzo cennych słodkowodnych jednokomórkowych glonów. Okrzemki, przechodząc przez układ pokarmowy, uszkadzają powłoki ochronne pasożytów i działają na nie silnie odwadniająco. Jednocześnie pancerzyki wiążą toksyny i złogi, ułatwiając ich wydalenie.
Ze względu na swoje właściwości żółciopędne i żółciotwórcze oraz wspomagające procesy trawienia i wchłaniania w czasie eradykacji pasożytów polecane są wyciągi z roślin takich jak np. rozmaryn, kurkuma i karczoch.
Pomocne działanie w leczeniu przeciwpasożytniczym wykazują także wyciągi z innych specjalnie dobranych ziół np. prawoślazu i kopra włoskiego, szałwii, tymianku.
W profilaktyce zarażeń przywrami Opisthorchis viverrini jak i Opisthorchis felineus należy zwrócić uwagę na
- niespożywanie surowych, niedostatecznie uwędzonych lub poddanych niewystarczającej obróbce cieplnej ryb, zwłaszcza jeśli przebywamy na terenie ich występowania.
- unikanie picia wody bezpośrednio z naturalnego źródła np. rzeki,
- zawsze dokładne mycie warzyw i owoców.
Vollmedica
Opisthorchis felineus ( przywra kocia )
Objawy i przebieg
Objawy infestacji O. viverrini i O. felineus są podobne do objawów klonorchozy. Większość zarażeń jest asymptomatyczna. W łagodnych przypadkach choroba objawia się dyspepsją, bólem brzucha, biegunkami i zaparciami.
Przy dłużej trwającej infestacji objawy mogą być bardziej nasilone: mogą być obecne hepatomegalia i niedożywienie. W rzadkich przypadkach rozwija się zapalenie dróg żółciowych, zapalenie pęcherzyka żółciowego i rak dróg żółciowych. Infekcje O.
felineus mogą objawiać się w ostrej fazie podobnie jak gorączka Katayamy (schistosomatoza): wysoką temperaturą, obrzękiem twarzy, limfadenopatią, artralgiami, wysypką i eozynofilią.
Epidemiologia
O. felineus jest przywrą rozpowszechnioną w Europie (poza Wyspami Brytyjskimi i Skandynawią), na Syberii oraz na Dalekim Wschodzie. Według WHO na świecie zarażonych jest ok. 2 mln ludzi. W Polsce opisano kilka przypadków zarażenia przywrą kocią.
Rozpoznanie
Rozpoznanie stawiane jest na podstawie mikroskopowego potwierdzenia obecności jaj pasożytów w kale (badanie koproskopowe). Niezbędna jest diagnostyka różnicowa jaj Clonorchis sinensis i Opisthorchis, bardzo zbliżonych morfologią i niekiedy nierozróżnialnych.
Leczenie
Lekiem z wyboru w leczeniu infestacji Opisthorchis viverrini jest prazykwantel w dawce 25 mg/kg masy ciała p.o. 3 x dziennie przez 1 dzień.
Opistorchoza wywoływana jest przez przywrę opisthorchis felineus. Zasiedla ona przewody żółciowe wątroby lub woreczek żółciowy. Występuje głównie u psów, kotów, lisów, ryb słodkowodnych, a także u człowieka. Jest to plaski robak szerokości do 2mm i długości do 13mm.
Przywra potrzebuje, do swojego rozwoju, żywicieli pośrednich. Pierwszym z nich są zazwyczaj ślimaki bythynia, drugim ryby słodkowodne, w tym drapieżne, które mogą stać się żywicielem dopełniającym.
Ssaki i ludzie zarażają się zjadając zarażone ryby słodkowodne niepoddane starannej obróbce termicznej (np sushi lub wędzone na zimno), kawior. Prawdopodobnie możliwe jest także zakażenie poprzez zjedzenie niedomytej zieleniny oraz surówek i sałatek zawierających pośrednie formy rozwojowe.
Po zakażeniu przywra dostaje się do dróg żółciowych, gdzie po 3-4 tygodniach osiąga dojrzałóść i zaczyna wydalać jaja.
Przywra kocia uszkadza w sposób mechaniczny jelita, miąższ wątroby, przewody żółciowe. W przypadku występowania dużej liczby przywr możliwe jest zaczopowanie przewodów żółciowych. Opistorchoza sprzyja również infekcjom bakteryjnym oraz uczuleniom u żywiciela.
Objawy zakażenia: objawy żółtaczki, kolki wątroby, pod prawym łukiem żebrowym, kamienie żółciowe, zaburzenia przewodu pokarmowego, wymioty, osłabiony apetyt, zmęczenie, wychudzenie, powiększenie brzucha,
alergia na metabolity przywry.
Licznik: 963000
Schistosomatoza
W przypadku większości zakażeń pasożytniczych chorobowość dotyczy głównie obszarów endemicznych i wiąże się ze znaczną ekspozycją na patogen.
Robaki pasożytnicze, z wyjątkiem węgorka jelitowego (Strongyloides stercoralis), nie mogą ukończyć cyklu życiowego w organizmie człowieka, a więc ciężkość infestacji, tj. liczba pasożytów, jest zależna od stopnia ekspozycji środowiskowej.
Globalna chorobowość związana ze schistosomatozą jest najczęściej ograniczona do społeczności wiejskich i częściowo zurbanizowanych, w których mieszkańcy mają na co dzień kontakt ze zbiornikami słodkiej wody, co stwarza wielokrotne możliwości zakażenia i może prowadzić do skumulowanej infestacji organizmu gospodarza. Kliniczne objawy masywnych zakażeń niekiedy obserwuje się w warunkach nieendemicznych u imigrantów pochodzących z takich społeczności. Ustalenie rozpoznania jest zwykle łatwe.
Mniej nasilone zakażenia, zwłaszcza u osób podróżujących, również są czasem istotne z medycznego punktu widzenia. Patogeneza choroby w tej grupie pacjentów jest związana z nadwrażliwością u osób niemających wcześniej kontaktu z pasożytem lub z migracją pasożyta do lokalizacji ektopowych, np.
ośrodkowego układu nerwowego.
Aby jak najwcześniej rozpoznać zakażenie i wdrożyć leczenie, konieczne jest zebranie dokładnego wywiadu dotyczącego podróży, a także zachowanie dużej czujności w trakcie prowadzenia diagnostyki różnicowej oraz świadomość znaczenia eozynofilii stwierdzanej w krwi obwodowej.
Pasożyt i jego cykl życiowy
Przywry z rodzaju Schistosoma należą do płazińców, których żywicielami pośrednimi są pewne gatunki ślimaków słodkowodnych.
Po opuszczeniu organizmu żywiciela wolno pływające cerkarie penetrują przez nieuszkodzoną skórę lub błony śluzowe człowieka, w tkankach ludzkiego organizmu przechodzą w stadium rozwojowe zwane schistosomulą, a następnie migrują drogą naczyń krwionośnych do płuc.
Po przejściu w kolejne stadium przemieszczają się drogą krążenia ustrojowego do ostatecznego miejsca bytowania w żyłach krezki i pęcherza moczowego, gdzie dorosłe osobniki męskie i żeńskie łączą się w pary.
Samice składają jaja, które wnikają do tkanek, co wywołuje reakcję ziarniniakową ułatwiającą wydalanie jaj przez błonę śluzową do światła jelita lub pęcherza moczowego. Defekacja lub oddawanie moczu przez zakażonego człowieka do tego samego zbiornika słodkowodnego umożliwia ponowne zakażenie ślimaków i ukończenie cyklu życiowego.
Najczęściej występującymi gatunkami są:
- Schistosoma haematobium (przywra krwi), która bytuje w splotach żylnych otaczających pęcherz moczowy i składa jaja do błony śluzowej pęcherza.
- Schistosoma mansoni, która żyje w żyłach krezkowych i odgałęzieniach żyły wrotnej, składając jaja do błony śluzowej jelita.
Do innych ważnych gatunków zakażających człowieka należą Schistosoma japonicum, Schistosoma mekongi oraz Schistosoma intercalatum, których osobniki dorosłe, podobnie jak w przypadku Schistosoma mansoni, znajdowane są w żyłach krążenia wrotnego.
Epidemiologia na obszarach endemicznych i nieendemicznych
Schistosomatoza występuje endemicznie w 76 krajach, a 85% zakażonych osób mieszka na kontynencie afrykańskim. Największą częstość występowania i intensywność zakażeń obserwuje się wśród starszych dzieci i młodych osób dorosłych.
- Schistosoma haematobium występuje niemal wyłącznie w Afryce Subsaharyjskiej i delcie Nilu.
- Schistosoma mansoni występuje na tych samych obszarach, ale również w Brazylii i południowej części Karaibów.
- Schistosoma intercalatum występuje w Afryce Zachodniej i Afryce Środkowej.
- Schistosoma japonicum (Chiny, Indonezja i Filipiny) oraz Schistosoma mekongi (Laos i Kambodża) charakteryzują się bardziej ograniczonym zasięgiem występowania.
Od 1998 r. 99% pacjentów, u których rozpoznano schistosomatozę w londyńskim szpitalu medycyny tropikalnej (Hospital for Tropical Diseases), uległo zakażeniu w Afryce. Mediana wieku wynosiła 28 lat, mniej niż 5% pacjentów miało poniżej 18 lat, a 10% powyżej 45 lat (dane nieopublikowane).
Kluczowe zagadnienia
- Schistosomatoza jest chorobą występującą głównie w Afryce, zakażenie może utrzymywać się przez lata od opuszczenia obszaru endemicznego występowania choroby.
- Ostre objawy kliniczne schistosomatozy na obszarach nieendemicznych są związane głównie z migracją pasożytów w miejsca ektopowe (np. schistosomatoza z zajęciem ośrodkowego układu nerwowego) lub odpowiedzią immunologiczną typu reakcji nadwrażliwości (np. gorączka Katayama).
- Rozpoznanie schistosomatozy często jest ustalane na podstawie objawów klinicznych; zwykle nie powinno zostać przeoczone, jeżeli zbierze się wywiad dotyczący podróży oraz zwróci uwagę na bezwzględną liczbę granulocytów kwasochłonnych we krwi.
- Skuteczne jest leczenie prazykwantelem, które czasami poprzedza się podaniem glikokortykosteroidów.
Patogeneza przewlekłej schistosomatozy
U podstaw patogenezy tej choroby leży gromadzenie się jaj przywr w tkankach, będące przyczyną zapalenia o charakterze ziarniniakowym. Następnie dochodzi do włóknienia, co prowadzi do rozwoju uropatii zaporowej i raka kolczystokomórkowego pęcherza moczowego. S. haematobium, S.
mansoni oraz inne gatunki przywr z rodzaju Schistosoma wywołują nadciśnienie wrotne (spowodowane włóknieniem wątroby), które jest skutkiem składania jaj wokół dróg wrotnych przez dorosłe robaki bytujące w sinusoidach wątroby.
Ciężkość choroby jest proporcjonalna do liczby jaj, a ta zależy z kolei od liczby dorosłych osobników w organizmie chorego.1
Rozpoznanie
Rozpoznanie można zwykle ustalić na podstawie wykrycia jaj w moczu bądź kale zakażonych pacjentów lub też uwidocznienia ich w materiale uzyskanym podczas biopsji błony śluzowej pęcherza moczowego lub jelita.
Diagnostyka serologiczna, oparta na wykrywaniu przeciwciał przeciwko antygenom jaj, ma ograniczone zastosowanie w krajach endemicznego występowania choroby, ale na obszarach nieendemicznych może być przydatna w rozpoznawaniu zakażeń o małym nasileniu u imigrantów lub osób, które powróciły z podróży.
Patogeneza i nasilenie choroby u imigrantów po niewielkiej ekspozycji
Krwiomocz i hematospermia
Jawny krwiomocz jest częstym objawem zakażenia S. haematobium u podróżnych, którzy ulegli niewielkiemu zakażeniu, a także u imigrantów z ciężkim zakażeniem, a na obszarach endemicznych jest objawem występującym powszechnie. Hematospermię stwierdza się często u zakażonych osób podróżujących.
2 Pomocne jest badanie mikroskopowe końcowej próbki moczu, ponieważ we wczesnej fazie zakażenia wyniki badań serologicznych mogą być ujemne. U wszystkich pacjentów trzeba upewnić się, że krwiomocz ustąpił po leczeniu (prazykwantelem w pojedynczej dawce 40 mg/kg).
Lek jest dobrze tolerowany, a objawy uboczne występują zazwyczaj w przypadku obecności większej liczby pasożytów w organizmie gospodarza. U imigrantów, u których ekspozycja była nasilona, już przed rozpoznaniem zakażenia mogło dojść do transformacji nowotworowej i rozwinięcia się raka kolczystokomórkowego pęcherza.
Zaleca się więc, aby wskazania do cystoskopii były ustalane liberalnie.
Ektopowe umiejscowienie pasożytów
Migracja par dorosłych samców i samic do innych miejsc w organizmie gospodarza może być przyczyną patologii, podobnie jak rozprzestrzenianie się jaj drogą krwiopochodną z innych miejsc. Szczególne obawy budzą pasożyty zlokalizowane ektopowo w ośrodkowym układzie nerwowym.
Mogą one wywoływać mielopatię prowadzącą do porażenia lub zakażenia mózgu z ogniskowymi deficytami neurologicznymi. W badaniach autopsyjnych nierzadko stwierdza się obecność jaj w ośrodkowym układzie nerwowym, zwykle bez istotnego miejscowego zapalenia.
Osoby podróżujące mogą być szczególnie podatne na te następstwa zakażenia ze względu na bardziej intensywną odpowiedź immunologiczną generowaną przez organizm gospodarza w przypadku pierwszorazowej ekspozycji.
Schistosomatozę należy brać pod uwagę u młodych podróżników z objawami neurologicznymi, którzy mieli kontakt ze zbiornikami słodkiej wody w Afryce. Do wskazówek diagnostycznych naprowadzających na rozpoznanie należy eozynofilia, która występuje u większości pacjentów ze schistosomatozą.
Jak już wspomniano, wyniki badań serologicznych wykonywanych po wystąpieniu pierwszych objawów neurologicznych są często ujemne. Badanie metodą rezonansu magnetycznego możne ujawnić obecność charakterystycznych, ulegających wzmocnieniu kontrastowemu zmian guzkowych.3