Ropień okołomigdałkowy jest objawem infekcji lokalizującej się w obrębie głębokich tkanek głowy i szyi. Zakażenie wywołuje wiele chorobotwórczych drobnoustrojów, jednak głównym sprawcą są paciorkowce beta-hemolizujące z grupy A. To bakterie odpowiedzialne również za anginę ropną, której jednym z powikłań jest właśnie ropień w gardle.
Ropień okołomigdałkowy – przyczyny
Ropień okołomigdałkowy najczęściej pojawia się u nastolatków i młodych dorosłych, którzy przeszli bakteryjne zapalenie gardła, czyli anginę paciorkowcową.
W jej przebiegu może dojść do ropnych nacieków w obrębie migdałków podniebiennych. Jeśli nie są odpowiednio leczone, łatwo nawracają, przybierając postać ropnia, wywołującego ból migdałka z jednej strony.
Dolegliwości dwustronne występują zdecydowanie rzadziej.
Ropień okołomigdałkowy jako następstwo zakażenia
Do powstania ropnia okołomigdałkowego przyczynia się wiele mikroorganizmów. Bardzo często to liczne szczepy bakterii beztlenowych, produkujących beta-laktamazy.
Spośród nich głównym sprawcą nacieków są paciorkowce beta-hemolizujące typu A (łac. Streptococcus pyogenes). Zdarza się też, że dominującym patogenem są inne drobnoustroje – gronkowiec złocisty (łac.
Staphylococcus aureus) lub pałeczki grypy (łac. Haemophilus influenzae).
Ropnie w gardle mogą pojawiać się również w następstwie mononukleozy zakaźnej. To choroba o etiologii wirusowej. Wywołują ją wirusy Epsteina-Barr z rodziny Herpesviridae. Mononukleoza przynosi objawy podobne do anginy ropnej, wyróżniając się rozległym stanem zapalnym w okolicy migdałków.
Ropień okołomigdałkowy jako osobna jednostka chorobowa
Ropnie na migdałkach bywają ponadto skutkiem nieleczonej próchnicy oraz innych chorób zębów i dziąseł. W nielicznych przypadkach nie są poprzedzone żadną infekcją.
Wówczas ropień okołomigdałkowy traktuje się jako osobną jednostkę chorobową. Dotyczy to przeważnie nałogowych palaczy, osób z zablokowanymi gruczołami ślinowymi, jak i przewlekle chorujących na zapalenie migdałków.
Za czynnik predysponujący do nacieków i ropni gardła uważa się również osłabienie odporności.
Ropień okołomigdałkowy – objawy
Ropień okołomigdałkowy wygląda jak biała krostka w gardle. To nagromadzona treść ropna, zawierająca tkanki martwicze, które powstały w wyniku zapalenia. Ropień na migdale znajduje się dość płytko, jednak może osiągać spore rozmiary, wywołując problemy z przełykaniem i oddychaniem.
Wystąpienie ropnia okołomigdałkowego niesie szereg objawów miejscowych i ogólnych. Chorzy czują się osłabieni, mają umiarkowaną lub wysoką gorączkę, skarżą się na silny ból gardła, który utrudnia przełykanie pokarmów oraz płynów.
Początkowe dolegliwości przypominają objawy przeziębienia lub anginy ropnej. Z biegiem czasu ból gardła wzrasta, może też promieniować w stronę ucha, po tej stronie ciała, gdzie znajduje się ropień. Pojawia się szczękościsk i trudności w artykulacji.
Ropień w gardle sprawia, że głos jest stłumiony, nosowy, a sposób mówienia niewyraźny.
Podczas badania wyczuwa się powiększenie węzłów chłonnych szyjnych. W ich obszarze może pojawiać się tkliwość, a nawet ból. Twarz i żuchwa są obrzęknięte. Niekiedy występuje przykurcz szyi. Ponadto zauważa się asymetrię i przekrwienie fałdów podniebiennych.
Zwykle widać też sam ropień, który powoduje przesunięcie chorego migdałka. Choć ropień okołomigdałkowy najczęściej diagnozuje się u ludzi młodych, zmiany ropne migdałków występują u pacjentów w każdym wieku.
U osób starszych ropień migdałka często przynosi nasilone objawy i większe ryzyko wystąpienia powikłań.
O obecności ropnia okołomigdałkowego może świadczyć:
- ból migdałka z jednej strony,
- ból gardła utrudniający przełykanie,
- gorączka i dreszcze,
- bóle głowy, ucha,
- szczękościsk,
- ślinotok,
- przykry zapach z ust,
- mowa kluskowa,
- jednostronny obrzęk twarzy,
- kurcz szyi,
- powiększenie węzłów chłonnych szyjnych,
- przekrwienie fałdów podniebiennych.
Ropień okołomigdałkowy – diagnostyka
Do rozpoznania ropnia okołomigdałkowego wystarczy wywiad i badanie fizykalne. Ze względu na podobieństwo objawów do innych chorób układu oddechowego, konieczne jest różnicowanie ropnia z anginą ropną, mononukleozą zakaźną, chłoniakiem. Należy też wykluczyć obecność ropnia zagardłowego i zmian pochodzenia zębowego.
Niekiedy w diagnostyce stosuje się ultrasonografię oraz tomografię komputerową. USG przezskórne lub endoskopowe jest pomocne zwłaszcza, gdy ocenę migdałów uniemożliwia szczękościsk. Badanie ultrasonograficzne pomaga również przy podejrzeniu zapalenia tkanki łącznej i rozszerzenia infekcji poza obszar okołomigdałkowy.
Tomografia komputerowa oraz obrazowanie RTG pozwalają wykluczyć torbiele na migdałach (m.in. Torbiel Tornwaldta), guzy i zmiany nowotworowe.
Ropień okołomigdałkowy – leczenie
Chociaż ropnie okołomigdałkowe rzadko wywołują powikłania i najczęściej nie stanowią zagrożenia życia, wymagają szybkiego leczenia, ze względu na uciążliwe objawy.
Silny ból gardła, który wywołuje niechęć do jedzenia i picia, może doprowadzić do odwodnienia organizmu. Szczególnie, gdy pojawia się szczękościsk i wysoka gorączka.
W takich sytuacjach leczenie będzie odbywać się w szpitalu, natomiast gdy objawy nie są nasilone, usuwanie ropnia można zaplanować i wykonać w trybie ambulatoryjnym.
Leczeniem ropnia okołomigdałkowego zajmuje się przede wszystkim laryngolog (ewentualnie przeszkolony w tym kierunku lekarz rodzinny). Działanie zachowawcze jest przeważnie niewystarczające, stosuje się je przy naciekach, z kolei przy ropniach przeprowadza się krótki zabieg chirurgiczny.
Lekarz znieczula pacjenta miejscowo, po czym nacina ropień i przeprowadza drenaż lub aspirację igłową. Tym sposobem usuwa nagromadzoną ropę z migdałka. W każdym przypadku leczenia ropni niezbędna jest antybiotykoterapia. Lekiem pierwszego rzutu w zakażeniach paciorkowcowych jest penicylina. Uczulonym na tę substancję podaje się klindamycynę.
Aby przyspieszyć leczenie, niekiedy do antybiotykoterapii włącza się leki sterydowe.
Jeśli w wywiadzie okazuje się, że pacjent ma nawracające ropnie lub częste anginy, należy wziąć pod uwagę tonsillektomię, czyli zabieg usunięcia migdałków.
W okresie rekonwalescencji lekarz może zlecić stosowanie maści z bakteriobójczym metronidazolem. Konieczne jest również przestrzeganie zasad higieny jamy ustnej oraz wspieranie odporności.
W tym celu warto stosować preparaty lecznicze zawierające aloes drzewiasty, a także przestrzegać zasad zdrowej diety.
W leczeniu ropnia okołomigdałkowego schemat postępowania może być następujący:
- rozpoznanie,
- nacięcie ropnia i aspiracja igłowa lub drenaż,
- wdrożenie antybiotykoterapii na 10-14 dni,
- postępowanie prewencyjne,
- higiena jamy ustnej,
- wspieranie systemu immunologicznego.
Lek. Michał Dąbrowski
Ropień okołomigdałkowy — Twój Dyżur — Przypadki, Wytyczne, Dyskusje
Dzisiaj historia, z której śmialiśmy się nie raz.
Pacjent lat 50 został skierowany z Pomocy Doraźnej na SOR z podejrzeniem udaru – od rana narastające zaburzenia mowy.
Parametry krytyczne: BP 180/70. HR 90/min. RR 22/min. Sat 98%. Temp. 37.8C. Glikemia 170mg% z palca.
Wrażenie ogólne dobre. Bez niedowładów. Mowa rzeczywiście niewyraźna, ale zupełnie logiczna. Głos stłumiony, nosowy, słabo otwiera usta przy mówieniu.
Zapytany wprost, dlaczego tak dziwnie mówi, odpowiedział, że mocno boli go gardło i gdy otwiera usta.
Od 3 dni odczuwał ból gardła i gorączkuje, od poprzedniego dnia nie mógł przełykać pokarmów z powodu bólu, a dzisiaj dodatkowo pojawiły się trudności z mówieniem.
W badaniu przedmiotowym stwierdzono asymetrię fałdów podniebiennych i ropień okołomigdałkowy.
Wykonano punkcję uzyskując ropny płyn przekazany na posiew. Następnie nacięto ropień, zdrenowano z dużą poprawą dolegliwości bólowych i szczękościsku.
Pacjent po kilkugodzinnej obserwacji otrzymał receptę na antybiotyk oraz zalecenie kontroli laryngologicznej następnego dnia.
Z podobnych przypadków kolega Michał Szemień miał kiedyś pacjenta ZOLu.Pacjent miał być przekazany na Neurologię z powodu podejrzenia udaru mózgu (zaburzenia mowy i opadanie kącika ust). Kiedy Michał przechodził obok i popatrzył na pacjenta, okazało się, że ten miał zwichniętą żuchwę, której szybka repozycja natychmiast uzdrowiła pacjenta z objawów udaru.
Komentarz:
Ropień okołomigdałkowy to stosunkowo częste powikłanie zapalenia gardła. Wynika zarówno z infekcji bakteryjnych, jak i wirusowych, przede wszystkim tych z dużym odczynem zapalnym w migdałkach podniebiennych, np. mononukleozy.
W luźnej tkance wokół migdałka na łuku podniebiennym dość łatwo może zacząć się zbierać treść ropna, która w ciągu 1-3 dni formuje bardzo bolesny ropień.
Większość pacjentów jest młoda i zdrowa w 1. i 2. dekadzie życia, niemniej ropień może występować w każdym wieku, a u osób starszych dawać bardziej nietypowe objawy.
Objawy ropnia okołomigdałkowego to przede wszystkim gorączka i silny ból gardła. Ból jest zwykle silniejszy po jednej stronie, znacznie nasila się przy połykaniu.
Wraz z narastaniem masy zwykle dołączają się objawy szczękościsku z podrażnienia mięśni skrzydłowych oraz zmiana głosu na nosowy, stłumiony – po angielsku “hot potato voice”.
W badaniu przedmiotowym gardło jest czasem trudne do oceny ze względu na szczękościsk. Natomiast w obrębie łuków podniebiennych widać ewidentną asymetrię i przesuwanie osi języczka w drugą stronę (bo jest przepychany przez rosnący ropień).
Ropień okołomigdałkowy sam w sobie zwykle nie jest groźny. Rzadko powoduje sepsę albo niedrożność górnych dróg oddechowych. Natomiast może szerzyć się do innych przestrzeni szyi, powodując poważne infekcje jak angina Ludwiga albo ropień zagardłowy.
Może także uszkadzać sąsiadujące duże naczynia szyjne. Dodatkowo bardzo boli, dlatego wymaga pilnego leczenia.
Rozpoznanie ropnia zwykle jest stawiane na podstawie obrazu klinicznego. W sytuacjach wątpliwych można posłużyć się tomografią komputerową szyi.
Dobrym, ostatnio wyłaniającym się narzędziem do różnicowania ropnia z naciekiem okołomigdałkowym jest USG przyłóżkowe jamy ustnej. Głowicę przez jamę ustną umieszcza się na powierzchni chorego łuku podniebiennego i można dość łatwo zlokalizować płytko położony zbiornik ropny.
Ropień wymaga pilnego drenażu, który w warunkach polskich zwykle wykonuje laryngolog.
Pacjent powinien zostać zaopatrzony tego samego dnia, jeśli nie jest możliwe to ambulatoryjnie powinien zostać skierowany na SOR, lub Laryngologiczną Izbę Przyjęć.
Jest kilka technik, nie będziemy się o tym rozpisywać, odsyłamy do źródeł dla chętnych.
????
Każdy ropień okołomigdałkowy wymaga antybiotykoterapii. W przypadku objawów sepsy, ciężkich obciążeń medycznych, lub utrzymywania się niemożności przyjmowania płynów po nacięciu pacjentów hospitalizuje się. Pozostali wymagają kontroli lekarskiej na następny dzień.
Nawracające ropnie leczy się tonsillektomią.
Zapamiętaj na Twój Dyżur:
- W przypadku zlateralizowanego bólu gardła i gorączki – myśl o ropniu okołomigdałkowym.
- Zwróć uwagę na łuki podniebienne – przesunięcie języczka i obniżenie łuku podniebiennego zwykle oznacza, że wewnątrz zbiera się ropa.
- Ropień okołomigdałkowy wymaga pilnej konsultacji laryngologicznej i nacięcia.
Wpis nie jest obowiązującym standardem naukowym. Został stworzony w oparciu o doświadczenia lekarzy praktyków, piśmiennictwo i wymianę poglądów.
Ropień okołomigdałkowy – objawy, możliwe przyczyny i powikłania. Leczenie ropy na migdale
Ropień okołomigdałkowy jest częstym powikłaniem po anginie. Powstaje w wyniku gromadzenia się ropy w okolicy migdałka podniebiennego. Schorzenie to często bywa powodem konsultacji na ostrym dyżurze. 123RF
Ropień okołomigdałkowy jest powikłaniem po anginie lub zapaleniu migdałków. Wiąże się z ostrymi, przykrymi objawami bólowymi, a także trudnościami w przełykaniu lub oddychaniu. Ropa na migdale powstaje, gdy leczenie zakażenia bakteryjnego nie przebiega prawidłowo. Najczęściej ropień okołomigdałkowy udaje się skutecznie opróżnić i wyleczyć. Czasem jednak niezbędne jest usunięcie migdałków. Poznaj sposoby zwalczania ropy na migdałach.
Ropień okołomigdałkowy stanowi w większości przypadków powikłanie przebytej anginy. To zbiornik z treścią ropną tworzący się koło migdałka, zwykle po jednej stronie (choć zdarzają się też ropnie obustronne).
Najczęściej powikłanie to występuje u nastolatków i osób dorosłych w młodym wieku, którzy nie doleczyli anginy lub całkowicie ją zignorowali i nie podjęli antybiotykoterapii, mimo takiej potrzeby.
Rzadziej ropa na migdale pojawia się u dzieci, choć to one najczęściej chorują na anginę.
Ropień okołomigdałkowy tworzy się pomiędzy ścianą gardła a torebką otaczającą migdałek. Zwykle za gromadzenie się ropy na migdale odpowiadają bakterie beztlenowe, nieco rzadziej tlenowe lub mieszane populacje bakterii.
Najczęstszą lokalizację stanowi granica łuku podniebienno-językowego i podniebienia miękkiego (ropień przednio-górny). Stosunkowo często pojawiają się też ropnie okołomigdałowe tylno-górne, wypychające migdałek ku górze. Najrzadsze przypadki to ropnie zewnętrzne dolne, a także wewnątrzmigdałkowe.
W rzadkich przypadkach ropa na migdałach pojawia się bez wcześniejszego zakażenia bakteriami.
Ropa na migdale daje bardzo uciążliwe objawy. Należą do nich m.in.
silny ból (spowodowany owrzodzeniem błony śluzowej w okolicy migdałków, obrzękiem gardła i języczka, powiększeniem węzłów chłonnych), uczucie rozbicia i zmęczenia oraz często szczękościsk.
Nieleczony ropień może przebić się do jamy ustnej lub stanowić przyczynę groźnych stanów chorobowych (np. ropowicy przestrzeni przygardłowej, zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, zakrzepowego zapalenia żyły szyjnej, sepsy).
Ropień okołomigdałkowy rozwija się w wyniku zaniedbania infekcji bakteryjnej gardła. Pojawia się głównie w wyniku niedoleczonej, nieleczonej w ogóle lub nieprawidłowo leczonej anginy, bądź zapalenia migdałków. Ropnie pojawiające się “nagle”, bez wcześniejszej choroby, wywodzą się prawdopodobnie z procesów chorobowych toczących się w śliniankach.
Istnieje też kilka zachowań i okoliczności, które mogą przyczynić się do powstania ropnia na migdałkach. Czynniki zwiększające ryzyko tego powikłania:
- choroby dziąseł i przyzębia z zakażeniami bakteryjnymi,
- przewlekłe stany zapalne w jamie ustnej,
- palenie tytoniu.
Ropień okołomigdałkowy w pierwszym stadium rozwoju bywa brany za kolejny objaw anginy czy zapalenia migdałków. Towarzyszą mu przede wszystkim:
- narastający, silny ból po jednej stronie gardła (w przypadku ropnia jednostronnego),
- szczękościsk,
- trudności w przełykaniu śliny, napojów, pokarmu.
Objawy, jakie powoduje ropień w gardle bywają na tyle silne i uciążliwe, że stają się przyczyną wizyty na ostrym dyżurze laryngologicznym. Do dodatkowych dolegliwości obecnych przy pojawieniu się ropy na migdale zalicza się też:
- ból głowy,
- wysoka gorączka z dreszczami,
- zmiana barwy głosu lub wręcz trudności w mówieniu,
- powiększenie węzłów chłonnych po stronie, na której zlokalizowany jest ropień,
- ból ucha po stronie, na której rozwinęła się infekcja,
- nadmierne ślinienie,
- obrzęk i ból twarzy,
- nieprzyjemny zapach z ust, niekiedy bardzo intensywny,
- w ropniu tylnym zdarzają się zaburzenia oddychania.
Ropień okołomigdałkowy powoduje pogorszenie ogólnego stanu zdrowia i samopoczucia.
Ropień okołomigdałkowy – diagnostyka
W przypadku wystąpienia objawów ropnia należy szybko udać się na ostry dyżur lub do przychodni. Ropień okołomigdałkowy diagnozuje lekarz laryngolog. Pierwszym krokiem w procesie diagnozy jest wywiad oraz badanie laryngologiczne.
Najczęściej w badaniu przedmiotowym stwierdza się objawy ostrego zapalenia migdałków i ich asymetrię, obrzęk języczka i jego przesunięcie w stronę zdrowego migdałka oraz niekiedy białawy nalot na języku.
Lekarz może za pomocą strzykawki z igłą pobrać treść ropną, by poddać ją badaniu laboratoryjnemu. Jeśli diagnoza nadal nie jest pewna, zaleca się wykonanie USG szyi lub tomografii komputerowej.
Dopiero po pewnym stwierdzeniu ropnia okołomigdałkowego przystępuje się do leczenia farmakologicznego, chirurgicznego lub obu w zależności od nasilenia objawów i potrzeb pacjenta.
Ropień okołomigdałkowy można leczyć za pomocą antybiotykoterapii. W niektórych, łagodniejszych przypadkach przyjęcie pełnego cyklu leków sprawia, że bakterie giną i ropień zanika. Antybiotyki w tym przypadku podawane są dożylnie, dla szybszego efektu leczenia. Niestety, ropień okołomigdałkowy bardzo często wymaga nacięcia i oczyszczenia z treści ropnej.
Zabieg wykonuje chirurg, w znieczuleniu miejscowym lub ogólnym (u dzieci). Drenaż ropnia może być wykonywany w kilku etapach, aż cała treść ropna wycieknie. Już pierwsze nacięcie ropnia powoduje ulgę i poprawę stanu zdrowia u większości pacjentów. Jednocześnie stosuje się antybiotykoterapię oraz płukanie jamy ustnej specjalnymi środkami antyseptycznymi.
W niektórych przypadkach ropa na migdałach wiąże się z koniecznością przeprowadzenia tonsillektomii (wycięcia migdałka). Zabieg jest bezwzględnie zalecany, gdy po wstępnym nacięciu ropnia pojawia się krwawienie.
Wskazanie do jego przeprowadzenia występuje też, gdy po nacięciu i próbie opróżnienia ropnia objawy choroby nadal się utrzymują.
Także nawracające ropnie okołomigdałkowe lub przewlekłe zapalenie migdałków stanowią wskazanie do przeprowadzenia zabiegu.
- Wycięcie migdałków – kiedy jest konieczne?
Oprócz leczenia przyczynowego podejmuje się także leczenie objawowe (nawadnianie pacjenta, który ma problemy z przełykaniem lub szczękościskiem, podawanie leków przeciwbólowych, często kilkudniowa hospitalizacja ze względu na ogólny stan pacjenta i ryzyko powikłań zagrażających zdrowiu).
Ropień okołomigdałkowy jest najczęściej powikłaniem anginy paciorkowcowej lub bakteryjnej. Podstawowym działaniem profilaktycznym jest szybkie i skuteczne leczenie tej choroby. Nie można przerywać antybiotykoterapii przed przyjęciem całej zalecanej dawki leków, nawet jeśli samopoczucie jest już dużo lepsze.
Pacjenci cierpiący na przewlekłe zapalenie migdałków lub ze skłonnością do powikłań i nawracających ropni powinni przemyśleć zabieg usunięcia migdałków. Ten bezpieczny zabieg to jedyny sposób skutecznie zapobiegający pojawieniu się ropnia w przyszłości.
Dowiedz się, kiedy antybiotyki pomagają, a kiedy szkodzą.
Ropień okołomigdałkowy – objawy, rozpoznanie, zapobieganie
Ropień okołomigdałkowy to dość częste powikłanie zapalenia gardła, które przebiega z dużym stanem zapalnym. Jego przyczyną w zdecydowanej większości są bakterie m.in. Haemophilus influenzae, Streptococcus pyogenes (pciorkowiec grupy A) czy gronkowiec złocisty.
Ropień gardła powoduje wysoką gorączkę, silny ból i problem z połykaniem, czasem również szczękościsk. Ropień w gardle może być niebezpieczny i należy go leczyć. W wyniku infekcji w tkankach otaczających migdałek może zbierać się wydzielina ropna, która z czasem tworzy ropień.
Ropień migdałka – dlaczego powstaje?
- Schorzenie to najczęściej powstaje jako efek braku leczenia lub nieprawidłowego leczenia anginy ropnej, wywołanej przez paciorkowce beta hemolizujące grupy A – Streptococcus pyogenes.
- Co powoduje ropień? Bakterie tlenowe i beztlenowe:
- – Staphylococcus aureus (gronkowiec złocisty)
– Haemophilus influenzae
– Streptococcus pyogenes
– Peptostreptococcus
-Fusobacterium - Czynnikami, które dodatkowo sprzyjają rozwojowi ropnia są:
- – palenie tytoniu
– choroby przyzębia
– częsty, nawracający lub przewlekły stan zapalny migdałków (częstość występowania tego schorzenia jest dość duża, a z uwagi na intensywność objawów pacjenci często trafiają na SOR) - Najczęściej ropień okołomigdałkowy występuje u nastolatków i dorosłych pomiędzy 20 a 40 rokiem życia.
Jakie objawy daje ropień w gardle?
Ból gardła pojawia się jako pierwszy – niestety objaw ten towarzyszy również powszechnym infekcjom gardła i migdałków. Dlatego w tym pierwszym etapie powstawania ropnia, trudno go rozpoznać.
Często następuje chwilowa poprawa, natomiast po kilku dniach ropień powiększa się, co powoduje kolejne objawy:
– chory odczuwa najczęściej większe natężenie bólu po tej stronie gardła, gdzie rozwija się ropień
– zaczerwieniona błona śluzowa gardła, obrzęk migdałka
– stłumienie głosu tzw. mowa „kluskowata”
– dysfagia, czyli problem z przełykaniem śliny, płynów i pokarmów, często powodujący odwodnienie
– ślinienie się
– pojawienie się wysokiej gorączki
– bóle głowy
– promieniujący ból ucha po stronie ropnia
– możliwy szczękościsk (trudność z całkowitym otwarciem jamy ustnej)
– obrzęk twarzy lub szyi po stronie ropnia
– powiększenie węzłów chłonnych związane ze stanem zapalnym
– podczas oddechu czuć nieprzyjemny zapach z ust (cuchnący, zjełczały)
– po stronie infekcji powstaje spięcie i kurcz szyi, powodujący, że chory trzyma pochyloną w bok głowę oraz unika gwałtownych ruchów
Diagnoza ropnia okołomigdałkowego
Najczęściej pierwszy kontakt z pacjentem, u którego stwierdza się ropień okołomigdałkowy ma lekarz internista. Pacjent może być skierowany do poradni laryngologicznej.
Diagnoza stawiana jest przez lekarza na podstawie wywiadu (ocena objawów, informacja o przebytej anginie) z pacjentem oraz badania laryngologicznego.
Jeżeli pojawiają się wątpliwości lub lekarz chce potwierdzić rozpoznanie ropnia okołomigdałkowego, może być konieczne pobranie treści ropnej z migdałka – aspiracja z pomocą igły i strzykawki. Czasem może okazać się konieczność wykonania tomografii komputerowej.
Jak leczyć ropień?
Do leczenia ropnia bardzo rzadko wystarczy jedynie zastosowanie antybiotyków, najczęściej podanych dożylne, z uwagi na szybszy efekt terapeutyczny.
Zdecydowanie najczęściej konieczna jest interwencja chirurgiczna z uzupełniającą antybiotykoterapią. Aby oczyścić migdałek z ropnia, wykonuje się nacięcie i drenaż. Zabieg wykonywany jest w znieczuleniu miejscowym – w przypadku małych dzieci, może być wykonany również w znieczuleniu ogólnym.
Jeżeli ropień jest wynikiem nawracających stanów zapalnych gardła, angin lub przewlekłego zapalenia migdałków należy rozważyć usunięcie migdałków, które mogą być źródłem ponownych infekcji i tworzenia się ropni.
Powikłania
- Ropień w gardle rzadko jest przyczyną powikłań, natomiast, gdy już się zdarzy – konsekwencje mogą być poważne.
Nieleczony ropień może powodować:
- – blokadę dróg oddechowych (trudność w oddychaniu)
– rozprzestrzenianie się groźnej infekcji bakteryjnej (miejscowo powodującej stan zapalny tkanek szyi, żuchwy, klatki piersiowej i wsierdzia, a ogólnoustrojowo nawet sepsy)
– zapalenie płuc, kiedy dojdzie do pęknięcia ropnia i przedostania się jego ropnej treści do dróg oddechowych - Autor: mgr inż. Monika Byrska
Biotechnolog, diagnosta laboratoryjny. Studia ukończyła na Śląskim Uniwersytecie Medycznym oraz Politechnice Śląskiej. Posiada doświadczenie w dziedzinie medycyny laboratoryjnej z zakresu immunologii i autoagresji. Współautor działu Diagnostyka w magazynie farmaceutycznym „LEK W POLSCE”. Autor treści i artykułów eksperckich w PoradnikGemini.pl, Apteline.pl. Prelegent na kursach specjalizacyjnych dla farmaceutów na Uniwersytecie Medycznym w Łodzi
Bibliografia:
[1] Wasilewska A., Zawadzka-Głos L.: Analiza kliniczna pacjentów z ropniem okołomigdałkowym w materiale Kliniki Otolaryngologii Dziecięcej WUM w 2016 roku, Nowa pediatria, 2017
Ropień okołomigdałkowy – przyczyny, objawy, leczenie
28 października 2019mateusz 
Ropień okołomigdałkowy, zwany również naciekiem okołomigdałkowym jest miejscowym powikłaniem po anginie i towarzyszy mu silny ból po stronie nacieku oraz problemy z połykanie. Co więcej ropień może rozwinąć się u osób, które na anginę nie zachorowały. Nieleczony może prowadzić do zapalenia opon mózgowych, w związku z czym niepojących objawów nie należy lekceważyć i skonsultować je niezwłocznie z lekarzem.
Naciek okołomigdałkowy ma postać zbiornika z treścią ropy, zlokalizowanego w okolicy okołomigdałkowej, zwykle po jednej stronie.
Najczęściej pojawia się w wyniku nieprawidłowego leczenia bądź zignorowania anginy o charakterze paciorkowym, ale może również pojawić się u pacjentów, u których angina się nie rozwinęła.
Ponadto ropień okołomigdałkowy może być również powikłaniem po nieleczonym lub nieprawidłowo leczonym zapaleniu migdałków.
Naciek okołomigdałkowy objawy
W początkowej fazie powstawania ropnia obserwuje się następujące dolegliwości:
– nasilający się ból po jednej stronie gardła;
– coraz większe problemy z połykaniem;
– sczękościsk.
- W dalszej kolejności pojawiają się objawy takie, jak:
– ślinotok i nieprzyjemny zapach z ust,
– trudności w mówieniu;
– wysoka gorączka, dreszcze i ból głowy;
– powiększone węzły chłonne i obrzęk twarzy po stronie nacieku;
– ból uch po stronie infekcji; - – zaczerwienienie błony śluzowej i obrzęknięcie okolicy migdałka.
Ropień okołomigdałkowy leczenie
Diagnostyka tej jednostki chorobowej odbywa się na podstawie:
– wywiadu lekarskiego z pacjentem;
– badań klinicznych (zwykle poprzez pobranie treści ropy przy użyciu igły i strzykawki oraz oddanie jej do analizy, w niektórych przypadkach niezbędna jest tomografia komputerowa i USG szyi).
Leczenie nacieku okołomigdałkowego odbywa się zwykle za pomocą antybiotykoterapii, polegającej na dożylnej aplikacji leku. Niestety w wielu przypadkach owa metoda leczenia nie przynosi oczekiwanych rezultatów. Wówczas pozostają zabiegi laryngologiczne metodą chirurgiczną – np. nacięcie i zdrenowanie ropnia w znieczuleniu miejscowym, a ogólnym u dzieci.
Jeśli chodzi o powikłania ropnia okołomigdałkowego, to warto zaznaczyć, że występują rzadko, ale z całą pewnością nie wolno ich ignorować.
Nieleczony naciek okołomigdałkowy może doprowadzić do następujących dolegliwości:
– kłopotów z oddychaniem czy blokady dróg oddechowych;
– ropnego zapalenia ślinianki przyusznej;
– infekcji bakteryjnej tkanek żuchwy, szyi lub klatki piersiowej;
– sepsy,
– zapalenia opon mózgowych;
– ropowicy szyi;
– zapalenia płuc.
Ropień okołomigdałkowy
Patogeneza
Ropień jest powikłaniem leczonej nieprawidłowo lub nieleczonej anginy paciorkowcowej, może być również wynikiem ostrego zapalenia migdałków o innej etiologii. Istnieją także przypadki samoistnego wystąpienia ropnia, związane najprawdopodobniej z zakażeniem w obrębie gruczołów ślinowych.
Wystąpienie ropnia okołomigdałkowego najczęściej odnotowuje się wśród nastolatków oraz dorosłych. Osoby z chorobami przyzębia i dziąseł, z przewlekłym zapaleniem migdałków lub palacze tytoniu, znajdują się w grupie ryzyka.
Bakteriami kolonizującymi w ropniu okołomigdałkowym są w 50% bakterie beztlenowe, w 25% bakterie tlenowe (w tym paciorkowce β-hemolizujące typu A), w pozostałych przypadkach występuje flora mieszana.
Obraz kliniczny
Pierwszym objawem ropnia jest ból gardła, często jednostronny, w miejscu jego występowania. Po około 2-5dniach pojawiają się inne objawy:
- Gorączka
- Ból przy przełykaniu
- Ból promieniujący do ucha
- Nadmierne wydzielanie śliny
- Cuchnący zapach z ust
- Szczękościsk
- Jednostronny obrzęk twarzy
- Bełkotliwa mowa
- Kurcz szyi po stronie infekcji
- Obwodowe powiększenie węzłów chłonnych
- Zaburzenia oddychania w ropniu tylnym
W badaniu fizykalnym migdałek podniebienny po stronie ropnia jest powiększony. Dochodzi do przesunięcia języczka na stronę zdrową. Błona śluzowa obrzęknięta, zaczerwieniona, uniesiona przy dużych rozmiarach ropnia.
Podział ropni okołomigdałkowych:
- Ropień przednio-górny – najczęstszy, występuje w 80% przypadków, tworzy uwypuklenie na granicy podniebienia miękkiego i łuku podniebienno-językowego, zazwyczaj zasłania migdałek.
- Ropień tylno-górny – stanowi 15% przypadków, naciek znajduje się w górnej części łuku podniebienno-gardłowego, co powoduje wypchnięcie migdałka ku przodowi.
- Ropień dolny – przemieszcza migdałek ku górze.
- Ropień zewnętrzny – powoduje przesunięcie migdałka ku linii środkowej.
- Ropień wewnątrzmigdałkowy – bardzo rzadki przypadek.
Rozpoznanie
Rozpoznanie ustala się na podstawie wywiadu oraz badania fizykalnego. W szczególnych przypadkach wykonuje się USG i tomografię komputerową szyi.
Leczenie
- Leczenie zachowawcze – można podjąć próbę leczenia zachowawczego, poprzez wdrożenie antybiotykoterapii. W większości przypadków jest niewystarczające.
- Leczenie chirurgiczne – leczenie preferowane: Polega na nacięciu i drenażu ropnia, pod osłoną antybiotykoterapii (przez 10-14dni). Zabieg wykonuje się w znieczuleniu miejscowym, w przypadku dzieci w znieczuleniu ogólnym. Leczenie jest kilkuetapowe, chory powinien przez klika kolejnych dni zgłaszać się na poszerzenie nacięcia ropnia (także w znieczuleniu miejscowym), aby nie dopuścić do zamknięcia otworu, przez który ropa ma ujście, aż do całkowitego opróżnienia ropnia. Można pobrać niewielką ilość ropy do badania laboratoryjnego, celem oznaczenia, jaki patogen jest przyczyną zakażenia, aby zastosować antybiotykoterapię celowaną.Dodatkowo, jako leczenie wspomagające należy zastosować do miejscowego stosowania, płyn do płukania jamy ustnej o działaniu przeciwzapalnym i przeciwbólowym.
- Tonsillektomia: Wskazana, gdy przyczyną ropnia jest zapalenie migdałków, a w wywiadzie u chorego występowały nawracające anginy. Dodatkowo tonsillektomię wykonuje się, w razie nawracających ropni okołomigdałkowych.
Powikłania
Powikłania powstają w przypadku nieleczonego ropnia okołomigdałkowego. Nie należy lekceważyć tego schorzenia. Gdy ropień dochodzi do znacznych rozmiarów, może powodować niedrożność dróg oddechowych.
Ropień stanowi źródło poważnych zakażeń ogólnoustrojowych takich jak:
- ropowica szyi
- ropowica przestrzeni przygardłowej
- ropne zapalenie ślinianki przyusznej
- zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych
- zakrzepowe zapalenie zatoki jamistej
- zakrzepowe zapalenie żyły szyjnej wewnętrznej
- sepsa
Ropień okołomigdałkowy – przyczyny, objawy, leczenie
Ropień okołomigdałkowy jest jednym z najczęstszych powikłań anginy, ale może pojawić się także z całkiem innych powodów. Niezależnie jednak od tego, to zmiana, która wymaga natychmiastowego leczenia.
Z jednej strony dlatego, że wiąże się z przykrymi dolegliwościami – silnym bólem gardła, szczękościskiem, wysoką gorączką, a z drugiej, że nieleczona stanowi realne zagrożenia dla zdrowia, a nawet życia chorego.
Najczęstszą przyczyną pojawienia się ropnia okołomigdałkowego jest nieleczona lub źle leczona angina ropna. W wyniku powikłań zakażenia bakteryjnego gardła i migdałków podniebiennych dochodzi do rozwoju patogenu na sąsiadujące struktury anatomiczne.
W sprzyjających warunkach bakterie zaczynają obejmować kolejne tkanki, w tym również przestrzeń znajdującą się pomiędzy boczną ścianą gardła a torebką otaczającą migdałek.
To właśnie w tym miejscu zaczyna się tworzyć zbiornik ropy – efekt stanu zapalnego – będący właśnie ropniem okołomigdałkowym.
Ale poza powikłaniem anginy, ropień okołomigdałkowy może powstawać także z innych powodów.
Bywa konsekwencją zapalenia migdałków albo skutkiem niedostatecznej higieny jamy ustnej, w wyniku której doszło do rozmnożenia się beztlenowców – bakterii, które na co dzień bytują w mikroflorze błony śluzowej gardła.
Ponadto uważa się, że większe ryzyko tego typu zmian ropnych występuje u osób z problemami stomatologicznymi (próchnica, świeża ekstrakcja), cierpiącymi na przewlekłe choroby gardła, a także nałogowo palącymi papierosy.
Ropień okołomigdałkowy – objawy
Objawy towarzyszące pojawieniu się ropnia okołomigdałkowego są męczące i krępujące.
Symptomem świadczącym o zmianach toczących się w przestrzeni okołomigdałkowej są przede wszystkim dolegliwości gardłowe – silny ból gardła utrudniający przełykanie, niekiedy promieniujący w stronę ucha, uczucie przeszkody, zalegania czegoś w przełyku. Ponadto typowymi objawami są: szczękościsk, ślinotok, mowa kluskowa, jednostronny obrzęk, gorączka i dreszcze oraz nieprzyjemny zapach z ust.
U chorych w badaniu przedmiotowym łatwo daje się zauważyć obrzęk i zaczerwienienie migdałków podniebiennych (wskazujących na ostre zapalenie), włóknisty nalot, jednostronne uwypuklenie przestrzeni okołomigdałkowej i węzłów chłonnych szyjnych, a także skierowanie w jedną stronę języczka.
Jak wygląda ropień okołomigdałkowy? Jak już wspomniano, to treść ropna zlokalizowana pomiędzy torebką migdałka a powięzią ściany bocznej gardła, która najczęściej stanowi następstwo nacieku.
W zależności od umiejscowienia ropień okołomigdałkowy przesuwa migdał w konkretnym kierunku.
Najczęściej występującym, bo aż w 80%, jest ropień przednio-górny, który sprawia, że podniebienie uwypukla się w charakterystyczny sposób, a sam migdałek zostaje „zepchnięty” w dół i ku tyłowi.
Ropień okołomigdałkowy – leczenie
Pierwszy sposób leczenia ropnia okołomigdałkowego to antybiotykoterapia. Najczęściej podawanym lekiem jest penicylina, na którą bakterie paciorkowca Streptococcus pyogenes, jak również bakterie beztlenowe są bardzo wrażliwe.
Niemniej jednak terapia może opierać się również na wdrożeniu innych antybiotyków o szerokim spektrum działania, jak cefuroksym lub klindamycyna.
U niektórych chorych wystarczająca jest monoterapia, u innych występuje konieczność wdrożenia dwóch antybiotyków – to kwestia rodzaju zakażenia oraz cech indywidualnych pacjenta.
Zwykle podanie antybiotyku odbywa się w postaci dożylnej, co skutkuje szybszym efektem terapeutycznym. Niekiedy skuteczna jest sama antybiotykoterapia, jednak w dużym odsetku przypadków niezbędna okazuje się interwencja chirurgiczna.
Punkcja, a następnie nacięcie i poszerzenie jamy ropnia, w celu usunięcia nagromadzonej treści ropnej, jest przeprowadzana w znieczuleniu miejscowym, choć u małych pacjentów wskazane jest podanie pełnej narkozy. Jeśli zmiany ropne mają charakter umiarkowany, wystarczające jest wykonanie punkcji z aspiracją (usuwaniem) treści ropnej oraz nacięcie zmiany.
Jeżeli natomiast ropień jest duży i wiąże się z ryzykiem powikłań, rozważa się zastosowanie tak radykalnych metod jak tonsylektomia.
Trzeba jednak wiedzieć, że chirurgiczne usunięcie migdałka, eliminuje co prawda nawrotowość chorób w tych strukturach gardła, ale niesie konsekwencje, między innymi trwałe obniżenie odporności, której migdałki są przecież ważnym elementem.
Leczenie ropnia migdałkowego w większości przypadków, gdyż dotyczy głównie dzieci i młodzieży, wymaga hospitalizacji.
Pobyt w szpitalu trwa średnio do tygodnia, po czym przez kolejne dni zalecana jest antybiotykoterapia doustna w domu.
Jest o tyle ważne, że zabezpiecza przed rozwinięciem się ropowicy, jaka grozi objęciem kolejnych tkanek twarzoczaszki i śródpiersia, co jest stanem bardzo niebezpiecznym.
Grupa Tipmedia
Materiał partnera