Stres jest stanem fizjologicznym związanym z ewolucyjną reakcją walki i ucieczki. Kiedyś, w zamierzchłych czasach, mechanizm ten pozwalał na szybszą i skuteczniejszą reakcję na zagrożenia czyhające na człowieka.
Obecnie nadal jest przydatny, na krótką metę bywa mobilizujący, ale długotrwałe przebywanie w trybie „walki i ucieczki” powoduje negatywne zmiany fizjologiczne i psychologiczne.
Stres a zdrowie – jaki mają związek i jak redukować niekorzystne skutki stresu?
Wpływ stresu na zdrowie
Krótkotrwały stres jest sygnałem dla organizmu do wydzielenia dodatkowej dawki adrenaliny oraz innych związków, powodujących: zwiększony poziom cukru we krwi, szybsze bicie serca, podwyższenie ciśnienia tętniczego, lepszą wydajność organizmu. To dzięki temu w chwilach grozy wydaje nam się, że jesteśmy szybsi, silniejsi i zdolni do nieludzkiego wysiłku.
Na krótką metę nie wpływa negatywnie na zdrowie, choć gdy emocje opadną pojawia się zmęczenie i złe samopoczucie, gdyż związane z nim procesy powodują eksploatację zasobów organizmu.
W normalnych warunkach ciało potrafi sobie z tym poradzić i szybko wraca do równowagi.
Gorzej, gdy taki stan utrzymuje się długo, a niestety całkiem sporo ludzi pozostaje niemal w ciągłym trybie walki i ucieczki.
Długotrwały stres jest niekorzystny dla zdrowia, a najgroźniejszy jest ukryty, przewlekły, który nie objawia się nagłymi skokami adrenaliny, lecz pozostaje na niskim, ale zauważalnym poziomie.
Złe samopoczucie od stresu, huśtawka nastrojów, ciągłe napięcie emocjonalne to wszystko sprawia, że organizm zaczyna szwankować.
Wpływ stresu na zdrowie najpierw odczuwalny jest w psychice, a z czasem pojawiają się fizjologiczne symptomy:
-
- kołatanie serca,
- problemy z niestrawnością,
- bóle brzucha,
- bóle w klatce piersiowej
- chudnięcie lub tycie,
- wrzody żołądka,
- napięcie mięśniowe prowadzące do urazów i stanów zapalnych
- inne.
Większość z tych zmian jest odwracalna na wczesnym etapie, jednak stale utrzymujący się, silny stres może spowodować ciężkie choroby przewlekłe, a nawet zagrażające życiu, należą do nich zwłaszcza zawał serca, udar mózgu czy nowotwory.
Napięcie emocjonalne może być groźne dla kobiety w ciąży, zarówno dla niej samej, jak i dla dziecka. Hormonalna huśtawka nastrojów, stres związany z sytuacją w rodzinie czy z pracą może powodować komplikacje, a w krytycznych sytuacjach stanowić zagrożenie dla zdrowia dziecka. Stres w ciąży jest więc bardzo niebezpieczny.
Oczywiście najłatwiej byłoby stwierdzić: „zrelaksuj się i wypoczywaj”, jednak dobrze wiemy, że to tak nie działa. Jeżeli poszukujesz skutecznych wskazówek na redukcję stresu, zajrzyj tutaj. Jeżeli natomiast nie możesz poradzić sobie z emocjami, koniecznie sprawdź, w czym możemy Ci pomóc w SUPER-ego, Dolnośląskim Centrum Psychiatrii i Psychoterapii.
Stres a zdrowie psychiczne
Czy wiesz, że nadmiar negatywnych emocji może wywoływać zaburzenia emocjonalne, a nawet choroby psychiczne? Najprostszym przykładem jest złe samopoczucie od stresu i huśtawka nastrojów, które objawiają się bólami głowy, bezsennością i drażliwością. W dłuższej perspektywie zaburzenia mogą powodowaćnerwice, zachowania agresywne i autoagresywne, a takżedepresję.
Wszystko to odbija się na sytuacji prywatnej i rodzinnej, gdyż ujawniają się zmiany w zachowaniu. Stres powoduje, że jest się ciągle podrażnionym, nabuzowanym, skłonnym do kłótni, skupiania się na swoich problemach i niedostrzeganiu innych. To sprawia, że cierpią wszyscy dookoła. Oprócz
Stres – zdrowie na pierwszym miejscu
Negatywne emocje oddziałują na układ nerwowy i zmieniają gospodarkę hormonalną, co wywołuje nie tylko zmiany w organizmie, ale też rozpoczyna samonapędzający się mechanizm – stres powoduje zaburzenia nerwicowe, hormonalne i zdrowotne, te zaś intensyfikują złe samopoczucie i przyczyniają się do zwiększenia nerwicy, co jeszcze bardziej pogarsza sytuację. W pewnym momencie trzeba przerwać tę pętlę. Pomocna jest psychoterapia z doświadczonym psychoterapeutą lub leczenie psychiatryczne. W leczeniu nasilonego przewlekłego czasami stosuje się leki przeciwlękowe i i antydepresyjne. Przydatne są także zajęcia relaksacyjne, uprawianie aktywności fizycznej i znalezienie hobby, które pozwoli zapomnieć o codziennych zmartwieniach. Wszystko po to, by organizm mógł powrócić do równowagi i uwolnić się od złych emocji.
Stres – jak wpływa na nasz organizm? Jakie choroby wyzwala? Co robi z naszą skórą?
Stres osłabia układ odpornościowy, a potem jak domino mogą pojawiać się choroby układu krążenia, problemy z układem pokarmowym i bóle niewyjaśnionego pochodzenia. Skutki długotrwałego stresu i życia w stałym napięciu mogą być poważniejsze niż mogłoby ci się wydawać. Jak stres wpływa na zdrowie? I jak się nie stresować?
Stres jest określany jako reakcja organizmu powstała na skutek wydarzeń lub czynności, z którymi ciężko sobie poradzić emocjonalnie. W codziennym życiu towarzyszy człowiekowi nieustannie.
Może być czynnikiem motywującym nas do osiągania celów, ale gdy osiągnie zbyt duże nasilenie, staje się problemem powodującym niekorzystne zmiany w naszym nastroju, relacjach z innymi, stanie zdrowia.
Nieumiejętność radzenia sobie ze stresem u wielu osób doprowadza do pojawienia się szeregu dolegliwości ze strony poszczególnych układów w organizmie. Stres ma wpływ m.in. na układ odpornościowy, krążenia, pokarmowy, hormonalny.
Stres – przyczyny
Do odczuwania stresu predysponuje wiele czynników, które określa się mianem stresorów. Do czynników stanowiących przyczynę stresu należą często:
- praca – stres w pracy może być wywołany np. zbyt dużą liczbą obowiązków; czasami silnym stresorem jest również brak zatrudnienia lub przejście na emeryturę,
- rodzina – problemy w relacjach z innymi, ślub, opieka nad dzieckiem lub osobą chorą, rozwód, ciąża i narodziny dziecka,
- problemy ze zdrowiem – choroba lub uraz, śmierć kogoś bliskiego,
- problemy finansowe.
Stres ze względu na czas trwania możemy podzielić na ostry i przewlekły.
Ten pierwszy charakteryzuje się reakcją organizmu na zasadzie „walcz lub uciekaj”, odczuwany jest intensywnie, związany często z odpowiedzią na niespodziewaną sytuację postrzeganą jako kryzysową.
Stres przewlekły może towarzyszyć człowiekowi każdego dnia. Jego źródło stanowią problemy, które oddziałują na nas przez dłuższy czas, np. związane z finansami lub wychowywaniem dzieci.
Eustres i dystres to inne rodzaje stresu. Eustres jest typem stresu, który ma za zadanie mobilizować do działania i dodawać energii. Możemy go odczuwać w np.
uznawanych przez nas za pozytywne sytuacjach, które wiążą się z silnymi emocjami, np. podczas ślubu, po awansie w pracy.
Dystres ma z kolei negatywne konotacje, wynika z nadmiernego obciążenia organizmu i wyczerpania, związany jest z frustracją, niepokojem, zamartwianiem się, żalem.
Objawy stresu
Objawy stresu są często błędnie interpretowane ze względu na ich podobieństwo do schorzeń zupełnie niezwiązanych z emocjami.
Symptomy fizjologiczne, które mogą świadczyć o stresie, to:
- bóle głowy, bóle w klatce piersiowej,
- mroczki przed oczami (zaburzenia widzenia),
- trudności z pamięcią i koncentracją,
- płytkie oddychanie,
- wysokie ciśnienie krwi,
- drżenie rąk,
- zaburzenia snu (bezsenność, stany lękowe),
- nadmierna potliwość,
- dolegliwości ze strony układu pokarmowego – biegunka, zaparcia, mdłości,
- obniżenie libido,
- kłopoty ze skórą,
- częste infekcje.
U niektórych pacjentów nagły i bardzo silny stres prowadzi do utraty przytomności.
Stres wpływa także na nastrój i sposób zachowania. Osoba znajdująca się pod wpływem stresu może:
- mieć trudności w podejmowaniu decyzji,
- bezustannie martwić się,
- unikać sytuacji powodujących napięcie,
- jeść zbyt mało lub przejadać się,
- pić więcej alkoholu,
- być rozbiegana, nerwowa, nadmiernie ruchliwa,
- być płaczliwa.
Stres powoduje, że człowiek może czuć się zirytowany, niecierpliwy, mieć wrażenie niemożliwej do zatrzymania gonitwy myśli w głowie. Dodatkowo, osoby zestresowane tracą często zdolność do cieszenia się tym, co do tej pory lubiły, zanika u nich umiejętność przeżywania radości.
Kiedy odczuwamy stres, nasz organizm uwalnia hormony – kortyzol i adrenalinę. Duża ilość wydzielanych hormonów stresu może powodować, że w danym momencie czujemy się źle fizycznie, a w dłuższej perspektywie czasowej wywiera negatywny wpływ na stan naszego zdrowia. Jakie mogą być skutki przewlekłego stresu?
Chroniczne bóle jako skutek przewlekłego stresu
Nadmierne i długotrwałe napięcia mięśni spowodowane podwyższonym poziomem kortyzolu i adrenaliny objawiają się silnymi bólami głowy, splotu barkowego, pleców, a nawet uczucia ścisku w gardle. W sytuacji nagłego stresu może się pojawić tętniący, napięciowy ból w skroniach. Nie jest on zwykle zbyt silny, ale powtarza się czasem nawet kilka razy dziennie i trwa przez wiele tygodni, a nawet lat, powodując skrajne zmęczenie.
W wyniku działania adrenaliny na mięśnie, stają się one napięte, przeciążone i twarde. Często nieświadomie i automatycznie przyjmujemy postawę obronną lub gotowości do ataku.
Ile razy zdarzyło ci się zauważyć, że podczas pozornie relaksującego spaceru masz zaciśnięte pięści albo podniesione ramiona? To wynik długotrwałego stresu.
Nienaturalna pozycja schowanej w ramionach i odchylonej głowy, uniesionych ramion, napięcia mięśni w obrębie klatki piersiowej skutkują licznymi skurczami mięśni i silnym bólem.
Również mięśnie gardła i krtani napinają się podczas stresu, ale uczucie trudności z przełykaniem czy wrażenie, jakby w gardle utknęła nam piłeczka golfowa, mogą pozostawać nawet długo po wystąpieniu sytuacji stresowej. Przyjmowane środki przeciwbólowe działają krótkotrwale jedynie na objaw. Nie są w stanie poradzić sobie z prawdziwym źródłem problemu, jakim jest stres.
Problemy trawienne wywołane stresem
Podwyższony poziom adrenaliny powoduje zwiększoną produkcję kwasów trawiennych i napięcie błony śluzowej dwunastnicy i żołądka.
Zaburzony zostaje proces regeneracji komórek nabłonkowych. Możemy wówczas odczuwać zgagę lub kłujący ból.
Dochodzi do zapalenia śluzówki, rozwoju nadżerek i wrzodów, przewlekłych zaparć lub biegunek.
Stres może wyzwalać choroby, nasilać istniejące zaostrzenie objawów lub skracać okres remisji. Wysoki poziom adrenaliny i kortyzolu wpływa na podwyższenie poziomu glukozy we krwi i jednocześnie upośledza wykorzystanie jej przez komórki.
To prosta droga do rozwoju insulinooporności i w konsekwencji cukrzycy typu 2.
Wysoki poziom kortyzolu wpływa również na zwiększenie magazynowania tłuszczu w komórkach tłuszczowych – tyjemy wtedy w okolicy brzucha niekoniecznie dlatego, że jemy więcej, choć faktycznie „zajadanie stresu” jest równie powszechnym zjawiskiem.
Jak stres wpływa na procesy poznawcze i zdolność do adaptacji?
Zaburzenia pamięci, koncentracji uwagi oraz kontroli emocji. Spadek produktywności i kreatywności w pracy. Ciągłe zmęczenie i problemy zdrowotne, a także wzrost skłonności do zachowań ryzykownych i uzależniających.
Brzmi znajomo? Nic dziwnego, bo to powszechne przejawy doznawania stresu. Na krótką metę spokojnie dajemy sobie z tym radę. Sprawa się jednak komplikuje, gdy atmosfera stresu staje się codzienna dla naszego umysłu.
Bo to, co przeżywa umysł, odciska ślad na tym, jak wygląda mózg. A w długotrwałym stresie mózg zmienia się znacząco.
Naukowcy ze Stockholm Brain University i Stockholm University wspólnie przyjrzeli się mózgom osób, które doznawały długotrwałego stresu w pracy. Zauważono ubytek substancji szarej kory mózgu, w której zachodzą wszystkie wyższe procesy myślowe człowieka.
Zmniejsza się szczególnie liczba neuronów w korze przedczołowej – informuje prof. Rajita Sinha, psychiatra i neurobiolog Medical School of Yale University. To część związana z kontrolą emocji i metabolizmu, z planowaniem i podejmowaniem decyzji.
Zanik neuronów tej części obniża zdolności adaptacyjne człowieka w nowych sytuacjach.
Wpływ stresu na zdrowie skóry
Silny i przewlekły stres zostawia również ślad na skórze w postaci licznych zmian, czerwonych plam, pokrzywki, trądziku. Zmiany te powstają w wyniku zaburzeń gospodarki hormonalnej.
Zależność pomiędzy stresem a chorobami skóry jest jednak większa.
Na przykład występowanie objawów atopowego zapalenia skóry, jednej z chorób autoimmunologicznych, może być związane ze stanem psychicznym.
Pacjenci zgłaszają wysoką liczbę stresujących sytuacji tuż przed wystąpieniem lub nawrotem objawów choroby. Również w przypadku łuszczycy jednym z czynników wywołujących objawy choroby jest stres.
Długotrwały stres prowadzi do wielu chorób i zaburzeń psychicznych. Typuje się, że depresja będzie chorobą XXI wieku.
Lawinowo rośnie zachorowalność na choroby układu sercowo-naczyniowego, wzrasta liczba pacjentów onkologicznych, choroby autoimmunologiczne, które niegdyś były rzadkością, teraz stają się codziennością.
Silny i długotrwały stres jest jednym z czynników wywołujących te choroby. Dlatego właśnie niezwykle istotne jest obserwowanie u siebie reakcji związanych ze stresem i nauka jego opanowywania.
Skutkom stresu da się zapobiegać, a niektóre z nich nawet odwrócić. Jak poradzić sobie ze stresem tak, żeby nie wpływał on negatywnie na nasze zdrowie?
Jeśli możesz coś zrobić – zadziałaj, jeśli nie – zaakceptuj sytuację
Opanowanie stresu rozpocznij od zidentyfikowania jego przyczyny i zastanowienia się nad tym, czy sytuacja, która go powoduje może być przez ciebie kontrolowana. Jeśli tak – zaplanuj, co zrobisz.
Duże zadania, które cię przytłaczają rozbij na mniejsze, łatwiejsze do realizacji. Jeśli sytuacja jest poza twoją kontrolą, pomocne będzie uznanie swojej bezradności.
Chociaż może wydawać się to nieintuicyjnym podejściem, akceptacja tego, że nie wszystko zależy od nas i nie na wszystko mamy wpływ uwalnia energię i czas, by zająć się tym, co możemy zmienić.
Warto też pamiętać, że chociaż nie nad wszystkim posiadamy kontrolę, zawsze możemy decydować o tym, jak w danej sytuacji zareagujemy. Ze stresem wywołanym okolicznościami, na które nie mamy wpływu możemy poradzić sobie poprzez zmianę sposobu myślenia o problemie.
W jednym z badań uczestników nauczono postrzegać stres jako czynnik, który lepiej przygotowuje ich do stawianych przed nimi wyzwań, a nie jako coś, co ich niszczy. Jak się okazało, reakcja fizjologiczna badanych na stres była po tym mniej destrukcyjna dla zdrowia – choć mieli przyspieszony puls, ich naczynia krwionośne pozostawały rozluźnione.
Odpowiedź organizmu bardziej przypominała pod tym kątem stan ekscytacji niż lęku czy napięcia.
Praktykowanie uważności jako sposób na stres
W tym, by się nadmiernie nie stresować pomaga również praktykowanie uważności (mindfulness).
Ta praktyka opiera się na dążeniu do życia w bardziej świadomy sposób i rozwijaniu ciekawości wobec emocji, jakie odczuwamy w poszczególnych sytuacjach, nieuciekanie od tych, które postrzegamy jako negatywne.
Nasze myśli są tylko czymś, czego doświadczamy w danej chwili, a nie obiektywnym odzwierciedleniem rzeczywistości. Dzięki regularnej praktyce uważności, emocje i myśli pojawiające się, gdy odczuwamy stres, mają nad nami mniejszą kontrolę.
Możemy łatwiej skoncentrować się na przeżywaniu tego, co dzieje się w danej chwili, bez zamartwiania się o przyszłość i bez rozpamiętywania przeszłości. Taka zmiana perspektywy pozwala opanować stres w wielu sytuacjach.
Aktywność fizyczna w walce ze stresem
Jako metodę na pokonywanie stresu zaleca się także różne techniki zajęć fizycznych, treningu relaksacyjnego oraz ćwiczeń oddechowych. Joga jako sposób na radzenie sobie ze stresem zdobywa w ostatnich latach dużą popularność. Nie bez powodu.
Badania pokazują, że ta forma aktywności fizycznej powoduje zmniejszenie stężenia hormonu stresu (kortyzolu) we krwi. Może redukować także subiektywnie postrzegany stres w ciąży. Ankietowane kobiety ciężarne po zajęciach jogi raportowały m.in.
obniżone odczuwanie niepokoju, niepewności oraz zmęczenia.
Wsparcie społeczne pomaga pokonać stres
Rozwijanie i podtrzymywanie więzi społecznych, a więc życzliwa komunikacja, również pomaga obniżyć poziom kortyzolu we krwi. Czasem trzeba się po prostu wygadać. Skuteczna w walce ze stresem okazuje się też działalność w drugą stronę – nasza troska o innych, zarówno ludzi, jak i zwierzęta, np. w postaci wolontariatu.
Osoby, które nie wiedzą, jak sobie radzić ze stresem, mogą skorzystać z pomocy specjalisty. Terapia psychologiczna pomaga poznać przyczyny powstawania stresu w codziennym życiu i poradzić sobie z odczuwanymi emocjami.
Warunki, w których funkcjonujemy i zdarzenia, które nas spotykają, mogą mieć negatywny wpływ, skutkujący konkretnymi objawami chorobowymi. Radzenia sobie ze stresem nie odkładajmy na czas, gdy problemy zaczną nas silnie przytłaczać.
W walce z nim jako codzienne rytuały wprowadźmy praktykę uważności, techniki relaksacyjne, medytację, aktywność fizyczną, np.
jogę – sposoby, które pozwolą nam łagodnie radzić sobie z bieżącym stresem tak, żeby nie przerodził się w przewlekły, odbierający nam zdrowie.
Bibliografia:
- MIND (2017) Stress.
- The American Institute of Stress What is stress?.
- National Health Service (2019) Stress.
- Urbaszek A. Jak radzić sobie ze stresem [w:] Śliż D., Mamcarz A. (red.) (2018) Medycyna stylu życia.
- Kusaka M., Matsuzaki M., Shirashi M., Haruna M. (2016) Immediate stress reduction effects of yoga during pregnancy: One group pre-post test, Women and Birth, 29(5):e82-e88.
Treści zawarte w serwisie mają wyłącznie charakter informacyjny i nie stanowią porady lekarskiej. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem.
Stres – objawy, wpływ na ludzki organizm i leczenie
Stres jest negatywnym odczuciem, które towarzyszy człowiekowi od zawsze. Życie w ciągłym stresie przestaje być czymś wyjątkowym. Staje się normą.
Niestety wyniki badań epidemiologicznych prowadzonych przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) są niepokojące i wskazują, że szybkie tempo życia, cywilizacja przemysłowa, duża gęstość zaludnienia, rywalizacja i towarzyszący temu wszystkiemu stres zwiększają prawdopodobieństwo zachorowania na choroby nowotworowe, wrzodowe czy układu krążenia. Stres ma swój udział w powstawaniu wielu chorób somatycznych.
Stres – jakie są skutki stresu?
Skutki przewlekłego stresu to:
- osłabienie układu odpornościowego
- zaostrzanie objawów wielu chorób z autoagresji, np. Hashimoto, Gravesa-Basedowa, reumatoidalnego zapalenia stawów, cukrzycy, wrzodziejącego zapalenia jelita grubego.
Współcześnie jesteśmy nieustannie narażeni na stres. Czasem bywa to stres mobilizujący, ale częściej – zwłaszcza gdy stan napięcia utrzymuje się długo, działa on niekorzystnie na nasze zdrowie.
Stres – jakie są objawystresu?
Objawy stresu można podzielić, zależnie od długości jego trwania, na dwie podstawowe grupy: krótko- i długotrwałe.
Ważne jest, by nie lekceważyć objawów związanych ze stresem, gdyż mogą one wyrządzić wiele szkód w organizmie.
Nieleczony stres prowadzi do poważniejszych schorzeń, obciąża układ nerwowy i powoduje dolegliwości somatyczne. Dlatego tak ważna jest leczenie oraz terapia stresu.
Objawy krótkotrwałe
Symptomy fizyczne:
- płytki oddech – może być odczuwany jako duszność, uczucie ciężkości w klatce piersiowej
- suchość w ustach
- przyspieszona akcja serca, szybsze tętno i oddech
- zwiększona aktywność gruczołów potowych
- kłopoty z uwagą, koncentracją i pamięcią
- zimna skóra, dłonie i stopy – krew odpływa do narządów wewnętrznych
- problemy ze strony układu pokarmowego – mdłości, biegunka
- nagła potrzeba oddania moczu
- silne napięcie mięśni, nawet do drżenia, dreszczy
- problemy z żołądkiem – bóle, nudności, zaparcia, biegunka, niestrawność, zgaga
- mrowienie w dłoniach i stopach – spowodowane może być brakiem dotlenienia całego organizmu.
Symptomy psychiczne:
- zmiany w funkcjonowaniu umysłu (negatywne myśli, utrata koncentracji i pewności siebie, nagły spadek sił i energii)
- niska samoocena
- samoobwinianie
- obniżenie efektywności pracy (trudności z podejmowaniem decyzji, brak zadowolenia z wykonywanych zadań).
Objawy długoterminowe
Symptomy fizyczne:
- otyłość
- odczucie zmęczenia
- bóle głowy i migreny
- bóle serca, odczuwany ból kręgosłupa
- bóle i drętwienie różnych części ciała.
Symptomy psychiczne:
- częste zmiany nastroju (przygnębienie, nerwowość, gniew, depresja)
- poważne choroby żołądka
- poczucie osamotnienia
- niska koncentracja uwagi
- zaburzenia lękowe, depresja, myśli samobójcze.
Stres – jaki jest wpływ stresu na choroby?
Stres powoduje zmiany wskaźników wegetatywno-somatycznych.
Pod wpływem zagrożenia zostaje aktywizowany układ sympatyczny, zwiększa się wydzielanie adrenaliny przez nadnercza, wrasta ciśnienie krwi, przyspiesza akcja serca, wzrastapoziom glukozy we krwi i hamowane są procesy trawienia.
Stres bowiem wpływa na układ nerwowy (szczególnie na podwzgórze i przysadkę) i mobilizuje organizm do reakcji typu „walcz” albo „uciekaj”. Badania dotyczące wydarzeń życiowych, np. wykorzystujące Skalę Ponownego Przystosowania Społecznego autorstwa T.H. Holmesa i R.H.
Rahe’a, wskazują, że osoby, które przeżyły więcej bolesnych doświadczeń życiowych (m.in. śmierć współmałżonka, rozwód, utratę pracy itp.) w porównaniu z ludźmi o mniejszej liczbie takich zdarzeń, w większym stopniu są narażone na zachorowanie, np. na zawał serca, chorobę wieńcową czy wrzody żołądka i dwunastnicy.
Stres – jak przebiega leczenie zaburzeń związanych ze stresem?
Objawy ostrej reakcji na stres zwykle dość szybko ustępują same. Jest to związane z własnymi możliwościami psychologicznymi człowieka, z możliwością poradzenia sobie, przywrócenia się do równowagi.
Bywa, że przydatna może być krótkoterminowa pomoc psychologa albo psychoterapeuty, czasami wskazane jest użycie doraźnie działających leków uspokajających lub nasennych.
Zaburzenie stresowe pourazowe i zaburzenia adaptacyjne często wymagają leczenia prowadzonego przez lekarza psychiatrę i/albo psychoterapeutę.
Pomoc psychoterapeutyczna polega na umożliwieniu odnalezienia się w nowej sytuacji i na pozbyciu się niechcianych objawów takich jak natrętne wspomnienia w zaburzeniu pourazowym. Pomoc lekarska polega na zaleceniu przyjmowania leku, który zmniejszy lęk, przywróci prawidłowy sen i poprawi nastrój i aktywność.
Najczęściej lekami tymi są leki przeciwdepresyjne z grupy inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny – pod tą skomplikowanie brzmiącą nazwą kryją się współczesne leki, zarazem jak i bardzo bezpieczne – zwykle nie wywołują działań niepożądanych u przyjmujących je pacjentów.
Onkolmed Lecznica Onkologiczna oferuje psychoterapię w ramach Poradni Zdrowia Psychicznego.
W celu umówienia się na konsultację u psychoonkologa skontaktuj się z placówką Onkolmed Lecznica Onkologiczna pod numerem telefonu: +48222902337
Szanowni Pacjenci,
Przed zapisem do onkologa bardzo prosimy o dokładne zapoznanie się z zakresem działalności danego lekarza (każdy lekarz onkolog leczy inną część ciała).
W przypadku problemu z wyborem właściwego specjalisty onkologa, prosimy o kontakt z Recepcją Onkolmed. Chętnie służymy pomocą. W celu prawidłowego zapisu do specjalisty, przeprowadzamy wywiad z Pacjentem.
Mając tę wiedzę łatwiej jest nam zaoferować konkretną pomoc i wybór odpowiedniego lekarza.
Ze względu na długą listę oczekujących w przypadku rezygnacji z wizyty prosimy o wcześniejsze jej odwołanie.
Szanujmy się wzajemnie.
Stres może powodować choroby. Tych sygnałów nie wolno ignorować
Długotrwały stres zawsze, wszcześniej czy później odbije się na zdrowiu. Na początku objawy fizyczne są niezauważalne, a ich ignorowanie przychodzi z łatwością.
Jeśli jednak stres i niepokój towarzyszą nam przez dłuższy czas, może dojść do poważnych problemów ze zdrowiem. Orgaznim będzie na różne sposoby sygnalizował, że jest na skraju wyczerpania.
Problem w tym, że niektóre objawy są nieswoiste i po raz kolejny łatwo je zbagatelizować lub nie szukać powiązania ze stresującym stylem życia.
Stres a wysypka na ciele
Kiedy organizm doświadcza nadmiernego stresu (przez krótki lub długi okres) układ odpornościowy może zacząć wariować i uwalniać histaminę, aby zwalczyć dolegliwość, która mu zagraża. Na skórze może więc pojawić się wysypka, stan zapalny. Będzie też znacznie wrażliwsza niż zwykle i podatna na podrażnienia.
Czytaj też:Atak paniki – objawy. Sposoby radzenia sobie z napadami lęku
Stres a łysienie
Układ immunologiczny może zaatakować mieszki włosowe, powodując utratę włosów. Łysienie w wyniku stresu jest stosunkowo częstym zjawiskiem.
Stres a przyrost masy ciała
Niektórzy ludzie nie mogą nic przełknąć, gdy są zestresowani, inni natomiast zajadają z nerwów. Prawdą jest, że długotrwały stres może powodować przyrost masy ciała.
Dochodzi wówczas do zwiększonego wydzielania kortyzolu – hormonu, który upośledza zdolność organizmu do przetwarzania cukru we krwi i zmienia sposób metabolizowania tłuszczu, białka i węglowodanów, co może prowadzić do zwiększenia masy ciała lub jej utraty.
Stres a opryszka i przeziębienie
Silny lub długotrwały stres znacznie osłabia układ odpornościowy. Ponieważ nie może on prawidłowo funkcjonować i chronić organizmu przed bakteriami i wirusami, łatwiej złapać infekcję.
W takich sytuacjach może uaktywnić się wirus opryszczki, powodując nieestetyczne i bolesne zmiany skórne w okolicy ust.
Łatwiej też przeziębić się lub chorować na grypę, nie mówiąć już innych, znacznie poważniejszych chorobach.
Stres a problemy trawienne
Stres powoduje ucisk w żołądku i problemy z jedzeniem, ale nie tylko. Na tle nerwowym mogą wystąpić zaparcia, biegunki i wymioty. Organizm może tak zareagować na jednorazowy incydent, ale jeśli stres nie minie, nieprzyjemne objawy mogą towarzyszyć nam przez cały czas, powodując problemy ze zdrowiem i utrudniając codzienne funkcjonowanie.
Czytaj też:Rzucasz palenie? Tak przetrwasz pierwsze dni
Stres a ból w klatce piersiowej
Długotrwały stres może doprowadzić nawet do zawału. Pierwszym, niepokojącym sygnałem będą wahania ciśnienia krwi, a także ból w klatce piersiowej i kołatanie serca. Często pojawiają się także bóle i napięcie mięśni.
Stres jest nieodłącznym elementem naszego życia. Nie można się przed nim uchronić, ale można ograniczyć jego skutki. To bardzo ważne, by nauczyć się panować nad swoimi emocjami i poznać odpowiednie techniki relaksacyjne, ułatwiające redukcję stresu, ponieważ ma on drastyczny wpływ na zdrowie.
Stres przyczyną chorób. Nie zgadniesz, jak wielu
- POLEĆ
- TWEETNIJ
- UDOSTĘPNIJ
- Pobierz
Rys. Krzysztof “Rosa” Rosiecki
Wiele osób myśli, że główną przyczyną powszechnie występujących chorób są predyspozycje genetyczne, zanieczyszczenia występujące w środowisku czy też szkodliwe mikroorganizmy. To jednak tylko część prawdy. Okazuje się, że większość chorób i dolegliwości trapiących współczesnych ludzi ma pośredni lub bezpośredni związek ze stresem.
Według doktora Stanisława Gołby, specjalisty chorób wewnętrznych i wieloletniego ordynatora Szpitala Miejskiego nr 1 w Katowicach, ponad 40 proc.
wszystkich osób dorosłych w krajach rozwiniętych cierpi z powodu niepożądanych działań stresu, a dolegliwości z nim związane stanowią 70-80 proc. wszystkich powodów wizyt u lekarzy osób w wieku produkcyjnym.
Z kolei eksperci z amerykańskiego Kansas State University szacują, że nawet 85 proc. wizyt u lekarzy jest spowodowanych dolegliwościami, do których przyczynił się stres.
Zestresowany jak Polak
Przeciętnemu człowiekowi przytoczone wyżej statystyki mogą się wydawać nieprawdopodobne. Nie dziwią one już jednak ani lekarzy, ani psychologów, według których rosnący odsetek wizyt lekarskich powiązanych ze stresem jest znakiem naszych czasów.
– Gwałtowne przemiany społeczno-gospodarcze, jakie dokonały się w Polsce w ciągu ostatnich 20 lat (dziki kapitalizm, agresywna rywalizacja), spowodowane z jednej strony transformacją ustrojową, a z drugiej także rewolucją technologiczną (rozwój internetu, komórki, smartfony) mocno wpłynęły na jakość i tempo życia. Wzrost liczby osób żyjących w biegu, napięciu, niepewności, pod ciągłą presją, a więc w przewlekłym stresie, przełożył się na wzrost częstości występowania różnych dolegliwości związanych ze stresem – mówi dr Agnieszka Jarosz, lekarz internista, ekspert Narodowego Centrum Edukacji Żywieniowej.
Jako przykład podaje m.in. nadciśnienie tętnicze, zespół jelita drażliwego czy ogólne osłabienie organizmu (wypalenie). Na tym jednak nie koniec.
– Silny i przewlekły stres obniża też naszą odporność, co skutkuje zwiększoną podatnością na infekcje. Ponadto, może też nasilać przebieg wielu chorób lub wywoływać ich nawrót (np. astma, alergie) – dodaje dr Agnieszka Jarosz.
Długa lista zdrowotnych skutków przewlekłego stresu
W jaki sposób stres przyczynia się do rozwoju chorób?
– Choroba rzadko jest kwestią przypadku. Na jej rozwój wpływa wiele czynników, ale najczęściej to wcale nie geny, ani inne czynniki obiektywne są głównymi sprawcami. Kluczowe znaczenie mają: nasz styl życia (m.
in. sposób żywienia, poziom aktywności fizycznej), ale także sposób radzenia sobie ze stresem i emocjami – reagowania na to, co się nam przydarza – przekonuje dr Ewa Jarczewska-Gerc, psycholog z Uniwersytetu SWPS.
Według niej, ludzie bardzo często podupadają na zdrowiu wtedy, gdy przeżywają trudne sytuacje życiowe (jak np. rozwód, utrata bądź zmiana pracy), ponieważ towarzyszący im stres, silne emocje, przeciążenie i nieefektywne radzenie sobie pośrednio przyczyniają się, poprzez różne fizjologiczne mechanizmy, do rozwoju dolegliwości i chorób.
– W takiej sytuacji mówimy o psychosomatycznym podłożu rozwoju chorób. Odpowiadają za to mobilizujące nas do działania w sytuacjach trudnych hormony stresu (kortyzol, adrenalina, noradrenalina).
Jeśli oddziałują one na nasz organizm przez zbyt długi czas, to rozregulowują nasz układ hormonalny i odpornościowy.
A to otwiera drogę dla wystąpienia lub zaostrzenia szeregu chorób i dolegliwości – tłumaczy dr Ewa Jarczewska-Gerc.
Na długiej liście przypadłości, do rozwoju których w mniejszym lub większym stopniu przyczynia się przewlekły stres, znajdują się m.in.:
- infekcje (grypa, przeziębienie, opryszczka),
- stany zapalne,
- bóle (głowy, mięśni, kręgosłupa, szyi, ramion, żołądka),
- bezsenność,
- dolegliwości żołądkowo-jelitowe (zgaga, zaparcia, biegunki, wrzody),
- zaburzenia seksualne,
- obniżenie płodności,
- choroby skóry
- choroby autoimmunologiczne.
Rzecz jasna, osoby narażone na przewlekły stres są też bardziej podatne na zaburzenia i choroby psychiczne (depresja, zaburzenia lękowe), a także zachowania antyspołeczne (agresja, wrogość).
Na tym nie koniec. Lekarze zwracają uwagę na fakt, że stres jest też istotnym czynnikiem ryzyka rozwoju bardzo groźnych dla zdrowia chorób przewlekłych, takich jak:
- miażdżyca (prowadząca do zawałów i udarów),
- nowotwory
- otyłość.
Długotrwały stres niszczy też komórki mózgowe, przyczyniając się do zaniku neuronów w hipokampie, co powoduje m.in. osłabienie pamięci.
Z badań naukowych wynika więc, że przewlekły stres, poprzez swoje mechanizmy biologiczne, szkodliwie oddziałuje przede wszystkim na układ odpornościowy, pokarmowy, sercowo-naczyniowy, oddechowy, nerwowy i hormonalny, a także na metabolizm.
Jak żyć żeby nie zwariować: wyluzuj albo zgiń!
Choć stres jest nieodłącznym elementem życia każdego człowieka, to jednak każdy z nas może nauczyć się nad nim lepiej panować i ograniczać jego negatywne skutki. Z korzyścią dla ogólnego zdrowia.
Skąd bierze się stres?
Reakcję stresową (zwaną też reakcją „walcz albo uciekaj”) może wywołać dowolna sytuacja lub działanie, wiążące się z zagrożeniem (obiektywnym lub subiektywnym), pośpiechem, zaskoczeniem, silnymi emocjami lub nadmiernym wysiłkiem (przeciążeniem).
– Najlepszym anty-stresowym sposobem zapobiegawczym jest samoświadomość emocjonalna, a więc prawidłowe rozpoznawanie przeżywanych emocji, właściwe ich nazywanie i wyrażanie (np. w rozmowie z przyjacielem lub terapeutą czy też w formie pisemnej, pamiętnikowej).
Najmniej efektywną strategią radzenia sobie, a dość powszechną, jest udawanie przed samym sobą i światem, że dajemy radę i nic złego się nie dzieje. Nie warto zamiatać problemów pod dywan czy też od nich uciekać (np. w nałogi).
Lepiej jest wyjść ze strefy komfortu i się z nimi skonfrontować, szukając rozwiązań – radzi dr Ewa Jarczewska-Gerc.
Ale to nie wszystko. Wojciech Eichelberger, znany psychoterapeuta, współtwórca i dyrektor Instytutu Psychoimmunologii (IPSI) w Warszawie, jako skuteczne narzędzia do radzenia sobie ze stresem i minimalizowania jego negatywnych skutków poleca również m.in.
regularną aktywność fizyczną, ćwiczenia oddechowe oraz praktykę uważności (znaną też jako mindfulness). Według niego skuteczne „zarządzanie stresem” musi być kompleksowe i prowadzić do efektywnego zarządzania energią życiową (m.in.
dzięki umiejętności odreagowywania stresów, odpoczywania, odmawiania i odpuszczania, a także zdrowego odżywiania).
Prawda nas wyzwoli!
Najmniej efektywną strategią radzenia sobie ze stresem jest udawanie przed samym sobą i światem, że dajemy radę i nic złego się nie dzieje. Nie warto zamiatać problemów pod dywan czy też od nich uciekać. Lepiej jest wyjść ze strefy komfortu i się z nimi skonfrontować.
A jeśli ktoś chciałby się odstresować już teraz, może to zrobić wykonując proste ćwiczenie oddechowe, które poleca dr Stanisław Gołba.
Oddychanie przeponowe na stres
Weź głęboki wdech powietrza przez nos, tak aby wygięła się do przodu nie tylko cała klatka piersiowa, ale także cały brzuch. Wdech wykonujemy licząc powoli w myślach do dwóch, czyli przez dwie sekundy.
Następnie zatrzymujemy nabrane powietrze na 3 sekundy w płucach, po czym układając wargi jak do gwizdania wypuszczamy je cienką strużką przez około 8 sekund. Ćwiczenia takie należy wykonywać rano i wieczorem, a zwłaszcza po każdym silniejszym stresie.
Naukowcy udowodnili, że takie ćwiczenia zapobiegają wielu negatywnym skutkom stresu.
Wiktor Szczepaniak (www.zdrowie.pap.pl)
Źródła:
– Książka pt. „Jak żyć zdrowo: katechizm zdrowia”, dr Stanisław Gołba
– Książka pt. „Psychologia stresu”, prof. Irena Heszen
– Artykuł ze strony internetowej Kansas State University