Fot. Fotolia
Śpiączkę afrykańską powodują przenoszone przez muchę tse-tse pasożyty – świdrowce gambijski oraz rodezyjski (Trypanosoma gambiense i Trypanosoma rhodesiense). Mucha tse-tse przenosi chorobę z chorego człowieka lub innych chorych ssaków na człowieka zdrowego. Świdrowiec namnaża się w układzie krwionośnym, następnie przedostaje do naczyń i węzłów chłonnych. Po upływie 2 – 3 miesięcy trafia do układu nerwowego i powoduje skrajne wycieńczenie organizmu oraz sen, który kończy się śmiercią. Choroba jest uleczalna w początkowym stadium, ale jej objawy są wówczas mało charakterystyczne (na przykład obrzęk stawów czy ból głowy). Nieleczona prowadzi do śmierci.
Według danych WHO podczas ostatniej afrykańskiej epidemii śpiączki w latach 90. ubiegłego stulecia zostało zarażonych około 300 000 osób – większość zmarła z powodu braku rozpoznania i leczenia. Dzięki szeroko zakrojonym działaniom profilaktycznym w roku 2009 odnotowano poniżej 10 000 przypadków śpiączki (najmniej od 50 lat), a ich liczba wciąż spada.
W Ugandzie głównym rezerwuarem pasożyta jest hodowane tam bydło. Ponieważ krowy nie chorują na śpiączkę, mogą być zakażone przez bardzo długi czas.
Zespół prof. Sue Welburn z Edinburgh University postanowił ograniczyć populację świdrowców, eliminując je z organizmów bydła. W tym celu wstrzykiwali 500 tysiącom zwierząt pojedynczą dawkę zabijającego świdrowce leku, a także stosowali środki owadobójcze przeciwko muchom tse-tse.
Dzięki tej strategii liczba zachorowań w objętym programem profilaktyki regionie Ugandy spadła o 90 proc., co przekłada się na tysiące uratowanych ludzi. Leczenie zarażonego świdrowcami bydła jest wielokrotnie tańsze i znacznie prostsze od leczenia chorych na śpiączkę ludzi.
Szkoccy specjaliści chcą rozszerzyć swoje działania na cały dotknięty śpiączką obszar Ugandy – co będzie oznaczało leczenie 2,7 miliona sztuk bydła.(PAP)
pmw/ krf/
Szanowny Czytelniku,Zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) z dnia 27 kwietnia 2016 r.
w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) informujemy Cię o przetwarzaniu Twoich danych.
Administratorem danych jest Fundacja PAP,z siedzibą w Warszawie przy ulicy Bracka 6/8, 00-502 Warszawa.
Chodzi o dane, które są zbierane w ramach korzystania przez Ciebie z naszych usług, w tym stron internetowych, serwisów i innych funkcjonalności udostępnianych przez Fundację PAP, głównie zapisanych w plikach cookies i innych identyfikatorach internetowych, które są instalowane na naszych stronach przez nas oraz naszych zaufanych partnerów Fundacji PAP.Gromadzone dane są wykorzystywane wyłącznie w celach:• świadczenia usług drogą elektroniczną• wykrywania nadużyć w usługach
• pomiarów statystycznych i udoskonalenia usług
Podstawą prawną przetwarzania danych jest świadczenie usługi i jej doskonalenie, a także zapewnienie bezpieczeństwa co stanowi prawnie uzasadniony interes administratora Dane mogą być udostępniane na zlecenie administratora danych podmiotom uprawnionym do uzyskania danych na podstawie obowiązującego prawa.Osoba, której dane dotyczą, ma prawo dostępu do danych, sprostowania i usunięcia danych, ograniczenia ich przetwarzania. Osoba może też wycofać zgodę na przetwarzanie danych osobowych.
Wszelkie zgłoszenia dotyczące ochrony danych osobowych prosimy kierować na adres [email protected] lub pisemnie na adres Fundacja PAP, ul. Bracka 6/8, 00-502 Warszawa z dopiskiem ‘ochrona danych osobowych’
Więcej o zasadach przetwarzania danych osobowych i przysługujących Użytkownikowi prawach znajduje się w Polityce prywatności. Dowiedz się więcej. Wyrażam zgodę
Copyright © Fundacja PAP 2020
- O Fundacji
- Polityka prywatności
- Regulamin
Zoonozy. 5 najgroźniejszych zwierząt
Choć trudno w to uwierzyć, tytuł najgroźniejszego stworzenia na Ziemi wcale nie przypada królowi sawanny czy rekinom ludojadom. Gatunek, który co roku zabija najwięcej ludzi na świecie, jest od nich znacznie mniejszy…
19 wrzesień 2017 Artykuł na: 6-9 minut
Może sprowadzić na człowieka wieczny sen. Przenosi bowiem pasożyty, świdrowce – gambijskiego (Trypanosoma gambiense) lub rodezyjskiego (Trypanosoma rhodesiense), które wywołują śpiączkę afrykańską. Choroba występuje w regionach Afryki Subsaharyjskiej, gdzie zagrożona nią populacja sięga ok. 70 mln osób w 36 krajach1.
Śpiączka afrykańska co roku zabija ok. 10 tys. osób2. Muchy tse-tse żywią się krwią ludzi i zwierząt.
Parazyt z układu krwionośnego przedostaje się do naczyń i węzłów chłonnych i po upływie 2-3 miesięcy trafia do płynu rdzeniowo-mózgowego. Powoduje skrajne wycieńczenie organizmu i sen, który kończy się śmiercią.
Warto wiedzieć, że prócz much chorobę mogą przenosić, jak również na nią zapadać, niektóre zwierzęta, w szczególności narażone są krowy3.
Profilaktyka polega na noszeniu w czasie podróży po Afryce odpowiedniej odzieży oraz używaniu moskitier podczas snu.
Dla porównania:
- Rekin zabija 10 osób rocznie
- Lew zabija ok. 100 rocznie
- Meduzy zabijają 150 rocznie
- Hipopotam zabija 500 rocznie
- Krokodyl zabija 1 tys. rocznie11
Tak, to nie pomyłka. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) przedstawiła zaskakujące wyniki badań. Okazuje się, że przez te tak bliskie nam czworonogi rocznie ginie ok. 25 tys. osób.
W większości przypadków sprawcami są bezpańskie psy chore na wściekliznę.
Do zakażenia wirusem Rabies virus (RABV) dochodzi w czasie pokąsania albo oślinienia przez chore zwierzę uszkodzonej skóry4.
Ponad 99% przypadków śmiertelnych w wyniku zarażenia wścieklizną ma miejsce w Afryce, Azji i Ameryce Południowej (najwięcej w Indiach). Jeśli nie wystąpiły objawy choroby, podejmuje się próbę zastosowania uodpornienia bierno-czynnego, polegającego na podaniu antytoksyny i serii szczepionek podawanych w mięsień naramienny lub podskórnie.
Uodpornienie uzyskane na drodze biernej chroni chorego do momentu uzyskania odporności czynnej. Chorego człowieka, u którego wystąpiły objawy, izoluje się w celu zapewnienia mu spokoju; stosuje się leczenie objawowe. Dotychczas odnotowano zaledwie kilka przypadków wyzdrowienia ludzi, u których pojawiły się symptomy wścieklizny.
Profilaktyka polega na obowiązkowych szczepieniach dla psów, rozrzucaniu szczepionki w lasach i na polach, aby zaszczepić również dzikie zwierzęta.
Owady z rodzaju Triatoma, Rhodnius i Panstrongylus też przenoszą świdrowca, tyle że amerykańskiego (łac. Trypanosoma cruzi). Pasożyt ten wywołuję chorobę Chagasa nazywaną też trypanosomozą amerykańską.
Narażeni na nią są mieszkańcy obydwu Ameryk, szczególnie jednak krajów Ameryki Południowej – cierpi na nią 16-18 mln ludzi6, a co roku umiera ok. 50 tys.7.
Do zakażenia dochodzi poprzez ukąszenie lub zanieczyszczenie zranionej skóry lub pokarmów odchodami pluskwiaków.
Objawy choroby Chagasa różnią się w zależności od fazy choroby. We wczesnym, ostrym stadium są łagodne i zazwyczaj ograniczają się do niewielkiego obrzęku w okolicy ugryzienia.
Następnie latami rozwija się przewlekła postać trypanosomozy, której objawy mogą wynikać z uszkodzenia mięśnia sercowego i splotów autonomicznych mięśniówki przewodu pokarmowego, zwłaszcza przełyku i jelita grubego.
Świdrowca mogą przenosić oposy, szopy, psy, koty, a nawet świnki morskie.
Moskitiery chronią przed dojrzałymi postaciami owadów, ale nimfy pluskwiaków przemieszczają się po ziemi i ochrona przed nimi jest nieskuteczna.
Wydaje się niewiarygodne? A jednak. Ślimaki są nosicielami przywr, które po opuszczeniu ich organizmów w postaci cerkarii wnikają przez skórę kąpiącego się w zanieczyszczonej wodzie człowieka.
Następnie naczyniami krwionośnymi dostają się przez serce, płuca do układu żyły wrotnej, gdzie osiągają dojrzałość płciową. Żyją 2-18 lat.
Okres inwazji charakteryzują świąd i grudkowa wysypka utrzymująca się przez kilka dni w miejscu przenikania cerkarii przez skórę. W drugim etapie pojawiają się pokrzywka oraz obrzęk twarzy.
Schistosomatozą, bo tak nazywa się zakażenie przywrą, zagrożonych jest 500-700 mln ludzi na świecie (głównie w Afryce, Azji Południowo-Zachodniej i wschodnim wybrzeżu Ameryki Południowej). Choruje na nią ok. 230 mln, a 200 tys. z jej powodu umiera8.
Aby uniknąć zarażenia przywrą, należy myć się jedynie przegotowaną lub przefiltrowaną wodą i unikać kąpieli w otwartych zbiornikach wodnych na obszarach endemicznego występowania choroby.
I to skromnie licząc. Wedle bowiem niektórych szacunków choroby przenoszone przez komary (np.
malaria, denga, żółta gorączka oraz zapalenie mózgu) mogą powodować śmierć nawet 1-3 mln ludzi! Największe śmiertelne żniwo zbiera malaria (zimnica) wywoływana u ludzi przez 5 gatunków zarodźców: Plasmodium falciparum (zarodziec sierpowaty), Plasmodium vivax (zarodziec ruchliwy), Plasmodium malariae (zarodziec pasmowaty), Plasmodium ovale (zarodziec owalny) i Plasmodium knowlesi (zarodziec małpi)9.
Do zachorowania dochodzi w wyniku ukłucia przez zarażone tym pierwotniakiem komary, przetoczenie krwi zawierającej trofozoity lub schizonty Plasmodium. Zarodźce pasożytują w wątrobie i krwinkach czerwonych krwi obwodowej człowieka.
Najczęściej występują w strefach tropikalnej i subtropikalnej (według WHO w 104 krajach). Na zimnicę co roku zapada ok. 219 mln osób, a umiera ok.1 690 mln.
W Polsce z powodu malarii leczonych jest 20-30 osób rocznie, głównie turystów wracających z rejonów endemii.
Sprozoity, przeniesione podczas ukłucia zwierzęcia, przez podskórne naczynia włosowate dostają się do krwiobiegu, a stamtąd do wątroby.
Choroba objawia się w charakterystycznych trzech fazach: zimnej (uczucie zimna, dreszcze), gorącej (napad gorączki powyżej 40°C, suchość skóry i błon śluzowych, zaburzenia świadomości) i w końcu fazy ustępowania objawów (gwałtowny spadek temperatury ciała ze zlewnymi potami).
Zapobieganie polega na stosowaniu repelentów i moskitier oraz przyjmowaniu profilaktycznie leków antymalarycznych10.
tagi:
- infekcje
- pasożyty
- odporność
- więcej tagów
Śpiączka afrykańska
| Trypanosomoza afrykańska |
Świdrowce widoczne w rozmazie krwi pacjenta chorego na śpiączkę afrykańską.ICD-10B56B56.0Trypanosomoza gambijskaB56.1Trypanosomoza rodezyjskaB56.9Trypanosomoza afrykańska, nieokreślona
Śpiączka afrykańska, trypanosomatoza afrykańska, trypanosomoza afrykańska (ang. sleeping sickness, African trypanosomiasis) – choroba zakaźna, którą wywołuje pasożyt świdrowiec gambijski (Trypanosoma gambiense) oraz świdrowiec rodezyjski (Trypanosoma rhodesiense) należące do protistów z rodziny świdrowców. Występują w Afryce. Świdrowiec ten przenoszony jest z człowieka chorego lub chorych antylop lub innych chorych ssaków na człowieka zdrowego przez muchę tse-tse. Wprowadzany jest do układu krwionośnego, gdzie się rozmnaża. Następnie przedostaje się do naczyń i węzłów chłonnych i po upływie 2 – 3 miesięcy trafia do płynu rdzeniowo – mózgowego, powoduje skrajne wycieńczenie organizmu i sen, który bez leczenia kończy się śmiercią.
Epidemiologia
Choroba szerzy się w Afryce równikowej w postaci endemicznej i czasami epidemicznej.
Patogeneza i patofizjologia
Cykl życiowy świdrowca gambijskiego
- zarażenie następuje drogą krwi przez ukąszenie muchy tse-tse (np. Glossina palpalis) i wpuszczenie do krwi postaci metacyklicznej (inwazyjnej) trypomastigota wiciowca (świdrowca gambijskiego)
- trypomastigota w postaci metacyklicznej zmieniają się w postać krążącą we krwi i rozprzestrzeniają się w organizmie
- trypomastigota rozmnażają się na drodze podziału podłużnego w różnych płynach ustrojowych np. krwi, chłonce lub płynie mózgowo-rdzeniowym
- trypomastigota we krwi (wykrywanie badaniami diagnostycznymi)
- mucha tse-tse przy ukąszeniu spożywa wraz z krwią trypomastigota
- w jelicie muchy tse-tse trypomastigota ulegają przekształceniu w postacie procykliczne, które dzielą się przez podział podłużny
- postacie procykliczne trypomastigota, przechodzą poza jelito i ulegają przekształceniu w epimastigota
- epimastigota dzielą się w gruczołach ślinowych u przekształcają się w postać metacykliczną
Etapy 1-4 odbywają się w ciele człowieka, etapy 5-8 w organizmie muchy tse-tse.
Objawy i przebieg
W przebiegu śpiączki afrykańskiej stwierdza się trzy fazy choroby:
- miejscową,
- uogólnioną, charakteryzującą się gorączką i powiększeniem węzłów chłonnych,
- neurologiczną, w której choroba opanowuje układ nerwowy i może spowodować zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i rdzenia kręgowego, wyniszczenie, śpiączkę i śmierć.
Śpiączka wywoływana przez T. rhodesiense i T. gambiense różnią się między sobą pod względem objawów i przebiegu klinicznego.
Śpiączka ‘rodezyjska’ wywołuje ostre lub podostrezapalenie mózgu. A najczęstsze objawy to:
- gorączka
- niezbyt znaczne powiększenie węzłów chłonnych
- i zmiany w ośrodkowym układzie nerwowym, pojawiające się we wczesnym stadium choroby
Bez leczenia do zgonu dochodzi w ciągu kilku tygodni lub miesięcy, rzadziej do ok. 3 lat.
Śpiączka ‘gambijska’ wywołuje wolno postępujące zapalenie mózgu, a najczęstszy objaw topowiększenie węzłów chłonnych (objaw Winterbottoma – powiększenie węzłów karkowych).Bez leczenia do zgonu dochodzi po wielu miesiącach lub latach.
W miejscu ukąszenia owada i zakażenia pasożytem powstaje guzek zapalny (chancre), który jest bolesny i zwykle ulega owrzodzeniu.W ciągu 1–2 tygodni guzek ustępuje.Następnie występuje cykliczna parazytemia z cyklicznie pojawiająca się gorączką, która trwa 1–2 dni.
Przy zakażeniach świdrowcem T. gambiense początek objawów może być latentny.W późniejszej fazie zakażenia mogą wystąpić:
- uszkodzenie mięśnia sercowego
- bóle głowy
- zaburzenia świadomości
- zaburzenia motoryczne
- objawy pozapiramidowe (sztywność mięśni)
- ataksja
- drgawki
- zaburzenia faz snu i czuwania
- „śpiączka afrykańska” – senność w ciągu dnia u > 60% chorych i bezsenność w nocy < 10%
- zaburzenia zachowania i osobowości
- drażliwość
- objawy psychotyczne
Pod koniec przebiegu choroby stupor przechodzi w śpiączkę.Bez leczenia śmiertelność praktycznie równa się 100%[1].
Rozpoznanie
Świdrowce w rozmazie krwi barwionym metodą Giemsy u pacjenta ze śpiączką afrykańską.
Rozpoznanie choroby stawiane jest po stwierdzeniu obecności pasożyta w badaniu mikroskopowym rozmazu krwi, osadu płynu mózgowo-rdzeniowego, bioptatu szankra lub węzła chłonnego. Świdrowce wykrywa się na podstawie badania serologicznego (lateksowe testy aglutynacji, metody immunofluorescencyjne, ELISA).
Leczenie
| Pentamidyna | 4 mg/kg i.m. codziennie albo co drugi dzień, 7-10 iniekcji |
| Suramina | 1. dnia dawka próbna 4–5 mg/kg, 3., 10., 17., 24. i 31. dnia dawki 20 mg/kg, maksymalna dawka 1 g w jednej iniekcji |
| Melarsoprol | 1. dnia dawka 1–2 mg/kg, 2. dnia 2–4 mg/kg, 3. i 4. dnia 3–6 mg/kg. Cykl powtórzyć 2 albo 3 razy z 7-10 dniowymi okresami przerwy. Według nowego wzorca dawkowania – 10 dni dawki 2 mg/kg |
| Eflornityna | 100 mg/kg z 6-godzinnymi przerwami przez 14 dni |
Lekiem stosowanym w późnej, neurologicznej fazie choroby jest głównie melarsoprol, będący toksycznym związkiem arsenu, powodującym śmierć 1-5% leczonych nim pacjentów.
Profilaktyka
Aby ustrzec się przed tą chorobą należy podczas podróży po Afryce nosić odpowiednią odzież, używać moskitiery podczas snu. Najważniejsze jest wczesne wykrycie i odizolowanie chorych, aby nie doprowadzić do epidemii.
Występowanie choroby
Choroba występuje regularnie w regionach Afryki Subsaharyjskiej, gdzie zagrożona nią populacja sięga około 70 milionów osób w 36 krajach[3]. W 2010 choroba przyniosła śmierć 9 000 osób, co stanowi spadek w stosunku do roku 1990, kiedy śmiertelnych przypadków było 34 000[4]. Szacuje się, że obecnie zainfekowanych jest 30 000 osób, w tym do 7 000 nowych infekcji doszło w 2012[5].
Ponad 80% tych przypadków ma miejsce w Demokratycznej Republice Konga[5].
Trzy największe wybuchy epidemii miały miejsce w ostatnich dwóch stuleciach: jeden w latach 1896-1906, głównie na terenie Ugandy i Niecki Konga, oraz dwa w okresie od 1920 do 1970 roku, pokrywając zasięgiem kilka krajów afrykańskich[5]. Chorobę mogą przenosić, jak również na nią zapadać niektóre zwierzęta, w szczególności narażone są krowy[5].
Zobacz też
- choroba Chagasa
- leiszmanioza
Przypisy
- ↑ Paweł P. Liberski, Wojciech Kozubski, Michael Katz: Choroby zakaźne układu nerwowego. Warszawa: PZWL, 2015. ISBN 978-83-200-4969-5.
- ↑ Barrett, MP, Burchmore, RJ, Stich, A, Lazzari, JO, Frasch, AC, Cazzulo, JJ, Krishna, S. The trypanosomiases. „Lancet”. 362. 9394, s. 1469-80, 2003. PMID: 14602444.
- ↑ Simarro PP, Cecchi G, Franco JR, Paone M, Diarra A, Ruiz-Postigo JA, Fèvre EM, Mattioli RC, Jannin JG. Estimating and Mapping the Population at Risk of Sleeping Sickness. „PLoS Negl Trop Dis”. 6 (10), s. e1859, 2012. DOI: 10.1371/journal.pntd.0001859.
Trypanosomoza afrykańska
Choroba pasożytnicza wywoływana przez świdrowca gambijskiego(Trypanosoma brucei gambiense) lub świdrowca rodezyjskiego(Trypanosoma brucei rhodesiense), przenoszona na człowieka i zwierzętaprzez muchy tse-tse.
Występuje endemicznie w Afryce Subsaharyjskiej, wczęści zachodniej i centralnej (T. b. gambiense, rezerwuaremświdrowców jest człowiek) oraz we wschodniej (T. b. rhodesiense,rezerwuarem patogenów jest bydło domowe oraz dzikie zwierzęta, np.antylopy).
Ryzyko zarażenia występuje zwłaszcza w rejonach wiejskich.
Obraz kliniczny: T. b. gambiense wywołuje przewlekłą postaćchoroby (objawy pojawiają się po okresie wylęgania trwającym kilkatygodni, a nawet miesięcy). Trypanosomoza wywoływana przez T. b.
rhodesiense ma ostry charakter (objawy w ciągu kilku dni-tygodni odmomentu zarażenia, szybko dochodzi do zajęcia ośrodkowego układunerwowego i śpiączki, przeważnie kończącej się zgonem). Przebiegkliniczny trypanosomozy afrykańskiej składa się z dwóch faz.
W pierwszejfazie (tworzenie się zmiany pierwotnej oraz rozprzestrzenianieświdrowców we krwi i chłonce), w miejscu ukąszenia muchy tse-tse iwniknięcia pasożytów przez skórę powstaje zmiana grudkowa o średnicy dokilku cm, często przyjmująca postać owrzodzenia, które goi się po kilkutygodniach.
Uogólnione objawy chorobowe utrzymują się przez wielemiesięcy a nawet lat i są przerywane okresami remisji. Dominują napadowedreszcze z wysoką gorączką, będące reakcją organizmu na inwazjęświdrowców do krwi.
Towarzyszą im silne bóle głowy, bezsenność, wysypka,charakterystyczne powiększenie węzłów chłonnych (zwłaszcza karkowych,które są miękkie i bolesne). W drugiej fazie choroby dochodzi do zajęciaośrodkowego układu nerwowego (naprzemienne zespoły z pobudzeniem iapatią lub śpiączką), które w procesie zejściowym kończy siędemielinizującym zapaleniem mózgu.
Rozpoznanie: na podstawie obrazu klinicznego i stwierdzeniaobecności pasożyta w rozmazie krwi, osadzie płynu mózgowo-rdzeniowego, bioptacie zowrzodzenia lub węzła chłonnego (badanie mikroskopowe). Świdrowcewykrywa się również metodami serologicznymi (ELISA,immunofluorescencja).
CDC. Świdrowce Trypanosoma brucei
Leczenie: w pierwszej fazie choroby stosuje się pentamidynę (4mg/kg mc domięśniowo, 7-10 iniekcji codziennie lub co drugi dzień). Wdrugiej fazie stosowany jest melarsoprol (1 dzień: dawka 1-2 mg/kg mc, 2dzień: 2-4 mg/kg mc, 3-4 dzień: 3-6 mg/kg mc; 4-dniowy cykl powtarza się2-3 razy z 7-10 dniami przerwy pomiędzy poszczególnymi cyklami).
Zapobieganie: należy unikać kontaktu z muchami tse-tse w rejonachendemicznych. Jest to o tyle trudne, że w przeciwieństwie do innychwektorów, muchy tse-tse są aktywne w ciągu dnia, kłują ludzi przezubranie, a większość repelentów ich nie odstrasza.
Śpiączka afrykańska
Śpiączka afrykańska, nazywana też trypanosomozą afrykańską, jest chorobą powodowaną przez wiciowce Trypanosoma, które na człowieka przenoszone są przez muchę tse-tse.
Śpiączka afrykańska ma dwie odmiany: postać wschodnioafrykańską o ostrzejszym przebiegu, wywoływaną przez Trypanosoma brucei rhodesiense, która może prowadzić do śmierci w ciągu kilku tygodni; postać zachodnioafrykańską wywoływaną przez Trypanosoma brucei gambiense, która rozwija się wolniej – przez wiele miesięcy a nawet lat.
Po około tygodniu od ugryzienia przez muchę w miejscu ukłucia pojawia się guzek zapalny, który jest bolesny i zwykle ulega owrzodzeniu. Rozsiew pasożytów drogą krwi i chłonki koreluje z fazą gorączkową choroby. Charakterystyczne są kilkudniowe rzuty gorączki, przerywane okresami bezgorączkowymi.
W pierwszym etapie choroby dominują objawy ogólnoustrojowe, takie jak np.:
- złe samopoczucie,
- bóle głowy,
- bóle stawów,
- spadek masy ciała,
- obrzęki;
- brak objawów zajęcia ośrodkowego układu nerwowego.
- Może dojść do powiększenia węzłów chłonnych – szczególnie karkowych i szyjnych, śledziony, wystąpienia wysypki i świądu.
Druga faza choroby powodowana jest postępującym uszkodzeniem mózgu, które może doprowadzić do śpiączki i zgonu. W tym okresie pojawiają się takie objawy jak:
- drażliwość,
- nadmierna senność w ciągu dnia i pobudzenie w nocy,
- zaburzenia mowy,
- objawy psychotyczne,
- drgawki, drżenia mięśniowe.
- Charakterystyczne dla śpiączki afrykańskiej są objawy przypominające chorobę Parkinsona: drżenia, zwiększone napięcie mięśniowe itp.
Jednoznaczne rozpoznanie śpiączki afrykańskiej wymaga znalezieniu pasożyta w organizmie. Pod mikroskopem ocenia się płyn pobrany ze zmiany skórnej, węzła chłonnego, krwi obwodowej lub osadu płynu mózgowo-rdzeniowego.
Leczenie śpiączki afrykańskiego polega na stosowaniu kombinacji odpowiednio dobranych leków przeciwpasożytniczych. Istotne jest jak najwcześniejsze wdrożenie leczenia.
Profilaktyka polega przede wszystkim na unikaniu kontaktu z muchami tse-tse.
- Ważne jest noszenie odpowiedniej odzieży, która chroni przed ugryzieniem owada i odstrasza go. Zalecane są ubrania uszyte ze specjalnych materiałów, najlepiej grubych, z długimi rękawami i nogawkami. Co ciekawe, istotny jest także kolor odzieży – od pewnego czasu wiadomo, że muchy tse-tse wykazują powinowactwo do koloru niebieskiego, należy zatem unikać ubrań w tym kolorze. Najlepiej wybrać odzież w kolorze khaki i zgniłozielonym.
- Podczas pobytu w Afryce należy stosować środki odstraszające owady, np. w postaci sprayów.
- Nie należy używać zapachowych kosmetyków i perfum, ponieważ mogą one okazać się wabiące dla much. Zaleca się stosowanie bezzapachowych kosmetyków.
- W nocy, podczas snu, trzeba zawsze korzystać z dobrej jakości moskitiery.
- Należy unikać jazdy samochodami z odkrytym dachem, szczególnie po obszarach mało zabudowanych, np. sawannach.
Choroby egzotyczne
Choroby egzotyczne zazwyczaj pojawiają się w Europie u ludzi podróżujących do tzw. krajów Trzeciego Świata.
Czasami też zdarza się, że wirus lub pasożyt został przywieziony wraz ze zwierzęciem pochodzącym z odległych krajów.
Niektóre choroby egzotyczne nie stanowią wielkiego niebezpieczeństwa dla zdrowia człowieka, niektóre jednak mogą okazać się nawet śmiertelne. Dlatego tak ważna jest profilaktyka.
1. Śpiączka afrykańska
Śpiączka afrykańska jest przenoszona na człowieka poprzez muszki tse-tse. Ta choroba pasożytnicza, mogąca spowodować zgon organizmu, została prawie całkowicie wyeliminowana w latach sześćdziesiątych.
Niestety z powodu wojny, rozległego przemieszczania się populacji i braku odpowiedniej opieki medycznej, choroba znowu pojawiła się w Afryce na dużą skalę. Pierwsze objawy choroby egzotycznej to gorączka i osłabienie.
Jeśli leczenie zostanie wdrożone na tym etapie, wyleczenie choroby jest możliwe. Niestety w Afryce ludzie często nie mają takiej możliwości.
Kolejny etap choroby polega na zaatakowaniu centralnego układu nerwowego przez pasożyta, co może objawiać się dezorientacją, konwulsjami i agresywnym zachowaniem. Potem następuje duża senność, chory zapada w śpiączkę, która kończy się zgonem.
2. Ospa małpia i drakunkuloza
Ospa małpia raczej rzadko dotyczy ludzi. Pierwszy raz została odkryta w roku 1958 u małp w laboratoriach. Objawy są podobne jak w przypadku zachorowania na ospę. Początkowo choroba pojawiała się jedynie w niektórych rejonach Afryki.
Jednak w 2003 roku kilku ludzi w Stanach Zjednoczonych zapadło na nią. Wirus ospy małpiej generalnie przenoszony jest przez ugryzienie zwierząt, np. szczura, myszy czy wiewiórki.
Dodatkowo wirus może zostać przeniesiony z człowieka na człowieka, przy wymianie płynów ustrojowych. Zarażona osoba ma gorączkę, odczuwa ból w obrębie całego ciała i ogólne zmęczenie.
Potem pojawia się wysypka, która powiększa się i tworzy owrzodzenia w ciągu 2 do 4 tygodni. Choroba rzadko kończy się zgonem. Szczepionka przeciwko zwykłej ospie chroni organizm także przed ospą małpią.
Drakunkuloza to choroba egzotyczna należąca obecnie do rzadko pojawiających się. Głównym krokiem w profilaktyce choroby jest dbanie o bezpieczne ujęcie wody. Ludzie zarażają się chorobą poprzez picie zakażonej wody.
Kiedy larwa pasożyta znajdzie się w organizmie człowieka, przebija ścianę żołądka lub jelit, łączy się w pary i stale rośnie. Osobniki męskie giną, a żeńskie po okresie 1 roku zamieszkują tkankę podskórną, na której mogą powstać bolesne pęcherze.
Jeśli pęcherz umieszczany jest w wodzie, miliony nowych larw znowu dostają się do wody. Jeśli tak zakażoną wodę wypije człowiek, dochodzi do rozwoju kolejnych pasożytów. Niestety nie istnieje skuteczne lekarstwo na drakunkulozę.
Ważne zatem jest uświadamianie ludzi, jak ważne jest picie wody z bezpiecznego źródła.
3. Ślepota rzeczna i owrzodzenie Buruli
Ślepota przenoszona jest poprzez ugryzienia much. Najczęściej się ją spotyka w oddalonych wioskach afrykańskich, blisko rwących nurtów rzecznych. Przypadki zachorowań notowane były także w Brazylii, Kolumbii, Meksyku i Gwatemali.
Ślepota rzeczna objawia się swędzącą wysypką na skórze oraz uszkodzeniem wzroku, które może prowadzić do ślepoty (stąd nazwa choroby). Najlepszą profilaktyką broniącą przed chorobą jest skuteczna ochrona przed owadami.
Choroba jest mniej niebezpieczna niż malaria, ponieważ aby doszło do zakażenia, musi mieć miejsce parę ukąszeń owadów.
Niewiele jest znanych informacji na temat przenoszenia owrzodzenia Buruli. Jednak wiadomo, że bakteria powodująca chorobę należy do rodziny bakterii odpowiedzialnych za trąd i gruźlicę.
Pierwszy objaw choroby to swędzenie skóry, zazwyczaj ręki lub nogi. Niestety bakteria niszczy zdrową tkankę, co objawia się owrzodzeniami. Następnie pojawia się ograniczona ruchliwość stawów.
Jedyną znaną metodą usunięcia owrzodzeń jest operacja.
Choroby tropikalne. Śmiertelne i przerażające
Spis treści
Mianem chorób tropikalnych określa się choroby, które rozprzestrzeniają się w szczególności na obszarach o klimacie tropikalnym lub subtropikalnym.
Sprzyjają im wysoka wilgotność powietrza, wysokie temperatury oraz występowanie nosicieli pasożytów i wirusów odpowiedzialnych za rozprzestrzenianie się chorób.
Wpływ na rozprzestrzenianie się chorób tego typu mają też warunki ekonomiczne i społeczne, a także nieprzestrzeganie zasad higieny.
Czytaj: Zdrowe wakacje w tropikach
Choroby tropikalne nie tylko w tropikach
Obecnie – w związku z postępem globalizacji, rozwojem transportu oraz wzmożonym ruchem turystycznym – trudno mówić o chorobach, które charakterystyczne są wyłącznie dla terenów tropikalnych i subtropikalnych. Stąd też tak ważne jest poddanie się obowiązkowym szczepieniom przeciwko chorobom, które często występują w krajach endemicznych.
Śmiertelne żniwa malarii wśród dzieci
Wiele chorób tropikalnych charakteryzuje się wysoką śmiertelnością. Tak jest w przypadku malarii, która rocznie zabija nawet 3 miliony ludzi – głównie dzieci w Afryce Środkowej.
Malaria jest przewlekłą chorobą pasożytniczą o ostrym przebiegu.
Początkowo wywołuje dreszcze i wysoką gorączkę, doprowadzając następnie do wymiotów, bólu głowy i kręgosłupa, kaszlu oraz duszności.
Malaria wywołuje wiele niebezpiecznych powikłań – uszkodzeniu ulegają nerki, płuca oraz mózg. Poza mieszkańcami Afryki na zachorowanie narażeni są obywatele Ameryki Południowej i Środkowej oraz subtropikalnego pasa Azji. Nie istnieje skuteczna szczepionka na malarię. Stosowane są leki, których działanie uzależnione jest jednak od ich regularnego przyjmowania.
Reklama
Żółta gorączka, której wciąż nie potrafimy wyleczyć
Równie groźną chorobą jest żółta gorączka lub inaczej żółta febra, którą wywołuje grupa flawiwirusów, odpowiedzialnych również za kleszczowe zapalenie mózgu oraz gorączkę Zachodniego Nilu. Żółta gorączka występuje w Afryce oraz krajach Ameryki Południowej. Przenoszona jest, jak w przypadku malarii, przez komary.
W ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat zachorowalność na żółtą febrę znacznie wzrosła. Wpływ mają na to warunki socjoekonomiczne, zwłaszcza na terenie Afryki. Do objawów zalicza się wysoką gorączkę, bóle głowy oraz towarzyszącą chorobie żółtaczkę.
W kolejnym etapie choroby mogą pojawić się problemy z wątrobą i nerkami oraz tak zwana gorączka krwotoczna, czyli krwawienie z przewodu pokarmowego. Najskuteczniejszą formą obrony przez chorobą jest szczepienie. Nie istnieje jednak skuteczna metoda leczenia żółtej febry.
Zobacz: Szczepienia ochronne zalecane w podróżach do krajów tropikalnych
Śpiączka afrykańska – pasożyty w płynie mózgowo-rdzeniowym
Do niebezpiecznych dla życia chorób zalicza się również śpiączkę afrykańską (inaczej zwaną chorobą Chagasa lub trypanosomatozą afrykańską), występującą głównie w regionie Afryki. Odpowiedzialne za nią są pasożyty świdrowców, bytujących w płynie mózgowo-rdzeniowym oraz we krwi zakażonego.
Zarażenie pasożytami przenoszonymi przez muchę tse-tse wywołuje początkowo gorączkę i powiększenie węzłów chłonnych, w miejscu ugryzienia pojawia się natomiast charakterystyczny guzek. W ciągu kilku kolejnych miesięcy objawy pogłębiają się – chory odczuwa ból głowy, wyraźnie słabnie, na skórze pojawia się wysypka.
W ostatniej fazie zakażenia pasożyty ludzkie docierają do mózgu i sadowią się w płynie mózgowo-rdzeniowym, doprowadzając tym do osłabienia chorego, rezygnacji z podstawowych czynności i w rezultacie do śpiączki, która okazuje się śmiertelna.
Choroby tropikalne: profilaktyka malarii – występowanie i zapobieganie
Doksycyklina a malaria – cena, bez recepty, dawkowanie
Doksycyklina jest antybiotykiem, który wśród wszechstronnych zastosowań doskonale odnajduje się także jako lek przeciwmalaryczny. Doksycyklinę można używać zarówno w tzw. chemioprofilaktyce malarii, jak i w leczeniu tej choroby.
2020-06-23 23:14:07
Chinina: pierwszy skuteczny lek na malarię (ale nie tylko)
Chinina zasłynęła na świecie jako pierwszy skuteczny lek na malarię. Z uwagi na szereg skutków ubocznych, jakie wywołuje, z czasem zastąpiły ją leki nowej generacji.
2020-04-05 17:47:44
Choroby tropikalne – z wysypką, zakaźne, pasożytnicze
Choroby tropikalne rozprzestrzeniają się w krajach o klimacie tropikalnym lub subtropikalnym, ale z powodu lawinowego wręcz wzrostu liczby podróży do tych krajów w ostatnich latach, w krajach o klimacie umiarkowanym rozwiniętych rejestruje się coraz więcej przypadków zachorowań na choroby zakaźne i pasożytnicze.
2019-12-17 18:18:35
Malaria – objawy i przebieg. Pierwsza wysoka gorączka
Malaria objawy ma niezbyt charakterystyczne, przynajmniej w początkowej fazie. Najczęstsze objawy malarii w pierwszych dniach choroby to dreszcze i uczucie zimna, następnie wysoka gorączka oraz intensywne poty związane z jej spadkiem.
2019-12-17 18:13:32
Lek na malarię – kiedy przyjąć tabletki? Czy istnieje szczepionka?
Malaria co roku zabija prawie milion osób. Sprawdź, jak się zabezpieczyć przed chorobą oraz jaki lek na malarię podaje się pacjentom z objawami.
2019-07-02 16:55:49
Malaria: występowanie i profilaktyka przed wyjazdem. Mapa
Co roku na malarię zapada ponad 220 milionów osób. Sprawdź, gdzie występuje malaria oraz jak należy się przed nią zabezpieczyć.
2019-07-02 16:50:36
Choroby tropikalne – instytut, szpital, poradnia, lekarz
Choroby tropikalne to grupa chorób, które występują w krajach o klimacie tropikalnym lub subtropikalnym. Mogłoby się wydawać, że choroby tropikalne nie dotyczą Polaków, jednakże z roku na rok rośnie liczba zachorowań.
2019-03-21 08:05:14
Komar widliszek – tropikalny komar przenoszący malarię
Komar widliszek to tropikalny komar przenoszący malarię, który jest jednocześnie jednym z najbardziej rozpowszechnionych komarów w Polsce. W jaki sposób komar widliszek doprowadza do zakażenia malarią. Jakie jeszcze są choroby przenoszone przez komary w Afryce?
2019-03-21 08:05:14
Lek na malarię – leki przeciwmalaryczne, tabletki, ceny
Lek na malarię spełnia dwie funkcje: zapobiega rozwojowi choroby, zastępując niejako szczepionkę, a także leczy, w sytuacji gdy nie udało się zapobiec zakażeniu.
2019-03-21 08:05:14
Malaria – leczenie w Polsce, leki przeciwmalaryczne
Nawet milion osób rocznie umiera z powodu malarii. Leczenie tej groźnej dla zdrowia i życia choroby z roku na rok przynosi jednak coraz lepsze efekty. Liczba ofiar malarii z każdym rokiem maleje o 7 procent. Leczenie malarii w Polsce nie przedstawia się jednak zbyt optymistycznie w porównaniu z leczeniem tej choroby w innych krajach Europy.
2019-03-21 08:05:14
Malaria – objawy, zarodziec, szczepionka, lek na malarię
Każdego roku typowe dla malarii objawy przechodzi około 220 milionów ludzi na całym świecie.
Objawy malarii a także jej powikłania okazują się śmiertelne dla około 600 tysięcy osób w skali 12 miesięcy.
Mimo, że zarodziec malarii jest jednym z największych zagrożeń zdrowotnych na świecie, pierwsza w historii szczepionka na malarię dopiero w 2018 r. ma być pilotażowo wprowadzona w 3 krajach Afryki.
2019-03-21 08:05:14
Malaria – profilaktyka antymalaryczna, szczepionka, zapobieganie
W przypadku malarii profilaktyka pozostaje główną metodą zabezpieczającą przed zakażeniem i rozwojem tej niebezpiecznej choroby tropikalnej. Profilaktyka malarii obejmuje takie środki, takie jak zabezpieczenie bezpośrednie (moskitiery i repelenty) oraz farmakologia (chemioprofilaktyka malarii).
2019-03-21 08:05:14
Malaria w Polsce – choroby przenoszone przez komary
Na czym polega malaria? Jak wygląda sytuacja epidemiologiczna w Polsce? Jakie są choroby przenoszone przez komary w Polsce?
2019-03-21 08:05:14
Szczepionka na malarię – cena. Profilaktyka malarii
Szczepionka na malarię, po 30 latach badań, w 2018 roku ma zostać po raz pierwszy użyta w 3 krajach afrykańskich. Zanim poznamy rezultaty pilotażowego programu, dla reszty świata szczepionka na malarię wciąż pozostanie niedostępna
2019-03-21 08:05:14
Tabletki na malarię – na komary, cena, skutki uboczne
Tabletki na malarię, wobec braku szczepionki, pełnią kluczową rolę w profilaktyce tej śmiertelnie niebezpiecznej choroby. Tabletki na komary, a właściwie przenoszone przez nie zarodźce wywołujące malarię, należy zażywać przed, w trakcie, a także po powrocie z krajów tropikalnych.
2019-03-21 08:05:14
Tropikalny komar – repelenty, środek, preparat, spray
Tropikalny komar to owad, który sieje postrach wśród turystów wybierających się na wakacje do egzotycznych krajów. Komar tropikalny przenosi bowiem wiele groźnych dla zdrowia chorób, z malarią, dengą i ziką na czele.
2019-03-21 08:05:14
Zarodziec malarii – cykl rozwojowy, co wywołuje malarię?
Zarodziec malarii jest pasożytem, który wywołuje tę groźną, często śmiertelną chorobę. Wyróżniamy kilka rodzajów zarodźca malarycznego, wśród których wymienić można zarodziec ruchliwy czy zarodziec sierpowy. Cykl rozwojowy zarodźca malarii jest złożony.
2019-03-21 08:05:14