Uszkodzenie i porażenie nerwu łokciowego

Objawy i symptomy Objawy zespołu rowka n. łokciowego pojawiają się zwykle stopniowo, dochodząc do punktu, w którym pacjent zwraca się o pomoc lekarską. Nieleczony zespół rowka łokciowego może prowadzić do trwałego uszkodzenia nerwów w dłoni. Powszechnie zgłaszane objawy związane z zespołem n. łokciowym obejmują okresowe drętwienie, mrowienie i ból małego palca, palca serdecznego i wewnętrznej strony ręki. Objawy te występują częściej w nocy, z ugięciem łokcia lub przy długotrwałym spoczynku na łokciu.

Przyczyny Urazy w obrębie łokcia, takie jak złamania, zwichnięcia lub bezpośredni cios mogą powodować obrzęk tkanki, który może ściskać nerw łokciowy w obrębie tunelu łokciowego.

Uważa się, że osoby, które wykonują powtarzalne ruchy zgięciowe łokcia podczas pracy lub zabawy, są narażone na duże ryzyko rozwoju zespołu rowka n. łokciowego. Wielokrotne zginanie i prostowanie łokcia może drażnić i rozpłaszczać nerw łokciowy.

Opieranie się na łokciu przez dłuższy czas, na przykład podczas pracy przy biurku, może również powodować podrażnienie nerwu łokciowego. Kostne ostrogi, torbiele zwojowe lub nowotwory mogą prowadzić do nacisku i podrażnienia nerwu łokciowego.

Twój lekarz zaleci początkowo leczenie zachowawcze, aby leczyć objawy zespołu rowka kubitalnego, chyba że wystąpi zanik mięśni lub uszkodzenie nerwów.

Konserwatywne opcje leczenia mogą obejmować noszenie ortezy lub szyny w nocy podczas snu, aby utrzymać łokieć w wyprostowanej pozycji. Na początku można również ostrzyknąć okolice rowka n. łokciowego sterydem.

Jeśli leczenie zachowawcze nie rozwiąże problemu lub jeśli wystąpi zanik mięśni lub silny ucisk na nerw, może bić wymagany zabieg oeracyjny.

Leczenie chirurgiczne

Operacja polega na odbarczaniu n. łokciowego w kanale n. łokciowego. Wykonuje się nacięcie w przyśrodkowej cz. stawu łokciowego. Przecina się skórę, tkankę podskórną, powięź, rozwarstwia się mięśnie. Uwalnia się nerw łokciowy od otaczających tkanek miękkich i kości, przywraca mu się pełną mobilność. Skórę zaszywa się szwem skórnym adaptującym.

Zagrożenia i komplikacje Większość pacjentów nie cierpi na żadne powikłania po zabiegach chirurgicznych w obrębie tunelu, jednak po operacji w obrębie łokcia mogą wystąpić powikłania takie jak:

• Infekcja
• Uszkodzenie nerwu co powoduje trwałe obszary drętwienia wokół łokcia na dłoni i w przedramieniu
• Niestabilność łokcia
• Przykurcz zgięciowy
• Ból w miejscu blizn
• Objawy nie ulegną poprawie

Fizjoterapia w porażeniu nerwu łokciowego

Nerw łokciowy należy do nerwów splotu łokciowego oraz obejmuje unerwienie ruchowe  i czuciowe. Dlatego wskutek jego porażenia, dochodzi do zaburzenia czucia i ruchu, a u pacjentów występuje tzw. ręka szponiasta. Jakie są przyczyny i objawy tego schorzenia? W jaki sposób przebiega leczenie?

Przyczyny porażenia nerwu łokciowego

Przyczyną porażenia nerwu łokciowego najczęściej są urazy kości ramiennej oraz stawu łokciowego – złamanie lub zwichnięcie. Dochodzi do nich wskutek upadku, a symptomy uszkodzenia mogą wystąpić tuż po urazie lub po upływie kilku lat.

Bezpośrednią przyczyną jest ucisk kostniny na nerw łokciowy. Natomiast uszkodzenie nerwu może być wywołane także stanem zapalnym lub działaniem toksycznych substancji.

Schorzenie pojawia się u osób, które często wspierają się na łokciu oraz wykonują niektóre zawody, np. zegarmistrz lub pozostają w długotrwałym ucisku wywołanym opatrunkiem gipsowym. Inną przyczyną porażenia jest tzw.

zespół rowka nerwu łokciowego – to skutek przeciążania kończyny dominującej.  Powstałe w ten sposób mikrouszkodzenia, tworzą zmiany bliznowate, które tworzą ucisk na nerw.

Objawy porażenia nerwu łokciowego

Porażenie nerwu łokciowego wywołuje problemy z ruchem stawu promieniowo-nadgarstkowego oraz palców. Pacjent nie może samodzielnie zgiąć ręki w nadgarstku w pełnym zakresie ruchu. Następuje zmniejszenie siły zgięcia palców oraz niemożność ich rozstawienia i zestawienia.

Osłabieniu ulega ruch przywodzenia kciuka.  W początkowym stadium, charakterystycznym objawem porażenia nerwu łokciowego jest tzw. ręka szponiasta.

Nazwa wzięła się stąd, że palce (w szczególności 4 i 5) w stawach śródręczno-paliczkowych, stają się nadmiernie proste i jednocześnie zgięte w stawach międzypaliczkowych – przypominają szpony. Dochodzi do przykurczów oraz zaniku mięśni międzykostnych i kłębu.

Pojawia się zaburzenie krążenia w tkance dłoni, które powoduje, że skóra staje się sina i chłodna. U pacjentów z porażeniem, często współistnieje uszkodzenie innych nerwów w obrębie kończyny.

Leczenie porażenia nerwu łokciowego

Po zdiagnozowaniu porażenia nerwu łokciowego, stosowane jest leczenie zachowawcze(tylko w przypadku, gdy włókna ruchowe nie są zajęte). Kluczową rolę odgrywa fizjoterapia. W początkowym etapie z pacjentem wykonuje się codzienne ćwiczenia bierne z uciskiem na powierzchnie stawowe, których celem jest przyspieszenie regeneracji.

Jeśli pacjent odzyskuje sprawność kończyny,  po pewnym czasie wykonywane są ćwiczenia izometryczne i synergistyczne oporowe. Ich celem jest zwiększenie siły zgięcia ręki w nadgarstku oraz palcach. W ostatnim etapie rehabilitacji, zostają wprowadzone ćwiczenia czynne w odciążeniu. Pomocna jest także fizykoterapia, np.

laseroterapia, ultradźwięki, itd.

Porażenie nerwu łokciowego to częsty skutek urazu lub stanu zapalnego. Natomiast wcześnie rozpoczęte leczenie, pozwala odzyskać pacjentowi sprawność ruchową ręki oraz zapobiega powikłaniom.

Odbarczenie nerwu w obrębie kończyny górnej

Zespoły uciskowe, nazywane również neuropatiami z ucisku, to stany patologiczne polegające na zaburzeniu czynności nerwu wskutek jego mechanicznego podrażnienia.

Ucisk nerwu może być spowodowany przez zwiększoną masę mięśnia, obrzęk pourazowy, zapalenie, bliznę łącznotkankową lub zmiany zwyrodnieniowo-wytwórcze.

Konflikt może nasilać się w określonych pozycjach ciała oraz w trakcie wykonywania specyficznych czynności.

Objawami ucisku są mrowienia, drętwienia lub dolegliwości bólowe w obszarze zaopatrywanym przez uciśnięty nerw (najczęściej zgłaszanymi objawami są drętwienia palców u rąk). Gdy konflikt tkanek prowadzi do długotrwałych zaburzeń przewodnictwa nerwu, dochodzi do osłabienia siły określonych mięśni i ich stopniowego zaniku.

Miejscami uwięźnięcia nerwu jest zwykle nadgarstek i łokieć, w okolicy których nerwy przebiegają w wąskich przestrzeniach ograniczonych przez tkanki często ulegające przeciążeniu lub uszkodzeniu.

Leczenie zachowawcze neuropatii w większości przypadków pozostaje nieskuteczne, dlatego postępowanie polega głównie na operacyjnym uwolnieniu nerwu poprzez przecięcie lub usunięcie tkanek powodujących ucisk.

Objawami neuropatii nerwu łokciowego są zaburzenia czucia w obrębie IV i V palca oraz zewnętrznej części dłoni i przedramienia. Osłabienie mięśni dotyczy kłębika małego palca, mięśni międzykostnych, częściowo mięśni glistowatych oraz części mięśni kłębu kciuka. Wskutek tego może dojść do osłabienia stabilizacji palców podczas chwytania oraz trudności w manipulowaniu przedmiotami.

Zespół kanału Guyona

Nerw łokciowy na wysokości nadgarstka przebiega w tzw. kanale Guyona, który ograniczają kość grochowata i haczykowata nadgarstka oraz troczek zginaczy. Do rozwoju zespołu kanału Guyona zwykle dochodzi wskutek przewlekłego opierania zewnętrznej okolicy nadgarstka na uchwycie czy drążku.

Neuropatia często więc występuje u osób chodzących o kulach, sztangistów czy kolarzy. Ucisk nerwu może występować także na tle zmian zapalnych (ręka reumatoidalna) czy zwyrodnieniowych, gdy wyrośla kostne wchodzą w konflikt z nerwem łokciowym.

Obecność guzków (ganglionów, tłuszczaków) również może przyczyniać się do ucisku nerwu i wyzwolenia dolegliwości. Nagłe pojawienie się objawów uciskowych wynika natomiast z ostrego urazu, np.

złamania kości z przemieszczeniem odłamów czy powstania krwiaka pourazowego ograniczającego przestrzeń w kanale Guyona.

Zespół rowka nerwu łokciowego

Rowek nerwu łokciowego zlokalizowany jest na tylnej powierzchni nadkłykcia przyśrodkowego kości ramiennej (przyśrodkowej stronie łokcia). Nerw łokciowy ułożony jest w wąskiej bruździe kostnej i przykryty więzadłem pobocznym przyśrodkowym. Zespół rowka nerwu łokciowego często występuje u zawodników wykonujących rzuty oszczepem czy trenujących pchnięcie kulą.

Nienaturalnie zwiększone napięcie nerwu łokciowego powstaje podczas wymuszonego koślawienia łokcia lub wymachu ze zgięciem łokcia przed wykonaniem rzutu. Może wtedy dochodzić do przemieszczania się nerwu łokciowego na zewnątrz bruzdy, jego powrotu na swoje miejsce i tym samym mechanicznego podrażnienia nerwu.

Kontuzje łokcia prowadzące do uszkodzenia i zbliznowacenia więzadeł stawu łokciowego oraz wtórne zmiany zwyrodnieniowe stawu łokciowego predysponują do uwięźnięcia nerwu pod pasmami łącznotkankowymi lub do ucisku nerwu przez narośl kostną (osteofit).

Ponadto, u miotaczy często dochodzi do przeciążenia mięśni zginaczy nadgarstka przyczepiających się na nadkłykciu przyśrodkowym kości ramiennej. Zmiany degeneracyjne przyczepów ścięgnistych mięśni mogą dodatkowo zwężać przestrzeń, w okolicy której przebiega nerw łokciowy.

Zespół rowka nerwu łokciowego to choroba zawodowa – podobne zmiany jak u sportowców mogą występować u robotników wykonujących prace angażujące kończyny górne. Ponadto neuropatię nerwu łokciowego spotyka się u osób z nawykowym utrzymywaniem łokcia w ciągłym zgięciu i jego oparciem o blat stołu (pracownicy biurowi).

Pourazowe złamania dalszego końca kości ramiennej w obrębie nadkłykcia przyśrodkowego mogą także powodować ucisk na nerw, a nawet doprowadzić do przerwania jego ciągłości.

Ucisk nerwu pośrodkowego

Objawy ucisku nerwu pośrodkowego to drętwienie, pieczenie i ból dłoniowej strony kciuka, drugiego i trzeciego palca oraz połowy palca czwartego od strony kciuka. Do uwięźnięcia nerwu może dojść w kanale nadgarstka lub między mięśniami w górnej części przedramienia.

Zespół cieśni kanału nadgarstka

Kanał nadgarstka stanowi kostno-włóknisty kanał ograniczony od dołu szeregiem kości, a od góry więzadłem poprzecznym nadgarstka. W kanale przebiega nerw pośrodkowy oraz ścięgna mięśni zginających palce.

Obecność stanu zapalnego w przebiegu zapalenia pochewek ścięgnistych, obrzęk pourazowy lub zwłóknienie więzadła poprzecznego nadgarstka powodują zwężenie przestrzeni, w której przebiega nerw pośrodkowy.

Do rozwoju cieśni nadgarstka dochodzi również wskutek częstego opierania dłoni na uchwycie kuli, wykonywania prac manualnych czy codziennej pracy na komputerze.

Przeczytaj więcej o zespole cieśni kanału nadgarstka. 

Zespół pronatorów

Drugą przyczyną ucisku nerwu pośrodkowego jest jego konflikt z mięśniami lub powięziami w górnej części przedramienia. Aby wstępnie rozpoznać neuropatię na tym poziomie wykonuje się próby prowokacyjne:

• oporowe nawrócenie przedramienia (strona dłoniowa ręki kieruje się do podłogi) z jednoczesnym wyprostem łokcia – uwięźnięcie nerwu między dwiema głowami mięśnia nawrotnego obłego,
• oporowe napięcie bicepsa (mięśnia dwugłowego ramienia) przy zgięciu i odwróceniu przedramienia (strona dłoniowa ręki kieruje się do sufitu) – ucisk nerwu pośrodkowego pod pasmem włóknistym stanowiącym przedłużenie ścięgna mięśnia bicepsa,
• oporowe zgięcie trzeciego palca – usidlenie nerwu pośrodkowego przez łuk mięśnia zginacza powierzchownego palców.

Ucisk nerwu promieniowego

Ucisk nerwu promieniowego przydarza się najczęściej podczas snu, gdy kończyna górna zostaje przygnieciona ciężarem własnego ciała. Ucisk nerwu promieniowego jest również nazywany „porażeniem sobotniej nocy”, ponieważ zdarza się często po nadużyciu alkoholu i zaśnięciu w przypadkowej pozycji kończyny górnej.

Typowym objawem ucisku nerwu promieniowego jest tzw. „ręka opadająca”, ponieważ dochodzi do niedowładu lub porażenia mięśni prostujących nadgarstek.

W przypadku tego rodzaju neuropatii objawy są najczęściej przemijające – w przywróceniu funkcji ręki pomaga terapia manualna tkanek miękkich oraz wykonywanie specyficznych ruchów w stawach kończyny górnej celem neuromobilizacji nerwu.

Zabieg operacyjny odbarczenia nerwu

Kwalifikacja do operacji uwolnienia nerwu

Zespół kanału Guyona, zespół rowka nerwu łokciowego, zespół cieśni nadgarstka czy zespół pronatorów wstępnie rozpoznaje się na podstawie charakterystycznych objawów – zaburzeń czucia w określonym obszarze oraz ewentualnego osłabienia siły mięśniowej.

Diagnoza zostaje potwierdzona podczas badania przewodnictwa nerwowego (badania elektrofizjologicznego). Aby określić przyczynę ucisku na nerw, wymaganą metodą diagnostyczną jest USG tkanek miękkich, rezonans magnetyczny (tkanki miękkie i kostne) lub RTG (wyłącznie tkanki kostne).

W przypadku stwierdzenia konfliktu nerwu z otaczającą tkanką podejmuje się decyzję o operacyjnym odbarczeniu nerwu.

Przebieg zabiegu dekompresji nerwu

Operacja uwolnienia nerwu przeprowadzana jest najczęściej klasyczną metodą na otwarto, która wymaga wykonania 2-3cm nacięcia na stronie dłoniowej nadgarstka lub kilkucentymetrowego nacięcia wzdłuż przebiegu nerwu w okolicy łokcia.

Nacięcie skóry pozwala na dokładną ocenę okolicy nerwu oraz precyzyjne wycięcie tkanek powodujących konflikt. W metodzie endoskopowej, podczas której przez małe otwory wprowadza się narzędzia chirurgiczne, zakres pola operacyjnego jest ograniczony.

W związku z tym zabieg metodą endoskopową wykonuje się tylko w przypadku prostych zabiegów polegających na przecięciu obkurczonych tkanek kolidujących z nerwem. Większość zabiegów wymagających resekcji tkanek i dokładnego opracowania przestrzeni wokół nerwu wykonywanych jest metodą na otwarto.

W trakcie zabiegu przecinane są więzadła, np. więzadło poprzeczne nadgarstka, usuwane ogniska martwicze tkanek oraz fragmenty kości uciskające nerw. Rana zamykana jest szwami, które są usuwane po 10-14 dniach po zabiegu.

Po zabiegu

Wypis do domu następuje najczęściej w dniu zabiegu. Pacjent otrzymuje od fizjoterapeuty zalecenia dotyczące pielęgnacji oraz pozycji operowanej kończyny. Do czasu zdjęcia szwów należy wykonywać ruchy kończyną w ograniczonym bezbólowym zakresie.

Po zdjęciu szwów bardzo istotna jest mobilizacja blizny pooperacyjnej celem uniknięcia zrostów łącznotkankowych oraz uzyskania dobrego efektu kosmetycznego (zmniejszenia widoczności blizny).

Pacjent powinien wykonywać ćwiczenia wspomagające przesuwalność nerwu (neuromobilizacje) – początkowo ćwiczenia przeprowadzane są pod nadzorem fizjoterapeuty w warunkach ambulatoryjnych, a następnie samodzielnie kontynuowane przez pacjenta w domu. W okresie kilku tygodni po zabiegu należy unikać nadmiernego przeciążania operowanej kończyny.

Wskazane jest wykonywanie bezpiecznych ćwiczeń zaleconych przez fizjoterapeutę, które mają za zadanie stopniowo przywrócić ruchomość stawu łokciowego i stawu nadgarstka oraz przywrócić siłę mięśniową ręki. Dopiero w momencie, gdy funkcja ręki zostanie odtworzona, można powrócić do pracy zawodowej czy uprawiania sportu.

W przypadku częściowego uszkodzenia struktury nerwu zalecane jest zażywanie leków wspomagających metabolizm tkanki nerwowej, np. preparatów bogatych w witaminy z grupy B.

Ważne informacje

Najczęściej zadawane pytania o neuropatie uciskowe oraz zabieg odbarczenia nerwu:

Nerw Łokciowy – cztery proste ćwiczenia !!!

Witajcie FizjoManiacy ????

Miewacie nieprzyjemne odczucia w palcach ręki podczas wykonywania czynności dnia codziennego, budzicie się z mrowieniem, dziwnymi odczuciami w palcu wskazującym i małym. Podczas dłuższej rozmowy przez telefon macie nieprzyjemne odczucia w wymienionych palcach, albo odczuwacie dyskomfort w okolicy łokcia od wewnętrznej Stony?

Może to objawy z nerwu łokciowego i jego ucisku !!

W dzisiejszym materiale mamy dla Was ćwiczenia do automobilizacji nerwu łokciowego. Na początku materiału jest krótkie omówienie nerwu, jego przebiegu anatomicznego i potencjalne miejsca ucisku.

Zawarta jest też szybka diagnostyka mówiąca o tym czy problem mamy właśnie z nerwem łokciowym. Bardzo przystępny materiał z omówieniem przebiegu nerwu łokciowego, jego unerwieniu ruchowego i czuciowego.

Oprócz 4 prostych i bezpiecznych ćwiczeń które można wykonać w każdym miejscu i o każdej porze przedstawiamy szybki test diagnozujący problem z nerwem łokciowym.

Test diagnostyczny dla nerwu łokciowego

Mówi nam , że może być problem z nerwem ale nie wskazuje dokładnego miejsca uszkodzenia czy ucisku. Test bardziej jest nastawiony na ocenę przesuwalności nerwu. Jeśli macie problemy z mrowieniem, drętwieniem V i częściowo IV palca dłoni to te ćwiczenia mogą pomóc w zmniejszeniu tych przykrych objawów.

Idź do specjalisty – lekarza, fizjoterapeuty, terapeuty manualnego jeśli…

Oczywiście jeśli problem jest bardziej złożony i wiąże się z uszkodzeniem, uciskiem korzenia nerwowego na wysokości odcinka szyjnego np dużej przepukliny to ćwiczenia mogą nie wystarczyć. Warto wtedy udać się do dobrego fizjoterapeuty  lub terapeuty manualnego. Pamietajcie, że są to przykładowe ćwiczenia a nie złoty środek na rozwiązanie problemu.

Uwaga !!!

Przedstawione ćwiczenia powinny być wykonywane delikatnie i w żadnym wypadku nie powinny powodować nasilenia objawów bólowych. Nie starajcie się robić tych ćwiczeń również zbyt często bo zamierzany efekt może być odwrotny.

Jeśli zauważysz, że przy systematycznym wykonywaniu twoje objawy znikają to bardzo dobrze. W przypadku nasilenia objawów zalecamy przerwanie stosowania przedstawionych ćwiczeń i skonsultowanie się ze specjalistą.

Również dłuższy czas braku efektów powinien być sygnałem do wizyty u fizjoterapeuty czy terapeuty manualnego aby dodiagnozować Twój problem.

• Może będzie potrzebna konsultacja z lekarzem i skierowanie na specjalistyczne badania diagnostyczne takie jak Rezonans Magnetyczny czy EMG.
• Masz jakieś pytania dotyczące materiałów lub chcesz umówić się na konsultację – śmiało zapraszamy do kontaktu [KONTAKT]
• Serdecznie zapraszamy również do odwiedzania naszego kanału na YouTube i Instagram
• Pozdrawiamy FizjoTerapia HD

Odbarczenie zespołu uciskowego nerwu łokciowego w rowku nerwu łokciowego

Zespoły uciskowe nerwów obwodowych rozwijają się na skutek przewlekłego drażnienia i ucisku pnia nerwu przez okoliczne tkanki w miejscu przechodzenia nerwu przez kanały kostno-więzadłowe. Nerwy są bardzo wrażliwe na urazy. W miejscach o dużej ruchomości (stawy) lub narażonych na częste niewielkie urazy (np.

łokieć) nerwy są chronione we wspomnianych kanałach kostno-więzadłowych. W tych strefach występuje ograniczona ilość wolnej przestrzeni i wszystkie choroby powodujące zmniejszenie tej przestrzeni wywołują objawy ucisku nerwu (np.

niedoczynność tarczycy), zmiany zwyrodnieniowe (praca z urządzeniami powodującymi wibracje), przebyte urazy (ostre – złamania bądź przeciążeniowe – podnoszenie wielkich ciężarów lub wielogodzinne powtarzanie tych samych ruchów np. korzystanie z myszki komputera).

Objawy kliniczne ucisku nerwu są podobne we wszystkich zespołach uciskowych różnią się jedynie: umiejscowieniem  bólu, intensywnością zaburzeń czucia i stopniem osłabienia funkcji innych grup mięśniowych.

Dolegliwości najczęściej zaczynają się od drętwienia palców podczas wykonywania danej czynności. Zaprzestanie jej wykonywania, wstrząśnięcie ręką lub stopą, powoduje ustąpienie dolegliwości.  Wraz z nasilaniem się choroby objawy zaostrzają się.

Pojawiają się bóle nocne z zaburzeniem czucia palców w zakresie unerwianym przez nerw, ból uciskowy w miejscu ucisku nerwu, zaniki mięśni i osłabianie ich siły. W zaawansowanych stanach ból może przenosić się na bliższe elementy kończyny.

Możemy odczuwać nawet ból barku przy istnieniu zespołu uciskowego w nadgarstku.

Najczęściej zespoły uciskowe dotyczą nerwów kończyny górnej, głównie nerwu pośrodkowego na poziomie kanału nadgarstka i nerwu łokciowego w rowku nerwu łokciowego na poziomie łokcia, oraz nerwu łokciowego na poziomie nadgarstka w kanale Gyona.

Najważniejsze różnice dotyczące zespołów uciskowych:

• ucisk nerwu pośrodkowego powoduje drętwienie I, II i III palca ręki oraz zanik kłębu kciuka;
• ucisk nerwu łokciowego powoduje drętwienie palca V i IV oraz zanik mięśni kłębiku,
• w długotrwałym ciężkim ucisku na poziomie łokcia dodatkowo dochodzi do osłabienia mięśni odpowiedzialnych za zgięcie palców i dolegliwości bólowych przedramienia.

Uszkodzenie nerwu łokciowego: diagnostyka

Najważniejsze jest badanie lekarskie i dokładny wywiad odnośnie rozwoju choroby. Badania dodatkowe umożliwiające potwierdzenie rozpoznania to:

• EMG (elektromiografia) – badanie przewodnictwa nerwowo mięśniowego wskazujące miejsce osłabionego przewodzenia impulsów elektrycznych w nerwie;
• USG miejsca podejrzanego o ucisk – pozwala określić obrzęk nerwu i miejsce jego ucisku  przez otaczające tkanki.

Zespoły uciskowe nerwów obwodowych należy odróżnić od zespołów korzeniowych powstałych na skutek ucisku korzeni nerwowych na wysokości kręgosłupa związanych z dyskopatią i zmianami zwyrodnieniowymi oraz przewlekłymi chorobami tkanki nerwowej powodującymi zwolnienie przewodzenia impulsów elektrycznych przez nerw. Do diagnostyki różnicowej wykorzystuje się badania rezonansu magnetycznego właściwego odcinka kręgosłupa oraz badanie EMG korzeni nerwowych.

Leczenie

• Wykluczenie przyczyn wywołujących chorobę:
  • zmiana przyzwyczajeń,
  • zmiana sposobu wykonywania pracy i spędzania czasu wolnego (np.  jazda na rowerze sprzyja wywołaniu objawów zespołu uciskowego nerwu pośrodkowego w kanale nadgarstka),
  • diagnostyka i ewentualne leczenie chorób powodujących obrzęk bądź rozrost tkanki łącznej (np. niedoczynność tarczycy),
  • prawidłowe zaopatrzenie urazów w okolicy przebiegających nerwów (anatomiczne nastawienie złamań i właściwa rehabilitacja).
• Fizykoterapia w połączeniu z lekami przeciw zapalnymi podawanymi ogólnie i miejscowo.
• Leczenie operacyjne polegające na usunięciu tkanek wywołujących ucisk nerwu.

Odbarczenie zespołu uciskowego nerwu łokciowego: opis zabiegu

Operację wykonuje się w polu niedokrwionym uzyskanym przez założenie opaski uciskowej na ramię.

Zabieg polega na odsłonięciu nerwu łokciowego na wysokości łokcia i przecięciu oraz częściowym usunięciu tkanek powodujących ucisk nerwu.

Wykonanie operacji nie gwarantuje ustąpienia dotychczasowych dolegliwości.

Ostateczny efekt leczenia jest ściśle powiązany z przestrzeganiem zaleceń lekarskich i wykonaniem pełnego cyklu zabiegów rehabilitacyjnych indywidualnie dostosowanych dla każdego pacjenta. 

Skutki uboczne i powikłania po operacji nerwu łokciowego

Przeprowadzenie każdej interwencji lekarskiej może wiązać się z wystąpieniem skutków ubocznych oraz działań niepożądanych.

Po operacji nerwu łokciowego może dojść do wzrostu temperatury ciała, do podwyższenia temperatury operowanej okolicy, zaczerwienienia skóry stawu i okolicy rany pooperacyjnej z towarzyszącym obrzękiem oraz rozejścia się rany, co wiąże się z przedłużeniem gojenia.

Najczęściej spotykanym powikłaniem są utrzymujące się przez kilka tygodni dolegliwości bólowe łokcia, utrudniające rehabilitację. Kolejnym, pod względem częstotliwości występowania, powikłaniem jest obrzęk łokcia lub sporadycznie całej  kończyny.

Niekiedy dochodzi do wytworzenia grubej blizny w miejscu rany pooperacyjnej i mogą się pojawiać w tej okolicy dolegliwości bólowe i zaburzenia czucia. Do rzadkich powikłań należy uszkodzenie naczyń lub nerwów operowanej kończyny.

Zakażenie rany pooperacyjnej występuje bardzo rzadko.

Do tzw. powikłań późnych należy powstanie zmian bliznowatych w obrębie rany pooperacyjnej skórnej i głęboko w tkankach. Mogą one powodować dolegliwości bólowe i ograniczenie ruchomości łokcia. W skrajnych przypadkach, łącznie z nieprzestrzeganiem zaleceń odnośnie oszczędzania łokcia, może dojść do nawrotu pełnoobjawowej choroby będącej przyczyną wykonania operacji.

Ryzyko wystąpienia powikłań wielokrotnie wzrasta w przypadku pacjentów wyniszczonych lub otyłych.

Leczenie alternatywne

• farmakoterapia: leki poprawiające funkcjonowanie nerwów, leki przeciwbólowe i przeciwzapalne podawane w formie ogólnej (tabletki, czopki, iniekcje domięśniowe) lub miejscowo w postaci maści i żelów oraz iniekcji miejscowych;
• fizykoterapia – jonoforeza.
• rehabilitacja – kinezyterapia, fizykoterapia przeciwbólowa i przeciwzapalna.
• elektrostymulacja uszkodzonego nerwu.

Sprawdź również inne zabiegi dostępne w naszej ofercie, takie jak operacja haluksów czy leczenie palca trzaskającego.

Zespół Rowka Nerwu Łokcioweg

Ulna Nerve Compression – Cubital Tunnel Syndrome

Nerw łokciowy biegnie po przyśrodkowej stronie stawu łokciowego w kanale (rowku), który utworzony jest przez nadkłykieć przyśrodkowy kości ramiennej, więzadło ramienno-łokciowe i rozcięgno położone pomiędzy głowami zginacza łokciowego nadgarstka.

W wyniku długotrwałych przeciążeń, bezpośrednich urazów lub innych patologii ( choroby narządu ruchu, guzy) dochodzi do uszkodzenia okolicznych tkanek, w efekcie ucisku lub drażnienia przebiegającego w tym miejscu nerwu. Konsekwencją w tym przypadku są dolegliwości bólowe, zaburzenia neurologiczne i ograniczenie funkcji ręki.

Objawy zazwyczaj narastają powoli. Początkowo mogą być odczuwane w nocy, następnie także w dzień. W późniejszym etapie nasilenie dolegliwości może nieustannie zaburzać codzienne funkcjonowanie.

Zespół kanału nerwu łokciowego jest drugą najczęściej występującą neuropatią (uszkodzenie nerwów obwodowych) w kończynie górnej po zespole cieśni nadgarstka. Dotyczy przede wszystkim mężczyzn, z reguły ręki dominującej.

Przyczyny

Przyczyn prowadzących do ucisku nerwu łokciowego jest wiele. Mogą to być między innymi:

• Urazy bezpośrednie stawu łokciowego
• Silne uderzenie w okolice kanału ( rowka) łokciowego
• Długotrwały ucisk na nerw ( np. podczas snu)
• Zaburzenia osi kończyny
• Zmiany zwyrodnieniowe
• Choroby układowe np. cukrzyca, reumatoidalne zapalenie stawów
• Wady wrodzone stawu łokciowego np. podwichnięcie nerwu łokciowego, płytkość kanału
• Przeciążenia stawu łokciowego
• Guzy kanału nerwu łokciowego
• Inne: alkoholizm, zapalenie bakteryjne, wirusowe, zmiany hormonalne

W wyniku powyższych zaburzeń dochodzi do obrzęku lub pogrubienia tkanek miękkich oraz zmian kostnych, których konsekwencją jest konflikt z przebiegającym w okolicy nerwem łokciowym i permanentny ucisk struktury prowadzący do powstania przewlekłych dolegliwości.

Objawy

Podstawowymi objawami świadczącymi o zespole kanału nerwu łokciowego są:

• Dolegliwości bólowe okolicy łokcia, promieniujące wzdłuż przebiegu nerwu, nasilające się podczas zginania stawu
• Bóle i parestezje nocne, często zaburzające sen
• Zaburzenia czucia w obrębie palca IV i V oraz wewnętrznej części przedramienia
• Drętwienie, mrowienie, zaburzenie percepcji
• Osłabienie siły mięśniowej palców, zanik mięśni kłębika, glistowatych oraz międzykostnych
• Powstanie tzw. ręki szponiastej
• Ograniczenie precyzji ruchów ręki
• Zaburzenia potliwości, zabarwienia (zaczerwienienie, zasinienie), ucieplenia oraz wyglądu skóry

Rozpoznanie

W celu rozpoznania zespołu kanału nerwu łokciowego niezbędne jest przeprowadzenie dokładnego wywiadu oraz badania klinicznego przez lekarza specjalistę ( neurologa).

Ocena występujących objawów (ból nasilający się podczas zginania łokcia, deficyty neurologiczne) oraz badanie RTG stawu łokciowego (z widocznym rowkiem nerwu) powinny wystarczyć do postawienia trafnej diagnozy. W razie wątpliwości wykonuje się badanie EMG ( elektromiografia) oceniające funkcję mięśni oraz obwodowego układu nerwowego.

Pomocnicze mogą okazać się również badania USG (ultrasonografia) oraz MRI (rezonans magnetyczny), które określą ewentualne uszkodzenia tkanek miękkich w obrębie nerwu.

Leczenie

Leczenie w przypadku zespołu kanału nerwu łokciowego w początkowym etapie jest zachowawcze. Stosuje się farmakoterapię oraz indywidualnie dobrana rehabilitację. W okresie ostrym, gdzie dolegliwości są mocno nasilone, należy odciążyć kończynę (orteza), ograniczyć ruchy zginające w stawie łokciowym oraz zażywać leki przeciwbólowe i przeciwzapalne.

Niekiedy niezbędna może okazać się iniekcja z kortykosteroidów w bolesną okolicę. Istotne jest również przyjmowanie odpowiednich pozycji podczas snu ( kończyny górne wzdłuż tułowia, łokcie wyprostowane). Można w tym celu zastosować specjalną szynę ramienną. W leczeniu neuropatii niezbędna może okazać się fizykoterapia.

Zabiegi z zakresu krioterapii lub prądy TENS będą działały przeciwbólowo i przeciwzapalnie. Kąpiel wirowa oraz lampa solux poprawią ukrwienie i odżywienie tkanek, pole magnetyczne lub laser przyspieszą proces regeneracji, natomiast wzmocnienie siły mięśniowej ręki będzie możliwe dzięki elektrostymulacji.

Kolejno, jeśli tkanki w okolicach łokcia wykazują duże napięcie, stosuje się ćwiczenia rozluźniające i rozciągające, aby poprawić elastyczność, ukrwienie i odżywianiem tkanek miękkich, następnie ćwiczenia wzmacniające mięśnie oraz poprawiające propriocepcję ( czucie głębokie) stabilizację oraz ruchomość uszkodzonego stawu.

Wykonuje się również neuromobilizacje, których celem jest poprawa przesuwalności nerwu względem okolicznych tkanek. Pozwala to w szybki sposób poprawić funkcję podrażnionych struktur. Jeśli postępowanie zachowawcze nie przynosi określonych rezultatów lub ucisk spowodowany jest urazem mechanicznym, należy wdrożyć leczenie operacyjne.

Szybko podjęta interwencja chirurgiczna daje nadzieje na całkowite ustąpienie objawów oraz odzyskanie sprawności. W przypadkach, kiedy leczenie operacyjne było podjęte zbyt późno, zabieg może tylko zniwelować dolegliwości bólowe, natomiast deficyt ruchowy pozostanie. Operacje wykonuje się metoda otwarta lub artroskopowią.

Polega ona na odbarczeniu uciśniętej struktury poprzez przecięcie pasm ścięgnistych, które zamykają bruzdę nerwu i poszerzeniu przestrzeni, w której przebiega nerw. Czasem wykonuje się zabieg z przeniesieniem nerwu na przednią powierzchnię stawu łokciowego, jednak po tego typu operacji, proces powrotu do pełnej sprawności znacznie się wydłuża.

Podsumowanie

Zespół kanału nerwu łokciowego jest drugą najczęściej występującą neuropatia w kończynie górnej. Bezpośrednią przyczyną powstawania schorzenia jest ucisk lub drażnienie nerwu łokciowego, który przebiega w okolicach nadkłykcia przyśrodkowego kości ramiennej.

Kompresja nerwu spowodowana jest obrzękiem lub przerostem tkanek w okolicy stawu łokciowego, których uszkodzenie wynika najczęściej z bezpośrednich urazów czy sumujących przeciążeń. Ucisk nerwu może wynikać także z wad wrodzonych stawu (np.

podwichnięcie nerwu łokciowego), chorób układowych ( reumatoidalne zapalenie stawów, cukrzyca) guza w okolicy kanału, przez który przechodzi nerw, a także czynników takich jak: zmiany hormonalne czy alkoholizm. Neuropatia objawia się dolegliwościami bólowymi okolicy nadkłykcia przysrodkowego kości ramiennej, które promieniują wzdłuż przebiegu nerwu.

Nasilają się one podczas zginania stawu łokciowego. Często odczuwane są mrowienia, parestezje, drętwienie, szczególnie w okolicy IV i V palca oraz wewnętrznej części przedramienia. Występują również zaburzenia czucia ( początkowo nadwrażliwość, później osłabienie czucia). Kolejno może pojawić się osłabienie siły mięśniowej, w konsekwencji zanik mięśni zaopatrywanych przez nerw.

Może powstawać tzw. ręka szponiasta. Rozpoznanie schorzenia opiera się na dokładnym wywiadzie oraz badaniu klinicznym. Pomocniczo stosuje się badanie RTG (radiologiczne) w celu wykrycia patologii rowka, przez który przechodzi nerw, a także badanie EMG (elektromiografia) oceniające funkcję mięśni oraz nerwu.

W celu określenia ewentualnych uszkodzeń tkanek miękkich wykonuje się badanie USG ( ultrasonografia) lub rezonans magnetyczny. Leczenie w początkowej fazie najczęściej jest zachowawcze: unieruchomienie, fizykoterapia, leki przeciwzapalne oraz indywidualna rehabilitacja. Braku poprawy lub ewentualne występowanie mechanicznych przyczyn ucisku jest wskazaniem do leczenia operacyjnego.

Co to jest zespół rowka nerwu łokciowego?

Pojawiający się co jakiś czas ucisk nerwów kończyny górnej jest częstym źródłem dolegliwości u pacjentów. Dolegliwości te obejmujące zaburzenia czuciowe oraz ruchowe pojawiają się na skutek przewlekłych schorzeń związanych z uciskiem lub drażnieniem nerwów obwodowych.

Zespół rowka nerwu łokciowego jest drugą pod względem częstości występowania neuropatią w kończynie górnej, zaraz po zespole cieśni kanału nadgarstka. Neuropatia nerwu łokciowego występuje częściej u mężczyzn, w kończynie dominującej.

Po przyśrodkowej stronie stawu łokciowego w kanale przebiega nerw łokciowy, który owija się wokół wystającej części kostnej kości ramiennej. Kanał łokciowy utworzony jest przez nadkłykieć przyśrodkowy kości ramiennej, więzadło ramienno-łokciowe i rozcięgno położone pomiędzy głowami zginacza łokciowego nadgarstka.

Na skutek urazów, przeciążeń lub innych patologii pojawiają się zmiany tkankowe lub kostne, które konfliktują z przebiegającym w tej okolicy nerwem łokciowym. W wyniku drażnienia lub ucisku na ten nerw dochodzi do dolegliwości bólowych, zaburzeń neurologicznych oraz upośledzenia ruchowego ręki.

Objawy zespołu rowka nerwu łokciowego są zróżnicowane i narastają powoli, zwykle na początku pojawiają się tylko nocą, później także w dzień, aż w końcu nieustannie mogą zaburzać funkcjonowanie chorej kończyny.

Nieleczenie neuropatii uciskowej może prowadzić do bardzo ciężkich powikłań, obejmujących znaczne upośledzenie ruchowe i funkcjonalne chorej kończyny.

Zespół rowka nerwu łokciowego – przyczyny

Przyczynami ucisku nerwu łokciowego w okolicy łokcia mogą być:

• urazy stawu łokciowego,
• bezpośrednie uderzenie w okolicę rowka,
• przeciążenia,
• długotrwała pozycja ucisku (stosowanie kul łokciowych, opieranie łokcia o otwarte okno w samochodzie, leżenie w śpiączce),
• choroby narządu ruchu (choroba zwyrodnieniowa stawów, reumatoidalne zapalenia stawów),
• blizny pourazowe,
• zaburzenia ukrwienia okolicy,
• przemieszczanie się nerwu łokciowego spowodowane zbytnią płytkością rowka lub brakiem rozcięgna, które zwykle go pokrywa,
• guzy kanału nerwu łokciowego (gangliony, tłuszczaki),
• inne (cukrzyca, alkoholizm, zatrucia chemiczne, zapalenia wirusowe lub bakteryjne, zaburzenia hormonalne, niektóre leki, niedobór witamin).

Na skutek wymienionych zaburzeń dochodzi do pogrubienia tkanek miękkich, powstają blizny, zmiany kostne lub chrzęstne, które konfliktują z przebiegającym w ich pobliżu nerwem łokciowym. W efekcie dochodzi do przewlekłego podrażnienia lub ucisku nerwu łokciowego w obrębie bruzdy na wysokości nadkłykcia przyśrodkowego kości ramiennej.

Zespół rowka nerwu łokciowego – objawy

Objawy neuropatii uciskowej obejmują:

• ból okolicy rowka i promieniujący wzdłuż przebiegu nerwu,
• ból w nocy,
• zaburzenia czucia, zwłaszcza w obrębie palca małego i serdecznego oraz w wewnętrznej stronie przedramienia,
• zaburzenia neurologiczne (drętwienie, mrowienie, rwanie, inna percepcja dotyku, zaburzone czucie temperatury),
• zaburzenia naczynioruchowe (nadmierna potliwość),
• nasilenie objawów w pozycji zgięcia w stawie łokciowym,
• osłabienie siły mięśniowej i związane z tym słaby chwyt, niezdarność ruchowa oraz upuszczanie przedmiotów,
• pogorszenie precyzji wykonywanych czynności manualnych,
• zaniki mięśniowe; zmniejszenie kłębu kciuka, zanik mięśni glistowatych oraz międzykostnych (palce ustawiają się szponiasto).

Zespół rowka nerwu łokciowego – leczenie

Z podejrzeniem neuropatii uciskowej należy niezwłocznie udać się do neurologa. Specjalista oceni funkcję oraz stopień i miejsce uszkodzenia lub ucisku nerwu łokciowego. Lekarz powinien ocenić parestezje, czucie i ruchomość mięśni unerwionych przez nerw łokciowy.

W diagnostyce pomocne może być wykonanie zdjęcia RTG celowane na rowek nerwu łokciowego, badanie EMG oceniające sprawność nerwu łokciowego i badanie magnetycznego rezonansu pokazujące struktury miękkie okolicy rowka.

Leczenie zespołu rowka nerwu łokciowego zaczynamy od metod zachowawczych, które obejmują rehabilitację oraz farmakoterapię. Jeśli nie przyniesie ono efektów należy rozważyć interwencję chirurgiczną, która podjęta we wczesnej fazie choroby daje szansę pełnego powrotu sprawności i ustąpienie dolegliwości.

Leczenie operacyjne podjęte zbyt późno, po dłuższym czasie występowania objawów, nieznacznie je łagodzi i zmniejsza ból, ma jednak małe szanse na przywrócenie ubytków czynności ruchowej ręki.

Zabieg operacyjny zespołu rowka nerwu łokciowego polega na uwolnieniu nerwu i w niektórych przypadkach jego przeniesienie na przednią powierzchnię przedramienia. Zabieg wykonuje się metodą otwartą lub artroskopową.

Po zabiegu kończyna jest unieruchomiona w łusce gipsowej, a po okresie 12-14 dni usuwane są szwy. Po tym czasie pacjent rozpoczyna fizjoterapię. Powrót sprawności następuje zwykle po 4-6 tygodniach.

Po 6 miesiącach od operacji warto wykonać kontrolne badanie przewodnictwa nerwowego celem ostatecznej oceny skuteczności leczenia.

Zespół rowka nerwu łokciowego – rehabilitacja

Rehabilitacja jest niezbędną składową leczenia zachowawczego. W leczeniu neuropatii uciskowej powinna obejmować:

• w okresie ostrym, kiedy odczuwamy silne dolegliwości bólowe – przyjmowanie leków przeciwbólowych, przeciwzapalnych, witaminy B6, iniekcji z kortykosteroidów w bolesną okolicę stawu łokciowego, unikanie przeciążeń i ruchów zginających staw łokciowy, odpoczynek oraz stosowanie ortezy w celu zabezpieczenia przed dodatkowym urazem i przyspieszenia regeneracji. Należy przyjmować prawidłową pozycję w czasie spania; ramiona ułożyć wzdłuż ciała z wyprostowanym łokciem lub zastosować specjalną szynę ramienną;
• fizykoterapię – stosujemy zabiegi przeciwbólowe i przeciwzapalne (krioterapię, jonoforezę z lekiem przeciwbólowym, prądy TENS), odżywiające i poprawiające ukrwienie (ciepła kąpiel wirówkową na kończynę górną, lampa solux), zabiegi przyśpieszające gojenie i regenerujące (pole magnetyczne, laseroterapię) oraz odtworzenie siły i masy mięśni śródręcza oraz kciuka (elektrostymulacja, stymulacja nerwowo-mięśniowa);
• kinezyterapię – czyli stosowanie ćwiczeń leczniczych; w pierwszym etapie terapii zaleca się unikanie ćwiczeń i ruchów wymagających zgięcia łokciowego, aby nie zaostrzać objawów i dolegliwości bólowych. Jeżeli tkanki miękkie są bolesne i bardzo napięte, należy wykonywać w pierwszej kolejności ćwiczenia rozluźniające i rozciągające, aby poprawić elastyczność, ukrwienie i odżywianiem tkanek miękkich, następnie ćwiczenia wzmacniające mięśnie oraz poprawiające ruchomość chorego stawu. Stosujemy ćwiczenia: izometryczne, pobudzające stymulację nerwowo-mięśniową, ćwiczenia oporowe, poprawiające stabilizację i propriocepcję, czyli czucie chorego stawu. Na końcu warto stosować ćwiczenia całej kończyny górnej zwiększające siłę, kontrolujące ruch i pracę, poprawiające dynamikę ruchów kończyny, najlepiej metodą PNF;
• kinesiotaping – czyli plastrowanie, polega na oklejaniu chorego stawu specjalnymi elastycznymi plastrami, które mają działanie ochronne, odciążające oraz umożliwiają przyspieszone gojenie i regenerację,

neuromobilizacje – czyli terapia manualna działająca na struktury tkanek nerwowych, której celem jest napinanie i rozciąganie traktów nerwowych; w przypadku zespołu rowka łokciowego uruchamia się trakt nerwu łokciowego; począwszy na szyi, kończąc na palcach ręki. Dzięki terapii dochodzi do poprawy elastyczności tkanek, usprawnienia mechanizmów naprawczych i regeneracyjnych nerwu, co pozwala na natychmiastową poprawę funkcji podrażnionych tkanek nerwowych