Złamany obojczyk Rehabilitacja ćwiczenia izometryczne rehabilitant Tomasz Niedźwiedzki kontuzja kolarska
Dzień po operacji w szpitalu. 
Chwila po ściągnięciu szwów i opatrunku.
Minęło już wystarczająco dużo czasu, aby z małą pomocą operacyjnie wstawionej tytanowej blaszki złamana kość obojczyka zrosła się. Przede mną kolejny etap – powrót do formy i pełnej sprawności.
Każdy tydzień w mojej rehabilitacji konsultowałam z rehabilitantem Tomaszem Niedźwiedzkim, co miało wielki plus. Różne objawy i stany w okolicy złamania, które dla mnie były czymś nowym, w jego doświadczeniu zawodowym wyglądały na typowe przy tego rodzaju kontuzjach.
W rezultacie miałam świadomość, że wszystko dobrze się goi i ze spokojem mogłam się skupić na zalecanej rehabilitacji. A tą powinno się zacząć jak najszybciej, dlatego już po 3 dniach po operacji spotkałam się po raz pierwszy z Tomaszem.
Nie ma co siedzieć bezczynnie i czekać pięć tygodni z ręką w temblaku na zrost, bo skutków negatywnych może być dużo – zanik mięśni, brak ruchomości kończyny itp itd….
Szczęście w nieszczęściu moja kontuzja zbiegła się z końcem sezonu, więc zmusiła mnie do kompletnego odpoczynku od roweru i pozwoliła całkowicie dać się zregenerować wymęczonemu organizmowi i odbudować psychikę.
Dlatego w moim przypadku nie było pośpiechu, zwłaszcza jeśli chodzi powrót na rower.
Chciałam jednak pozostać aktywna fizycznie na miarę możliwości, aby po zakończeniu leczenia móc zacząć przygotowania do nowego sezonu.
Tydzień 1: Czemu tak boli?
Po opuszczeniu szpitala pierwsze 2-3 doby wydają się nie do zniesienia. Rozrywający ból w okolicy operowanego obojczyka można jedynie zagłuszyć różnymi środkami przeciwbólowymi. Kiedy mija najgorsze, można śmiało udać się na spacer, z pomocą temblaka ręka będzie wystarczająco zabezpieczona przed nadmiernym ruchem. Pora w końcu się ruszyć zamiast użalać nad własnym losem.
Pierwsze zalecenia rehabilitanta to ruch w zamkniętym układzie kinematycznym, np z kijem – delikatny ruch w przód i na boki.
Zaczynam ćwiczenia izometryczne, opieram rękę o ścianę i napinając mięsień odpycham od niej. Opieram się na przedramieniu na stole i napinam mięsień, by unieść bark.
To ważne, żeby powtarzać codziennie, najlepiej rano i wieczorem. Mięśnie zanikają na prawdę bardzo szybko!
Tydzień 2: Ćwiczenia izometryczne i spacery
Niewiele zmienia się w drugim tygodniu, uczucie strzelania kości w okolicy barku bywa frustrujące. Rehabilitant uspokaja, nie ma obaw, bo tytanową blaszkę nie tak łatwo zgiąć czy złamać. Dokładam kolejne ćwiczenia izometryczne, łapię dłonią ścianę i próbuję ją przesunąć.
10 dzień to czas, aby wyciągnąć szwy. Może nie będzie tak ciągnęło skóry? Spacery też są fajne, więc trzeba wykorzystać jesienne słońce i poznać najbliższą okolicę.
Można trochę pobudzić mięśnie brzucha czy też przypomnieć sobie jak się robi przysiady.
Zasada jest prosta, jak to powtarzał Tomek Niedźwiedzki – ból do 5 (w skali 1-10) możesz ćwiczyć! Byle nie podnosić łokcia wyżej niż bark.
Tydzień 3: Siłownia na nogi?
Przyszedł ten moment, kiedy spacery stały się zbyt monotonne. Przyszła mi na myśl siłownia, trening nóg z własnym ciężarem.
Przysiady, wykroki, przeskoki, wszystko co pozwala trzymać rękę i tułów w stabilnej pozycji.
5 serii (po 30 sekund z 15 sek przerwą między ćwiczeniami i ok 1 min między seriami) wystarczyło żeby przez kolejne dni zapomnieć o bólu w obojczyku kosztem bolących ud i pośladków.
W rehabilitacji dokładam kolejne ćwiczenie izometryczne – ściąganie łopatek z napięciem mięśni i przytrzymaniem.
Tydzień 4: Trenażer? Treking?
Długo walczyłam z myślą o wyciągnięciu trenażera, bo przywoływał dużo negatywnych wspomnień, ale już zaczęło mi brakować roweru i w końcu nastąpił ten moment. Nie ukrywam, że komfortu nie ma, ręka jest słaba, sztywnieje bark od podtrzymywania kierownicy, ale można pokręcić 😉
Dużo lepszym rozwiązaniem jest pójście w góry, ale z taką dozą ostrożności, szczególnie przy schodzeniu, żeby przypadkiem nie było wywrotki. Kamienie jesienią bywają już pokryte śniegiem.
Tydzień 5: A może już się zrosło? I co dalej?
Okolice 5 tygodnia dobry moment na RTG kontrolne. Kość potrzebuje koło 6 tygodni, by się wygoić. Tak też i się stało w moim przypadku. Teraz muszę przywrócić pełen zakres ruchu. Ćwiczenia izometryczne idą w odstawkę, z pomocą przychodzi bardzo popularny ‘plank’, przodem, bokiem… jak najczęściej, jak najwięcej.
No i w końcu można spacer zamienić na jazdę na rowerze, póki co na szosie i powoli. Długa przerwa od jazdy i osłabione ramię będą mocno odczuwalne, więc jeszcze trochę czasu upłynie nim zacznę normalne treningi. A moje ukochane górskie ścieżki muszą jeszcze poczekać…
Pierwszy raz na trenażerze po przerwie. 
Cotygodniowe spotkanie z Tomaszem Niedźwiedzkim. 
Treking na masywie Ślęży.
Od dawna wiadomo, że nie ma zbyt niskiej tempearury do jazdy na rowerze. Może być co najwyżej niewłaściwie dobrana…
redakcja (05.12.2018, g. 13:30)
Czy to prawda, że nie ma złej pogody na trening? Producent sprzętu sportowego Force przekonuje, że na każdy trening można…
ptacho (07.02.2018, g. 23:22)
W tym roku znowu jadą – w Podróż dla Innych, której celem jest zebranie środków na pomoc Annie i Paulinie….
kubus466 (14.08.2017, g. 12:13)
Płatki owsiane cenione są wśród osób aktywnych fizycznie i wszystkich tych, którzy stosują się do zasad zdrowego…
beataimag (03.04.2017, g. 15:42)
W ostatnim czasie coraz więcej osób aktywnie spędza czas świadomie dbając o swoje zdrowie, samopoczucie i kondycję fizyczną. Trendy…
cezia (28.12.2016, g. 16:09)
Długie zimowe, wieczory i chłód na dworze powodują, że mamy zwiększony apetyt i często sięgamy po niezdrowe przekąski. Wyostrza się…
redakcja (19.12.2016, g. 16:12)
Złamanie obojczyka – pierwsza pomoc i leczenie
Złamanie obojczyka jest dość powszechnym urazem i stanowi około 5 procent wszystkich złamań u osób dorosłych. Bardzo rzadko złamaniu ulegają oba obojczyki.
Do urazu dochodzi najczęściej w wyniku upadku na wyprostowane ramię, na które wywierany jest duży nacisk prowadzący do pęknięcia kości lub bezpośredniego upadku na bark. Złamany obojczyk może utrudniać poruszanie ręką i jest bardzo bolesny, dlatego wymaga pomocy ortopedycznej.
W większość przypadków unieruchamia się ramę, aby powstrzymać ruch kończyny górnej podczas procesu gojenia się kości. Jednak w przypadku bardziej skomplikowanych złamań, gdy dochodzi do przemieszczenia się kawałków kostnych, może być konieczna operacja w celu anatomicznego ustawienia odłamów i odzyskania długości obojczyka.
Podstawowe funkcje obojczyka
Obojczyk jest jedną z głównych kości obręczy barkowej, która ma smukły, nieco esowaty kształt. Jest łącznikiem pomiędzy mostkiem a łopatką, tworząc na swoich końcach (bliższym i dalszym) stawy: mostkowo-obojczykowy i barkowo-obojczykowy. Choć stawy te mają niewielką ruchomość, to pełnią bardzo ważną rolę dla stabilności obręczy barkowej.
Złamania obojczyka mogą się przydarzyć osobom w każdym wieku. U dzieci występują jeszcze częściej. Każde złamanie obojczyka jest inne. Większość z nich występuje w środkowej części, która nie jest wzmocniona przez więzadła i mięśnie. Rzadziej obojczyk pęka w miejscu przyczepu do klatki piersiowej lub łopatki.
W zależności od siły uderzenia, może on jedynie pęknąć bez przemieszczenia się lub rozpaść się na wiele kawałków.
Jak dochodzi do złamania obojczyka?
Do urazu może dojść podczas upadku lub w wyniku różnego rodzaju wypadków komunikacyjnych z udziałem np. samochodu i roweru, gdzie dochodzi do lądowania na ramieniu. Bardzo częstą przyczyną złamanych obojczyków są kontuzje sportowe.
W dużym stopniu dotyczy to ludzi młodszych, gdyż obojczyk w pełni twardnieje po ukończeniu dwudziestego roku życia. Najbardziej narażone na tego typu urazy są osoby uprawiające tzw. sporty kontaktowe jak: hokej na lodzie, piłka nożna, piłka ręczna czy rugby.
Głównym czynnikiem złamania obojczyka jest upadek, szczególnie występujący przy dużych prędkościach. Dlatego tak dużo jest tego typu uszkodzeń w narciarstwie zjazdowym, kolarstwie lub na deskorolce.
Objawy złamanego obojczyka
Głównymi objawami złamanego obojczyka jest ostry ból w obrębie barku, uniemożliwiający poruszanie kończyny górnej, któremu mogą towarzyszyć zawroty głowy i nudności. Innymi oznakami złamania mogą być: widoczne przemieszczenie elementów kostnych, zwiotczenie i opadnięcie ramienia w dół, duży miejscowy obrzęk, wyraźne trzeszczenie kości przy próbie podniesienia ramienia do przodu.
Gdy dojdzie do złamania obojczyka:
- ostry ból obojczyka,
- niezdolność do poruszania ramieniem,
- tkliwość w dotyku,
- obrzęk, siniak,
- guz, uwypuklenie obszaru złamania.
Jak postępować w przypadku złamania obojczyka?
Pierwsza pomoc przy złamaniu obojczyka jest bardzo ważna. Polega przede wszystkim na unieruchomieniu kończyny w stawie barkowym. Ma to zapobiec przesuwaniu się odłamów kostnych, co mogłoby znacząco komplikować proces leczenia.
W tym celu najlepiej zastosować ortezę barku lub kamizelkę ortopedyczną, która przytrzymuje kończynę górną do klatki piersiowej. Oczywiście większość złamań obojczyka ma miejsce w terenie, gdzie nie mamy dostępu do tego typu specjalistycznego sprzętu.
W takiej sytuacji należy wykonać prowizoryczny temblak, przytrzymując kończyną górną przy tułowiu za pomocą np. chusty trójkątnej. Z tak zabezpieczonym barkiem należy jak najszybciej udać się do specjalisty.
Badanie lekarskie
W przypadku podejrzenia złamania obojczyka, diagnostyka rozpoczyna się od wywiadu lekarskiego i badania fizykalnego. Ortopeda będzie chciał się dowiedzieć, w jakich okolicznościach doszło do urazu, a następnie przejdzie do badania ramienia. Złamaniu obojczyka zwykle towarzyszy deformacja powierzchni kości lub guz.
Bardzo rzadko dochodzi do przebicia się kości przez skórę. Złamane końce obojczyka w miejscu przerwania mogą powodować obrzęk skóry. Podczas badania palpacyjnego, delikatny nacisk w miejscu zgrubienia powoduje ból.
Ważnym elementem tego badania jest sprawdzenie, czy nerwy lub naczynia krwionośne nie zostały uszkodzone w momencie złamania. W diagnostyce bardzo pomocne jest badanie obrazowe.
RTG może pomóc zlokalizować złamanie i dostarczyć więcej szczegółowych informacji o jego rodzaju , a przy okazji aby wykluczyć współistnienie złamaniu obojczyka dodatkowych obrażeń w obrębie barku. Czasami zleca się tomografię komputerową, by bardziej szczegółowo zobaczyć szczelinę złamania.
Leczenie nieoperacyjne i rehabilitacja
W sytuacji, gdy złamanie obojczyka występuje bez przemieszczenia się kości, operacja najczęściej jest zbędna. Takich przypadków statystycznie jest najwięcej. Lekarz przechodzi wówczas do leczenia niechirurgicznego, polegającego na usztywnieniu ramienia ortezą barkową.
Ma ona pomóc w utrzymaniu pozycji ramienia i barku podczas gojenia się kontuzji. Do tego, gdy bóle obojczyka są bardzo uciążliwe, lekarz przepisuje leki przeciwbólowe, mogące pomóc w złagodzeniu dolegliwości. Ważnym elementem leczenia jest rehabilitacja, którą zaczyna się bardzo wcześnie.
Może być nieco bolesna, ale ma ona na celu utrzymanie ruchomość ramienia, zapobiegając sztywności. Gdy złamany obojczyk zacznie się goić, a dolegliwości bólowe się zmniejszą, można stopniowo wdrażać więcej ćwiczeń, aż do osiągnięcia całkowitego wyleczenia.
W trakcie leczenia konieczna jest wizyta kontrolna, w trakcie której ortopeda zleci wykonanie zdjęcia rentgenowskiego, aby upewnić się, że kość goi się w dobrej pozycji.
Leczenie chirurgiczne
Gdy podczas złamania obojczyka dochodzi do istotnego przemieszczenia odłamów, ortopeda najczęściej zaleca operację. Zabieg przeprowadzany jest przy pełnej narkozie i polega na otwartym nastawieniu odłamów z ich stabilizacją za pomocą płyt i śrub.
Ponieważ metalowe płytki mocowane są do zewnętrznej powierzchni kości, a obojczyk leży bezpośrednio pod skórą, mogą one być wyczuwalne. Standardowo płytki i śruby nie są usuwane po zakończeniu zrostu kości, o ile nie powodują dyskomfortu.
Czasem pacjenci mogą odczuwać podrażnienie operowanego obszaru obojczyka używając pasów bezpieczeństwa w samochodzie lub nosząc plecak. W takim przypadku metalowe elementy można usunąć po wygojeniu złamania. Należy pamiętać, że naturalną częścią procesu gojenia pooperacyjnego jest odczuwalny ból.
Dlatego można go nieco złagodzić okładami z lodu oraz stosując leki przeciwbólowe i przeciwzapalne przepisane przez lekarza. Istotną przewagą leczenia operacyjnego nad zachowawczym jest krótszy okres unieruchomienia kończyny i możliwość ruchu w barku nawet już po tygodniu od zabiegu.
Po operacji rozpoczyna się okres rehabilitacji. Specjalistyczne ćwiczenia pomogą przywrócić ruchomość i uniknąć osłabieniu mięśni ramienia. Ważne, aby rehabilitacja przebiegała pod okiem fizjoterapeuty, który dodatkowo może przedstawić plan terapii domowej.
Niezależnie od tego, czy złamany obojczyk wymagał operacji, czy też nie, powrót do pełnej sprawności może potrwać kilka miesięcy. U diabetyków lub osób palących, u których obojczyk został złamany, leczenie może potrwać nieco dłużej. O tym, kiedy będzie można już normalnie funkcjonować, decyduje lekarz na podstawie badań kontrolnych.
Po całkowitym wygojeniu się złamania obojczyka bezpieczny powrót do aktywności sportowej jest jak najbardziej możliwy.
Złamany obojczyk – jak przebiega leczenie
Złamanie obojczyka to przypadłość, do której dochodzi najczęściej na skutek upadku. Nierzadko występuje u dzieci, pojawia się nawet u noworodków podczas porodu.
Na uraz narażone są także osoby aktywnie uprawiające sport. Do pęknięcia kości dochodzi zazwyczaj w przedniej części, w której obojczyk wygina się do przodu.
Czy złamany obojczyk może okazać się poważnym urazem? Jak postępować w takim przypadku?
Obojczyk to kość biegnąca poziomo między górną częścią mostka i łopatki. Możesz go wyczuć, dotykając obszaru między szyją a ramieniem, zwłaszcza gdy wyprostujesz rękę. Szczególnie widoczny jest u osób szczupłych. Obojczyk nie posiada jamy szpikowej bądź występuje ona w niewielkim rozmiarze.
Składa się z trzonu, który ma dwa końce – barkowy o płaskim kształcie i mostkowy o kształcie okrągłym. Do obojczyka przylega mięsień mostkowo-obojczykowo-sutkowy, piersiowy większy, a także naramienny i czworoboczny. Kiedy następuje pękniecie kości mówi się o złamaniu obojczyka.
Wbrew pozorom do tego rodzaju uszkodzenia dochodzi dość często. Jak sobie z nim poradzić?
Objawy złamania obojczyka
Jak rozpoznać złamanie obojczyka? Zazwyczaj nie jest to trudne, gdyż objawy są odczuwalne niemal od razu, a niekiedy widoczne gołym okiem. Zalicza się do nich przede wszystkim:
- ból nad obojczykiem,
- problemy z poruszaniem ramieniem,
- zgrzytanie lub trzaskanie podczas poruszania ramieniem,
- obrzęk, tkliwość i siniaki wzdłuż obojczyka,
- wybrzuszenie lub „obrzęk” skóry powyżej zerwania.
Jeśli podejrzewasz, że złamałeś obojczyk, udaj się jak najszybciej do lekarza rodzinnego bądź bezpośrednio do ortopedy. W celu zdiagnozowania urazu wykonuje się zdjęcie rentgenowskie. W przypadku dzieci zalecana bywa częściej tomografia komputerowa.
Wybity obojczyk – jak należy postępować?
Kiedy dojdzie do złamania obojczyka, konieczne jest unieruchomienie barku. Kończyna zostaje zabandażowana w łokciu do tułowia, co wymaga powieszenia ręki na temblaku. W leczeniu stosuje się stabilizator obojczyka typu ósemka.
Jest to znacznie wygodniejsze rozwiązanie niż gips. Stabilizator obojczyka wyróżnia wygodna regulacja za pomocą zapięć na rzepy, które krzyżują się na paskach. Uraz zrasta się nawet 4-5 tygodni, co oznacza, że stabilizator trzeba nosić nawet ponad miesiąc.
Niemniej w większości przypadków (9 na 10) takie leczenie okaże się wystarczające. Po zdjęciu stabilizatora niekiedy wymagana może być rehabilitacja, gdyż pacjent stopniowo wraca do pełnej sprawności. W rzadkich przypadkach potrzebna będzie interwencja chirurga.
Operacja przeprowadzana jest najczęściej, gdy do złamania doszło w kilku miejscach.
Złamany obojczyk a rehabilitacja
Po zdjęciu stabilizatora potrzebna może okazać się rehabilitacja. Kość w całości zrasta się bowiem znacznie dłużej niż niezbędne jest uruchomienie obojczyka. Okres ten sięgać może nawet 16 tygodni.
Jak wygląda rehabilitacja? Sprawdza się głównie do prostych ćwiczeń, których celem jest zwiększenie zakresu ruchu. Nierzadko zaleca się także krioterapię, czyli leczenie zimnem, o której więcej pisaliśmy w artykule: https://www.orteo.pl/blog/krioterapia-kiedy-zastosowac-leczenie-zimnem
Rehabilitacja opiera się również na laseroterapii oraz kinesiotapingu Powrót do pełnej sprawności może nieco potrwać. Sportowcy do wznowienia treningów powinni podejść z pewną dozą ostrożności. W przeciwnym razie ból może powrócić. W większości przypadków złamanie obojczyka nie prowadzi do poważnych powikłań. Kluczowe znaczenie ma jednak natychmiastowe unieruchomienie barku.
Jakie ćwiczenia wykonywać po złamaniu obojczyka?
Ćwiczenia podczas unieruchomienia
Unieruchomienie przy złamaniu obojczyka trwa średnio 3-4 tygodni. Brak ruchu powoduje sztywność mięśni i stawów.
Można temu zapobiec, wdrażając pierwsze ćwiczenia już podczas okresu unieruchomienia. Jednym z nich jest ćwiczenie podnoszenia ramion maksymalnie do kąta 90 stopni. Pomoże to zapobiec sztywności barków.
Ruch powinien odbywać się bez bólu.
Kolejnym etapem są ćwiczenia wzmacniające mięśnie okolicy barku i poprawiające ruchomość barku. Ćwiczenia usprawniające powinny odbywać się pod opieką rehabilitanta. Nie mniej ważne od ćwiczeń jest unikanie ruchów zaostrzających dolegliwości oraz leżenia i spania na chorej stronie.
Fizykoterapia
Stosowanie różnych czynników fizycznych przyspiesza gojenie się złamania. Zastosowanie znajdują elektroterapia, pole magnetyczne oraz ultradźwięki. Metody te działają przeciwbólowo, przyspieszają zrost złamania oraz redukują obrzęk.
- Poniżej znajdziesz przykładowe ćwiczenia do samodzielnego wykonywania w domu po zdjęciu unieruchomienia.
- Polecamy: Ćwiczenia na bolący bark
- Ćwiczenie 1 – Ściąganie łopatek
Można je wykonywać na stojąco lub siedząco. Wyprostuj plecy. Powoli ściągnij łopatki do siebie, jak najmocniej się da. Utrzymaj tą pozycję przez 5 sekund. Ćwiczenie powtórz 10 razy.
Ćwiczenie 2 – Wzruszanie ramionami
Stań wyprostowany. Ręce wzdłuż ciała, dłonie zwrócone do przodu. Ćwicz najpierw jedną potem drugą ręką. Pamiętaj, żeby szyja była cały czas wyprostowana. Powoli unoś bark, tak jakbyś chciał dotknąć nim do ucha. Utrzymaj tą pozycję przez 5 sekund. Zrób 10 powtórzeń.
Ćwiczenie 3
Stań bokiem przy stole. Pochyl się lekko i przedramię oprzyj o stół. Druga ręka zwisa swobodnie. Zwisającą ręką wykonuj ruch do przodu i do tyłu. Zrób 10 powtórzeń.
Ćwiczenie 4
Pozycja wyjściowa jak w poprzednim ćwiczeniu. Powoli poruszaj zwisającą ręką na boki. Powtórz ćwiczenie 10 razy.
Ćwiczenie 5
Pozycja wyjściowa jak w poprzednim ćwiczeniu. Powoli zataczaj zwisającą ręką koła zgodnie ze wskazówkami zegara. Zrób 10 kółek. Powtórz ćwiczenie wykonując koła w przeciwnym kierunku.
Ćwiczenie 6
Stań wyprostowany. Ręce powinny zwisać swobodnie wzdłuż ciała. Powoli unieś barki, zatrzymaj je w tej pozycji przez kilka sekund. Powoli ściągnij łopatki, barki poruszają się w tył. Wytrzymaj w tej pozycji kilka sekund. Powoli opuszczaj ramiona i wróć do pozycji wyjściowej. Odpocznij i powtórz ćwiczenie 5 razy.
Uwagi do ćwiczeń
Ruch nie może sprawiać bólu. Ból jest sygnałem ostrzegawczym. Wykonywanie ćwiczeń wbrew dolegliwościom bólowym może tylko zaszkodzić.
Ważne jest indywidualne dopasowanie ćwiczeń do sprawności ćwiczącego i etapu leczenia, dlatego wskazana jest konsultacja z rehabilitantem.
Regularnie wykonywane ćwiczenia przyspieszają leczenie i umożliwiają powrót do pełniej sprawności.
Zobacz też: Łokieć golfisty – jak sobie pomóc?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
Złamanie obojczyka – sposoby leczenia, powikłania diagnostyka i rehabilitacja
Fot: kei907 / fotolia.com
Złamanie obojczyka jest poważnym urazem, wymagającym długotrwałego leczenia i rehabilitacji. Zazwyczaj dochodzi do niego w wyniku oddziaływania dużej siły, np. podczas upadku na bark lub podczas wypadku komunikacyjnego.
Podstawową konsekwencją wynikającą ze złamania obojczyka jest intensywny ból oraz narastający obrzęk. Co istotne, uraz ten znacznie obniża jakość życia poszkodowanego.
Jedną z niedogodności związanych ze złamanym obojczykiem są problemy z pozycją podczas snu.
Obojczyk jest kością długą o kształcie litery S, zbudowaną z istoty gąbczastej. Najczęściej złamaniu ulega środkowa część kości obojczyka, co związane jest z najmniejszą odpornością na złamania. Co istotne spośród wszystkich typów złamań – złamania obojczyka są stosunkowo częste. Ponadto występują jako jedno z powikłań porodowych.
Złamanie obojczyka – jak dochodzi do urazu?
Złamanie obojczyka u dorosłych osób jest najczęściej konsekwencją upadku na bark z wyprostowaną ręką. Często przyczyną tego urazu są również wypadki komunikacyjne. Niekiedy również do złamania obojczyka dochodzi podczas aktywności fizycznej, np. górskich wędrówek. Najczęściej uraz ten rozpoznaje się u osób poniżej 30.
roku życia, dużo rzadziej u osób w podeszłym wieku. W wyniku złamania dochodzi do rozdzielenia końców złamanej kości, czego konsekwencją jest nieznaczne obniżenie barku. Podstawowym objawem tego urazu są problemy w poruszaniu ręką. Kończyna górna przy złamaniu obojczyka często opada oraz wysuwa się do przodu, a chory nie może podnieść jej do góry.
Tej dolegliwości zwykle towarzyszy intensywny ból, obrzęk barku oraz niekiedy również mdłości, wymioty oraz zawroty głowy. W wyniku złamania bardzo rzadko dochodzi do uszkodzenia barku lub tętnicy, przebiegającej pod obojczykiem. Złamanie obojczyka może być: otwarte, zamknięte oraz z przemieszczeniem lub bez.
Rodzaj i charakter tego urazu determinują sposób leczenia oraz dalsze postępowanie rehabilitacyjne.
Złamanie obojczyka u noworodka
Złamanie obojczyka jest częstym urazem u noworodków, występującym jako jedno z powszechnych powikłań porodowych. Podstawowym czynnikiem ryzyka jest duża masa urodzeniowa dziecka. Częstą przyczyną złamania obojczyka u noworodka jest nieprawidłowe pokonanie drogi rodnej.
W takiej sytuacji dziecko podczas porodu zaczepia barkiem o spojenie łonowe, w ten sposób łamiąc obojczyk. Tego typu uraz u noworodka często przybiera postać złamania podokostnowego, zwanego potocznie „złamaniem zielonej gałązki”.
Polega ono na częściowym przerwaniu ciągłości kości bez przerwania okostnej, dzięki czemu zrost przebiega dużo szybciej. Co istotne, przy złamaniu obojczyka u noworodka nie ma konieczności zakładania gipsu – wystarczy unieruchomić kończynę dolną, w celu zapobiegania pogłębienia urazu.
Nierozpoznanie złamania może skutkować trwałym uszkodzeniem barku. Wśród powikłań złamania obojczyka w wieku niemowlęcym należy wskazać na porażenie splotu barkowego, którego konsekwencją jest porażenie kończyny górnej.
Złamany obojczyk – diagnostyka i leczenie
Złamanie obojczyka jest bardzo łatwe w diagnozie, ponieważ w miejscu urazu widoczny jest obrzęk i znacznie zniekształcenie kości. W rozpoznaniu złamania najczęściej wykonuje się badanie RTG, niekiedy również tomografię komputerową oraz rezonans magnetyczny.
Złamanie obojczyka jest poważnym urazem, które wymaga szybkiego unieruchomienia barku, w celu zapobiegania pogłębienia uszkodzenia kości. Zaleca się powiesić kończynę górną na temblaku lub założyć bandaż na zgiętą rękę i połączyć ją z barkiem.
Co istotne, w leczeniu złamania wdraża się postępowanie zachowawcze, które polega na nastawieniu złamanej kości, a następnie założeniu stabilizatora ósemkowego, który należy nosić przez ok. 5 tygodni. Z reguły przy złamaniu obojczyka nie zakłada się gipsu.
Podczas otwartego złamania obojczyka najczęściej wdraża się leczenie operacyjne, które polega na zespoleniu kości śrubą, płytką lub drutem.
Rehabilitacja przy złamanym obojczyku
Złamanie obojczyka jest urazem, który znacznie obniża jakość życia pacjenta. Zazwyczaj proces leczenia i zrastania się obojczyka trwa od 10. do 12. tygodni, co uzależnione jest przede wszystkim od typu złamania.
Osoba z takim urazem może mieć problemy z prowadzeniem samochodu oraz pozycją podczas snu. W trakcie leczenia i rehabilitacji przy złamanym obojczyku zaleca się spać na wznak lub na zdrowym barku.
Bardzo ważne jest to, żeby na noc unieruchamiać rękę i bark w celach profilaktycznych.
Proces powrotu do dawnej sprawności barku i kończyny górnej po złamaniu obojczyka jest wieloetapowy i obejmuje złożoną rehabilitację. Fizjoterapia jest szczególnie ważna po zabiegu operacyjnym.
W początkowym etapie rehabilitacji stosuje się zabiegi, które mają na celu zminimalizować obrzęk oraz dolegliwości bólowe, a także stymulować zrost kości. Mowa tu przede wszystkim o: krioterapii oraz laseroterapii.
Kilka dni po złamaniu obojczyka wdraża się ćwiczenia, których celem jest stopniowe zwiększanie zakresu ruchu w barku.
Powikłania po złamaniu obojczyka
Nieodpowiednio leczone oraz zbyt późno rozpoznane złamanie obojczyka, niesie ze sobą ryzyko groźnych powikłań. Wśród najczęstszych można wymienić: uszkodzenie splotu barkowego oraz tętnicy, przebiegającej pod obojczykiem, co może wywołać krwotok wewnętrzny, stanowiący bezpośrednie zagrożenie dla życia chorego.
Czy artykuł okazał się pomocny?
Złamanie obojczyka
Obojczyk jest kością o długości około 150mm, która z jednej strony łączy się z mostkiem tworząc staw mostkowo-obojczykowy, a z drugiej z łopatką tworząc staw barkowo-obojczykowy.
Wraz z łopatką i kością ramienną tworzą kompleks obręczy kończyny górnej. Staw mostkowo-obojczykowy jest jedynym stawem łączącym bezpośrednio kończynę górną z resztą ciała.
Między innymi dlatego obojczyk pełni istotną rolę w jej funkcji.
Złamania obojczyka są dość powszechne. Stanowią 5% wszystkich złamań i 44-66% wszystkich złamań w obrębie obręczy barkowej. Do złamania dochodzi podczas upadku na bark, wyprostowaną rękę lub podczas bezpośredniego uderzenia.
Najwięcej urazów obojczyka obserwujemy u ludzi młodych przed 30 rokiem życia. Dwa razy częściej doświadczają go mężczyźni niż kobiety. Niemniej jednak po 60 roku życia złamania częściej dotyczą kobiet.
U osób młodszych do złamań dochodzi głównie w czasie uprawiania sportu, oraz wypadków komunikacyjnych.
Według klasyfikacji w zależności od lokalizacji złamania można wyszczególnić następujące grupy:
- grupa I- złamania w części środkowej (80%)
- grupa II- złamania w części dalszej (15%)
- grupa III- złamania części bliższej (5%)
U 70% pacjentów podczas złamania dochodzi do podwinięcia końca mostkowego obojczyka spowodowanego działaniem mięśnia mostkowo-obojczykowo-sutkowego, oraz końca obojczykowego głównie dzięki mięśniu naramiennemu. Podwichnięcie połączone ze złamaniem wpływa na skrócenie kości, które średnio wynosi 1,2 cm.
Skrócenie obojczyka wpływa na znaczące obniżenie siły mięśniowej, zakresu ruchu, oraz zwiększenie dolegliwości bólowych. Pacjent odczuwa osłabienie kończyny, oraz w wielu przypadkach nie jest w stanie kontynuować swoje aktywności fizycznej sprzed urazu. Dolegliwości często nie ustępują nawet, gdy całkowity zrost kostny został osiągnięty.
Poziom dolegliwości jest zazwyczaj związany z wielkością skrócenia. Badania pokazują, że znaczące zaburzenia funkcji kończyny występują w przypadku przemieszczenia większego niż 21mm i skrócenia większego niż 15mm. Złamania u osób przed 30 rokiem życia mogą spowodować zaburzenia kostnienia obojczyka i doprowadzić do asymetrii obręczy barkowej.
W niewielu przypadkach złamanie niesie ze sobą ryzyko uszkodzenia splotu barkowego, a także tętnicy podobojczykowej.
Leczenie
Rodzaj leczenia uzależnia się głównie od miejsca złamania. Ze względu na korzystne właściwości zrostu w większości przypadków stosuje się leczenie zachowawcze (nieoperacyjne).
W przypadku złamań części środkowej zabieg chirurgiczny przeprowadzany jest w sytuacji skrócenia obojczyka większego niż 1,5-2cm, w powikłaniach nerwowo-mięśniowych, oraz złamaniach otwartych.
Zabieg polega na nastawieniu odłamów i ich stabilizacji za pomocą płyt i śrub. Działania zachowawcze polegają na unieruchomieniu w opatrunku ósemkowym lub temblaku.
Bezpośrednio po urazie należy odciążyć kończynę na okres 2-6 tygodni. Okres odciążenia jest zróżnicowany w zależności od indywidualnego przebiegu procesu gojenia i poziomu bólu. Po upływie kilku tygodni rozpoczyna się proste ćwiczenia bez obciążenia zewnętrznego.
Od 6 tygodnia możliwe jest wprowadzenie bardziej zaawansowanych ćwiczeń, głównie skierowanych na zwiększenie mobilności łopatki. Dodatkowo niezbędne mogą okazać się techniki manualne pozwalające na odzyskanie pełnej ruchomości.
Pomimo, że stawy barkowo-obojczykowy i mostkowo-obojczykowy posiadają mały zakres ruchu, jest on niezbędny dla prawidłowej funkcji całego kompleksu barkowego.
W momencie, gdy RTG potwierdzi zrost kostny, (co najczęściej ma miejsce między 3 a 4 miesiącem), możliwe jest wprowadzenie ćwiczeń z większym obciążeniem. U 0,1 % pacjentów mimo właściwego leczenia zachowawczego nie dochodzi do całkowitego zrostu kostnego.
- Leczenie złamań części dystalnej (dalszej) obojczyka warunkowane jest charakterem złamania, oraz wielkością przemieszczenia. Globalnie możemy podzielić je na:
- I typ złamania – bez przemieszczenia
- II typ złamania- z przemieszczeniem
- III typ- złamania przezstawowe (staw barkowo-obojczykowy)
W przypadku złamania typu I najczęściej stosuje się leczenie zachowawcze zbliżone do planu postępowania w przypadku złamań części środkowej obojczyka. Złamania typu II wykazują mniejszą zdolność do zrostu z powodu możliwego nieporządanego zadziałania mięśni, dlatego szczególnie u pacjentów bardziej aktywnych zaleca się leczenie operacyjne. Istnieje wiele technik operacyjnym:
- przezskórna stabilizacja drutami Kirschnera
- stabilizacja kruczo-obojczykowa
- otwarte nastawienie z wewnętrzna stabilizacją (także razem z rekonstrukcją więzadeł kruczo-obojczykowych)
Ze względu na bliskie położenie struktur nerwowo-mięśniowych złamania bliższego końca obojczyka częściej leczone są zachowawczo.
Należy pamiętać, że każde złamanie wymaga konsultacji z lekarzem. Nieprawidłowo prowadzone leczenie, a w szczególności skrócenie obojczyka może doprowadzić do poważnych dysfunkcji obręczy barkowej, a także przewlekłego bólu.
Porównanie leczenia operacyjnego i zachowawczego w leczeniu złamań obojczyka u nastolatków i dorosłych
Podsumowanie dotyczy stanu badań naukowych na temat skutków operacyjnego leczenia złamania obojczyka w porównaniu z leczeniem nieoperacyjnym (zachowawczym), takim jak noszenie temblaka czy opatrunku ósemkowego przez dwa do sześciu tygodni.
Wprowadzenie
Obojczyk można porównać do pomostu biegnącego poprzecznie z przodu klatki piersiowej i łączącego rękę z klatką piersiową. Odpowiada on za stabilizację barku, umożliwiając jednocześnie swobodny ruch ręki, oraz zapewnia obszar przyczepu dla mięśni, działając także jako część układu mięśniowo-szkieletowego używana podczas oddychania.
Chroni również nerwy i naczynia krwionośne, a także pełni istotną funkcję estetyczną, wpływając na fizyczny wygląd człowieka. Najczęstszą lokalizacją złamania obojczyka jest jego środkowa jedna trzecia. Do urazu dochodzi zwykle u młodzieży lub starszych dorosłych. Wynika zwykle z bezpośredniego upadku na zewnętrzną stronę barku.
Większość złamań środkowej jednej trzeciej obojczyka jest leczona zachowawczo (nieoperacyjnie). Niemniej jednak, wynik takiego leczenia może być niesatysfakcjonujący w przypadku bardziej poważnych złamań.
Leczenie chirurgiczne polega na nastawieniu kości oraz zazwyczaj na wykonaniu stabilizacji wewnętrznej za pomocą płytki ze śrubami lub metalowego gwoździa wprowadzanego do środka obojczyka (śródszpikowo).
Wyniki wyszukiwania
Przeszukaliśmy medyczne bazy danych pod kątem danych dostępnych do grudnia 2017 i włączyliśmy 14 badań obejmujących łącznie 1469 uczestników ze złamaniem środkowej jednej trzeciej obojczyka z przemieszczeniem lub z przemieszczeniem kątowym.
Wszyscy uczestnicy byli osobami dorosłymi w wieku od 17 do 70 lat z przewagą mężczyzn.
W dziesięciu badaniach porównywano stabilizację płytką z leczeniem zachowawczym (temblak i/lub opatrunek ósemkowy), a w czterech porównano zespolenie śródszpikowe z noszeniem temblaku lub opatrunku ósemkowego.
Główne wyniki
W przeglądzie wykazano, że operacja w porównaniu z leczeniem zachowawczym w perspektywie jednego roku może nie wpłynąć na polepszenie czynności kończyny górnej, lepszą kontrolę bólu czy jakość życia.
Leczenie operacyjne może jednak zmniejszyć ryzyko niepowodzenia leczniczego, kiedy potrzebna jest wtórna operacja w przypadku niegojących się złamań lub złamań nieprawidłowo zagojonych. Nie jesteśmy pewni, czy operacja zapewnia lepszy ogólny wynik kosmetyczny.
Chociaż zabieg zmniejsza deformację barku, może pozostawiać brzydkie blizny i widoczne [pod skórą] metalowe elementy stabilizacyjne. Nie jesteśmy także pewni, czy istnieją różnice między leczeniem operacyjnym a zachowawczym pod względem ryzyka powikłań. Jednak charakter tych powikłań różni się często w zależności od zastosowanego leczenia.
Powikłania pooperacyjne, takie jak zakażenie rany z jej rozejściem czy podrażnienie wynikające z obecności elementów stabilizacji wewnętrznej wymagające dodatkowego zabiegu, muszą zostać zestawione i porównane z bardziej prawdopodobnymi powikłaniami po założeniu temblaku, takimi jak sztywność barku czy niepowodzenie w gojeniu złamania.
Jakość danych naukowych
Wszystkie 14 badań miało swoje słabe strony, które mogły wpłynąć na rzetelność ich wyników. Oceniliśmy, że dane naukowe dotyczące wszystkich badanych efektów zdrowotnych były niskiej bądź bardzo niskiej jakości.
Wnioski
Dane naukowe niskiej jakości wskazują, że leczenie operacyjne prawdopodobnie nie powoduje ani większych korzyści, ani częstszych powikłań w porównaniu z leczeniem zachowawczym. Nie jesteśmy jednak pewni co do tych wyników i dalsze badania mogą zmienić wyciągnięte wnioski.
Rehabilitacja po złamaniu obojczyka – jak wrócić do sprawności?
Obojczyk to kość długa w kształcie litery S, łącząca szkielet kończyny górnej ze szkieletem osiowym. Nie posiada jamy szpikowej jak inne kości długie lub ma ją bardzo niewielką. Stanowi punkt zaczepowy dla ważnych mięśni. Ze względu na kształt i budowę najmniejszą odporność na złamanie ma w części środkowej. Obojczyk spełnia też funkcje ochronne narządów wewnętrznych.
Kiedy najczęściej dochodzi do złamania obojczyka?
Złamanie obojczyka często występuje jako jedno z powikłań porodowych. Najczęściej złamanie obojczyka jest wynikiem urazu pośredniego, spowodowanego upadkiem na wyciągniętą w odruchu obronnym, rękę lub bark.
Złamania obojczyka najczęściej są wynikiem uprawiania sportów związanych z szybkim przemieszczaniem się takich jak biegi, kolarstwo, żużel itp. Wypadki komunikacyjne również dostarczają znaczną grupę pacjentów. Złamanie obojczyka najczęściej zdarza się grupie wiekowej do 30 lat, u osób prowadzących aktywny tryb życia.
Objawy i diagnostyka złamania obojczyka
Po urazie obojczyka występują następujące objawy: bolesne ograniczenie ruchomości obręczy barkowej, ból, obrzęk, deformacja w obrębie złamania. Objawy złamania obojczyka są jasne do zinterpretowania. Proste jest też postawienie diagnozy możliwe już po badaniu klinicznym.
Dla potwierdzenia wykonuje się zdjęcia RTG w dwóch projekcjach. W niektórych przypadkach można wykonać badania obrazowe takie jak: tomograf komputerowy oraz rezonans magnetyczny. Po zdiagnozowaniu lekarz podejmuje decyzje o zastosowaniu odpowiedniej terapii i dalszej rehabilitacji pacjenta.
Leczenie i rehabilitacja złamania obojczyka
Wybór metody leczenia uzależniony jest lokalizacji, stopnia złożoności i przemieszczeń w obrębie złamania. Na wybór terapii ma wpływ ogólny stan zdrowia i wiek pacjenta. Czas zrostu kości obojczyka u dorosłych to minimum 3-4 tygodnie, niewiele krócej u nastolatków, a u dzieci efekty są po 2 tygodniach.
W większości przypadków leczenie zachowawcze polega na unieruchomieniu kończyny. Kończynę należy odciążyć i ustabilizować na okres 2-6 tygodni poprzez umieszczenie jej w opatrunku ósemkowym lub temblaku. Następnie pacjent zaczyna rehabilitację, która zwykle trwa 6-9 tygodni.
Ćwiczenia po złamaniu obojczyka są dobierane indywidualnie do każdego przypadku. Po rehabilitacji pacjent powinien osiągnąć 85% swoich możliwości ruchowych, a po roku wrócić do pełni sił. O tym kiedy zacząć rehabilitację po złamaniu obojczyka powinien zadecydować lekarz.
Kiedy nastąpi powrót do pracy po złamaniu obojczyka – na to pytanie nie ma jednoznacznej odpowiedzi. To zawsze jest decyzja lekarzy.
Zobacz: https://carolina.pl/klinika-ortopedii-i-traumatologii/bark/zlamanie-obojczyka-2/
Taka ścieżka powrotu do zdrowia jest możliwa w mniej skomplikowanych przypadkach, jeśli nie wystąpiło przemieszczenie. Przemieszczone złamanie ze skróceniem wymaga leczenia operacyjnego. Stabilizacje kości osiąga się za pomocą dedykowanych płyt i śrub tytanowych.
W niektórych przypadkach stosuje się stabilizację śródszpikową prętami tytanowymi. Po operacji pacjent może od razu ruszać ramieniem, ale nie wolno obciążać kończyny. Takie nowoczesne, szybkie metody operacyjnego leczenia złamania obojczyka stosuje zespół specjalistów ortopedów z warszawskiego centrum medycznego Carolina Medical Center.
O metodzie i sposobie prowadzenia leczenia decyduje specjalista ortopeda.