Co więcej, apraksja oralna często wynika z uszkodzenia struktur mózgowych odpowiedzialnych za mówienie – rzadko kiedy występuje w izolacji. Zazwyczaj towarzyszą jej inne zaburzenia, np. afazja lub dyzartria.
Ponadto w przypadku apraksji uszkodzenia struktur narządów mowy nie są widoczne.
Oznacza to, że aparat mowy posiada fizyczne warunki do wykonywania ruchów potrzebnych do tworzenia słów, jednak z pewnych przyczyn nie mogą być one wykonane.
Apraksja mowy – objawy
Charakterystycznymi objawami apraksji mowy są:
- zaburzenia artykulacyjne,
- zaburzenia prozodyczne (najważniejszymi elementami prozodii są akcent, intonacja i iloczas, które nadają mowie właściwe brzmienie).
Do innych objawów apraksji mowy należą:
- kilkukrotne próby powiedzenia jednego słowa,
- elizje – pomijanie głosek występujących na początku lub na końcu wyrazu,
- sylabizowanie,
- problemy z powtarzaniem słów,
- błędy pojawiające się podczas mówienia,
- występowanie trudności w uśmiechaniu się, w wykonywaniu ćwiczeń artykulacyjnych, np. liczenie zębów, oblizywanie ust, robienie min lub wysuwanie języka,
- nadmierne ślinienie,
- oddychanie torem ustnym,
- zgrzytanie zębami.
U kogo najczęściej diagnozuje się apraksję oralną?
Z racji tego, że apraksja oralna ma związek z uszkodzeniem mózgu, najczęściej diagnozuje się ją u osób:
- po udarach,
- po wylewach,
- po wypadkach komunikacyjnych,
- ze stwierdzonym nowotworem mózgu.
Zdarza się, że apraksja jest diagnozowana u dzieci.
Apraksja mowy u dzieci
U dzieci stosunkowo rzadko diagnozuje się AOS. Podobnie jak w przypadku dorosłych, przejawia się ona trudnościami w mówieniu, które są spowodowane nieprawidłową współpracą narządów artykulacyjnych i mięśni, pomimo tego, że w budowie anatomicznej nie występują żadne odchylenia.
W przypadku dzieci należy pamiętać, że mowa rozwija się stopniowo. Proces ten trwa aż do 7 roku życia. W tym czasie dziecko uczy się tworzenia konkretnych słów, czemu towarzyszy nauka określonych ruchów artykulacyjnych, które w późniejszym czasie ulegną zautomatyzowaniu.
Mówienie wymaga pełnej współpracy warg, języka, podniebienia miękkiego i żuchwy. Koordynacja tych wszystkich elementów nie jest łatwa.
W całym procesie istotny jest mózg, który kontroluje pracę mięśni i narządów mowy. Ruchy, które wykonujemy podczas mówienia, zapamiętywane są przez układ nerwowy i odtwarzane w trakcie mówienia.
U dziecka z apraksją mowy mózg z pewnych powodów nie zapamiętuje tych informacji.
Apraksja dziecięca – przyczyny
Istnieją liczne teorie na temat przyczyn występowania apraksji oralnej u dzieci, jednak wiele z nich nie zostało potwierdzonych badaniami. Warto wiedzieć, że nie stwierdzono różnic w budowie mózgu dziecka z apraksją mowy i dziecka o prawidłowym rozwoju. Uważa się, że przyczynę tego zaburzenia może stanowić zakłócona współpraca mięśni i mózgu.
Zdarza się, że apraksja oralna jest objawem, który towarzyszy innym zaburzeniom. Są to m.in.
- zespół Downa,
- mózgowe porażenie dziecięce,
- autyzm.
Apraksja mowy może się również pojawić:
- w przebiegu zaburzeń metabolicznych,
- w przypadku uszkodzeń mózgu (udar, wylew),
- jako objaw chorób genetycznych.
Apraksja mowy u dzieci – diagnoza
Apraksja mowy nie może zostać zdiagnozowana, gdy dziecko nie zaczęło jeszcze mówić.
Diagnoza może zostać postawiona w przypadku dziecka mówiącego, które:
- popełnia zróżnicowane i niekonsekwentne błędy w trakcie mówienia,
- ma trudności podczas mówienia,
- tworzy krótkie i proste wypowiedzi.
Do tej pory nie powstał test diagnozujący występowanie apraksji mowy.
Czy apraksję oralną można wyleczyć?
Terapia apraksji mowy w dużej mierze zależy od czynnika, który ją wywołał. Do leczenia zaburzenia można przystąpić, kiedy zostanie poznana jego przyczyna. W zależności od etiologii apraksji mowy stosuje się leczenie farmakologiczne lub operacyjne.
Jeżeli zaburzenie dotyczy dzieci, należy pamiętać, że z apraksji się nie wyrasta, jednak systematyczna praca z logopedą może spowodować polepszenie mowy. Zdarzają się przypadki, gdy terapia nie przynosi pożądanych efektów.
Aby dziecko mogło komunikować się z otoczeniem, wprowadza się komunikację alternatywną np. w formie symboli PCS, Makaton itp.
Źródła:
- M. Pąchalska, Neuropsychologia kliniczna. Urazy mózgu, t. 1, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2012.
- W.G. Bradley, R.B. Daroff, G. M. Fenichel, J. Jankovic, redaktor wydania polskiego A. Prusiński, Neurologia w praktyce klinicznej. Zasady diagnostyki i postępowanie, t. 1, Lublin 2006, wyd. 1.
Odpowiedzi na pytania naszych czytelników
Apraksja – przyczyny, objawy i leczenie
fot. Adobe Stock
Apraksja to zaburzenie neurologiczne, które polega na trudności lub niezdolności wykonywania znanych już ruchów na komendę. Chorzy mają problemy nawet z prostymi czynnościami takimi jak zapięcie guzika czy pokazanie czegoś palcem.
Apraksja – przyczyny
Główną przyczyną apraksji jest uszkodzenie mózgu, którego konsekwencją są problemy z przekazywaniem informacji pomiędzy neuronami, które są odpowiedzialne za naszą motorykę.
Do opisywanego uszkodzenia najczęściej dochodzi podczas urazów, udarów mózgu i stanów zapalnych mózgu. Zdarza się również, że apraksja jest skutkiem Alzheimera, choroby Huntingtona oraz zwyrodnienia korowo-podstawnego.
Rodzaje i objawy apraksji
Apraksja ruchowa
Nazywana inaczej motoryczną lub kinetyczną apraksją kończyn. Pacjent jest w stanie wykonać wszystkie polecenia ruchowe, jednak sprawia mu to wiele trudności. Można odnieść wrażenie jakby wykonywał je po raz pierwszy – niezgrabnie i bardzo opornie. Apraksja ruchowa jest skutkiem uszkodzenia tylnej części płata czołowego mózgu.
Apraksja wyobrażeniowa
Nazywana inaczej ideacyjną. Dotyczy głównie złożonych czynności. Chory rozpoczyna wykonywanie komendy, jednak w pewnym momencie się wycofuje.
Jedną z odmian apraksji wyobrażeniowej jest apraksja konstrukcyjna. Cierpiący na nią pacjenci nie są w stanie prawidłowo korzystać np. z klocków czy puzzli. Apraksja wyobrażeniowa związana jest głównie z miażdżycą i chorobami zwyrodnieniowymi mózgu.
Apraksja wyobrażeniowo-ruchowa
Inaczej ideoruchowa. To najczęściej diagnozowana odmiana apraksji, która jest wynikiem uszkodzenia tylnej części płata ciemieniowego. Pacjent zazwyczaj ma świadomość tego, jak powinien wykonać daną komendę. Mimo tego, nie jest w stanie przejść do działania. Jedną z odmian apraksji wyobrażeniowej jest apraksja konstrukcyjna.
Apraksja ustno-twarzowa
Powoduje ją niedowład nerwów twarzowych oraz języka. Charakteryzuje się niezdolnością do naśladowania cudzych ruchów twarzy. Zdarza się również, że chory nie jest w stanie gwizdać czy pokazać języka na zawołanie.
Apraksja mowy
Chory wypowiada się bardzo niespójnie. Pomija samogłoski znajdujące się na początku i końcu słowa. Dotyczy głównie osób, które przeszły udar mózgu. Apraksja mowy często diagnozowana jest również u dzieci. W takim wypadku bardzo ważne jest jak najszybsze rozpoczęcie terapii logopedycznej
Apraksja oczna
Charakteryzuje się zaburzeniem ruchów gałek ocznych. Dotyczy głównie dzieci do 1 roku życia.
Jak rozpoznać apraksję?
Apraksję rozpoznać można już na podstawie wywiadu z rodziną pacjenta. W diagnozowaniu stosuje się także rezonans magnetyczny i tomografię komputerową.
Apraksja – leczenie i rokowania
Leczenie apraksji zależy przede wszystkim od schorzenia, które za nią odpowiada. Oznacza to, że stosuje się zarówno leczenie farmakologiczne, które spowolnić ma postęp danego schorzenia np. choroby Alzheimera, jak i operacyjne.
Należy jednak pamiętać, że nie wszystkie typy apraksji są w pełni wyleczalne. W takich przypadkach konieczna jest rehabilitacja, która poprawić ma komfort życia pacjenta.
Rokowania chorego również zależą od nasilenia schorzenia podstawowego, które spowodowało apraksję. Trzeba zdawać sobie również sprawę z tego, że apraksja często ma charakter postępujący, co nie wpływa pozytywnie na rokowania.
Inne choroby neurologiczne: Stwardnienie rozsiane – objawyPadaczka – objawy i leczenieZespół Guillaina-Barrégo – co to takiego?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
Otępienie – objawy, przyczyny i leczenie osoby z zespołem otępiennym
Zespół otępienny jest ściśle skorelowany z wiekiem i nie stanowi konkretnej jednostki chorobowej – to następstwo czynników, które doprowadziły do uszkodzenia mózgu. pixabay
Otępienie jest następstwem uszkodzeń mózgu, do których wystąpienia przyczyniają się liczne choroby neurodegeneracyjne, naczyniowe i zakaźne. Doprowadza do zaburzenia wyższych funkcji poznawczych, co przebiega z różnym nasileniem. Jak objawia się otępienie? Jak lekarz ustala rozpoznanie? Czy istnieją skuteczne metody leczenia otępienia?
Zespół otępienny jest ściśle skorelowany z wiekiem i nie stanowi konkretnej jednostki chorobowej – to następstwo czynników, które doprowadziły do uszkodzenia mózgu.
Według Światowej Organizacji Zdrowia (ICD-10), otępienie to zespół objawów, do których wystąpienia doprowadza choroba mózgu o charakterze postępującym lub przewlekłym.
Otępienie charakteryzuje się zaburzeniem w obszarze licznych funkcji korowych – w pamięci, rozumieniu, myśleniu, orientacji, języku, ocenie i w zdolności uczenia się.
Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne (DSM-V) charakteryzuje otępienie jako zespół objawów zaburzeń procesów poznawczych. Aby można było mówić o otępieniu, muszą wystąpić zaburzenia w obszarze minimum dwóch funkcji poznawczych, z czego jedna to pamięć. Wystąpienie zaburzeń może poprzedzić osłabienie kontroli nad zachowaniem i emocjami.
Wśród kryteriów rozpoznania otępienia wymienia się też upośledzenie zdolności do samodzielnego funkcjonowania. Objawy muszą występować lub postępować przez minimum 6 miesięcy. Wbrew obiegowym opiniom, otępienie nie jest naturalnym efektem procesu starzenia się organizmu. Klasyfikacja otępienia jest przeprowadzana na podstawie stopnia zaburzeń poznawczych i podstawowej aktywności życiowej.
W pierwszym przypadku należy rozróżnić:
- otępienie łagodne – ze względu na upośledzenie funkcji poznawczych, dochodzi do wystąpienia zaburzeń w życiu codziennym, jednak w stopniu, który nie uzależnia chorego od pomocy innych osób. Osoba chora nie może wykonywać czynności codziennych o charakterze złożonym, nie potrafi zorganizować sobie wolnego czasu,
- otępienie umiarkowane – chory nie jest zdolny do samodzielnego funkcjonowania, choroba uniemożliwia wykonywanie wielu codziennych czynności, w tym robienia zakupów i posługiwania się pieniędzmi. Chory może wykonywać tylko najprostsze czynności domowe, jednak ilość rzeczy, które przerastają jego możliwości, ulega powiększeniu,
- otępienie ciężkie – w wyniku zaburzeń funkcji poznawczych, procesy myślowe zostają zniesione w stopniu częściowym lub całkowitym.
Ze względu na stopień zaburzeń podstawowej aktywności życiowej, należy rozróżniać:
- otępienie łagodne – tylko bardziej złożone czynności stanowią trudność dla chorego,
- otępienie umiarkowane – chory ma trudność z przygotowaniem nawet prostych posiłków, z higieną osobistą,
- otępienie głębokie – chory wymaga pomocy przy wszystkich czynnościach higienicznych, musi być karmiony.
Przyczyny otępienia
Zespół otępienny może rozwinąć się w przebiegu chorób neurodegeneracyjnych, naczyniowych i zakaźnych.
Najwięcej przypadków otępienia o podłożu neurodegeneracyjnym ma związek z chorobą Alzheimera (występuje wówczas zespół otępienny typu alzheimerowskiego).
W rzadszych przypadkach otępienie jest spowodowane chorobą rozsianych ciał Lewy'ego albo zwyrodnieniem czołowo-skroniowym.
Za otępienie o podłożu neurologiczno-naczyniowym odpowiada m.in. choroba Parkinsona, ogniskowe uszkodzenie mózgu, ogniskowe lub uogólnione zaburzenie krążenia mózgowego. Często występującym rodzajem choroby jest otępienie wielozawałowe, będące następstwem wystąpienia kilku udarów mózgu. Do zaburzenia funkcji poznawczych może doprowadzić już pojedynczy udar.
Pozostałe przyczyny wystąpienia otępienia starczego to:
- choroba Picka,
- choroba Huntingtona,
- choroba Creuzfeldta-Jakoba,
- neuroborelioza,
- nadczynność tarczycy,
- niedobór witaminy B12,
- zakażenie wirusem HIV,
- AIDS,
- długotrwałe nadużywanie alkoholu.
Objawy otępiania
Zespół otępienny objawia się przede wszystkim upośledzeniem funkcji poznawczych, zwłaszcza pamięci. Zaburzenia mogą mieć charakter uogólniony albo wybiórczy. U chorego:
- dochodzi do utraty zdolności przyswajania nowych informacji,
- występują zaburzenia mowy – afazja,
- występuje upośledzenie wykonywania złożonych czynności – apraksja,
- stwierdza się upośledzenie rozpoznawania złożonych przedmiotów, znajdujących się w jego bliskim otoczeniu – agnozja.
W wyniku otępienia pojawiają się zauważalne zmiany w osobowości. Chory staje się bardziej drażliwy i nerwowy, traci dawne zainteresowania, zmienia nawyki.
Otępienie umiarkowane i ciężkie może dawać objawy psychotyczne jak omamy słuchowe i wzrokowe, niewłaściwe rozpoznawanie osób. Mogą im towarzyszyć zaburzenia zachowania, m.in. odwrócenie rytmu dobowego, błądzenie, krzyk, a nawet agresja.
Otępienie głębokie doprowadza do sytuacji, w której chory musi korzystać z pomocy nawet przy podstawowych czynnościach samoobsługowych.
- Afazja – skąd biorą się problemy z mową?
Otępienie jest na tyle charakterystyczne, że jego rozpoznanie nie stanowi większego problemu. Trudniejszym zadaniem jest ustalenie przyczyny jego wystąpienia.
W pierwszej kolejności lekarz pozyskuje informacje na temat czasu trwania zaburzeń, przebiegu otępienia i na temat współwystępujących objawów.
Kolejnym krokiem jest przeprowadzenie badań klinicznych, celem oceny występowania zaburzeń pamięci, których przyczyny mogą być odwracalne.
W dalszej kolejności wykonywane są testy przesiewowe (MMSE, test rysowania zegara), co ma na celu dokonanie oceny upośledzenia funkcji poznawczych. Kolejny etap diagnostyki to ocena upośledzenia funkcjonowania w życiu codziennym. Do tego momentu, rozpoznanie przeprowadza lekarz rodzinny.
Dalsza diagnostyka otępienia wymaga przeprowadzenia badań psychiatrycznych i neurologicznych, celem wykluczenia depresji i psychozy endogennej. Zlecana jest ocena neuropsychologiczna występujących zaburzeń, w postaci badania neuroobrazowego i izotopowego – NMR, CT, PET i SPECT.
Konieczne jest też wykonanie badania przedmiotowego i podmiotowego – jeżeli pojawi się takie wskazanie, badań obrazowych i laboratoryjnych, których celem jest wykrycie przyczyn somatycznych otępiania (potencjalnie odwracalnych), mogących wpływać na funkcjonowanie pacjenta.
Zakres badań przy diagnostyce otępienia jest częstokroć dobierana indywidualnie do pacjenta, w zależności od nasilenia objawów chorobowych. Wykonywane są badania podstawowe oraz rozszerzone, do których zaliczana jest:
- morfologia krwi z rozmazem,
- elektrolity – sód, potas, chlor, magnez, wapń,
- mocznik we krwi i kreatynina,
- witamina B12 i kwas foliowy,
- lipidogram – cholesterol całkowity, cholesterol LDL i HDL, trójglicerydy,
- glukoza na czczo,
- hormony tarczycy – TSH, t3, t4 oraz ft3 i ft4,
- profil wątrobowy – ALAT, AspAT, ALP, GGTP, bilirubina, LDH.
Otępienie nie jest możliwe do całkowitego wyleczenia, ale terapia farmakologiczna może znacząco poprawić jakość życia chorego oraz osób zajmujących się nim.
W leczeniu otępienia stosuje się inhibitory cholinoesterazy hamujące rozkład acetylocholiny w mózgu.
Wspomagająco stosuje się preparaty z ekstraktem z miłorzebu japońskiego (Ginkgo biloba) wpomagające funkcje mózgu, witaminę E o silnym działaniu antyoksydacyjnym i selegilinę (substancja o działaniu przeciwdepresyjnym).
Ważnym elementem leczenia otępienia jest terapia stymulująca pracę mózgu, w ramach której wdrażane są ćwiczenia intelektualne. Zastosowanie znajdują skojarzone elementy terapii reminiscencyjnej, kognitywnej, zajęciowej, walidacyjnej i środowiskowej. Celem takiego działania jest:
- stymulacja wspomnień,
- pobudzenie pamięci i orientacji w otaczającym świecie,
- redukcja niepokoju i lęku,
- pobudzenie tożsamości osoby chorej,
- przywrócenie właściwych zachowań społecznych,
- utrwalenie posiadanych umiejętności i przywrócenie umiejętności utraconych,
- stworzenie środowiska, w którym chory będzie czuł się bezpiecznie i komfortowo.
Anti-aging dla mózgu – jak zadbać o IQ, koncentrację i pamięć
W przypadku, gdy otępienie ma charakter odwracalny (np. zostało wywołane niedoborem witaminy B12 lub niedotlenieniem), wdrażane jest leczenie przyczynowe. Jeżeli jednak choroba zostanie rozpoznana zbyt późno, ubytki pamięci i inne zaburzenia mogą mieć charakter trwały.
Zobacz: Jakie produkty warto jeść każdego dnia!
Dziecięca apraksja mowy
Dziecięca apraksja mowy to niezbyt często występujące zaburzenie, w którym dziecko wykazuje znaczną trudność w inicjowaniu i wykonywaniu precyzyjnych ruchów, potrzebnych do artykulacji, mimo że nie ma u niego fizycznych przeciwwskazań do mówienia.
U malucha nie występują żadne uszkodzenia mięśni, nieprawidłowości w napięciu mięśniowym czy brak siły tych mięśni, które warunkują bardzo wyrafinowany i specyficzny cykl ruchów języka, warg, szczęki i podniebienia, niezbędny do tworzenia zrozumiałej mowy.
Apraksja mowy bywa czasem nazywana apraksją werbalną albo rozwojową apraksją mowy. Bez względu na nazwę, najważniejszym pojęciem jest słowo „praksja”, czyli planowanie ruchu. Owa niemożność w planowaniu celowych ruchów aparatu artykulacyjnego, uniemożliwia malcowi mówienie. Dziecko z apraksją mowy chce i stara się mówić, ale nie wie, jak to zrobić.
Nauka mowy
Zwróćmy uwagę, że aby mówić poprawnie, mózg dziecka musi „nauczyć się”, jak poruszać ustami i językiem, by wyprodukować konkretne dźwięki, a potem złożyć je w słowa. Każde słowo zawiera specyficzną sekwencję dźwięków (zwanych także fonemami) i sylab, które muszą być prawidłowo, w odpowiedniej kolejności wyartykułowane.
Wymaga to serii skoordynowanych, mechanicznych ruchów warg, języka, szczęki oraz podniebienia miękkiego. Kieruje tym mózg i tylko on może „wydawać dyspozycje” mięśniom artykulatorów. W dodatku wszystko to dzieje się w błyskawicznym tempie.
Oczywiście same mięśnie też muszą działać prawidłowo, z odpowiednią siłą i napięciem. Gdy mowa rozwija się w prawidłowy sposób, dzieci uzyskują informacje zwrotne na jej temat od otaczających je osób oraz od własnych wewnętrznych systemów sensorycznych. Czy wymawiam słowa poprawnie, tak jak zaplanował mózg? Jak mam skorygować błędy?
Przy następnych próbach mówienia, maluchy wykorzystują te informacje i zasadniczo, dzięki licznym doświadczeniom, są w stanie zautomatyzować akt mowy. Przecież nikt z nas nie musi zastanawiać się, jak powiedzieć konkretne słowo lub frazę! Mózg przechowuje plany i programy motoryki artykulatorów i używa ich szybko, bez wysiłku wtedy, gdy są potrzebne.
Dzieci z apraksją mowy tego nie potrafią, techniczna zdolność do planowania mowy jest u nich zaburzona i nie są w stanie wykonać celowych ruchów umięśnionych organów mowy (warg, języka, podniebienia miękkiego ).
Jeśli za pierwszym razem plan działania powstający w ich mózgu zawiedzie, nie potrafią go zmodyfikować w sposób, który następnym razem pozwoliłby wymówić słowo poprawnie.
Kolejny deficyt obserwowany w dziecięcej apraksji , to brak sensorycznego sprzężenia zwrotnego, czyli czucia, gdzie znajdują się poszczególne części aparatu artykulacyjnego i w jakiej są one do siebie relacji. Dlaczego tak się dzieje? Tak naprawdę nie wiadomo.
Przyczyny apraksji dziecięcej
Część specjalistów uważa, iż przyczyna leży w zaburzeniach pracy mózgu. Jednak badania tego nie potwierdzają. Gdy skanowano mózgi dzieci z apraksją mowy, wyglądały one całkiem normalne.
Inna teoria wskazuje na zakłócenia komunikacji między mózgiem a mięśniami, stąd trudności z kierowaniem lub koordynacją ruchów.
Niektórzy terapeuci zajęciowi sugerują, że dzieci, które począwszy od urodzenia nie były aktywne i nie poruszały się wystarczająco w dzieciństwie, z różnych przyczyn, nie rozwinęły potrzebnych planów dla ruchu. Dotyczy to również specyficznych i precyzyjnych ruchów artykulacyjnych
Apraksja mowy często towarzyszy innym zaburzeniom wieku dziecięcego, takim jak autyzm, zespół Downa czy porażenie mózgowe. Poza tym może być wynikiem udaru mózgu, infekcji lub urazowego uszkodzenia mózgu; wystąpić jako objaw choroby genetycznej, zespołu metabolicznego albo stanowić samodzielny deficyt.
Objawy apraksji
U dzieci z apraksją mowy często odnotowuje się opóźnione wystąpienie pierwszych słów (po 12 a nawet 18 miesiącu życia), ograniczoną liczbę wypowiadanych słów lub zdolność do tworzenia tylko kilku spółgłosek lub samogłosek. Objawy te zazwyczaj można zauważyć w okresie od 18 do 24 miesiąca życia. Dzieci te mogą wykazywać trudności w rozumieniu mowy, którą charakteryzuje ograniczone słownictwo oraz mylny szyk wyrazów.
- Wiele z nich ma problemy z ułożeniem szczęk, warg i języka we właściwej pozycji, warunkującej artykulację danego dźwięku, a potem z płynnym przechodzeniem do następnego.
- Inne, szczególnie często występujące w apraksji dziecięcej zaburzenia, to:
- zniekształcenia samogłosek,
- korzystanie z ograniczonej liczby spółgłosek i samogłosek,
- ograniczenia w liczbie lub różnorodności dźwięków wydawanych przez dziecko podczas zabawy wokalnej,
- nienaturalne oddzielanie sylab poprzez wprowadzenie pauzy między sylabami,
- nieprawidłowy akcent wyrazowy, akcentowanie każdej sylaby,
- niespójność i niestałość w produkcji dźwięku – dziecko za każdym razem popełnia inne błędy, próbując powiedzieć to samo słowo,
- zaburzenia dźwięczności,
- trudności w powtarzaniu prostych słów.
Objawy mogą się różnić w zależności od wieku dziecka i stopnia nasilenia problemów z mówieniem.
Trudności w diagnozowaniu
Niektóre z wymienianych przez specjalistów objawów mogą być pomocne w diagnozowaniu apraksji.
Jednakże część z nich jest charakterystyczna również dla innych rodzajów zaburzeń, dlatego tak trudno stwierdzić, czy dziecko cierpi na apraksję czy nie.
Co więcej, u dziecka z apraksją mowy mogą wystąpić trudności w siedzeniu, czołganiu się, chodzeniu, potem ubieraniu, zapinaniu guzików i innych umiejętnościach motorycznych, takich jak skoki i gry.
Niemożliwe jest postawienie diagnozy apraksji zanim dziecko zacznie mówić. Logopeda może rozpoznać apraksję, jeśli dziecko zaczynające mówić często popełnia niekonsekwentne błędy, zniekształca samogłoski, mówi z wielkim wysiłkiem i ma ogromne trudności w produkowaniu mowy w dłuższych, bardziej skomplikowanych wypowiedziach.
Do tej pory nie opracowano jednego testu, którym można by sprawidzić, czy za problemy mowy u dziecka odpowiedzialna jest apraksja. Lekarze sugerują, że najpierw należy wykluczyć inne warunki, takie jak słabość mięśni.
Potem należy obserwować mowę dziecka na przestrzeni czasu i oceniać ją poprzez testy, takie jak powtarzanie pewnego słowa lub serii słów.
Terapia apraksji
Dzieci z apraksją rozwojową wymagają zazwyczaj wczesnej, intensywnej terapii i wspomagania, aby w przyszłości mogły skutecznie komunikować się z otoczeniem. Trzeba pamiętać, że „nie wyrastają” z choroby, dlatego konieczne są regularne zajęcia logopedyczne.
Nuerologopeda dostosowuje terapię indywidualnie dla danego dziecka, ponieważ zaburzenia w apraksji bywają różnorodne, inne u każdego malucha. Niestety, niektóre nigdy całkowicie nie pokonają choroby.
W przypadku, kiedy apraksja jest bardzo poważna, aby pomóc dziecku w porozumiewaniu się z otoczeniem, specjaliści muszą wprowadzić alternatywne i wspomagające metody komunikowania się, na przykład język migowy.
Na koniec jeszcze jedna uwaga: jednym z najważniejszych aspektów leczenia dziecka z apraksją jest wpajanie mu poczucia własnej wartości i budowanie pewności siebie. Terapeuta może to osiągnąć tylko w porozumieniu z rodziną i opiekunami.
Anna Czajkowska pedagog, logopeda
apraksja – Apraxia
Apraksja jest silnik zaburzenie spowodowane przez uszkodzenie mózgu (konkretnie kory tylnej ciemieniowy ), w którym dana osoba ma trudności z planowaniem silnika do wykonywania zadań lub ruchy pytany, pod warunkiem, że wniosek lub polecenie jest rozumiane i jednostka jest gotów wykonać zadanie. Charakter uszkodzenia mózgu określa nasilenie, a brak czucia lub paraliż pomaga wyjaśnić poziom trudności.
Termin pochodzi od greckiego a- a- ( „bez”) i πρᾶξις praxis ( „działanie”).
rodzaje
Istnieje kilka rodzajów apraksja tym:
- Ideomotor apraksja : Tacy pacjenci mają deficyty w ich zdolność do planu lub kompletnych działań mechanicznych, które opierają się na pamięci semantycznej . Są one w stanie wyjaśnić, w jaki sposób, aby wykonać działanie, ale w stanie „wyobrazić” lub działać na ruch, takie jak „udawać do mycia zębów” lub „zmarszczka jakbyś ugryzł kwaśne cytryny.” Jednakże, gdy zdolność do wykonywania czynności automatycznie po cued pozostaje nienaruszony, to jest znany jako automatyczna browolną dysocjacji. Na przykład, nie mogą one być w stanie odebrać telefon, gdy poprosił, aby to zrobić, ale może wykonywać działania bez myślenia, gdy dzwoni telefon.
- Ideowego / koncepcyjne apraksja : Pacjenci mają niezdolność do konceptualizacji zadania i upośledzoną zdolność do zakończenia działań wieloetapowych. Składa się z niezdolnością do wyboru i przeprowadzenia odpowiedniego programu silnika . Na przykład, pacjent może zakończyć działania w błędnych zleceń, takich jak chleb masłem przed wprowadzeniem go w tosterze lub oddanie na buty przed założeniem skarpet. Jest też utrata zdolności do dobrowolnego wykonania uczonego zadanie po podaniu niezbędnych przedmiotów lub narzędzi. Na przykład, jeśli dana śrubokręta, pacjent może spróbować napisać z niego, jak gdyby był to długopis, lub starają się uczesać włosy szczoteczką do zębów.
- Buccofacial lub twarzoczaszki apraksja: niewerbalna ustne lub buccofacial ideomotor apraksja opisuje trudności wykonujące ruchy twarzy na żądanie. Na przykład, niemożność lizać swoich warg lub gwizdek żądanie sugeruje niezdolność do wykonywania wolicjonalne ruchy języka, policzków, warg, gardła, krtani lub na komendę.
- Konstrukcyjny apraksja : niezdolność do opracowania skonstruować prostym lub konfiguracje, takie jak przecinających kształtach.
- Chód apraksja: Utrata zdolności mieć normalne funkcjonowanie kończyn dolnych, takich jak chodzenie. To nie z powodu utraty funkcji ruchowych lub czuciowych.
- Limb-kinetyczny apraksja: dobrowolne ruchy kończyn są upośledzone. Na przykład, osoby dotknięte kończyny apraksja mogą mieć trudności macha komentarzy.
- Okoruchowy apraksja: trudności w poruszaniu się w oczy, zwłaszcza z ruchami ruchy sakkadowe które kierują wzrok ku celom. Jest to jedna z 3 głównych składników zespół bálinta .
- Apraksja mowy (AOS) : planowanie i koordynowanie trudności ruchy niezbędne dla mowy (np ziemniaków = Totapo, Topato.) AOS może samodzielnie występować bez problemów w takich dziedzinach, jak rozumienie werbalne, czytanie ze zrozumieniem, pisanie, artykulacji i prozodii.
przyczyny
Apraksja najczęściej w wyniku zmian chorobowych znajduje się w dominującej (zazwyczaj po lewej) półkuli mózgu, zwykle w czołowych i ciemieniowych płatów .
Zmiany mogą być spowodowane udarem , nabyte urazy mózgu lub choroby neurodegeneracyjne , takie jak choroba Alzheimera i innych demencji , choroby Parkinsona czy choroba Huntingtona .
Jest również możliwe, apraksja być spowodowane przez zmiany w innych obszarach mózgu, w tym niedominującą (zazwyczaj po prawej) półkuli.
Ideomotor apraksja zwykle ze względu na zmniejszenie przepływu krwi do dominującej półkuli mózgu, a zwłaszcza w obszarach okładzinowych i przedruchowej. To jest często obserwowane u chorych na zwyrodnienie korowo .
Ideowe apraksja zaobserwowano u pacjentów ze zmianami w półkuli dominującej w pobliżu obszarów związanych z afazję; Jednak potrzebne są dalsze badania na ideowego apraksja powodu uszkodzeń mózgu.
Umiejscowienie zmian w obszarach płatów czołowych i skroniowych stanowiłby wyjaśnienie trudności w planowaniu silnika widziany w apraksja ideowego, a także jego trudności, aby odróżnić je od pewnych aphasias.
Konstrukcyjny apraksja jest często spowodowane przez zmiany w dolnej niedominującą płata ciemieniowego i może być spowodowana przez uraz mózgu, nowotwór, choroby i innych warunków, które mogą doprowadzić do uszkodzenia mózgu.
Diagnoza
Chociaż istnieją badania jakościowe i ilościowe, nie ma zgody co do właściwego sposobu oceny dla apraksja. Krytyka ostatnich metod obejmują niespełnienie standardowe psychometrycznych właściwości, jak również projekty badawcze specyficzne, które przekładają się słabo do użytku non-badawczej.
Test mierzyć kończyny górnej Apraksja (Tulia) jest jedną z metod określania górnych kończyn Apraksja przez jakościowej i ilościowej oceny gest produkcji. W przeciwieństwie do wcześniejszych publikacji na apraxic oceny, wiarygodność i ważność od Tulia zostało dokładnie zbadane.
Tulia składa się z pojedynczych testów do naśladowania i pantomimy non-symboliczny ( „położyć palec wskazujący na górze nos”), czasownik ( „pożegnać”) i przechodnia ( „pokaż mi, jak używać młotka”) gestów.
Dyskryminacji (rozróżniania między dobrze i źle wykonanych zadań) i uznanie (ze wskazaniem, który obiekt odpowiada pantomimed gest) zadania są często badane dla pełnej oceny Apraksja.
Jednak nie może być silna korelacja między wynikami badań formalnych i rzeczywistych wyników w codziennym funkcjonowaniu lub czynności życia codziennego (ADLS) . Kompleksowa ocena apraksja powinna zawierać formalne standaryzowanych testów, pomiarów ADLS obserwacja codziennej rutyny, kwestionariusze samoopisowe i ukierunkowanych wywiady z pacjentami i ich rodzinami.
Jak wspomniano powyżej, apraksja nie należy mylić z afazją ; Jednakże, często występują razem. Stwierdzono, że apraksja jest tak często towarzyszą afazji, że wielu uważa, że jeśli dana osoba wyświetla AOS; należy przyjąć, że pacjent ma również pewien poziom afazji.
Leczenie
Leczenie osób z apraksja obejmuje terapię mowy , terapię zajęciową i fizjoterapię . Generalnie leczenie apraksja otrzymały niewiele uwagi z kilku powodów, w tym skłonności do warunku ustępują samoistnie w ostrych przypadkach.
Dodatkowo, bardzo charakter automatyczny-dobrowolny dysocjacji zdolności motorycznych, który definiuje Apraksja oznacza, że pacjenci mogą nadal być w stanie automatycznie wykonywać czynności, jeżeli cued to zrobić w życiu codziennym.
Niemniej jednak badania pokazują, że pacjenci doświadczają Apraksja mieć mniej funkcjonalnej niezależności w życiu codziennym, a dowodem na leczeniu apraksja jest rzadkością.
Jednakże przegląd literatury leczenia Apraksja do tej pory wynika, że chociaż pole jest w jego wczesnych etapach projektowania oczyszczalni, pewne aspekty mogą być użyte w leczeniu Apraksja. Jedną z metod jest przez rehabilitacyjnym leczenia, które zostało uznane pozytywnie wpłynąć Apraksja, jak również codziennych czynności .
W tym przeglądzie, leczenie rehabilitacyjne składała się z 12 różnych podpowiedzi kontekstowych, które zostały wykorzystane w celu uczyć pacjentów, jak produkować ten sam gest pod różnymi sytuacjami kontekstowych.
Dodatkowe badania wykazały również zalecane różne formy terapii gest, przy czym pacjent jest instruowany gestów (przy użyciu przedmiotów lub symbolicznie sensownych i bez znaczących gestów) o progresywnie przechodzenia do początku od terapeuty.
Może okazać się konieczne u pacjentów z apraksja użycie formy alternatywnego i zwiększanego komunikacji w zależności od stopnia nasilenia choroby. Oprócz korzystania z gestów jak wspomniano, pacjenci mogą w razie potrzeby również użyć karty komunikacyjnej lub bardziej skomplikowanych urządzeń elektronicznych.
Żaden pojedynczy rodzaj terapii lub podejście zostało udowodnione jako najlepszy sposób leczenia pacjenta z apraksja, ponieważ przypadek każdego pacjenta waha. Jednak sesje jeden na jeden zwykle działają najlepiej, przy wsparciu członków rodziny i przyjaciół. Ponieważ każdy inaczej reaguje na leczenie, niektórzy pacjenci będą znaczną poprawę, podczas gdy inni będą zarabiać mniej postępy. Ogólnym celem leczenia jest leczenie apraksja plany silnikowe dla mowy, nie traktując na poziomie fonemów (dźwięków). Badania wskazują, że osoby z apraksja mowy powinni otrzymywać leczenie, które skupia się na powtarzaniu słów i docelowe tempo mowy. Badania przekierowane, że nadrzędnym celem w leczeniu apraksja powinna być poprawa zrozumiałości mowy, tempo mowy i artykulacji ukierunkowanych słów.
Rokowanie
Rokowanie dla osób z apraksja różna. Dzięki terapii, u niektórych pacjentów poprawa znacznie, podczas gdy inni mogą wykazywać bardzo niewielką poprawę.
Niektóre osoby z apraksja mogą odnieść korzyść z zastosowania pomocy komunikacji . Jednak wiele osób z apraksja nie są już w stanie być niezależna.
Osoby z kończyny-kinetycznej i / lub chodu apraksja powinni unikać działań, w których mogą one zranić siebie lub innych.
terapia zajęciowa, fizykoterapia, terapia i zabawa może być uważane za innych odniesień do wspierania pacjentów z apraksja.
Te członkowie zespołu mogli pracować razem z SLP, aby zapewnić najlepszą terapię dla osób z apraksja.
Jednak, ponieważ ludzie z kończyn apraksja mogą mieć problemy kierowanie ich ruchy motoryczne, terapia zajęciowa dla udaru mózgu lub innego uszkodzenia mózgu może być trudne.
Nie wykazano leki przydatne w leczeniu Apraksja.
Zobacz też
Referencje
Dalsza lektura
- Ryby, Margaret; „Oto jak Treat Childhood Apraksja mowy, Second Edition”. San Diego: Liczba mnoga Publishing, Inc., 2015.
- Kasper DL; Braunwald E .; Fauci, AS; Hauser SL; Longo, DL; Jameson, JL. Zasady Harrisona of Internal Medicine . New York: McGraw-Hill, 2005. ISBN 0-07-139140-1 .
- Manasco, H. (2014). Wprowadzenie do zaburzeń komunikacyjnych neurogenny. Jones & Bartlett Publishers.