W trakcie przypadkowej (np. wykonane ekg w ramach badań profilaktycznych) lub planowej diagnostyki kardiologicznej z powodu zaburzeń rytmu serca (holter ekg), u pacjentów rozpoznaje się bigeminię komorową. Przyznajemy – nazwa jest całkiem całkiem! Zatem o co w tym chodzi?
Jeśli piszemy o bigeminii komorowej mamy na myśli sytuację, kiedy w czasie pracy serca co drugie jego uderzenie bierze swój początek nie z okolicy przedsionków, ale z okolicy komory.
Oznacza to, że zakłócony jest fizjologiczny tor przewodzenia bodźców elektrycznych w sercu i tym samym fizjologiczny tor przepływu krwi przez serca.
To tak jak paski u zebry – raz biały, raz czarny – a sercu, raz uderzenie z przedsionków, raz z komór.
W efekcie końcowym mamy następującą sytuację – przy prawidłowym torze pobudzenia serca i skurczu jego jam (najpierw przedsionki potem komory) krew płynie prawidłowo.
Przy dodatkowym uderzeniu sytuacja wygląda następująco – najpierw dochodzi do skurczu komory, w której jest niewielka ilość krwi i zamykają się zastawki między przedsionkami a komorami serca dokładnie w momencie, kiedy pojawia się skurcz przedsionków.
Oznacza to, że krew z przedsionków nie wpływa do komór, zostaje w przedsionkach i w następnym prawidłowym cyklu pracy serca, przez serce przepływa większa ilość krwi. Z tym wiążą się odczuwane przez pacjentów objawy – mocne uderzenie serca. Pacjenci opisują to różnie – “tak jakby ktoś walną mnie w klatkę piersiową”, “mocne uderzenie serca”, “silne szarpnięcie serca”.
Jakie są przyczyny bigeminii komorowej?
Przyczyn mają złożony charakter. Mogą to być zaburzenia elektrolitowe, jak zbyt niski poziom magnezu i/lub potasu czy nadczynność tarczycy albo nadmierna ilość napojów energetycznych.
Mogą to być następstwa uszkodzenia mięśnia sercowego przez nadciśnienie tętnicze, przez miażdżycę tętnic wieńcowych, przez wirusy powodujące zapalenie mięśnia sercowego lub inne przyczyny.
Złożona etiologia tej arytmii powoduje, że sama diagnostyka może trochę potrwać, a skuteczność leczenia może być niewielka.
Jak się diagnozuje?
Podstawą do rozpoznania bigeminii komorowej jest zapis ekg wykonany w czasie arytmii, o co jest czasami trudno. Ewentualnie jej stwierdzenie w zapisach holter ekg. W rozpoznaniu ważne jest, że to, że rytm serca układa się naprzemiennie – czyli raz jedno prawidłowe uderzenie i po nim komorowe, dalej prawidłowe i komorowe i tak naprzemiennie. To nie są pojedyncze dodatkowe uderzenia komorowe.
Co z leczeniem?
Jeśli wynika ona z zaburzeń elektrolitowych, to suplementacja elektrolitów rozwiązuje sprawę. Jeśli tło jest złożone, np. współwystępowanie nadciśnieniowego uszkodzenia serca i przebytego zapalenia serca, nawet leki antyarytmiczne mogą nie pomóc.
Leki te to podstawa leczenia arytmii kiedy jest ona objawowa (czyli pacjent mocno odczuwa jej obecność np. bardziej się męczy, ma gorszą wydolność wysiłkową), albo kiedy ilość tych dodatkowych pobudzeń komorowych przekłada się na gorszą kurczliwość mięśnia sercowego.
Stąd poza badaniami biochemicznym krwi oraz ogólną oceną stanu zdrowia pacjenta, konieczne jest wykonanie m.in. echo serca.
Arytmie komorowe: zagrożenie nagłym zgonem decyduje o postępowaniu
W podejściu do komorowych zaburzeń rytmu w ostatniej dekadzie nastąpił przełom. O sposobie postępowania nie decyduje już wyłącznie liczba dodatkowych pobudzeń i rodzaj arytmii, a zależny od wielu czynników stopień zagrożenia nagłym zgonem. Na znaczeniu straciło też kilka klasycznych leków antyarytmicznych po tym, jak udowodniono, że ich stosowanie może zwiększać śmiertelność.
Ten artykuł czytasz w ramach płatnej subskrypcji. Twoja prenumerata jest aktywna
Przez wiele lat kojarzone z ryzykiem nagłej śmierci sercowej arytmie komorowe chętnie leczono farmakologicznie. Opierając się na publikowanym jeszcze w drugiej połowie lat 80.
piśmiennictwie wysunięto koncepcję, że stłumienie lub ograniczenie złożonych arytmii komorowych zmniejszy zagrożenie nagłą śmiercią sercową. Drogę do wprowadzenia na szeroką skalę profilaktycznej terapii lekami antyarytmicznymi miało utorować badanie CAST (Cardiac Arrhythmia Suppression Trial).
Chorym, dobranym losowo do grupy leczonej lekami antyarytmicznymi, podawano enkainid lub flekainid. Leki te, należące do grupy I wg klasyfikacji Vaughana Williamsa, były bardzo skuteczne w redukowaniu dodatkowych pobudzeń komorowych. Jednak już po dziesięciu miesiącach przerwano pierwszy etap badania CAST.
Powód to 33 zgony w grupie 730 chorych leczonych lekami antyarytmicznymi wobec zaledwie 9 w prawie tak samo licznej grupie otrzymującej placebo. Testowana w drugim etapie badania morycyzyna także się nie sprawdziła.
Przesądziło to o definitywnym zakończeniu oczekiwanego w środowisku kardiologicznym z wielkimi nadziejami studium CAST. Również kilka innych wieloośrodkowych prób klinicznych potwierdziło, że leki antyarytmiczne mogą prowokować groźne dla życia zaburzenia rytmu.
To był punkt zwrotny w podejściu do komorowych zaburzeń rytmu. Leki antyarytmiczne zaczęto stosować z dużo większą ostrożnością. Zweryfikowano kryteria oceny arytmii. Obowiązująca przez wiele lat skala Lowna i Wolffa, oparta na monitorowaniu EKG metodą Holtera, straciła na znaczeniu.
Zaczęła się upowszechniać obowiązująca współcześnie ocena ryzyka nagłego zgonu sercowego zaproponowana przez Biggera.
Zależnie od współistniejących czynników, wśród których największą rolę odgrywa organiczna choroba serca, ten sam rodzaj arytmii komorowej może być zaliczony do grupy zaburzeń rytmu o charakterze łagodnym, potencjalnie złośliwym bądź złośliwym.
Arytmie komorowe: od braku objawów do nagłego zgonu
Spektrum objawów klinicznych związanych z komorowymi zaburzeniami rytmu jest bardzo szerokie. Łagodne komorowe zaburzenia rytmu najczęściej nie dają objawów lub są skąpoobjawowe.
W przypadkach powszechnie występujących dodatkowych pobudzeń komorowych można się spotkać ze skargami na pojawiające się niekiedy uczucie nierównego bicia serca, kłucie w okolicy przedsercowej, tudzież ?uciekanie’ serca do gardła lub żołądka. Liczne ekstrasystolie, zwłaszcza zaś napady częstoskurczu komorowego, mogą być przyczyną zawrotów głowy, zasłabnięć i omdleń.
Utrwalony częstoskurcz komorowy to nie tylko niebezpieczeństwo załamania hemodynamiki, ale również przejścia w najgroźniejsze z komorowych zaburzeń rytmu – migotanie komór, wymagające natychmiastowej reanimacji wraz z kardiowersją.
Dominującym w praktyce lekarza rodzinnego komorowym zaburzeniem rytmu są pobudzenia dodatkowe. Można je stwierdzić w wykonanym z innych przyczyn elektrokardiogramie. Same skurcze dodatkowe to jeszcze nie powód do niepokoju, ponieważ występują one praktycznie u każdego.
Zdaniem kardiologa dr Andrzeja Hoffmanna, zastępcy ordynatora Oddziału Kardiologii Wojewódzkiego Szpitala im. J. Biziela w Bydgoszczy: ‘Jeśli w zapisie EKG znajdą się ekstrasystolie komorowe, a ich obecność wpływa negatywnie na samopoczucie pacjenta, zaleca się wykonanie 24-godzinnego monitorowania EKG metodą Holtera.
Takie postępowanie jest właściwe również u ludzi młodych, uważanych za zdrowych. Stwierdzenie w zapisie holterowskim licznych ekstrasystolii komorowych (ponad 100/dobę), par pobudzeń lub nieutrwalonych częstoskurczów komorowych stanowi wskazanie do pogłębienia diagnostyki w poradni kardiologicznej.
Celem postępowania diagnostycznego jest identyfikacja ewentualnych patologii mięśnia sercowego, usuwalnych lub przynajmniej dających się modyfikować przyczyn arytmii’.
Gdzie tkwi przyczyna arytmii komorowych?
Arytmie komorowe rzadko mają pierwotny charakter. Najczęstszym ich powodem jest choroba niedokrwienna serca, szczególnie po zawale serca. Arytmia komorowa często towarzyszy niewydolności serca o różnej etiologii, kardiomiopatiom, wadom zastawkowym oraz zapaleniu mięśnia sercowego.
‘Z czynników pozasercowych szczególną uwagę trzeba zwrócić na zaburzenia elektrolitowe, zwłaszcza dotyczące potasu i magnezu, oraz nadczynność tarczycy’ – podkreśla dr A. Hoffmann. Znaczenie mogą mieć przyjmowane przez pacjenta leki, np.
glikozydy naparstnicy, diuretyki, leki sympatykomimetyczne i antyarytmiczne. Dobrze znane jest arytmogenne działanie kofeiny, alkoholu i tytoniu. Z wywiadu możemy ustalić, jakie czynniki prowokują zaburzenia rytmu.
Warto wypytać też pacjenta o związek zaburzeń z wysiłkiem fizycznym, emocjami, dźwiękiem dzwonka. Niekiedy udaje się szybko wyeliminować arytmię korygując będące jej przyczyną czynniki.
Wpływ wysiłku fizycznego na arytmie komorowe jest zróżnicowany. ‘Generalnie ludzie młodzi bez choroby serca odnoszą korzyści z systematycznych ćwiczeń. Aktywność fizyczna znakomicie rozładowuje u nich stres, który może być przyczyną arytmii. Jednak u osób obciążonych poważną chorobą serca arytmia może nasilić się pod wpływem wysiłku’ – tłumaczy dr A. Hoffmann.
Mnogość przyczyn komorowych zaburzeń rytmu, rola patologii serca w określaniu strategii leczenia decydują, że ograniczenie diagnostyki do wywiadu, badania przedmiotowego i holterowskiego EKG jest niewystarczające.
Rola patologii serca w stratyfikacji zagrożenia nagłym zgonem obliguje do wykonania echokardiografii i próby wysiłkowej. ‘Konieczne są badania laboratoryjne, a ich zakres zależy od danych uzyskanych w wywiadzie. Zwykle wystarcza diagnostyka w poradni kardiologicznej.
Niekiedy ustalenie przyczyny arytmii wymaga badań nieinwazyjnych i inwazyjnych, wykonywanych w wysokospecjalistycznych ośrodkach. Niezwłocznej diagnostyki inwazyjnej wymagają zaś chorzy z zagrożeniem życia, np.
po nagłym zatrzymaniu krążenia oraz z utrwalonym częstoskurczem komorowym’ – zaznacza dr A. Hoffmann.
Kardiologia
Ekspercki newsletter przygotowywany we współpracy z kardiologami
ZAPISZ MNIE
Nie wszystkich pacjentów z arytmią komorową trzeba leczyć
Łagodne arytmie komorowe wymagają leczenia jedynie w przypadku obecności objawów klinicznych. ‘Celem leczenia jest poprawa komfortu życia. Zazwyczaj osiąga się to wykorzystując preparaty magnezu, potasu lub beta-blokery. Ważne, by wytłumaczyć pacjentowi, że zaburzenia rytmu mają łagodny charakter i nie są zagrożeniem dla życia’ – mówi dr A. Hoffmann.
Jak wynika z wielu badań, optymalizacja terapii choroby serca, będącej podłożem zaburzeń rytmu, w istotny sposób zmniejsza spowodowaną arytmią śmiertelność. Rewaskularyzacja naczyń wieńcowych, operacyjna korekta wady zastawkowej, alkoholizacja tętnicy przegrodowej lub miotomia w przypadku kardiomiopatii przerostowej mogą zapobiec nawrotom arytmii komorowej.
Wśród leków zmniejszających ryzyko arytmii komorowej i nagłego zgonu sercowego na pierwszym miejscu znajdują się beta-blokery. Znane są, potwierdzone licznymi próbami klinicznymi, korzyści ze stosowania inhibitorów konwertazy angiotensyny.
Badanie RALES wykazało, że spironolakton podawany chorym z niewydolnością krążenia, leczonych inhibitorem konwertazy i w części przypadków naparstnicą, również zmniejszał ryzyko nagłej śmierci sercowej. Kolejnymi lekami o udowodnionym wpływie na śmiertelność ogólną w chorobie niedokrwiennej serca są statyny.
O efekcie antyarytmicznym decyduje ich działanie plejotropowe, obejmujące wpływ na funkcję śródbłonka i stabilizację blaszki miażdżycowej.
Nieskuteczne leczenie przyczynowe zmusza do stosowania klasycznych leków antyarytmicznych. Z uwagi na profil działania, a także bezpieczeństwo i skuteczność, preferowane są obecnie leki z grupy III wg podziału Vaughana Williamsa. U chorych z tzw.
elektryczną chorobą serca (zbiorcze określenia takich schorzeń to: wrodzony zespół wydłużonego QT, zespół Brugadów, idiopatyczny częstoskurcz komorowy i idiopatyczne migotanie komór) postępowaniem z wyboru jest leczenie niefarmakologiczne, zmierzające do usunięcia czynników wyzwalających.
W sytuacji, gdy groźne komorowe zaburzenia rytmu, takie jak migotanie komór i utrwalony częstoskurcz komorowy nawracają mimo leczenia, jedynym zabezpieczeniem przed nagłym zgonem sercowym może być implantacja kardiowertera-defibrylatora (implantable cardioverter defibrillator – ICD).
ICD okazał się urządzeniem skutecznie przerywającym napady migotania komór i częstoskurczu komorowego, a jego zastosowanie wiąże się ze znacznym zmniejszeniem liczby zgonów w porównaniu z chorymi leczonymi wyłącznie farmakologicznie.
Arytmie komorowe pod nadzorem kardiologa
‘Prowadzenie oraz monitorowanie leczenia komorowych zaburzeń rytmu to domena kardiologa. Jedynie w przypadku łagodnych arytmii nadzór nad pacjentem może samodzielnie sprawować lekarz rodzinny. Jednak tylko wtedy, gdy ma odpowiednie doświadczenie’ – uważa dr A. Hoffmann.
W przypadkach arytmii objawowych poprawę lub pogorszenie można stwierdzić już na podstawie wywiadu. Spoczynkowy elektrokardiogram pozwala określić wpływ podawanych leków antyarytmicznych na czynność węzła zatokowego, przewodzenie i repolaryzację. Z kolei o skuteczności zastosowanej terapii można się przekonać powtarzając co pewien czas zapis EKG metodą Holtera.
Co najmniej czterokrotne zwiększenie liczby dodatkowych pobudzeń komorowych lub dziesięciokrotne form zwielokrotnionych sygnalizuje proarytmię. Uzupełnieniem holterowskiego EKG jest test wysiłkowy. U chorych z wszczepionym kardiowerterem-defibrylatorem do oceny leczenia wykorzystuje się elektrogramy rejestrowane przez to urządzenie.
Niekiedy monitoruje się stężenia we krwi stosowanych leków, a w grupie najwyższego ryzyka wykonuje się testy elektrofizjologiczne.
Wskazania do wszczepienia kardiowertera-defibrylatora
Wskazania bezwzględne:
- incydenty nagłego zatrzymania krążenia w przebiegu VT lub VF, gdy przyczyna nie była przemijająca lub odwracalna;
- nietolerowany hemodynamicznie VT (utrata przytomności, ostra niewydolność lewokomorowa, wstrząs kardiogenny), szczególnie u chorych z frakcją wyrzutową lewej komory < 35 proc.;
- utrwalony VT przebiegający bez znacznych zaburzeń hemodynamicznych, jeżeli jest oporny na zastosowane leczenie;
- utraty przytomności o nieustalonej etiologii u osób, u których w czasie badania elektrofizjologicznego wywołuje się utrwalone VT lub VF;
- nieutrwalony VT u chorych po zawale serca z dysfunkcją lewej komory (frakcja wyrzutowa lewej komory < 35 proc.), u których w czasie badania elektrofizjologicznego wywołuje się utrwalony VT lub VF (prewencja pierwotna).
Wskazania względne:
- chorzy z kardiomiopatią przerostową, rozstrzeniową lub zespołem wydłużonego QT z grupy wysokiego ryzyka nagłej śmierci sercowej (prewencja pierwotna).
Objaśnienia: VT – wielokształtny częstoskurcz komorowy, VF – migotanie komór. Źródło: Standardy PTK
Źródło: Puls Medycyny
Podpis: lek. Sławomir Badurek
Inne komorowe zaburzenia rytmu
W poprzednich rozdziałach zostały opisane komorowe zaburzenia rytmu przyjmujące formę klasycznych częstoskurczów komorowych. Istnieją jednak zaburzenia rytmu pochodzenia komorowego, które nie mogą być uznane za częstoskurcz komorowy, np.
powszechnie występujące ekstrasystolie komorowe czy parasystolie komorowe, a także bardzo rzadkie i nietypowe arytmie, np.
przyspieszony rytm komorowy, częstoskurcz dwukierunkowy, nawrotny częstoskurcz międzyodnogowy, uporczywy częstoskurcz komorowy czy częstoskurcz pęczkowy.
Te komorowe zaburzenia rytmu mogą, podobnie jak w klasycznych częstoskurczach, występować i w sercu bez zmian strukturalnych, i na tle uszkodzenia miokardium (i to właśnie uszkodzenie serca decyduje o obrazie klinicznym).
W zdrowym sercu napad arytmii jest najczęściej bezobjawowy, w sercu uszkodzonym najczęściej powoduje zaburzenia hemodynamiczne.
Leczenie obejmuje farmakoterapię antyarytmiczną oraz techniki elektryczne – kardiowersję, defibrylację, ablację.
Postacie kliniczne i definicje
Ekstrasystolia komorowa (ExV)
Pojedyncze ekstrasystolie komorowe to dodatkowe pobudzenie, które powstaje w ektopowym ognisku w lewej lub prawej komorze. Cechą charakterystyczną jest to, że pojawia się przedwcześnie w relacji do wiodącego rytmu zatokowego (ryc. 1).
Istnieją różne nazwy tej formy arytmii komorowej – premature ventricular beat (PVB) czy premature ventricular contraction (PVC), czyli przedwczesny skurcz komorowy.
Ostatni termin, używany najczęściej, nie jest prawidłowy, bo sugeruje skojarzenie impulsu elektrycznego zapisanego w elektrokardiogramie z czynnością mechaniczną komory, co nie zawsze jest prawdą: przykładem może być komorowe pobudzenie wtrącone (concealed ventricular extrasystole), które najczęściej nie generuje skurczu komór.
Bigeminia i trigeminia
Jeśli ekstrasystolia komorowa okresowo występuje na przemian z rytmem zatokowym to określana jest jako rytm dwojaczy lub trojaczy:
- bigeminia komorowa (rytm dwojaczy) polega na tym, że jedna ekstrasystolia komorowa przypada na jedno prawidłowe pobudzenie zatokowe
- trigeminia komorowa (rytm trojaczy) to pojedyncza ekstrasystolia komorowa na przemian z dwoma pobudzeniami pochodzenia zatokowego.
Parasystolia komorowa (PaV)
Klasycznie parasystolia to forma podwójnego rytmu, generowanego w dwóch ośrodkach, które konkurencyjnie i niezależnie dają rytm sercu.
W definicji klasycznej zakłada się istnienie rytmu parasystolicznego i dominującego (najczęściej zatokowego), przy czym rytm parasystoliczny nie podlega wpływom rytmu dominującego.
Generowane pobudzenia prowadzą do depolaryzacji miokardium, a odstępy między wyładowaniami są wielokrotnością podstawowego interwału jednego lub drugiego rytmu.
Arytmia serca – objawy. Arytmia komorowa i nadkomorowa
Arytmia (zaburzenia rytmu serca) rozpoznawana są wówczas, gdy częstość i/lub miarowość skurczów i rozkurczów mięśnia sercowego jest zakłócona.
Najczęstszym rodzajem arytmii jest tachykardia (częstoskurcz), która może mieć swoją przyczynę w komorach serca (arytmia komorowa) lub w przedsionkach (arytmia nadkomorowa).
Jakie są objawy arytmii? Na czym polega zabieg ablacji?
Arytmia nie jest jedną jednostką chorobową. Termin ten oznacza zaburzenie cykliczności pracy serca, które może się przejawiać tym, że uderza ono zbyt szybko, zbyt wolno lub nieregularnie. Innymi słowy, zaburzona może być częstość rytmu lub jego miarowość (regularność).
Nieprawidłowy rytm pracy serca może być objawem chorób układu krążenia (choroby niedokrwiennej serca, choroby zastawek serca, nadciśnienie tętniczego), jak też efektem zaburzeń np. hormonalnych lub elektrolitowych.
Dlatego podstawową kwestią dla pacjenta jest poznanie przyczyn zaburzeń rytmu serca, a jeśli ich charakter wymaga leczenia, wdrożenie odpowiedniej terapii.
Jak powstaje arytmia?
Aby zrozumieć mechanizm powstawania arytmii, należy przypomnieć sobie podstawowe informacje na temat budowy i funkcji, jaką w organizmie pełni serce.
Organ ten składa się z dwóch przedsionków i dwóch komór, które kurczą się i rozkurczają w ściśle określonym rytmie.
Dzięki tym ruchom krew jest nieustannie pompowana do każdej komórki organizmu, dostarczając jej substancji odżywczych i tlenu.
Serce to rodzaj pompy, która wprawia w ruch krew, a ta systemem naczyń krwionośnych dociera do komórek całego ciała i je odżywia.
Co jednak sprawia, że skurcze i rozkurcze serca są tak miarowe? Serce wyposażone jest w naturalny „rozrusznik”, czyli węzeł zatokowy znajdujący się w prawym przedsionku. To za jego sprawą serce „bije” nawet wówczas, gdy jest wyjęte z klatki piersiowej. Węzeł zatokowy wytwarza impulsy elektryczne, które wprawiają w ruch cały mięsień.
Praca serca to szereg skomplikowanych procesów bioelektrycznych, które zachodzą w każdej jednej jego komórce. Zaburzenia rytmu serca pojawiają się wówczas, gdy na jakimś etapie tego skomplikowanego procesu dochodzi do nieprawidłowości. Zawieść może źródło impulsów, czyli węzeł zatokowy, ale problemy mogą też pojawić się na etapie przewodzenia impulsów.
I w jednym, i w drugim przypadku dojdzie do arytmii.
Istnieje wiele rodzajów arytmii (ze względu na sposób jej powstawania), ale też wiele jej podziałów w medycynie, w zależności od przyjętych kryteriów klasyfikacji. Do najczęstszych postaci zaburzeń rytmu serca zalicza się:
- tachykardię zatokową,
- bradykardię,
- migotanie przedsionków,
- migotanie komór,
- dodatkowe skurcze nadkomorowe i komorowe,
- częstoskurcze: nadkomorowy i komorowy.
- Każde z tych zaburzeń to tak naprawdę odrębny stan lub jednostka chorobowa – ma różne przyczyny, rokowania, a także wymaga innego leczenia.
- Objawy arytmii
- Do najbardziej typowych objawów arytmii zalicza się:
- kołatanie serca, czyli przyspieszone lub nieregularne jego bicie
- tachykardię
- bradykardię
- mocne bicie serca
- uczucie przeskoków w klatce piersiowej
- duszności
- ból w klatce piersiowej
- uczucie gorąca
- osłabienie
- omdlenia
Arytmia komorowa
Arytmia komorowa to jedno z najpowszechniejszych zaburzeń rytmu serca. W klasyfikacji komorowych zaburzeń rytmu serca wyróżnia się m.in. częstoskurcze komorowe, trzepotanie i migotanie komór oraz przyspieszony rytm komorowy. Im pacjent jest starszy, a serce bardziej uszkodzone, tym częściej one występują.
Arytmia komorowa powstaje z pobudzeń generowanych przez mięsień komory serca. By podjąć właściwe leczenie, należy określić pochodzenie komorowych zaburzeń rytmu serca.
Arytmia komorowa – czynniki sercowe
Czynniki wywołujące lub nasilające arytmię komorową możemy podzielić na pochodzenia sercowego lub pozasercowego. Występowaniu tego rodzaju arytmii szczególnie sprzyjają czynniki sercowe, takie jak:
- choroba wieńcowa (głównie przebyty zawał serca),
- kardiomiopatia,
- wrodzony zespół long QT,
- zespół Brugadów,
- wypadanie płatka zastawki mitralnej.
Arytmia komorowa – czynniki pozasercowe
Do czynników pozasercowych zaliczamy schorzenia, takie jak np.:
- zapalenie wielomięśniowe,
- sarkoidoza,
- amyloidoza,
- choroby układu nerwowego,
- zaburzenia hormonalne,
- zaburzenia metaboliczne,
- zaburzenia elektrolitowe.
Ponadto wpływ mają na to stosowane leki lub używki (kawa, palenie tytoniu, alkohol).
Jakie objawy daje arytmia komorowa?
Objawy arytmii komorowej zależą od jej rodzaju. W przypadku łagodnych postaci pacjenci mogą nie odczuwać arytmii albo krótkie epizody nierównego rytmu serca.
Uczuciu kołatania serca może towarzyszyć dyskomfort w klatce piersiowej i niepokój.
W przypadku złożonych zaburzeń (częstoskurcze komorowe, trzepotanie komór, migotanie komór) występuje duszność, utrata przytomności i nagłe zatrzymanie krążenia.
Arytmia komorowa – jakie badania wykonać?
Aby prawidłowo rozpoznać komorowe zaburzenia rytmu serca i dokładnie zróżnicować rodzaj arytmii komorowej, trzeba wykonać spoczynkowe EKG. Jeśli arytmia występuje okresowo, należy wykonać badanie Holtera (24-godzinna rejestracja EKG).
Można również dłużej monitorować pracę serca, np. przez trzy doby lub nawet przez około 2−3 tygodnie. W tym ostatnim przypadku potrzebny jest tzw.
Event-Holter, który pacjent nosi i uruchamia rejestrator tylko, gdy pojawiają się symptomy, takie jak:
- kołatanie serca,
- pogorszenie samopoczucia,
- zawroty głowy.
Inwazyjne badanie elektrofizjologiczne wykonuje się w przypadku ustalenia miejsca ogniska arytmii komorowej i podjęcia ewentualnej próby zniszczenia ogniska arytmogennego.
W leczeniu arytmii komorowej mają zastosowanie:
- leki antyarytmiczne,
- przezskórna ablacja prądem o wysokiej częstotliwości,
- implantacja kardiowertera-defibrylatora.
Lekarz decyduje, jakie leczenie podjąć, gdy ustali, na który rodzaj arytmii komorowej cierpi pacjent.
Arytmia nadkomorowa
Migotanie przedsionków oraz trzepotanie przedsionków to jeden z rodzajów arytmii nadkomorowej. Najczęstszymi objawami są m.in. kołatanie serca, duszność, a nawet omdlenia.
Najlepsze efekty daje łączenie leczenia farmakologicznego z zabiegami diagnostycznymi.
Przyczyną zaburzeń nadkomorowych rytmu serca są impulsy elektryczne wywodzące się z ogniska zlokalizowanego w przedsionkach, węźle zatokowym lub przedsionkowo-komorowym, nazywamy zaburzeniami nadkomorowymi.
Arytmia nadkomorowa − rodzaje
Do nadkomorowych zaburzeń rytmu serca zaliczamy:
- dodatkowe pojedyncze pobudzenia,
- częstoskurcz nadkomorowy,
- zespoły preekscytacji,
- częstoskurcz przedsionkowy,
- migotanie przedsionków,
- trzepotanie przedsionków,
- tachyarytmie zatokowe.
Arytmia nadkomorowa − objawy
Każda wymieniona powyżej arytmia ma inną przyczynę oraz objawy. Każdą z nich leczy się w inny sposób. Przede wszystkim należy ustalić, które choroby wywołują arytmię nadkomorową, jakie objawy jej towarzyszą, jakie jest rokowanie pacjenta oraz jak go leczyć.
Objawy, które są typowe dla nadkomorowych zaburzeń rytmu serca, to przede wszystkim:
- kołatanie serca,
- zmęczenie,
- duszność,
- zasłabnięcia i omdlenia,
- zawroty głowy,
- uczucie dyskomfortu w klatce piersiowej.
Często nie ma objawów w przypadku dodatkowych pobudzeń nadkomorowych.
Leczenie arytmii nadkomorowej
Przede wszystkim ważny jest szczegółowy wywiad nie tylko w kierunku chorób serca, ale także chorób ogólnych, reumatologicznych, metabolicznych i endokrynologicznych. Zazwyczaj zaczyna się od badań nieinwazyjnych, takich jak: morfologia, EKG, ECHO serca oraz badanie Holtera.
Jeżeli jest to konieczne, przeprowadza się badania inwazyjne i skomplikowane, np. badanie elektrofizjologiczne. Nadkomorowe zaburzenia rytmu serca leczy się zazwyczaj farmakologicznie. Gdy nie przynosi ono efektu, można wprowadzić, np. ablację.
Te dwie metody leczenia mogą się skutecznie uzupełniać.