Często słyszy się, że cukrzyca to jedna z najpopularniejszych chorób XXI wieku. Nie każdy jednak wie, że cukrzyca cukrzycy nierówna, ponieważ wyróżniamy kilka typów tej choroby, które mogą być odrębne chociażby w zakresie stosowanej metody leczenia. Istnieje cukrzyca typu 1, cukrzyca typu 2, a nawet 3, 4 i 5.
Aby leczenie przebiegało jak najlepiej, warto poznać, czym charakteryzują się konkretne odmiany cukrzycy. Z tego artykułu dowiesz się między innymi: jakie są przyczyny, objawy oraz jak wygląda leczenie cukrzycy typu 1.
Cukrzyca typu 1: co to jest?
Co to cukrzyca typu 1 (łac. Diabetes mellitus typi 1, wcześniej używano określenia cukrzyca insulinozależna – ang. Insulin Dependent Diabetes Mellitus – w skrócie IDDM)?
Jest to schorzenie wynikające z tzw. procesu autoagresji, czyli samoistnego niszczenia komórek przez organizm. W konsekwencji wspomnianego procesu, dochodzi do całkowitej destrukcji komórek beta wysp trzustkowych produkujących insulinę. Efektem końcowym jest utrata zdolności trzustki do produkcji insuliny.
Jedynym skutecznym sposobem leczenia cukrzycy typu 1 jest podawanie insuliny za pomocą wstrzyknięć podskórnych, albo ciągłego podskórnego wlewu insuliny za pomocą pompy insulinowej.
Czym się różni cukrzyca typu 1 od 2?
Pewnie zastanawiałeś się nie raz, czy Twój typ cukrzycy jest taki sam jak np. u Twojej babci albo u sąsiada. Niekoniecznie tak musi tak być, ponieważ cukrzyca może mieć wiele odmian.
Zasadniczą różnicą pomiędzy cukrzycą typu 1 a typem 2 cukrzycy jest brak zdolności wydzielania insuliny przez trzustkę w typie 1.
W cukrzycy typu 2 dominującym mechanizmem jest insulinooporność, co oznacza, że trzustka u takiej osoby potrafi produkować insulinę, ale zazwyczaj z powodu nadmiaru tkanki tłuszczowej organizm nie jest w stanie prawidłowo z niej korzystać.
Cukrzyca typu 1 i typu 2: różnice
Poniżej przeczytasz o najczęstszych różnicach pomiędzy typem 1 i typem 2 cukrzycy.
W momencie zachorowania na cukrzycę, masa ciała mieści się w granicach normy lub nawet występuje lekka niedowaga. | W momencie zachorowania zazwyczaj występuje nadwaga lub otyłość. |
Wynika z bezwzględnego niedoboru insuliny, której trzustka nie potrafi produkować. | Wynika przede wszystkim z towarzyszącej insulinooporności, przy prawidłowym działaniu trzustki. |
Obecność charakterystycznych przeciwciał dla cukrzycy typu 1 (anty-GAD, ICA, IA2, IAA, ZnT8). | Brak obecności przeciwciał. |
Często początek choroby jest ostry i towarzyszy mu zjawisko kwasicy ketonowej. | Początek choroby zazwyczaj bywa łagodny i przez to trudno zidentyfikować objawy. |
Podstawowym lekiem jest insulina, podawana w postaci zastrzyków podskórnych. | Podstawowym lekiem są tabletki (początkowo preparaty metforminy i inne leki doustne i iniekcyjne), ale pacjenci mogą być leczeni również insuliną (zwłaszcza Ci z długim wywiadem choroby lub niestosujący się do diety). |
Przyczyny jej wystąpienia nie są poznane, a sam pacjent nie ma wpływu na jej wystąpienie. | Częstą przyczyną jest tzw. “diabetogenny styl życia”, związany z niezdrowym odżywianiem i brakiem aktywności fizycznej. |
Cukrzyca typu 1 – najczęstsze objawy
Cukrzyca typu 1 to konsekwencja procesu autoagresji, czyli samoistnego niszczenia komórek organizmu. Proces ten prowadzi do całkowitego zniszczenia komórek beta wysp trzustkowych, które produkują insulinę. W konsekwencji trzustka traci umiejętność produkcji insuliny.
Dlatego też w trakcie leczenia cukrzycy typu 1 konieczne jest podawanie insuliny w postaci zastrzyków podskórnych lub za pomocą pompy insulinowej.
Cukrzyca może mieć wiele odmian. Podstawową różnicą między cukrzycą typu 1 a cukrzycą typu 2 jest brak zdolności trzustki do wydzielania insuliny. Cukrzyca typu 2 spowodowana jest przez insulinooporność. Proces ten polega na tym, że trzustka produkuje insulinę, jednak prawidłowe korzystanie z niej uniemożliwia nadwaga i tkanka tłuszczowa.
Chorzy na cukrzycę typu 1 często obawiają się o swoje zdrowie. Jednak warto podkreślić, że odpowiednio wcześnie zdiagnozowana i dobrze leczona cukrzyca typu 1, pozwala na długie życie w dobrej kondycji.
Warunkiem jest kontrola i przestrzeganie zaleceń lekarza, co pozwala na prowadzenie o wiele zdrowszego stylu życia niż niejedna osoba zdrowa. Aby żyć długo z cukrzycą typu 1, konieczne jest zaangażowanie chorego w leczenie.
Ma to ogromny wpływ na przebieg choroby.
Sprawdź: Jak cukrzyca zmienia życie chorych?
Cukrzyca typu 1 objawy daje w bardzo wczesnym wieku życia człowieka. Szczyt zapadalności przypada pomiędzy 10 a 12 rokiem życia, a potem między 16 a 19 rokiem życia, ale pierwsze objawy mogą pojawić się do 30 roku życia.
Chociaż istnieje też postać cukrzycy typu 1 o nazwie LADA, która objawia się dopiero w wieku 40-50 lat, a nawet po 70 roku życia.
Jednakże o cukrzycy typu 1 najczęściej mówi się w kontekście młodzieży, ponieważ w tym wieku pojawia się ona u zdecydowanie największej grupy chorych.
Już przy pierwszych objawach niezbędna jest diagnostyka pod kątem cukrzycy, ponieważ zaniedbanie objawów chorobowych lub niewłaściwe leczenie może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych, a nawet do śmierci. Cukrzyca typy 1 może dawać różne objawy, ale najczęściej są to:
przewlekłe zmęczenie i senność,
brak apetytu,
nadmierne pragnienie,
nagły spadek wagi, w tym masy mięśniowej,
częste oddawanie moczu,
zimne palce, nawet w czasie wysokich temperatur
uczucie suchości w ustach;
suchość skóry i błon śluzowych;
zapach acetonu z ust;
zaburzenia widzenia;
częste infekcje intymne.
Należy pamiętać, że choroba rozwija się zazwyczaj dość szybko, co oznacza, że wymienione objawy mogą mieć ostry charakter.
Może się okazać, że osoby chore na cukrzycę typu 1, muszą być początkowo hospitalizowane w celu wyrównania poziomów glukozy. Dopiero gdy to nastąpi, a pacjent zostanie poinstruowany, jak ma postępować z chorobą, można go wypisać do domu.
Pamiętajmy jednak, że leczenie cukrzycy typu 1 jest bardziej wymagające od pacjenta niż leczenie cukrzycy typu 2.
Warto również zwrócić uwagę na fakt, że początkowe objawy cukrzycy typu 1 są często niezauważalne. Zdarza się, że podwyższony poziom cukru we krwi jest wykrywany dopiero w czasie badań kontrolnych. W przypadku cukrzycy typu 1 zazwyczaj wynosi on powyżej 200 mg/dl.
W przypadku takich wartości cukru w badaniu krwi lekarz zleca wykonanie badania moczu na obecność glukozy i ciał ketonowych. Związki te normalnie nie są obecne w moczu, dlatego umożliwia to postawienie ostatecznej diagnozy w przypadku cukrzycy typu 1.
W diagnostyce cukrzycy bardzo ważne jest wykonanie podstawowych badań, gdy zauważymy powyższe objawy. Bagatelizowanie ich, opóźnia diagnozę cukrzycy typu 1 i może doprowadzić do kwasicy ketonowej, która zagraża życiu.
Sprawdź: Nie dwa, a pięć typów cukrzycy. Naukowcy proponują nową klasyfikację
Chorzy nie mają niestety wpływu na pojawienie się choroby, a jedynie na jej późniejszy przebieg i leczenie. Przyczyną cukrzycy typu 1 jest błędne działanie układu immunologicznego.
Zamiast chronić ciało, daje on sygnał do działania przeciwko zdrowym komórkom trzustki, które w efekcie ulegają zniszczeniu. Właśnie przez to trzustka produkuje śladowe ilości insuliny albo nie produkuje jej wcale.
Prowadzi to do zaburzeń w całym organizmie.
Objawy cukrzycy typu 1 pojawiają się, dopiero gdy zniszczeniu ulegnie aż 90 proc. komórek odpowiedzialnych za produkcję insuliny.
Nadal nie ma pewności, co przesądza o rozwoju cukrzycy typu 1, czynniki genetyczne, czy środowiskowe.
Pewne jest, że można odziedziczyć pewną skłonność do cukrzycy, jednak ogromne znaczenie mogą mieć geny odpowiadające za zgodność tkankowa.
Lekarze podejrzewają również, że infekcje wirusowe jak np. różyczka, mogą modyfikować antygeny obecne w powierzchni komórek, że układ odpornościowy zaczyna je postrzegać jako obce i zaczyna produkować przeciwciała. Inne możliwe czynniki ryzyka, które mogą zwiększyć skłonności do cukrzycy typu 1 to:
poród powyżej 40 roku życia;
wczesne wprowadzenie glutenu do diety;
czynniki stresogenne;
ekspozycja na działanie toksyn;
niedobór witaminy D.
Sprawdź: Z cukrzycą można żyć aktywnie
Cukrzyca jest chorobą autoimmunologiczną. Gdy dojdzie do nieprawidłowej reakcji immunologicznej, uaktywnia się układ odpornościowy i dochodzi do zniszczenia komórek beta wysp trzustkowych, które produkują insulinę.
Mechanizm autoagresji jest odpowiedzialny za rozwój również innych chorób jak autoimmunologiczne zapalenie tarczycy, niewydolność kory nadnerczy, bielactwo, celiakia, toczeń, reumatoidalne zapalenie stawów i wiele innych.
Należy pamiętać, że niektóre z tych chorób mogą pojawić się również u osób chorych na cukrzycę typu 1. Stan ten określa się jako zespół poliautoimmunologiczny.
- Ważne jest więc, aby diabetolog kontrolował również inne parametry, aby w porę zdiagnozować inne schorzenia autoimmunologiczne.
- Sprawdź: Nowoczesne metody leczenia cukrzycy
- Osoby chore na cukrzyce typu 1 często obawiają się, że mogą przekazać chorobę dzieciom. Ryzyko odziedziczenia cukrzycy typu 1 wynosi:
ok. 2 proc., gdy cukrzycę ma matka dziecka;
ok. 13 proc., gdy cukrzycę zdiagnozowano u matki przed 8 rokiem życia;
ok. 6 proc. dzieci rozwinie cukrzycę przed 20 rokiem życia, gdy cukrzycę ma ojciec;
ok. 30 proc., gdy oboje rodziców choruje na cukrzycę typu 1.
W leczeniu cukrzycy bardzo ważna jest dieta, ponieważ trzeba kontrolować poziom glukozy.
Dieta w cukrzycy typu 1 oparta jest na kontrolowaniu ilości i wartości kalorycznej każdego składnika, ale też ważne jest dostosowanie węglowodanów do zażywanej insuliny.
Niestety nie wystarczy samodzielnie liczyć kalorii i jeść potrawy niskokaloryczne. Najczęściej dieta dla cukrzyka typu 1 układana jest przez diabetyka i dietetyka, a potem kontynuowana już samodzielnie.
Sprawdź: Cukrzyca – jak się przed nią uchronić?
Cukrzyca typu 1 nie jest dziedziczna, ale można odziedziczyć predyspozycje do tej choroby. Niestety na razie nie istnieją środki zapobiegawcze, ale ważne jest, aby dbać o odporność organizmu oraz prawidłową dietę, by ciało pozostawało zdrowe.
W leczeniu cukrzycy typu 1 ważna jest kontrola stężenia glukozy we krwi i utrzymywanie go na właściwym poziomie. Potrzebne jest też podawanie insuliny, ponieważ organizm sam jej nie produkuje w wystarczającej ilości.
Niestety jest to choroba nieuleczalna i chory będzie musiał pozostawać na diecie i przyjmować insulinę do końca życia.
Obecnie za najskuteczniejszą uważa się intensywną czynnościową insulinoterapię, która naśladuje działanie trzustki u osoby zdrowej. Oznacza to całodobowe, powolne wydzielanie małych ilości insuliny, które pozwalają na utrzymanie glukozy na odpowiednim poziomie.
Osoba z cukrzycą myśli za swoją trzustkę i ustala podawaną dawkę insuliny. Wysokość dawki bazowej dla insuliny ustala lekarz. Jest to dawka, która działa przez cały dzień. Pacjent musi sam decydować o wysokości dawki insuliny podawanej w okolicach planowanego posiłku. Wszystko zależy od tego, co planuje zjeść.
Insulina podawana jest przez cały dzień, za pomocą stałego wlewu podskórnego dzięki osobistej pompie insulinowej.
Sprawdź: Dieta, która może cofnąć cukrzycę typu 2. Zrewolucjonizuje leczenie?
Nie ma obecnie badań przesiewowych, aby wykryć osoby z predyspozycjami do rozwoju cukrzycy typu 1. Profil genetyczny można wykryć za pomocą drogich badań genetycznych, jednak nawet one nie dają pewności, że choroba u danej osoby się rozwinie w przyszłości.
Każdego roku na cukrzycę typu 1 choruje maksymalnie kilkanaście osób na 100 tys. Jeżeli w rodzinie pojawiają się przypadki cukrzycy typu 1, ryzyko jej rozwoju może wynosić nawet 10 proc. w przypadku rodzeństwa. Natomiast u osób w grupie ryzyka, jeżeli wykryje się określony wariant w układzie zgodności tkankowej HLA, ryzyko wzrasta do 50-80 proc.
Naukowcy prowadzą obecnie badania nad sposobem zahamowania procesu niszczenia komórek beta i ich częściową regeneracją. Na ich wyniki trzeba jednak jeszcze poczekać. Należy jednak pamiętać, że w rozwoju cukrzycy ogromną rolę odgrywają czynniki środowiskowe, dlatego też profilaktyka cukrzycy typu 1 może polegać np. na:
unikaniu infekcji ograniczając kontakty z patogenami;
karmieniu dziecka piersią;
suplementacji witaminy D3;
prowadzeniu zdrowego stylu życia ze zdrową dietą i odpowiednim poziomem aktywności fizycznej.
Sprawdź: Nowy rodzaj cukrzycy? Co trzeba wiedzieć o cukrzycy typu 3?
Gdy u chorego zdiagnozuje się cukrzycę typu 1, otrzymuje on skierowanie do szpitala.
Ma to na celu ocenę stanu klinicznego i przeprowadzenie badań, aby lekarz mógł stwierdzić ewentualny rozwój kwasicy ketonowej. Jeżeli do tego dojdzie, konieczne jest wprowadzenie intensywniejszego leczenia.
Oznacza to, że oprócz insuliny, będą również podawane duże ilości wody drogą dożylną. Leczenie jest kontynuowane przez 1-3 dni.
Jeżeli u chorego nie doszło do rozwoju kwasicy ketonowej, podaje się mu zaraz po przyjęciu na oddział podskórnie insulinę. Lekarz zaleci również picie dużej ilości wody ze względu na obecność acetonu w moczu.
W trakcie pobytu pacjent otrzyma również instrukcje dotyczące samodzielnego podawania insuliny i pomiaru poziomu glukozy we krwi za pomocą glukometru.
O cukrzycy krąży wiele mitów. Jak jest naprawdę?
W procesie leczenia cukrzycy typu 1 bardzo ważną rolę odgrywa edukacja. Jeżeli na początku leczenia trafiamy na oddział internistyczny, warto udać do ośrodka wyspecjalizowanego na cykl edukacyjny. Należy również koniecznie poprosić o skierowanie lekarza rodzinnego lub swojego diabetologa.
Oprócz wiedzy zyskujemy również nowe znajomości z osobami, które borykają się z tymi samymi problemami, co my. Zdobędziemy ogrom wiedzy dotyczącej zasad podawania insuliny, intensywnego i skutecznego leczenia cukrzycy i radzenia sobie w normalnym życiu i różnych szczególnych sytuacjach, jak ciąża, czy inna poważna choroba. Dalsze leczenie wymaga opieki lekarza diabetologa.
Zapisując się do poradni diabetologicznej, będziemy mogli korzystać z pomocy diabetologa, pielęgniarki edukacyjnej, dietetyka, a w niektórych placówkach również psychologa. Cukrzyca typu 1 wymaga stałego poszerzania wiedzy, ponieważ codzienność będzie wymagała od chorego podejmowania wielu ważnych decyzji samodzielnie.
Treści z serwisu medonet.pl mają na celu polepszenie, a nie zastąpienie, kontaktu pomiędzy Użytkownikiem Serwisu a jego lekarzem. Serwis ma z założenia charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny.
Przed zastosowaniem się do porad z zakresu wiedzy specjalistycznej, w szczególności medycznych, zawartych w naszym Serwisie należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem. Administrator nie ponosi żadnych konsekwencji wynikających z wykorzystania informacji zawartych w Serwisie.
Potrzebujesz konsultacji lekarskiej lub e-recepty? Wejdź na halodoctor.pl, gdzie uzyskasz pomoc online – szybko, bezpiecznie i bez wychodzenia z domu.
- cukrzyca
- cukrzyca typu 1
- diabetycy
- choroby
- niski poziom cukru
Właściwe rozpoznanie typu choroby umożliwia zastosowanie optymalnego leczenia
Co odróżnia cukrzycę typu 1 od cukrzycy typu 2?
Główną przyczyną rozwoju cukrzycy typu 1 jest niszczenie komórek β wysp trzustki w przebiegu procesu autoimmunologicznego (typ 1A). W części przypadków etiologia choroby nie jest znana i określa się ją jako formę idiopatyczną cukrzycy (typ 1B).
Stwierdzono, że występowanie cukrzycy typu 1 o podłożu autoimmunologicznym prawdopodobnie jest związane z predyspozycją genetyczną oraz wpływem różnych czynników środowiskowych (głównie wirusy, białka pokarmowe, toksyny, stres, a także bakterie oraz grzyby).
W przypadku występowania predyspozycji genetycznej czynniki środowiskowe powodują uszkodzenie komórek β wysp trzustki i upośledzenie wydzielania insuliny. W procesie tym biorą udział czynniki komórkowe i humoralne, a sam proces może mieć charakter gwałtowny lub powolny.
Szybko postępujący proces destrukcji komórek β obserwuje się zazwyczaj u dzieci, chociaż niekiedy występuje również u osób dorosłych. Istotne jest to, że większość przypadków cukrzycy typu 1 występuje przed 30. r.ż. (najczęściej 10.–15. r.ż.
) i charakteryzuje się występowaniem we krwi pacjenta wykładników procesu autoimmunologicznego (autoprzeciwciał), a metodą leczenia z wyboru od momentu rozpoznania choroby jest insulinoterapia.
Cukrzyca typu 2 natomiast jest chorobą metaboliczną, która charakteryzuje się wysokim stężeniem glukozy we krwi, opornością na insulinę i względnym niedoborem insuliny.
Wyróżnia się dwie przyczyny cukrzycy typu 2: jedna to upośledzenie wydzielania insuliny, na które wpływ mają czynniki genetyczne, druga to oporność na działanie insuliny (insulinooporność), której przyczyną mogą być zarówno czynniki genetyczne, jak i otyłość.
Tryb życia jest istotną przyczyną rozwoju tego typu cukrzycy, do której mogą doprowadzić m.in.: zwiększona masa ciała (otyłość i nadwaga), brak aktywności fizycznej, złe nawyki żywieniowe, stres oraz urbanizacja. Cukrzyca typu 2 występuje głównie u osób >45. r.ż.
, niestety w ostatnim dziesięcioleciu stwierdzono wyraźne obniżenie wieku pacjentów z tym typem cukrzycy, co prawdopodobnie wiąże się ze zmianami w trybie życia, zwłaszcza osób młodych. Inne, w porównaniu do cukrzycy typu 1, jest też podejście do schematu leczenia cukrzycy typu 2, które polega głównie na zmianie trybu życia.
W przypadku braku skuteczności tego typu postępowania włączane jest leczenie farmakologiczne – z reguły są to leki doustne przeciwcukrzycowe wpływające na poziom wydzielanej insuliny lub zmniejszające insulinooporność. Insulinoterapia jest stosowana w przypadku wyczerpania się rezerwy trzustkowej lub braku skuteczności wcześniej zastosowanej terapii.
Czym jest LADA?
Określenie „cukrzyca typu LADA” (Latent Autoimmune Diabetes of Adults) do terminologii medycznej wprowadzono w latach 90. XX w. W chwili obecnej cukrzycę typu LADA określa się jako cukrzycę typu 1 o powolnym przebiegu.
Choroba ta może wystąpić w każdym wieku, na ogół występuje jednak >30. r.ż. (najczęściej między 40. a 50. r.ż.).
W odróżnieniu od cukrzycy typu 1, w której objawy pojawiają się nagle, cukrzyca typu LADA rozwija się latami, a stężenie glukozy we krwi zwiększa się stopniowo.
Chorzy na ten typ cukrzycy mają z reguły prawidłową masę ciała, nie mają wywiadu rodzinnego w kierunku cukrzycy, często chorują na inną chorobę o podłożu autoimmunologicznym (celiakię, choroby tarczycy) i stwierdza się u nich obecność markerów reakcji autoimmunologicznej.
Jaką rolę w diagnostyce cukrzycy typu 1 pełni oznaczanie autoprzeciwciał? Które z nich najczęściej są badane?
Autoimmunologiczny charakter cukrzycy typu 1 oraz cukrzycy typu LADA nie budzi obecnie żadnych wątpliwości. Potwierdza to obecność specyficznych autoprzeciwciał w obydwu typach schorzenia.
W przypadku cukrzycy typu 1 u około 90% pacjentów stwierdza się obecność przynajmniej jednego rodzaju przeciwciał przeciwko antygenom komórek β wysp trzustki, a stwierdzenie ich obecności u pacjenta bez objawów klinicznych cukrzycy zwiększa w sposób istotny ryzyko rozwoju tej choroby.
Uważa się, że autoprzeciwciała charakterystyczne dla cukrzycy mogą być wykrywane miesiące, a nawet lata przed ujawnieniem się choroby.
Spośród autoprzeciwciał towarzyszących zaburzeniom gospodarki węglowodanowej istotne znaczenie diagnostyczne wydają się mieć przede wszystkim przeciwciała przeciwko dekarboksylazie kwasu glutaminowego (GAD), a ich obecność stwierdza się u 70–80% chorych z cukrzycą typu 1 i mają one wysoką wartość predykcyjną rozwoju tego schorzenia, zwłaszcza u krewnych 1° pacjentów z rozpoznaną cukrzycą.
Kolejnym istotnym parametrem obserwowanym w cukrzycy typu 1 są przeciwciała przeciwko fosfatazie tyrozynowej (IA-2), które stwierdza się u 30–50% osób w momencie rozpoznania choroby. Parametr ten, podobnie jak GAD, stanowi wskaźnik bardzo wysokiego ryzyka zachorowania na cukrzycę typu 1, a ich pojawienie się świadczy o szybkim ujawnieniu się choroby.
Przeciwciała przeciw wyspom trzustki (ICA) w przypadku nowo rozpoznanej cukrzycy typu 1, zwłaszcza u dzieci, obecne są u 80–90% pacjentów.
ICA złożone są z kilku przeciwciał rozpoznających określone antygeny wyspowe, w tym także GAD i IA-2.
Ich wykrycie u krewnych 1° pacjentów z cukrzycą typu 1 wskazuje na istotne ryzyko rozwoju tej choroby, a ryzyko to jest większe niż w przypadku obecności tylko GAD lub IA-2.
Przeciwciała przeciwko insulinie (IAA) są wykrywane głównie u dzieci (50–70%). W późniejszym wieku częstość ich występowania wyraźnie spada i wynosi jedynie 20–30%. U osób, u których rozpoczęto terapię insuliną, obserwuje się wytwarzanie przeciwciał przeciwko insulinie egzogennej. Dlatego też nie zaleca się ich oznaczania w trakcie insulinoterapii.
Autoprzeciwciała skierowane przeciwko antygenom transportera cynku 8 (ZnT8) udokumentowano w 2007 roku. Są one stosunkowo nowym dodatkiem do panelu badań w diagnostyce cukrzycy. Wiadomo, że przeciwciała te występują u około 65% osób z nowo rozpoznaną cukrzycą typu 1.
Oznaczanie przeciwciał przeciwko antygenom wysp trzustki ma szczególne znaczenie w różnicowaniu typu 1 i 2 cukrzycy, a tym samym w podjęciu właściwej terapii. Znaczenie ich oznaczania podnosi fakt wzrastającej liczby otyłych dzieci oraz występowanie u nich wolno rozwijającej się cukrzycy o podłożu autoimmunologicznym.
Czy oznaczenie specyficznych dla cukrzycy typu 1 autoprzeciwciał można wykonać u pacjenta w każdym wieku?
Nie budzi wątpliwości konieczność oznaczenia specyficznych dla cukrzycy typu 1 autoprzeciwciał w przypadku, gdy:
Cukrzyca typu 1 może objawić się w dorosłości. Sprawdź, czym jest cukrzyca typu LADA
Cukrzyca typu 1 kojarzy się z dziećmi i młodzieżą. Uważa się bowiem, że cukrzyca typu 1 ujawnia się już na wczesnym etapie życia człowieka. Tak jednak nie musi być.
Cukrzyca LADA to późno ujawniająca się cukrzyca typu 1. Diagnozuje się ją u osób dorosłych, nie u dzieci.
To podstępny typ cukrzycy, który rozwija się latami, stężenie glukozy zwiększa się stopniowo, a objawy ujawniają się po długim czasie trwania choroby.
Cukrzyca LADA (autoimmunologiczna cukrzyca dorosłych) to rodzaj cukrzycy typu pierwszego, który charakteryzuje się późnym ujawnieniem się cukrzycy typu 1 u dorosłych, a nie jak to zwykle ma miejsce u dzieci. Cukrzyca typu LADA może wystąpić w każdym wieku, ale zwykle występuje pomiędzy 30. a 70. rokiem życia.
Czym różni się klasyczna postać cukrzycy typu 1 i cukrzyca typu LADA? W przypadku cukrzycy typu 1, objawy pojawiają się nagle, natomiast cukrzyca typu LADA rozwija się latami, a stężenie glukozy we krwi zwiększa się stopniowo.
Skrót LADA pochodzi od angielskiej nazwy ,,latent autoimmune diabetes in adults'', co oznacza późno ujawniającą się cukrzycę typu 1 u dorosłych.
Dominującą rolę w rozwoju cukrzycy typu LADA odgrywa powolny autoimmunologiczny naciek zapalny wysp trzustkowych, powodujący dysfunkcję wydzielających insulinę komórek β. Proces ten postępuje stopniowo, powoli, rozwija się latami, dlatego LADA ujawnia się w późniejszym wieku i przebiega inaczej niż cukrzyca typu 1.
Niestety, dokładna przyczyna powolnego autoimmunologicznego uszkodzenia wysp trzustkowych nie jest znana. Wiadomo jednak, że istotną rolę mogą odgrywać genetyczne, immunologiczne i środowiskowe.
Cukrzyca typu LADA: objawy
- Cukrzycę LADA zwykle rozpoznaje się przypadkowo podczas rutynowych badań okresowych, co jest często dużym zdziwieniem dla pacjenta.
- Chorzy na cukrzycę typu LADA najczęściej nie mają żadnych podejrzeń co do swojego stanu zdrowia, bo mają prawidłową masę ciała lub lekką nadwagę i nie mają wywiadu rodzinnego w kierunku cukrzycy, choć często chorują na inną chorobę o podłożu autoimmunologicznym, na przykład nadczynność lub niedoczynność tarczycy.
- W przypadku cukrzycy LADA stężenie glukozy we krwi zwiększa się stopniowo, a chorzy na ten typ cukrzycy narażeni są na powikłania związane z wysokim poziomem glukozy we krwi tak samo, jak chorzy na inne typy cukrzycy.
Cukrzyca typu LADA: badania
Cukrzycę LADA można zdiagnozować po oznaczeniu stężenia peptydu C na czczo i po podaniu glukagonu dożylnie: w przebiegu cukrzycy LADA stężenie peptydu jest małe, bez zwiększenia po podaniu glukagonu. Oznacza się również przeciwciała anty-GAD (przeciw dekarboksylazie kwasu glutaminowego) we krwi.
Cukrzyca typu LADA: leczenie
Ponieważ w przebiegu cukrzycy LADA dochodzi do stopniowego niszczenia komórek typu β przez przeciwciała, co powoduje ich destrukcję i zmniejszenie wydzielania przez nie insuliny, jedyną metodą leczenia cukrzycy LADA jest podawanie insuliny i dieta cukrzycowa.
Powyższa porada nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku jakichkolwiek problemów ze zdrowiem należy skonsultować się z lekarzem.
Źródło: mp.pl; podyplomie.pl