epidemia XXI wiekuhipoteza higieniczna
Określenie „alergia” ma zaledwie 100 lat i oznacza „zmienioną reakcję układu immunologicznego”. Układ immunologiczny, jest częścią naszego systemu obronnego (odpornościowego), który chroni organizm przed działaniem szkodliwych czynników zewnętrznych takich jak bakterie, wirusy, pasożyty. Jeśli dochodzi do kontaktu z takim czynnikiem, uruchamiana jest odpowiedź immunologiczna, która co do zasady jest reakcją pożądaną i pozwala nam między innymi zwalczyć infekcję. Odpowiedź immunologiczna jest związana z wystąpieniem nieprzyjemnych dla chorego objawów zapalnych takich jak gorączka, ból, obrzęk. Jednak u niektórych osób odpowiedź immunologiczna pojawia się także w odpowiedzi na kontakt z substancją, która dla innych osób jest obojętna, nieszkodliwa. Mówimy wtedy o alergii na określoną substancję. Substancja wywołująca reakcję alergiczną to alergen.
Z pojęciem alergii związany jest termin atopia. Atopia jest genetycznie uwarunkowaną, wrodzoną skłonnością organizmu do występowania nieprawidłowej reakcji immunologicznej.
Podstawą takiej reakcji jest produkcja przeciwciał – immunoglobulin IgE, jako odpowiedzi na kontakt z alergenem.
Przeciwciała IgE po połączeniu z alergenem wywołują szereg skomplikowanych reakcji, a w efekcie końcowym powodują wystąpienie objawów chorobowych.
Dobrym przykładem jest alergia na alergeny pyłku roślin. U większości osób spacer po kwitnącej i pylącej łące nie wywołuje żadnych objawów chorobowych. Inaczej jest z osobą cierpiącą na alergię na pyłek traw.
U osoby uczulonej na alergeny pyłku traw w czasie spaceru pojawi się kichanie, katar, zaczerwienienie spojówek i łzawienie oczu, a u niektórych trudności w oddychaniu, czyli typowe miejscowe i uogólnione objawy chorobowe, charakterystyczne dla alergicznego nieżytu nosa.
Alergia – epidemia XXI wieku
Alergia określana jest często jako epidemia XX i XXI wieku, chociaż choroby alergiczne są znane człowiekowi od zawsze.
„Katar sienny”, „katar letni”, „gorączka sienna” to określenia używane od zawsze w kontekście dolegliwości spowodowanych „wyziewami ze świeżego siana”, które są znane tysiącom osób uczulonych na pyłek roślin.
Istotnie, od lat 50 ubiegłego wieku częstość zachorowań na choroby alergiczne znacząco wzrosła, szczególnie w krajach wysoko uprzemysłowionych.
Dlaczego tak się dzieje? Jest wiele przyczyn:
- Wystąpienie choroby alergicznej zależy od genetycznych skłonności. Jeżeli jedno lub oboje rodziców cierpią na alergię, to ryzyko wystąpienia alergii u dziecka jest 2 do 4 razy większe niż u dziecka, którego rodzice nie chorują.
- Dziecko dziedziczy nie tylko skłonność do alergii, ale także ciężkość przebiegu choroby.
- Przy istniejącej wrodzonej skłonności do alergii ważne jest kiedy i w jaki sposób dochodzi do kontaktu z alergenem, czyli z czynnikiem wywołującym objawy choroby alergicznej.
Przeprowadzono szereg badań w celu wytłumaczenia dlaczego wzrost dobrobytu w krajach uprzemysłowionych i upowszechnienie „zachodniego stylu życia” spowodowały tak duży przyrost zachorowań na choroby alergiczne. Badania pozwoliły na sformułowanie ciekawych wniosków:
- Stwierdzono, że wczesne podawanie mleka krowiego zwiększa częstość wystąpienia alergii pokarmowej i atopowego zapalenia skóry. W latach 50. i 60-tych XX wieku panowała jednocześnie moda na „nie-karmienie piersią” i moda na powszechne stosowanie odżywek z mleka krowiego w żywieniu niemowląt, stąd „epidemia alergii pokarmowych”.
- U dzieci wczesny kontakt z alergenami pochodzącymi od roztoczy powoduje nawet dziesięciokrotne zwiększenie ryzyka zachorowania na astmę. Roztocze to pasożyty powszechnie bytujące w kurzu domowym, dywanach, meblach tapicerowanych i tkaninach.
- Narażenie na dym tytoniowy jest udowodnionym czynnikiem ryzyka rozwoju alergii, a publiczne palenie tytoniu, w tym palenie przez kobiety, stało się normą społeczną dopiero w latach 60 ubiegłego wieku.
- Zaobserwowano, że występowanie alergii jest nieco wyższe w miastach niż na terenach wiejskich za co mogłyby odpowiadać przemysłowe i komunikacyjne zanieczyszczenia powietrza.
- Bliski kontakt człowieka z ogromną ilością różnych i wciąż nowych substancji chemicznych, zarówno w żywności jak i bezpośrednim otoczeniu (barwniki, konserwanty, stabilizatory, jako dodatki do kosmetyków, tkanin, przedmiotów codziennego użytku) może być przyczyną alergii.
Hipoteza Higieniczna: alergia – „choroba czystych rąk”
Stwierdzono, że wraz ze wzrostem zamożności zdecydowanie poprawił się stan higieny i zmalała liczba zakażeń u małych dzieci, ale równocześnie ilość zachorowań na choroby alergiczne, a szczególnie astmę, wzrosła.
Starano się wytłumaczyć dlaczego u dzieci, pochodzących z rodzin wielodzietnych, w gorszych warunkach mieszkaniowych, przebywających w żłobkach i przedszkolach, choroby alergiczne występowały rzadziej niż u „bogatych jedynaków wychowywanych w sterylnych warunkach”.
W latach 80 ubiegłego wieku powstała „hipoteza higieniczna” twierdząca, że jeżeli małe dziecko częściej choruje na infekcje bakteryjne, wirusowe czy pasożytnicze, to jego układ immunologiczny (odpornościowy) jest pobudzany w taki sposób, że zmniejsza się ryzyko wystąpienia chorób alergicznych w przyszłości.
Innymi słowy hipoteza higieniczna zakłada, że wysoki poziom higieny oraz mniejsze narażenie na zakażenia pasożytnicze, bakteryjne i niektóre wirusowe powodują, iż nasz układ immunologiczny pozbawiony treningu szuka wroga w postaci występujących naturalnie w naszym otoczeniu alergenów.
Praktyczne znaczenie hipotezy higienicznej jest ograniczone, szczególnie w stosunku do alergii górnych dróg oddechowych, w tym astmy, gdzie powtarzające się infekcje są dodatkowym czynnikiem ryzyka rozwoju astmy u dzieci.
Hipoteza higieniczna nie może być pretekstem do obniżenia standardów higieny w opiece nad dzieckiem. Najlepszym podsumowaniem hipotezy alergicznej jest banalne stwierdzenie, że „przesada jest niezdrowa w każdą stronę”.
Autor dr Barbara Piękosz-Orzechowska
Piśmiennictwo:
- Emeryk A, Bręborowicz A, Lis G. Astma i choroby obturacyjne oskrzeli u dzieci. Elsevier Urban&Partner, Wrocław 2010.
- Małolepszy J. Choroby alergiczne i astma. Volumed, Wrocław 1996
- Mygind N, Dahl R, Pedersen S, Thestrup-Pedersen K. Alergologia. Urban&Partner, Wrocław, 1998.
Alergia – Genetyka czy Psychika? Dlaczego nas spotyka i jak sobie z nią radzić – Poradnik
Zapisz się do naszego newslettera i nie przegap promocji, nowości lub wyprzedaży!
Układ immunologiczny (odpornościowy) odpowiada za obronę wewnętrzną organizmu przed zagrożeniem w postaci patogenów, toksyn czy pasożytów poprzez:
- podnoszenie temperatury,
- produkcję wyspecjalizowanych komórek żernych i neutralizujących,
- pobudzanie mechanizmów oczyszczających,
które mają za zadanie osłabić i jak najszybciej usunąć przeciwnika.
Niekiedy jednak obrona ta może osiągać zbyt duże nasilenie, nieadekwatne do rzeczywistego zagrożenia i w taki właśnie sposób powstają choroby autoimmunologiczne w tym alergia.Zachorowalność na astmę i choroby alergiczne w przeciągu kilkudziesięciu lat zwiększyła się znacząco na całym świecie i wciąż rośnie.Przyczyny tego zjawiska mimo wielu badań wciąż nie są w pełni poznane.
Chorób autoimmunologicznych wciąż przybywa, a ich przebieg jest co raz intensywniejszy.
Naukowcy zgodnie twierdzą, że to zjawisko ma związek z coraz większą sterylnością otoczenia, w którym ludzie częściej mają styczność z chemikaliami niż mikrobami.
W takiej sytuacji układ immunologiczny nie wzmacnia się, a organizm staje się co raz bardziej zatruty poprzez chemię, leki i metale ciężkie.
- Oprócz tego gwałtowna urbanizacja, ograniczająca możliwości kontaktu z naturą zmniejsza możliwości samo naprawcze organizmu.
- Ciekawy jest też fakt, że alergia zaliczana jest do chorób psychosomatycznych i jeżeli leczenie farmakologiczne nie przynosi zadowalających rezultatów można przypuszczać, że u podnóża choroby stoją emocje.
- Badania, pokazują, że w narkozie, gdy wyłączona jest świadomość, alergie nie występują, a objawy alergiczne może wywołać już samo zdjęcie kota,a nie bezpośredni kontakt ze zwierzęciem.
- Znanych jest wiele przykładów wyleczenia alergii poprzez:
W obliczu takich informacji jasne staje się, że alergia to proces bardziej złożony niż mogłoby się wydawać, a metody uwalniania emocji, mogą stanowić skuteczny środek przeciwdziałania chorobom autoimmunologicznym.
- zmianę trybu życia,
- przeprowadzkę to innego miasta, kraju,
- zmianę klimatu,
- uwolnienie się od toksycznych ludzi,
- nową miłość.
Definicja: Alergia / Atopia / Nietolerancja / Nadwrażliwość
Zanim przejdziemy konkretnie do tematu, zatrzymajmy się na chwilę przy znaczeniu powyższych słów, które często stosowane zamiennie, niekoniecznie oznaczają to samo.
Alergia -jest nieprawidłową, nadmierną reakcją organizmu na bodźce lub substancje zwane alergenami, które w normalnych warunkach nie są szkodliwe.
Takie czynniki zostają rozpoznane przez układ immunologiczny jako potencjalnie niebezpieczne i wywołują odpowiedź w celu ich wyeliminowania, co prowadzi do powstania stanu zapalnego i uszkodzenia tkanek, zapoczątkowując proces chorobowy.
Atopia – jest genetyczną predyspozycją do rozwoju nadwrażliwości na powszechnie występujące alergeny. Już niewielka ilość tych substancji jest w stanie wywołać gwałtowną reakcję zapalną w wyniku wytwarzania nadmiernej ilości immunoglobulin E(IgE).
Nietolerancja pokarmowa – reakcja organizmu bez stymulacji systemu odpornościowego, jak np. biegunka, wymioty, wzdęcia, ból brzucha, mdłości po spożyciu konkretnego składnika pokarmowego. Najbardziej popularna jest nietolerancja laktozy, spowodowana niedostateczna ilością enzymu (laktazy) trawiącego ten cukier.
Nadwrażliwość pokarmowa – nieprawidłowa reakcja organizmu na pokarmy, które dla zdrowych osób nie są szkodliwe obejmuje zarówno nietolerancję jak i alergie pokarmową.
Najpopularniejsze schorzenia alergiczne
Alergiczny nieżyt nosa – występuje u ok 25% populacji, a populacja ludzi dotkniętych tym schorzeniem stale rośnie. Jest następstwem stanu zapalnego błony śluzowej nosa w wyniku działania przeciwciał IgE.
Alergiczny nieżyt nosa należy do czynników rozwoju astmy.
Nasilenie reakcji alergicznej w konsekwencji może prowadzić do zapalenia błony śluzowej nosa i zatok obocznych, powodując nieprzyjemne i długotrwale utrzymujące się bóle głowy w okolicy czołowej, ucisk, zaburzenia widzenia, a nawet migreny. Czasami niezbędna staje się interwencja chirurgiczna.
Alergiczne zapalenie spojówek – w zależności od stopnia nasilenia reakcji organizmu, objawia się:
- łzawieniem,
- suchością gałki ocznej,
- zaczerwienieniem i swędzeniem, oka i jego okolicy,
- zapalenia spojówki i rogówki.
- Konsekwencją silnej i długotrwałej reakcji alergicznej, może być uszkodzenie gałki ocznej, a nawet utrata wzroku.
- Astma – to przewlekłe i bardzo niebezpieczne schorzenie dróg oddechowych o charakterze zapalnym, powiązane z różnymi zmianami strukturalnymi, występującymi u dzieci i dorosłych w każdym wieku.
- Gwałtowny wzrost zachorowalności na astmę zaobserwowano na początku lat 60 w „wysterylizowanych” krajach całego świata, gdzie nadmierna czystość spowodowała obniżenie progu pobudliwości układu immunologicznego.
W przebiegu choroby obserwuje się nadreaktywność i obturację oskrzeli pod wpływem czynnika drażniącego lub sytuacji o intensywnym ładunku emocjonalnym, które ustępują samoczynnie lub pod wpływem leczenia.Astma może w znaczący sposób zakłócać codzienną aktywność, zmniejszając jakość życia chorego, a niekontrolowana może być przyczyną śmierci. Aktualnie w leczeniu przewlekłej astmy nagminnie stosuje się wziewne kortykosteroidy, które są skuteczne w zwalczaniu objawów, ale jednocześnie osłabiają błony śluzowe układu oddechowego, zwiększając podatność na infekcje prowadzące do zapalenia oskrzeli oraz płuc.
Atopowe zapalenie skóry – nazywane niekiedy „astmą skóry” obejmuje charakterystyczne miejsca na ciele (zgięcia łokci i kolan, stopy, kark), niekiedy pojawiają się też swędzące pęcherzyki na dłoniach. To schorzenie często powiązane jest z astmą, a ich objawy występują na zasadzie sprzężenia zwrotnego, czyli gdy objawy astmy się nasilają to AZS przygasa i odwrotnie.
Atopowe zapalenie skóry jest często pierwszym objawem chorób z kręgu atopii u dzieci. Wczesna diagnoza i podjęcie leczenia może zwolnić lub zahamować „marsz atopowy” u dziecka.
„Marsz atopowy”:Faza 1: alergia na pokarmy,
Faza 2: niezdiagnozowana lub nieleczona alergia na pokarmy, przeradza się w atopowe zapalenie skóry,Faza 3: w okolicy 1 roku życia dziecka, pojawia się katar sienny,Faza 4: rozwój astmy.
Z czasem reakcja na alergeny pokarmowe wygasa, a zwiększa się wrażliwość na alergeny wziewne.
Anafilaksja (wstrząs anafilaktyczny) – jest to szybko postępująca i zagrażająca życiu reakcja, spowodowana nadwrażliwością organizmu na konkretny czynnik (składnik pokarmowy, lek, jad, substancje chemiczną, wydzielinę itp.). W takich przypadkach lekiem ratującym życie najczęściej jest adrenalina podawana w odpowiednich dawkach. Anafilaksja ma etiologię zarówno alergiczną, jak i niealergiczną.
Alergia pokarmowa – pojawia się po spożyciu konkretnego składnika pokarmowego nawet w śladowych ilościach, a do najczęstszych alergenów pokarmowych należą mleko, jajka, owoce morza, cytrusy, seler, zaś do najsilniejszych orzechy i soja.
Około 1/3 ludzi przypisuje sobie alergię na określony pokarm, ale prawdziwa uczulenie na pokarmy występuje u 4-8% dzieci i 2-4% osób dorosłych.
Niektóre produkty spożywcze mogą wywoływać pseudo alergię pokarmową:
- barwniki i konserwanty,
- nadmierne spożycie ryb oraz serów zawierających histaminę może skutkować pokrzywką, biegunką, zasłabnięciem,
- tyramina znajdująca się w czekoladzie i czerwonym mięsie może powodować kołatanie serca czy migrenę,
Przykładem alergii pokarmowej jest uczulenie na gluten, które przy nieodpowiedniej diecie, skutkuje uszkodzeniem jelit, zaburzeniami wchłaniania, a nawet podrażnieniem i stanami zapalnymi innych organów wewnętrznych w tym uszkodzeniem mózgu.
Alergie pokarmowe często krzyżują się z alergią wziewną lub kontaktową powodując swędzenie i grudkowate zmiany w jamie ustnej, np.:
- przy uczuleniu na brzozę, po zjedzeniu jabłka,
- przy uczuleniu na lateks, po zjedzeniu banana,
- przy alergii na olchę, po spożyciu pomidora.
Pokrzywka i obrzęk naczynioruchowy – charakteryzuje się występowaniem bąbli lub obrzękiem głębszych warstw skóry i błon śluzowych, do których powstania przyczynia się reakcja IgE – zależna, w której dochodzi do uwolnienia histaminy. Histamina jest główną przyczyną powstawania bąbli, zaczerwienienia, obrzęku i świądu skóry.
Alergia na leki – niepożądane reakcje lekowe występują u prawie 10% światowej populacji i u 20% pacjentów hospitalizowanych.
Nadwrażliwości na leki wywoływana jest głównie przez antybiotyki (penicylina, cefalosporyna i sulfonamidy) oraz kwas acetylosalicylowy (Aspiryna) i innych przeciwzapalnych leków niesteroidowych.
Nadwrażliwość na leki wiąże się z istotną umieralnością, może mieć ciężki przebieg i stanowić zagrożenie życia. Leki, mimo że często pomagają złagodzić pewne objawy, najczęściej nie likwidują przyczyny choroby lub złego samopoczucia.
Człowiek choruje z braku lub niewystarczającej dostępności potrzebnych składników odżywczych, witaminowych i mineralnych, spowodowanych niedostateczną podażą lub upośledzeniem ich wchłaniania, syntezy w wyniku zaburzeń emocjonalnych.Leki nie są w stanie zaspokoić tych potrzeb, dlatego najlepszym sposobem wyjścia z choroby jest:
- zmiana stylu życia, diety, otoczenia (nadmierny stres),
- odpowiednia suplementacja, która pomoże wyrównać powstałe niedobory składników niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu.
Alergia – aspekt psychologiczny
Według wiedzy medycznej „alergia jest przejawem zmienionej odporności, która skierowana jest przeciwko tkankom własnym organizmu, w wyniku typowej odpowiedzi immunologicznej.
”Większość substancji wywołujących alergie w normalnych warunkach, nie jest szkodliwa dla organizmu człowieka, natomiast pojawiająca się reakcja obronna jest całkowicie nieuzasadniona z punktu widzenia medycznego.
Integralną częścią alergii jest obrzęk, spowodowany wzrostem przepuszczalności naczyń krwionośnych wywoływanym przez histaminę, a nasilenie obrzęku zależy od ilości jej uwolnienia.
Z psychologicznego punktu widzenia, obrzęk umożliwia nabranie dystansu do wydarzenia, które wywołuje w nas ogromne emocje. Jest mechanizmem obronnym, który ma chronić organizm poprzez dostosowanie do codziennej rzeczywistości.
- Alergicy to osoby, które utraciły poczucie bezpieczeństwa w otaczającym świecie i poprzez modyfikację systemów odpornościowych, korzystają z obrony wewnętrznej.
- Elementem uruchamiającym alergię jest silne doświadczenie, które zaburzyło równowagę emocjonalną.
- To oznacza, że alergen jest niczym innym jak sygnałem, przypominającym wstrząs emocjonalny.
- Najczęściej są to sytuacje związane z rozłąką (utratą kontaktu):
Mechanizm wyparcia powoduje, zepchniecie sytuacji do poziomu nieświadomości, a jej ładunek zostaje skierowany na alergen, który pojawił się w tym czasie w otoczeniu, lub ma związek z sytuacją.Następnym razem kontakt z tym samym alergenem, uruchamia reakcję obronną, gdyż organizm kojarzy czynnik alergizujący ze stanem emocjonalnym, który poprzednio odczytał jako zagrażający bezpieczeństwu a nawet życiu.Tworzenie dystansu od alergenu poprzez wywoływanie obrzęku, jest tworzeniem dystansu między trudną emocją , aby uchronić się przed przeżywaniem cierpienia.
- śmierć bliskiej osoby,
- opuszczenie przez partnera,
- wyjazd z rodzinnego kraju za chlebem (rozłąka z rodziną),
- sytuacja, w której poczułaś/eś, że jesteś się mniej ważny dla kogoś niż wcześniej.
Powstawaniu alergii sprzyja poczucie bezsilności i może wynikać z osłabienia organizmu, przemęczenia w momencie kiedy wystąpiła stresująca sytuacja.
Można zatem przypuszczać, że gdybyśmy w danej sytuacji czuli się należycie chronieni (wypoczęci, pełni sił, silny, zdrowy organizm), bez problemu poradzilibyśmy sobie z daną sytuacją.
Dlaczego suplementacja może być pomocna w zapobieganiu, kontrolowaniu, a nawet pożegnaniu się z alergią?
Jeśli alergia wynika z poczucia utraty bezpieczeństwa, to suplementacja może być czynnikiem, który pozwoli przywrócić organizmowi prawidłową ochronę.
Jeśli Twoja dieta pozostawia wiele do życzenia, brakuje w niej podstawowych witamin i minerałów, a nawet składników odżywczych, Twój organizm staje się słaby i nie może się dostatecznie bronić.
Osłabiony organizm jest bezbronny wobec patogenów, pasożytów, a nawet wobec własnych komórek (bo jak wiadomo w organizmie cały czas tworzą się mutacje, które są nieustannie wychwytywane i niszczone). To co dzieje się z organizmem na poziomie fizjologicznym, powoli zaczyna przekładać się na nasz stan emocjonalny i odwrotnie.
Z tego względu celowana suplementacja może stać się pomocna w zapobieganiu alergii, poprzez wzmocnienie organizmu w codziennych sytuacjach zagrożenia i utraty bezpieczeństwa np.:
- stres w pracy,
- ochłodzenie związane z nadchodzącą jesienią, zimą,
- przemoknięcie,
- przypadkowe znalezienie się wśród ludzi chorych (obawa przed złapaniem infekcji).
Jeśli w tego typu sytuacjach wzmocnimy się od wewnątrz uderzeniową dawką witamin i minerałów, od których zależy prawidłowy przebieg procesów immunologicznych, możemy oczekiwać, że reakcja alergiczna zostanie wyciszona lub w ogóle nie nastąpi.Silny organizm bez problemu będzie mógł stanąć w obronie swojego bezpieczeństwa zarówno na poziomie fizjologicznym jak i emocjonalnym.
Najważniejsze witaminy i minerały biorące udział w reakcjach odpornościowych
Witamina D3Niedobór witamin D3 może mieć każdy niezależnie od wieku, płci, spożywanych pokarmów, zamieszkiwanej szerokości geograficznej.
Mimo, że witamina D3 nazywana jest witaminą słońca, to wbrew pozorom najczęstsze niedobory notuje się właśnie w krajach o największym stopniu nasłonecznienia.
Powodem takiej sytuacji jest barwnik melanina, znajdujący się w skórze człowieka, który ogranicza produkcję witaminy D3 w organizmie i dlatego osoby o ciemnej karnacji wytwarzają znacznie mniejsze ilości.
Pamiętajmy wobec tego aby opalać się z głową, bo tak naprawdę wystarczy 15 minut dziennej ekspozycji na słońce w momencie idealnego promieniowania (między godz. 11 a 13 w bezchmurny dzień) aby zapewnić odpowiednią dzienną dawkę witaminy D3.
W krajach północnych, gdzie dostęp do słońca jest różny w zależności od pór roku, ale też i kąt padania jego promieni jest niekorzystny, na poziom witaminy D3 pozytywnie wpływa wysokie spożycie tłuszczów zwierzęcych (głównie rybich) obfitujących w witaminę D3.
Od wielu lat stosuje się w tych krajach profilaktyczną suplementację jesienią i zimą, kiedy dzień jest bardzo krótki.
Witamina D3 jest odpowiedzialna za skuteczność procesów odpornościowych poprzez pobudzanie produkcji monocytów, które:
- przeobrażają się w makrofagi (komórki żerne) – odpowiedzialne za mechaniczny rozkład patogenów i oraz obumarłych komórek organizmu,
- pobudzają wytwarzanie interferonu – jest to najsilniejsza substancja przeciwwirusowa,
- aktywują limfocyty, odpowiedzialne za utrzymanie ochrony i tolerancji immunologicznej.
Jak wynika z powyższych informacji witamina D3 może znacząco wpływać na zwiększenie zdolności obronnych organizmu, więcej na ten temat przeczytasz na naszym Blogu w artykule, który w całości został poświęcony witaminie D3 >>>> link do artykułu
Alergia – najpowszechniejsza choroba cywilizacyjna. | NOVAMED.PL Hurtownia Sprzętu Medycznego
Na podstawie badań TNS OBOP z 2010 roku wiemy, iż w Polsce, w co trzecim domu jest alergik, blisko 75 % alergików to mieszkańcy miast i blisko 40% to ludzie młodzi miedzy 15-29 rokiem życia. Badania pokazują jednoznacznie, iż alergie są istotnym problemem medycznym oraz społeczno – ekonomicznym współczesnego świata.
Czym tak naprawdę jest alergia?
O alergii możemy mówić wówczas kiedy nasz układ immunologiczny mówiąc kolokwialnie jest chory, zachowuje się nieracjonalnie, pracuje zbyt aktywnie z szkodliwą nadgorliwością. W konsekwencji prowadzi do wystąpienia groźnych objawów.
Fizjologicznie zadaniem układu immunologicznego jest obrona organizmu przed atakiem wroga (zarazków, bakterii, wirusów). Kiedy do organizmu trafia obcy organizm – patogen, układ immunologiczny stara się go zniszczyć, tak by nie zagrażał nosicielowi.
Uruchomiony wówczas układ odpornościowy, rozpoczyna produkcję przeciwciał, których calem jest ,,zniszczenie wroga ''. W naszym organizmie powstaje szereg licznych komórek specjalizujących się w rozpoznaniu, zniszczeniu oraz zapamiętaniu patogenu.
Kiedy układ odpornościowy – immunologiczny pracuje bez zarzuceń organizm broni się sam przed różnymi chorobami np. przeziębieniem, jest to mechanizm jak najbardziej pożądany, wszak ochrania nas przed chorobami.
Jednak w przypadku alergii, układ immunologicznym ,,rozpoznaje i walczy '' nawet w przypadkach kiedy do organizmu dostają się nie groźne na dla zdrowia i życia substancje. Ujmując inaczej, nieprawidłowa reakcja układu immunologicznego powoduje błędnie rozpoznanie niegroźnej substancji, jako potencjalnego wroga i uruchamia cały system mechanizmów obronnych.
Alergen? A co to takiego?
Substancję, która wywołuje podobne zmiany w organizmie nazywamy alergenem. Alergen to związek chemiczny pochodzenie roślinnego (pyłek) czy zwierzęcego (roztocza). Alergeny możemy podzielić na:
- alergeny wziewne, przedostają się do organizmu poprzez oddychanie powietrzem w którym się znajdują się np: pyłki, kurz, roztocza, sierść zwierząt
- alergeny pokarmowe, trafiają do wnętrza człowieka wraz z pokarmem np. truskawki, cytrusy
- alergeny kontaktowe, które wywołują objawy choroby w przypadku zetknięcia się z naszym ciałem np.: lateks, metale, środki chemiczne wykorzystywane, ukąszenia owadów
- leki, w szczególności antybiotyki oraz związki wykorzystywane w anestezjologii
Objawy alergii
- przewlekły katar, zatkany nos, kichanie
- świąd, wysypkę zaczerwienienie
- nudności, ból brzucha
- łzawienie oczu, obrzęk spojówek
- przewlekły kaszel, trudność w oddychaniu, świsty, furczenia
Dlaczego chorujemy?
Obecnie wśród populacji na całym świecie obserwujemy duży wzrost zachorowań na podłożu alergicznym. Niewątpliwe zmieniający się współczesny świat przyczynia się do rozwoju zachorowań, często możemy potkać się z określeniem, iż alergia jest chorobą cywilizacyjną.
Zanieczyszczenia środowiska, urbanizacja oraz zmiana stylu życia wywołuje stały wzrost licznych otaczających nas alergenów w tym np. liczne pyły, gazy, nieczyszczona klimatyzacja, substancje chemiczne zawarte w środkach czystości, kosmetykach, przetworzona żywość, suche powietrze.
Odrębnym czynnikiem o dodatniej korelacji z wystąpieniem alergii jest obciążenie genetyczne.
Jak obronić się przed alergią ?
Jeśli lekarz zdiagnozował u nas reakcję alergiczną, bezwzględnie powinniśmy unikać szkodliwych alergenów. Stosować leki redukujące reakcje immunologiczne np. katar, kaszel.
Przestrzegać kalendarza pyleń, stosować się do zaleceń lekarza, nawet kiedy objawy alergii są mniej nasilone. Alergia jest chorobą przewlekłą, raz zaleczona nie daje stuprocentowej pewności, iż nie pojawi się w naszym organizmie ponownie.
Duże znaczenie w leczeniu odgrywa edukacja, jeśli wiemy co nam zagraża, co dzieję się w naszym organizmie i jak temu zapobiec, możemy skutecznie poprawić jakość naszego życia, nawet jeśli spędzimy je w towarzystwie choroby alergicznej.
W przypadku najmniejszy podejrzeń iż Ty, twoje dziecko bądź ktoś z twojego otocznia może być alergologiem, jak najszybciej skonsultuj się z lekarzem pierwszego kontaktu bądź alergologiem.
Przyczyny
Wiele osób cierpi na alergiczny nieżyt nosa, astmę alergiczną lub alergię pokarmową albo przynajmniej zna osoby z takimi dolegliwościami.
Choroby alergiczne należą obecnie do najczęściej występujących schorzeń w świecie zachodnim. Cierpi na alergie typu I cierpi aż do 20% światowej populacji, czyli w przybliżeniu 1,3 miliarda ludzi.
Występowanie choroby jest zróżnicowane, szczególnie w krajach uprzemysłowionych.
Ponad 50% Europejczyków ma skłonność do rozwoju reakcji alergicznych. W ostatnich dziesięcioleciach nasiliła się także tendencja pacjentów z alergicznym nieżytem nosa.
Dlaczego liczba alergików na całym świecie rośnie?
Wciąż trwają intensywne badania nad przyczynami silnego wzrostu zachorowań na choroby alergiczne. W tej dziedzinie badań przekonujących wyników można spodziewać się w ciągu najbliższych kilku lat. Możliwymi przyczynami są:
1. Zmiana warunków życia
Choroby alergiczne to choroby układu odpornościowego. Główną rolę odgrywają tu specjalne przeciwciała układu odpornościowego – swoiste IgE. Podstawową rolą IgE jest obrona przeciwpasożytnicza, tj. przed chorobami pasożytniczymi.
Jako że poprawa warunków higienicznych doprowadziła współcześnie do spadku chorób pasożytniczych, mówi się, że ta część naszego układu odpornościowego „nie ma już możliwości się wykazać”. Ponadto wykazano, że dzieci, których układy odpornościowe reagowały na konkretne patogeny – np.
drobnoustroje powodujące gruźlicę – rzadziej cierpiały na alergie.
2. Zmiana trybu życia
Pod uwagę bierze się również między innymi nasze nawyki żywieniowe. Żywność przyjeżdża dzisiaj do nas z całego świata. Nasz układ odpornościowy styka się więc z alergenami, które jeszcze 50 lat były nieznane na terenie Niemiec. Ponadto, spożycie niektórych tłuszczów przyswajanych z żywności wydaje się mieć wpływ na rozwój alergii.
Inne substancje, z którymi nie mieliśmy wcześniej kontaktu, znajdują coraz szersze zastosowanie w naszym codziennym życiu. Nowe dodatki do żywności, barwniki odzieży i leki to tylko niektóre przykłady. Szerokiemu zastosowaniu lateksu w medycynie (np. rękawiczki jednorazowe) towarzyszy wzrost alergii na lateks wśród pracowników służby zdrowia.
3. Wpływ środowiska
Wpływ środowiska może również odgrywać rolę w rosnącej liczbie chorób alergicznych. Chociaż wpływ różnych wskaźników zanieczyszczeń na rozwój alergii nie został jeszcze w pełni wyjaśniony, można dowieść, że na przykład cząsteczki sadzy z silników Diesla mogą przyczyniać się do rozwoju alergii.
Nie lekceważ alergii
Do pierwszych objawów alergii zalicza się nieżyt nosa, który jest dokuczliwy, ale w przypadku alergii na pyłki występuje tylko w okresie pylenia danej rośliny. Objawy można złagodzić poprzez przyjmowanie tak zwanych leków objawowych (np. antyhistaminowych), które nie leczą przyczyn alergii.
W przypadku braku leczenia przyczynowego alergicznego stanu zapalnego, choroba nasila się. W ciągu następnych kilku lat dolne drogi oddechowe atakowane są przez kolejne alergie lub stany zapalne, co prowadzi do astmy alergicznej.
Alergia na wdychane alergeny zawsze niesie ryzyko wystąpienia „marszu alergicznego”.
Oznacza to, że objawy w obrębie górnych dróg oddechowych (nosa i oczu) mogą z czasem przenieść się na dolne drogi oddechowe (oskrzela i płuca).
Efektem tego jest alergiczna astma oskrzelowa, która w ciągu 8 lat wystąpi u około 40% nieleczonych osób uczulonych na pyłki! Jej następstwem może być poważny uszczerbek na zdrowiu i niezdolność do wykonywania zawodu.
Nawet jeżeli dolegliwości wywoływane przez katar sienny na początku nie są poważne, i tak zaleca się konsultację z lekarzem doświadczonym w diagnostyce [Link do diagnostyki] i leczeniu [Link do leczenia] chorób alergicznych.
Udaj się do alergologa, nim będzie za późno
Choć leki objawowe, na przykład antyhistaminowe, mogą na krótszą metę złagodzić objawy alergii, nie zwalczają one jej przyczyny. Szczepionka przeciwko alergii (często nazywana immunoterapią alergenową lub odczulaniem) daje alergologowi możliwość leczenia [Link] alternatywną metodą alergii na przykład na pyłki i roztocza.
Powodzenie takiego leczenia uwarunkowane jest precyzyjną diagnozą [Link], w ramach której za pomocą różnych metod testowych jednoznacznie ustala się alergeny wywołujące alergię. Ponieważ diagnostyka często przypomina śledztwo i wymaga dużego doświadczenia, powinni się nią zajmować specjaliści.
Najbardziej drastyczną terapią jest oczywiście unikanie substancji alergizujących. W przypadkach, w których jest to praktycznie niewykonalne, np. alergie na pyłki, immunoterapia alergenowa może pomóc skutecznie i długoterminowo złagodzić objawy alergii oraz zapobiec wystąpieniu astmy alergicznej.
W przypadku pacjentów uczulonych na jad owadów (na przykład pszczoły lub osy), ten rodzaj leczenia może nawet uratować życie.
Badania naukowe wykazały również, że u pacjentów, którzy pomyślnie przeszli immunoterapię alergenową, nowe uczulenia występują rzadziej niż u alergików leczonych wyłącznie lekami objawowymi.
10 najczęstszych pytań i odpowiedzi na alergię. Ekspert radzi
Leki przeciwalergiczne Leki przeciwalergiczne do nosa Wapno na alergie Czym jest alergia, a czym marsz alergiczny? Jak pomóc cierpiącym na tą chorobę, kiedy odczulać, jak leczyć naturalnie? Na najczęstsze pytania czytelników odpowiada ekspert allecco.pl.
Na alergię cierpi nawet co trzecia osoba na świecie. Alergia to niewłaściwa odpowiedź ze strony układu odpornościowego na obce substancje, które dla zdrowych osób są zupełnie nieszkodliwe. Substancje te, zwane alergenami, po dostaniu się do organizmu alergika, wywołują cały łańcuch reakcji alergicznej. Układ immunologiczny błędnie traktuje te cząsteczki jako groźne i powoduje rozwój stanu zapalnego.
Objawy alergii zależą od rodzaju alergenu. Jeśli przyczyną dolegliwości są alergeny wziewne (takie jak pyłki lub roztocza kurzu domowego) objawy głównie dotyczą górnych dróg oddechowych. Najczęściej jest to katar, świąd nosa, kichanie, zatkany nos i duszność.
Wielu chorych skarży się również na łzawienie, pieczenie oczu, a także świąd i obrzęk powiek. Przy alergii pokarmowej typowe objawy to bóle brzucha, nudności, wymioty i biegunka. Przy alergenach kontaktowych, zmiany pojawiają się w miejscu kontaktu skóry z alergenem. Objawami alergii może być więc świąd, zaczerwienienie, wyprysk, a nawet swędzące pęcherze.
Trudno dokładnie określić, jakie czynniki powodują rozwój alergii. Wpływ mają na pewno geny. Jeśli jedno z rodziców jest alergikiem, dziecko ma ok. 40 procent szans na rozwój tej przypadłości.
Jeśli natomiast oboje rodziców choruje, ryzyko to rośnie do 70 procent. Wpływ na rozwój alergii może mieć też zanieczyszczenie środowiska, bierne lub czynne palenie tytoniu. Jedna z ostatnich teorii mówi również o tym, że bardziej zagrożone są dzieci, wychowywane w jak najbardziej sterylnych warunkach.
Jeśli zauważymy u siebie lub u dziecka wymienione wyżej objawy, mogące świadczyć o alergii, należy zgłosić się do lekarza rodzinnego, który następnie skieruje chorego do alergologa.
Specjalista przeprowadza dokładny wywiad, testy i badania, mające na celu określenie rodzaju alergenu. Mogą to być testy na alergię z krwi, popularne testy skórne lub chociażby testy prowokacyjne.
Alergia najczęściej trwa przez wiele lat, chociaż z biegiem czasu obserwuje się złagodzenie jej intensywności. Nie jest to jednak reguła i są chorzy, u których objawy z roku na rok się nasilają. Na choroby alergiczne zwykle chorują dzieci i młodzi dorośli. Alergia może również się zmieniać – pojawia się tzw. marsz alergiczny.
Jest to proces, podczas którego jedne objawy alergii są zastępowane innymi. W jego klasycznej postaci, u niemowląt pojawia się alergia pokarmowa i atopowe zmiany na skórze.
Z biegiem lat te dolegliwości ustępują, ale pojawia się alergiczny nieżyt nosa, a w następnej kolejności również astma.
Im wcześniej zaczniemy leczyć objawy alergii, tym większa szansa na to, że uda się uniknąć kolejnych etapów tego procesu.
Leczenie alergii opiera się na unikaniu alergenów, które wywołują nieprzyjemne dolegliwości i stosowaniu leków przeciwalergicznych. Innym sposobem leczenia jest również odczulanie chorego.
Dostępne są leki łagodzące objawy alergii bez recepty, np. Allegra lub Hitaxa Fast. W przypadku dolegliwości głównie ze strony oczu, można sięgnąć po krople z substancją przeciwalergiczną – Allergo-comod.
Jeśli natomiast pojawiło się swędzenie, zaczerwienienie skóry po kontakcie z jakimś alergenem (np. jadem owadów), możemy skorzystać z żelu Fenistil. Mocniejsze preparaty dostępne są na podstawie recepty lekarskiej.
Odczulanie to jedyna metoda leczenia alergii, która umożliwia wyleczenie z jej objawów lub chociaż ich znaczące złagodzenie. Niestety, nie może być stosowana w każdym przypadku. O podjęciu takiego sposobu terapii może zadecydować tylko alergolog.
Odczulanie zwykle trwa kilka lat – ok. 3-5. Najbardziej skuteczne jest u osób uczulonych na alergeny owadów, u cierpiących na katar sienny i całoroczny alergiczny nieżyt nosa.
W łagodzeniu objawów alergii pomóc może czarnuszka siewna. Dostępne badania pokazują, że regularnie stosowana pozwala znacznie zmniejszyć nasilenie dolegliwości występujących przy alergii.
Jest to roślina uznawana za bezpieczną, dlatego może być stosowana również u dzieci.
Przed jej użyciem warto skonsultować się z lekarzem, aby upewnić się, czy w danym przypadku czarnuszka na alergię może przynieść zdrowotne korzyści.
- Można kupić takie preparaty z tą rośliną jak Olej z czarnuszki egipskiej lub Czarnuszka w kapsułkach.
- Nie w każdym przypadku da się uniknąć alergii. Można jednak zmniejszyć szansę na jej pojawienie się przez:
- • karmienie dziecka wyłącznie mlekiem matki przez pierwsze sześć miesięcy życia;
- • dbanie o silny układ odpornościowy dziecka od pierwszych dni życia;
- • unikanie narażenia na dym papierosowy;
• unikanie kontaktu z czynnikami drażniącymi, np. zanieczyszczeniami środowiska.
Kto dla Was pisze?
Ekspert allecco.pl o sobie: Nazywam się Dominika Pagacz-Tokarek. Bycie farmaceutą to dla mnie nie tylko zawód, ale przede wszystkim możliwość niesienia pomocy innym w zakresie zdrowia. Aby robić to coraz lepiej, ciągle się uczę i doszkalam. W wolnym czasie czytam książki i układam puzzle. Lubię też aktywnie spędzać czas w gronie rodzinnym.
Artykuł nie stanowi porady medycznej, ani opinii farmaceuty lub dietetyka dostosowanej do indywidualnej sytuacji pytającego.
Uzyskane informacje stanowią jedynie generalne zalecenia, które nie mogą stanowić wyłącznej podstawy do stosowania określonej terapii, zmiany nawyków, dawkowania produktów leczniczych, itp.
Przed podjęciem jakichkolwiek działań mających wpływ na życie, zdrowie lub samopoczucie należy skontaktować się z lekarzem lub innym specjalistą, w celu otrzymania zindywidualizowanej porady.
Masz pytania? Napisz po bezpłatną poradę: [email protected]