Endoprotezoplastyka (alloplastyka) – co to jest i kiedy się wykonuje?

Zabieg wykorzystywany jest nie tylko wtedy, gdy naturalne struktury stawu kolanowego zużywają się wraz z wiekiem, ale również, gdy ulegną zniszczeniu w wyniku urazu. Niestety budowa stawu kolanowego temu sprzyja.

Kolano to największy staw w ludzkim organizmie, który łączy udo z podudziem. Pełni bardzo ważną funkcję, utrzymując ciężar całego ciała i stabilizując postawę, a także odpowiadając za ruch podczas wykonywania codziennych aktywności życiowych, czy uprawiania sportu.

Kolano jest stawem złożonym – zawiasowo obrotowym, na który składa się dużo różnych elementów m.in.: kości, łąkotki i więzadła, a całość otoczona jest torebką stawową.

W wyniku zwyrodnienia stawu kolanowego, o czym już wspominaliśmy, dochodzi do osłabienia struktur w kolanie i uszkodzenia chrząstki stawowej.

Endoproteza stawu kolanowego jest implantem wykonanym z przyjaznych dla organizmu biomateriałów, które są wszczepiane w miejsce zniszczonych tkanek stawowych. Wymiana stawu kolanowego odbywa się w przebiegu operacji zwanej endoprotezoplastyką.

Zastosowanie implantu ma na celu wypełnienie brakujących ubytków w powierzchni stawowej. W zależności od wielkości ubytków w chrząstce, wymiana zniszczonych elementów stawu jest całkowita lub połowicza.

Efektem jest przywrócenie prawidłowej funkcjonalności stawu kolanowego i zadbanie o właściwy poziom stabilizacji podczas poruszania się. Proteza kolana niestety nie jest wieczna.

Przewiduje się, że endoproteza kolana powinna służyć pacjentowi przez co najmniej 15 do 20 lat, natomiast jej rzeczywiste zużycie zależy od wielu czynników, jak: masa ciała, budowa anatomiczna pacjenta i użytkowania kończyny.

Kiedy konieczny jest zabieg endoprotezoplastyki kolana?

Różne choroby kolan, w tym zwyrodnienie stawu kolanowego, możemy leczyć w sposób nieinwazyjny, aby uniknąć operacji. Ortopeda może podać: blokadę dostawową (steryd z lekiem przeciwbólowym), osocze bogatopłytkowe (PRP), preparat Orthokine, kwas hialuronowy lub popularną glukozaminę i siarczan chondroityny.

Należy jednak pamiętać, że podane powyżej metody nie leczą w sposób bezpośredni przyczyny schorzenia, a spowalniają jego postęp. W bardziej zaawansowanych przypadkach to endoprotezoplastyka stawu kolanowego staje się rozwiązaniem dającym pacjentowi nadzieję na normalnie funkcjonowanie.

Choroba zwyrodnieniowa stawu kolanowego jest schorzeniem o etiologii wieloczynnikowej. Istnieją jednak różne okoliczności stanowiące czynniki sprzyjające jej powstawaniu jak np.

: styl życia lub pracy (długotrwałe przebywanie w pozycji stojącej z dużym obciążaniem nóg) lub przebyte urazy kończyn dolnych, czy uwarunkowane genetycznie zaburzenia osi kończyny.

Kiedy chrząstka, która amortyzuje staw zapewniając mu gładkie powierzchnie do przemieszczania się kości udowej i piszczelowej w trakcie ruchu, ulega degradacji lub całkowicie się zużywa, kości zaczynają ocierają się o siebie bezpośrednio, stając się szorstkie i chropowate.

Wywołuje to proces zapalny, generujący ból i sztywność kolana i utrudniający chodzenie. Natomiast implanty stosowane do wymiany stawu kolanowego są gładkie.

Moment, w którym lekarz podejmuje decyzję, czy już należy wykonać operację endoprotezy kolana w celu leczenia zapalenia stawu kolanowego, zależy od wielu czynników, w tym od: stanu w jakim jest kolano, wieku pacjenta i poziomu jego aktywności.

Różne rodzaje endoprotez kolana

W zastosowaniu operacyjnym mamy różne endoprotezy stawu kolanowego (obecnie dostępnych jest ponad 150 wzorów). Rodzaj implantu zależy od wielu czynników m.in.

od tego z jakim problemem w kolanie się borykamy, a także od: wieku, masy ciała, ogólnego stanu zdrowia i poziomu aktywności. Główne elementy implantu wykonane są ze stopów metali (kobalt/chrom) lub stopów metalowo-ceramicznych (utleniony cyrkon) i mocnych elementów z tworzywa sztucznego (polietylen).

W całkowitej wymianie stawu kolanowego, jednym z najczęściej stosowanych implantów jest endoproteza kolana z tylną stabilizacją. W tym projekcie więzadła krzyżowe są usuwane, a część implantu je zastępuje. Innym często stosowanym implantem jest endoproteza kolana z zachowanym więzadłem krzyżowym.

Należy jednak pamiętać, że dobór typu endoprotezy dla pacjenta jest sprawą indywidualną i decyzja należy tutaj do lekarza.

W większość przypadków stosuje się implant z wkładem piszczelowym umocowanym na stałe. Oznacza to, że polietylen komponentu piszczelowego jest przymocowany do metalowego implantu, a element udowy ślizga się po tej miękkiej powierzchni. W przypadku implantu z ruchomym wkładem, wkładka polietylenowa może minimalnie przemieszczać się wewnątrz metalowej powierzchni piszczelowej.

Ma to na celu umożliwienie pacjentom uzyskanie większej ruchomości w stawie kolanowym.

Jeśli chodzi o mocowanie implantów to mamy trzy rodzaje: cementowe (wykorzystuje szybko utwardzający cement kostny), bezcementowe (polega na wrastaniu nowej tkanki kostnej w powierzchnię implantu) oraz hybrydowe (element udowy wstawia się bez cementu, a elementy piszczelowe i rzepkowe wprowadza się z cementem).

Na czym polega zabieg endoprotezoplastyki stawu kolanowego?

Zabieg endoprotezoplastyki można podzielić na dwa typy: całkowitą, w której cały staw zostaje zastąpiony sztuczną powierzchnią i częściową, w której wymieniony jest tylko jeden uszkodzony element kolana.

W przypadku całkowitej wymiany stawu kolanowego, która z tych dwóch procedur jest bardziej powszechna, uszkodzona kość i chrząstka stawowa są odcinane i zastępowane sztucznymi implantami, które są dostosowywane do indywidualnych potrzeb w celu zapewnienia maksymalnej kompatybilności.

Przed rozpoczęciem zabiegu endoprotezy stawu kolanowego pacjent zostanie poddany znieczuleniu ogólnemu (podczas operacji jest nieprzytomny) lub znieczuleniu miejscowemu (czasowa blokada nerwów blokująca odczuwanie bólu w operowanym obszarze).

Zabieg endoprotezoplastyki rozpoczyna się od wykonania przez ortopedę nacięcia na kolanie i przesunięcia rzepki na bok aby dojść do wnętrza stawu. Następnie usuwane są dwie łąkotki oraz więzadło krzyżowe przednie (ACL).

W zależności od rodzaju protezy więzadło krzyżowe tylne (PCL) zostaje zachowane lub usunięte. W głównej fazie operacji usuwa się bliższą część kości piszczelowej, dalszy odcinek kości udowej oraz chrząstkę, która bardzo często ma małe charakterystyczne w chorobie zwyrodnieniowej stawów narośla kostne.

Następnie kość udowa i kość piszczelowa są pokrywane metalowymi implantami, odtwarzające nowe powierzchnie stawowe. Jeśli u pacjenta degradacji uległa również rzepka, to jej powierzchnię zastąpić można implantem z polietylenu (jednak stosuje się to rzadko). Koniec zabiegu to zszycie warstwowe rany.

Operacja całkowitej wymiany stawu kolanowego na ogół trwa około 90-120 minut. Większość pacjentów pozostaje w szpitalu około tygodnia.

Powikłania po endoprotezoplastyce kolana

Powikłania po alloplastyce kolana są zjawiskiem stosunkowo rzadkim, ale z racji na rozległość samej operacji mogą wiązać się z poważnymi konsekwencjami, jak: zakrzepica żył głębokich (powstaje w wyniku braku ruchu w okresie okołooperacyjnym), uszkodzenia naczyń krwionośnych w czasie operacji, zatorowość płucna.

Z zabiegiem wiąże się również ryzyko zakażenia miejsca poddawanego operacji i bakteryjne infekcje ogólnoustrojowe. By uniknąć rozwoju infekcji, przez krótki okres po zabiegu pacjentowi podaje się antybiotyk. Przy dużej infekcji zachodzi konieczność ponownego zabiegu z oczyszczeniem rany i wymianą implantu.

Jak w każdej interwencji chirurgicznej, w trakcie zabiegu może dojść również do uszkodzenia naczyń lub nerwów otaczających staw, co dla pacjenta również może być dotkliwe. W wielu przypadkach po operacji towarzyszą mniejsze lub większe zespoły bólowe, lub obrzękowe.

Do bardziej odległych problemów związanych ze zużyciem  implantu można dodać powikłania mechaniczne, jak obluzowanie się endoprotezy kolana i jej przemieszczenie. Ryzyko uszkodzenia stawu jest wyższe, gdy staw jest intensywnie obciążany zwiększoną aktywnością lub nadmierną masą ciała.

Z większością wymienionych wyżej powikłań można sobie poradzić przez wdrożenie odpowiedniej do problemu procedury, zarówno operacyjnej (np. jeśli dojdzie do złamania kości w bezpośrednim sąsiedztwie endoprotezy), jak i zachowawczej (np. leczenie zakrzepicy poprzez podawanie leków rozrzedzających krew).

Jak długo trwa rehabilitacja po zabiegu wstawienia endoprotezy kolana?

Na to pytanie odpowiada mgr Marta Rzewuska – fizjoterapeutka Rehasport w Gdańsku. W pierwszych tygodniach intensywnej rehabilitacji skupiamy się na redukcji bólu i obrzęku, przywróceniu pełnego zakresu ruchu, a także na odbudowie siły mięśniowej.

Konieczne jest poruszanie się przy pomocy dwóch kul łokciowych – ten okres wynosi od czterech do sześciu tygodni, a decyduje o tym lekarz prowadzący. Po odstawieniu kul, samodzielnie można prowadzić samochód. Początkowo fizjoterapia realizowana jest przy użyciu automatycznych szyn CPM i ćwiczeń biernych.

Proste aktywności pozwalają na wstępne przygotowanie operowanego stawu kolanowego do dalszej rehabilitacji.

Rehabilitacja pooperacyjna endoprotezy kolana ukierunkowana jest na odbudowę siły mięśniowej i mobilności struktur, które są bezpośrednio związane z funkcjonalnością stawu kolanowego. Należy pamiętać o pozycjach odciążających operowany staw (np. leżenie i siedzenie).

Kolejny etap, to pierwsze treningi chodu wraz z chodzeniem po schodach, pod ścisłą kontrolą fizjoterapeuty. Bardzo ważne jest wprowadzenie ćwiczeń sensomotorycznych, które wspomagają odbudowę czucia powierzchownego i głębokiego obszaru zabiegowego, a co za tym idzie, szybszy powrót prawidłowej funkcji nerwowo-mięśniowej.

Z biegiem czasu fizjoterapeuta zaczyna zwiększać poziom trudności i złożoności realizowanych ćwiczeń. Ćwiczenia wzmacniające mogą być stopniowo wykonywane w pozycjach stojących, uzupełnione o jazdę na rowerze stacjonarnym.

Należy pamiętać, że operacja endoprotezy stawu kolanowego to dopiero połowa sukcesu, a o ostatecznym powodzeniu zadecyduje proces rehabilitacji. Zdaniem specjalistów rehabilitacja trwa około pół roku.

Ten okres może ulec zmianie i jest zawsze dostosowywany przez lekarza i fizjoterapeutę indywidualnie do pacjenta. Warto zadbać o powyższe aspekty, gdyż odpowiednio prowadzona rehabilitacja po zabiegu jest niezbędna do odzyskania sprawności.

Ramowy program rehabilitacji-endoproteza kolana

Na pierwszej rehabilitacji pooperacyjnej pojawisz się w Rehasport 14 dni od zabiegu, zaraz po wizycie kontrolnej u lekarza. W pierwszych tygodniach intensywnej rehabilitacji będziemy się skupiać na redukcji bólu oraz obrzęku, przywróceniu pełnego zakresu ruchu, a także odbudowie siły mięśniowej. Początkowo będziesz poruszał się o dwóch kulach – ten okres wynosi od czterech do sześciu tygodni. Także po czterech tygodniach będziesz zdolny do prowadzenia pojazdu. Pierwszy etap rehabilitacji zakończy Biomechaniczna Ocena Funkcjonalna (BOF), którą wykonamy w szesnastym tygodniu po zabiegu. Od jej wyniku uzależnione będzie włączenie do Twojego programu rehabilitacji ćwiczeń dynamicznych. W kolejnych tygodniach ilość spotkań z fizjoterapeutą ulegnie zmniejszeniu na rzecz samodzielnego wykonywania zadanych ćwiczeń. W tym czasie rekomendujemy regularne spotkania z trenerem przygotowania motorycznego Rehasport. 24 tygodnie po operacji wykonamy kolejną Biomechaniczną Ocenę Funkcjonalną. Uzyskanie dobrych wyników pozwoli Tobie bezpiecznie wrócić do uprawiania sportu z pełnym obciążeniem i tym samym Twój program rehabilitacji dobiegnie końca.

Pobyt w szpitalu | Endoproteza.info – Informator dla pacjentów

Pobyt w szpitalu pacjenta po endoprotezoplastyce stawu biodrowego wiąże się z dużym stresem. Właściwa edukacja pacjenta pozwala na lepszą współpracę i zmniejsza odczuwany stres.

Pacjenci są przyjmowani najczęściej 1 dzień przed zabiegiem. W dniu przyjęcia wykonywane są niezbędne badania. Pacjent jest konsultowany przez anestezjologa i ustalany jest sposób znieczulenia. Rehabilitant może przeprowadzić ponowny instruktaż chodzenia o kulach i wyjaśnić zasady rehabilitacji okołooperacyjnej.

Należy pamiętać, aby przekazać pełną informację o stanie zdrowia i przyjmowanych lekach i znanych uczuleniach lekarzowi przyjmującemu i anestezjologowi.

Przed snem należy wziąć ponownie prysznic i położyć się w świeżej koszuli czy piżamie. Będą podane wieczorem leki uspakajające i ułatwiające zaśnięcie.

W tym dniu nie należy nic jeść i pić przed zabiegiem. Leki, które pacjent przyjmuje codziennie należy przyjąć popijając małą ilością płynu. Nie należy tylko przyjmować leków przeciwcukrzycowych i mniej istotnych takich jak witaminy czy suplementy diety. Pielęgniarka zajmie się przygotowaniem Pana/Pani do zabiegu. Należy wyjąć ruchome protezy zębów. Nie należy stosować makijażu. Najczęściej nie stosuje się golenia miejsca operowanego. W przypadku bardzo obfitego owłosienia może być one przystrzyżone zwracając uwagę, aby nie zranić skóry. Trzeba się będzie przebrać w koszulę operacyjną. Cewnik do pęcherza moczowego zakładany jest tylko w wyjątkowych przypadkach zaburzeń w oddawaniu moczu. Będą podane leki zmniejszające stres.

Po przewiezieniu na salę operacyjną personel potwierdzi Pana/Pani dane osobowe i miejsce operowane. Anestezjolog przystąpi do znieczulenia. Najczęściej stosowane jest znieczulenie podpajęczynówkowe (inaczej nazywane przewodowym). Polega ono na podaniu środka znieczulającego w przestrzeń pomiędzy kręgami kręgosłupa lędźwiowego.

Wymaga to pewnej współpracy ze strony pacjenta. Znieczulona zostanie dolna część ciała (od pas w dół). Pacjent jest wtedy przytomny, można z nim rozmawiać. Podane leki uspakajające powodują, że nie stresuje go to, co się dzieje w trakcie zabiegu.

Do zalet tego znieczulenia należy jego bezpieczeństwo, lepszy efekt przeciwzakrzepowy oraz fakt utrzymywania się znieczulenia jeszcze jakiś czas po zabiegu. Zamiast znieczulenia podpajęczynówkowego może też być zastosowane znieczulenie ogólne. Wymaga ono wprowadzenia rurki intubacyjnej do tchawicy w celu prowadzenia oddychania za pacjenta.

Podane leki znieczulające powodują utratę przytomności i zwiotczenie mięśni uniemożliwiające samodzielne oddychanie.

Pacjent jest układany na stole operacyjnym. Przeprowadzone jest mycie pola operacyjnego środkami dezynfekującymi. Przeprowadzony jest zabieg operacyjny według przedstawionego wcześniej opisu. Do rany pooperacyjnej może być wprowadzany dren, a na ranę nakładany jest opatrunek.

Po zabiegu pacjent przewożony jest na salę pooperacyjną. Po stabilizacji wszystkich parametrów pacjent wraca na Oddział Ortopedii.

W godzinach popołudniowych, kiedy ustąpi już efekt znieczulenia wskazane jest rozpoczęcie ćwiczeń w łóżku, które zapobiegają zakrzepicy żylnej: napinanie mięśni łydek, ud, pośladków, unoszenie pośladków w łóżku. Pacjent może ostrożnie usiąść, może stanąć koło łóżka i jeśli czuje się na siłach może rozpocząć chodzenie w asyście rehabilitanta.

Szybkie uruchomienie pacjenta po zabiegu operacyjnym jest bardzo korzystne i zmniejsza ryzyko powikłań. Kończynę operowaną można obciążać zaraz po zabiegu. Jeśli pacjent odczuwa ból przy pełnym obciążaniu jest zachęcany do obciążania kończyny operowanej w stopniu niepowodującym dolegliwości.

Wczesne uruchomienie pacjenta może być utrudnione przez mogące wystąpić po znieczuleniu zawroty głowy, nudności, osłabienie czy skłonność do omdleń. Mogą one być też skutkiem intensywnego leczenia przeciwbólowego stosowanego po zabiegu. Objawy te należy zawsze zgłaszać personelowi, gdyż zwiększają one ryzyko upadku.

Poprzez modyfikacje leczenia udaje się często im zaradzić.

W pierwszym dniu po zabiegu operacyjnym kontrolowana jest rana pooperacyjna, usuwany jest też najczęściej dren z rany i zakładany jest nowy opatrunek. W tym dniu z reguły wykonywane jest zdjęcie rentgenowskie potwierdzające prawidłowość wykonanego zabiegu.

Kontynuowana jest rehabilitacja pooperacyjna polegająca na ćwiczeniach przeciwzakrzepowych, nauce chodzenia z obciążaniem kończyny operowanej. Pomoce ortopedyczne w postaci chodzika, kul służą głównie do utrzymania równowagi a nie do odciążania operowanej kończyny. Pacjent rozpoczyna opisane poniżej ćwiczenia.

W kolejnych dniach również kontroluje się gojenie rany pooperacyjnej i kontynuuje rehabilitację (opisaną szczegółowo poniżej) wprowadzając nowe ćwiczenia, usprawnia się chodzenie pacjenta. Pacjent uczy się chodzenia po schodach, wchodzenia i schodzenia z łóżka, zachowania w toalecie i zachowań codziennych.

Edukuje się pacjenta, co do zachowań mających zapobiec zwichnięciu endoprotezy. Pobyt pacjenta w Oddziale po zabiegu trwa średnio od 2 do 5 dni. Zależy to od samopoczucia pacjenta i jego sprawności.

Wypisujemy pacjenta ze szpitala, kiedy potrafi samodzielnie chodzić o kulach czy chodziku, potrafi samodzielnie wejść i zejść z łóżka, potrafi chodzić po schodach i radzi sobie samodzielnie w toalecie.

Na karcie wypisowej zawarte są zalecenia dla pacjenta po wyjściu ze szpitala, co do terminów kontroli rany, zdjęcia szwów i dalszych kontroli ortopedycznych. Przepisane są leki przeciwzakrzepowe, leki przeciwbólowe i przeciwzapalne, czasem leki osłonowe śluzówki żołądka czy poprawiające krążenie żylne.

Endoproteza biodra, wymiana, endoproteza stawu biodrowego | CM Gamma

Endoprotezoplastyka, czyli wszczepienie protezy stawu biodrowego, umożliwia normalne funkcjonowanie pacjentom cierpiącym na zmiany zwyrodnieniowe w tym obszarze. Zwyrodnienie stawu biodrowego jest przyczyną przewlekłego bólu i znacznego ograniczenia sprawności ruchowej. Endoproteza, czyli sztuczny staw, dla wielu osób jest szansą na uniknięcie trwałego inwalidztwa.

• Główne przyczyny zmian zwyrodnieniowych w stawie biodrowym: • wiek i przeciążenia stawu, • choroba reumatoidalna, • przebyte złamania w obszarze stawu,
• • wady o charakterze wrodzonym.

Pierwsze objawy, które powinny zaniepokoić, to ból w pachwinie i biodrze pojawiający się przy wstawaniu i chodzeniu. Z czasem ból może zacząć promieniować do kolana i towarzyszyć pacjentowi również podczas leżenia. Chory stara się odciążyć bolącą kończynę, przez co zaczyna utykać i miewać coraz większe problemy z poruszaniem się.

CO TO JEST ENDOPROTEZA STAWU BIODROWEGO I NA CZYM POLEGA ZABIEG ENDOPROTEZOPLASTYKI?

Proteza biodra to inaczej sztuczny staw złożony z panewki i kuli zakończonej trzpieniem. Endoproteza biodra dostępna jest w dwóch rodzajach. Na przykład w przypadku endoprotezy całkowitej wymiana stawu biodrowego obejmuje zarówno panewkę, jak i głowę kości udowej pacjenta.

Natomiast endoproteza stawu biodrowego częściowej, wymieniana na sztuczną jest tylko głowa kości udowej pacjenta. Wyróżnia się także endoprotezy cementowe i bezcementowe. Te drugie pokryte są specjalnym materiałem, posiadającym zdolność do zrastania się z kością pacjenta.

O tym, jakiego rodzaju endoproteza biodra zostanie wykorzystana, decydują czynniki takie jak m.in. wiek chorego oraz jakość jego kości (osteoporoza z reguły wyklucza możliwość wszczepiania endoprotez bezcementowych). Innym rozwiązaniem jest zabieg oszczędzający, który opiera się na wymianie tylko panewki miednicy.

Głowa kości udowej nie podlega działaniu operacyjnemu i nakładana jest nią osłona. W przypadku tej metody leczenia, jeśli stan zdrowia pacjenta się pogorszy, to wszczepiona zostaje endoproteza stawu biodrowego.

ZALECENIA PRZEDOPERACYJNE

Wielu lekarzy i rehabilitantów zaleca pacjentom kwalifikowanym do wszczepienia protezy biodra, by jeszcze przed operacją rozpoczęli naukę chodzenia o kulach i uprawiali ćwiczenia usprawniające, które będą kontynuowane już po zabiegu.

Na tydzień przed operacją należy odstawić leki przeciwzapalne rozrzedzające krew, w tym aspirynę.

Ponadto przed zabiegiem pacjent wykonuje pełną morfologię krwi, badanie poziomu elektrolitów, badania nerek i wątroby, analizę moczu, RTK klatki piersiowej, EKG i inne według wskazań lekarza.

REHABILITACJA POOPERACYJNA

Już na drugi dzień po operacji wszczepienia protezy biodra pacjent może wykonywać delikatne ruchy nogą podczas siedzenia. W miarę ustępowania bólu ćwiczenia będą coraz bardziej zaawansowane. W pierwszych tygodniach po operacji należy oszczędzać operowany staw.

Nie należy leżeć na operowanym boku, zakładać nogi na nogę, siadać na zbyt niskich krzesłach czy siadać w wannie. W okresie rehabilitacji pacjent powinien unikać gwałtownych skłonów i skrętów ciała. Należy chodzić w stabilnym i pełnym obuwiu na płaskim obcasie.

Warto często spacerować, ćwiczyć pod okiem fizjoterapeuty oraz w domu, a także pływać.

POWIKŁANIA PO ZABIEGU

Operacja wszczepienia endoprotezy stawu biodrowego jest z reguły bezpieczną procedurą. Tak jak każdy zabieg chirurgiczny niesie ze sobą ryzyko powikłań. Wielu z nich jednak można uniknąć, dzięki właściwej rehabilitacji i stosowaniu się do zaleceń lekarza.

1. Możliwe powikłania to między innymi: • zakrzepica (powodowana brakiem ruchu w okresie pooperacyjnym), • infekcje, • zwichnięcia i złamania,, • zesztywnienie w obrębie stawu, • obluzowanie protezy,
2. • zmiana długości nogi.
3. W Szpitalu i Centrum Medycznym Gamma w Warszawie przeprowadzamy zabiegi wszczepiania endoprotez stawu biodrowego, a także prowadzimy kompleksową rehabilitację pacjentów po zabiegu.

KIEDY ZDECYDOWAĆ SIĘ NA LECZENIE OPERACYJNE?

Jeszcze niedawno w leczeniu stawów biodrowych w przypadku zmian zwyrodnieniowych kwalifikowano do operacji biodra pacjentów, którzy nie mogli już praktycznie się poruszać.

W takiej sytuacji dolegliwości były tak nasilone, że te osoby musiały codziennie przyjmować leki przeciwbólowe. Osoby chore odczuwały bóle nocne oraz miały duże przykurcze mięśniowe.

Obecnie tendencje oraz przede wszystkim badania wskazują, żeby operacje biodra przeprowadzać jak najszybciej tzn., aby uniknąć wtórnych zmian zwyrodnieniowych w kręgosłupie oraz stawach kolanowych.

W takich przypadkach ważne, aby udać się na konsultacje do ortopedy w momencie, gdy pojawiają się dolegliwości bólowe.

• Warto się skonsultować oraz uzyskać odpowiedź, czy te zmiany w okolicach biodra wymagają operacji lub, czy możemy ból zniwelować przez odpowiednio zrealizowaną rehabilitację – mówi lek. Michał Szyszka z Centrum Medycznego Gamma.

• Operacje biodra konieczne jest u pacjentów, u których uszkodzenie chrząstki lub deformacja powierzchni stawowych są na tyle duże, że metody fizjoterapeutyczne nie pomagają zmniejszyć bólu i poprawić funkcjonowania Pacjenta – mówi Aleksandra Wysokińska, fizjoterapeuta z Centrum Medycznego Gamma.

Znaczącą rolę w podjęciu leczenia operacyjnego odgrywa współpraca z diagnostą obrazowym, ponieważ mobilizacja stawów w przypadku np. konfliktu udowo-panewkowego może doprowadzić do traumatyzacji powierzchni stawowych. W takich sytuacjach warto, żeby fizjoterapeuta miał informacje, jak duża jest deformacja kości udowej lub panewki.

W Centrum Medycznym Gamma przedstawiamy każdemu Pacjentowi dostępne metody oraz możliwości leczenia, ale staramy się jak najszybciej przeprowadzać operacje biodra, kiedy jest to konieczne.

Dlaczego? • Staramy się naszych pacjentów jak najszybciej uruchomić, aby nie powstały wtórne zmiany w kręgosłupie lędźwiowym oraz otaczających stawach, ale także wrócili do pracy oraz do swoich ulubionych aktywności sportowych – podkreśla lek. Michał Szyszka.

Endoproteza stawu biodrowego – gdzie najszybciej wykonasz zabieg?

W dzisiejszych czasach wszczepienie endoprotezy stawu biodrowego jest rutynową operacją, wykonywaną najczęściej u osób z urazem lub zwyrodnieniem tego stawu.

Problem stanowią jednak kolejki na zabieg i chociaż wykonywany jest powszechnie w kilkuset ośrodkach na terenie kraju, to czas oczekiwania jest bardzo zróżnicowany i waha się od kilku tygodni do nawet kilku lat.

Jeśli zastanawiasz się gdzie możesz szybko wykonać ten zabieg bezpłatnie, co zrobić gdy nie możesz dłużej czekać, bo dolegliwości są na tyle kłopotliwe i czym kierować się przy wyborze placówki – przeczytaj praktyczne wskazówki.

Masz skierowanie na zabieg wszczepienia endoprotezy stawu biodrowego w ramach NFZ i co dalej?

Jeżeli już posiadasz skierowanie na zabieg, wystawione przez lekarza specjalistę, który ma podpisaną umowę z NFZ możesz go wykonać bezpłatnie. Co więcej, masz możliwość samodzielnego wyboru ośrodka medycznego.

Musisz jednak liczyć się z tym, że w większości placówek niezbędna jest ponowna konsultacja lekarska, podczas której dokonywana jest kwalifikacja do zabiegu oraz wyznaczany jest jego termin.

Niekiedy będzie istniała potrzeba wykonania dodatkowych badań w celu uzupełnienia dokumentacji medycznej.

 Ważne! 

Niektóre placówki mają swoje wewnętrzne procedury i trzeba będzie umówić się do poradni chirurgii urazowo-ortopedycznej działającej w ich strukturze. W związku z tym może się okazać, że potrzebne będzie też skierowanie od lekarza rodzinnego do tej poradni.

Często podczas takiej wizyty w poradni specjalistycznej nie tylko wyznaczany jest termin wymiany stawu biodrowego, ale także przydzielany jest pacjentowi lekarz-koordynator, który zajmuje się przygotowaniem do zabiegu, wyznacza plan postępowania, w razie potrzeby kieruje na dodatkowe konsultacje specjalistyczne i obejmuje pacjenta niezbędną opieką.

Ile się czeka na endoprotezę stawu biodrowego na NFZ?

Czas oczekiwania na zabieg wszczepienia endoprotezy stawu biodrowego jest bardzo zróżnicowany w zależności od placówek. Najczęściej czas od momentu zapisania się na zabieg (w tzw. kolejkę oczekujących) do momentu jego realizacji wynosi kilkanaście miesięcy.

Są jednak wyjątki gdzie taki czas jest stosunkowo długi – nawet do kilku lat, lub skrajnie krótki – nawet jeden miesiąc.

Te duże rozbieżności czasowe wynikają głównie z wielkości kontraktu z Narodowym Funduszem Zdrowia oraz popularności wykonywania zabiegów i prestiżem danego ośrodka.

Gdzie najszybciej wykonasz zabieg endoprotezy stawu biodrowego bezpłatnie?

Poniżej znajdują się przykładowe terminy zabiegu endoprotezy stawu biodrowego, w różnych placówkach na terenie kilku województw (dane z dnia 26.01.2017):

• Województwo małopolskie
• Województwo podkarpackie
• Województwo mazowieckie
• Województwo śląskie

Nieco inaczej wygląda sytuacja w przypadku zabiegów wykonywanych w trybie pilnym, czyli w wyjątkowych sytuacjach, w których zabieg ten, ze względu na wskazania medyczne, musi być wykonany szybciej.

Pacjenci zapisywani są na listę oczekujących z adnotacją „pilny”.

Te terminy są znacznie krótsze i zazwyczaj realizowane są od kilku do kilkunastu tygodni w zależności od indywidualnej sytuacji pacjenta i możliwości danej placówki.

 Ważne! 

Pamiętaj, że na zabieg wszczepienia endoprotezy stawu biodrowego możesz zapisać się do jednej placówki.

W każdym ośrodku, w którym wykonywana jest operacja w ramach refundacji NFZ funkcjonuje system, który nie pozwala zarejestrować się pacjentowi, który widnieje na liście oczekujących w innej placówce.

Wystarczy, że osoba rejestrująca wpisze w systemie numer PESEL pacjenta i od razu widzi, czy widnieje już na innej liście oczekujących. System powstał z myślą o wyeliminowaniu długich kolejek na ten zabieg.

Od jakich czynników zależą zróżnicowane terminy NFZ na zabieg endoprotezy stawu biodrowego?

• Po pierwsze, popularności i dobrej opinii o danej placówce.
• Po drugie, pacjenci często wybierają placówki, które specjalizują się w wykonywaniu określonych zabiegów, w tym przypadku wszczepienia stawu biodrowego. W takich ośrodkach wykonywanych jest szczególnie dużo tego typu zabiegów, a kadra lekarska ma często osiągnięcia naukowe w tej dziedzinie.
• Po trzecie, wielkości kontraktu z Narodowym Funduszem Zdrowia.
• Po czwarte, kwalifikacji personelu medycznego.

Uwaga!Wybierając placówkę warto kierować się kilkoma kryteriami.

Zapytaj o kwalifikacje personelu medycznego, jak często wykonywane są takie zabiegi w danej placówce, jaka stosowana jest technika operacyjna, jak wygląda opieka po zabiegu, jakie rodzaje implantów najczęściej są wszczepiane (implanty zawsze dobierane są indywidualnie – na podstawie przeprowadzonego wywiadu oraz stanu zdrowia lekarz dokonuje wyboru najlepszego rodzaju implantu dla danego pacjenta).

Jakie są koszty wykonania prywatnego zabiegu wszczepienia endoprotezy stawu biodrowego?

Koszty wykonania prywatnego zabiegu endoprotezoplastyki stawu biodrowego zawierają cenę endoprotezy oraz opłatę za pobyt w placówce medycznej, badania czy rehabilitacji i wahają się od 5 do nawet 25 tys. złotych. Wszystko zależy od ośrodka, w którym wykonywany jest zabieg oraz rodzaju wszczepianej endoprotezy.

Endoproteza stawu biodrowego – od czego zależą ceny wykonania zabiegu prywatnego?

1. Od kosztu wykonania prywatnego zabiegu endoprotezoplastyki stawu biodrowego – składa się na niego kilka komponentów:
   • Koszt kwalifikacji do zabiegu (cena od 100 zł do 300 zł),
   • Koszt operacji (od 7 000 zł do 12 000 zł),
   • Koszty dodatkowe: preparaty krwiopochodne, badania laboratoryjne, transport krwi i badań laboratoryjnych,
   • Koszt pobytu – hospitalizacji (zależy od długości pobytu),
   • Koszt aktywnej rehabilitacji w trakcie hospitalizacji,
   • Koszt wizyty kontrolne po operacji.
2. Od rodzaju zastosowanego implantu – na podstawie wywiadu, badań oraz oceny stanu zdrowia pacjenta, lekarz dobiera odpowiedni implant. W przypadku implantów wyróżniamy dwa główne rodzaje: cementowe i bezcementowe. Ceny implantów cementowych (do 5 000 zł) są znacznie niższe od tych bezcementowych (od 4 000 zł do 11 000 zł).
3. Od prestiżu danej placówki – jest to związane m.in. z jakością sprzętu jakim dysponuje ośrodek, liczbą lekarzy specjalizujących się w wykonywaniu tego rodzaju zabiegu, stosowaną techniką operacyjną oraz z częstością wykonywania zabiegu w danej placówce. Niebagatelne znaczenie ma również zadowolenie pacjentów, którzy polecają dany ośrodek.

Ze względu na bardzo duże zróżnicowanie stosowanych implantów to właśnie ich cena jest głównym czynnikiem, który determinuje finalną kwotę jaką trzeba zapłacić za wykonanie zabiegu endoprotezoplastyki stawu biodrowego.

Ważne!Decydując się na prywatny zabieg wszczepienia endoprotezy stawu biodrowego dopytaj się co dokładnie obejmuje proponowana cena. Zapytaj ile wynosi każdy dodatkowy dzień pobytu, czy cena obejmuje cenę krwi i preparatów krwiopochodnych lub za co ewentualnie musisz ponieść dodatkowe koszty.

Co to jest i na czym polega zabieg wszczepienia protezy stawu biodrowego?

Endoprotezoplastyka stawu biodrowego zwana też alloplastyką stawu biodrowego (ang. hip replacement) to jeden z najczęściej wykonywanych zabiegów z zakresu ortopedii i traumatologii narządu ruchu. Najogólniej mówiąc zabieg ten polega na zastąpieniu zużytego stawu biodrowego endoprotezą.

Najczęściej wykonywanym zabiegiem jest całkowite zastąpienie stawu biodrowego ale wykonuje się też takie zabiegi jak kapoplastyka, alloplastyka połowiczna i alloplastyka z użyciem endoprotezy z krótkim trzpieniem.

Warto również pamiętać, że najczęstszą przyczyną wykonywania zabiegu endoprotezoplastyki stawu biodrowego jest choroba zwyrodnieniowa stawu biodrowego zwana koksartrozą (łac. coxae – biodro, arthrosis – zwyrodnienie stawu).

Pacjent zostaje wcześniej poinformowany o zaleceniach przed zabiegiem m.in. o byciu na czczo w dniu zabiegu, wcześniejszym wykonaniem niezbędnych badań laboratoryjnych m.in. morfologii krwi, APTT (badanie krzepliwości krwi), jonogramu, badania ogólnego moczu, EKG (obowiązkowo po ukończeniu 40. roku życia) i wszystkich innych zaleconych przez lekarza specjalistę.

Zabieg wszczepienia protezy stawy biodrowego najczęściej odbywa się w znieczuleniu ogólnym, jednak ogromna liczba wykonywana jest też po wcześniejszym podaniu leku znieczulającego odpowiednio do przestrzeni zewnątrzoponowej lub podpajęczynówkowej.

Lek taki zawsze podawany jest już na sali operacyjnej przez lekarza anestezjologa. Oczywiście istnieje wiele rodzajów protez stawu biodrowego, które różnią się między sobą budową, kształtem i materiałem, z którego wykonane są poszczególne elementy.

Każdorazowo lekarz indywidualnie dobiera rodzaj protezy do stanu zdrowia i możliwości wszczepienia w przypadku konkretnego pacjenta.

Jeżeli zabieg przebiega bez komplikacji, a ogólny stan zdrowia pacjenta na to pozwala, już w pierwszej dobie po zabiegu wdrażana jest rehabilitacja, która stopniowo jest rozszerzana w kolejnych dobach. Zazwyczaj już w 6-7 dobie po zabiegu pacjent może rozpocząć chodzenie z lekkim obciążeniem operowanego biodra.

Szwy zdejmowane są po około 10-12 dniach od wykonania zabiegu natomiast profilaktykę antybiotykową prowadzi się przeważnie przez 3-4 dni po operacji, zaś przeciwzakrzepową przez około 6 tygodni.

Po wypisaniu pacjenta z placówki medycznej dostaje on skierowanie do poradni ortopedycznej, gdzie zostaje objęty opieką specjalistyczną.

Jak wygląda procedura ubiegania się o zabieg endoprotezy?

Aby wykonać endoprotezoplastykę stawu biodrowego w ramach NFZ potrzebne jest najpierw skierowanie od lekarza rodzinnego do poradni ortopedycznej lub chirurgii urazowo-ortopedycznej (na NFZ), w której lekarz specjalista może wystawić skierowanie na zabieg.

Po otrzymaniu skierowania pacjent ma prawo wyboru placówki, w której wykona zabieg, jednak w zdecydowanej większości przypadków, niezbędna jest ponowna konsultacja w wybranej placówce, gdzie lekarze kwalifikują pacjenta do zabiegu, analizują dotychczasową dokumentację medyczną lub ewentualnie zlecają dodatkowe badania.

Po wybraniu placówki pacjentowi wyznaczany jest termin wykonania zabiegu, czyli wpisywany jest na tzw. listę oczekujących.

Jakie są wskazania do wykonania zabiegu?

Do głównych wskazań wykonania zabiegu wszczepienia protezy stawu biodrowego należą zniszczenia powierzchni stawowych powstałe w wyniku:

• choroby zwyrodnieniowej stawów;
• urazów;
• przebiegu jałowej martwicy głowy kości udowej;
• przebiegu chorób zapalnych zwłaszcza reumatoidalnego zapalenia stawów.

Konieczność wykonania takiego zabiegu powinni rozważyć pacjenci, u których pojawiają się takie objawy jak:

• utrudnienia podczas wstawania z pozycji siedzącej;
• trudność w poruszaniu się, w szczególności po schodach;
• stałe odczuwanie dolegliwości bólowych, które charakteryzują się niewielką lub krótkotrwałą poprawą po lekach przeciwbólowych;
• ograniczenie codziennej aktywności życiowej.

Jakie są przeciwwskazania do zabiegu?

Najczęstszymi przeciwwskazaniami do wykonania zabiegu są:

• ogólnie zły stan zdrowia;
• czynne ogniska infekcyjne;
• znaczna otyłość;
• infekcje uogólnione lub podwyższone wskaźniki stanu zapalnego;
• rozległe żylaki kończyn dolnych;
• choroba zakrzepowo-zatorowa;
• zaburzenia krzepnięcia;
• ostre poważne zachorowanie.

Endoproteza stawu biodrowego – czy po wszczepieniu możliwe jest prowadzenie normalnego życia?

Pacjenci, którzy mają endoprotezę stawu biodrowego mogą prowadzić normalną codzienną aktywność życiową ale nie wyczynową.

Zalecane są spacery, spokojny taniec towarzyski, pływanie, lekkie ćwiczenia siłowe, natomiast zwykle odradza się jazdę na nartach, snowboardzie czy łyżwach.

Każda osoba, która ma wszczepioną endoprotezę stawu biodrowego powinna pamiętać by w codziennych czynnościach przestrzegać kliku podstawowych zasad, przykładowo:

• nie dźwigać ciężkich przedmiotów;
• zachować ostrożność lub zrezygnować z pochylania się po przedmioty, które są umieszczone nisko przy podłodze;
• unikać takiego obuwia jak: klapki, japonki czy sandały;
• unikać wchodzenia na dywaniki, śliskie nawierzchnie czy śliskie wykładziny w celu minimalizacji prawdopodobieństwa upadku;
• należy pamiętać by wchodząc po schodach najpierw stawiać nogę nieoperowaną;
• należy pamiętać by schodząc ze schodów najpierw stawiać nogę operowaną, a później dostawić nogę nieoperowaną;
• najlepiej zrezygnować z kąpieli w wannie i korzystać z prysznica, a jeżeli jest konieczność kąpieli w wannie, przy wychodzeniu z niej skorzystać z zamontowanych dodatkowych poręczy lub krzesła.

1. Autorzy: Justyna Kosecka, Katarzyna Surowiec
2. Doradcy Medyczni
3. Zachęcamy do zadawania pytań i komentowania na forum.