Gronkowiec w gardle – czy jest zaraźliwy, czy można wyleczyć, jakie są objawy, jaki antybiotyk?

Gronkowiec może zaatakować zarówno ludzi, jak i zwierzęta. Można się nim łatwo zarazić na wiele sposobów – drogą kropelkową, przez płyny ustrojowe, a nawet przedmioty codziennego użytku. Nieraz wystarczy zwykłe przemęczenie, stres lub osłabienie, aby wniknął do naszego organizmu.

Może zaatakować różne organy, dlatego wywołuje odmienne dolegliwości i objawy.

Często powoduje dolegliwości groźne dla życia, dlatego też należy zachować szczególną ostrożność – tym bardziej że gronkowiec jest odporny na wiele antybiotyków i jak dotąd nie wynaleziono skutecznej szczepionki chroniącej przed zakażeniem.

Ostatnio w prasie opublikowano informację, że nizyna (konserwant żywności o symbolu E234) niszczy szczepy bakterii gronkowca złocistego oporne na działanie antybiotyków. Okazuje się jednak, że preparat ten znajduje się jeszcze w fazie badań i nie jest stosowany jako środek farmakologiczny.

Gronkowiec złocisty – czym jest?

Gronkowiec złocisty (Staphylococcus aureus) należy do bakterii, które wywołują wiele jednostek chorobowych. Wytwarza bardzo toksyczną enterotoksynę, która jest odporna na wysoką temperaturę.

Zatrucie nią jest równie niebezpieczne, jak samo zakażenie gronkowcem. Bakterię można wykryć podczas badania krwi, moczu lub próbki tkanki pobranej z zakażonego obszaru (najczęściej wymazu z gardła i nosa).

Zazwyczaj odporny jest na większość antybiotyków, dlatego przed leczeniem powinien zostać wykonany antybiogram.

Jakie są rodzaje gronkowca?

Gronkowce (Staphylococcus) należą do bakterii Gram-dodatnich. Żyją powszechnie w naszym otoczeniu, obecne są w wodzie i glebie. Są kuliste, nie posiadają rzęsek, otoczek, ani zarodników. Niektóre wytwarzają charakterystyczne barwniki, skąd biorą się ich nazwy, np. złocisty, biały, żółty.

Rozwijają się zarówno w warunkach tlenowych, jak i beztlenowych. Wytwarzają wiele toksyn i enzymów, które mogą wywołać różne choroby, na przykład gronkowce ropne wywołują miejscowe procesy ropne oraz zakażenia ogólne.

Ma to szczególne znaczenie w zakażeniach szpitalnych, ponieważ wiele szczepów jest opornych na działanie większości antybiotyków.

Do najczęściej spotykanych odmian gronkowca należą: Staphylococcus aureus, Staphylococcus epidermidis, Staphylococcus haemolyticus, Staphylococcus saprophyticus, Staphylococcus lugdunensis. W zaatakowanym organizmie skupiają się w charakterystyczne grona – stąd też wzięła się ich nazwa.

Zakażenia skóry, tkanek podskórnych i miękkich oraz zakażenia układowe wywołuje gronkowiec złocisty. Objawy i dolegliwości, w zależności od miejsca, w którym zlokalizowane jest zakażenie, mogą być różne.

Gronkowiec skórny może wywoływać powstanie czyraków, ropni i liszajów, a u kobiet karmiących – zapalenie sutka. Zmiany na skórze przybierają czerwoną barwę, skóra pęka i staje się bolesna. Czasem z ranek sączy się wydzielina.

Nie wszyscy wiedzą, że jęczmień występujący na powiece oka jest również wywołany zakażeniem gronkowcem złocistym. W początkowej fazie obserwuje się zaczerwienienie i swędzenie. Później jęczmień powiększa się, pojawia się bolesny obrzęk powieki i łzawienie.

Zmiana powinna zniknąć po tygodniu, na skutek pęknięcia lub wysuszenia. Ważne jest, aby nie próbować usuwać jej na własną rękę, ponieważ może dojść do zapalenia spojówek.

Często zdarzają się również infekcje w obrębie błony śluzowej nosa. Gronkowiec w nosie objawia się w postaci nawracającego kataru o charakterze ropnym oraz zapalenia zatok. Bardzo niebezpieczną sytuację stwarza gronkowiec, który namnoży się w nosie przed zabiegiem stomatologicznym lub chirurgicznym.

Łatwo może dojść wówczas do rozszerzenia się infekcji na całe ciało, na skutek osłabienia organizmu po zabiegu. Zakażenia układowe bywają bardzo poważne.

Należą do nich infekcje dróg oddechowych, zapalenie płuc, mięśnia sercowego i wsierdzia, opon mózgowych, dróg moczowych i żył, zakażenia układu kostnego oraz ropnie narządowe. W skrajnych przypadkach może dojść do sepsy wywołanej przez gronkowiec.

Objawy posocznicy to wysokie tętno (powyżej 90/min), podwyższona lub obniżona temperatura ciała (powyżej 38,3 stopni lub poniżej 36 stopni), podwyższona lub obniżona liczba białych krwinek (powyżej 12 000 ml lub poniżej 4 000 ml), częstość oddechu większa niż 20/min.

Toksyny gronkowca złocistego

Zakażenie gronkowcem złocistym powoduje również dolegliwości ze strony enterotoksyn, które wydziela ta bakteria. Obecne są one w skażonym jedzeniu i pozostają oporne na działanie wysokiej temperatury.

Ani gotowanie, ani pieczenie potraw nie może ich zatem skutecznie zneutralizować. Ich obecność w potrawach nie jest wyczuwalna, nie wpływa również na smak czy zapach.

Spożycie enterotoksyn wywołuje zatrucia pokarmowe.

Czy gronkowiec jest zaraźliwy?

Gronkowiec bardzo szybko się rozprzestrzenia. Można się nim zarazić przez styczność z zakażonymi przedmiotami lub kontakt z nosicielem. Łatwo przenosi się drogą pokarmową, kropelkową oraz przez płyny ustrojowe (np. kontakty płciowe). Wystarczy małe zadrapanie, aby do krwi i tkanek dostały się gronkowce.

Bakterie mogą znajdować się w przeterminowanej lub źle przechowywanej żywności, są również przenoszone na brudnych rękach. Zakażenie szybko rozprzestrzenia się u osób z obniżonym lub osłabionym układem odpornościowym, czyli rekonwalescentów, osób starszych i dzieci, matek karmiących, osób chorych, przemęczonych i narażonych na działanie stresu.

Na gronkowca złocistego nie wynaleziono szczepionki, a większość szczepów bakterii jest oporna na antybiotyki.

Przede wszystkim należy dbać o dobrą kondycję fizyczną. Zdrowy, silny organizm jest odporny na rozwój choroby, nawet po zarażeniu gronkowcem. Gdy układ immunologiczny jest osłabiony, dochodzi do zaburzenia flory bakteryjnej i organizm nie jest w stanie skutecznie obronić się przed atakiem bakterii, co prowadzi do zakażenia.

Ważne jest zatem wzmacnianie odporności poprzez prowadzenie higienicznego trybu życia, właściwe odżywianie oraz aktywność fizyczną, dzięki czemu układ immunologiczny może sam poradzić sobie z bakteriami. Trzeba zapewniać organizmowi również należyty odpoczynek, odpowiednią ilość snu i ograniczyć spożycie alkoholu oraz palenie papierosów. Równie ważna jest higiena.

Gronkowiec złocisty zachowuje żywotność na suchych powierzchniach nawet przez 7 miesięcy. Jego obecność stwierdzono na poręczach, przyciskach „stop”, kasownikach i siedzeniach w miejskich autobusach i tramwajach, w centrach handlowych, na sklepowych wózkach oraz na dworcach kolejowych.

Zdecydowanie najwięcej jest go w pociągach, ponieważ znajdują się tam toalety, w których nie zawsze ludzie korzystają z wody i mydła (osoby korzystające z ubikacji przenoszą je na siedzenia, klamki i poręcze). Dlatego tak ważne jest stosowanie się do zasad higieny: wyrzucanie zużytych chusteczek i częste mycie rąk, zwłaszcza podczas korzystania z publicznych toalet.

Trzeba unikać kontaktów z osobami kaszlącymi i kichającymi. Należy być szczególnie czujnym podczas każdej wizyty u chorego w szpitalu. Wszystkie skaleczenia, nawet bardzo drobne, warto jak najszybciej zdezynfekować i opatrzyć.

Jak leczyć gronkowca?

Wyleczenie gronkowca jest trudne. Wiele szczepów wytwarza penicylazę – toksynę, dzięki której stają się odporne na penicylinę. Dlatego tak ważne jest, aby przed zastosowaniem odpowiednich antybiotyków sporządzić antybiogram.

Wiele osób sięga po leki naturalne, które mogą stanowić duże wsparcie z chorobą, a także wzmacnia odporność, za pomocą odpowiednich suplementów diety. W sieci znajdziemy wiele preparatów wspomagających walkę z gronkowcem oraz zwiększających odporność organizmu.

Na przykład: Peroxygel 3% żel, stosowany do odkażania ran, otarć i zadrapań skóry. Preparat zabija bakterie gronkowca złocistego, nie dopuszczając do zakażenia. Polecana jest także Triderm maść, której stosowanie, dzięki skojarzonemu działaniu trzech antybiotyków, pozwala wyleczyć zmiany zapalne na skórze.

W działach Leki OTC i suplementy/Witaminy i minerały oraz Zdrowie/Zdrowa żywność znajduje się szeroki wybór preparatów podnoszących naturalną odporność organizmu.

Gronkowiec to groźna bakteria, którą bardzo łatwo się zarazić i niezwykle trudno wyleczyć, ze względu na dużą odporność na większość dostępnych na rynku antybiotyków. Warto wzmacniać swoją odporność, wprowadzić zdrową dietę oraz być aktywnym fizycznie. Dzięki tym zabiegom organizm ma szansę skutecznie zwalczyć infekcję gronkowcem.

Gronkowiec złocisty – czym grozi zakażenie gronkowcem i jak się leczy gronkowca?

2020-07-07 8:37 lek. Tomasz Nęcki Autor: thinkstockphotos.com

Gronkowiec złocisty to bakteria, która może wywoływać wiele chorób: m.in. zapalenie płuc, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych czy ropień. Spożycie toksyn gronkowcowych może skutkować zatruciem pokarmowym. W jaki sposób zarażamy się jednak gronkowcem i jak przebiega leczenie zakażeń gronkowcowych?

Gronkowiec złocisty to bakteria, której poświęca się dużo uwagi. To jedna z groźniejszych bakterii na całej liście znanych współcześnie różnych gatunków drobnoustrojów, które mogą zarażać ludzi i doprowadzać do występowania u nich chorób bakteryjnych. Czym jest gronkowiec złocisty, czym grozi zakażenie gronkowcem złocistym i jak się leczy gronkowca?

Spis treści

Co to jest gronkowiec złocisty?

Gronkowiec złocisty (po łacinie Staphylococcus aureus) to Gram-dodatni ziarenkowiec, który może żyć zarówno w warunkach tlenowych, jak i beztlenowych.

Do odkrycia tej bakterii doszło w 1880 roku w Szwajcarii, wtedy to właśnie pewien chirurg – Alexander Ogston – stwierdził obecność tej bakterii w materiale, którym była ropna wydzielina pochodząca od jednego z pacjentów.

Wspomniany gronkowiec złocisty zwraca uwagę lekarzy przede wszystkim ze względu na jej znaczne rozpowszechnienie wśród pacjentów – szacowane jest bowiem, że nawet 30% populacji może być nosicielami gronkowca złocistego.

Najczęstszym miejscem, w którym u ludzi bytują gronkowce, jest jama nosowa. Zdarzają się jednak również i sytuacje, w których u człowieka będącego nosicielem tej bakterii kolonizuje ona gardło, drogi rodne czy skórę.

Gronkowiec złocisty budzi zainteresowanie również ze względu na pewne swoje charakterystyczne cechy.

Bakterie z tego gatunku mogą chociażby produkować rozmaite substancje, które negatywnie wpływają na zdrowie ludzi – wśród nich może wymienić np.

enterotoksyny gronkowcowe (wywołujące zatrucia pokarmowe), hialuronidazę (enzym ułatwiający gronkowcom kolonizowanie ludzkiego organizmu) czy penicylinazę (enzym rozkładający antybiotyki z grupy penicylin).

Kolonie tych drobnoustrojów mają również zdolność do tworzenia tzw. biofilmu, który stanowi swego rodzaju barierę chroniącą gronkowce przed różnymi czynnikami – biofilm chroni gronkowce m.in. przed dostawaniem się do nich różnych leków, co stanowi jedno z utrudnień w przypadku leczenia chorób powodowanych przez gronkowce.

Zobacz: Co robić w przypadku zatrucia pokarmowego u dziecka [PORADY]

Sepsa czyli posocznica: przyczyny, objawy, leczenie sepsy u dzieci

Choroby wywoływane przez gronkowca złocistego

Nie tylko duży jest odsetek osób, u których stwierdzić można obecność u nich gronkowca złocistego, ale i znaczna jest liczba schorzeń, która może pojawiać się wskutek zarażenia tą bakterią. Gronkowiec złocisty może bowiem wywoływać zakażenia miejscowe, jak i infekcje uogólnione. Wśród tych pierwszych wymienić można takie jednostki, jak:

Z kolei zakażenia uogólnione, których przyczyną bywa gronkowiec złocisty, dotyczyć mogą zasadniczo każdego narządu w ludzkim ciele. Wyróżnia się bowiem gronkowcowe zapalenia płuc, zapalenia wsierdzia czy zakażenia układu moczowego.

Gronkowiec złocisty może również doprowadzić do zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych czy ropnia mózgu, ale i do zapalenia żył czy zapalenia kości.

Istnieje również możliwość rozsiewu tych bakterii we krwi, co skutkuje wystąpieniem posocznicy (sepsy) gronkowcowej.

Gronkowiec złocisty może prowadzić do różnorodnych dolegliwości u pacjentów również w związku z tym, że produkuje on (wspominane wyżej) rozmaite toksyny. Po ich spożyciu u chorych dochodzić może np. do gronkowcowych zatruć pokarmowych, ale i do zespołu wstrząsu toksycznego.

Jak można zarazić się gronkowcem złocistym?

Przede wszystkim – bardzo łatwo, co związane jest chociażby z częstością nosicielstwa tej bakterii u ludzi. Zarazić się gronkowcem można drogą kropelkową, ale i przez kontakt bezpośredni z zanieczyszczonymi tą bakterią przedmiotami czy na drodze stosunku seksualnego.

Jeżeli zaś chodzi o gronkowcowe zatrucia pokarmowe, to do nich dochodzi w następstwie spożycia pokarmów, w których znajdują się wyprodukowane przez bakterie enterotoksyny gronkowcowe.

Kto jest najbardziej narażony na zakażenie gronkowcem złocistym?

Zarazić się gronkowcem może tak naprawdę każdy, wymienia się jednak pewne grupy pacjentów, w których ryzyko wystąpienia takiego problemu jest największe.

Jednym z najbardziej predysponujących do infekcji gronkowcowych czynników jest osłabienie odporności – to właśnie dlatego choroby wywoływane przez gronkowce obserwowane są przede wszystkim u dzieci, osób starszych, pacjentów stosujących leki immunosupresyjne oraz u pacjentów zakażonymi wirusem HIV.

Wśród innych problemów, które zwiększają ryzyko zarażenia gronkowcem, wymienia się:

• przerwaną ciągłość tkanek (związaną np. z doświadczeniem jakiegoś urazu, ale i z przebyciem jakiegoś zabiegu chirurgicznego),
• posiadanie ciał obcych w obrębie organizmu (np. protez),
• obarczenie chorobami przewlekłymi (np. cukrzycą czy marskością wątroby).

Rozpoznawanie zakażeń gronkowcowych

W rozpoznawaniu infekcji gronkowcem złocistym znaczenie mają występujące u pacjenta objawy, ale i wykonanie odpowiednich badań mikrobiologicznych. Pobierane od pacjenta treści – np. treść pochodząca z ropnia – poddawane są badaniu mikroskopowemu, w którym możliwe jest stwierdzenie obecności w niej gronkowca złocistego.

Zazwyczaj diagnostyka gronkowca złocistego nie kończy się na samym stwierdzeniu, że u pacjenta doszło do zarażenia tą bakterią. Zwykle wykonywane jest również jeszcze jedno badanie, którym jest antybiogram.

Badanie umożliwia określenie lekowrażliwości szczepów gronkowca, którymi zarażony jest dany pacjent – w przypadku infekcji gronkowcowych jest to istotne szczególnie z tego powodu, iż wiele szczepów tych bakterii wykazuje się znaczną opornością na dostępne antybiotyki.

Czytaj: Gronkowiec złocisty u dziecka: przyczyny, objawy i leczenie

Gronkowiec w pochwie a poród naturalny

Na czym polega leczenie chorób wywołanych gronkowcem?

Tak jak lekarze stale podkreślają, że antybiotyki należy brać tylko przy zaistnieniu ku temu wyraźnych wskazań, tak przy infekcjach gronkowcowych medycy nie mają wątpliwości – pacjentom zmagającym się z zarażeniem gronkowcem zdecydowanie wdrażana jest antybiotykoterapia. Z tym, że choremu potrzebny jest antybiotyk, najprawdopodobniej nikt dyskutować nie będzie. Problematycznym aspektem jest jednak to, jaki konkretnie lek powinien zażywać chory.

Gronkowce są niestety gatunkiem bakterii, którego szczepy coraz częściej są oporne na najbardziej powszechnie dostępne antybiotyki.

Wspominano już wyżej, że produkować mogą one penicylinazę – zastosowanie samych penicylin nie byłoby więc skuteczne (enzym doprowadziłby do rozkładu tychże leków), w związku z czym, jeżeli pacjentowi zalecane są penicyliny, to w połączeniu z substancjami blokującymi aktywność bakteryjnych enzymów (czyli z inhibitorami penicylinazy).

Wspominając o leczeniu gronkowca złocistego, warto jest wyjaśnić pewne terminy, które pacjenci mogą zobaczyć na wynikach swoich badań bakteriologicznych, a które mogą być dla nich niezrozumiałe. Przykładowo na wyniku antybiogramu może widnieć skrót MSSA czy MRSA.

• Skróty te określają wrażliwość gronkowców na antybiotyki z grupy beta-laktamów (do nich należą właśnie penicyliny) i MSSA oznacza, że gronkowce występujące u chorego są wrażliwe na te leki, z kolei MRSA oznacza, że patogeny są oporne na beta-laktamy i konieczne jest zastosowanie zdecydowanie innych od powszechnie stosowanych antybiotyków.
• Inne skróty, które pojawiać się mogą na wynikach badań u chorych z infekcją gronkowcową, to VRSA (gronkowce oporne na wankomycynę), PSSA (gronkowce wrażliwe na penicylinę) czy VISA (gronkowce o zmniejszonej wrażliwości na wankomycynę).
• Wszystkie powyżej opisane aspekty mogą wydawać się dość skomplikowane, tak naprawdę określenie lekowrażliwości czy lekooporności szczepów gronkowców, które wywoływały chorobę u pacjenta, jest istotne z tego względu, że pozwala to dobrać najodpowiedniejszy i jednocześnie najskuteczniejszy dla danego chorego lek.
• Czytaj: Jęczmień na oku dziecka: zakażenie gronkowcem. Jak wygląda jęczmień na powiece i jak go wyleczyć
• Jak długo żyją zarazki? Dezynfekcja mieszkania po chorobie dziecka

Gronkowiec złocisty może powodować u ludzi wiele chorób. Jakich?

Fotografia: Shutterstock

Gronkowiec może wywoływać u ludzi wiele różnych schorzeń. Szczególnie niebezpieczny jest gronkowiec złocisty.

Bakteria ta jest odporna na wysoką temperaturę i znaczną część antybiotyków. Jakie choroby wywołuje gronkowiec u człowieka? Koniecznie sprawdź.

Zobacz także: Dna moczanowa – dieta to ważny element leczenia. Z jakich produktów należy zrezygnować?

Gronkowiec złocisty

Gronkowiec złocisty to powszechnie występująca bakteria. Szacuje się, że średnio co trzecia osoba w jakimś momencie życia jest jej nosicielem oraz przenosi ją w nosie lub na powierzchni skóry. Gronkowiec złocisty zazwyczaj staje się niebezpieczny w momencie, kiedy dostanie się do wnętrza organizmu np. poprzez skaleczenie.

Kiedy bakteria ta wniknie do organizmu człowieka, konkretnie do krwi, jest wraz z nią rozprowadzana po całym organizmie i może prowadzić do zaburzenia w funkcjonowaniu wielu narządów.

Zakażenie gronkowcem złocistym

Do zachorowań spowodowanych gronkowcem złocistym dochodzi zazwyczaj w okresach osłabionej odporności. Dzieje się tak po niedawno przebytej chorobie, na skutek nadmiernego narażenia na stres czy w okresie jesienno-zimowym.

Bakteria ta wytwarza enterotoksynę, której nie jest w stanie zniszczyć nawet wysoka temperatura. Gronkowiec złocisty rozprzestrzenia się bardzo szybko, a zarazić się nim można poprzez styczność z zakażonymi przedmiotami, drogą kropelkową lub poprzez bezpośredni kontakt z nosicielem.

Gronkowiec złocisty może wywołać choroby skóry, infekcje dróg oddechowych oraz zapalenie opon mózgowych, mięśnia sercowego, płuc czy żył. Ponadto zarażenie gronkowcem może prowadzić do zakażenia układu kostnego i ropni narządowych.

Zobacz także: Jej przyczyną może być nawet niewyleczona grypa! Sprawdź, jak objawia się zapaść krążeniowa

Gronkowiec złocisty – objawy zakażenia

Gronkowiec złocisty wywołać może choroby górnych dróg oddechowych, szczególnie gardła i nosa. Zazwyczaj jest to angina.

Kiedy gronkowiec zaatakuje gardło, daje takie objawy jak:

• osłabienie
• gorączka
• uczucie rozbicia
• podrażnienie
• ropny nalot
• katar

Kiedy gronkowiec złocisty pojawia się w płucach, objawia się to ich zapaleniem, a objawy są podobne do tych towarzyszących zapaleniu płuc. Podobnie sytuacja przedstawia się, kiedy gronkowiec złocisty zaatakuje zatoki. Daje to symptomy w postaci zapalenia zatok (katar, gorączka, osłabienie).

Jeśli dana osoba jest nosicielem gronkowca, bakterie bytują na jej skórze i w razie skaleczenia dostają się do wnętrza organizmu. W efekcie tego mogą wystąpić zmiany skórne takie jak:

• wypryski ropne
• ropnie bolesne guzki
• czyraki
• zapalenie mieszków włosowych

Kiedy gronkowiec złocisty pojawia się u dzieci, daje objawy skórne w postaci liszaja zakaźnego. Jest to zaraźliwa choroba skóry wymagająca hospitalizacji.

Infekcje górnych dróg oddechowych czy zmiany skórne to nie jedyne objawy gronkowca. Zakażenie nim może skutkować także innymi, niebezpiecznymi chorobami. Gronkowiec złocisty prowadzić może do zatrucia pokarmowego, któremu towarzyszyć będą:

• mdłości
• biegunka
• podwyższona temperatura
• ból brzucha

Powyższych objawów i chorób nie należy lekceważyć. Nieleczone mogą prowadzić do bardzo groźnych powikłań, w tym do sepsy, zapalenia opon mózgowych, zapalenia wsierdzia i osierdzia.

Gronkowiec złocisty – leczenie

W celu zdiagnozowania gronkowca złocistego u pacjenta, należy wykonać badanie tkanki skażonego obszaru, krwi lub moczu. Będzie to skuteczna metoda wykrycia bakterii w organizmie. Jeśli zostanie ona faktycznie zdiagnozowana u chorego, konieczne jest wdrożenie potrzebnego leczenia.

Gronkowca złocistego leczy się antybiotykami. Proces leczenia nie jest jednak prosty, ponieważ bakteria ta jest odporna na nie odporna.

Ważne jest to, aby dbać o swoje zdrowie i przestrzeganie zasad higieny oraz nie dopuścić do zarażenia. Wzmacnianie odporności organizmu, zdrowe odżywianie oraz odpowiednia ilość snu są bardzo istotne i pomagają uniknąć wielu dolegliwości.

Zobacz także: Choroba Cushinga – czym się charakteryzuje i jak się ją leczy?

Gronkowiec złocisty – czym jest i jak sobie z nim radzić?

Gronkowce są patogenami bakteryjnymi, kolonizującymi błony śluzowe i skórę, ale i wywołującymi u ludzi wiele różnych schorzeń. Szacuje się, że nosicielami gronkowca może być nawet 25–30% całej populacji ludzkiej. Jak wykryć gronkowca i czy jest on groźny dla człowieka?

Leczenie gronkowca złocistego – najważniejsze badania

Gronkowce są wyjątkowo odporne na działanie temperatury i na antybiotyki. Obecnie znane są 32 gatunki gronkowców, z których 16 powoduje zakażenia u ludzi. Do najczęściej spotykanych należą Staphylococcus epidermidis, Staphylococcus saprophyticus, Staphylococcus lugdunensis, Staphylococcus haemolyticus oraz Staphylococcus aureus, czyli gronkowiec złocisty.

Jak wykryć gronkowca złocistego? Rozpoznania zakażenia gronkowcem dokonuje lekarz na podstawie określonych objawów klinicznych oraz wyników badań mikrobiologicznych, w których wykazano obecność gronkowców w pozyskanym od chorego materiale. Dodatkowo, jeśli chory podejrzewa zatrucie pokarmowe, podejrzany posiłek lub składnik pożywienia można przesłać do pracowni mikrobiologicznej, dla wykrycia toksyny lub szczepu gronkowca, które ją wytworzył.

Podstawowym badaniem laboratoryjnym jest posiew materiału pobranego od chorego. Materiał może stanowić krew, plwocina, ropna wydzielina z rany, płyn stawowy, a w przypadku zapalenia piersi – mleko matki.

Niekiedy pobiera się kilka próbek z różnych miejsc. Posiew z nosa pozwala na wykrycie nosicielstwa gronkowca. Następnie próbki umieszcza się na pożywce i inkubuje dla oceny wzrostu gronkowca.

Jeżeli wynik jest pozytywny, wykonuje się badanie wrażliwości wyizolowanego gronkowca na antybiotyki, tzw. antybiogram. Hodowla materiału trwa zazwyczaj około 24–48 godzin, dostępne są też szybkie testy, które dają wynik już po kilku godzinach.

Diagnostyka i leczenie gronkowca złocistego mogą być trudne, gdyż u nosicieli może występować kilka gatunków gronkowca jednocześnie.

Gronkowiec złocisty na skórze, w nosie i gardle – objawy

Lekarz diagnozuje i wdraża leczenie gronkowca złocistego m.in. na podstawie określonych objawów. Zakażenie wywołane przez Staphylococcus aureus może mieć charakter infekcji miejscowej lub uogólnionej. Część chorób wywołują toksyny gronkowcowe.

Zakażenia miejscowe występują przede wszystkim wtedy, gdy gronkowiec złocisty wywołuje infekcje skóry i tkanki podskórnej, mogące charakteryzować się obecnością wydzieliny ropnej.

Do infekcji tego typu należą czyraki, liszajec, zapalenie mieszków włosowych, ropnie, zapalenie gruczołów potowych i zapalenie gruczołu mlekowego. Rzadziej obserwuje się zapalenia tkanki podskórnej lub zapalenie powięzi.

Szczególnie niebezpieczne i zagrażające życiu może być martwicze zapalenie powięzi, które w większości wypadków wymaga pilnej interwencji chirurgicznej.

Gronkowiec złocisty wywołuje również bakteryjne zapalenie spojówek, nawracające infekcje dróg oddechowych, zapalenie zatok, ucha środkowego, może powodować ropnie okołomigdałkowe, które wymagać mogą zabiegu chirurgicznego.

Jak można zarazić się gronkowcem? Wystarczy drobne zranienie skóry lub zjedzenie zakażonego pokarmu. Oprócz zakażeń miejscowych Staphylococcus aureus wywołuje zakażenia inwazyjne, do których należą niezwykle niebezpieczna posocznica oraz zapalenie wsierdzia.

Zakażenia, najczęściej w następstwie urazu lub zabiegu chirurgicznego, mogą obejmować płuca, narząd ruchu, nerki lub ośrodkowy układ nerwowy. Gronkowiec złocisty jest jednym z kluczowych czynników etiologicznych ostrego pierwotnego zapalenia kości i stawów.

Objawami, które wywołują enterotoksyny gronkowca złocistego, są m.in. gronkowcowy wstrząs toksyczny, który charakteryzuje się wysoką gorączką, rozlanymi zmianami skórnymi, bólami mięśni, wymiotami i biegunką oraz zatrucia pokarmowe.

Jeżeli pacjent ma nawracające bóle głowy w okolicy zatok, częste infekcje migdałków i gardła, na jego skórze pojawiają się trudno gojące się rany lub inne, niepokojące zmiany, powinien rozważyć diagnostykę w kierunku zakażenia Staphylococcus aureus, by w przypadku wyniku dodatniego jak najpilniej wdrożyć odpowiednie leczenie.

Czy gronkowiec jest wyleczalny? Przyczyny i leczenie

Jak można zarazić się gronkowcem złocistym? Przyczyną zakażenia mogą być nie tylko uszkodzenia skóry czy zjedzenie zakażonego pokarmu, styczność z zakażoną osobą – gronkowiec przenosić się może drogą kropelkową.

Bakterię mogą być przenoszone przez naczynia, sztućce, ręczniki itd. Do zakażenia może dojść w warunkach szpitalnych, w oddziałach chirurgicznych, intensywnej terapii i innych.

Źródłem zakażenia mogą być wenflony, cewniki i sprzęt medyczny, którego zastosowanie wymagało przerwania ciągłości tkanek.

Leczenie gronkowca złocistego bywa trudne i polega na stosowaniu odpowiedniego antybiotyku. To czy gronkowiec jest wyleczalny w krótkim czasie, zależy także od tego, czy dany szczep jest metycylinooporny.

Jeśli podejrzewasz u siebie zakażenie gronkowcem, wykonaj niezbędne badania lub skonsultuj objawy ze specjalistą na stronie Diagnostyki.

Im szybciej wykryjesz przyczynę choroby, tym większa szansa na jej skuteczne wyleczenie.

Bibliografia:

Gronkowiec: objawy i leczenie zakażenia gronkowcem złocistym. Jakie choroby wywołuje gronkowiec i co to jest MRSA?

Gronkowce, których nazwa odnosi się do charakterystycznych gron, to powszechnie występujące w naszym środowisku bakterie. Choć statystycznie co trzecia osoba na świecie ma je na powierzchni własnej skóry, w gardle lub w nosie, to większość z nas zupełnie nie zdaje sobie sprawy z ich obecności.

Najgroźniejsze z nich są gronkowce złociste. Najłatwiej jest się nimi zarazić podczas pobytu w szpitalu, ale natknąć na nie można się niemal wszędzie. Żyją w powietrzu, glebie, wodzie, pożywieniu i na wielu otaczających nas przedmiotach.

Sprawdź, jakie są objawy zakażenia gronkowcem i dowiedz się, jak ograniczyć ryzyko chorób, które może wywoływać.

Szpitale to idealne schronienie dla gronkowców – mimo że większość placówek stara się, by na oddziałach panowały sterylne warunki.

Obecność pacjentów z obniżoną odpornością, osób, którym podawane są dożylnie leki lub chorych z otwartymi ranami sprzyja temu, by bakterie te szybko się rozprzestrzeniały i bez przeszkód atakowały kolejne ofiary.

Niestety bardzo łatwo możemy się nimi zarazić także w innych miejscach, zwłaszcza, jeśli często korzystamy z miejskich basenów lub siłowni (bakterie mogą pozostawać np. na niezdezynfekowanym sprzęcie treningowym).

Jak się można zarazić gronkowcem?

Bakterie Staphylococcus, czyli popularne gronkowce, najłatwiej przedostają się do naszego organizmu:

• drogą kropelkową,
• poprzez skaleczenie (wnikając do krwiobiegu przez otwarte rany),
• zjedzenie zakażonego pokarmu,
• kontakty płciowe.

Kto jest najbardziej podatny na zarażenie gronkowcem?

Najprościej zostać zainfekowanym poprzez bezpośredni kontakt z osobą zarażoną gronkowcem lub przedmiotami, z którymi miała styczność (np. klamką czy przyborami toaletowymi), a także podczas stosunków płciowych. Do grup najwyższego ryzyka zalicza się przede wszystkim:

• osoby z obniżoną odpornością (ze względu na wiek lub chroniczne choroby, nowotwory, po zabiegach szpitalnych, po stosowaniu kroplówki lub cewnikowaniu itp.);
• pacjentów z otwartymi ranami i skaleczeniami;
• chorych na łuszczycę lub cierpiących na poważne problemy skórne;
• osoby odwiedzające szpitale oraz personel medyczny narażony na kontakt z osobami zarażonymi gronkowcem;
• osoby korzystające z publicznych kąpielisk/pływalni miejskich (bakterie mogą bytować w wodzie).

Pod mikroskopem gronkowce przypominają drobne grona. Stąd ich nazwa. Yasser, flickr.com/CC BY 2.0

Choć nosicielami gronkowców jest jedna trzecia ludzkości, to bakterie te przez długi czas (a nawet przez wiele lat) mogą nie wywoływać żadnych objawów, przez co trudno je wykryć.

Jeśli nasza odporność jest osłabiona, to z powodu zakażenia gronkowcem stajemy się bardziej wrażliwi na wiatr i przeciągi, możemy częściej cierpieć na bóle głowy i odczuwać zmęczenie mimo braku wysiłku. Wiele zależy od tego, jakie miejsca na ciele lub jakie organy zostaną zainfekowane przez gronkowce.

W zależności od zakażonego narządu pierwsze objawy infekcji mogą wystąpić nawet w ciągu 2 godzin od kontaktu z gronkowcami, zwłaszcza w przypadku dzieci lub osób, których system immunologiczny nie działa prawidłowo.

Po spożyciu produktu spożywczego zakażonego gronkowcem, w którym znajdowały się wytwarzane przez te bakterie enterotoksyny (zwykle w mięsie, nabiale, nieprawidłowo przechowywanych mrożonkach, lodach, deserach itp.) może dochodzić do zatruć pokarmowych, którym towarzyszy wysoka gorączka, nudności i wymioty oraz wahania ciśnienia tętniczego.

Zachłyśnięcie się wodą zawierającą gronkowce może prowadzić m.in. do:

• nieżytu jelit,
• biegunek,
• wymiotów,
• zakażenia błon śluzowych,
• pojawienia się zaczerwienionych miejsc na skórze, czyraków, ropni itp.

Ropień na skórze wywołany przez gronkowca złocistego (MRSA). Gregory Moran, M.D./Centers For Disease Control and Prevention/Public Domain

Jakie narządy atakuje gronkowiec? Jakie choroby może wywoływać?

Objawy zakażenia gronkowcem są zależne od tego, do jakiego narządu uda się przeniknąć bakteriom. Jeśli zaatakują:

• Skórę – gronkowiec skórny (Staphylococcus epidermidis) powoduje wtedy infekcje skórne, czyraki, ropnie, zanokcice (zastrzały paznokci), liszajce, zapalenie tkanki łącznej (cellulitis), zapalenie mieszków włosowych, trądzik itp.

• Okolice narządów płciowych (gronkowiec w pochwie u kobiet wywołuje stany zapalne).
• Jamę nosowo-gardłową (gronkowce w nosie i w gardle powodują infekcje i ból gardła).
• Pachy – często u osób, które nadmiernie się pocą (gronkowiec może doprowadzić wtedy do wytworzenia się bolesnego guzka pod pachą, z którego może się sączyć ropa oraz zapalenia gruczołu potowego).
• Sutki – szczególnie u matek karmiących (gronkowiec może powodować m.in. zapalenie gruczołu piersiowego).
• Oczy – gronkowiec w oku może doprowadzić do zakażenia bakteryjnego, które wywołuje zaczerwienienia, spuchnięcie powiek, nadwrażliwość narządu wzroku na światło oraz grudkowate zmiany w postaci jęczmienia na oku albo gradówki.
• Uszy – gronkowiec w uchu powoduje silne swędzenie, czasem poważniejsze stany zapalne prowadzące do infekcji bakteryjnych ucha zewnętrznego.
• Zatoki – gronkowiec w zatokach może sprzyjać przewlekłym stanom zapalnym.

Jeśli gronkowce przedostaną się do układu krwionośnego, mogą zaatakować dowolny narząd, powodując poważne infekcje, takie jak:

• posocznica/sepsa,
• ropnica,
• zapalenie wsierdzia,
• zapalenie płuc,
• zapalenie szpiku kostnego.

W przypadku kobiet w ciąży, które zostaną zainfekowane gronkowcem, istnieje ryzyko zarażenia ich dziecka (jeśli gronkowiec bytuje w drogach rodnych do zakażenia może dojść w trakcie porodu). Podobna sytuacja może mieć miejsce, jeśli bakterie te występują na gruczołach sutkowych. Najczęściej takie przypadki nie są jednak uważane za groźne.

Gronkowiec u noworodków zwykle ma związek z zakażeniami szpitalnymi, do których doszło podczas pobytu ich matek na oddziale położniczym. U niemowląt zaś bakterie te zwykle atakują maluchy cierpiące na atopowe zapalenie skóry lub pojawiają się na skutek powikłań infekcji wirusowych.

Szczepy gronkowca złocistego przybierają specyficzny, złocistożółty kolor. NIAID Staphylococcus epidermidis Bacteria, flickr.com/CC BY 2.0

Gronkowiec złocisty MRSA – przyczyna wielu zakażeń szpitalnych

Gronkowce mogą być także niebezpieczne nie tylko dla ludzi, ale także dla zwierząt (m.in. dla psów).

Dla człowieka najgroźniejszy jest gronkowiec złocisty (Staphylococcus aureus), którego szczepy przybierają specyficzny, złocistożółty kolor.

Bakteria ta bytuje najczęściej w naszym nosie, gardle, na skórze (także przy włosach na głowie), w okolicach szczęki oraz odbytu. Dlaczego tak trudno z nią walczyć?

Problem w tym, że bakteria ta jest odporna na działanie antybiotyków i szybko znajduje skuteczny sposób na to, by nowe leki były w starciu z nią zupełnie bezsilne. Na dodatek jest w stanie przetrwać zarówno w warunkach tlenowych, jak i beztlenowych.

Zwykle osobom zarażonym gronkowcem złocistym podaje się metycylinę, wankocymycynę lub linezoid (podawany w formie zastrzyków lub dożylnie). Niektórym pacjentom poleca się smarowanie zmienionej chorobowo skóry specjalnym kremem lub stosowanie płynów o właściwościach antyseptycznych. Zdarza się, że zakażenie gronkowcem wymaga nawet kilkutygodniowej hospitalizacji.

Jeśli mamy zaś do czynienia z MRSA (methicyllin-resistant Staphylococcus aureus), czyli gronkowcem złocistym odpornym na metycylinę, leczenie może być jeszcze większym wyzwaniem.

Chorym, którzy zwykle zostali zarażeni podczas pobytu w szpitalu (jedna trzecia wszystkich zakażeń szpitalnych w Polsce dotyczy MRSA), podaje się wtedy dwa razy dziennie wankomycynę i teikoplaninę.

Największe zagrożenie zakażeniem gronkowcowym obserwuje się na oddziałach neonatologicznych, oparzeniowych, w salach zabiegowych i na intensywnej terapii.

Wśród szczepów gronkowca złocistego występuje też MSSA (methicillin-sensitive Staphylococcus aureus), który wykazuje wrażliwość na metycylinę i wytwarza penicylinazę, dzięki czemu może być odporny na penicyliny naturalne.

Choć co trzeci człowiek na świecie jest nosicielem gronkowca, to jednak większość ludzi zupełnie nie zdaje sobie z tego sprawy. Bakteria ta przez lata mogą nie wywoływać żadnych objawów. NIH Image Gallery, flickr.com/CC BY 2.0

Jak sprawdzić, czy mamy gronkowca?

Do metod diagnostycznych, za pomocą których można ustalić obecność gronkowca, zalicza się:

• badania krwi i moczu,
• wymazy pobierane z powierzchni skóry lub nosa,
• badanie próbek tkanek z zakażonego obszaru na obecność bakterii gronkowca,
• testy diagnostyczne do szybkiego wykrywania gronkowca złocistego MRSA (dostępne na rynku),
• ewentualne dalsze badania pod kątem antybiotykoodporności konkretnych gronkowców.

Warto wyjaśnić, że do rodziny gronkowców należą też tzw. gronkowce koagulazoujemne (czyli takie, które nie wytwarzają unikalny wśród bakterii enzym – koagulazę). Niektóre z nich wchodzą w skład prawidłowej flory bakteryjnej człowieka, pozostałe mogą być chorobotwórcze. Gronkowce koagulazododatnie (np.

gronkowiec złocisty Staphylococcus aureus) uważane są za dużo bardziej patogenne niż gronkowce koagulazoujemne (np.

gronkowiec naskórkowy _Staphylococcus epidermidi_s, dawniej nazywany gronkowcem białym), które najczęściej atakują pacjentów z obniżoną odpornością (zwykle podczas pobytu w szpitalu) i prowadzą do infekcji skóry, gardła czy spojówek, stopniowo rozprzestrzeniając się na inne narządy.

Zanim uzyskamy pewność, z jakimi gronkowcami mamy do czynienia, musimy pobrać wymazy z nosa czy gardła. Wyniki większości badań można uzyskać po ok. 3-5 dniach.

Niektóre szpitale badają wszystkich pacjentów przyjmowanych na oddziały pod kątem obecności gronkowców.

Nosiciele bakterii mogą być bez przeszkód hospitalizowani (można im zalecić kurację ograniczającą lub eliminującą obecność gronkowców).

Na co warto zwrócić uwagę, by zminimalizować szanse na infekcje wywoływane przez gronkowce?

1. Pamiętaj, że przestrzeganie higieny osobistej, częste mycie rąk (zwłaszcza przed przygotowywaniem posiłków czy po skorzystaniu z toalety) jest jednym z najlepszych sposobów na ograniczenie ryzyka zarażenia się gronkowcem.
2. Odwiedzając szpitale stosuj się do zaleceń higienicznych – zdezynfekuj dłonie za pomocą płynów antyseptycznych, zmieniaj obuwie Bądź świadomy tego, że personel zobowiązany jest do przestrzegania restrykcyjnych przepisów higienicznych i dbania o to, by zwracać szczególną uwagę na ograniczenie możliwości infekcji zarówno pacjentów, jak i osób odwiedzających ich w szpitalu.
3. Zachowaj ostrożność podczas korzystania z usług kosmetycznych w salonach manicure i pedicure. Zwracaj uwagę na to, czy używane tam przyrządy są właściwie dezynfekowane.
4. Staraj się unikać kontaktu z otwartymi ranami innych osób. Opatruj natychmiast nawet najmniejsze uszkodzenie własnej skóry.
5. Zmieniaj pościel minimum raz na dwa tygodnie. Oprócz naszego naskórka, roztocza kurzu domowego i drobin potu, łóżka, w których sypiamy to siedliska gronkowca złocistego. Często pierz też piżamę lub odzież, w której kładziesz się spać.
6. Nie używaj przedmiotów osobistych innych osób (ręczników, maszynek do golenia czy szczoteczek do zębów).
7. Jeśli uprawiasz sport, staraj się zawsze brać prysznic po treningu. W przypadku kontaktu z gronkowcem ważne jest, by jak najszybciej zmyć go z powierzchni ciała.
8. Po zabawie z psem koniecznie się umyj. Twój pupil może być nosicielem gronkowca (zgłoś się do weterynarza, jeśli zaobserwujesz u swojego czworonoga suche, czerwone plamy na skórze).
9. Nie zapominaj o tym, by pić wodę (min. 2 l dziennie). To najprostszy sposób na to, by pozbyć się z organizmu chorobotwórczych bakterii!

Jeśli standardowe leczenie gronkowca nie przynosi pożądanych rezultatów, warto skorzystać z pomocy natury – zwłaszcza, że bakterie te są coraz bardziej odporne na działanie antybiotyków. Za jeden z najskuteczniejszych niekonwencjonalnych sposobów radzenia sobie z gronkowcem złocistym uznaje się:

• płukanie gardła roztworem z soli – popularna metoda, która polega na stosowaniu słonych płukanek (pół łyżeczki soli na pół szklanki wody lub naturalnego soku z jarzębiny). Podobny efekt może dać także płukanie nosa sprayem z wodą morską, octem jabłkowym lub nalewką z propolisu.
• dym z mokrej brzozy – wdychanie dymu z kilku brzozowych polan zmoczonych wcześniej w wodzie lub zwykłej deszczówce. Podczas przenikania do naszych dróg oddechowych opary mogą działać drażniąco. Często towarzyszy im specyficzne „szczypanie w gardle” oraz łzawienie oczu. Według Medycyny Wschodu już następnego dnia po zabiegu powinniśmy zacząć odczuwać wyraźna ulgę. W razie potrzeby można powtórzyć wdychanie dymu z ogniska.
• okłady z cebuli (ugotowanej w wodzie lub upieczonej i rozgniecionej na miazgę) – owinięte w gazę łuski przykładamy w miejscu powstania zmian skórnych wywołanych przez gronkowca i pozostawiamy na około 4 do 8 godzin, zmieniając je do 3 razy dziennie. Podobne działanie mają też inhalacje ze startej na papkę cebuli (wdychanej kilka razy dziennie).
• czosnek – ze względu na obecność działającej antyseptycznie allistatyny, dzięki której można zlikwidować gronkowce (stosując okłady, nalewki lub kompresy).
• suszone goździki – mają właściwości antyseptyczne, wystarczy ssać je kilka razy dziennie, by ograniczyć ból gardła wywołany przez zakażenie gronkowcem.
• olejek eukaliptusowy/olejek lawendowy/olejek z dziurawca zwyczajnego (zewnętrznie na skórę w formie okładów)
• siemię lniane lub kozieradka (wystarczy przykładać zmielone ziarna lub liście do miejsca, w którym doszło do infekcji)
• roztwór srebra koloidalnego – może działać biobójczo na gronkowce.

Poznaj, 10 najbrudniejszych miejsc wokół Ciebie

Uwaga na bakterie: 10 najbrudniejszych miejsc wokół nas

CIEKAWOSTKA!

Gronkowcom szkodzi gorąca herbata i kawa? Naukowcy wpadli na ciekawy trop

Po przebadaniu ponad 5,5 tys.

Amerykanów naukowcom z Uniwersytetu Południowej Karoliny udało się udowodnić, że istnieje związek pomiędzy regularnym piciem gorącej kawy lub herbaty a obniżeniem ryzyka zakażenia gronkowcem złocistym odpornym na metycylinę (MRSA).

Okazuje się, że osoby, które często sięgają po te napoje (koniecznie ciepłe) mają o połowę mniejsze szanse na to, że staną się nosicielami gronkowca. Najprawdopodobniej wynika to z tego, że nawyk ten może mieć działanie antybakteryjne i przeciwdziała infekcjom.

Naukowcom z USA udało się udowodnić związek pomiędzy regularnym piciem tych napojów a obniżeniem zakażenia gronkowcem odpornym na metycylinę MRSA. Refat Mamutov, 123RF

Źródła:

• „Gatunki Koagulazododatnie rodzaju Staphylococcus – taksonomia, chorobotwórczość”, Zakład Mikrobiologii Farmaceytycznej i Diagnostyki Mikrobiologicznej Uniwersytetu Medycznego w Łodzi
• US National Library of Medicine National Institutes of Health NCBI
• The evolutionary history of methicillin-resistant Staphylococcus aureus (MRSA), PNAS Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America