Grzybica warg sromowych i sromu – objawy, przyczyny, leczenie

Srom jest zewnętrzną częścią żeńskiego układu płciowego. Zapalenie sromu (potocznie nazywane zapaleniem warg sromowych) wymaga konsultacji lekarskiej i podjęcia stosownego leczenia. Niepoddana terapii infekcja może rozwijać się i obejmować pobliskie narządy. Co istotne, zwykle towarzyszy jej świąd, uczucie pieczenia i bolesność.

Zapalenie sromu – co warto o nim wiedzieć?

Najczęściej stany zapalne sromu objawiają się pieczeniem i uporczywym swędzeniem, w ich przebiegu pojawia się także zaczerwienienie, obrzęk oraz zmiany skórne.

Co istotne, w wielu przypadkach odczyn zapalny sromu towarzyszy infekcji pochwy (zwłaszcza, gdy występują upławy) – wynika to m.in.

z budowy anatomicznej narządów rodnych kobiety, do sromu zalicza się:

• wzgórek łonowy,
• wargi sromowe większe,
• wargi sromowe mniejsze,
• przedsionek wspomnianej już pochwy, 
• łechtaczka,
• ujście zewnętrzne cewki moczowej, 
• gruczoły przedsionkowe większe, 
• opuszki przedsionka. 

Jako główne przyczyny zapalenia sromu wskazuje się uszkodzenia mechanizmów obronnych nabłonka oraz związane z tym infekcje, które wywołują przede wszystkim bakterie, wirusy lub grzyby (drożdżaki).

Warto jednak zaznaczyć, że stan zapalny w okolicach narządów płciowych może wiązać się także z alergicznym zapaleniem sromu, do którego prowadzą m.in. niewłaściwe kosmetyki do higieny intymnej. Zapalenie może mieć charakter ograniczony (w postaci zmiany skórnej w miejscu kontaktu z alergenem) lub rozlany na srom.

Infekcje wirusowe

• Wirus brodawczaka ludzkiego (Human papilloma virus, HPV)

Odpowiada za wystąpienie kłykcin kończystych, a jego zakażeniu sprzyja m.in. współżycie płciowe z wieloma partnerami.

Infekcja wirusem HPV typu 6 lub 11 prowadzi do rozrostu warstwy nabłonka. W konsekwencji powstają drobne grudki, które z czasem przybierają postać różowych lub czerwonawych wykwitów o kalafiorowatym kształcie.

Zmiany zajmują wargi sromowe większe i mniejsze, przedsionek pochwy, okolicę okołoodbytniczą, a w pewnych wypadkach także szyjkę macicy.

• Wirus HSV (Herpes simplex virus) typu 2, rzadziej typu 1

W następstwie zakażenia HSV pojawia się opryszczka płciowa. W jej przebiegu dochodzi do wysiewu drobnych wykwitów pęcherzykowych, które obejmują wargi sromowe, ściany pochwy, szyjkę macicy, okolicę okołoodbytniczą. Obraz kliniczny choroby jest zróżnicowany i uwarunkowany stanem immunologicznym organizmu.

Bakteryjne zapalenie sromu

Rozwija się w wyniku zakażenia krętkiem bladym. Przenosi się głównie drogą płciową, lecz istnieje też ryzyko zarażenia drogą przezłożyskową. Obraz kliniczny zależy od stadium choroby.

W kile I-rzędowej pojawia się niebolesna grudka, którą obejmuje owrzodzenie. W kile II-rzędowej powstają szarobiałe kłykciny płaskie z sączącą (zakaźną) wydzieliną.

Rozpoznanie kiły ustala się na podstawie wywiadu, badania fizykalnego i badań serologicznych w kierunku kiły.

Wywołują ją bakterie Gram-ujemne dwoinki rzeżączki. Do charakterystycznych objawów należą ropne upławy, pieczenie, ból w trakcie mikcji, a także zaczerwienienie, obrzęk ujścia zewnętrznego cewki moczowej. W moczu może pojawić się ropna lub śluzowo-ropna wydzielina.

• Wrzód miękki (inaczej zwany wenerycznym)

Odpowiada za niego bakteria Haemophilus ducreyi. Zwykle owrzodzenie obejmuje wargi sromowe, pochwę, szyjkę macicy, czasem odbyt. W jego przebiegu dochodzi do powiększenia pobliskich węzłów chłonnych (najczęściej okolicy pachwinowej), w przypadku powikłań może dojść do ich owrzodzenia.

Zakażenia grzybicze i pasożytnicze

Do stanów zapalnych sromu na tle grzybiczym najczęściej przyczyniają się drożdżaki Candida albicans, rzadziej wywołują je inne grzyby. Z reguły zakażenie obejmuje także pochwę. Na obraz kliniczny kandydozy sromu i pochwy składają się świąd i obrzęk sromu wraz z bólem i zaczerwienieniem, pęknięcia nabłonka oraz białawe, grudkowate upławy.

Do najczęstszych pasożytniczych zapaleń sromu należą:

• wszawica łonowa (Pediculosis Pubis) – przenosi się podczas stosunków płciowych. Zajmuje m.in. wzgórek łonowy i objawia się błękitnymi zmianami na skórze, wywołanymi przez ukłucia owadów (Phthirus pubis – wesz łonowa); 

• świerzb – wywołuje go świerzbowiec ludzki (Sarcoptes scabiei), który wnika w naskórek i drąży kilkumilimetrowe nory. Pojawia się uporczywy świąd, który intensyfikuje się nocą;

• rzęsistkowica sromu – odpowiada za nią rzęsistek pochwowy (Trichomonas vaginalis). W przebiegu choroby występują pieniste, szarawe i dość obfite upławy o wyjątkowo przykrym zapachu, którym towarzyszy odczyn zapalny sromu (z dokuczliwym świądem i uczuciem pieczenia).

Leczenie zapalenia sromu

• Zapalenie bakteryjne i grzybicze

W terapii zapaleń sromu o etiologii bakteryjnej stosuje się odpowiednie antybiotyki lub chemioterapeutyki (doustne i/lub miejscowe). Leczenie zakażeń o podłożu grzybiczym prowadzi się za pomocą leków przeciwgrzybiczych o szerokim spektrum działania.

Kłykciny wymagają podania leków hamujących namnażanie się komórek warstw nabłonka. Czasem zaleca się zabiegi chirurgiczne (usuwanie brodawek). U kobiet w ciąży z kłykcinami istnieje ryzyko zakażenia noworodka w trakcie porodu fizjologicznego, dlatego z reguły wykonuje się cięcie cesarskie. 

Do leczenia opryszczki narządów płciowych włącza się leki przeciwwirusowe (acyklowir), które zmniejszają nasilenie objawów i skracają czas trwania dolegliwości. Infekcja bywa niebezpieczna u kobiet w ciąży ze względu na ryzyko poronienia lub przeniesienia wirusa na płód. 

W terapii zapaleń pasożytniczych, typu świerzb lub wszawica, stosuje się preparaty przeciwpasożytnicze.

Rzęsistkowicę leczy się chemioterapeutykami o działaniu rzęsistkobójczym, jak nifuratel – lek o szerokim spektrum, który przyspiesza leczenie zakażeń intymnych i zapobiega ich nawrotom.

Przy tym nie niszczy fizjologicznej flory pochwy i nie wywołuje krzyżowej odporności drobnoustrojów na inne leki stosowane w leczeniu infekcji. W terapii rzęsistkowicy można podawać też metronidazol lub tinidazol.

Łagodzenie objawów i profilaktyka zapalenia sromu

Objawy zakażeń intymnych łagodzą roztwory chlorowodorku benzydaminy (do irygacji pochwy lub przemywania zewnętrznych narządów płciowych). Lek wykazuje działanie przeciwzapalne, przeciwbólowe, antyseptyczne oraz miejscowo znieczulające.

W profilaktyce zapaleń sromu dużą rolę odgrywa prawidłowa higiena intymna, w tym stosowanie odpowiednich kosmetyków. Nie należy używać mydeł zasadowych i środków zawierających m.in. konserwanty, barwniki, substancje zapachowe. Po podmywaniu/kąpieli powinno się starannie i delikatnie osuszyć krocze (najlepiej ręcznikami jednorazowymi).

Zapalenie łechtaczki – przyczyny oraz leczenie

Jednym z narządów zaliczanych do sromu, którego stanom zapalnym warto przyjrzeć się bliżej, jest łechtaczka (Clitoris). Umożliwia kobiecie odczuwanie przyjemności podczas zbliżenia, jest bardzo wrażliwa na dotyk oraz unerwiona. W momencie podniecenia seksualnego twardnieje i nabrzmiewa. Co jednak istotne, może być nie tylko źródłem rozkoszy, lecz także bólu. 

Poza opisanymi wyżej infekcjami intymnymi, stan zapalny łechtaczki może wywołać także:

• pochwica – zaburzenie ginekologiczne, które określa się również mianem ,,nerwicy płciowej”. Mimowolne skurcze mięśni wokół wejścia do pochwy uniemożliwiają kobiecie odbycie stosunku (każda próba penetracji, współżycia kończy się bólem). Do rozwoju pochwicy przyczyniają się: cukrzyca, zaburzenia hormonalne, menopauza, infekcje intymne i przyjmowanie niektórych leków;

• wulwodynia – choroba o nieznanej etiologii, która powoduje dyskomfort, uczucie palenia i nagle pojawiający się ból w okolicy sromu. Pojawić się może także nadwrażliwość, suchość i świąd. Ze względu na fakt, że w przypadku tego zaburzenia nie występują zmiany skórno-śluzówkowe, wciąż zbyt rzadko pada rozpoznanie tej przewlekłej choroby. Zdaniem wielu lekarzy to schorzenie ma podłoże neuropatyczne;

• dyspareunia – to inaczej ból podczas kontaktów seksualnych, uniemożliwiający kobiecie odczuwanie satysfakcji ze zbliżeń z partnerem. Często ma psychogenne podłoże (np. ból powoduje paniczny lęk przed zajściem w ciążę, wstyd czy złe relacje z partnerem seksualnym).

Inne potencjalne przyczyny bólu łechtaczki to: urazy mechaniczne, zmiany hormonalne (zwłaszcza w okresie okołomenopauzalnym), otarcia, uczulenie na kosmetyki i detergenty, a także przyjmowanie niektórych leków. 

Łatwo wnioskować z powyższych informacji, że sposób leczenia zależy od postawionej diagnozy.

Jeśli okaże się, że przyczyny nie leżą w zakresie zdrowia somatycznego, wskazana będzie konsultacja z psychoterapeutą, psychiatrą lub seksuologiem.

Warto o to zadbać – sfera seksualności istotnie wpływa na całościowy dobrostan, każdy powinien mieć szansę w pełni z niego korzystać.

Jagła, G., Pitucha, M., Walocha, J., Popiela, W., Dobrogowski, J., Wordliczek, J., Leczenie nienowotworowych zespołów bólowych krocza, Polska Medycyna Paliatywna 2004, 3, 4, 325–334 [dostęp: 15.11.2019] https://journals.viamedica.pl/advances_in_palliative_medicine/article/view/29540/24292

Swędzenie i pieczenie warg sromowych – dermatozy sromu, diagnozowanie, leczenie, domowe metody

Kobiety dość często muszą zmierzyć się z problemami intymnymi. Jednym z popularnych kłopotów jest świąd sromu. Iurii Maksymiv/123RF

Pieczenie i swędzenie warg sromowych to uciążliwy problem, z którym zmagają się kobiety. Ponieważ dla wielu z nich swędzenie i pieczenie miejsc intymnych stanowi wstydliwy problem, unikają wizyty u lekarza ginekologa. Przyczyn takich dolegliwości jest wiele, nie są to jednak tylko reakcje alergiczne np. na zmianę proszku do prania, ale także szereg poważniejszych schorzeń, które wymagają konsultacji lekarskiej. W artykule omawiamy niektóre przyczyny pieczenia warg sromowych oraz swędzenia tych okolic intymnych, diagnostykę i leczenie.

Pieczenie warg sromowych oraz swędzenie okolic intymnych to jedne z objawów, które towarzyszą dermatozom sromu, infekcjom lub reakcjom alergicznym.

Przyczyny pieczenia i swędzenia warg sromowych

Do przyczyn zaliczają się m.in. następujące czynniki:Drożdżyca (kandydoza) pochwy – w tym przypadku zapalenie sromu występujące z grzybicą pochwy wywołane jest drożdżakami z rodzaju Candida.

Towarzyszą mu obrzęk i białe naloty na błonie śluzowej oraz białe, żółte lub brunatne upławy o konsystencji serowatej i kwaśnym zapachu. Srom piecze, swędzi i boli podczas dotyku. Ta przypadłość najczęściej dotyczy kobiet pomiędzy 20.

a 40. rokiem życia.

• Grzybica pochwy – leczenie i profilaktyka

Liszaj prosty przewlekły – ma postać ognisk rumieniowych, które są nieostro odgraniczone, najczęściej towarzyszą mu złuszczanie i zliszajowacenie skóry.

Liszaj płaski – charakteryzuje się wystąpieniem grudek o barwie mlecznej, zmian rumieniowych bądź nadżerek. Dodatkowo mogą pojawić się grudki w kolorze brązowym lub ciemnoczerwonym. Jeśli zajmuje również pochwę, towarzyszą mu żółte upławy i krwawiące nadżerki. Jeśli charakter choroby jest przewlekły, może dojść do powstania zrostów i w efekcie do zwężenia pochwy.

Liszaj twardzinowy i zanikowy sromu (LSA) – zwany także marskością sromu. Często towarzyszy chorobom takim jak autoimmunologiczne zapalenie tarczycy, cukrzyca typu 2, bielactwo lub łysienie plackowate. LSA negatywnie wpływa na samopoczucie fizyczne, psychoemocjonalne kobiety i prowadzi do odczuwania dyskomfortu seksualnego.

To choroba przewlekła, która objawia się przerostem warstwy brodawkowej skóry, pojawieniem się białych grudek i bólem.

Ponieważ ma charakter postępujący, może doprowadzić do zmian zanikowych, które obejmują ścieńczenie skóry sromu, prowadząc tym samym do jego wygładzenia, czyli zaniku oraz wystąpienia suchości.

Przeważnie dotyczy kobiet w starszym wieku, może także występować u mężczyzn jako marskość żołędzi.

Rzęsistkowica – to przenoszona drogą płciową choroba pasożytnicza wywoływana przez pierwotniaki z rodzaju rzęsistek. Objawami są wodniste upławy o barwie żółto-zielonkawej i przykrym zapachu, częstomocz i bolesne oddawanie moczu. Towarzyszy mu również ból podczas kontaktu seksualnego.

• Upławy – przyczyny i leczenie

Dermatozy kontaktowe – są częstą przyczyną bólu, swędzenia i pieczenia sromu.

Reakcje alergiczne skóry, najczęściej powstają w wyniku alergii na substancje zawarte w zapachowym i kolorowym papierze toaletowym, ciągłego używania wkładek higienicznych, które utrudniają dostęp powietrza do miejsc intymnych, zmiany proszku lub płynu do prania, noszenia nieprzewiewnej bielizny itp.

Rak sromu – występuje stosunkowo rzadko i rozpoznawany jest zazwyczaj wtedy, gdy znajduje się w stanie klinicznego zaawansowania. Dotyczy najczęściej kobiet w wieku okołomenopauzalnym, a więc między 60. a 70. rokiem życia.

Czynnikami, które prowadzą do jego powstania to m.in. przebyte zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego HPV (typ 6, 11, 16 i 18).

Neoplazja wewnątrznabłonkowa sromu (VIN) jest stanem przedrakowym poprzedzającym wystąpienie raka sromu o charakterze pierwotnym, również objawia się silnym świądem i pieczeniem sromu.

Alergia na lateks (prezerwatywy) bądź poszczególne składniki żeli intymnych albo lubrykantów. W takim przypadku ma się do czynienia z alergicznym zapaleniem sromu.

Jeśli dodatkowo towarzyszy mu ból i dyskomfort, a objawy te nie są spowodowane dermatozami sromu lub pochwy, bądź infekcją, prawdopodobnie może to świadczyć o wulwodynii (postrzeganej jako choroba „tajemnicza” i trudna w leczeniu, ponieważ brak organicznej przyczyny, a objawy są zróżnicowane i niespecyficzne), która diagnozowana jest rzadko.

Żylaki sromu objawiają się pieczeniem, swędzeniem, zaczerwienieniem, obrzękiem warg sromowych. Pojawiają się również uczuciem ciężkości brzucha wraz z uporczywymi bólami, może dojść do nieznacznego krwawienia szczególnie w trakcie lub po odbyciu stosunku seksualnego.

W codziennym życiu kobiecie towarzyszy duży dyskomfort, stanie i siedzenie powodują, że ból nasila się. Ponadto, ból pojawia się podczas wypróżniania. Najczęściej żylaki sromu dotyczą kobiet w ciąży, ale powinny zniknąć wkrótce po porodzie.

Występują często wraz z żylakami krocza i hemoroidami (żylaki odbytu).

Pieczenie warg sromowych należy każdorazowo skonsultować z ginekologiem. Przeprowadzenie standardowego wywiadu lekarskiego może nie być wystarczające, żeby postawić diagnozę odnośnie przyczyny pieczenia.

Ginekolog rozszerza go o ewentualne symptomy, które pochodzą z innych okolic skóry, pyta o dodatkowo występujące choroby, stosowane leki i zbiera wywiad rodzinny (choroby autoimmunologiczne w przypadku liszaja twardzinowego i nadżerkowego liszaja płaskiego, atopowe zapalenie skóry).

Pacjentka powinna być zapytana o problemy z nietrzymaniem moczu albo kału, ponieważ są one czynnikami drażniącymi i wpływają na uszkodzenie bariery skórnej, której stan zapalny zaostrza się przez m.in. wilgoć i tarcie.

W diagnozowaniu chorób infekcyjnych sromu przeprowadza się badanie posiewowe w kierunku grzybów i bakterii, badania wirusologiczne wykluczające lub potwierdzające obecność chorób przenoszonych drogą płciową (np. wirus HIV) i chorób wenerycznych.

Rozpoznanie nieinfekcyjnych chorób sromu polega na wykonaniu badania dermatoskopowego, testów płatkowych wykrywających alergie kontaktowe, biopsji skóry bądź błony śluzowej sromu oraz niekiedy badania histopatologicznego.

Jak wygląda leczenie pieczenia i swędzenia warg sromowych?

Pieczenie warg sromowych powinno być leczone doraźnie, z użyciem antybiotyków lub leków steroidowych. Skutecznym lekiem dostępnym bez recepty jest maść zawierająca klotrimazol (kosztuje kilka złotych).

To substancja o działaniu przeciwgrzybiczym, która pomoże przy drożdżycy (grzybicy) sromu.

Można stosować ją kilka razy dziennie, rozsmarowując niewielką ilość maści na wargach sromowych (nie wolno wprowadzać jej bezpośrednio do pochwy!).

Korzystnym działaniem jest wymiana płynu do mycia okolic intymnych na taki o łagodnym i delikatnym składzie. Oznacza to, że receptura powinna być wolna od silnych substancji myjących takich jak SLES (Sodium Laureth Sulfate) oraz SLS (Sodium Lauryl Sulfate).

Zamiast nich mogą występować łagodze związki myjące jak Lauryl Glucoside lub Cocamidopropyl Betaine.

Ważnym składnikiem, który powinien byc obecny jak najwyżej w składzie produktu (minimum na 4 miejscu!) jest kwas mlekowy (lactic acid), który pomaga wyrównać kwaśne pH w okolicach miejsc intynych, nawilża i wspiera precesy regeneracyjne naskórka.

Pożądanym składnikiem płynu jest wyciąg z aloesu (Aloe Barbadensis Leaf Extract) i allantoina, które łagodzą podrażnienia, przyspieszają procesy gojenia się w nawadniają okolice intymne.

Ostra grzybica pochwy lub sromu może wymagać zastosowania środków przeciwgrzybiczych w postaci globulek lub tabletek dopochwowych. Preparaty te są dostępne na receptę i zawierają działający miejscowo antybiotyk. Gdy terapia trwająca ok. 10 dni okazuje się nieskuteczna, czasem konieczna jest doustna antybiotykoterapia, podczas której należy zażywać również probiotyk.

Rzęsistkowicę leczy się metronidazolem lub pochodnymi imidazolu, które wykazują działanie bakterio- i pierwotniakobójcze. Leczenie powinno obejmować również partnera/partnerów seksualnych osoby zmagającej się z tą chorobą, ponieważ po wyleczeniu może dojść do zakażenia wtórnego od partnera. Takie działanie powinno też mieć miejsce w przypadku kandydozy.

Jeśli pieczenie i świąd warg sromowych są wywołane dermatozami kontaktowymi, najważniejsza jest zmiana dotychczasowych nawyków polegająca na unikaniu drażniących czynników.

Warto zastanowić się, czy ostatnio nie był zmieniany płyn do prania lub proszek, lub kosmetyki do pielęgnacji. Być może ich eliminacja i powrót do poprzednich okaz=że się skuteczne, by złagodzic dolegliwości.

Jednocześnie wskazane jest leczenie farmakologiczne polega na miejscowym stosowaniu glikokortykosteroidów w postaci masli lub kremu.

Leczenie liszaja płaskiego i twardzinowego polega na przeprowadzeniu terapii silnymi kortykosteroidami (np. klobetazol), które mają działanie przeciwzapalne i immunosupresyjnie.

Jeśli u kobiety występuje choroba steroidooporna, lekarz decyduje o leczeniu takrolimusem lub pimekrolimusem (leki immunosupresyjne będące inhibitorami kalcyneuryny) pod nadzorem specjalistycznych ośrodków.

Liszaj twardzinowy nie powinien być leczony operacyjnie ani waporyzowany laserem CO2, chociaż użycie lasera może być skuteczne, jeśli dotyczy leczenia wtórnego bliznowacenia, które powstało w wyniki tej dermatozy. W przypadku VIN, koniecznie jest zapewnienie pacjentce porady psychologiczno-seksuologicznej, wycięcie zmiany i przeprowadzenie operacji rekonstrukcyjnej.

Domowe sposoby na pieczenie i swędzenie warg sromowych

Pielęgnacja skóry sromu w przypadku liszaja prostego przewlekłego i wyprysku sromu na tle alergicznym polega na unikaniu czynników drażniących. Zaleca się:

• spanie bez bielizny,
• pranie bielizny w temperaturze 60 stopni C.,
• prasowanie bielizny, gdyż wysoka temperatura niższy zalegające na niej mikroorganizmy (niektóre mogą przetrwać pranie!),
• branie prysznica zamiast kąpieli,
• noszenie nieobcisłej jedwabnej lub bawełnianej bielizny, należy pamiętać o jej dokładnym wypraniu przed pierwszym założeniem,
• unikanie noszenia obcisłych ubrań jak np. legginsy i rajstopy, spodnie rurki, zaleca się luźniejsze spodnie lub spódnice,
• mycie sromu dłonią bez użycia gąbek lub myjek za pomocą delikatnego płynu dedykowanego do tych miejsc. Ważne jest również, by nie myć tą samą dłonią sromu i okolic odbytu,
• po myciu należy osuszyć srom miękkim ręcznikiem lub chłodnym strumieniem powietrza z suszarki,
• zrezygnowanie z używania kolorowego i zapachowego papieru toaletowego,
• unikanie stosowania wkładek higienicznych,
• podczas miesiączki korzystanie z kubeczka menstruacyjnego zamiast tamponów lub podpasek,
• nieużywanie zapachowych środków piorących i płynów do zmiękczania tkanin,
• okolic sromu nie wolno myć zwykłym mydłem, żelami pod prysznic itd.; trzeba unikać stosowania dezodorantów i chusteczek nawilżanych do higieny intymnej,
• nieużywanie środków antyseptycznych w okolicach sromu.

Grzybica pochwy – objawy, leczenie, przyczyny

Grzybicze zapalenie pochwy i sromu to bardzo częsta przypadłość kobiet i powód do wizyty w gabinecie ginekologa. Objawy grzybicy pochwy to świąd, pieczenie i upławy o serowatej konsystencji. Grzybicę powoduje wiele czynników, m.in.

nieleczona lub rozchwiana cukrzyca, ciąża, błędy w higienie intymnej czy długotrwałe stosowanie antybiotyków. Zdecydowanie rzadziej grzybica pochwy rozwija się w wyniku kontaktów seksualnych.

Jak rozpoznać grzybicę pochwy? Kto jest na nią najbardziej narażony? Jakie są możliwości leczenia grzybicy pochwy?

Statystyki mówią, że aż 75 proc. kobiet w wieku rozrodczym ma na swoim koncie jeden, a 40-50 proc. – dwa lub więcej epizodów grzybiczego zapalenia błony śluzowej pochwy i warg sromowych.

Grzybica pochwy – jak dochodzi do zakażenia?

Schorzenie wywołują drożdżopodobne grzyby z rodzaju Candida. Mikroorganizmy te stanowią składnik prawidłowej flory pochwy i najczęściej nie są inwazyjne.

W okolicznościach, które powodują zachwianie równowagi w tym mikrośrodowisku, grzyby Candida potrafią jednak zmienić oblicze, zacząć się namnażać i kolonizować błonę śluzową, powodując jej stan zapalny. Zakażenie z reguły ma właśnie taki, wewnętrzny charakter. Rzadko przenoszone jest drogą płciową.

Ryzyko wystąpienia kandydozy pochwy i sromu zwiększa wiele czynników różnej natury. Należą do nich m.in.:

• Ciąża – zapaleniom pochwy sprzyjają typowe dla tego stanu zmiany hormonalne oraz zmiany mikroflory pochwy

• miesiączka,
• cukrzyca, namnażaniu się grzybów sprzyja słodkie środowisko, czyli podwyższony poziom cukru we krwi
• antybiotykoterapia – antybiotyki niszczą bakterie, które naturalnie bytują w pochwie, na ich miejsce „wkraczają” grzyby, co prowadzi do zachwiania równowagi pomiędzy nimi o rozwoju zakażenia
• sterydoterapia,
• antykoncepcja hormonalna,
• noszenie bielizny z włókien syntetycznych,
• obniżona odporność (np. na skutek AIDS, nowotworów, niedożywienia),
• niewłaściwa higiena – zakażeniom grzybiczym sprzyja zarówno niedostateczna, jak i nadmierna higiena intymna, w tym częste irygacje pochwy, które ją wyjaławiają z potrzebnej mikrobioty,
• otyłość,
• błędy żywieniowe (zbyt duża ilość cukru w diecie),
• bardzo częste stosunki seksualne (grzybica penisa u partnera).

Objawy grzybicy pochwy

Kandydoza pochwy i sromu może dawać różne symptomy. Kobiety, które zostały nią dotknięte, najczęściej skarżą się na:

• uporczywy świąd i pieczenie w okolicach intymnych
• bezwonne upławy o serowatej konsystencji
• bolesne oddawanie moczu
• ból w trakcie stosunku płciowego
• obrzęk i zaczerwienienie pochwy oraz warg sromowych, czasami rozprzestrzeniające się na pachwiny oraz okolice odbytu.

Grzybica pochwy w ciąży

Kolonizacja błon śluzowych sromu i pochwy grzybami z rodzaju Candida nie daje żadnych objawów u 10−20 proc. kobiet w wieku rozrodczym i aż u 30−40 proc. ciężarnych. O ile w przypadku pierwszej grupy leczenie nie jest konieczne, o tyle u kobiet w ciąży zaleca się je ze względu na ryzyko przeniesienia zakażenia w trakcie porodu na dziecko.

W konsekwencji mogą pojawić się u niego pleśniawki. Za pośrednictwem przewodu pokarmowego infekcja może rozprzestrzenić się też na okolicę okołoodbytniczą i spowodować odparzenie pieluszkowe.

Leczenie grzybicy pochwy

• Drożdżycę pochwy i sromu skutecznie zwalcza się miejscowymi (dopochwowymi) lub ogólnymi (doustnymi) lekami przeciwgrzybiczymi, przy czym ciężarne mogą korzystać tylko z tych pierwszych.
• Największą skuteczność w leczeniu grzybicy wykazują leki, będące pochodnymi azolowymi oraz nystatyna i jej pochodne.
• Z leków bez recepty dostępne są jedynie preparaty do stosowania miejscowego, są to między innymi:

• fentikonazol,
• klotrimazol,
• jodopowidon.

Z kolei lekami miejscowymi, dostępnymi na receptę są:

• izokonazol,
• mikonazol,
• natamycyna,
• nystatyna,

Lekami doustnymi, stosowanymi w grzybicach pochwy i sromu są:

Po zakończeniu leczenia powinno się również przez jakiś czas stosować preparaty z bakteriami kwasu mlekowego. Preparaty te pomagają przywrócić prawidłową florę bakteryjną pochwy.

U kobiet w ciąży przed każdym zastosowaniem leków przeciwgrzybiczych powinno się ten fakt skonsultować z lekarzem.

Nawracająca grzybica pochwy

Z przyczyn jak dotąd nieustalonych, grzybicze zapalania błon śluzowych pochwy i sromu mogą się powtarzać. W tzw. kandydozie nawrotowej (stwierdzanej, gdy wystąpią minimum cztery epizody tego typu w ciągu roku) doustne leki prezciwgrzybicze przyjmuje się przez sześć miesięcy.

Takie przypadki nie występują jednak często. Szacuje się, że kandydoza nawrotowa dotyczy mniej niż 5 proc. zdrowych kobiet w wieku rozrodczym.

Niedobory odporności, stosowanie kortykosteroidów oraz częste stosowanie antybiotyków może stanowić czynniki ryzyka występowania nawracających grzybic.

Grzybica pochwy − dodatkowe zalecenia

W trakcie leczenia drożdżycy pochwy i sromu nie należy stosować środków miejscowo drażniących (np. perfumowanych mydeł, dezodorantów intymnych, zapachowych wkładek higienicznych), a także unikać noszenia bielizny z włókien syntetycznych.

Lekarze zalecają również wstrzemięźliwość seksualną oraz równoległą terapię partnera, ale tylko w sytuacji, gdy ma objawy grzybicy penisa.

Zapalenie sromu – objawy, przyczyny i leczenie

Swędzenie warg sromowych, pieczenie, zaczerwienie, obrzęk – to najczęstsze objawy zapalenia sromu. Choroby sromu dotykają wielu kobiet, zwłaszcza w stanach obniżonej odporności. Sprawdź, jakie mogą być przyczyny zapalenia sromu oraz jak się wyleczyć.

Zapalenie sromu – przyczyny mechaniczne

Do zapalenia sromu dochodzi najczęściej z powodu naruszenia nabłonka skóry poprzez urazy mechaniczne, takie jak otarcia skóry lub urazy związane z niewłaściwą higieną – zbyt gorąca kąpiel, stosowanie niewłaściwych środków higienicznych, podrażniających skórę.

Zapalenie sromu – przyczyny hormonalne

Niekiedy za zapalenie sromu są odpowiedzialne hormony, a raczej ich brak.

Zbyt niski poziom estrogenów doprowadza do zaburzeń w błonie śluzowej ścian pochwy i zanikania śluzu, który nawilża pochwę i powstrzymuje wnikanie do niej drobnoustrojów odpowiedzialnych za rozwój infekcji intymnych. Dodatkowo suchość w pochwie sprzyja powstawaniu urazów mechanicznych i podrażnień.

Zobacz także: Grzybica pochwy – leki bez recepty i probiotyki ginekologiczne 

Zapalenie sromu – zakażenia bakteryjne i grzybicze

Do zapalenia sromu mogą doprowadzić bakterie i grzyby. Zakażeniu drobnoustrojami sprzyja m.in. niewłaściwa higiena osobista, stosowanie wkładek domacicznych, zbyt częsta zmiana partnerów seksualnych, a także stosowanie antybiotyków.

Sprawdź: Domowe sposoby na grzybicę pochwy (swędzenie pochwy)

Zapalenie sromu – skutek innych chorób

Na zapalenie sromu mogą mieć wpływ także inne choroby, takie jak cukrzyca, zapalenie nerek, anemia, żółtaczka, nietrzymanie moczu. Również kobiety otyłe częściej zgłaszają się do lekarza z podrażnieniem warg sromowych powstałym przez pocieranie fałd skórnych podczas chodzenia.

Zapalenie sromu – objawy

Jeśli doszło do naruszenia nabłonka skóry sromu, kobiety najczęściej skarżą się na:

• swędzenie warg sromowych
• pieczenie warg sromowych
• ból sromu
• podrażnienie warg sromowych
• zaczerwienienie sromu
• szczypanie warg sromowych

Objawów tych nie należy lekceważyć, gdyż nieleczone zapalenie sromu może doprowadzić do znacznie poważniejszych infekcji intymnych – zapalenia pochwy, pęcherza moczowego lub cewki moczowej. Samo uszkodzenie nabłonka skóry sromu sprawia, że bakteriom i grzybom  łatwiej wniknąć do pochwy i doprowadzić do zakażenia.

Zapalenie sromu – jak się leczyć?

Jeśli do uszkodzenia nabłonka skóry sromu doszło na skutek niewłaściwej higieny lub urazów mechanicznych, należy w pierwszej kolejności wyeliminować przyczynę. Czasami wystarczy zmiana płynu do kąpieli czy proszku do prania na hipoalergiczny lub kąpiel w chłodniejszej wodzie, żeby pozbyć się dolegliwości.

Jeśli po wyeliminowaniu tych czynników świąd sromu nadal występuje, należy skonsultować się z lekarzem ginekologiem. Lekarz prawdopodobnie wykona wymaz z pochwy.

Badanie to pozwoli lekarzowi wykryć przyczynę zapalenia sromu i wprowadzić odpowiednie leczenie.

Jeśli badanie wykaże, że za dolegliwości odpowiedzialna jest grzybica warg sromowych lub infekcja bakteryjna sromu, lekarz przepisze antybiotyk i wspomagająco także probiotyk, który pomoże odbudować właściwą florę bakteryjną pochwy i sromu. 

Ulgę na dokuczliwe swędzenie warg sromowych i pieczenie powinny przynieść nasiadówki z manganianu potasu lub ziół – rumianku, kory dębu.

Na grzybicę poleca się okłady z aloesu, pokrzywy, szałwii czy nagietka lekarskiego.

Należy jednak pamiętać, że domowe sposoby na świąd sromu mogą jedynie złagodzić dolegliwości, ale nie doprowadzą do całkowitego wyleczenia.

Jeśli pieczenie warg sromowych nie jest reakcją alergiczną na kosmetyki, należy udać się do lekarza ginekologa, który zleci badania i wprowadzi odpowiednie leczenie.

Czytaj również: Dieta przy grzybicy pochwy (candida dieta) – co jeść?

Swędzenie sromu – przyczyny, objawy, leczenie

Zapalenie sromu jest często wtórną przyczyną jego świądu. Oprócz objawów swędzenia i pieczenia pojawiają się zaczerwienienia, obrzęk, ucieplenie, a czasami nawet ból. Zmiany tego rodzaju mogą rozprzestrzeniać się na skórę okolic przyległych, szczególnie pomiędzy fałdami skóry.

Do stanów zapalnych sromu mogą doprowadzać bakterie, takie jak gronkowce czy paciorkowce. Infekcje tego typu ułatwiają mechaniczne uszkodzenia skóry sromu, co stanowi wrota dla zakażenia. Wszelkie zadrapania, obtarcia (powstałe podczas intensywnego współżycia), urazy same w sobie mogą być przyczyną wystąpienia zapaleń sromu.

Zmiany o etiologii wirusowej również powodują zapalenie sromu i objawy pod postacią swędzenia. Wirus HSV (szczególnie drugiego typu – HSV-2) wywołuje opryszczkę płciową.

W jej przebiegu powstają swędzące pęcherzyki, które sączą się po pęknięciu i mogą ulegać nadkażeniu. Inną jednostką chorobową wywoływaną przez wirusy są kłykciny kończyste.

Wirus HPV przenoszony drogą płciową jest przyczyną występowania brodawkowatych narośli w obrębie sromu.

Jakie są przyczyny swędzenia sromu?

Oprócz bakterii do zapaleń sromu doprowadzają też grzyby, szczególnie drożdżaki. Istnieje grupa kobiet, która jest szczególnie podatna na zapalenia grzybicze. Są to osoby chore na cukrzycę, ciężarne oraz dziewczynki. Do stanów zapalnych sromu przyczyniają się również choroby pasożytnicze: wszawica łonowa, świerzb czy owsica.

Przyczyną świądu sromu mogą być zmiany całego organizmu i choroby wewnętrzne. Niedobór estrogenów u kobiet po menopauzie i w wieku starczym może wywoływać zmiany zanikowe na sromie, które skutkują dolegliwościami pod postacią świądu. Do występowania świądu sromu mogą również przyczyniać się takie stany ogólne, jak:

• cukrzyca,
• mocznica (w chorobach nerek),
• choroby wątroby (żółtaczka),
• awitaminozy.

Podobnie różnego rodzaju drażniące substancje (mydła, dezodoranty itp.) mogą wywołać świąd i zapalenie. Również patogenne wydzieliny z wyższych pięter układu rozrodczego (upławy w przypadku nowotworów, ropna wydzielina) działają drażniąco na skórę sromu.

Osobną grupą są zapalenia o etiologii uczuleniowej. Alergia, w tym kontaktowe zapalenie skóry, mogą być przyczyną zapaleń, a przede wszystkim świądu sromu.

Jakie zmiany w obrębie sromu powinny niepokoić?

Dystrofia sromu przyczyną świądu sromu

Dokuczliwy świąd sromu może występować również w przebiegu tzw. dystrofii sromu. Wyróżnia się jej kilka rodzajów.

Postać hipertroficzna polega na zwiększeniu grubości warstwy skóry, która ulega nadmiernemu rogowaceniu. Skóra wygląda wtedy na pogrubiałą, popękaną – stan taki nazywany jest leukoplakią.

Dystrofia to stan zaburzenia rozwoju tkanki na skutek niewłaściwego jej odżywienia, co prowadzi do powstania w tej tkance zmian zwyrodnieniowych.

Dystrofia pod postacią atrofii sromu charakteryzuje się występowaniem skóry pergaminowatej (ścieńczałej), suchej i popękanej. Atrofia jest to zanik tkanek. Postać ta nazywana jest również marskością sromu lub liszajem twardzinowym i zanikowym.

Zmiany te mają tendencję do bliznowacenia i zwężania wejścia do pochwy. Istnieją też mieszane postaci dystrofii. Warto zaznaczyć, iż dystrofie nie są zmianami przedrakowymi.

Jednak w ich przebiegu częściej spotyka się ogniska raka podczas badania histopatologicznego wycinków skóry.

Powyżej podany podział dystrofii jest przestarzały, jednak łatwiejszy do zrozumienia przez pacjenta. Poniżej podano aktualnie obowiązującą klasyfikację chorób sromu. Według międzynarodowych towarzystw lekarskich ISGP oraz ISSVD choroby te dzieli się na:

• nienowotworowe choroby nabłonkowe skóry i błon śluzowych sromu: rozrost płaskonabłonkowy, liszaj twardzinowy i inne dermatozy,
• śródnabłonkową neoplazję sromu: małego stopnia (VIN1), średniego stopnia (VIN2), dużego stopnia (VIN3), rak in situ oraz erytroplazję Queyrata (również określane jako VIN3),
• dodatkowo wyróżnia się chorobę Pageta oraz czerniaka in situ.

Zmiany nowotworowe złośliwe również dają objawy świądu. Dokuczliwy świąd sromu, zmiana sposobu odczuwania skóry sromu, pieczenie mogą pojawić się wcześniej niż zmiany makroskopowe, widoczne już gołym okiem. W przypadku występowania narośli, brodawek, wrzodziejących ognisk, nietypowych przebarwień na skórze sromu należy zgłosić się do lekarza.

Swędzenie sromu – leczenie farmakologiczne

Leczenie świądu sromu zależne jest od tego, czym świąd został wywołany. Jest ono odmienne dla każdego przypadku. W razie stwierdzenia infekcji, zapalenia bakteryjnego, grzybiczego, należy stosować leki swoiste dla danego czynnika patogennego. Oprócz tego konieczne jest stosowanie działań przeciwko uczuciu swędzenia skóry sromu.

W tym celu stosuje się wilgotne okłady (nasiadówki, np. z rumianku). Po każdym stosowaniu wilgotnych okładów należy dokładnie osuszyć skórę, aby nie pozostawała wilgotna przez długi czas, co grozi maceracją skóry.

Można stosować maści z antybiotykami, natomiast w przypadku opryszczki płciowej – maści z acyklowirem. Czasami konieczne jest stosowanie chemioterapeutyków, antybiotyków doustnie.

W przypadku infekcji przenoszonej drogą płciową należy również leczyć partnera.

W przypadku alergii skuteczne mogą się okazać maści ze sterydami, leczenie przeciwświądowe, leki antyhistaminowe. W razie świądu spowodowanego niedoborem estrogenów w wieku starczym skuteczne bywa miejscowe stosowanie preparatów zawierających estrogeny. Gdy przyczyną świądu są kłykciny kończyste, zasadny bywa zabieg ich usunięcia (łyżeczkowanie, wycięcie, koagulacja).

Swędzenie sromu – leczenie zabiegowe

W razie świądu sromu, z którym nie można sobie poradzić, a jego przyczyna nie jest możliwa do zdiagnozowania, pacjentkom proponuje się zabiegi, które mają na celu ulżenie w dokuczliwych objawach. Wcześniej stosowano różnorodne techniki mające osłabić odczuwanie występujące w obrębie skóry sromu. Są to:

• zabiegi ostrzykiwania alkoholem, preparatem miejscowo znieczulającym,
• blokada nerwu sromowego,
• podcięcie skóry sromu,
• elektrokoagulacja swędzących miejsc.

W razie występowania patologicznych zmian na sromie należy dokonać biopsji podejrzanych miejsc na sromie. Otrzymany wynik histopatologiczny pozwala na postawienie diagnozy i odróżnienie zmian nowotworowych od zdrowej tkanki.

W razie stwierdzenia dysplazji, raka in situ stosuje się proste wycięcie sromu, częściowe wycięcie sromu lub wycięcie w granicach zdrowych tkanek. Wybór metody zależy od wieku pacjentki, jej stanu immunologicznego, rozległości i rodzaju zmiany.

Alternatywą w przypadku neoplazji sromu jest stosowanie miejscowych terapii 5-fluorouracylem, imikwimodem czy terapii fotodynamicznej.

Stwierdzenie raka sromu stwarza konieczność poważniejszego zabiegu operacyjnego. Zakres zabiegu zależy od stopnia zaawansowania, stanu pacjentki i lokalizacji zmiany.

W mniej zaawansowanych zmianach stosuje się miejscowe wycięcie, proste wycięcie sromu, w bardziej zaawansowanych stanach – radykalną wulwektomię (wycięcie sromu z marginesem: srom, wzgórek łonowy, łechtaczka), wraz z usunięciem węzłów chłonnych udowych, pachwinowych (celem oceny obecności ewentualnych przerzutów). W leczeniu zaawansowanych zmian znajduje zastosowanie również radioterapia.

Bibliografia:

1. Lebwohl M. G. i wsp., Leczenie chorób skóry, Wydanie 1. Wydawnictwo Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2009.
2. Florczak K., Sokołowska-Wojdyło M., Dermatozy sromu. Wulwoskopia, Wydanie 1. Wydawnictwo DMITF, Gdańsk 2009.

Jak oceniasz artykuł?

Średnia: 0.00 (0) Zostaw swoją ocenę.

Dziękujemy!

Grzybica pochwy w ciąży – co zrobić, aby zapobiec infekcji i jak sobie z nią poradzić?

Grzybica pochwy, znana też jako kandydoza, jest infekcją pochwy spowodowaną grzybami z rodzaju Candida, a zwłaszcza Candida albicans, [1] które są odpowiedzialne za około 80% przypadków infekcji.

[2] Choć drożdżaki stanowią stały element naszej mikroflory i występują zarówno na skórze, jak i na powierzchni błon śluzowych (np.

w jamie ustnej, gardle, jelitach czy pochwie [3]), w pewnych warunkach i pod wpływem niektórych czynników może dojść do zachwiania naturalnej równowagi fizjologicznej i podwyższenia pH, a co za tym idzie – do nadmiernego namnożenia się grzybów. [4] Okoliczności, które sprzyjają rozwojowi stanu zapalnego, to m.in.  

Grzybica pochwy i sromu – choć stosunkowo łatwo sobie z nią poradzić – może dawać dość uciążliwe objawy. Do najbardziej powszechnych i charakterystycznych z nich należą:  

• obrzęk warg sromowych,  
• zaczerwienienie,  
• świąd,  
• pieczenie,  
• białawe, serowate upławy o kwaśnym lub neutralnym zapachu (ale bywają też bezzapachowe),  
• ból podczas oddawania moczu. [6]  

Trzeba jednak pamiętać, że symptomy u poszczególnych osób mogą się różnić – infekcja może też niekiedy przebiegać bezobjawowo.  

W razie jakichkolwiek wątpliwości – zwłaszcza podczas ciąży – należy skonsultować się z lekarzem. 

Infekcja grzybicza a ciąża 

Kobiety w ciąży są szczególnie narażone na wystąpienie kandydozy. Dolegliwość ta już w ogólnym ujęciu jest niezmiernie powszechna. Według globalnych statystyk aż 75% kobiet przechodzi grzybiczą infekcję intymną co najmniej raz w życiu. [7]  

Ponieważ okres ciąży dodatkowo wiąże się ze sporymi zmianami hormonalnymi i podwyższonym poziomem estrogenu, [1] prawdopodobieństwo wystąpienia stanu zapalnego jest bardzo wysokie – szacuje się, że problem ten dotyka ponad 50% ciężarnych kobiet.

[8] Choć najczęściej w takich okolicznościach kandydoza nie jest groźna (do przekazania infekcji dziecku podczas porodu dochodzi w niespełna 2% przypadków, a na dodatek przebieg infekcji jest zazwyczaj łagodny i łatwo ją wyleczyć [9]), nawracająca, nieleczona grzybica pochwy może doprowadzić do dość poważnych powikłań (a w skrajnych sytuacjach także spowodować przedwczesny poród i tym samym niekorzystnie wpłynąć na masę urodzeniową dziecka [10,11]). Dlatego też warto wiedzieć, jak zapobiegać chorobie oraz jakie kroki podjąć, gdy już dojdzie do zakażenia. 

Jak zapobiec kandydozie? [4,12] 

Istnieje wiele sprawdzonych sposobów, które mogą pomóc w ograniczeniu ryzyka infekcji. Do najoczywistszych z nich należy dbałość o zdrowie ogólne: 

• wysypianie się,  
• unikanie stresu,  
• stosowanie zrównoważonej diety, 
• przyjmowanie odpowiedniej ilości płynów.  

Ważny jest także odpowiedni wybór (i częste zmienianie) bielizny.  W tym przypadku bardzo dobrze sprawdzi się wygodna, przewiewna i niezbyt ciasna bielizna bawełniana.  

• Należy też zadbać o zachowanie właściwej higieny intymnej – niewskazane jest używanie perfumowanych mydeł czy innych produktów mających w składzie silne detergenty.  
• Istotne jest również unikanie płukania pochwy, ponieważ tego typu zabiegi zwiększają ryzyko podrażnienia i mogą doprowadzić do niekorzystnej zmiany pH.  
• Warto też pamiętać, aby po skorzystaniu z toalety podcierać się od przodu do tyłu – zapobiega to wnikaniu bakterii i drobnoustrojów do pochwy. 

Jak leczyć grzybicę pochwy? 

Dzięki lekom dostępnym bez recepty grzybicę pochwy można zazwyczaj leczyć w domu.  

W okresie ciąży do wyboru sposobów leczenia należy jednak podejść szczególnie ostrożnie i warto przy wyborze produktu leczniczego zasięgnąć porady lekarza, położnej lub farmaceuty.  

Zazwyczaj w takich przypadkach bardzo dobrze sprawdzają się środki z klotrymazolem, składnikiem aktywnym przebadanym klinicznie w grupie kobiet w ciąży. [13,14] Zaleca się stosowanie go po pierwszym trymestrze. [15,16]  

Skuteczną praktyką jest łączenie preparatów do użytku wewnętrznego, które zwalczają infekcję, z kremami do użytku zewnętrznego, pomagającymi w złagodzeniu objawów i przynoszącymi ulgę miejscową.  

Trzeba przy tym pamiętać, że ze względów bezpieczeństwa w czasie ciąży aplikacji środków dopochwowych najlepiej dokonywać palcem, nie aplikatorem. 

L.PL.MKT.12.2020.7866 

Źródła: