Koilonychia (paznokcie łyżeczkowate) – przyczyny, objawy, leczenie

Przyczyny zmian w obrębie paznokci możemy podzielić na siedem grup: 

• wrodzone defekty,
• choroby skóry,
• choroby ogólnoustrojowe,
• czynniki urazowe,
• czynniki pasożytnicze,
• czynniki bakteryjne,
• zaburzenia troficzne będące wynikiem niedoboru witamin.

Wyróżnione przyczyny dzielimy na zmiany pierwotne płytek paznokciowych oraz zmiany wtórne.

Zmiany pierwotne

Bielactwo paznokcia

Schorzenie to jest niekiedy zwane „kwitnącymi paznokciami”. Charakteryzuje się kropkowatymi, liniowymi lub nieregularnymi odbarwieniami przesuwającymi się od nasady paznokcia ku jego wolnemu brzegowi. Zmiany mogą dotyczyć jednego lub kilku paznokci. Przyczyny występowania zmian są nieznane – mogą je wywoływać:

• mikrourazy,
• kontakt ze związkami wapnia. 

Aby zapobiec bielactwu paznokci, warto stosować odżywki do paznokci oraz dietę bogatą w wapń.

Bruzdowanie paznokcia

Wyróżniamy następujące odmiany bruzd:

• podłużne – występuje przy zaburzeniach ukrwienia, liszaju płaskim,
• poprzeczne – związane z ciężkimi chorobami zakaźnymi, chorobami skóry i wysoką gorączką, a także urazami mechanicznymi.

Z kolei wąskie, pionowe bruzdy na paznokciach są często spotykane u osób starszych ze względu na pojawiające się wraz z wiekiem zaburzenia rogowacenia. Mogą one także świadczyć o odwodnieniu organizmu, niedoborze składników mineralnych, np. wapnia, cynku, magnezu, bądź występowaniu:

• chorób układu pokarmowego,
• schorzeń układu krążenia,
• problemów z tarczycą, 
• chorób skóry,
• zaburzeń hormonalnych.

Łamliwość paznokci

Łamliwość paznokci objawia się:

• pękaniem paznokci wzdłuż bruzd podłużnych lub poprzecznych,
• wyszczerbieniem wolnego brzegu,
• rozwarstwieniem płytki paznokciowej,
• zmniejszeniem twardości paznokcia. 

Przyczyną tego stanu mogą być zaburzenia troficzne czy też kontakt z substancjami chemicznymi, takimi jak zasady, benzyna, lakier czy środki czyszczące.

Oddzielanie się płytki paznokciowej, zwane onycholizą

Dochodzi tu do rozwłóknienia się płytki paznokciowej nawet do 1/3 paznokcia, a obszar oddzielony jest blady ze względu na utratę odbicia światła od łożyska paznokciowego. Onycholiza tworzy przestrzeń podpaznokciową, w której mogą gromadzić się zanieczyszczenia i złuszczona keratyna, co powoduje różnorodne zabarwienie paznokcia. Przyczyną oddzielania się płytki paznokciowej są:

• choroby ogólnoustrojowe,
• doznane urazy,
• choroby paznokci, tj. łuszczyca, zakażenie bakteryjne, grzybica, 
• składniki niektórych lakierów do paznokci,
• moczenie rąk. 

W takiej sytuacji należy znaleźć przyczynę i ją usunąć oraz doraźnie miejscowo stosować środki odkażające i pędzlować paznokcie nalewką jodową.

Przerost płytki paznokciowej

Polega on na zgrubieniu, wydłużeniu, a także zakrzywieniu płytki paznokcia, co nadaje mu szponowaty kształt. Płytka paznokcia traci połysk i zmienia zabarwienie na ciemnobrązowe, żółte lub szare. Schorzenie spowodowane jest:

• wielokrotnymi urazami płytki paznokciowej,
• uciskiem obuwia,
• zaburzeniami w krążeniu obwodowym,
• niewłaściwą higieną,
• skłonnością genetyczną. 

Zaklęśnięcie płytki paznokciowej

Jest to talerzykowate wgłębienie płytki na jednym lub kilku paznokciach. Może być wywołane:

• niedoborem żelaza w organizmie,
• niedokrwistością,
• czerwienicą,
• może być również dziedziczne.

W takiej sytuacji należy przyjmować preparaty z żelazem, wyciągi z wątroby, witaminy z grupy B i C.

Zanik płytki paznokciowej

Polega na zacieśnieniu i skróceniu płytki paznokciowej lub jej całkowitym zaniku. Schorzenie bywa wrodzone, może być również wynikiem zaburzeń pracy gruczołów łojowych i chorób ogólnoustrojowych.

Zmiany zabarwienia paznokci

Mogą one występować wskutek zewnętrznego kontaktu z różnymi substancjami barwiącymi, chemicznymi, stosowania środków do pielęgnacji paznokci.

Przykładowo nadmanganian potasu barwi na brązowo, nadużywanie lakierów i zmywaczy – na żółto, a zakażenia bakteriami beztlenowymi barwią najczęściej na kolor zielony.

Zmiany zabarwienia paznokci mogą być również spowodowane różnymi stanami chorobowymi, np. żółtaczką czy zaburzeniami krążenia.

Zespół żółtych paznokci

Paznokcie są wyraźnie zgrubiałe, nieelastyczne i nadmiernie wypukłe, co nadaje im kształt beczułkowaty. Obrąbek paznokcia jest zgrubiały i spadzisty, natomiast łąkotka jest zupełnie niewidoczna. Zgrubiałe płytki paznokciowe nierzadko przyjmują żółtawą lub żółtawo-zieloną barwę. Schorzenie często towarzyszy zastojowi chłonki w kończynach i astmie.

Zmiany związane z kosmetykami i niewłaściwą pielęgnacją

Pojawiają się wskutek stosowania np. syntetycznej formaliny i żywicy, które powodują rozszczepienie płytki paznokciowej, zaś sztuczne paznokcie nie dopuszczają do wymiany wodnej z otoczeniem, co prowadzi do rozszczepienia paznokci. 

Paznokcie łyżeczkowate (koilonychia)

Charakteryzują się zmienioną budową anatomiczną płytki paznokcia. Przyjmują kształt zagłębienia ku dołowi, co upodabnia płytkę właśnie do łyżeczki, natomiast wolny brzeg paznokcia unosi się ku górze. Paznokcie stają się kruche i łamliwe.

Mogą przybierać taki kształt od urodzenia lub pojawić się jako objaw chorób przewodu pokarmowego związanych z niedoborem żelaza i niedokrwistością, np. anemia. Żelazo odpowiada za prawidłowe wytwarzanie płytki paznokcia, a niedobór tego pierwiastka powoduje jej zniekształcenie.

Koilonychia może również wystąpić wskutek kontaktu paznokci z rozpuszczalnikami, np. benzyną.

Paznokcie rurkowate (wkręcające)

W tym przypadku płytka paznokcia przybiera charakterystyczny okrągły kształt. Przyczynami rurkowatych paznokci są:

• noszenie nieodpowiedniego obuwia, np. butów na wysokim obcasie z wyciętym noskiem, co prowadzi do deformacji stopy,
• niewłaściwe przycinanie płytki paznokcia, szczególnie bocznych krawędzi płytki,
• proces starzenia, dlatego na tę przypadłość cierpi wiele osób starszych,
• haluksy.

Paznokcie rurkowate, gdy rosną, silnie wrastają swoimi bocznymi krawędziami w wał paznokciowy, wbijają się w miękkie tkanki i coraz silniej ściskają łożysko, co prowadzi do narastającego bólu. Posiadają twardą płytkę i doprowadzają do silnych rogowaceń wałów paznokciowych i łożyska, przez co trudno je skrócić. Pod paznokciami, wskutek ucisku łożyska, powstają sprawiające ból odciski.

Paznokcie zegarkowe

Płytka paznokci jest wypukła i przypomina tarczę zegara. Taki kształt płytki paznokcia towarzyszy schorzeniu palców, tzw. pałeczkowatości palców (inaczej pałeczki dobosza lub palce Hipokratesa).

W tej dolegliwości powiększa się kąt pomiędzy płaszczyzną paznokcia a skórą wokół niego. Średnio wynosi on 160⁰, natomiast u osób z palcami pałeczkowatymi kąt przekracza 180⁰.

Przyczynami występowania paznokci zegarkowych są choroby:

• płuc – nowotwory, przewlekłe choroby zapalne, mukowiscydoza,
• układu krążenia – bakteryjne zapalenie wsierdzia, wrodzone sinicze wady serca,
• układu pokarmowego  – marskość wątroby, wrzodziejące zapalenie jelita grubego, choroba Leśniowskiego-Crohna,
• układu hormonalnego – nadczynność przytarczyc, choroba Gravesa- Basedowa.

Zmiany wtórne

Do zmian wtórnych zaliczamy:

• drożdżycę – zakaźną chorobę grzybiczą rozpoczynającą się od wału paznokcia,
• grzybicę paznokci – zakażeniom sprzyja ogólne osłabienie organizmu w wyniku wyniszczających chorób,
• łuszczycę – zazwyczaj towarzyszy łuszczycy skóry, ale może występować samoistnie,
• zanokcicę,
• zapalenie wału paznokciowego – niebolesne zapalenie wałów paznokciowych z zielonym zabarwieniem płytki.

Jak widać, stan naszych paznokci jest często odzwierciedleniem stanu naszego zdrowia. Wszelkie niepokojące zmiany nie powinny być lekceważone i warto skonsultować je z lekarzem, ponieważ mogą być objawem poważnej choroby.

Źródła:

• Faber S., Kosmetyka naturalna, Warszawa 1999,
• Goździalska A., Jaśkiewicz J., Stan skóry wykładnikiem stanu zdrowia, Kraków 2012.

Odpowiedzi na pytania naszych czytelników

Choroby paznokci

Wygląd paznokci może być odzwierciedleniem wieku pacjenta, wykonywanej pracy i ogólnego stanu zdrowia. Paznokcie są tak jak organizm narażone na wiele chorób. Stany patologiczne organizmu mogą mieć wpływ na zdrowie paznokci: zaburzenia wzrostu paznokci oraz ich zniekształcenie.

Choroby mające wpływ na zmiany paznokciowe to min.: wyprysk, łuszczyca, liszaj płaski, łysienie plackowate, pęcherzyca, kiła, brodawki zwykłe. Leki wywołujące zmiany paznokciowe: leki malaryczne, tetracyklina, doustne środki antykoncepcyjne, psoraleny, retinoidy (pochodne witaminy A), arsen, złoto.

• Nazwa nie jest ścisła, gdyż choroba nie ma nic wspólnego z bielactwem nabytym skóry. Przyczyna jest nie znana. Być może zależy od specjalnych substancji białkowych odkładających się w płytce. Choroba ta polega na odkładaniu srebrzystobiałych plam, które pojawiają się początkowo na częściach przysadowych paznokcia, a później przesuwają się ku wolnemu brzegowi. Zwykle zmiany występują na paznokciach rąk jednego lub wielu paznokci u kobiet. Układ zmian może być punkcikowy, linijny, lub też mogą być zajęte całe płytki. Niektórzy twierdza, że sprawa choroby ma związek z grzybicą lub inną określoną jednostką chorobową. Choroba stanowi jedynie defekt kosmetyczny. Leczenie:
  • stosowanie wszechstronnej ochrony paznokci
  • odżywki
  • dieta bogata w wapń.

• W schorzeniu tym dochodzi do przerostu i rozszerzeniu płytek paznokciowych, a dystalne części palców powiększają się. Taki obraz przypomina pałeczki dobosza – stąd nazwa. Zmiany w obrębie palców rąk towarzyszą ciężkim i przewlekłym chorobom układu oddechowego i serca.

• – białe poprzeczne prążki spowodowane przez zatrucie metalami ciężkimi, zaburzenia przemiany materii oraz mikrourazami kosmetycznymi. Może być samoistne lub dziedziczne.

• Podłużne bruzdy – objaw normalny, nasilający się z wiekiem, a także w wyniku zaburzeń ukrwienia, w gośćcu przewlekłym, w przebiegu liszaja, reumatyzm.

  Leczenie:

  • delikatnie wygładzamy płytkę paznokciowa blokiem,
  • stosowanie utwardzaczy zawierających włókna nylonowe.

• Przesuwają się od macierzy ku wolnemu brzegowi; mogą być ledwo dostrzegalne lub głębokie; niekiedy powodują podział płytki.

  występuje zwykle po ciężkich chorobach zakaźnych, chorobach wyniszczających zwłaszcza z wysoką gorączką, zatruciach, leczeniu cytostatykami; może również towarzyszyć chorobom skóry, zwłaszcza wypryskowi lub łuszczycy.

  Z bruzdami poprzecznymi możemy się spotkać u osób po nieumiejętnie wykonanym zabiegu manicure, urazy mechaniczne.

  Leczenie:

  • delikatnie wygładzamy płytkę paznokciowa blokiem,
  • stosowanie utwardzaczy zawierających włókna nylonowe.

• Zwykle wynika z zaburzeń odżywiania, u osób starszych i w ciężkich chorobach wyniszczających. Zmiany polegają na zwiększonej łamliwości płytki w skutek silnie rozwiniętych i głęboko drążących bruzd podłużnych.

  W częściach płytki powstają linijne bruzdowania podłużne, wzdłuż których w skutek dużego ścieńczenia płytek dochodzi do ich popękania, chropowatości powierzchni, nierównego ząbkowania wolnego brzegu. Zmniejsza się również twardość paznokcia.

  Do powstania łamliwości może się przyczynić kontakt z zasadami, benzyna, żywicami, używanie lakierów i zmywaczy acetonowych oraz częste moczenie i suszenie rąk.

  Leczenie:

  • utrzymywanie rąk w stanie suchym
  • obcinanie paznokci na krótko
  • stosowanie odżywek do paznokci z wapniem i utwardzaczy
  • wcieranie kremów odżywczych i zmiękczających
  • stosowanie leczniczych lakierów utwardzających
  • stosowanie zmywaczy bezacetonowych z zawartością witamin i tłuszczów
  • spożywanie żelatyny i preparatów magnezowych
  • polerowanie płytek wolnego brzegu paznokcia specjalnymi pilnikami

• Zmiana polega na rozwłóknieniu części łożyska paznokcia i stopniowym oddzielaniu płytki od podłoża. Oddzielanie rozpoczyna się na wolnym brzegu i postępuje w kierunku macierzy. Samo oddzielenie płytki następuje powoli.

  Zmiany zwykle rozpoczynają się na końcu jednego lub kilku paznokci i powiększają się dopóki nie oddzieli się 1/3 paznokcia. Obszar oddzielony jest blady ze względu na utratę odbicia światła od łożyska paznokciowego.

  Onycholiza stwarza przestrzeń podpaznokciową, w której mogą gromadzić się zanieczyszczenia i złuszczona keratyna, co powoduje różnorodne zabarwienie paznokcia od białego poprzez szary, żółty, brązowy do czarnego, w zależności od przyczyny.

  Ból może pojawić się w przypadku dalszego rozciągania pod wpływem urazu lub dodatkowej czynnej infekcji. Jeżeli objawy utrzymują się przez kilka miesięcy łożysko paznokcia staje się ciemne i nieregularnie pogrubione.

  Najczęstszymi przyczynami oddzielania się płytki paznokciowej są substancje chemiczne (cement), detergenty, kosmetyki do pielęgnacji paznokci, podrażnienie i wilgoć. Częściej zajęte są paznokcie rąk. Objaw ten występuje głównie wśród gospodyń domowych, barmanów, kosmetyczek, mechaników i pracowników budowlanych. Oddzielanie się płytki paznokciowej może być także spowodowane urazem, chorobami skóry, ogólnoustrojowymi.

  Leczenie:

  • jeżeli to możliwe wykrycie i usunięcie przyczyny
  • obcinanie odstających części paznokcia
  • stosowanie miejscowo środków odkażających
  • pędzlowanie nalewka jodowa

• Zgrubienie płytki, znaczne wydłużenie a niekiedy zakrzywienie, co nadaje kształt szponowaty. W przypadkach zaawansowanych zmian dochodzi do zakrzywienia się paznokcia dając obrazy przypominające rogi baranie. Płytka paznokciowe traci połysk, zmienia się jej zabarwienie na brunatnobrazowe, żółte, szare lub ciemnobrunatne.

  W przypadku zmian wrodzonych przerost występuje na wszystkich płytkach. W przypadku zmian urazowych jedynie na jednym lub dwóch. Przyczyny szponowatości są różne najczęściej spowodowane są wielokrotnymi urazami płytek paznokciowych, ucisk obuwia, zaburzenia w krążeniu obwodowym, zaniedbania higieniczne, skłonności rodzinne.

  Leczenie:

  • chirurgiczne usunięcie paznokcia i wyłyżeczkowanie macierzy (zalecane jedynie u młodych osób)
  • ścinanie paznokcia i szlifowanie przy użyciu szybkoobrotowych szlifierek

• Płytka paznokciowa staje się coraz cieńsza i zmniejsza się jej wielkość i spoistość. Możliwy jest całkowit zanik płytki paznokcia. Stan miejscowy zależy od rozległości i zaawansowania procesu chorobowego. Zmiany zanikowe paznokci wrodzone są wyrazem tzw.

  ‘defektu ektodermalnego’ polegającego na zaburzeniach wzrostu różnych struktur i narządów pochodzących z tej samej części zarodka płodowego. Często obserwuje się więc współistnienie zaburzeń rozwoju paznokci, włosów, stawów czy nawet układu nerwowego.

  Zmiany zanikowe mogą pojawiać się także w związku z niektórymi chorobami przebiegającymi w obrębie macierzy i niszczącymi płytkę paznokciową (stan zapalny, zakażenie, stan ropny).

  Na zanik płytki paznokciowej mogą wpływać również zaburzenia gruczołów wydzielania wewnętrznego i inne choroby ogólnoustrojowe.

• Polega na talerzykowatym wgłębieniu płytki, który może pojawić się na jednym lub kilku paznokciach. Zmiany te występują najczęściej występują w niedokrwistości, choć nie są zależne jedynie od niedoboru żelaza. Mogą występować w przebiegu czerwienicy. W nielicznych przypadkach stwierdza się nieliczne zmiany.

  Leczenie:

  • preparaty z żelazem
  • wyciągi z wątroby
  • witaminy z grupy B i C

• Mogą one występować w skutek zewnętrznego kontaktu z różnym i substancjami barwiącymi, chemicznymi, stosowaniem środków do pielęgnacji paznokci (np.

  : nadmanganian potasu, lipas barwą paznokcie na brązowo, lakiery i zmywacze na żółtawo, zakażenia bakteryjne beztlenowcami na kolor zielony itd.) lub też zależy od przyjmowania różnych leków do wewnątrz.

  Mogą być także spowodowane różnymi stanami chorobowymi jak żółtaczka, zaburzenia krążenia.

  Leczenie:

• Paznokcie są w tym przypadku wyraźnie zgrubiałe, nieelastyczne, nadmiernie wypukłe co nadaje im kształt beczułkowaty. Obrąbek paznokci jest zgrubiały i spadzisty, natomiast łąkotka jest zupełnie niewidoczna. Pogrubiałe płytki paznokciowe często przyjmują żółtawą lub żółtawo-zieloną barwę – stąd nazwa . Choroba często towarzyszą zastojowi chłonki w kończynach i astmie.

• Choroba często obejmuje wszystkie paznokcie; są one bardzo szorstkie i sprawiają wrażenie przetarcia ich powierzchni papierem ściernym, jakby posypane szarym pyłem Przyczyną może być łysienie plackowate, liszaj. Zmiany w obrębie płytek paznokciowych pojawiają się najczęściej w dzieciństwie czasem dopiero w wieku dorosłym. Zmianom tym często towarzyszy wklęśniecie paznokcia.

  Leczenie:

  • delikatne wygładzenie płytki paznokciowej blokiem

• Przyczyną tego schorzenia są najprawdopodobniej zaburzenia w synchronicznym wytwarzaniu dwóch warstw płytki paznokciowej. Do zmian te często towarzyszą różnym chorobom ogólnoustrojowym .

  Objawy- Środkowa część płytki paznokciowej ulega szerokiemu płytkiemu zagłębieniu, a wolny brzeg paznokcia unosi się i wywija ku górze. Przyczyną jest niedobór żelaza.

  Występuje przy chorobach tarczycy, u chorych dializowanych lub po przeszczepach nerek.

• Jest to dziedziczna choroba często współistniejąca z nadmiernym rogowaceniem dłoni i stóp. Paznokcie są zgrubiałe i nadmiernie uwypuklone w osi długiej, szersze u podstawy i zwężające się na wolnym końcu płytki. Pod płytką paznokciową gromadzą się zbite masy rogowe silnie związane z łożyskiem.

• Występuje przy braku krzemu w organizmie.

  Leczenie:

  • uzupełnienie braków krzemu

• Stanowią około 50% chorób paznokci. Charakteryzują się zgrubieniami, przebarwieniami, łamliwością paznokci, rozwarstwianiem, częściowym wykruszaniem, nadmiernym rogowaceniem i pobruzdowanie, płytek paznokciowych. Grzybice często występują u osób z zaburzeniami odporności komórkowej, zaburzeniami hormonalnymi ( zespół Cushinga, niedoczynność tarczycy). Zakażeniom sprzyja ogólne osłabienie organizmu w wyniku chorób wyniszczających (np. cukrzycy), załamanie sił odpornościowych, długotrwałe leczenie antybiotykami i lekami immunosupresyjnymi, większość grzybów jest zakaźna dla otoczenia. Zmiany rozpoczynają się od wolnego brzegu paznokcia. Płytka staje się szara lub zielonkawa, matowa, krucha, łamliwa, występuje nieregularne poprzeczne lub podłużne bruzdowanie płytki, aż do całkowitego jej spełznięcia. W cięższych przypadkach może dojść do gromadzenia się mas rogowych pod płytkami paznokciowymi. Początkowa są zajęte pojedyncze płytki paznokciowe, lecz zakażenie przenosi się łatwo na pozostałe. Leczenie:
  • konsultacja z lekarzem
  • stosowanie preparatów przeciwgrzybiczych

• Bardzo zakaźna choroba, rozpoczynająca się od wału paznokcia. W tym miejscu powstaje stan zapalny. Objawia się silnie zaczerwienionym i obrzękniętym wałem, z którego wydostaje się ropa. W następnym etapie zmiany obejmują płytki, które staje się szarobrunatne, bez połysku, przerośnięte i rozwarstwione.

  Leczenie:

  • konsultacja z lekarzem
  • stosowanie preparatów przeciwgrzybiczych
  • eliminacja czynników sprzyjających (np.: nie należy moczyć rąk)
• .

  To niebolesne zapalenie wałów paznokciowych z zielonym zabarwieniem płytek, spowodowane zakażeniem przez Pseudomonas aeruginosa. Do zakażenia dochodzi u osób często moczących ręce w wodzie z dodatkiem detergentów – gospodyń domowych, zmywaczy naczyń. UWAGA: żółte zabarwienie płytki paznokciowej, jej kruchość, rogowacenie podpaznokciowe stwierdzamy po zakażeniu grzybem.

  Leczenie:

  • konsultacja z lekarzem
  • stosowanie preparatów przeciwgrzybiczych
  • eliminacja czynników sprzyjających (np.: unikać zamaczania rąk)

• Zazwyczaj towarzyszy łuszczycy skóry, lecz może występować samoistnie. Płytka paznokciowa staje się wówczas matowa, krucha, zgrubiała, czasami istnieją punkcikowe wgłębienia jak na naparstku. Zmiany ustępują bardzo powoli i opornie.

  Leczenie:

  • konsultacja z lekarzem
  • smarowanie płytek paznokciowych preparatami dziegciowymi
  • doustne przyjmowanie wit. A
  • stosowanie maści salicylowej
  • fototerapia

• Zmiany zapalne w otoczeniu paznokcia pochodzenia bakteryjnego (najczęściej wywołują ją bakterie – gronkowce, paciorkowce). Przyczyną zanokcicy przewlekłej są zakażenia grzybicze (drożdżaki). Często zanokcica powstaje w wyniku urazu opuszki palca (ukłucie zanieczyszczonym przedmiotem), przy naderwaniu paznokcia.

  Występuje ona też przy maceracji blaszki płytki paznokciowej, która powstaje w wilgotnym środowisku oraz w cukrzycy. Charakteryzuje się zaczerwienionym wałem paznokciowym, często wydobywa się ropa. Choroba ma przebieg ostry, zmiany są bardzo bolesne. Po przebiciu pojawia się wydzielina ropna. Nie jest chorobą zakaźną.

  Leczenie:>

  • konsultacja z lekarzem
  • antybiotykoterapia
  • zewnętrzne okłady z ichtiolu, sody
  • w ciężkich przypadkach konieczna jest ingerencja chirurga – nacięcie, sączkowanie lub chirurgiczne usunięcie płytki paznokciowej

choroby paznokci

Złuszczenie płytko paznokciowej, to przypadłość charakteryzująca się oddzielaniem oraz złuszczaniem płytki paznokciowej palców rąk lub nóg.   W przypadku onychomadesis, płytka paznokcia całkowicie oddziela się od łożyska. Choroba atakuje paznokieć od nasady płytki paznokciowej, w okolicach wałów paznokciowych i postępuje wgłąb płytki.

W skrajnych przypadkach złuszczenie płytki paznokciowej powoduje całkowitą utratę paznokci.

 Przyczyny onychomadesis:Do przyczyn tej choroby paznokci zalicza się między innymi:- zaburzenia w odżywianiu paznokcia,- trwające choroby takie jak szkarlatyna, kiła, cukrzyca,- trwające choroby takie jak łuszczyca i zespół Stevens-Johnsona,- odmrożenia i urazy mechaniczne kończyn.

  ————————————————————————————————————————————– 

Choroba ta zwana jest również szponowatością. Objawia się znacznym przerostem oraz wydłużeniem płytek paznokcia, które dodatkowo ulegają zgrubieniu. Wskutek choroby, paznokcie zaczynają zakrzywiać się do wewnątrz (tworząc tzw. „baranie rogi”), przyjmują kolor ciemnobrązowy i ulegają zmatowieniu.

  Przerost płytki paznokciowej jest najczęściej spotykany w przypadku palucha, jednak zdarzają się przypadku przerostu wszystkich paznokci. Choroba ta częściej dotyka paznokcie u stóp. Przerost płytki jest chorobą często spotykaną u osób starszych.

Płytka staje się tak gruba, że przycięcie paznokci staje się niezwykle trudne.  Przerost płytki paznokciowej – przyczyny:- częste urazy mechaniczne, ucisk obuwia- zaburzenia odżywiania paznokciaChoroba towarzyszy również w niektórych przypadkach cukrzycy.

 Leczenie obejmuje unikanie czynników wywołujących chorobę jak również interwencję chirurgiczną.  

———————————————————————————————————–

 Koilonychia (inaczej zwana wklęśnięciem płytki paznokciowej lub syndromem paznokci łyżeczkowatych), to schorzenie objawiające się nienaturalnym wyglądem płytki paznokcia – płytka ulega szerokiemu wewnętrznemu zagłębieniu na kształt łyżeczki, natomiast wolny brzeg paznokcia unosi się do góry.  Paznokcie dotknięte tym schorzeniem dodatkowo stają się bardzo łamliwe i cienkie.

 Koilonychia – przyczynyKoilonychia wywoływana jest przez niedobór żelaza, lecz może być również dziedziczona lub jej występowanie może wiązać się z innymi schorzeniami lub zaburzeniami.

Schorzeniami występującymi razem z koilonychią są: obwodowa niewydolność krążenia, schorzenia układu mięśniowo-szkieletowego, dysfunkcje tarczycy, liszaj rumieniowaty, hemochromatoza, choroby nerek, zespół paznokieć-rzepka (onychoosteodysplazja), zespół i choroba Raynauda.

Paznokcie łyżeczkowate towarzyszą również ogólnemu niedożywieniu i niedokrwistości oraz zaburzeniom hormonalnym, zakażeniom bakteryjnym, marskości wątroby i innym chorobom ogólnoustrojowym. Koilonychia – leczenieLeczenie paznokci łyżeczkowatych należy rozpocząć natychmiastowo po rozpoznaniu pierwszym objawów. Leczenie opiera się na uzupełnianiu diety w żelazo.

Należy przy tym pamiętać, aby zmniejszyć jednocześnie ilości wypijanej kawy oraz herbaty, ponieważ napoje te hamują wchłanianie żelaza. Wskazane jest zakładanie rękawiczek przy wszelkich pracach domowych, które narażają dłonie i paznokcie na kontakt z chemikaliami. Całkowite zniwelowanie objawów choroby może być jednak bardzo czasochłonne.  

====================================================================

 Koilonychia (inaczej zwana wklęśnięciem płytki paznokciowej lub syndromem paznokci łyżeczkowatych), to schorzenie objawiające się nienaturalnym wyglądem płytki paznokcia – płytka ulega szerokiemu wewnętrznemu zagłębieniu na kształt łyżeczki, natomiast wolny brzeg paznokcia unosi się do góry.  Paznokcie dotknięte tym schorzeniem dodatkowo stają się bardzo łamliwe i cienkie.

 Koilonychia – przyczynyKoilonychia wywoływana jest przez niedobór żelaza, lecz może być również dziedziczona lub jej występowanie może wiązać się z innymi schorzeniami lub zaburzeniami.

Schorzeniami występującymi razem z koilonychią są: obwodowa niewydolność krążenia, schorzenia układu mięśniowo-szkieletowego, dysfunkcje tarczycy, liszaj rumieniowaty, hemochromatoza, choroby nerek, zespół paznokieć-rzepka (onychoosteodysplazja), zespół i choroba Raynauda.

Paznokcie łyżeczkowate towarzyszą również ogólnemu niedożywieniu i niedokrwistości oraz zaburzeniom hormonalnym, zakażeniom bakteryjnym, marskości wątroby i innym chorobom ogólnoustrojowym. Koilonychia – leczenieLeczenie paznokci łyżeczkowatych należy rozpocząć natychmiastowo po rozpoznaniu pierwszym objawów. Leczenie opiera się na uzupełnianiu diety w żelazo.

Należy przy tym pamiętać, aby zmniejszyć jednocześnie ilości wypijanej kawy oraz herbaty, ponieważ napoje te hamują wchłanianie żelaza. Wskazane jest zakładanie rękawiczek przy wszelkich pracach domowych, które narażają dłonie i paznokcie na kontakt z chemikaliami. Całkowite zniwelowanie objawów choroby może być jednak bardzo czasochłonne. 

​Wygląd paznokci zdradzi, na co chorujesz

Rozdwajanie się paznokci, odwarstwianie, zmiany zabarwienia, żółte, matowe, popękane paznokcie – wszystko to może wskazywać nie tylko na błędy pielęgnacyjne, ale też na chorobę paznokci. Znaczenie ma prawie każda plamka, pęknięcie czy wgłębienie. Jak rozpoznać chorobę paznokci po ich wyglądzie?

Co robimy, gdy chcemy dowiedzieć się, czy organizm funkcjonuje, jak należy? Idziemy do laboratorium i prosimy o przeprowadzenie badań. Ale oznaki choroby mogą być widoczne gołym okiem. Obłożony język, zażółcone białka oczu, zaczerwieniona skóra – to sygnał, że w naszym organizmie dzieje się coś niedobrego. A gdy spojrzymy na paznokcie?

Czytaj też: Choroby paznokci u nóg i rąk – zmiany na paznokciach, leczenie

Rozdwajanie się paznokci – na co wskazują miękkie i rozdwajające się paznokcie?

Rozdwojone paznokcie mogą być efektem błędów pielęgnacyjnych, takich jak nieumiejętne piłowanie, ale może to też być sygnał, że w naszym organizmie nie wszystko gra, np.

brakuje nam witamin A, E, C czy z grupy B. Winny może też być niewystarczający poziom takich pierwiastków jak wapń, żelazo, cynk, magnez czy krzem.

Takie niedobory – oprócz rozwarstwiania płytki paznokciowej – powodują także jej kruchość i łamliwość.

Odwarstwianie paznokci – to może być onycholiza po hybrydzie lub w wyniku choroby

Odwarstwienie paznokci to inaczej onycholiza. Polega na oddzieleniu się płytki paznokciowej od leżącego pod nią łożyska (łożysko paznokcia to tkanka położona bezpośrednio pod płytką – odżywia paznokieć, ale nie przyczynia się do jego wzrostu).

Procesowi temu towarzyszy zmiana zabarwienia płytki paznokciowej z różowej na białą (najczęściej). A jakie sygnalizuje choroby? Onycholiza może pojawić się, gdy organizm zmaga się z nadczynnością tarczycy, którąś z chorób autoimmunologicznych bądź dróg oddechowych.

Może też być objawem łuszczycy, grzybicy czy sygnałem, że organizm jest wyniszczony przez choroby.

Zdrowa płytka paznokcia jest gładka, lśniąca, jednolita i jasnoróżowa.

Zmiany na paznokciach i zmiana zabarwienia paznokci

Różowe zabarwienie paznokci wynika z obecności naczyń krwionośnych znajdujących się w łożysku paznokcia. Zdarza się jednak, że paznokcie zmieniają barwę. Może to być związane np. z przyjmowaniem leków.

Nie oznacza to jednak, że powinniśmy sprawę bagatelizować, lecz za każdym razem skonsultować takie zmiany z lekarzem.

Najlepiej dermatologiem, który – jeśli będzie miał wątpliwości co do przyczyn zmiany koloru płytki – zleci odpowiednie badania.

Natomiast białe plamki na płytce paznokciowej, jeśli nie są następstwem urazu mechanicznego, najczęściej są oznaką niedoboru cynku i żelaza.

Twarde i żółte paznokcie – co to może oznaczać?

Jeśli płytka paznokciowa ma kolor żółtawy, najprawdopodobniej oznacza to grzybicę, szczególnie jeśli kolor na krawędziach paznokcia jest ciemniejszy. Ale na tym nie koniec.

Żółknięcie paznokci może świadczyć też o wiele poważniejszych problemach, np. chronicznym zapaleniu oskrzeli czy obrzęku limfatycznym tkanek podskórnych rąk.

Żółty odcień płytki paznokcia może też być efektem ubocznym przyjmowania niektórych leków, np. tetracykliny, beta-karotenu albo antybiotyków.

Zaczerwienione paznokcie i ból paznokci

Gdy początkowa część paznokcia jest biała (z powodu obrzęku tkanek łożyska i sieci włośniczkowej), a część końcowa, czyli ta, która odstaje od skóry, różowa lub czerwonawobrązowa, najprawdopodobniej mamy problem z nerkami, a dokładniej z podwyższoną ilością azotu we krwi (zdarza się tak u pacjentów hemodializowanych i po przeszczepie nerek).

Paznokcie zabarwione na niebiesko – to mogą być toksyny lub problemy z krążeniem

Paznokcie, które zabarwiają się na intensywny niebieski kolor, zazwyczaj świadczą o tym, że w organizmie obecna jest toksyczna substancja. Jest to więc najczęściej efekt poważnego zatrucia, które może wystąpić np. z powodu przyjmowania niektórych leków. Sine i błękitne paznokcie mogą też być objawem problemów z krążeniem.

Zmieniony wygląd płytki paznokcia może być wynikiem błędów pielęgnacyjnych lub sygnalizować kłopoty ze zdrowiem.

Paznokcie w kolorze ziemi – wskazują na problem z tarczycą

Zdarza się, że paznokcie przybierają intensywny brązowy kolor. Taka zmiana zazwyczaj związana jest z nieprawidłowym funkcjonowaniem tarczycy. Brązowy kolor paznokci jest też charakterystycznym objawem bulimii oraz anoreksji.

Paznokcie jak matowe szkło – paznokcie Terry'ego – choroba wątroby, cukrzyca lub problem z jelitami

Paznokcie nieprzezroczyste, przypominające matowe, białe szkło (z ciemnym paskiem na koniuszku, w miejscu gdzie płytka oddziela się od skóry), określa się mianem paznokci Terry’ego.

Co prawda paznokcie o takim wyglądzie najczęściej są oznaką starości, ale mogą też być objawem niewydolności serca, choroby wątroby, cukrzycy czy poważnych zaburzeń żywieniowych podczas ciężkich schorzeń jelita cienkiego.

Nie można więc takich zmian w wyglądzie paznokcia bagatelizować.

Linie Muehrckego na paznokciach – hipoalbuminemia (za mało albumin w krwi)

To białe, występujące parami i równolegle do siebie pasma na płytce paznokcia, które nie zmieniają swojego położenia mimo wzrostu paznokcia.

Linie Muehrckego są objawem hipoalbuminemii, czyli zmniejszenia ilości albumin w osoczu (albuminy to białka).

Pojawiają się też u osób poddawanych chemioterapii oraz cierpiących na zespół nerczycowy, kłębuszkowe zapalenie nerek, choroby wątroby i u osób niedożywionych.

Białe punkciki na płytce paznokciowej najczęściej wskazują na awitaminozę.

Bruzdy poprzeczne na paznokciach (linie Beau)

Bruzdy poprzeczne, inaczej linie Beau (od nazwiska francuskiego lekarza żyjącego w XIX wieku, który pierwszy rozpoznał przyczynę pojawiania się takich bruzd), zazwyczaj przecinają cały paznokieć, a płytka sprawia wrażenie, jakby była pofalowana.

Mogą pojawiać się w wyniku uszkodzeń mechanicznych wywołanych przez uderzenie lub przygniecenie, lecz równie często mogą być efektem długotrwałego stresu lub przebycia ciężkiej choroby.

Linie Beau pokazują wtedy wyraźnie, że organizm przez jakiś czas bardziej niż na budowaniu paznokcia skupiał się na odzyskaniu zdrowia.

Wśród najczęstszych chorób, które są winne powstawaniu linii Beau, wymienia się cukrzycę, zaburzenia krążenia i choroby przebiegające z wysoką gorączką (zapalenie płuc, odra). Linie Beau pojawiają się 2-3 tygodnie po przebytej chorobie.

Zmiany pionowe na paznokciach – za mało żelaza i witaminy B12

W przeciwieństwie do zmian poziomych pionowe linie (minimalne zgrubienia) na paznokciu są zwykle naturalną konsekwencją starzenia się i nie świadczą o żadnej chorobie. Za to wgłębienia i pionowe bruzdy są symptomami nadmiernego spożycia węglowodanów, deficytu żelaza i witaminy B12 albo chorób jelita.

Paznokcie zegarkowe – mogą wskazywać na chorobę nowotworową

Paznokcie zegarkowe to paznokcie pałeczkowate – końcowe części palców są pogrubione, a paznokcie okrągłe i uwypuklone (jak szkiełko od zegarka).

Taki rodzaj paznokcia pojawia się u osób z chronicznym niedotlenieniem krwi i tkanek (choroby serca i płuc) bądź z chronicznym stanem zapalnym jelit i chorą wątrobą.

Pałeczkowate paznokcie mogą też towarzyszyć chorobom nowotworowym, zakaźnym, endokrynologicznym i wieloukładowym. Może to też być zmiana wrodzona.

Paznokcie przybierające kształt łyżeczki – niski poziom żelaza w przebiegu chorób

Paznokcie łyżeczkowate to paznokcie wklęsłe, przybierające kształt łyżeczki; wklęsłość jest na tyle duża, że może zmieścić się tam kropla wody (inna nazwa tego defektu to koilonychia).

Co taka zmiana mówi o naszym zdrowiu? Łyżeczkowate paznokcie zwykle są symptomem długotrwałego deficytu żelaza w organizmie (żelazo jest potrzebne do prawidłowego funkcjonowania naskórka, którego produktem jest prawidłowa płytka paznokciowa, dlatego też w przypadkach braku żelaza w organizmie dochodzi do zniekształcenia dotychczas zdrowego paznokcia).

Niski poziom żelaza w organizmie towarzyszy takim chorobom jak przewlekłe zapalenie przełyku, celiakia, choroby nowotworowe żołądka i jelita grubego, choroba wrzodowa żołądka, dwunastnicy, choroby nerek bądź przewlekłe zapalenie jelit.

Odwarstwienie paznokci to inaczej onycholiza.

Paznokcie rurkowate – problem wynikający z genów

Paznokcie rurkowate to takie, w których płytka paznokciowa jest pogrubiona, jej brzegi zawijają się pod spód, a pod paznokciem gromadzą się masy rogowe. Takie zmiany są wynikiem dziedzicznej choroby, której zwykle towarzyszy nadmierne rogowacenie skóry rąk i stóp.

Wrastający paznokieć – wylecz to!

Wrastający paznokieć to schorzenie, które może pojawić się niezależnie od wieku. Najczęściej dotyka ono dużego palca u stopy, choć nie zawsze jest to regułą. Spowodowane jest wbijaniem się płytki paznokciowej w otaczające ją tkanki wału paznokciowego.

W efekcie dochodzi do stanu zapalnego, który z czasem staje się coraz poważniejszym problemem. Ból jest coraz bardziej dotkliwy, pojawiają się obrzęki i zaczerwienienie, a następnie wysięk ropny oraz ziarnina. Taki stan przekłada się na coraz większe trudności z chodzeniem.

Niekiedy wrastające paznokcie zmieniają swój kształt i zaczynają się wkręcać – zarówno jednostronnie, jak i obustronnie.

Wrastający paznokieć – przyczyny

Przyczyną wrastających paznokci może być ich niewłaściwe obcinanie (np. obcinanie ich zbyt krótko, wycinanie i kątów i zaokrąglanie), w wyniku czego płytka paznokciowa zaczyna uciskać wały okołopaznokciowe.

Wrastające paznokcie u nóg mogą się również pojawić przez noszenie źle dobranego obuwia, które albo jest za ciasne, albo źle wyprofilowane, albo po prostu w złym rozmiarze.

Jeszcze innym powodem wrastających paznokci są uszkodzenia mechaniczne, które mogą doprowadzić do deformacji płytki (na tego rodzaju urazy w szczególności są narażeni sportowcy, m.in. piłkarze).

Wrastający paznokieć to problem, który często dotyczy osób z nadwagą, gdyż duża masa ciała powoduje zwiększony nacisk na palce u stóp. Oprócz tego, na wrastające paznokcie narażone są osoby, których dotyczą takie problemy lub czynniki jak:

• choroby układowe (łuszczyca, cukrzyca, miażdżyca),
• choroby tarczycy,
• wrażliwe i mięsiste wały paznokciowe,
• halluksy,
• wiek pokwitania,
• przerost płytki paznokciowej,
• zbyt długie palce,
• płaskostopie poprzeczne.

Jakie symptomy towarzyszą problemom takim jak wrastający paznokieć?

• stany zapalne w okolicach paznokcia,
• zbieranie się płynu surowiczego w obszarze wrastającego paznokcia,
• silny ból w momencie nacisku na palec,
• krwawienie,
• zbierająca się ropa w miejscu wrastania paznokcia,
• ziarnina.

Leczenie wrastających paznokci

Najskuteczniejszą, najbezpieczniejszą i najnowocześniejszą metodą korekcji wrastającego i wkręcającego paznokcia są metody łączące różnorodne działania, dostosowane indywidualnie do potrzeb pacjentów.

Warto podkreślić, iż we współczesnej podologii nie stosuje się już ekstrakcji paznokcia ani wycięcia klinowego w znieczuleniu miejscowym – często prowadzą bowiem do uszkodzenia macierzy i trwałej deformacji paznokcia.

Korekcja wrastającego i wkręcającego paznokcia składa się z kilku etapów:

• w pierwszej fazie należy usunąć fragment paznokcia, który drażni wał okołopaznokciowy i powoduje ból oraz zaaplikować opatrunek aktywny przyspieszający gojenie rany
• w kolejnej fazie aplikuje się tamponadę – jest ona rodzajem opatrunku, którego zadaniem jest odciążenie i rozciągnięcie wału paznokciowego. Ten sposób na wrastające paznokcie sprawdza się w leczeniu początkowej fazy tego schorzenia lub jest metodą przygotowującą do założenia klamer korygujących (w razie zaistnienia takiej potrzeby – nie zawsze wrastanie paznokci kończy się założeniem klamry)
• klamry korygujące – są to systemy korekcyjne wykorzystujące metalowe druty, które nadają odpowiedni kształt płytce paznokciowej. Ich długotrwałe stosowanie powoduje spłaszczenie płytki paznokciowej. Zabieg jest bezbolesny.

Założenie klamry ortonyksyjnej

W naszej klinice wykorzystujemy haczykową klamrę Frasera oraz bezhaczykową klamrę tytanową.

W 1960 roku szkocki ortodonta, dr Ross Fraser, zaprezentował światu klamrę Frasera, wynalazek rewolucyjny, do dziś będącą królową klamer haczykowych. Wykorzystuje drut chromowo-niklowy, daje specjaliście podologowi duże możliwości terapeutyczne. Klamrę tytanową, która jest klamrą bezhaczykową, zaliczamy do bardzo silnych w działaniu.

Utworzona jest ze stopu niklowo-tytanowego, a do jej mocowania używa się kompozytów stomatologicznych utwardzanych światłem ledowym.

Leczenie wrastających paznokci obejmuje kilka wizyt i zajmuje od kilku do kilkunastu miesięcy – częstotliwość wizyt ustalana jest indywidualnie z każdym pacjentem w zależności od kształtu paznokcia i zaawansowania problemu.

Leczenie wrastających i wkręcających paznokci – przeciwwskazania

Wśród przeciwwskazań do aplikacji klamer ortonyksyjnych stosowanych w przypadku korekcji wrastającego paznokcia należy wymienić:

• niekontrolowaną cukrzycę,
• zaawansowane choroby naczyń obwodowych,
• grzybicę paznokci,
• koilonychię (paznokcie łyżeczkowate)
• alergie na metale, takie jak nikiel, chrom, tytan

Jakie efekty daje korekcja wrastającego i wkręcającego paznokcia?

W zależności od problemu, biorąc pod uwagę przyczynę wrastania, możemy problem wykluczyć bądź znacząco poprawić komfort pacjenta.

Leczenie wrastających i wkręcających paznokci – cena

Cena korekcji wrastającego paznokcia ustalana jest indywidualnie, w trakcie konsultacji z podologiem.