Kriolezja – na czym polega, wskazania, efekty, przygotowanie, powikłania, cena

• Kriolezja to nowoczesna, wysoce skuteczna, małoinwazyjna metoda leczenia bólu kręgosłupa.
• Leczenie przy użyciu kriolezji powoduje długotrwałe ustąpienie dolegliwości bólowych poprzez mikroinwazyjne, przezskórne zastosowanie sondy generującej niską temperaturę.
• Długotrwały, jednak odwracalny, efekt przeciwbólowy zabiegu zachodzi poprzez celowe uszkodzenie niską temperaturą nerwów czuciowych w okolicy, gdzie zdiagnozowano wyzwalanie bólu.
• Kriolezja daje efekt wyłączenia przewodzenia czucia bólu, czyli zmniejsza dolegliwości odczuwane przez Pacjenta.
• Zabieg cechuje się wysoką skutecznością i bezpieczeństwem.

– bóle powodowane przez zmiany zwyrodnieniowe stawów międzykręgowych kręgosłupa (jacet joint syndrome) w każdym odcinku kręgosłupa,– dolegliwości bólowe stawu krzyżowo-biodrowego,– neuralgia potyliczna – silne dolegliwości bólowe,– nerwiaki np. Nerwiak Mortona,– bóle pooperacyjne po torakotomii,– bóle ściany klatki piersiowej,– bóle nowotworowe,– ból fantomowy,– neuralgie np. neuralgia nerwu twarzowego,– migrena przewlekła i wiele innych.

Najczęściej efekt przeciwbólowy utrzymuje się od 3. do 12.miesięcy.

W zależności od indywidualnej zdolności Pacjenta do regeneracji nerwów. Okres ten jest osobniczo zmienny.

Zabieg w razie nawrotu dolegliwości można powtarzać.Procedura cechuje się wysoką skutecznością – ok. 80% Pacjentów po zabiegu odczuwa znaczą ulgę w dolegliwościach bólowych.

Pacjent przyjmowany jest do szpitala w ramach jednodniowego pobytu.Kriolezja odbywa się w pomieszczeniu zabiegowym, zaopatrzonym w aparat do skopii RTG, w obecności anestezjologa.

Pacjent układany jest na stole zabiegowym w pozycji leżącej na brzuchu, z odsłoniętymi plecami.Skóra pleców jest dezynfekowana i znieczulana. Następnie wykonywane są niewielkie (1-2mm) nacięcia w okolicy miejsca powstawania bólu.

Poprzez naciętą skórę wprowadzana jest przez operatora sonda, która poprzez uzyskanie bardzo niskiej temperatury, „wymraża” nerw.Wymrażany nerw wcześniej dawał dolegliwości bólowe, kriolezja ma zablokować przewodzenie bólu.

Zanim operator użyje niskiej temperatury, upewnia się, czy znajduje się w odpowiedniej lokalizacji. Do tego celu wykorzystywana jest stymulacja czuciowa i ruchowa sondy oraz promieniowanie rentgenowskie.

Po zakończeniu kriolezji, operator usuwa sondę.

Na rany po nacięciach, po odkażeniu, zakładany jest plaster. Pacjent transportowany jest do sali pozabiegowej.Pacjent obserwowany jest na Sali pooperacyjnej przez mniej więcej 2 godziny, skąd po upływie czasu, może o własnych siłach udać się do domu.

Zabieg trwa kilka do kilkunastu minut, w zależności od ilości miejsc wymagających aplikacji niskich temperatur (ilości leczonych okolic).

Kriolezja kręgosłupa pozwala na osiągnięcie efektu blokady przewodnictwa nerwowego (zniesienie czucia bólu) bez użycia leków. Dzięki temu ryzyko powikłań jest zredukowane do minimum.

Zabieg kriolezji kręgosłupa należy do bardzo bezpiecznych procedur.Jednak jak każda procedura inwazyjna, jest obciążony pewnym odsetkiem powikłań.

1. Zdarzają się one bardzo rzadko, jednak wymagają uwagi.
2. Najczęstsze z nich to:– ból i krwiak w miejscu nacięcia skóry,– odczyn alergiczny na leki stosowane do znieczulenia miejscowego,– zaburzenia czucia w obrębie skóry,
3. – zakażenie rany.

Blokada nerwu i kriolezja – przygotowanie do zabiegów – AnalgoMed

Pacjentom zgłaszającym dolegliwości bólowe, proponujemy różnorodne formy leczenia i łagodzenia bólu. Jeżeli terapia zachowawcza nie przynosi pożądanych efektów lub istnieją określone wskazania, należy rozważyć blokady niwelujące ból.

Istnieje wiele rodzajów blokad: blokady lecznicze, blokady diagnostyczne, blokady prognostyczne oraz inne nowoczesne metody medyczne, eliminujące ból na stałe lub tymczasowo.

Jak przygotować się do blokady nerwów, co to jest kriolezja i na czym polega zabieg?

Co to jest blokada nerwu?

Blokady nerwów obwodowych dotyczą najczęściej zabiegów w zakresie kończyn, szyi oraz stomatologii. Są to odwracalne, czasowe metody hamowania przekazywania impulsów w nerwach obwodowych. Szczególnym rodzajem blokady nerwów jest znieczulenie zewnątrzoponowe, hamujące przewodzenie bólu na poziomie wejścia nerwów do kanału kręgowego. Niekiedy zakładana jest blokada ciągła, polegająca na umieszczeniu cienkiego cewnika w znieczulanej okolicy, pozwala to na ciągłe podawanie środka znieczulającego.

Okołokręgosłupowa blokada nerwów jest zabiegiem wykonywanym w chorobach kręgosłupa np. stenozie, kręgozmyku, wysunięciu dysku. Za pomocą specjalnej igły wprowadza się do wybranego miejsca glukokortykosteroid oraz niekiedy inne środki znieczulające.

Należy pamiętać, że blokada nerwów nie likwiduje przyczyny problemu, a jedynie znosi ból i wspomaga terapię, co umożliwia skuteczniejsze leczenie i rehabilitację. Więcej na temat metod leczenia bólu stosowanych w AnalgoMed przeczytasz tutaj.

Co to jest kriolezja?

Kriolezja jest metodą leczenia bólu polegającą na zablokowaniu przewodzenia impulsów nerwowych poprzez miejscowe zamrożenie nerwu. Powoduje to czasowe zniesienie odczuwania bólu, a efekt utrzymuje się od kilku tygodni do kilku miesięcy po zabiegu.

Kriolezja to odwracalna blokada nerwu, nie niszczy struktury nerwu i pozbawiona jest ogólnoustrojowego działania ubocznego.

Ponieważ jest to małoinwazyjna blokada nerwu, niewymagająca nacinania i preparowania chirurgicznego tkanek, wystarczy miejscowe znieczulenie, a zabieg może być wielokrotnie powtarzany.

Kriolezja może być zastosowana w przypadku znoszenia: bólów pooperacyjnych, bólów neuralgicznych, bólów związanych ze zwyrodnieniami stawów, bólów fantomowych, nowotworowych czy zespołów łokcia tenisisty, łokcia golfisty, bolącego barku. Kriolezja nie wymaga specjalnego przygotowania. Przydatne wskazówki znajdują się poniżej.

Przygotowanie do zabiegu blokady nerwów i kriolezji

Blokady nerwów nie wymagają szczególnego przygotowania do zabiegów. Każdy zabieg musi być poprzedzony konsultacją u lekarza, który będzie go wykonywał, dzięki temu lekarz będzie mógł ocenić, czy skala bólu się zmieniła i jaka konkretnie blokada ma zostać założona. Zapoznaj się z informacjami jak przygotować się do pierwszej wizyty w poradni bólu. Na konsultacji lekarz określi, czy należy przyjść na czczo, czasami może być zalecane spożycie lekkiego posiłku, dotyczy to zwłaszcza diabetyków, którzy nie powinni zmieniać swoich codziennych nawyków żywieniowych.

Blokada nerwów, kriolezja a leki – jak się przygotować?

Nie należy odstawiać regularnie przyjmowanych leków, wyjątkiem są leki obniżające krzepnięcie krwi, które trzeba będzie prawdopodobnie odstawić lub tymczasowo zamienić na inne. O tym jednak każdorazowo decyduje lekarz. Podczas wizyty należy zgłosić fakt przyjmowania takich leków, a najlepiej zabrać ze sobą całą rozpiskę przyjmowanych leków.

Czas trwania zabiegu zależy od jego rodzaju, może trwać od kilku minut do ponad godziny i zazwyczaj pacjent może wrócić do domu już po około 30-60 minutach od zakończenia zabiegu.

Czasami wymagana jest 24-godzinna hospitalizacja, ale w takim wypadku pacjent jest zawczasu informowany. Dla bezpieczeństwa zalecamy, aby na zabieg zgłosić się z pełnoletnią osobą towarzyszącą, która odprowadzi pacjenta do domu.

Blokada nerwów jest zabiegiem bezpiecznym, ale każdy człowiek inaczej reaguje na leki i stres związany z pobytem w sali zabiegowej.

Teraz gdy już wiesz, na czym polega znieczulenie regionalne, blokada nerwów i kriolezja oraz jak się do nich przygotować, odwiedź nas we Wrocławiu – AnalgoMed ul. Powstańców Śląskich 95, budynek Sky Tower.

Poprzedni Wpis Następny wpis

dr n.med. Paweł Radło – Blokady – iniekcje do kręgosłupa

Rodzaje iniekcji Oczekiwane efekty Jak często wykonywać blokady Możliwe powikłania

Blokady stosowane są w leczeniu bólu krzyża, rwy kulszowej, zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa, dyskopatii oraz kręgozmyku, czasem także w celu zdiagnozowania przyczyn bólu.

Rodzaje iniekcji

Zewnątrzoponowe wstrzyknięcia sterydów

Blokada zewnątrzoponowa jest najczęściej stosowana w celu zmniejszenia bólu i stanu zapalnego. Jako jedyna może być wykonywana bez użycia aparatu RTG. Pozostałe blokady muszą zostać wykonane przy użyciu aparatu rentgenowskiego.

Blokada okołokorzeniowa

Jest to iniekcja wykonywana typowo w przebiegu rwy kulszowej Jej celem jest zniesienie bólu korzeniowego. Podczas blokady oczekiwanym  potwierdzeniem prawidłowego miejsca iniekcji jest wywołanie krótkotrwałego, znanego pacjentowi bólu.

Blokada stawu międzywyrostkowego

Jest stosowana kiedy podstawowym problemem jest ból krzyża spowodowany procesem degeneracyjnym stawu międzywyrostkowego. Blokada ta zawsze wykonywana jest pod podglądem RTG.

Iniekcja do krążka międzykręgowego

Bardzo rzadki rodzaj iniekcji, najczęściej wykonywana w celu potwierdzenia, że zmieniony chorobowo krążek międzykręgowy odpowiada za dolegliwości pacjenta. Zawsze pod  kontrolą RTG.

Blokada stawu krzyżowo-biodrowego

Bardzo rzadki rodzaj blokady wykonywanej przy użyciu podglądu RTG w sytuacji podejrzenia choroby stawu krzyżowo-biodrowego. Wcześniej zawsze poprzedzona wnikliwym badaniem lekarskim. Jeżeli ból odczuwany przez pacjenta zostanie potwierdzony podczas badania i blokady stawu biodrowo-krzyżowego, wtedy pacjent powinien udać się na dodatkową konsultację reumatologiczną.

Termolezja i kriolezja

To rodzaje blokad wykonywanych odpowiednio wysoką i niską temperaturą. Efekt przeciwbólowy tych zabiegów może utrzymywać się dłużej niż blokad sterydowych.

Ważne!

Po każdym rodzaju blokady może wystąpić mrowienie i drętwienie oraz osłabione czucie w kończynach. Objawy te ustępują po kilku godzinach od iniekcji. Przez kilka godzin po blokadzie nie wolno prowadzić samochodu.

Oczekiwany rezultat

Zewnątrzoponowa blokada sterydowa jest na ogół skuteczna w u około 70% pacjentów. Pacjenci często doświadczają zmniejszenia bólu po blokadzie, jednak najlepsze rezultaty uzyskuje się wprowadzając dodatkowy program ćwiczeń.

Jeśli pacjent nie odczuwa żadnej poprawy w zakresie bólu pleców lub rwy kulszowej to prawdopodobnie dalsze iniekcje także nie przyniosą efektu.

Jak często można podać sterydowe zastrzyki do kręgosłupa?

Nie ma jednoznacznych badań jak często pacjent może otrzymywać znieczulenie zewnątrzoponowe. Na ogół uważa się za racjonalne, wykonywanie do trzech blokad sterydowych w przeciągu 6 miesięcy.

Zazwyczaj podaje się 3 kolejne iniekcje co 1 lub 2 tygodnie, w zależności od nasilenia objawów.

Możliwe powikłania

Ryzyko blokad jest bardzo niewielkie i jakiekolwiek powikłania zdarzają się sporadycznie. Możliwe powikłania zostaną omówione na konsultacji przed planowaną blokadą.

Blokada kręgosłupa lędźwiowego

Blokada sterydowa stanowi jedną ze skutecznych metod leczenia bólu kręgosłupa lędźwiowego.

Środek o silnych właściwościach przeciwbólowych i przeciwzapalnych podawany jest w formie zastrzyku, by zahamować stan zapalny w okolicy podrażnionych tkanek (np. korzeni nerwowych lub stawów międzykręgowych).

Efektem iniekcji jest ulga w dolegliwościach bólowych, które nie mogą być skutecznie zredukowane innymi formami leczenia zachowawczego lub gdy pacjent nie może poddać się zabiegowi operacyjnemu kręgosłupa.

Ból kręgosłupa lędźwiowego jest najczęściej skutkiem złych nawyków związanych z długotrwałym przebywaniem w nieprawidłowej pozycji siedzącej lub częstym dźwiganiem ciężkich przedmiotów bez aktywnej stabilizacji kręgosłupa. Dochodzi wtedy do powtarzanych przeciążeń prowadzących do rozwoju zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa.

Zmiany zwyrodnieniowe przeważnie dotyczą krążków międzykręgowych (dysków) łączących trzony sąsiadujących kręgów. Każdy krążek składa się z leżącego obwodowo pierścienia włóknistego oraz leżącego centralnie jądra miażdżystego.

Siedzący tryb życia sprzyja sytuacjom, w którym naturalna lordoza odcinka lędźwiowego jest utracona, a kręgosłup pozostaje w nienaturalnym zgięciu podczas siedzenia. Powoduje to napieranie jądra miażdżystego na tylną część pierścienia włóknistego, co prowadzi do stopniowego uszkodzenia jego struktury.

Jądro miażdżyste może wysunąć się poza obwód krążka międzykręgowego i powodować ucisk na korzeń nerwowy.

W odpowiedzi na przeciążenie kręgosłupa dochodzi do powstawania wyrośli kostnych (osteofitów) – najczęściej wokół stawów międzykręgowych oraz na brzegach trzonów kręgów. Osteofity także mogą wchodzić w konflikt z korzeniem nerwowym, wywołując ból o charakterze promieniującym (do pośladka, uda, a czasem nawet do stopy).

Wskutek przeciążeń dochodzi również do postępującego niszczenia chrząstki stawowej i wtórnych zmian zapalno-degeneracyjnych stawów międzykręgowych, które łączą ze sobą wyrostki stawowe sąsiadujących kręgów.

Aparat torebkowo-więzadłowy stawów międzykręgowych jest bogato unerwiony, dlatego patologiczne zmiany w ich obrębie mogą generować bardzo silne dolegliwości bólowe.

W odpowiedzi na ból dochodzi do zwiększenia napięcia mięśni przykręgosłupowych, co jeszcze bardziej potęguje problem i zamyka tzw. błędne koło bólu.

Wskazania do ostrzykiwania kręgosłupa lędźwiowego (blokady kręgosłupa)

Składnikiem podawanym w zmienione chorobowo miejsce jest lek o silnych właściwościach przeciwzapalnych stanowiący mieszankę Diprophosu lub Depo-Medrolu z Lignokainą i Bupivakiną. Blokada kręgosłupa leczy ból wywołany przez ucisk korzenia nerwowego w kanale kręgowym lub w otworach międzykręgowych.

Precyzując, ból korzeniowy wynika z miejscowej reakcji zapalnej wyzwolonej przez mechaniczne drażnienie korzenia. Dzięki wyciszeniu stanu zapalnego ból pleców zostaje zredukowany lub całkowicie zlikwidowany. Blokada kręgosłupa sprawdza się również u osób z bólami pochodzenia zwyrodnieniowego lub pourazowego, np.

w obrębie stawów międzykręgowych

Generalnie zastrzyki przeciwbólowe podawane do kręgosłupa stanowią dobrą metodę niwelowania dolegliwości bólowych w przebiegu schorzeń i patologii takich jak: rwa kulszowa, rwa udowa, kręgozmyk (patologiczne przesunięcie się jednego kręgu względem drugiego) oraz stenoza (zwężenie kanału kręgowego).

Dla kogo blokada kręgosłupa jest dobrym rozwiązaniem?

Podanie sterydu bezpośrednio w miejsce wyzwalające ból kręgosłupa pozwala zrezygnować z silnych leków przeciwbólowych na kręgosłup przyjmowanych drogą doustną. Oszczędza to układ pokarmowy i wątrobę, zwłaszcza u osób przyjmujących równolegle inne rodzaje leków.

Pacjenci oczekujący na operację kręgosłupa, z bardzo silnymi bólami pleców, mogą zyskać pożądaną ulgę w dolegliwościach dzięki zastosowaniu blokady.

Ostrzykiwanie kręgosłupa kortykosteroidami jest także dobrym rozwiązaniem dla osób, które nie chcą lub nie mogą poddać się leczeniu operacyjnemu ze względu na schorzenia współistniejące.

Ponadto, korzyść z podania blokady mogą odnieść osoby z nadwagą, których schorzenie można próbować leczyć ćwiczeniami, ale z powodu bólu kręgosłupa wykonywanie niektórych aktywności mających za zadanie zredukować masę ciała i poprawić stan kręgosłupa jest utrudnione.

Rodzaje blokad kręgosłupa

Ostrzykiwanie centralne międzyblaszkowe

Steryd podawany jest do kanału kręgowego interlaminarnie czyli pomiędzy blaszkami łuków sąsiadujących kręgów. Blokada tego rodzaju znajduje szczególne zastosowanie w uśmierzaniu bólu związanego ze stenozą kanału kręgowego.

Ostrzykiwanie boczne otworowe

Lek sterydowy podawany jest w okolicę otworu międzykręgowego, przez który przebiega podrażniony korzeń nerwowy. Blokada hamuje ból spowodowany np. konfliktem korzeniowo-dyskowym w przebiegu rwy kulszowej lub udowej,

Podanie blokady do stawów międzywyrostkowych kręgosłupa

Ostrzykiwanie stawów kręgosłupa umożliwia skuteczne leczenie objawów bólowych pochodzenia zapalno-zwyrodnieniowego stawów międzykręgowych.

Podanie blokady do stawu krzyżowo-biodrowego

Środek przeciwbólowy podawany jest do stawu łączącego kość biodrową z kością krzyżową. Blokada ma za zadanie zredukować ból na dole pleców (ból krzyża).

Jak przebiega podanie blokady sterydowej do kręgosłupa?

Zabieg trwa około 30-45 minut, wykonywany jest w warunkach ambulatoryjnych i nie wymaga od pacjenta specjalnego przygotowania. Przed podaniem blokady lekarz upewnia się, że nie ma żadnych przeciwwskazań do wykonania zabiegu.

Aby lek został precyzyjnie podany w chore miejsce, ostrzyknięcie kręgosłupa przeprowadzane jest pod kontrolą podglądu rentgenowskiego. W trakcie zabiegu pacjent może odczuć delikatne ukłucie igły oraz uczucie rozpierania podczas wstrzykiwania preparatu.

Kilka minut po podaniu zastrzyku do kręgosłupa zaczyna działać środek znieczulający i jego działanie utrzymuje się przez kilka godzin – w tym okresie bóle kręgosłupa mogą całkiem zniknąć.

Po kilku godzinach dolegliwości bólowe mogą powrócić i jest to normalne, ponieważ przeciwzapalne działanie leku sterydowego pojawia się dopiero między 3 a 10 dniem po podaniu blokady i wtedy dochodzi do właściwego leczenia bólu kręgosłupa lędźwiowego. Efekt podania blokady utrzymuje się z reguły przez kilka tygodni, choć w niektórych przypadkach może trwać nawet do roku czasu.

Należy liczyć się z tym, że w niektórych przypadkach jednorazowe ostrzyknięcie kręgosłupa lędźwiowego może nie być wystarczające dla całkowitego zlikwidowania bólu. Z drugiej strony nie zaleca się podawania sterydów częściej niż 3-5 razy w ciągu roku. O częstotliwości podawania blokad decyduje lekarz.

Po zabiegu ostrzykiwania kręgosłupa sterydami mogą wystąpić skutki uboczne polegające na krótkotrwałym osłabieniu funkcji ruchowych kończyn dolnych, co jest związane ze znieczuleniem korzeni nerwowych.

Ponadto, może dojść do przemijającego podwyższenia poziomu cukru we krwi, wzrostu ciśnienia tętniczego i przyspieszenia akcji serca.

U zdrowych osób działania niepożądane nie wymagają leczenia, ale zaleca się, by przynajmniej jeden dzień po zabiegu pacjent prowadził spoczynkowy tryb życia.

Przeciwwskazania do blokady kręgosłupa

Kriolezja – czym jest i na czym polega

Kriolezja to, najprościej mówiąc, zamrożenie nerwu. Jest tomikroinwazyjna technika stosowana w leczeniu przewlekłych zespołów bólowych. Jest świetnąalternatywą dla leczenia farmakologicznego, które często niesie ze sobą duże ryzykodziałań niepożądanych.

Zabieg jest wykonywany pod kontrolą USG, co zapewniadokładną lokalizację uszkodzonego nerwu. Następnie wprowadza się sondę mrożącą przez niewielkie ukłucie, bądź nacięcie w skórze i w kilku, najczęściej dwóch lub trzech, cyklachmrożenia poraża się nerw.

Zabieg nie wymaga specjalnego przygotowania i możebyć wykonany w zwykłym gabinecie lekarskim. Najczęściej pacjent możesamodzielnie wrócićdo domu.

Wizyta kontrolna powinna odbyć się po około dwóch miesiącach, a do tego czasu należyunikać przeciążeń leczonej okolicy.

Sama sonda do kriolezji jest zbudowana z systemu rurek,różniących się średnicą, co umożliwia raptowne rozprężanie się gazu, cozmniejsza temperaturę otoczenia sondy.

Najczęściej wykorzystywanymi gazami jestdwutlenek węgla bądź tlenek azotu.

Oba gazy znajdują się przez cały czaswewnątrz sondy, dzięki czemu nie ma ryzyka wywołania niepożądanych reakcjiwywołanych wpływem tych gazówna pacjenta. Sonda potrafi osiągnąć temperaturę -70°C.

Efekt działania zamrożenia nerwu można porównać do działania lokalnychśrodków przeciwbólowych, takich jaklidokaina, stosowanych m.in. przez stomatologów.

Jednak w odróżnieniu do nich,kriolezja wywołuje równieżefekty długotrwałe, którezawdzięcza się formowaniu mikrokryształów, które zmniejszają dopływ krwi do nerwu, wywołując jegoniedotlenienie.

Przy czym zachowuje się ciągłość osłonki mielinowej – otoczkinerwu, umożliwiającej jego regenerację.

Dla kogo jest kriolezja?

Wskazaniem do kriolezji są wszelkiego rodzaju przewlekłezespoły bólowe, a świetne efekty osiąga się szczególnieu tych pacjentów, uktórych możliwejest dokładne określenie generatorów bólu.Do przykładowych chorób,w których ulgę możeprzynieść kriolezja, należą:

• neuralgiaz powodu nerwiaków nerwów obwodowych
• nerwiakipoamputacyjne
• bólew rejonie entezopatii
• bolesneblizny pooperacyjne
• bóle kręgosłupa pochodzenia stawowego
• dyskopatiakręgosłupa
• bóledużych stawów u pacjentów z przeciwwskazaniami do leczenia operacyjnego

Kwalifikację do zabiegu przeprowadza się w oparciu o badaniekliniczne oraz o badania obrazowe.

Po wykluczeniu przeciwwskazań, wykonuje siępróbną blokadęnerwową lidokainą połączoną ze sterydowym lekiem przeciwzapalnym w obszarzeplanowanego zabiegu.

Po kilku dniach, w ramach wizyty kontrolnej, ocenia sięzmniejszenie objawówbólowych. Osiągnięcie wyniku co najmniej 60%złagodzenia bólurokuje na długotrwałą i skuteczną ulgęw bólu, po zabiegukriolezji.

Do przeciwwskazań kriolezji należą:

• brakwspółpracy z pacjentem
• ciężkiekoagulopatie
• zmianyinfekcyjne skóry wrejonie planowanego zabiegu

Kriolezja, a co dalej?

Sam zabieg jest wykonywany w miejscowym znieczuleniu skóry itkanki podskórnej lidokainą, dzięki czemu nie jest konieczna hospitalizacja, apacjent po krótkiejobserwacji może samodzielnie wrócić do domu.

Czas trwania zabiegu jest uzależniony odwielkości zamrażanego nerwu, liczby zamrażanych nerwów oraz ich położeniaanatomicznego, jednakże zazwyczaj trwa między 30 a 60 minut dla jednego nerwu.

W trakcie jednego zabiegu można dokonać kriolezji w kilku punktach, jeśli stanpacjenta oraz jego odporność na ból, nieuchronnie związany z przekraczaniem bariery skóry oraz z początkowymietapami zamrażania nerwu.

Przed samym zabiegiem zazwyczaj nie jest konieczneodstawianie żadnych leków,z wyjątkiem silnych lekówantykrzepliwych. O ich ewentualnym odstawieniu, zmniejszeniu dawki bądź zmianieleku powinien decydować lekarz. Podobnie po zabiegu, można kontynuować przedzabiegowedawkowanie leków.

Ta metoda nie wiąże się z wysokim ryzykiem działańniepożądanych, jednak, jak każda procedura wiążąca się z przerwaniem ciągłości skóry, mogą wystąpić takie efekty jak:odmrożenia skóry, infekcje w miejscu ukłucia, podrażnienia tkanek miękkich,zbliznowacenia, krwawienia.

Kriolezja a inne terapie

Kriolezja jest przede wszystkim alternatywą dlafarmakoterapii. Długotrwałe przyjmowanie leków przeciwbólowych wiąże się przede wszystkim zich toksycznością i obciążeniem wątroby.

Poza tym mogą występować nudności iwymioty, zaparcia, nadmierna sedacja, świąd, hiperalgezja. Dodatkowo lekiprzeciwbólowe mająbardzo złożony metabolizm i nierzadko mogą występować poważne, nawetzagrażające życiu, interakcje z innymi lekami przyjmowanymi przez pacjenta.

Towszystko przemawia na korzyść kriolezji, gdyż jest ona pozbawiona wyżejwymienionych zagrożeń.

Innym zbliżonym do kriolezji zabiegiem jest termolezja. Jestona dokładnym odwróceniemzamrożenia nerwu, gdyż stosuje się w niej wysoką temperaturę, celem wywołania martwicynerwu. Metoda ta ma jednak więcej działań niepożądanych oraz przeciwwskazań niżkriolezja.

Nie zastosujemy wysokiej temperatury u pacjentów ze stymulatorem serca, ze względuna wykorzystywanie prądu o wysokiej częstotliwości do zwiększenia temperaturytkanek. Nie tworzy się równieżmiejscowy stan zapalny w miejscu zabiegu, co znacząco zmniejsza komfortpacjenta po zabiegu.

Równieżefekt przeciwbólowyczęsto bywa niezadowalający.

Kriolezja

To innowacyjna, minimalnie inwazyjna, przezskórna a zarazem wysoce skuteczna metoda leczenia bólu przy zastosowaniu niskich temperatur. Dzięki przerwaniu drogi sygnałom bólowym uzyskujemy znaczną redukcję bólu. Pacjentom z bólem przewlekłym wraca radość życia.

____________________________________________________________________________________________________________________________

Zabiegi kriolezji wykonywane w Centrum DOLORMED:

• kriolezja gałęzi przyśrodkowych w odcinku lędźwiowym kręgosłupa
• kriolezja gałęzi stawowych stawu krzyżowo-biodrowego
• kriolezja gałęzi stawowych stawu biodrowego
• kriolezja gałęzi stawowych stawu kolanowego
• kriolezja nerwu nadłopatkowego
• krolezja nerwu potylicznego większego
• kriolezja nerwiaków
• kriolezja punktów spustowych

__________________________________________________________________________________________________________________________

Na czym polega zabieg kriolezji? Co to jest kriolezja?

Istotą kriolezji jest przerwanie przewodzenia bólu za pomocą kontrolowanej temperatury. Zabieg wykonuje się przy użyciu aparatu Cryo-S Electric II PAINLESS.

Na końcu sondy umieszczonej w okolicy nerwu wytwarzana jest temperatura około -80 stopni Celsjusza. Przy pomocy tej temperatury powstaje lodowa kula, która niszczy elementy tkanki nerwowej przewodzącej informacje bólowe.

Należy zaznaczyć, że nie dochodzi tutaj do trwałego uszkodzenia struktur nerwowych. Eliminuje to ryzyko powstania nerwiaków.

Jaki jest cel kriolezji?

Celem zabiegu jest wyeliminowanie przewodzenia bólu poprzez czasowe wyłączenie funkcji czuciowych wybranych struktur obwodowego układu nerwowego. Jest to odpowiednik blokad nerwowych, pozbawiony działania ubocznego i ogólnoustrojowego wywołanego przez duże dawki steroidów, środków znieczulających lub alkoholi. Umożliwia szybki powrót do normalnej aktywności.

Jaka jest skuteczność zabiegów kriolezji?

Kriolezja charakteryzuje się wysoką skutecznością. U około 70-80% pacjentów uzyskuje się całkowite lub znaczne ograniczenie doznań bólowych.

Kto jest odpowiednim kandydatem do kriolezji?

Odpowiednimi kandydatami do zabiegu termolezji są:

• pacjenci, u których dotychczasowe leczenie farmakologiczne i rehabilitacyjne nie przyniosło zadowalającej poprawy
• pacjenci którzy nie kwalifikują się do leczenia operacyjnego lub gdy operacja jest przeciwwskazana z powodu dużego obciążenia innymi chorobami

Jakie są wskazania do kriolezji?

Zabiegi kriolezji można wykonywać w bardzo dużej liczbie przewlekłych zespołów bólowych. Do najczęstszych wskazań zalicza się:

• bóle stawu krzyżowo-biodrowego
• zwyrodnienia stawów międzykręgowych (facet syndrome) w odcinkach szyjnych, piersiowych i lędźwiowych
• bóle kości guzicznej
• bóle głowy i karku w przypadku neuralgii potylicznej
• neuralgia nadłopatkowa, biodrowo-pachwinowa, międzyżebrowa
• bóle pooperacyjne po torakotomii
• bóle ściany klatki piersiowej
• bóle punktów spustowych
• bolesne nerwiaki, np. nerwiak Mortona
• bóle fantomowe
• zespół „łokcia tenisisty” i „łokcia golfisty”
• zespół bolesnego barku

Jak wygląda kwalifikacja do kriolezji?

Zabieg kriolezji poprzedza seria konsultacji z lekarzem. W celu uzyskania bardzo dobrych efektów leczenia konieczna jest prawidłowa kwalifikacja pacjentów, która obejmuje:

• wywiad ogólny – uzyskanie precyzyjnych informacji o charakterze bólu, jego nasileniu i lokalizacji. Zbierane są także informacje dotyczące przebytych i aktualnych chorób, zażywanych leków. Należy również poznać oczekiwania pacjenta wobec leczenia za pomocą kriolezji. 
• szczegółowe badanie przedmiotowe, które składa się z badania ogólnego, neurologicznego i ortopedycznego
• analizę badań dodatkowych – RTG, KT, MR, badań laboratoryjnych. W razie konieczności uzupełnienia dokumentacji, zlecane są niezbędne badania.
• przeprowadzenie blokady diagnostycznej. Po blokadzie pacjent proszony jest o codzienną obserwację zmian w nasileniu bólu. W tym celu wykorzystuje się umowną skalę 0-10, gdzie 0 oznacza brak bólu, natomiast 10 to ból trudny do zniesienia.
• po kilku dniach w ramach wizyty kontrolnej ocenia się stopień redukcji bólu. W razie wyniku 50% i więcej redukcji bólu wyjściowego pacjent może oczekiwać dobrego i długotrwałego efekty po zabiegu kriolezji.

Jak wygląda zabieg kriolezji?

Zabieg kriolezji wykonywany jest przez wykwalifikowanego specjalistę leczenia bólu w gabinecie zabiegowym. Składa się z następujących etapów:

• za pomocą cienkiej igły podaje się podskórnie lek znieczulający
• pod kontrola USG lub RTG wkłuwa się wenflon przez który będzie wprowadzona sonda, w okolicę nerwu, który ma być poddany kriolezji
• w wenflonie umieszcza się sondę kriolezyjną
• kontrola położenia sondy za pomocą stymulacji ruchowej i czuciowej
• po potwierdzeniu prawidłowej lokalizacji sondy, wykonuje się właściwy zabieg kriolezji    
• po zabiegu na miejsca wkłuć zakłada się opatrunek, który pacjent zdejmuje w dniu następnym samodzielnie
• po zabiegu pacjent podlega krótkotrwałej obserwacji, po której wypisany jest do domu

Jak długo trwa zabieg?

W zależności od leczonego obszaru, procedura trwa od 30 do 60 minut. Uzależnione jest to od schorzenia. Zabieg kriolezji może być wykonywany wielopunktowo w ramach jednej sesji.

Czy zabieg jest bolesny?

Zabiegi wykonuje się w znieczuleniu miejscowym. Za pomocą bardzo cienkiej igły podaje się podskórnie lek znieczulający. Można to porównać do uszczypnięcia. Zabieg kontynuuje się dopiero po skutecznym znieczuleniu skóry.

Jakie są korzyści z kriolezji?

• jest to zabieg małoinwazyjny, przezskórny, w znieczuleniu miejscowym, 
• brak ograniczeń liczby mrożeń – jednorazowo można zablokować kilka nerwów lub kilka punktów
• zabieg wykonywany ambulatoryjnie, brak potrzeby hospitalizacji 
• umożliwia szybki powrót do normalnej aktywności
• odwracalny – prawidłowe poddanie nerwu działaniu niskiej temperatury nie powoduje trwałego uszkodzenia struktur nerwowych, a jedynie na niewielkiej długości niszczy substancję przewodzącą, umożliwia powolną regenerację nerwów
• wysoka skuteczność, redukcja bólu na okres 6 do 24 miesięcy
• zabieg może być wykonany w nawigacji pod kontrolą RTG (ramię C) lub USG oraz z kontrolną stymulacją czuciową i ruchową
• często stosowany jest jako element wspomagający rehabilitację – zniesienie bólu pozwala na lepszą współpracę rehabilitowanego pacjenta
• brak efektów ubocznych i działań ogólnoustrojowych pozwala na wielokrotne stosowanie kriolezji u tego samego pacjenta
• jest czynnościowym niefarmakologicznym odpowiednikiem blokad nerwowych, pozbawionym działania ubocznego i ogólnoustrojowego wywołanego przez steroidy, alkohole
• podczas zabiegu nie stosuje się steroidów, brak działań ogólnoustrojowych

Czy zabieg kriolezji jest bezpieczny?

Kriolezja wykonywana przez wykwalifikowanego lekarza jest zabiegiem bardzo bezpiecznym. Wykonuje się go bez usypiania pacjenta, pod ścisłą kontrolą RTG lub USG. Podczas zabiegu monitorowane są również wszystkie podstawowe parametry chorego.

Jak przygotować się do zabiegu kriolezji?

Wszystkie niezbędne informacje dotyczące przygotowania do zabiegu pacjent uzyskuje podczas wizyty kwalifikacyjnej. Generalnie można ująć je w następujący dekalog:

• poinformuj odpowiednio wcześniej lekarza o obecnych chorobach, przyjmowanych lekach, w tym preparatach dostępnych bez recepty i preparatach ziołowych. Może istnieć konieczność odstawienia lub zmiany dawkowania niektórych leków. 
• zażyj leki stosowane przewlekle, jednak stosuj się w tym względzie do zaleceń lekarza
• poinformuj lekarza o obecności uczuleń, szczególnie na lateks, środki jodowe i odkażające
• poinformuj o ewentualnej ciąży – ze względu na stosowane promieniowanie jonizujące, w przypadku zabiegu pod kontrolą RTG,
• unikaj jedzenia w ciągu 4-6 godzin przez zabiegiem
• dopuszczalne jest przyjmowanie klarownych płynów do 2-ch godzin przez zabiegiem – po tym czasie unikaj również picia
• w dniu zabiegu weź kąpiel lub prysznic
• nie stosuj balsamów, kremów, makijażu, dezodorantów, perfum
• załóż wygodną odzież, którą można w łatwy sposób zdjąć i założyć
• zapewnij osobę towarzyszącą, która odwiezie Cię do domu po zabiegu

Jakie powikłania mogą wystąpić po zabiegu kriolezji?

Działania niepożądane występują niezmiernie rzadko. Należą do nich:

• miejscowe zakażenie
• przeczulica skóry w miejscu iniekcji
• krwiaki podskórne

Najczęściej występują kilkudniowe miejscowe bóle po nakłuciach, które ustępują samoistnie.

Jakie są przeciwwskazania do kriolezji?

• zmiany zapalne skóry, np. ropnie, uniemożliwiające wprowadzenie sondy w odpowiednim miejscu
• ciąża – ze względu na stosowane promieniowanie jonizujące, w przypadku zabiegu pod kontrolą RTG,
• ciężkie stadia choroby, np. zaawansowana niewydolność serca
• niektóre choroby psychiczne
• choroby w stadium ostrym – po udarze mózgu i zawale serca należy odczekać przynajmniej 3 miesiące
• brak świadomej zgody pacjenta

Jakie są zalecenia po zabiegu kriolezji?

Po zabiegu pacjent proszony jest o 3-4 tygodniowy okres unikania przeciążeń.

W ciągu 1-2 tygodni po zabiegu może występować niewielki dyskomfort w miejscu zabiegu. Nie wymaga to dodatkowych procedur. Większość pacjentów odczuwa poprawą w ciągu 2-4 tygodni po zabiegu. Kontrolna wizyta odbywa się w okresie około 4-6 tygodni od daty zabiegu.

Oceniana jest jego skuteczność i planowane jest dalsze leczenie rehabilitacyjne. 

W przypadku wystąpienia (odsłonięcia) innych punktów bólowych, możliwe jest zaplanowanie kolejnych zabiegów. Zdarza się to częściej u pacjentów z licznymi zmianami zwyrodnieniowymi.

• Jak długo utrzymują się efekty kriolezji?
• Pozytywny efekt po jednorazowej terapii utrzymuje się średnio 6-24 miesięcy. W razie nawrotu dolegliwości zabieg może być wielokrotnie powtarzany bez dodatkowego ryzyka dla pacjenta
• Ile kosztuje zabieg kriolezji?

Cena zabiegu uzależniona jest od lokalizacji zabiegu oraz od ilości punktów bólowych poddawanych terapii. Dokładna wycenę pacjent uzyskuje podczas wizyty kwalifikacyjnej.

Interwencyjne metody leczenia bólu przewlekłego

9 maja 2018

• Leczmy ból
• Małgorzata Malec-Milewska
• Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii CMKP, Warszawa

Ból przewlekły, definiowany jest jako ciągły, utrzymujący się przez ponad trzy miesiące, lub często nawracający, występujący przez ponad sześć miesięcy w roku. Ponad 20 proc. ludzi na świecie cierpi z powodu bólu przewlekłego o natężeniu przekraczającym 5 punktów w 11-punktowej numerycznej skali bólu, w której 0 oznacza zupełny brak bólu, a 10 ból najsilniejszy, trudny do wyobrażenia. Procent ten wzrasta wraz z wiekiem pacjentów i dotyczy prawie 50 proc. populacji osób mających ponad 65 lat. Najczęstsze zespoły bólu przewlekłego nienowotworowego to: bóle w chorobie zwyrodnieniowej stawów (34 proc.), bóle krzyża (18 proc.), bóle głowy (15 proc.), bóle spowodowane przez urazy (12 proc.) i ból neuropatyczny (polineuropatia cukrzycowa, neuralgia popółpaścowa, neuralgia trójdzielna itd.; 5–8 proc.), zespół bólu funkcjonalnego (zespół bólowy miednicy mniejszej, fibromialgia, zespół drażliwego jelita itd.; 4–14 proc.). Na nowotwór choruje około 1 proc. populacji, z czego około 75 proc. odczuwa dolegliwości bólowe wymagające leczenia. Daje to liczbę ponad 220 tys. ludzi, którzy w Polsce wymagają pomocy w leczeniu bólu towarzyszącego chorobie nowotworowej.

Ból przewlekły ma zazwyczaj złożony mechanizm powstawania.

Jest często oporny na wszelkie formy leczenia i dlatego Międzynarodowe Towarzystwo Badania Bólu (The International Association for the Study of Pain – IASP) zaleca w jego przypadku postępowanie wielokierunkowe, w którym obok farmakoterapii, fizykoterapii i psychoterapii mają miejsce również interwencyjne metody leczenia. Rozwój farmakoterapii, a zwłaszcza wprowadzenie nowych leków adiuwantowych (wspomagających) spowodował, że w ostatnich latach znaczenie metod inwazyjnych zmalało. Nadal jednak u 5–10 proc. chorych są wskazania do ich stosowania. Do interwencyjnych metod leczenia bólu zaliczamy: blokady, neurolizy, termolezje, kriolezje, podawanie leków do przestrzeni zewnątrzoponowej i podpajęczynówkowej, podawanie leków dostawowo, chirurgiczne przecięcia struktur nerwowych, zabiegi chirurgiczne odbarczające oraz techniki stymulacji nerwów obwodowych i ośrodkowego układu nerwowego.

Głównym wskazaniem do zastosowania interwencyjnych metod leczenia są dolegliwości bólowe oporne na rutynowe leczenie, mające ograniczony zakres i wyraźne umiejscowienie. Logiczną przesłanką do ich zastosowania jest również możliwość zadziałania bezpośrednio w miejscu powstawania bólu.

Wcześnie wykonana, czasami nawet tylko jedna blokada może zapobiec rozwinięciu się zespołu bólowego (ból fantomowy po amputacji kończyny lub piersi, ból po torakotomii albo mastektomii).

Szczególne znaczenie mają blokady/neurolizy/termolezje/kriolezje/chirurgiczne przecięcia struktur nerwowych w zespołach bólowych, w których czynnikiem modulującym jest nadmierna aktywność układu współczulnego.

Klasycznym przykładem bólu, który bywa zależny od układu współczulnego, jest ból neuropatyczny, dlatego blokady tego układu stanowią istotny element terapii.

Inną możliwością jest wykorzystanie blokad do wstrzykiwania leków w najbliższe otoczenie objętych procesem chorobowym struktur, np. do stawu, do przestrzeni zewnątrzoponowej (opioidów, klonidyny, baklofenu, steroidów itd.).

Pozytywny efekt ciągłej blokady zewnątrzoponowej lub podpajęczynówkowej występuje zwłaszcza w przypadku bólu neuropatycznego i kostnego u chorego na nowotwór.

Blokady wykorzystujemy również jako ważną metodę diagnostyczno-prognostyczną. Pozytywny, lecz krótkotrwały efekt blokady może potwierdzić wskazanie do wykonania zabiegu neurodestrukcyjnego.

W przypadku choroby nowotworowej decyzja o podjęciu leczenia inwazyjnego jest łatwiejsza, ale zawsze trzeba wnikliwie rozważyć wszystkie zalety, ale i potencjalne uboczne skutki postępowania terapeutycznego. Nie należy traktować inwazyjnych metod leczenia jak czwartego szczebla drabiny analgetycznej, ale wykonywać zabiegi odpowiednio wcześnie, czyli kiedy tylko chory zaczyna odczuwać ból.

Pozwala to na znaczne ograniczenie złożonego leczenia farmakologicznego i/lub opóźnienie jego rozpoczęcia. W każdym przypadku zastosowania technik inwazyjnych istnieje ryzyko powikłań, wystąpić też mogą objawy niepożądane. Trwałe uszkodzenie struktur nerwowych, a szczególnie nerwu obwodowego, może mieć przykre konsekwencje, takie jak parestezje, uczucie odrętwienia, a także deficyt ruchowy.

Dlatego przed wykonaniem każdego zabiegu inwazyjnego należy poinformować pacjenta o ryzyku wystąpienia objawów niepożądanych i powikłań. Konieczne jest również uzyskanie świadomej, pisemnej zgody na każdy zabieg.

Zastosowanie metody inwazyjnej można poprzedzić blokadą diagnostyczno-prognostyczną z użyciem LZM. Takie postępowanie pomaga określić, z jakim rodzajem bólu mamy do czynienia, oraz pokazuje choremu zalety i wady przyszłej techniki neurodestrukcyjnej.

Trzeba jednak zdawać sobie sprawę z faktu, że LZM działa zawsze silniej niż środek neurodestrukcyjny, jak również, że narażamy chorego na dwukrotne przeprowadzenie takiego samego zabiegu. Warto zawsze wykonanie blokady diagnostycznej głęboko przemyśleć.

W kolejnych artykułach przedstawię następujące zagadnienia:

1. Interwencyjne metody leczenia bólu w przebiegu przewlekłych chorób trzustki
2. Leczenie bólu w przebiegu zespołu bólowego miednicy mniejszej
3. Leczenie bólu w przebiegu neuralgii i neuropatii trójdzielnej
4. Leczenie bólu w neuralgiach nerwów obwodowych techniką termolezji
5. Leczenie bólu w neuralgii popółpaścowej (PHN)
6. Leczenie spastyczności po urazie rdzenia.

Podsumowanie

1. Wszystkie interwencyjne metody leczenia bólu przewlekłego: blokady, neurolizy, termolezje, kriolezje i techniki chirurgiczne, mogą wiązać się z groźnymi powikłaniami i dlatego zabiegi należy wykonywać w wyspecjalizowanych ośrodkach, które zapewniają wykwalifikowanych specjalistów, sprzęt monitorujący, aparaturę do wykonywania procedur inwazyjnych i możliwość leczenia w warunkach szpitalnych ewentualnych powikłań.
2. Przed przeprowadzeniem każdego zabiegu inwazyjnego lekarz ma obowiązek udzielić choremu wszechstronnej, wyczerpującej informacji na temat wszystkich aspektów stosowanej techniki inwazyjnej i uzyskać jego świadomą, pisemną zgodę na zabieg.
3. Warunki bezpiecznego wykorzystywania technik inwazyjnych: dobra kwalifikacja chorego do zabiegu (po bardzo dokładnym przeanalizowaniu wskazań i przeciwwskazań), dobra znajomość anatomii, znajomość technik wykonywania każdej procedury, zastosowanie sprzętu właściwego do wykonania zabiegu, odpowiednich sposobów obrazowania i monitorowania. Osoba stosująca techniki inwazyjne musi mieć doświadczenie w wykonywaniu procedur inwazyjnych.
4. Wskazania do zastosowania technik inwazyjnych ma co najmniej 5–10 proc. chorych z bólem przewlekłym.
5. Techniki interwencyjne są ważnym uzupełnieniem farmakoterapii i innych metod leczenia wykorzystywanych w terapii bólu przewlekłego. Mogą przynieść wymierny efekt, zwłaszcza jeżeli zostaną zastosowane u chorych, u których są wskazania do wykorzystania techniki inwazyjnej, a zabieg jest wykonamy na właściwym etapie zaawansowania choroby. Badania oceniające skuteczność technik inwazyjnych są niełatwe, ponieważ bardzo trudno zebrać jednolitą i jednocześnie dużą grupę pacjentów w stosunkowo krótkim czasie.