Mastalgia – jakie są przyczyny bólu piersi?

dr n. med. Barbara Grzechocińska

Bóle piersi (mastalgia) to dość powszechna dolegliwość u kobiet. Klasyfikacja obejmuje 3 grupy: mastalgię cykliczną i niecykliczną oraz bóle klatki piersiowej. W postępowaniu zawsze należy rozważyć udział czynnika psychologicznego i zalecić noszenie dobrze dopasowanego biustonosza. Jeśli takie działania okażą się nieskuteczne, stosuje się farmakoterapię.

Wprowadzenie

Gruczoły sutkowe to największe gruczoły skórne. Są zbudowane z tkanki gruczołowej, tłuszczowej i łącznej. Tkanka gruczołowa jest skupiona w 15-20 płatach ułożonych promieniście dookoła brodawki sutkowej i oddzielonych od siebie tkanką łączną. Płaty z kolei dzielą się na mniejsze płaciki.

Każdy płat jest odrębnym gruczołem pęcherzykowym z przewodem wyprowadzającym (mlekowym). Przed wejściem do brodawki przewody rozszerzają się, tworząc zatokę mlekową, która w okresie laktacji stanowi zbiornik pokarmu, a następnie ponownie się zwężają, tak że każdy przewód ma swoje ujście na brodawce.

Do okresu pokwitania gruczoły sutkowe niewiele się zmieniają. Ich rozwój rozpoczyna się pod wpływem hormonów jajnikowych, głównie estrogenów, które powodują powiększenie objętości tkanki gruczołowej.

 W tkance gruczołowej stwierdzono ekspresję receptorów estrogenowych zarówno α (ERα – estrogen receptors α), jak i β (ERβ – estrogen receptors β), których rozwój zależy od prolaktyny. Pod wpływem estrogenów rozwijają się przewody gruczołowe oraz są syntetyzowane receptory progestagenowe.

Istnieją 2 formy tych receptorów: PRA i PRB. Dla prawidłowego rozwoju gruczołu sutkowego istotne znaczenie mają proporcje między nimi. W warunkach fizjologicznych stosunek PRA do PRB jest zrównoważony. Ekspresję PRA stwierdzono w raku piersi i w hiperplazji z atypią.

1 Progesteron wpływa na rozwój pęcherzyków płacika. W rozwoju sutka biorą udział również inne hormony: kortyzol, tyroksyna, insulina, hormon wzrostu, oraz czynniki wzrostowe.

W związku z obecnością receptorów estrogenowych i progesteronowych tkanka gruczołowa sutka jest wrażliwa na działanie tych hormonów przez cały cykl miesiączkowy.

Liczba receptorów estrogenowych jest mniejsza w fazie lutealnej, natomiast liczba receptorów progesteronowych utrzymuje się na stałym poziomie. Estrogeny wpływają na proliferację komórek nabłonkowych i wiążą się z jądrowymi receptorami ERα i ERβ.

 W sutku 17β-estradiol ma większe powinowactwo do receptorów ERα. Największą aktywność mitotyczną komórek stwierdzono w fazie lutealnej cyklu, gdy stężenie progesteronu jest najwyższe.

 W miarę wydłużania się ekspozycji na ten hormon następuje jednak hamowanie proliferacji komórek gruczołowych. Rozrost komórek oraz wydzielanie i gromadzenie płynów powodują, że sutek zmienia swoją wielkość. Największe wymiary osiąga pod koniec fazy lutealnej.

Klasyfikacja mastalgii

Bóle piersi, czyli mastalgia, są bardzo częstą dolegliwością. Ocenia się, że występują u 50-70% kobiet w wieku 18-44 lat. Ponad połowa z nich (59%) ocenia dolegliwości jako łagodne. Na znaczne nasilenie bolesności skarży się 15% kobiet.

Dolegliwości trwają zwykle ponad 5 dni. Około 55% kobiet określa je jako wywołujące dyskomfort, 22% – jako przykre, 13% uważa, że są nieznośne, a 8% – że straszne.2 Szacuje się, że z powodu uciążliwych dolegliwości leczenia wymaga 15% kobiet.

3

Tabela 1. Klasyfikacja mastalgii

Stosuje się kilka różnych terminów na określenie dolegliwości bólowych piersi, m.in.: mastalgia, mastodynia i mastopatia. W obecnie przyjętej klasyfikacji wyróżnia się natomiast 3 rodzaje dolegliwości: mastalgię cykliczną, mastalgię niecykliczną i bóle klatki piersiowej niezwiązane z piersią (tab. 1).4

Mastalgia cykliczna

Mastalgia cykliczna występuje u 40% kobiet przed menopauzą, najczęściej w 3 dekadzie życia. Dolegliwości nie pojawiają się podczas ciąży ani w okresie laktacji, ale mogą się utrzymywać przez wiele lat i ustąpić dopiero po menopauzie.

5 Ten rodzaj bólów nie jest też ściśle związany z zespołem napięcia przedmiesiączkowego (PMS – premenstrual syndrome) – 82% kobiet z mastalgią nie ma tego zespołu.5 Mastalgia cykliczna występuje częściej niż niecykliczna. Kobiety określają ją jako bardziej uciążliwą i mającą niekorzystny wpływ na codzienną aktywność.

Zaburza ona sen i życie seksualne. Bóle zwykle są obustronne i rozsiane, często zlokalizowane w górnych zewnętrznych kwadrantach piersi. Opisywane są jako przeszywające, kłujące, rwące, wywołujące uczucie ciężkości, z promieniowaniem do barku lub łopatki.

Może im towarzyszyć uczucie tkliwości i bolesności brodawek sutkowych z niewielkim mlekotokiem. Bóle pojawiają się zwykle w fazie lutealnej cyklu i są spowodowane gromadzeniem płynów pod wypływem hormonów.

Mastalgia cykliczna może też stanowić objaw mastopatii – łagodnej choroby piersi, w której dochodzi do zmian strukturalnych w tkankach gruczołu sutkowego.

Zmiany proliferacyjne i degeneracyjne mogą dotyczyć nabłonka płata gruczołowego, nabłonka przewodów wyprowadzających lub zwłóknienia tkanki łącznej i mogą być zarówno jedno-, jak i obustronne.

 W badaniu palpacyjnym stwierdza się obecność dobrze ograniczonych, często tkliwych zgrubień. W badaniu ultrasonograficznym (USG) widoczne są zmiany zarówno hipo-, jak i hiperechogenne.

Mastalgia niecykliczna

W mastalgii niecyklicznej bóle mogą być jednostronne lub zlokalizowane, często dotyczą jednego kwadrantu, mogą trwać dłuższy czas bądź nawracać z krótszymi lub dłuższymi przerwami. Opisywane są jako ostre, piekące, z towarzyszącym uczuciem lęku. Nasilenie dolegliwości u kobiet z mastalgią niecykliczną zależy od powierzchni objętej bólem oraz od czasu jego trwania.

4 Ten rodzaj dolegliwości często występuje u kobiet w wieku przed- i pomenopauzalnym.

6 Może się pojawiać podczas stosowania antykoncepcji hormonalnej lub terapii hormonalnej w okresie menopauzy oraz pod wpływem leków psychotropowych (selektywne inhibitory zwrotnego wychwytu serotoniny [SSRI – selective serotonin reuptake inhibitors], haloperydol) i innych (spironolakton, digoksyna).

Etiologia

Etiologia mastalgii jest wieloczynnikowa i nie do końca poznana. Mimo różnic oba typy mastalgii mają kilka cech wspólnych.

Zwraca się uwagę na silny związek dolegliwości ze stresem, zwłaszcza pourazowym, wysiłkiem fizycznym, depresją, zaburzeniami lękowymi, nadużywaniem alkoholu oraz innymi zespołami bólowymi o niewyjaśnionej etiologii, np.

fibromialgią, zespołem przewlekłego bólu miednicy i zespołem jelita drażliwego.6-8 Na możliwość powyższych zaburzeń należy zwrócić uwagę zwłaszcza u pacjentek z często powtarzającą się mastalgią.

Niektórzy autorzy wskazują na istotne statystycznie korelacje między mastalgią a zarówno regularnym piciem kawy, jak i paleniem ponad 10 papierosów dziennie.9 Nie wydaje się jednak, aby ograniczenie spożycia kawy w istotny sposób zmniejszało dolegliwości bólowe.10 Na ogół uważa się, że związek między piciem kawy i paleniem papierosów a występowaniem bólów piersi jest kontrowersyjny.

Czynnikiem ryzyka mastalgii może być źle dopasowany biustonosz. Kobiety, które nosiły za małe biustonosze, 3 razy częściej skarżyły się na bóle w porównaniu z tymi, które miały dobrze dobrany rozmiar.

Przyczyną dolegliwości w tym przypadku jest utrzymujący się ucisk na gruczoły sutkowe.

 Z kolei zbyt obszerny biustonosz nie nadaje piersiom odpowiedniego kształtu i nie zabezpiecza ich przed działaniem siły grawitacji.11

Do czynników ryzyka mastalgii cyklicznej należą otyłość (indeks masy ciała [BMI – body mass index] powyżej 30 kg/m2) oraz nadmierne spożycie soli.7 Zwraca się również uwagę na znaczenie hormonów. Stwierdzono pozytywną korelację między nasileniem bólu ocenianego w skali punktowej a stężeniem estradiolu.

12 Bóle mogą być też spowodowane brakiem równowagi między stężeniami estradiolu i progesteronu. Sugeruje się, że bóle piersi w fazie lutealnej cyklu mogą mieć związek z wyższym stosunkiem estradiolu (stymulacja elementów przewodów wyprowadzających) do progesteronu (stymulacja podścieliska), raczej z powodu niedoboru progesteronu niż nadmiaru estrogenów.

Pewną rolę może też odgrywać prolaktyna, która stymuluje produkcję pokarmu.

Mastalgia (ból piersi) – przyczyny, objawy, leczenie. Jak sobie radzić z bólem piersi?

Mastalgia, czyli ból piersi, może mieć rożny charakter. Jeśli dolegliwości pojawiają się cyklicznie, zwykle mają związek ze zmianami hormonalnymi zachodzącymi w organizmie kobiety w rytmie cyklu miesiączkowego.

Za ból piersi odpowiadają hormony płciowe, ściślej mówiąc estrogeny, progesteron i prolaktyna. Gruczoły reagują na wahania ich poziomu, stąd mastalgia dokucza najczęściej w drugiej połowie cyklu, przed menstruacją i ustępuje zwykle wraz z pojawieniem się miesiączki.

To klasyczny objaw zespołu napięcia przedmiesiączkowego.

Zdarza się, że mastalgia ma charakter niecykliczny. Wówczas przyczyną są zmiany morfologiczne w sutku, takie jak poszerzenie przewodów mlekowych, torbiele piersi czy zwyrodnienia, włókniaki czy guzy, głównie te położone w pobliżu nerwów, które uciska. W najgorszym przypadku mastalgia spowodowana jest rakiem piersi (choć ten rzadko, zwłaszcza w początkowym stadium, daje dolegliwości bólowe).

Bóle piersi może być także związany z noszeniem zbyt ciasnego biustonosza, dźwiganiem ciężkiej torby lub plecaka, z urazami mechanicznymi, ze zbyt dużą ilością tkanki gruczołowej bądź sporym wysiłkiem.

Zdarza się, że mastalgia pojawia się w pierwszych tygodniach ciąży oraz u kobiet, które karmią dziecko piersią. Daje o sobie znać podczas nawału i zastoju pokarmu lub gdy w kanalikach mlecznych rozwinie się stan zapalny. Mastalgia dotyka również kobiety po menopauzie. Wywołują ją zmiany hormonalne, powodujące starzenie się piersi i stopniowy zanik tkanki gruczołowej.

Choć mastalgia najczęściej dotyczy kobiet pomiędzy 35. a 50. rokiem życia, tak naprawdę może pojawić się u wszystkich kobiet, bez względu na wiek.

Ból piersi może mieć rożny stopień nasilenia, dotyczyć tak jednej, jak i dwóch piersi, mieć charakter uogólniony bądź dotyczyć fragmentu piersi. Najczęściej piersi są opuchnięte, napięte i wrażliwe na dotyk, guzkowate i twarde, a ich brodawki – obrzmiałe.

Zazwyczaj mastalgia nie jest szczególnie dokuczliwa, ale bywa, że utrudnia codzienne funkcjonowanie. Wiele zależy od natężenia i charakteru dolegliwości. Ból piersi może pojawiać się wyłącznie przy wykonywaniu szybkich i gwałtownych ruchów lub po zdjęciu biustonosza. Bywa, że towarzyszy stale.

Ból piersi nie zawsze jest objawem niepokojącym, niemniej zawsze warto skonsultować się z lekarzem. Sytuacjami, które uznaje się za alarmujące to towarzyszące mastalgii:

• wyciek wydzieliny z brodawek,
• zaczerwienienie i obrzęk piersi,
• wciągnięcie się sutka,
• wyczuwalny guzek w piersi,
• powiększone węzły chłonne.

Diagnostyka mastalgii zależy od wielu czynników, takich jak wiek pacjentki, stan jej zdrowia oraz natężenie czy charakter dolegliwości. Nie każdy przypadek wymaga wykonania specjalistycznych badań (np.

ból, który pojawia się przed miesiączką), choć w wielu wymagana jest wizyta u endokrynologa czy ginekologa. Pomocne są badania laboratoryjne, np. oznaczenie stężenia hormonów oraz obrazowe, np.

ultrasonografia czy mammografia.

Leczenie bólu będzie uzależnione od tego, czy jest on cykliczny czy też nie, a także od przyczyny, która go wywołuje. Do leczenia mastalgii stosuje się różne metody.

W uzasadnionych wypadkach włącza się leczenie hormonalne polegające na zażywaniu leków osłabiających czynność jajników (zarówno w formie doustnej, jak i żelu lub roztworu). Jeśli przyczyną bólu są np.

torbiele, jedynym sposobem jest odessanie z niej płynu.

Większość przypadków mastalgii, które nie są związane z nowotworem czy zmianami morfologicznymi, można złagodzić samemu. Co robić?

Po pierwsze wyeliminować czynniki, które wywołują bądź nasilają ból. Należy ograniczyć ilości wypijanej kawy oraz mocnej herbaty i zjadanych tłustych potraw czy czekolady. Pomocna może być dieta niskotłuszczowa, bezsolna, z dużą zawartością błonnika.

Warto wspierać równowagę hormonalną – dobry wpływ na nią ma suplementacja witamin z grupy B oraz E (zmniejszają syntezę prolaktyny). Warto stosować zimne lub ciepłe okłady na piersi oraz delikatne masaże (wykonując okrężne ruchy).

Kobiety cierpiące z powodu mastalgii powinny nosić usztywniane biustonosze, dobrze podtrzymujące biust (stanik musi być dobrze dobrany). Miejscowo lub doustnie można stosować niesteroidowe leki przeciwzapalne.

Wszelkie dolegliwości bólowe piersi, zarówno związane ze zmianami, jak i nie, powinny być zweryfikowane przez lekarza.

Przeczytaj także:

Bóle piersi można skutecznie leczyć

Bóle piersi mogą występować w każdym cyklu miesiączkowym (mastalgia cykliczna) lub nie być związane z cyklem (mastalgie niecykliczne).

Ból piersi najczęściej jest konsekwencją zmian lub zaburzeń hormonalnych. U kobiet w wieku rozrodczym zazwyczaj pojawia się przed miesiączką, a zanika po rozpoczęciu krwawienia miesiączkowego.

Ma to związek z gromadzeniem się wody w tkance piersi, spowodowanym działaniem progesteronu – hormonu, który dominuje w drugiej połowie cyklu miesiączkowego, i wzrostem stężenia estrogenów.

Często mastalgia cykliczna towarzyszy PMS.

Obrzmienie piersi ma szczególne znaczenie w przypadku zmian zwyrodnieniowych tkanki piersi, czyli w tzw. mastopatii. To dość częste, łagodne schorzenie piersi, którego przyczyny nie są do końca poznane. W piersiach powstają torbiele, czyli pęcherzyki wypełnione płynem, może dochodzić do włóknienia tkanki, z której zbudowany jest sutek.

Piersi nie są jednorodne w dotyku, mogą być w nich wyczuwalne zgrubienia, guzki, zazwyczaj bolesne, przesuwalne w stosunku do podłoża. Czynnikiem ryzyka rozwoju mastopatii może być nieodpowiedni styl życia, palenie tytoniu oraz dieta wysokotłuszczowa.

U kobiet z mastalgią niecykliczną i dotyczącą jednej piersi należy wykluczyć przyczyny organiczne bólu oraz proces nowotworowy. Bardzo ważna jest samokontrola piersi, która przyczynia się do wczesnego wykrywania raka.

„Warto zaznaczyć, że wszelkie zmiany, zgrubienia, stwardnienia w obrębie gruczołu sutkowego należy zawsze skonsultować z lekarzem, aby wykluczyć rozwijający się nowotwór. Na szczęście większość zmian zgłaszanych przez pacjentki nie jest rakiem” – mówi prof. dr hab. n. med.

Ewa Nowak-Markwitz z Kliniki Ginekologii Onkologicznej w Poznaniu.

Czym różni się mastalgia cykliczna od niecyklicznej

Mastalgia cykliczna

• średni wiek wystąpienia objawów to 34 lata,
• objawy dotyczą obu piersi,
• bólowi towarzyszy wzrost napięcia piersi, obrzęk i nadwrażliwość na dotyk,
• natężenie objawów narasta do miesiączki,
• natężenie objawów może być różne w kolejnych cyklach,
• objawy zwykle nie ustępują po przebytej ciąży,
• AC hormonalna nie ma wpływu na odczuwanie bólów piersi.

Mastalgia niecykliczna

• dotyczy kobiet nieco starszych – średni wiek to 43 lata,
• objawy często występują tylko w jednej piersi,
• trwa zwykle określony czas,
• przyczyny mogą być różne.

Alternatywne terapie w leczeniu bólu piersi

Bardzo często kobiety bagatelizują bolesność piersi, tymczasem nieleczona latami mastalgia sama nie ustąpi, zaś w znaczący sposób pogarsza jakość życia. Wskazaniem do leczenia mastalgii są objawy trwające co najmniej 3 miesiące oraz ból odczuwany przez kobietę przez co najmniej 7 dni w każdym cyklu.

Dolegliwość tę można skutecznie leczyć, choć wciąż brakuje schematów określających optymalne leczenie. W tym kontekście ważne wydaje się wydane pod koniec grudnia 2012 roku stanowisko Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego w sprawie leczenia mastalgii. Ośmiu ekspertów, m.in.: prof. Ewa Nowak-Markwitz, prof. Przemysław Oszukowski, prezes PTG, prof.

Ryszard Poręba, były prezes PTG, prof.

Stanisław Radowicki, krajowy konsultant w dziedzinie ginekologii, uznało, że na rynku jest obecnie kilka leków, które można stosować w leczeniu mastalgii, jednak te klasyczne – obniżające poziom prolaktyny i progesteronu – obarczone są dużą liczbą działań niepożądanych, co przy długotrwałej terapii bywa przez kobiety nieakceptowane.

Specjaliści zauważają, że obecnie nasila się tendencja powrotu do leczenia kobiecych dolegliwości preparatami opartymi na składnikach roślinnych – dają one znacznie mniej skutków ubocznych, a często są równie skuteczne jak preparaty chemiczne.

Dużą popularnością cieszy się homeopatyczny Mastodynon, którego skuteczność wykazano w wielu randomizowanych badaniach klinicznych. Jest to produkt złożony z sześciu ekstraktów, a głównym składnikiem jest wyciąg z niepokalanka mnisiego, który ma zdolność aktywowania hormonów płciowych.

Jego działanie polega na wpływaniu na podwzgórze i przysadkę mózgową, które wydzielają hormony lub wysyłają do innych części ciała sygnał inicjujący ich produkcję. Dzięki temu zachowana zostaje równowaga hormonalna.

Preparat jest dobrze tolerowany przez kobiety, co jest nie bez znaczenia, gdy terapia trwa kilka miesięcy.

Profilaktyka: samobadanie piersi pozwala wykryć już niewielkie zmiany

• Piersi mogą podlegać bardziej lub mniej nasilonym zmianom zależnym od wieku, cyklu miesiączkowego, ciąży, okresu przekwitania, środków antykoncepcyjnych lub leków hormonalnych.
• U większości kobiet piersi są napięte, czasami bolesne, bezpośrednio przed miesiączkowaniem lub w czasie jego trwania.
• Kobiety, które miesiączkują, powinny badać piersi, kiedy są one najmniej nabrzmiałe – dwa, trzy dni po ostatnim dniu krwawienia miesięcznego.
• Samobadanie należy rozpocząć, kiedy piersi są już całkowicie ukształtowane, co następuje z reguły około 20. roku życia.
• Guzy wykryte przez kobiety, które wykonują regularnie samobadanie, są o połowę mniejsze niż te, które są wykryte przypadkowo lub przez lekarza w trakcie badania piersi.

Co może oznaczać ból piersi?

Ból piersi – możliwe przyczyny

Co to jest ból piersi?

Ból piersi zwany inaczej mastalgią, to jest dolegliwość, która występuje u kobiet niezależnie od wieku. Odmianą mastalgii jest mastodynia. Wówczas oprócz bólu pojawia się również obrzęk piersi ze wzmożonym napięciem.

Jeżeli ból piersi występuje u dziewczynek przed okresem dojrzewania, to zawsze jest powód do zgłoszenia się do lekarza pediatry.

Bóle piersi występujące u kobiet w okresie dojrzałości płciowej są najczęściej związane ze zmianami hormonalnymi występującymi w cyklu miesiączkowym.

Jakie rozróżniamy rodzaje bólów piersi?

Ból piersi, który występuje cyklicznie określamy terminem mastalgii cyklicznej. Jego objawy są wyraźne związane z cyklem miesiączkowym. Występują w okresie poowulacyjnym, czyli w fazie lutealnej.

Kolejny rodzaj to ból piersi, który nie ma związku z cyklem miesiączkowym. Najczęściej występuje okresowo, niecyklicznie, choć może być również stały. Ostatni rodzaj to bóle klatki piersiowej w okolicy piersi, które nie mają żadnego związku z hormonami.

Nie są to bóle samego gruczołu piersiowego, a takie, które mogą występować w ścianie klatki piersiowej, w mięśniach czy przestrzeniach międzyżebrowych. Kobieta mówi, że bolą ją piersi, a tak naprawdę sam gruczoł sutkowy wówczas nie boli.

Najpowszechniejszą dolegliwością jest mastalgia cykliczna, która występuje u 80% kobiet w okresie dojrzałości.

Jakie są przyczyny bólu piersi?

Główną przyczyną bólu piersi są zmiany hormonalne w cyklu miesiączkowym. Mamy z tym do czynienia, gdy estrogeny w niewystarczającym stopniu są zrównoważone przez progesteron. Wówczas mówimy o mastalgii cyklicznej. Z kolei główną przyczyną mastalgii niecyklicznej jest stres.

Gdy się denerwujemy, to nasza przysadka produkuje prolaktynę, która może wywoływać te dolegliwości. Podobnie jest u kobiet wyczynowo uprawiających sport. Niecykliczne bóle piersi mogą być powodowane działaniem leków antydepresyjnych, psychotropowych czy stosowanych w niedoczynności tarczycy lub nadciśnieniu.

Z tej listy nie możemy też wykluczyć antykoncepcji hormonalnej i terapii hormonalnej okresu przekwitania. W tym przypadku mastalgia może występować ze względu na zawartość estrogenów w tych preparatach. Takie bóle niecykliczne mogą wywoływać również inne choroby jak na przykład fibromialgia.

Bóle piersi rzadko są objawem nowotworu piersi, ale każdy taki przypadek wymaga kontroli u lekarza i na pewno nie można go lekceważyć. Prawdopodobieństwo występowania bólów piersi zwiększa spożywanie w dużych ilościach kawy czy kakao.

Ból piersi przed miesiączką – jak sobie radzić?

Jak sobie radzić z bólem piersi?

Rutynowym elementem profilaktyki dla każdej kobiety powinno być samobadanie piersi.

Jeśli mamy do czynienia z powracającym bólem piersi i podczas takiego samobadania wyczujemy jakieś nierówności, to powinniśmy zgłosić się na USG lub mammografię, żeby wykluczyć proces nowotworowy. Kolejną bardzo ważną kwestią jest dobór biustonosza.

Jeśli staniki mają fiszbiny, push-up'y lub inne wkładki, to one również mogą wywoływać ból piersi. Dlatego w takiej sytuacji warto odwiedzić brafiterkę, która pomoże dobrać odpowiedni stanik.

Oczywiście są również sposoby typowo medyczne. Jeżeli lekarz stwierdzi, że dolegliwość ma związek z zaburzeniami hormonalnymi lub nierównowagą hormonalną, to może zalecić leczenie hormonalne.

Mogą to być leki, które wyrównują poziom progesteronu, leki, które obniżają poziom prolaktyny, preparaty antykoncepcyjne ze względu na swoje działanie lecznicze lub hormony tarczycy, jeśli jest to wywołane niedoczynnością tego gruczołu.

Po wizycie u lekarza może się okazać, że w kolejnych przypadkach bólów przedmiesiączkowych wystarczy zastosowanie niesterydowych leków przeciwzapalnych zawierających paracetamol lub ibuprofen. Na rynku są dostępne preparaty bez recepty takie jak suplementy diety czy leki roślinne, które również mogą okazać się pomocne w niwelowaniu dolegliwości.

Czy są jeszcze inne sposoby, aby ograniczyć występowanie bólu piersi?

Bardzo istotnym elementem jest dieta. Przede wszystkim ograniczenie soli, żeby nie dochodziło do większego zatrzymywania płynów przed miesiączką. Woda gromadzi się nie tylko na twarzy i w kończynach, ale również w piersiach co może powodować dolegliwości.

Warto pamiętać, że sól jest ukryta w wielu produktach, jak na przykład chipsy, orzeszki czy wędliny. Tego trzeba unikać i warto pić sporo wody oraz dużo się ruszać.

Szczególnie dobrze na bóle piersi działa pływanie, które zwiększa moc mięśni klatki piersiowej.

Bolący guzek w piersiach – koniecznie odwiedź lekarza

Co zrobić, jeśli w piersiach zdiagnozujemy jakąś nierówność?

Jeśli w samobadaniu piersi wyczujemy jakieś zgrubienie, to warto się zgłosić do lekarza. Należy jednak sprawdzić, czy taka nierówność występuje również po miesiączce. Może być tak, że przed miesiączką, gdy gruczoły są bardziej obrzmiałe, to te nierówności są bardziej wyczuwalne.

Jeśli jednak po miesiączce wciąż wyczuwamy tę zmianę, to lekarz z pewnością zleci wykonanie USG, rzadziej mammografii.

Dlatego, że mammografia jest badaniem wykrywającym wczesne zmiany nowotworowe, a w przypadku łagodnych guzków w piersiach gruczołowych u kobiet młodszych badaniem więcej wnoszącym do diagnostyki jest USG piersi.

Inaczej to wygląda w przypadku kobiet w okresie przekwitania. Wówczas każdy ból piersi wymaga badania, bo może być objawem raka piersi. Ból piersi po menopauzie to zawsze powód do tego by zgłosić się  do lekarza.

Mastodynia – przyczyny, objawy i leczenie mastodynii

2016-01-14 9:03 Monika Majewska

Mastodynia to ból piersi połączony z ich obrzmieniem.

Mastodynia najczęściej pojawia się przed okresem i jest spowodowana zmianami hormonalnymi związanymi z cyklem miesiączkowym.

Jeśli jednak ból i obrzmienie piersi nie ustępują, a dodatkowo objawy te nasilają się, można podejrzewać różne choroby. Jakie są przyczyny i objawy mastodynii? Na czym polega leczenie tej przypadłości?

Mastodynia to ból piersi połączony z ich obrzmieniem i powiększeniem.

Dolegliwości te mogą być na tyle silne i trwać na tyle długo (nawet tydzień), by utrudniać codzienne funkcjonowanie, powodować problemy ze snem, a także dyskomfort podczas współżycia.

W większości przypadków za mastodynią stoją hormony, jednak czasami przyczyną bólu piersi z ich obrzmieniem mogą być poważne choroby – w tym rak.

Mastodynia – przyczyny

Mastodynia może być uzależniona od fazy cyklu miesiączkowego, a co za tym idzie – spowodowana zmianami hormonalnymi, do których podczas niego dochodzi. W drugiej fazie cyklu stężenie estrogenów wzrasta.

Ich nadmiar sprawia, że całe ciało puchnie, także w obrębie piersi. Z kolei niedobór progesteronu w tym samym czasie powoduje obrzęki i zwiększoną tkliwość – szczególnie piersi.

Cykliczny ból piersi najczęściej pojawia się u młodych kobiet i znika bez leczenia przed menopauzą.

Z kolei mastodynia niecykliczna (niezależna od cyklu miesiączkowego) najczęściej dotyczy kobiet między 30. a 50. rokiem życia, a także tych po menopauzie.

Przy mastodynii niecyklicznej można podejrzewać szereg schorzeń:

• rak piersi (jednak ból piersi rzadko jest objawem tej choroby),
• ropień sutka,
• martwica tłuszczowa piersi,
• rozszerzenie przewodów mlecznych,
• torbiele piersi,
• zapalenie sutka (mastitis),
• choroba Mondora (zakrzepowe zapalenie żył powierzchownych ściany klatki piersiowej),
• zespół napięcia przedmiesiączkowego.

Również noszenie nieodpowiednio dobranej bielizny, karmienie piersią czy ciąża mogą być przyczyną mastodynii. Powodują ją także niektóre leki (etynyloestradiol w tabletkach antykoncepcyjnych, spironolakton – lek moczopędny).

Mastodynia – objawy

Cykliczne bóle piersi występują kilka dni przed miesiączką i ustępują z chwilą jej pojawienia się. Wówczas obie piersi są obrzmiałe, bardzo wrażliwe na dotyk, bolą (ból ten może promieniować nawet do pach i ramion). Ponadto pojawia się wrażenie, że piersi są cięższe niż zwykle, a brodawki bywają bardzo twarde.

Przy mastodynii niecyklicznej ból może objąć tylko jedną pierś. Ponadto często jest opisywany jako ostry, palący i występuje w jednym obszarze piersi.

Mastodynia – leczenie

Przy mastodynii cyklicznej pacjentce podaje się leki, których celem jest zablokowanie działania hormonów z grupy estrogenów na receptory piersi. Są to leki hormonalne, np. gestageny, bromokryptyna, tamoksyfen, jak i niehormonalne, np.

NLPZ, olej z wiesiołka, leki odwadniające, witamina A, witamina E oraz witaminy z grupy B. Szczególnie zaleca się przyjmować magnez.

Suplementy magnezu spożyte w drugiej połowie cyklu miesiączkowego (zwykle 2 tygodnie przed kolejnym okresem) zmieszają cykliczny ból piersi, a także inne objawy PMS – zespołu napięcia przedmiesiączkowego.

Nie bez znaczenia jest również dieta. Przede wszystkim z jadłospisu należy wykluczyć potrawy i napoje zawierające kofeinę i teofilinę (kawę, herbatę czarną i zieloną), a także kakao, czekoladę, napoje typu cola oraz tzw. napoje energetyzujące. Należy także zmniejszyć ilość tłuszczu w diecie.

Przy mastodynii niecyklicznej leczenie zależy od przyczyny schorzenia.

Czy artykuł był przydatny?

Więcej z działu Choroby kobiece

Mastalgia – dowiedz się więcej o tej przypadłości

Ból piersi, inaczej mastalgia, to dość częsta przypadłość. Szacuje się, że bóle piersi o różnym natężeniu dotyczą aż ok. 80% kobiet. Najczęściej pojawiają się między 35 a 50 rokiem życia, choć mogą wystąpić również w młodszym wieku. Co jest ich przyczyną i na czym polega leczenie?

Jakie mogą być przyczyny bólu piersi?Diagnozowanie bólu piersi zależy nie tylko od wieku pacjentki, ale też stanu, w jakim się znajduje. W przypadku młodych mam ból może mieć związek z karmieniem piersią.

Wówczas mogą pojawić się zmiany w obrębie jednej lub obu. Przyczyną ich widocznego obrzmienia może być m.in. nawał pokarmu, rozwijający się stan zapalny, jak również ropniak sutka.

Ból piersi może być też związany z cyklem miesiączkowym lub menopauzą.

Wiele kobiet udaje się na konsultację lekarską, obawiając się raka piersi, jednak nie każdy ból w obrębie piersi musi od razu wskazywać na nowotwór. Przyczyny mastalgii mogą być bardzo różne.

Najczęściej jest ona wynikiem zmian zachodzących w ciele kobiety pod wpływem hormonów. Zanim więc nie poddamy się specjalistycznej diagnostyce, nie powinnyśmy każdego bólu piersi od razu utożsamiać z ciężką chorobą.

To na pewno zaoszczędzi nam stresu.

Bóle cykliczne i acykliczneBól piersi może poważnie utrudniać codzienne funkcjonowanie. Czasami jest on tak silny, że kobieta nie jest w stanie skupić się na wykonywaniu obowiązków.

U większości ból piersi ma charakter cykliczny, czyli jest związany z cyklem miesiączkowym i ustępuje zazwyczaj wraz z pojawieniem się miesiączki. Mogą mu towarzyszyć dodatkowe dolegliwości, jak obrzęk i stwardnienie piersi oraz wrażliwość na dotyk.

Jest to wynik działania kobiecego hormonu – progesteronu, który odpowiada również za pojawianie się bólu piersi w czasie ciąży.

Znacznie trudniejsze do zdiagnozowania są bóle mające charakter acykliczny. Może się zdarzyć, że przypadłość jest spowodowana czynnikami zewnętrznymi, np. noszeniem zbyt obcisłego stanika, przypadkowym uderzeniem lub nadmierną aktywnością fizyczną. Jeżeli ból piersi utrzymuje się przez dłuższy czas, konieczna jest konsultacja ginekologiczna.

Diagnozowanie bólu piersiW diagnozowaniu bardzo ważne jest regularne samobadanie piersi. Dzięki wnikliwej obserwacji kobieta sama będzie znała swój organizm na tyle, że pomoże jej to wychwycić zmiany w obrębie gruczołów piersiowych. Wszystkie niepokojące objawy powinna wówczas zgłosić lekarzowi w celu pogłębienia diagnostyki.

Na podstawie szczegółowego wywiadu lekarz zbiera informacje dotyczące nasilenia, długości oraz częstotliwości pojawiania się dolegliwości bólowych. Po wstępnym badaniu palpacyjnym może zalecić bardziej szczegółowe badania, np. USG lub mammografię, które pomogą zdiagnozować źródło problemu i wykluczyć chorobę nowotworową.

Czy można leczyć ból piersi?Leczenie bólu piersi jest uzależnione od rodzaju i stopnia nasilenia dolegliwości. Nie bez znaczenia jest odpowiedni styl życia. Brak aktywności fizycznej, używki, wysokotłuszczowa dieta oraz spożywanie dużej ilości kawy na pewno nie pomogą, a raczej mogą zaszkodzić.

Czasami nieprzyjemne dolegliwości są związane z noszeniem niedopasowanego biustonosza. Jeżeli mamy problem z doborem odpowiedniego stanika, warto poprosić o pomoc doświadczoną brafitterkę.

Niektóre kobiety sięgają po leki przeciwbólowe lub preparaty ziołowe. W przypadku długotrwałego bólu może być konieczne leczenie farmakologiczne. Przyjmowanie jakichkolwiek środków trzeba jednak zawsze skonsultować z lekarzem.

Tekst: Weronika Misiuk

Wsparcie redakcyjne od:

4 powody bólu sutków i sposoby ich leczenia

Czasami powodem bólu jest zwiększona czułość, która pojawia się wraz z okresem. Innym razem jest to swędzenie, którego nie możesz przerwać. Czasami jest to niewyjaśnione ukłucie, które pojawia się znikąd. Ale niezależnie od tego, czy doświadczyłaś bólu sutków w przeszłości, za każdym razem, gdy doświadczasz go ponownie, może to być dla ciebie trochę przerażające.

Ale faktem jest, że ból sutków jest dość powszechny. 70 procent kobiet na pewnym etapie życia zgłosiło rodzaj bólu piersi znanego lekarzom jako mastalgia. Ale na szczęście większość przypadków tego bólu ma łagodny przebieg. Spośród tych 70 procent kobiet, które doświadczyły bólu piersi, tylko 15 procent wymaga pomocy medycznej.

Mimo to normalne jest uczucie niepokoju, gdy odczuwasz niewielki ból lub tkliwość na lub wokół brodawki sutkowej. Co może powodować ten ból? Za chwilę się dowiesz. Pamiętaj jednak: w razie wątpliwości zawsze najlepiej jest porozmawiać z lekarzem.

Czytaj też:Pięć sposobów na dobre zdrowie podczas karmienia piersią

Przyczyny bólu sutków

ZakażenieIstnieje wiele różnych infekcji, które mogą powodować spustoszenie w naszych sutkach, takie jak infekcje bakteryjne, zakażenia gronkowcem, zakażenie grzybicze Candida i infekcje wirusowe. Zazwyczaj ból związany z infekcją jest odczuciem przypominającym ciepło wokół sutka. Jest tak, ponieważ zwiększa się przepływ krwi do tego obszaru, w którym twoje ciało usiłuje zwalczyć infekcję. W szczególności infekcje grzybicze mogą z czasem się zaognić i początkowo mogą nie być bolesne. Infekcje grzybicze zaczynają się zwykle pod piersią, gdzie jest fałd na skórze. Grzyby uwielbiają ciepłe, wilgotne miejsca, takie jak fałdy skórne. Inne infekcje mogą być spowodowane wszystkim, od karmienia piersią po niewystarczająco częste pranie staników. Jeśli uważasz, że masz infekcję, warto porozmawiać z lekarzem, ponieważ leki na receptę mogą być najlepszym sposobem na jej leczenie.

• Stan zapalny na skórze
• Hormony
• Karmienie piersią
• W razie niepokoju idź do lekarza

Jeśli masz skłonność do wyprysku lub łuszczycy, możliwe jest, że wystąpią zaostrzenia stanu zapalnego wokół sutków i piersi. Ale jeśli nie jesteś podatny na te choroby skóry, może to być po prostu dobra reakcja alergiczna. Skóra na piersiach jest wrażliwa i może nieodpowiednio reagować na nowe detergenty, mydła lub spraye, których używasz. W takim przypadku dobrze jest przerwać stosowanie kosmetyku i sprawdzić, czy wysypka zniknie. Powinno to zająć tylko 24 do 48 godzin. Jeśli to się utrzyma, skontaktuj się z lekarzem. W rzadkich przypadkach wysypka może wskazywać na chorobę Pageta, formę raka przypominającą wysypkę.Zmiany hormonalne zwykle powodują podwyższoną wrażliwość sutków. Może to być związane z okresem, wraz z zaczęciem brania antykoncepcji hormonalnej, w czasie ciąży lub bezpośrednio po porodzie. Ból przypomina bardziej podrażnienie – twoje sutki mogą być bardziej wrażliwe na dotyk lub mrowienie po wystawieniu na tarcie. Ból ma tendencję do odpływu i przypływu wraz z wahaniami hormonalnymi. Ale jeśli utrzymuje się dłużej niż kilka tygodni, najlepiej wybrać się do lekarza.Istnieje wiele problemów, które mogą wystąpić podczas karmienia piersią. Przykładowo złe ułożenie dziecka może powodować ból. Zatkany przewód to kolejne bolesne zjawisko, które często zdarza się u matek karmiących piersią. Mogą zdarzyć się sytuacje, w których mleko wycieknie i zatka odpływ. Twoje ciało traktuje blokadę jako ciało obce, które powoduje bolesną reakcję zapalną. Najlepszym sposobem radzenia sobie z tym są ciepłe kompresy, które pomagają rozluźnić blokadę. Możesz również masować piersi pod prysznicem, aby usunąć blokadę lub… dostać pomoc od swojego dziecka poprzez karmienie. Masuj piersi podczas karmienia. Ciśnienie wynikające ze ssania może pomóc w odblokowaniu.Jeżeli ból jest wyjątkowo uporczywy, wybierz się do lekarza. Piersi zostaną wstępnie zbadane, a ponadto lekarz zleci profesjonalne, odpowiednie badania. Być może wymagana będzie mammografia? Pamiętaj, by badać się regularnie i przeprowadzać samobadanie na przykład podczas codziennego prysznica.Czytaj też:Jak osiągnąć orgazm łechtaczkowy? Kilka rad od ginekologa

Za bólem piersi może stać mastalgia

W wielu czasopismach pojawiają się artykuły dotyczące profilaktyki raka piersi. Dostępne są liczne broszury opisujące metody samobadania. Jest coraz więcej akcji organizowanych m.in.

przez firmy sponsorujące. Pomimo tak dużego napływu informacji, istnieje w naszym społeczeństwie paraliżujący strach przed rakiem. Niekiedy ma on działanie destrukcyjne.

Pacjentki nadal nie potrafią same badać piersi.

Jeżeli jednak znajdą podejrzane zgrubienie, zwlekają z wizytą u lekarza. Z drugiej jednak strony informacje w czasopismach są niekiedy nieprofesjonalne lub niezrozumiałe dla zwykłego czytelnika. Chciałbym zwrócić uwagę na objaw, który wywołuje duży niepokój u kobiety, a nie musi być czymś groźnym. Jest to ból piersi.

Mastalgia (czyli ból piersi) należy do najczęstszych dolegliwości u kobiet. Jest jedną z najczęstszych przyczyn zgłaszania się do ginekologa. U około 69% kobiet pojawia się cykliczny dyskomfort w obrębie piersi, a u 11% jest to średnio lub znacznie nasilony ból trwający ponad 7 dni w miesiącu.

Wzrost świadomości zagrożenia rakiem piersi skłania kobiety do częstszego zgłaszania się na badania, jednak mastalgia jest rozpoznawana rzadziej niż rzeczywiście występuje. W przebadanej grupie pracujących kobiet 45% skarżyło się na ból piersi, ale tyko niespełna połowa z nich poszukiwała pomocy u lekarza.

 Dla celów diagnostycznych rozróżnia się trzy rodzaje bólów piersi: cykliczny czyli związany z cyklem miesiączkowym, nie związany z cyklem miesiączkowym czyli acykliczny oraz niezwiązany bezpośrednio z gruczołem piersiowym. Jak wspominałem ból piersi budzi obawę przed rakiem i każe kobiecie poszukiwać porady u ginekologa.

Ale czy obawy te są uzasadnione ? Otóż nie. Ryzyko wykrycia raka piersi przy niewyczuwalnym zgrubieniu i prawidłowym wyniku mammografii lub USG piersi wynosi około 0,5%. Ta pozytywna informacja otrzymana od lekarza uspokaja pacjentkę. Okazuje się, że 78-85% chorych z tą dolegliwością, nie wyraża zainteresowania dalszym leczeniem.

U 10-22% kobiet dolegliwości są tak silne, że wymagają leczenia. 

Metody leczenia mastalgii to m.in. terapia hormonalna. Jednakże istnieje wiele niefarmakologicznych metod, które z dużym powodzeniem lekarz może zastosować. Przeciw tym metodom często przemawiają negatywne dowody naukowe. Ale indywidualna odpowiedź terapeutyczna może być zaskakująco pozytywna.

W związku z tym niefarmakologiczne metody leczenia są często wykorzystywane w terapii zarówno acyklicznego jak i cyklicznego bólu piersi. Leczenie takie jest stosunkowo tanie i bezpieczne. Szacuje się, że ok. 70% kobiet nosi nieprawidłowo dopasowane staniki.

Biustonosz powinno się odpowiednio dobrać, zależnie od aktywności fizycznej (staniki sportowe). Ponadto należy stosować tzw. staniki nocne, które utrzymują piersi w odpowiednim ułożeniu. Zastosowanie się do tego zalecenia zmniejsza dolegliwości u ok. 50% pacjentek. Ogrzewanie (np.

ciepłymi okładami) lub schładzanie (kostkami lodu) i łagodny masaż zmniejszają czasami ból piesi, szczególnie ten o typie cyklicznym. W niektórych przypadkach ulgę przynosi akupunktura lub laseroterapia.

 Wykazano, że 4-tygodniowy samodzielny trening relaksacyjny przynosi częściowe lub całkowite ustąpienie dolegliwości. Techniki relaksacyjne zdecydowanie zmniejszają poziom lęku i wydłużają czas wolny od bólu. 

W niektórych badaniach wykazano, że ograniczenie tłuszczy w diecie wydatnie wpływa za zmniejszenie dolegliwości bólowych piersi. U kobiet stosujących tę dietę dodatkowo zauważono zmniejszenie masy ciała oraz poziomu cholesterolu w surowicy.

 Wiele kobiet zauważa, że dolegliwości bólowe zmniejszają się w następstwie ograniczenia lub eliminacji produktów spożywczych zawierających metyloksantyny czyli kofeinę i teofilinę. Badano wpływ stosowania kilku witamin na łagodzenie dolegliwości, min. witaminy B1, B6 i E. Ich działanie, a szczególnie wit.

E może być skutkiem właściwości antyoksydacyjnych, oddziaływania na wydzielanie hormonów oraz normalizacje metabolizmu cholesterolu. Jeszcze inną metodą stosowaną w łagodzeniu objawów mastalgii jest wyciąg oleisty z nasion wiesiołka lekarskiego (kwas gamma-linolenowy).

Przeprowadzono kilka badań sprawdzających rzeczywistą skuteczność tej metody. Zauważono zmniejszenie liczby dni trwania bólu o 10-15%. Kolejnym preparatem ziołowym pomocnym w łagodzeniu bólu jest soja. Jako bogate źródło izoflalwonów, które ma wpływ na receptory estrogenowe. Szczególnie skuteczna u kobiet przed menopauzą.

 Dostępne na rynku są również preparaty z tzw. pieprzu mnisiego (Vitex agnus castus). W wielu przypadkach mastalgii cyklicznej przynoszą ulgę. Mogą być stosowane okresowo np. przez 3 miesiące.

Podsumowując należy stwierdzić, że ból piersi jest rzadką oznaką raka piersi. Ale to z obawy przed rakiem kobiety często zgłaszają się z mastalgią do lekarza i poddają diagnostyce.

Jest to zjawisko oczywiście pozytywne (częstsze wizyty), z drugiej jednak strony nie należy popadać w paraliżujący strach przed rakiem (karcinofobię).

Istnieje wiele metod niefarmakologicznych, które na pewno przyniosą zdecydowaną ulgę w tak częstej dolegliwości.