fot. gratisography.com
AAAAAAAAAAAAA…! – krzyknęła Ola i zaniosła się płaczem. Znów miała TEN sen. Po raz kolejny nie mogła się uwolnić i po raz kolejny obudziła się z krzykiem. Był zdecydowanie zbyt realistyczny. A może… ona nadal śni?
Świadome sny. Temat stale aktualny, gdyż wielu ludzi boryka się z tym… ykhm… problemem? Dla jednych przyjemność, dla innych udręka – wszystko zależy od rodzaju snu i tego, w jaki sposób go przeżywamy. Czym są świadome sny i dlaczego sprawiają tyle niedogodności?
Sam sen jest procesem, podczas którego organizm człowieka, jego umysł i ciało pozostaje w fazie spoczynku.
Człowiek posiada wtedy obniżony próg wrażliwości na wszelakiego rodzaju bodźce, rytm jego serca i oddychania znacznie zwalniają oraz czasowo zostaje utracona świadomość.
Sen jest niezbędny do prawidłowego przebiegu procesów psychicznych i fizycznych, ponieważ umożliwia regenerację całego organizmu. Rozróżnia się dwie fazy snu: NREM (trwająca ok. 80–100 minut) oraz REM (15 minut). W czasie 7–8 godzinnego snu takich cykli jest ok. 4–5.
W fazie NREM nasz mózg wyłącza większość funkcji, spada ciśnienie krwi a oddech staje się bardziej regularny. Przyspiesza się również gojenie ran, a dzieje się tak z powodu hormonu wzrostu, który uwalniany jest do krwi.
Mimo tego, że organizm w tym cyklu regeneruje się, potrzebuje do pełnego odpoczynku drugiej fazy snu.
„Przygotowanie do marzeń sennych” zaczyna się pod koniec NREM i początku fazy REM, gdzie zmienia się rodzaj fal mózgowych, rytm oddechu, a do organizmu „wyrzucane” jest DMT, które produkuje szyszynka.
Faza REM jest tą, w której zaczynamy śnić. Jest to najważniejsza z faz, ponieważ naszemu mózgowi najbardziej służy aktywny odpoczynek. Podczas tej fazy mięśnie szkieletowe są zwiotczałe, jest to tzw. paraliż senny. Dzięki tej fazie nasz mózg po przebudzeniu jest w stanie zapamiętać wiele informacji, które przyswoiliśmy w ciągu dnia.
W większości przypadków podczas spania mózg nie rejestruje tego, że zdarzenia mające miejsce we śnie są tylko wytworem naszej wyobraźni. Czasem jednak dochodzi do tzw. świadomego snu, czyli takiego, w którym mamy pełną świadomość z faktu śnienia.
Podczas jego trwania możemy decydować o tym, w jaki sposób ma przebiegać, robić to, na co mamy ochotę, a co więcej – odczuwać bodźce – podobnie jak dzieje się to w rzeczywistości.
Kontrola snu nie jest jednak wyznacznikiem świadomości i na odwrót, świadomość nie jest wyznacznikiem kontroli. Można wręcz rzec, że kontrola to skutek uboczny świadomości we śnie.
Istnieje wiele poradników na temat tego, w jaki sposób świadomie śnić, ale równie dobrze może tego stanu go doświadczyć każdy, bez względu na to, czy wcześniej się do niego przygotowywał.
Incepcja?
Świadomy sen nie oznacza jednocześnie tego, że doznawane przeżycia muszą być dla nas przyjemne. Zdarza się, że będąc uśpionym i mając świadomość tego, że się śpi, odczuwamy lęk i jak najszybciej chcemy się obudzić, co czasem jednak nie jest wcale takie proste.
Bywały noce, kiedy zwyczajnie bałam się zasnąć – mówi 25-letnia Agata – …takie noce, kiedy po zaśnięciu wiedziałam, że wszystko, co mnie otacza, to fikcja. Szczypałam się wtedy w rękę i nie czułam zupełnie nic, żadnego dotyku.
Najstraszniejszy był proces wybudzania, który oznaczał, że muszę się w tym śnie rozpłakać. Nie potrafię powiedzieć, skąd to wiedziałam, tak po prostu było.
Najgorsze w tym wszystkim było to, że czasem budziłam się, wołałam z krzykiem współlokatorkę po czym okazywało się, że… ciągle śnię.
fot.unsplash.com/Dyaa Eldin
Fałszywe przebudzenia są tym, co przeraża wiele ludzi. Z jedną strony wiedzą, że nie mają się czego obawiać, bo jest to zjawisko niegroźne, ale z drugiej strony doprowadza ono do wytworzenia się napięcia, które towarzyszy im przez kilka nocy.
Nie boją się tylko tego, że będą mięli problemy z powrotem do realnego świata, ale również tego, że pomylą marzenia senne z rzeczywistością.
– Wiele razy zdarzało mi się, że w śnie kłóciłem się z bliską mi osobą, a potem w życiu realnym ciągle wydawało mi się, że ta rozmowa odbyła się także w rzeczywistości.
Dopiero teksty w stylu „nie, nie rozmawiałeś ze mną wczoraj, przecież się nie widzieliśmy” sprawiały, że zaczynało do mnie dochodzić, że pomyliłem sen z normalnym życiem – mówi Kuba, 21-latek z Krakowa. To jeden z najłagodniejszych przykładów tzw. „mieszania światów”.
Specjaliści diagnozują, że najczęściej są to efekty zwykłego przemęczenia organizmu, stresu czy zażywania (lub odstawienia!) silnych leków. Praktykowanie LD (świadomego snu) nie jest jednak wskazane osobom z tendencjami do zapadnięcia na chorobę psychiczną (lub już chorą), bo aby odróżnić jawę od marzeń sennych, potrzeba instynktu samozachowawczego, którzy oni mogą nie posiadać.
Zaburzenia snu dotyczą 25 proc. społeczeństwa i mogą skutecznie utrudnić nam życie. Warto zastanowić się nad ich przyczynami, gdyż każdy z nas potrzebuje pełnego, niczym niezmąconego cyklu, aby się zregenerować.
Co może pomóc w tym, aby noc przebiegła spokojnie? Otoczenie w którym śpimy (ściany w jasnych kolorach, wygodne łóżko), lekkostrawna dieta czy wieczorne relaksacyjne kąpiele.
Specjaliści zalecają również, aby kłaść się do łóżka o stałej porze oraz nie oglądać przed snem pobudzających filmów.
To tylko kilka prostych porad dla tych, którzy drżą na myśl o położeniu się do łóżka. Zanim zaczniemy się szprycować medykamentami od lekarza, dobrze spróbować innych metod, które może nie przyniosą od razu pożądanych rezultatów, ale też nie zniszczą nam wątroby.
Udostępnij na (57)Zobacz komentarze (5)
Parasomnia – czyli dziwne zachowania podczas snu
Sen jest bardzo ważny, zapewnia prawidłowe funkcjonowanie w ciągu całego dnia. Każdy człowiek czasami gorzej śpi, ma koszmary senne czy często się wybudza. Czasami jednak występują zaburzenia, które mogą utrudniać prawidłowy wypoczynek. Najbardziej znane to:
Czym jest parasomnia?
Parasomnia tozaburzenia, które występują podczas snu lub wybudzania się.Często są to zachowania odbierane przez innych, jako dziwaczne,śmieszne.
Objawiają się dziwnym ruchami, może wystąpićlunatyzm, mówienie przez sen, bruksizm, paraliż nocny czy lekisenne. Parasomnia najczęściej dotyczy dzieci lub dorosłych po 50roku życia.
Występuje zazwyczaj sporadycznie, a jej przyczyny tonieregularny tryb życia, stres, mała ilość snu. Najczęściej niejest niebezpieczna dla śpiącego oraz pozostałych domowników.
Mówienie przez sen
Mówienie przez sento jeden z rodzajów parasomnii. Najczęściej występuje u dzieci,choć zdarza się również, że dotyczy dorosłych. Nie jestniebezpieczne, bardzo rzadko może być wynikiem choroby, np.wysokiej gorączki, depresji czy silnego stresu. Najczęściejwystępuje pod wpływem stresu, silnych przeżyć emocjonalnych.
Wtrakcie snu można mówić całe zdania, można również mruczeć,krzyczeć, gaworzyć. Czasami osoba mówiąca przez sen możegestykulować, machać rękoma. Wypowiadane słowa często sąprzypomnieniem przeżyć poprzedniego dnia, mogą być równieżzwiązane z tym, co śniło się osobie mówiącej.
Mówienie przezsen najczęściej dotyczy małych dzieci, do 10 roku życia, po tymokresie najczęściej ustępuje.
Lunatykowanie
Lunatykowanie, czyli inaczej somnambulizm to kolejne zaburzenie snu, objawiające się aktywnością, która w czasie snu wykonywana jest automatycznie. Osoba lunatykująca może wstać z łóżka, ubrać się, umyć czy rozmawiać. Zdarzają się przypadki, kiedy lunatyk wychodzi z domu, porusza się po mieście.
Jednak w takim przypadku może to być bardzo niebezpieczne, ponieważ osoba lunatykująca nie zauważa niebezpieczeństwa. Może wpaść pod samochód, wejść do wody lub wyjść przez okno. Po wybudzenie lunatyk nie pamięta wydarzeń z nocy, nie jest świadomy, co się z nim działo. Lunatykowanie jest często dziedziczne. Może być również wynikiem długotrwałego stresu lub nieregularnego snu.
Czasem może być wynikiem chorób, m.in. padaczki czy nerwicy. Somnambulizm można leczyć farmakologicznie.
Porażenieprzysenne, czyli inaczej paraliż senny, to stan, podczas zasypianialub zaraz po zaśnięciu, w czasie którego występuje porażeniemięśni. Osoba dotknięta paraliżem sennym jest świadoma, ale niejest w stanie wykonać żadnego ruchu.
Ma wrażenie, ze dusi się, żejest przygniatana lub nie może wydostać się z pułapki. W trakcietego stanu może mieć halucynacje. Wykonuje gwałtowne ruch gałkamiocznymi, szybko oddycha. Porażenie przysenne mija po kilku minutach,osoba dotknięta tym problemem budzi się samoistnie.
Stan ten niejest groźny dla zdrowia, choć czasami może być wynikiem choroby,m.in. padaczki.
Lęki nocne
Lęki nocne tozaburzenie, występujące najczęściej u dzieci, rzadko dotycząludzi w wieku dorosłym. Objawiają się gwałtownym wybudzeniem zesnu, z krzykiem i przerażeniem. Osoba przeżywająca lęk nocny możeintensywnie pocić się lub mieć napad duszności. Może też machaćrękoma, nieświadomie uderzać osoby śpiące obok.
Stan taki trwaokoło 15 minut, po tym czasie osoba budzi się i nie jest świadoma,że przeżyła lęk nocny. Lęki noce u dzieci są spowodowane złąjakością snu, długim czasem spędzonym przed komputerem lubtelewizorem, oglądaniem filmów przeznaczonych dla dorosłych.
Zapobieganie lękom nocnym to zapewnienie dzieciom odpowiednichwarunków do spania, ograniczenie korzystanie ze sprzętówelektronicznych. U dorosłych często pomocna jest psychoterapia.
Spanie z otwartymi oczami
Sen z otwartymioczami wydaje się niemożliwy, jednak jak się okazuje, występujedość często. Podobnie jak większość zaburzeń snu, również ito, dotyczy głównie dzieci. Oczy nie są całkowicie otwarte, mogąbyć lekko przymknięte, widoczne jest białko oka. Jest to niegroźnezjawisko, które ustępuje wraz z wiekiem. Jego przyczyną są dotądnieznane.
Rozwój mowy u niemowląt
Rozwój dziecka w pierwszym roku życia przebiega najdynamiczniej – różnica między rocznym brzdącem a noworodkiem jest ogromna.
Zmiany dotyczą każdej sfery rozwoju – motorycznej, psychicznej i społecznej. Tak samo, jak wraz z wiekiem doskonalą się umiejętności chodzenia, siedzenia czy chwytania, podobnie dzieje się w przypadku kompetencji językowych.
Już na etapie noworodka można zauważyć początki rozwoju mowy u dziecka.
Dziecko jednak jeszcze przed urodzeniem zapoznaje się ze światem dźwięków. W trzecim trymestrze ciąży układ słuchowy płodu jest na tyle dojrzały, że odbiera dźwięki zarówno z wnętrza ciała mamy (np.
bicie jej serca), jak i odgłosy z zewnątrz (np. głos mamy). Już w okresie prenatalnym powstaje wzorzec mowy. Po urodzeniu dziecko rozpoznaje głos matki i potrafi odróżnić go od głosu innej kobiety.
Jak przebiega rozwój mowy u niemowląt?
1. Formy porozumiewania się niemowląt
Trzeba pamiętać, że już w czasie ciąży następuje przygotowanie malucha do mówienia, dlatego warto rozmawiać z nienarodzonym maluszkiem, mówić do niego, czytać mu bajki i śpiewać. Pierwsze formy komunikacji dziecka mają charakter przedwerbalny i obejmują takie środki, jak: płacz, spojrzenia, ruchy ciała, gesty, mimika, wokalizacja.
Wszystkie czynności związane z ssaniem piersi i naturalnym karmieniem stanowią przygotowanie malca do mówienia.
Karmienie piersią to swoista profilaktyka logopedyczna, która chroni przed nieprawidłowościami w zakresie oddychania i połykania oraz pośrednio redukuje ryzyko wad zgryzu i wymowy w późniejszym etapie życia szkraba.
Aparat mowydoskonali się i ćwiczy wraz z wiekiem dziecka. Według Monachijskiej Funkcjonalnej Diagnostyki Rozwojowej poszczególne etapy rozwoju mowy u niemowlęcia wyglądają następująco:
- noworodek reaguje na nieprzyjemne odczucia za pomocą krzyku;
- pod koniec 1. miesiąca życia pojawiają się różne rodzaje krzyku – w zależności od barwy, siły i ciągłości krzyku płacz zaczyna pełnić różne funkcje, np. płacz z bólu, płacz gniewny, płacz podstawowy itp.;
- pod koniec 2. miesiąca życia dziecko wydaje dźwięki, które przypominają głoski „a” i „e”, często łączone z „h”, np. he, ehe;
- pod koniec 3. miesiąca życia niemowlę wydaje pierwsze połączone głoski gardłowe – pojawia się etap gruchania, np. ek-che;
- pod koniec 4. miesiąca życia niemowlę krzyczy z radości i wydaje głoski podobne do „f”, „w”, „s”;
- pod koniec 5. miesiąca życia niemowlę wydaje z siebie rytmiczne ciągi sylabowe;
- w 7. i 8. miesiącu życia pojawia się gaworzenie, czyli wypowiadanie ciągów sylab, np. da-da, pa-pa, ba-ba; gaworzenie nie ma jeszcze określonego sensu;
- pod koniec 8. miesiąca życia dziecko potrafi cicho gaworzyć;
- pod koniec 9. miesiąca życia niemowlę coraz częściej powtarza te same sylaby, np. ma-ma, ta-ta;
- pod koniec 10. miesiąca życia dziecko świadomie powtarza sylaby, wie doskonale, kto to jest „mama” i „tata” oraz zna kilka najczęściej powtarzanych pojęć;
- około roczne dziecko samodzielnie używa sylab do określania znanych sytuacji, np. mówi „am-am”, gdy widzi posiłek albo „brrr”, gdy widzi przejeżdżający samochód; przerywa na chwilę wykonywaną czynność, reagując na słowo „nie!”.
2. Rozwój wokalizacji u niemowląt
Psycholingwiści prowadzili wiele badań nad dziecięcą wokalizacją. Wokalizacja to produkowanie dźwięków mniej lub bardziej zbliżonych do dźwięków mowy. Jak według R. Starka wyglądają etapy rozwoju mowy u małych dzieci?
odruchowego krzyku i życiowych odgłosów (0.-8. tydzień) | dźwięki krzyku są ważnym wskaźnikiem zdrowia dziecka; kichnięcia, prychnięcia dziecka uwarunkowane są strukturą anatomiczną; istnieje mała możliwość zmian dźwięków, która będzie wzrastać w miarę powiększania się głowy i szyi dziecka |
gruchania i śmiechu (8.-20. tydzień) | dziecko wydaje dźwięki w społecznej interakcji; w 16. tygodniu krzyk staje się mniej częsty i bardziej zróżnicowany – sygnalizuje dyskomfort, przywołuje, prosi; w tym samym czasie pojawia się śmiech |
zabaw wokalnych (16.-30. tydzień) | dziecko zaczyna wypowiadać proste sylaby z przedłużaniem dźwięków podobnych do samogłosek lub spółgłosek; zmiany w produkcji głosowej odzwierciedlają zmiany w strukturze artykułowania i w centralnym systemie nerwowym; wydawane dźwięki są czymś pośrednim między gruchaniem w stanie zadowolenia a późniejszym prawdziwym paplaniem, gaworzeniem |
samonaśladującego gaworzenia (25.-50. tydzień) | dziecko kombinuje samogłoski i spółgłoski i kombinacje te powtarza w sposób stereotypowy; częściej gaworzy, gdy jest samo, niż kiedy są przy nim dorośli; wzrasta znaczenie własnej wokalizacji |
gaworzenia i ekspresywnej mowy niezrozumiałej (9.-18. miesiąc) | repertuar spółgłosek zwiększa się; wypowiedzi dzieci mogą być niezrozumiałe, ale oddają intonację charakterystyczną dla różnych wypowiedzi spełniających rozmaite funkcje |
Z miesiąca na miesiąc maluch zaczyna wypowiadać coraz więcej prostych słów, nazywając członków rodziny, zabawki i przedmioty. Słownik dziecka stopniowo się rozszerza, ale na początku maluszek więcej rozumie niż jest w stanie sam powiedzieć.
Tempo rozwoju kompetencji komunikacyjnych dziecka zależy w głównej mierze od stymulacji ze strony rodziców i najbliższego otoczenia. By wspomagać rozwój mowy niemowlęcia, warto do niego mówić (poprawnie), śpiewać mu, czytać bajki, rozmawiać z dzieckiem, słuchać z nim bajek, mówić wierszyki albo bawić się za pomocą różnych zabaw słowno-ruchowych.
psycholog Kamila Krocz, ponad rok temu
- Harwas-Napierała B., Trempała J., (red.), Psychologia rozwoju człowieka. Charakterystyka okresów życia człowieka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006, ISBN 83-01-14151-4.
- Hellbrugge T., Wimpffen J.H., Pierwsze 365 dni życia dziecka, Fundacja na Rzecz Dzieci Niepełnosprawnych, Warszawa 1995.
Parasomnia – Parasomnia
Parasomnie stanowią kategorię zaburzeń snu , które obejmują nieprawidłowe ruchy, zachowania, emocji, wyobrażeń i marzeń, które występują podczas zasypiania, snu, między etapami snu lub podczas pobudzenia ze snu. Większość parasomnie oddziela stany uśpienia, które są częściowymi wybudzeń podczas przejścia między jawą a NREM snu lub czuwania i snu REM .
Dla szybkich ruchów gałek ocznych (NREM) parasomnie
Parasomnie NREM są zaburzenia pobudzenia, które pojawiają się podczas etapu 3 (albo 4 przez standaryzację R i K ) z snu NREM znany również jako snu wolnofalowego (SWS).
Są one spowodowane przez aktywację fizjologicznego, w którym mózg pacjenta wychodzi z SWS i złowione w między snu i stanu czuwania.
W szczególności, choroby te obejmują aktywację autonomicznego układu nerwowego , układu silnikowego lub procesów poznawczych w czasie snu lub sen-czuwanie przejściami.
Niektóre parasomnie NREM (sen-walking, nocne strachy i splątania pobudzenia) są powszechne w okresie dzieciństwa, ale zmniejszenie częstotliwości wraz z wiekiem.
Mogą one być wywołane w niektórych jednostek, przez alkohol, brak snu , aktywność fizyczna, stres, depresja , leki, lub fevered choroby. Te zaburzenia podniecenia może wahać się od splątane wybudzeń, somnambulizm , aby lęki nocne .
Inne specyficzne zaburzenia obejmują sleepeating , seks sen , zgrzytanie zębami , jaktacje , zespół niespokojnych nóg , a somniloquy .
splątania przebudzeń
Splątania pobudzenie jest stanem, gdy dana osoba budzi się ze snu i pozostaje w stanie pomylić. Charakteryzuje się częściowego przebudzenia i siedzi się rozejrzeć jednostki. Zwykle pozostają w łóżku, a następnie powrócić do snu. Te epizody trwać od kilku sekund do kilku minut i nie może być reaktywne na bodźce.
Splątania pobudzenie ma występowania 4% dorosłych i u dzieci. Niemowlęta i małe dzieci zwykle zaczynają doświadczać splątania wybudzeń z dużą ilością ruchu i jęki, które mogą później postęp do okazjonalnych thrashings lub płacz. Splątania przebudzeń nie są uważane za niebezpieczne.
Innym zaburzenia snu mogą być obecne wyzwalania tych niekompletne przebudzenia.
Lunatycy (somnambulizm)
Lunatycy ma występowania 1% -17% w dzieciństwie, z najczęstszych zdarzeń w wieku około jedenastu do dwunastu. Około 4% dorosłych wystąpić somnambulizm . Normalne cykle snu obejmują stany różne od senności całą drogę do głębokiego snu.
Za każdym razem, gdy jednostka nie śpi, on lub ona przechodzi przez różne sekwencje non-REM i REM. Niepokój i zmęczenie są często połączone z lunatycy. Dla dorosłych, alkoholu, środków uspokajających, leków, chorób i zaburzeń psychicznych wszystkie są związane z chodzeniem we śnie.
Chodzenie spać może obejmować siedząc i patrząc na jawie, gdy dana osoba jest rzeczywiście śpi, i wstawanie i chodzenie wokół ruchomych elementów lub rozbieranie się. Będą również mylić kiedy budzi się lub otwierając oczy podczas snu.
Niektóre osoby także rozmawiać podczas gdy we śnie , mówiąc, nic nie znaczące słowa, a nawet mając argumentów z osobami, które nie istnieją.
Lęki snu (lęki nocne)
Terror sen jest najbardziej destrukcyjne zaburzenia podniecenia, ponieważ może to pociągać za sobą głośne krzyki i paniki; w skrajnych przypadkach może doprowadzić do obrażeń ciała lub uszkodzenia mienia poprzez uruchomienie lub uderzenia o ściany.
Wszystkie próby pocieszać jednostki są daremne i może przedłużyć lub nasilać stan mylić ofiary. Zazwyczaj ofiara doznaje amnezji po zdarzeniu, ale nie może być kompletna amnezja. Do 3% dorosłych cierpi na lęki snu i wykazywał zachowania tego parasomnii może wahać się od łagodnego do bardzo gwałtowne.
To jest bardzo powszechne w tych, którzy cierpią na gwałtowne zaburzenia stresu pourazowego (PTSD). Zazwyczaj występują one w stadium 3 snu.
seks sen
Seks sen lub sexsomnia, to stan, w którym osoba będzie angażować się w akty seksualne , podczas gdy jeszcze śpi. Warunkiem zwykle zajęte przez innego zaburzenia snu mogą obejmować takie działania jak masturbacja , pieszczoty siebie lub innych, seks z inną osobą; aw skrajnych przypadkach napaści na tle seksualnym (w tym gwałtu ).
Eksplodujące zespół głowicy
parasomnie REM
REM snu zaburzenia zachowania
REM snu lub zaburzenia zachowania RBD jest najczęstszą parasomnia snu REM, w którym mięsień atonia jest nieobecny.
Pozwala to na indywidualne pełnić swoje marzenia i może doprowadzić do wielokrotnego urazu – siniaki , skaleczenia i pęknięcia -to siebie lub innych.
Pacjenci mogą podjąć środki samoobrony poprzez związanie się do łóżka, przy użyciu poduszki barykady , albo śpi w pustym pokoju na materacu. Demograficznie, 90% pacjentów RBD są mężczyźni, a większość z nich jest starszy niż 50 lat.
Typowe cechy kliniczne fazy REM snu zaburzenia zachowania są:
- Mężczyzna upodobanie płci
- Średni wiek pojawienia 50-65 lat (zakres: 20-80 lat)
- Wokalizacji, krzycząc, klnąc, które mogą być związane z marzeń
- aktywność ruchowa, proste lub złożone, które mogą spowodować szkody dla pacjenta lub łóżko partner
- Występowanie zwykle w drugiej połowie okresu snu (REM)
- Mogą być związane z chorobą neurodegeneracyjną
Ostra RBD występuje głównie jako skutek uboczny w wyznaczonym leków -usually lekami przeciwdepresyjnymi . Ale jeśli nie, to 55% czasu przyczyna jest nieznana, a drugi 45% czasu przyczyną jest związane z alkoholem.
Przewlekłe RBD jest samoistna , sens nieznanego pochodzenia, lub związane z zaburzeniami neurologicznymi . Istnieje rosnące Związek przewlekłego RBD z neurodegeneracyjnego disorders- choroby Parkinsona , zanikiem wielosystemowym (MSA), lub otępienie -jako wczesny wskaźnik tych warunkach, nawet do 10 lat.
Pacjenci z narkolepsji także są bardziej narażone na rozwój RBD.
Nawracające izolowane snu paraliż
Nawracające Izolowane Paraliż senny jest niezdolność do wykonywania ruchów dobrowolnych w zaśnięciu, lub po przebudzeniu ze snu.
katatrenia
Katatrenia , parasomnia snu szybkiego ruchu oka składające się z oddechu i wydechowe wzdychania podczas snu, różni się zarówno od somniloquy i bezdechu sennego . Dźwięk jest wytwarzany podczas wydechu a nie występuje chrapanie, które podczas inhalacji.
To nie jest zwykle zauważony przez osoby wytwarzającej dźwięk, ale może być bardzo niepokojące dla partnerów snu, chociaż raz świadomi, cierpiących wydają się być budzony przez własne jęki, jak również.
Partnerzy łóżko ogólnie zgłosić słuchu osoba wziąć głęboki oddech i przytrzymaj go, a następnie powoli wydech; często o wysokim tonie pisk i zgrzyt.
Zobacz też
- dyssomnia
- Bezsenność
- jaktacje
- medycyny snu
- Paraliż senny
Referencje
- Mahowald & Schenck. Okiem badania zaburzeń snu człowieka. Nature (2005); 437 (7063): 1279/85.
- Bassetti i inni, Lancet (2000 r.); 356: 484-485
- Boeve i in. Journal of Psychiatry Geriatr Neurol 2004; 17: 146-157
- Aurora RN i in. Journal of Clinical Medycyny Snu 2010; 6 (1): 85-95.
- Aurora RN i in. Journal of Clinical Medycyny Snu 2010; 6 (4): 398-401.
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmedhealth/PMH0001811/
Uwagi
Dalsza lektura
- Siegel, Ronald (1992). Fire in the Brain: Tales kliniczne halucynacji .
- Warren, Jeff (2007). Podróż Głowa: Przygody na kole Świadomości . ISBN 978-0-679-31408-0 .
Linki zewnętrzne
Zaburzenia snu w chorobie Alzhaimera | Posiłki w chorobie
Szacuje się, że od około 25% do nawet 35% osób chorych na Alzheimera cierpi na zaburzenia snu.
Objawiają się głównie tym, że chorzy nie mogą zasnąć lub budzą się kilkukrotnie w ciągu nocy i są nadmiernie pobudzeni, podejmują aktywność, wędrują lub nawet próbują opuścić mieszkanie.
Dla opiekunów oznacza to najczęściej nieprzespane noce, zmęczenie i dodatkowy stres. Dla chorych zaś zaburzenia snu stwarzają zagrożenie dla ich bezpieczeństwa oraz mogą przyczyniać się do pogłębienia zaburzeń funkcji poznawczych.
Spis treści:
Przyczyny zaburzeń snu u chorych na Alzheimera
Problem zaburzeń snu u osób chorych na Alzheimera jest złożony i najczęściej składa się na niego kilka czynników.
Lekarze wskazują, że główną (choć zazwyczaj nie jedyną) przyczyną zaburzeń snu u osób chorych na Alzheimera mogą być spowodowane przez chorobę uszkodzenia w mózgu, prowadzące do zaburzeń czasu i przestrzeni, w tym również do zakłóceń tzw. rytmu okołodobowego. Do tego mogą dojść dodatkowe czynniki, takie jak:
- obserwowany u większości osób w starszym wieku spadek melatoniny, powodujący zredukowanie lub nawet wyeliminowanie najgłębszej fazy snu (tzw. fazy NREM). Niski poziom melatoniny powoduje płytszy oraz krótszy sen, oraz częste przebudzenia w ciągu nocy,
- bóle i dolegliwości, np. ze strony układu oddechowego (np. duszności), trawiennego, moczowego (np. potrzeba częstego oddawania moczu w ciągu nocy),
- depresja i stany lękowe,
- nadmierne pobudzenie,
- zażywanie niektórych leków, których skutkiem ubocznym mogą być zaburzenia snu. Należą do nich m. in. niektóre leki na nadciśnienie, leki antydepresyjne, kortykosteroidy, diuretyki (stosowane przy chorobach układu moczowego), a nawet niektóre preparaty ziołowe,
- używki (np. nikotyna, kofeina).
Prawidłowe zdiagnozowanie przyczyn zaburzeń snu jest bardzo istotne, gdyż od tego zależy właściwy dobór metod radzenia sobie z tym problemem.
Skutki zaburzeń snu u osób chorych na Alzheimera
Sen jest niezbędny dla prawidłowego funkcjonowania każdego człowieka: podczas snu odpoczywa nasz umysł i ciało, a komórki ludzkiego organizmu ulegają regeneracji. Ważna jest ilość snu w ciągu doby, ale też jego jakość.
Najczęściej wskazuje się, że dorosły, zdrowy człowiek potrzebuje około 8 godzin snu na dobę. W rzeczywistości jest to sprawa indywidualna: są osoby, które potrzebują co najmniej 9-10 godzin snu, by czuły się wypoczęte, innym zaś wystarczy zaledwie 6 godzin snu.
„Dobry” sen to taki, po którym budzimy się wypoczęci, zregenerowani i mamy energię do podejmowania aktywności w ciągu dnia.
Zaburzenia snu (nieodpowiednia jego ilość i jakość) mogą prowadzić do znacznego pogorszenia naszego samopoczucia (np. senność, drażliwość, problemy z koncentracją, brak energii do działania), spadku odporności naszego organizmu, a w niektórych przypadkach mogą przyczynić się do rozwoju poważnych chorób (np. depresji, cukrzycy).
Zaburzeń snu u osób chorych na Alzheimera nie należy więc lekceważyć, gdyż mogą one w poważny sposób wpłynąć na samopoczucie zarówno chorego, jak i jego opiekuna. Przeprowadzone badania dowodzą, że problemy ze snem mogą przyczynić się do pogłębienia zaburzeń funkcji poznawczych u chorych na Alzheimera (np.
do problemów z pamięcią, orientacją w czasie i przestrzeni, zaburzeń mowy itp.). Chorzy z zaburzeniami snu zazwyczaj gorzej funkcjonują w ciągu dnia: mogą być bardziej apatyczni, niechętni do podejmowania aktywności lub odwrotnie – mogą być nadmiernie pobudzeni, rozdrażnieni i nerwowi.
W skrajnych przypadkach zaburzenia snu mogą też prowadzić do zachowań agresywnych, a nawet do depresji.
Nocna aktywność chorego stwarza wiele niebezpieczeństw
Należy także pamiętać, że chory budzący się i podejmujący aktywność w nocy stwarza sam dla siebie zagrożenie, np. może się potknąć i zranić wędrując po ciemku, niepilnowany może połknąć leki lub np. wypić pozostawione w kuchni środki chemiczne, może też opuścić mieszkanie, pozostając niezauważonym przez śpiących domowników.
Stąd też przy chorych z zaburzeniami snu należy zachować szczególne środki ostrożności: zapewnić drożność ciągów komunikacyjnych, pozostawiać poza zasięgiem podopiecznego przedmioty potencjalnie niebezpieczne m.in. leki i domową chemię, zabezpieczyć okna i drzwi wejściowe do mieszkania (o tym, jak odpowiednio zabezpieczyć mieszkanie osoby chorej na Alzheimera piszemy szerzej w artykule pt.
„Dostosowanie domu do osób cierpiących na chorobę Alzheimera”).
Zaburzenia snu u chorych na Alzheimera stanowią również ogromne obciążenie dla ich opiekunów, którzy są zmuszeni do nocnego czuwania i nawet kilkukrotnego wstawania w ciągu nocy. Zdarza się, że opiekunowie chorych z zaburzeniami snu sami zaczynają mieć problemy ze snem, są chronicznie zmęczeni, nerwowi i bardziej narażeni na zespół stresu opiekuna.
Jak radzić sobie z zaburzeniami snu u osoby chorej na Alzheimera
Jeżeli Twój podopieczny cierpi na zaburzenia snu powinieneś jak najszybciej skonsultować ten problem z jego lekarzem prowadzącym. Ważne jest prawidłowe rozpoznanie przyczyn zaburzeń oraz wdrożenie odpowiedniej terapii.
Lekarz może oczywiście zalecić terapię farmakologiczną, ale jest to zazwyczaj ostateczność, bowiem leki nasenne mogą uzależniać i prowadzić do skutków ubocznych.
Istnieją też pewne zasady i sposoby, mogące przyczynić się do uregulowania rytmu dobowego twojego podopiecznego i poprawienia jakości jego snu. Oto najważniejsze z nich:
- Zapewnij choremu regularny rozkład dnia (stałe pory posiłków, spacerów i ćwiczeń, stałe godziny wieczornego kładzenia się spać), który pozwoli choremu na zachowanie rytmu dobowego (aktywność w ciągu dnia, odpoczynek w porze nocnej).
- Nie pozwól podopiecznemu na przysypianie w ciągu dnia lub – jeżeli jest to mu niezbędne – ogranicz je do jednej, krótkiej (np. dwudziestominutowej) drzemki dziennej w środku dnia, która pozwoli mu zregenerować siły, ale nie spowoduje zakłócenia rytmu dobowego.
- Jeśli twój podopieczny nie jest osobą leżącą, nie pozwól mu na przebywanie w łóżku w ciągu dnia.
- Zapewnij swojemu podopiecznemu odpowiednią dawkę aktywności umysłowej i ruchowej, która pozwoli mu się zmęczyć i nabrać ochoty na nocny wypoczynek. Pamiętaj jednak, że zanim Twój podopieczny położy się do łóżka, powinien się najpierw wyciszyć i zrelaksować. Na godziny późno popołudniowe i wieczorne nie planuj więc zajęć i ćwiczeń, które mogłyby nadmiernie pobudzić chorego (niewskazane jest np. oglądanie telewizji przed snem, a zwłaszcza programów budzących u chorego silne emocje i podekscytowanie).
- Ważne jest, aby chory przebywał codziennie na świeżym powietrzu (o ile pozwalają na to warunki pogodowe i stan jego zdrowia). Zabieraj więc podopiecznego codziennie na spacer, pracujcie lub odpoczywajcie w ogrodzie.
- Zadbaj o higienę snu chorego: wietrz regularnie jego sypialnię, zapewnij mu dobrej jakości, wygodny materac i przewiewną pościel, zadbaj o odpowiednie oświetlenie w sypialni (światło lampki nocnej nie powinno być zbyt jasne i intensywne).
- Nie pozwól choremu zjadać zbyt obfitych i ciężkich posiłków przed snem (kolacja powinna być syta, ale lekkostrawna).
- Jeżeli Twój podopieczny obudzi się w nocy, zaprowadź go spokojnie z powrotem do łóżka i postaraj wyciszyć. Okazywanie mu zdenerwowania, złości, krzyczenie i robienie wyrzutów może tylko pogorszyć sytuację – chory stanie się jeszcze bardziej pobudzony i nie będzie mógł zasnąć.
Bibliografia:
Bidzan L., Zaburzenia snu w wieku podeszłym, „G E R I A T R I A” 2011, nr 5.
Bidzan L., Grabowski J., Dutczak B., Bidzan M., Zaburzenia snu w okresie przedklinicznym choroby Alzheimera, „Psychiatria Polska” 2011, t. XLV, nr 6.
Bidzan L., Grabowski J., Dutczak B., Bidzan M., Zaburzenia snu jako czynnik niekorzystny rokowniczo w chorobie Alzheimera, „PSYCHOGERIATRIA POLSKA” 2012, nr 9 (1).
http://bezsennosc.pl/problemy-ze-snem-przyczyny/
https://neurologia-praktyczna.pl/a259
Czy mówienie przez sen może być niebezpieczne?
Parasomnie to zbiorcze określenie wszelkich anomalii związanych ze snem, na przykład lunatykowania, koszmarów sennych, bruksizmu (zgrzytania zębami) czy też mówienia przez sen.
To ostatnie, choć może wywoływać niepokój, jest stosunkowo powszechnym zjawiskiem.
Występowanie problemu deklaruje od 30 do aż 56% społeczeństwa! Jakie skutki niesie za sobą ta przypadłość i czy może być niebezpieczna?
Dlaczego niektórzy mówią śpiąc?
Mówienie przez sen może mieć wiele przyczyn, zwłaszcza jeśli zdarza się epizodycznie. Wśród głównych powodów wymienia się przede wszystkim stres. Już od wielu lat mówi się o jego negatywnym wpływie na jakość wypoczynku.
Innym czynnikiem może być gorączka, szczególnie zbijana lekami. Poważniejsze przyczyny tego stanu to nadużywanie niektórych substancji, w tym alkoholu.
Mówienie podczas snu wymieniane jest też jako jeden z objawów zespołu stresu pourazowego, zwłaszcza jeśli występuje w towarzystwie koszmarów i lęków.
Czy rozmowa ze śpiącym jest możliwa?
Wypowiadane słowa nie są świadomym działaniem śpiącego, dlatego też nie można nawiązać z nim rozmowy. Wszystkie historie o wyciąganiu wstydliwych sekretów z osób będących w takim stanie są więc fikcją lub dziełem przypadku.
Mówienie przez sen na ogół ma charakter bełkotliwy – często niemożliwe jest wychwycenie konkretnych fraz. Niezależnie od długości wypowiedzi, nie ma powiązań logicznych między padającymi słowami.
Mówiący w trakcie spoczynku ludzie przeklinają o wiele częściej niż na jawie – udowodniono to naukowo. Wyniki badań również uspokajają, że epizody mowy w czasie snu nie są niebezpieczne.
Konsultacja lekarska jest zalecana tylko jeśli występują niepokojąco często i łączą się z innymi zaburzeniami, na przykład lękami sennymi czy też lunatykowaniem.
Sposoby na zapobieganie mówieniu przez sen
Chcąc uniknąć parasomnicznych epizodów należy zadbać o higienę wypoczynku.
Może w tym pomóc przejście na zdrowszą dietę, unikanie ciężkostrawnych posiłków przed snem, regularne podejmowanie aktywności fizycznej oraz przywiązywanie wagi do cyrkulacji powietrza w sypialni. Wieczorne spacery również sprzyjają dotlenieniu organizmu.
Sięgnięcie po środki farmakologiczne powinno być ostatecznością, jednak przedtem warto spróbować naturalnych sposobów – przed snem można wypić napar z melisy lub kubek ciepłego mleka.
Na szczęście mówienie przez sen nie niesie za sobą poważnych konsekwencji zdrowotnych, choć wypowiedzenie w nocy kilku soczystych zdań lub wyjawienie sekretów może być przyczyną lekkiego zażenowania rano.
Niestety, niewiele można z tym zrobić – badania nad parasomniami to dziedzina nauki, w której wciąż pozostało wiele do odkrycia.
Być może za kilka lat naukowcy ogłoszą wynalezienie cudownego remedium na niezręczne przypadłości senne… Pozostaje czekać.
Mówienie przez sen – dlaczego niektórzy to robią?
Czy słyszałeś od bliskich, że mówienie przez sen dotyczy właśnie ciebie? Podobno podczas snu jesteś w stanie nawiązać normalną rozmowę twarzą w twarz lub przez telefon…
Chcesz dowiedzieć się na czym polega mówienie przez sen oraz jakie są jego przyczyny? Zapraszamy do lektury poniższego artykułu.
Mówienie przez sen: czy mam się czego wstydzić?
Zwykle, gdy osoba, która dzieli z Tobą pokój lub łóżko mówi Ci: “dzisiaj w nocy mówiłeś przez sen”, pierwszą reakcją jest lekkie zażenowanie. Nie chcesz w to uwierzyć. Jednocześnie obawiasz się, czy nie powiedziałeś czegoś niestosowanego, za co powinieneś się teraz wstydzić.
Czy nie ciekawi Cię, dlaczego niektórzy z nas komunikują się podczas snu? Dobrą wiadomością jest fakt, że mówienie przez sen ma doskonałe naukowe wytłumaczenie. Wcale nie jest to nienaturalne zjawisko nie z tego świata. Nocne przemowy są bowiem przejawem działania naszej podświadomości.
W większości przypadków mówienie przez sen ogranicza się do prostych zdań lub monologów bez większego sensu, które trwają przez kilka sekund.
Oczywiście istnieją odstępstwa od tej reguły i niektóre osoby mogą przemawiać kilkakrotnie podczas jednej nocy lub robić to przez kilka nocy z rzędu.
Przeczytaj koniecznie: Bezsenność: rośliny idealne do twojej sypialni
Czy mówienie przez sen jest zjawiskiem powszechnym?
Jeśli zdarzyło Ci się mówić przez sen, nie wpadaj w panikę – takich sytuacji doświadcza wielu ludzi na całym świecie. Szczególnie często nocne monologi występują u dzieci oraz dorastającej młodzieży.
Mówienie przez sen to zjawisko, na które ma wpływ szereg rozmaitych czynników. Zależy to na przykład od tego, jak minął nam dzień, w jakim jesteśmy nastroju oraz od tego, czy mamy ochotę na wyrażanie swoich uczuć czy nie.
Warto jednak zaznaczyć, że jeśli mówimy przez sen w dorosłym lub starczym wieku przez kilka nocy z rzędu, można mówić o zaburzeniach snu. Problem ten może pojawiać się w okresach nasilonego stresu, napięcia emocjonalnego oraz nadmiernego zmęczenia – zarówno fizycznego, jak i psychicznego.
Innymi czynnikami powiązanymi z mówieniem podczas snu są zaburzenia takie jak zgrzytanie zębami oraz lunatykowanie.
Na czym polega mówienie przez sen?
Mówienie przez sen jest jednym z licznych zaburzeń prawidłowego snu. Jeśli występuje sporadycznie, nie ma powodów do obaw. Jak już wcześniej wspomnieliśmy, może być wynikiem stresu lub ciężkiego dnia.
Zaburzenie to samo w sobie nie jest niebezpieczne dla naszego zdrowia. Nie wywołuje także żadnych negatywnych skutków na tle psychicznym i fizycznym. Poza tym nie jest uciążliwe dla osób, które doświadczają tego zjawiska (chyba że podczas nocnych monologów wyjawiamy swoje sekrety…).
Mówimy raczej o zjawisku charakterystycznym dla danej osoby. Mówienie podczas nocnego odpoczynku może występować w dwóch fazach snu. Najpierw w fazie REM (Rapid Eye Movement), a następnie w fazie NREM.
Podczas pierwszej fazy snu neurony pracują tak samo jak wtedy, gdy nie śpimy. Stąd też to, co dzieje się na tym etapie nocnego odpoczynku zwane jest „snem paradoksalnym”, ponieważ doświadczenia senne rozgrywają się z największą intensywnością.
Przeczytaj koniecznie: Zdrowy sen – jaka temperatura jest odpowiednia?
Fazy snu, które sprzyjają mówieniu
Z kolei w fazie REM następuje “aktywacja” procesu mówienia przez sen. Oznacza to, że usta, gardło i struny głosowe, które do tej pory pozostawały „nieaktywne”, aktywują się i pracują przez kolejnych kilka sekund.
To właśnie wtedy u niektórych osób występuje zjawisko mówienia przez sen. Słowa wypowiadane są na głos, czasem zrozumiale, a czasem jest to jedynie zwykły bełkot.
Z kolei w fazie NREM mówienie przez sen jest kojarzone z przejściowymi zaburzeniami snu. Dzieje się tak, ponieważ nasz organizm jest tylko na wpół uśpiony. Zatem mechanizmy odpowiadające za czuwanie umożliwiają niekontrolowane mówienie przez sen.
W odróżnieniu od bycia na jawie, kiedy nie jesteśmy w 100% obudzeni, wypowiadane słowa lub zdania zwykle pozbawione są sensu. Trudno jest więc cokolwiek zrozumieć z naszego nocnego monologu.
Czy mówienie przez sen jest powodem do obaw?
Jeśli dzielimy łóżko lub sypialnię z innymi osobami, to prawdopodobnie będą usiłowały one rozszyfrować nasze nocne komunikaty. Będą też próbowały analizować i zrozumieć to, co chcemy powiedzieć przez sen.
Niestety na nic zdadzą się takie próby! Dlaczego? Ponieważ mówienie przez sen nie ma nic wspólnego z naszą świadomością!
Padające podczas snu z naszych słów słowa są całkowicie przypadkowe, a mówienie trwa zaledwie kilka sekund. Mogą to być pojedyncze słowa, gaworzenie czy sprawy zaprzątające nam głowę poprzedniego dnia lub nawet wcześniej.
Należy uświadomić sobie, że mówienie przez sen jest przejawem podświadomym. W większości przypadków nie ma to nic wspólnego z myślami i uczuciami, które odczuwamy na jawie. Podobnie dzieje się ze snami.
Zatem ani osoby, które mówią przez sen, ani ci, którzy ich słuchają nie powinni się niczego obawiać ani przywiązywać zbyt wielkiej wagi do tego typu zaburzeń snu.
Wypowiadane słowa są tylko fragmentami przeżytej codzienności – wczorajszej lub znacznie wcześniejszej. Nie mamy wpływu na to, kiedy mózg wyciąga je z podświadomości.
Mówię przez sen – czy należy się leczyć?
Mówienie przez sen nie jest poważnym zaburzeniem, które wymagałoby specjalistycznego leczenia psychologicznego. Może jednak stać się przyczyną dyskomfortu . Istnieje obawa o wyjawienie sekretu lub powiedzenie czegoś, co mogłoby być dla nas żenujące lub kompromitujące.
Jeśli sen Twojego partnera jest płytki, być może Twoje nocne rozmowy będą dla niego problemem i przyczyną niewysypiania się. Pamiętaj, że podobna sytuacja występuje również w przypadku chrapania czy koszmarów nocnych. Wówczas nasz partner również może się obudzić.
Jeśli problem powraca nagle po kilkunastu latach przerwy i powtarza się przynajmniej kilka razy w tygodniu, zaleca się wizytę u specjalisty. Zaburzenia snu mogą być rezultatem skrywanych lęków, problemów na tle emocjonalnym lub ekspozycji na silny stres.
Wśród najczęściej stosowanych metod leczenia poważnych i przewlekłych zaburzeń snu zaleca się zmianę codziennych wieczornych nawyków na bardziej relaksujące, na przykład:
- Ciepły prysznic przed snem
- Słuchanie klasycznej muzyki
- Czytanie
Z kolei, aby unikać mówienia przez sen mależy ograniczyć:
- Spożycie alkoholu i napojów gazowanych
- Wysiłkek fizyczny w późnych godzinach popołudniowych
- Oglądanie telewizji, zwłaszcza wiadomości i filmów, które mogą wywoływać przyspieszenie akcji naszego serca oraz zwiększać aktywność mózgu (np. filmy grozy).