Niedokrwienie kończyn dolnych – przyczyny, objawy, leczenie niedokrwienia nóg

Częściowa martwica stopy

Zdecydowanie najczęstszą (98%) przyczyną przewlekłego niedokrwienia kończyn jest miażdżyca. Dotyka ona wiele osób w wieku średnim; podczas gdy występuje u 27% czterdziestolatków, cierpi na nią już 47% pięćdziesięciolatków. Często towarzyszy jej choroba wieńcowa serca, zwiększone ryzyko zawału serca czy udaru mózgu. Miażdżyca jest chorobą wciąż mało poznaną, i mechanizmy jej rozwoju nie są do końca jasne. Uważa się, że jej rozwojowi sprzyjają:

• nadciśnienie
• palenie papierosów
• cukrzyca
• otyłość
• siedzący tryb życia
• stres
• hiperlipoproteinemia (nadmierny wzrost stężenia cholesterolu i trójglicerydów w osoczu krwi)

Postęp choroby

Fontaine wyróżnia następujące stania przewlekłego niedokrwienia kończyn:

1. Bezobjawowe zwężenie lub niedrożność tętnic.
2. Chromanie przestankowe:
   1. możliwość przejścia więcej niż 200m,
   2. możliwość przejścia mniej niż 200m.
3. Ból nawet w czasie spoczynku.
4. Owrzodzenie lub martwica.

Objawy

• oziębienie skóry
• drętwienie
• zmiany troficzne skóry i paznokci
• woskowo blada skóra z zasinieniem
• obniżenie napięcia opuszek
• chromanie przestankowe
• ból spoczynkowy

Diagnostyka

W stwierdzeniu niedokrwienia kończyn mogą pomóc następujące badania:

• obrazowanie i pomiar przepływu krwi na aparacie USG,
• EKG spoczynkowe i wysiłkowe,
• RTG klatki piersiowej,
• pomiar ciśnienia krwi na kończynach na kilku odcinkach,
• angiografia,
• badania krwi (m.in. morfologia, cukier wraz z krzywą, BUN — azot mocznika, enzymy wątroby czy fibrynogen),
• u chorych z cukrzycą — ciśnienie na paluchu i RTG stopy.

W diagnostyce miażdżycy natomiast:

• arteriografia dotętnicza i dożylna,
• angioskopia,
• obrazowanie i pomiar przepływu krwi na aparacie USG,
• badanie pletyzmograficzne,
• rezonans magnetyczny,
• tomografia komputerowa,
• testy dynamiczne (np. na ruchomej bieżni).

Leczenie

Dostępnych jest wachlarz terapii działających tak przyczynowo (walczących z przyczynami powstania i postępu przewlekłego niedokrwienia kończyn), jak i jedynie objawowo.

…farmakologiczne

• Leki naczynioaktywne, takie jak Sadamina, Trental, Halidor.
• Leki zmniejszające czynność krwinek płytkowych, obniżające aktywność procesów osoczowego krzepnięcia oraz aktywujące proces fibrynolizy: prostaglandyny E1, salicylany, niesterydowe leki przeciwzapalne, heparyna, pochodne dicumarolu.
• Leki przeciwbólowe.

…miejscowe następstw choroby

Polega ono na:

1. Profilaktyce w powstawaniu owrzodzeń niedokrwiennych i zgorzeli przez odpowiednie pielęgnowanie skóry kończyn niedokrwionych, ochronę przed urazami mechanicznymi, termicznymi i chemicznymi
2. Leczeniu grzybicy dotykającej 80 — 90% chorych poprzez kąpiele w roztworze nadmagnianu potasu, nystatyny, neomycyny.
3. Zwalczaniu zakażenia u chorych z powstałymi już owrzodzeniami niedokrwiennymi i zgorzelą przez miejscowe stosowanie antybiotyków.
4. Przeprowadzenie martwicy wilgotnej w suchą i jej ograniczenie oraz osiągnięcie samoistnego oddzielenia się nekrotycznych tkanek — przy istniejącej zgorzeli.

…operacyjne

• Przeszczepy omijające niedrożne naczynia.
• Endarterektomia — udrożnienie tętnic poprzez usunięcie blaszek miażdżycowych.
• Sympatektomia — miejscowe zniszczenie nerwów by zwiększyć przepływ krwi oraz zmniejszyć ból powodowany przez zwężone naczynia.
• Amputacje, czasem konieczne ze względu na martwicę tkanek.

Otwarcie tętnicy Usunięcie blaszki Drożne naczynie Szycie naczynia Miejsce wszczepienia bypassu Wszczepiony bypass

Rokowania

Przewlekłe krytyczne niedokrwienie kończyn to bardzo poważny stan chorobowy, o czym świadczą poniższe statystyki.

Sposób leczenia

• 60% chorych poddawanych jest zabiegom rekonstrukcyjnym
• 20% chorych poddawanych jest amputacji
• 20% chorych jest leczonych w inny sposób (np. farmakologicznie)

Skutki leczenia po roku

• 55% chorych nie wymaga rozległej amputacji
• 25% chorych wymaga rozległej amputacji
• 20% zgon

U chorych nie kwalifikujących się do leczenia (na przykład ze względu na wysokie ryzyko operacji czy powagę schorzeń współistniejących), 20 — 40% umiera w ciągu jednego roku.

Rotor rehabilitacyjny

Podstawowy sprzęt do treningu nóg przy miażdżycy kończyn dolnych

Ból nóg to to tak powszechna dolegliwość u starszych osób, że nawet sami zainteresowani nie przykładają do tego odpowiedniej wagi. Kłopoty z chodzeniem, konieczność odpoczywania co kilkadziesiąt metrów, tzw.

chromanie przestankowe, to objaw niedokrwienia kończyn, będącego efektem miażdżycy tętnic. Jak na ironię, choroba ta wymaga rehabilitacji ruchowej. Poza treningiem marszowym, dobrze robi jazda na rowerze.

W przypadku seniorów doskonale sprawdza się rotor do ćwiczeń w domu. 

Jak pokazują statystyki,*objawy niedokrwienia kończyn dolnych, można zaobserwować aż u co piątej osoby w wieku 55+. U sześciu na dziesięciu seniorów po siedemdziesiątce stwierdza się miażdżycę tętnic nóg. W Polsce odnotowuje się rocznie jakieś 30 tys. nowych zachorowań.

** Pierwszą i podstawową formą leczenia jest lekka, niskotłuszczowa dieta, objawowa terapia farmakologiczna oraz… to, co najważniejsze w tym przypadku, czyli trening bolących nóg.

W zaawansowanych stadiach choroby przeprowadza się mniej lub bardziej inwazyjne zabiegi udrażniania tętnic, po których także niezbędna jest rehabilitacja ruchowa, aby ponownie nie doszło do zwężenia czy niedrożności naczyń.

Ćwiczenia są w tej chorobie niezwykle istotne – zarówno na poziomie profilaktyki, jak i leczenia i rehabilitacji, dlatego poza naturalnym treningiem marszowym, warto wykorzystać również możliwości, jakie daje sprzęt do ćwiczeń.

Sprzęt rehabilitacyjny dla osób z niedokrwieniem kończyn

Choroba niedokrwienna nóg wymaga systematycznego ruchu. Chorym zaleca się trening kilka razy w tygodniu – o ile to możliwe w warunkach naturalnych.

Może to być 3 do 6 kilometrów marszu w ciągu dnia (z kijkami nordic walking lub bez) albo godzina jazdy na rowerze dziennie. Nie zawsze jednak pogoda czy inne warunki na to pozwalają.

Wtedy pozostaje wizyta na siłowni albo u rehabilitanta i kontrolowany trening na bieżni i/lub na rowerze stacjonarnym.

Co jednak w sytuacji, gdy na przykład osoba z miażdżycą kończyn dolnych, chromaniem przestankowym i współistniejącymi z niedokrwieniem nóg chorobami jest seniorem „unieruchomionym” w domu? Wtedy idealnym rozwiązaniem może być rotor rehabilitacyjny!

Fot. Rehabilitacyjny rotor do ćwiczeń kończyn. Polecany m.in. w przypadku miażdżycy kończyn dolnych. Poprawia ukrwienie, nie obciąża stawów. Urządzenie idealne do domowego treningu nóg.

Rotor do ćwiczeń nóg – dla poprawy ukrwienia

Rotor rehabilitacyjny to niewielkie, uniwersalne (i niedrogie) urządzenie do ćwiczeń rąk i nóg w zaciszu domowym. Pozwala poprawić siłę i kondycję mięśni oraz krążenie w kończynach bez nadmiernego obciążania stawów.

Urządzenia te w działaniu są trochę podobne do rowerów stacjonarnych, składają się one jednak z samych pedałów. Ćwicząc, siedzi się na własnej kanapie, krześle czy fotelu, zamiast na siodełku rowerowym.

Tak samo jak w rowerze treningowym, można tu zwiększać lub zmniejszać opór, by móc z różną siłą (zależną od potrzeb czy możliwości w danej chwili) pracować kończynami.

Niektóre modele rotorów wyposażone są dodatkowo w liczniki, na których na bieżąco wyświetlają się informacje dotyczące czasu treningu, pokonanego wirtualnie dystansu, a nawet spalonych kalorii (co w tym przypadku akurat nie jest rzeczą najważniejszą).

Trening nóg w przypadku osób starszych

Rotor do ćwiczeń jest zbawienny szczególnie w sytuacji, w której z powodu:

• zaawansowanego wieku,
• bardzo krótkiego dystansu chromania (maksymalnej odległości, którą można przejść bez bólu nóg i konieczności zatrzymywania się),
• czy innych ograniczeń (chorób i dolegliwości) seniora z miażdżycą kończyn dolnych,

nie jest możliwy naturalny trening (marsz albo przejażdżki rowerowe) ani regularne odwiedzanie siłowni czy fizjoterapeuty. Natężenie i częstotliwość ćwiczeń wykonywanych przy pomocy rotora rehabilitacyjnego dostosowuje się indywidualnie – do użytkownika i jego potencjału oraz symptomów choroby.

Dlaczego rehabilitacja ruchowa jest tak ważna?

Aktywność fizyczna i odpowiednia dawka ruchu każdego dnia ma, obok kilku innych czynników, bezpośredni wpływ na utrzymywanie prawidłowego krążenia. Trening nóg w sytuacji zagrożenia miażdżycą tętnic i niedokrwieniem kończyn jest szczególnie istotny. W tej części ciała znajdują się duże partie mięśni, które wymagają odpowiedniego dotlenienia i odżywienia.

Gdy ukrwienie nie jest dostateczne, pojawia się deficyt tlenu i składników odżywczych rozprowadzanych do tych tkanek przez krew. Na skutek stopniowego zwężania tętnic może dojść w końcu do ich niedrożności.

Najczęściej (w 70%) problem dotyczy tętnic udowych i/lub podkolanowych, rzadziej (mniej więcej 10-20% przypadków) końcowego odcinka aorty i tętnic biodrowych, kilka do 15% pacjentów ma niedrożność naczyń w obrębie łydek, a u około 10% stwierdza się niedokrwienie w kilku miejscach.

*** Brak ruchu w ramach profilaktyki miażdżycowej może prowadzić do pojawienia się choroby niedokrwiennej nóg. Brak treningu w trakcie choroby zwykle przyspiesza i zaostrza jej rozwój. Brak aktywności fizycznej po zabiegach udrażniania tętnic z kolei skutkuje zazwyczaj dość szybkim nawrotem dolegliwości.

Kogo może dotknąć choroba niedokrwienna nóg?

Teoretycznie niedokrwienie kończyn może dotknąć każdego, w praktyce grupa ryzyka jest dość dobrze scharakteryzowana.

Najbardziej narażone na tę poważną (bo zagrażającą sprawności i życiu) dolegliwość są osoby po 50 roku życia, częściej mężczyźni niż kobiety, wieloletni palacze papierosów, cukrzycy, pacjenci cierpiący na nadciśnienie tętnicze, niedbający o zdrową dietę (a więc ze zbyt wysokim poziomem cholesterolu we krwi), prowadzący raczej siedzący, mało aktywny tryb życia.

Miażdżyca kończyn dolnych – objawy, przebieg, leczenie

Miażdżyca nóg to podstępna choroba, bo może rozwijać się i przez wiele lat nie dawać żadnych objawów, a grozić poważnymi konsekwencjami krążeniowymi, do których należą także zawał serca czy udar mózgu. Charakterystycznym, zauważalnym przez chorych symptomem jest chromanie przestankowe.

To ból nóg (na początku najczęściej łydek, ale dyskomfort można odczuwać także w udach czy pośladkach), który pojawia się zawsze po przejściu określonej odległości.

Dystans, po pokonaniu którego pacjent musi zatrzymać się i odpocząć (aby ból i/lub drętwienie odpuściło) jest zawsze taki sam (w niezaawansowanych stadiach miażdżycy kończyn może to być na przykład kilkaset metrów).

Chorobę tę określa się czasami mianem choroby wystaw sklepowych – właśnie ze względu na to regularne przystawanie. Gdy zaobserwuje się skrócenie tego dystansu (na przykład do kilkudziesięciu metrów), oznacza to, ze niedokrwienie nóg postępuje, że nastąpiło zaostrzenie schorzenia.

W ostatnim stadium ból odczuwa się nie tylko po przejściu określonego odcinka, ale także w spoczynku – nawet w nocy. Inne objawy to zanik mięśni i owłosienia na skórze nóg, trudno gojące się owrzodzenia na kończynach, ich wrażliwość na zimno, parestezje (mrowienie, drętwienie nóg).

Miażdżycę kończyn dolnych i ich chorobę niedokrwienną potwierdza się badaniem tętna w nogach oraz sprawdzeniem przepływów krwi przy pomocy nieinwazyjnego, dopplerowskiego USG naczyń. Na podstawie szczegółowego wywiadu w z pacjentem i dystansu chromania definiuje się stadium choroby. Od tego zależy przebieg leczenia.

Podstawą każdej terapii jest ruch i dieta antymiażdżycowa oraz bezwzględne rzucenie palenia. Do tego dochodzą środki farmakologiczne działające objawowo (rozrzedzanie krwi dla uniknięcia zakrzepów, niwelowanie bólu, aby wdrożyć rehabilitację ruchową, wspomaganie krążenia obocznego etc.).

Leczeniem z wyboru (lub w przypadku zagrożenia zdrowia czy życia) są (obarczone pewnym ryzykiem) zabiegi wewnątrznaczyniowe udrażniające tętnice i/lub operacje podczas których omija się długie niedrożności, wszywając specjalne pomosty (bypassy).

Ostatecznością jest amputacja niedokrwionej kończyny.

Choroba niedokrwienna kończyn

Edytor: Dr. Med. Peter Bednarčík | 14. lutego 2020

Twoje nogi są często zimne? Czy ból sprawia, że ​​podczas chodzenia musisz przystawać a z czasem przeszkadza ci to we śnie? Najprawdopodobniej cierpisz na niedokrwienie kończyn, które może spowodować obumieranie tkanek, mogą wystąpić również owrzodzenia.W końcowej fazie kończyna może być zagrożona amputacją.

Konsekwencją niedokrwienia jest niedostateczne doprowadzanie tlenu i składników odżywczych do mięśni i tkanek. Efektem jest szereg zmian troficznych, które mogą spowodować amputację kończyn.

W chorobie niedokrwiennej kończyn dolnych następuje upośledzenie tętnic, które zwężają się aż do całkowitej niedrożności.

Najczęstsze przyczyny to miażdżyca (stwardnienie tętnic), zakrzep (skrzep krwi), choroba Bürgera i zwężenie naczyń tętniczych.

Niedokrwienie kończyn górnych pojawia się o wiele rzadziej niż niedokrwienie kończyn dolnych (choroba niedokrwienna kończyn dolnych). Bardzo częstą formą jest objaw Raynauda, schorzenie znane też jako „blednięcie palców”.

Ostre niedokrwienie kończyny objawia się nagłym silnym bólem kończyny, zblednięciem, bez obrzęku, brakiem pulsu na kończynie poniższej niedrożnej tętnicy, niezdolnością poruszania kończyną i wrażeniem zmienionego czucia.

Głównym czynnikiem ryzyka choroby jest:

• palenie,
• niedostatek ruchu,
• zaawansowany wiek,
• stres,
• otyłość,
• wysoki cholesterol,
• wysokie ciśnienie tętnicze.
• cukrzyca i inne.

Leczenie choroby niedokrwiennej kończyn dolnych

Choroba wymaga specjalistycznego badania naczyń krwionośnych i wczesnego rozpoczęcia leczenia, adekwatnie do stadium i lokalizacji schorzenia. Celem leczenia jest poprawa przepływu krwi i zachowanie kończyn.

Ważne są przede wszystkim modyfikacja stylu życia i eliminacja czynników ryzyka (palenie, stres, redukcja masa ciała, kontrola cukrzycy).

Celem leczenia farmakologicznego jest zmniejszenie aglutynacji płytek krwi i powstawania zakrzepów (leczenie przeciwpłytkowe). Niektóre preparaty mogą bezpośrednio wpływać na tętnice i powodować ich rozszerzanie (leczenie rozszerzające naczynia krwionośne).

• Bardzo ważna jest regularna aktywność fizyczna i rehabilitacja.
• W ostrym niedokrwieniu kończyny konieczne jest unieruchomienie, okrycie i podłożenie czegoś pod kończynę, podanie heparyny, środków przeciwbólowych i uspokojenie pacjenta.
• W przypadku urazu lub uszkodzenia nogi można sięgnąć po wspomaganie gojenia, takie jak wilgotne gojenie lub fizykoterapia w postaci terapii pola pulsującego 3D, laseroterapii lub terapii ultradźwiękowej.
• Terapia polem pulsującym 3D Biomag znacząco pomaga w leczeniu choroby niedokrwiennej kończyn dolnych.

Wyjaśnienie wybranych terminów:

• Zmiany troficzne – zmiany skórne (skóra jest bardzij sucha, chłodniejsza, łuszczy się, pojawiają się defekty naskórka, dochodzi do wypadania włosów).
• Choroba Bürgera – choroba charakteryzująca się zapaleniem tętnic i żył kończyn górnych lub dolnych (głównie u palaczy)
• Zwężenie naczyń krwionośnych – proces zwężania naczyń krwionośnych, zwłaszcza tętnic i żył.
• Miażdżyca – stwardnienie tętnic z powodu nagromadzenia substancji tłuszczowych w ścianach tętnic.
• Wilgotne gojenie ran – opatrunek na rany oparty na zasadzie tworzenia optymalnie wilgotnego środowiska rany.

Podstawową zasadą działania terapii pola pulsującego 3D Biomag jest generowanie impulsów elektromagnetycznych. Impulsy te przenikają przez tkanki, aby dostać się do miejsca wymagającego aplikacji. Charakteryzują się właściwymi parametrami biotropowymi (np. frekwencją, kształtem, intensywnością), które zostały opracowane specjalnie z myślą o konkretnych problemach zdrowotnych.

W celu określenia terapii opartej na stosowaniu impulsów elektromagnetycznych wykorzystuje się ogólny termin magnetoterapia pulsacyjna (po angielsku określana zazwyczaj jako PEMF).

Opatentowana technologia 3D Biomag dodatkowo zapewnia dokładniejszy i stabilny kształt impulsów oraz ich wyższą moc, dzięki czemu impulsy mogą oddziaływać z różnych stron. Mamy więc do czynienia z całkowicie nową i unikatową technologią medyczną na rynku.

Jakie korzyści płyną z terapii w chorobie niedokrwiennej kończyn?

• Powoduje wazodylatację czyli rozkurcz mięśni gładkich w ścianach naczyń krwionośnych.
• Stymuluje mikrokrążenie natlenionej krwi i dostarczanie składników odżywczych do eksponowanych tkanek.
• Poprawia miejscową przeminę metaboliczną.
• Urządzenie jest łatwe w obsłudze i może być stosowane w opiece domowej.
• Terapia nie wymaga przyjmowania dodatkowych leków.
• Leczenie jest bezinwazyjne.

Działanie terapii 3D marki Biomag – przedstawia doktor Peter Bednarčík

Efekty terapii pulsacyjnej – badania naukowe

Pozytywny wpływ terapii pola pulsującego (PEMF) w chorobie niedokrwiennej kończyn został już potwierdzony licznymi badaniami. Jednym z nich jest badanie kliniczne przeprowadzone w 2013 roku przez Y. Pana z oddziału chorób wewnętrznych 92.

szpitala w chińskim Nanping, które wykazało, że zastosowanie terapii pola pulsującego (PEMF) poprawia ukrwienie i powodują powstawanie nowych naczyń w przebiegu choroby niedokrwiennej kończyn dolnych.

Fakt ten potwierdza, że terapia pola pulsującego 3D Biomag może pomóc w łagodzeniu dolegliwości pacjentów cierpiących na chorobę niedokrwienną kończyn. Więcej na temat badania klinicznego.

Pozytywne efekty aplikacji pulsującego pola magnetycznego (PEMF) potwierdzają badania kliniczne, przeprowadzane przez autorytety w renomowanych instytucjach. Przegląd najnowszych badań znajduje się na niniejszej stronie. Skontaktuj się z nami, aby łatwiej zorientować się w opracowaniach naukowych.

Na naszym oddziale aplikacje pulsującego pola magnetycznego są wykorzystywane bardzo efektywnie. Podoba nam się to, że możemy korzystać zarówno z gotowych programów, jak i tworzyć własne. Urządzenie jest niewielkie, łatwe w obsłudze i bardzo wydajne.

Uniwersytecki Szpital Kliniczny Na Bulovce w Pradze – Oddział Rehabilitacji

Terapię pulsującym polem magnetycznym stosujemy w naszym uzdrowisku już od ponad 10 lat. Z urządzeń Biomag korzystamy zarówno w procesie rehabilitacji, jak i podczas zabiegów uzdrowiskowych.

Połączenie magnetoterapii z innymi metodami rehabilitacji przynosi bardzo dobre rezultaty, ponieważ dochodzi do sumowania się działania (działanie przeciwbólowe, przeciwobrzękowe, odprężające i efekt rozluźnienia napięcia mięśniowego).

Uzdrowisko Bělohrad

Z urządzeń jesteśmy zadowoleni. Pozytywnie oceniamy również obsługę aplikatorów i efekty leczenia. Pacjenci chwalą sobie efekty terapii. Częstotliwość użycia to około 50 aplikacji w tygodniu.

Szpital Miejski im. Masaryka w Jilemnicy

Cierpię na skurcze w nogach, przede wszystkim w stopach i łydkach. Leczenie aplikuję codziennie. Po około miesiącu skurcze minęły, odczułam ulgę.

Milan Vocílka, Nová Včelnice

Odczuwałem ból w okolicy goleni, myślę, że z powodu kłopotów z krążeniem. Aplikacje łagodzą ból, przynoszą ulgę.

Jiří Novák, Dolní Bousov

Z urządzenia Biomag korzystamy na ból odcinka szyjnego kręgosłupa, pleców oraz niedokrwienie kończyn. Jesteśmy zadowoleni, bo aplikacje przynoszą ulgę.

Rudolf Pekárek, Žandov

Dodatkowe informacje: Wyniki terapii mogą być różne i nie zawsze muszą odpowiadać opisanym doświadczeniom.

Lekarza i inni klienci stosują terapię pulsacyjną Biomag również w przypadku:

• Cukrzycy
• Bólów kręgosłupa
• Owrzodzeń żylakowych
• Wysokiego ciśnienia
• Zespołu cieśni nadgarstka
• Choroby zwyrodnieniowej stawów
• Innych dolegliwości

Zrób rezerwację i wypróbuj urządzenie do terapii pulsacyjnej 3D Biomag – aktualnie w promocyjnej cenie

Zrób rezerwację i wypróbuj urządzenie do terapii pulsacyjnej 3D Biomag – aktualnie w promocyjnej cenie.

Firma Biomag oferuje za pośrednictwem swoich partnerów możliwość wypróbowania urządzeń do terapii pulsacyjnej 3D Biomag w całej Polsce.

Naszym celem jest, by każdy mógł osobiście wypróbować urządzenia w warunkach domowych oraz doświadczyć działania terapii pulsacyjnej 3D Biomag. Koszty takiej usługi to zazwyczaj około840 zł, na 14 dni. 

Skorzystaj z okazji i wypróbuj jedno darmowezastosowanie terapii pulsacyjnej 3D marki Biomag bezpośrednio u nas lub u najbliższego partnera. W obrębie Warszawy skorzystaj z bezpłatnej wizyty domowej lub przyjdź do naszego gabinetu. Teraz całkowicie za darmo!

Krytyczne niedokrwienie kończyny – Świat Lekarza

Ta definicja podkreśla przewlekłość oraz miażdżycowe pochodzenie zmian, gdyż istnieją także inne choroby, które mogą przebiegać z powyższymi objawami, ale nie są one zaliczane do przypadków krytycznego niedokrwienia kończyn.

CLI jest więc ciężkim stanem, spowodowanym przez redukcję napływu krwi do kończyny (dolnej lub górnej). Klasycznie CLI jest stanem, który jest więc najbardziej zaawansowaną formą choroby naczyń obwodowych (ang.

peripheral artery disease, PAD), wynikającą z progresji miażdżycy i stopniowego zawężania oraz zamykania świtała naczyń tętniczych przez stan zapalny.

Objawy

Wielu chorych mimo dużych owrzodzeń nie ma dolegliwości bólowych.

U takich pacjentów należy przede wszystkim podejrzewać inne przyczyny, jak na przykład neuropatię cukrzycową albo obwodową neuropatię czuciową niecukrzycową, piodermię zgorzelinową, owrzodzenia w przebiegu chorób nowotworowych oraz inne. CLI należy również odróżnić od ostrego niedokrwienia, które występuje w przypadku gwałtownego zamknięcia tętnicy (np. z powodu ostrej zatorowości).

Dominującym objawem CLI jest ból. Ból powodowany przez CLI może budzić chorego i uniemożliwiać sen w pozycji poziomej. Chorzy, aby ponownie zasnąć, spuszczają bolesną kończynę na podłogę lub wstają i chodzą przez chwilę, aby polepszyć napływ krwi do kończyny i w ten sposób zmniejszyć dolegliwości.

CLI pojawia się zwykle na podłożu stopniowo narastającego latami lub miesiącami niedokrwienia kończyny.

Należy również pamiętać o zróżnicowaniu CLI z cukrzycową neuropatią czuciową, która bywa przyczyną owrzodzeń skórnych, a nawet ciężkiego zakażenia stopy, pomimo dobrego jej ukrwienia.

Neuropatia cukrzycowa jest podstawą rozwoju stopy cukrzycowej, która często ma jednak etiologię mieszaną i na podłożu neuropatii cukrzycowej oraz niedokrwienia spowodowanego przez rozwój miażdżycy dochodzi do owrzodzeń.

W tym przypadku owrzodzenia są spowodowane zarówno przez nadmierne obciążanie stopy (z powodu neuropatii) jak i przez niedokrwienie. Oczywiście u tych chorych również rozwija się zakażenie (gangrena) skóry, tkanek mięśni i kości, a także występuje silny ból spowodowany przez niedokrwienie – a więc również u tych chorych rozwija się CLI.

Inne typowe kliniczne objawy krytycznego niedokrwienia kończyny są typowe dla przewlekłego niedokrwienia kończyny (skóra jest jasna, sucha, ścieńczała, bez owłosienia; ścieńczenie paznokci, obwód kończyny może być mniejszy niż drugiej, zdrowej kończyny). Bardzo ważnym objawem jest ochłodzenie kończyny, w porównaniu do kończyny zdrowej (niedotkniętej CLI), jak również niewyczuwalne tętno.

Aby obiektywnie potwierdzić kliniczne rozpoznanie należy wykonać pomiar wskaźnika kostkowo-ramiennego (ang. ankle-brachial index, ABI), który umożliwia diagnozować jak najwcześniej przewlekłe niedokrwienie kończyn dolnych, ocenić stopień zaawansowania PAD, a także monitorować postęp choroby i wyniki leczenia. Prawidłowa wartość wskaźnika wynosi 0,9-1,15. Wartości