Ból brzucha / Źródło: Fotolia / zinkevych Objaw Courvoisiera powinien zaniepokoić i skłonić do wykonania zaleconych przez lekarza badań. O tym, że mamy z nim do czynienia, poinformuje nas lekarz, który wykonuje rutynowe badanie jamy brzusznej m.in. badanie palpacyjne lub badanie USG. O czym świadczy objaw Courvoisiera? Czy może być związany z chorobą nowotworową?
Okresowe badania w obrębie brzucha pozwalają na wczesne wykrycie wielu schorzeń. Powinno się je wykonywać nie tylko, gdy odczuwamy dyskomfort w jamie brzusznej lub cierpimy z powodu nawracających problemów z układem pokarmowym, ale także wówczas, gdy z pozoru nic nam nie dolega. Dowodem na to jest objaw Courvoisiera, czyli niebolesne powiększenie woreczka żółciowego.
Co to jest objaw Courvoisiera?
Zgodnie z definicją z objawem Courvoisiera mamy do czynienia wówczas, gdy wyczuwalne jest niebolesne powiększenie woreczka żółciowego, któremu towarzyszą żółtaczka i stwardnienie narządu.
Nie zawsze możliwe jest stwierdzenie powiększenia woreczka żółciowego oraz jego nienaturalnego stwardnienia podczas badania palpacyjnego.
Badanie utrudnia nadmiar tkanki tłuszczowej, dlatego w przypadku osób otyłych ze zdiagnozowaną żółtaczką, konieczne jest wykonanie badania obrazowego za pomocą aparatury do USG lub tomografu komputerowego.
O czym świadczy objaw Courvoisiera?
Objaw Courvoisiera jest wskazaniem do przeprowadzenia specjalistycznych badań diagnostycznych, bo może świadczyć o poważnej chorobie.
Kiedy się pojawia, najczęściej proces chorobowy jest już w zaawansowanym stadium, więc każdy tydzień zwłoki może powodować poważne zagrożenie dla zdrowia i życia.
Współwystępowanie żółtaczki oraz powiększenia woreczka żółciowego bez dolegliwości bólowych to częsty objaw nowotworów trzustki i nowotworów dróg żółciowych. Te schorzenia nowotworowe rozwijają się bezobjawowo, dlatego przez dłuższy czas możemy nie mieć pojęcia o tym, że w naszym organizmie rośnie guz.
W przeważającej większości przypadków objaw Courvoisiera wskazuje na nowotwór, jednak może także wystąpić w przypadku innych schorzeń. Jednym z nich jest kamica żółciowa, jednak w tym przypadku nie mamy do czynienia z typową triadą objawów.
Choć woreczek żółciowy bywa znacznie powiększony i twardy, to nie towarzyszy mu żółtaczka. W tym przypadku charakterystycznym objawem, który różnicuje objawy stanu zapalnego lub niedrożności spowodowanej kamicą od objawów nowotworów jest ból towarzyszący powiększeniu woreczka. Jest on zwykle bardzo silny i uporczywie nawraca wraz z kolejnymi atakami choroby.
Kiedy zgłosić się na badania?
Objaw Courvoisiera rzadko jesteśmy w stanie zdiagnozować samodzielnie. Choroby, którym on towarzyszy mają często utajony przebieg, co dodatkowo utrudnia diagnostykę i zmniejsza szansę na pełne wyleczenie. Zaniepokoić powinny nas przede wszystkim poniższe dolegliwości:
- nienaturalne zażółcenie skóry, białkówki oczu i błon śluzowych,
- uczucie dyskomfortu w prawym podżebrzu,
- nawracający ból pleców z prawej strony,
- ból jamy brzusznej,
- ucisk w jamie brzusznej, który pojawia się np. podczas zmiany pozycji,
- wrażenie obecności ciała obcego w jamie brzusznej,
- brak apetytu,
- utrata masy ciała,
- nocne poty,
- ogólne osłabienie i złe samopoczucie,
- nawracające biegunki, zaparcia, wzdęcia i wymioty.
Badania w obrębie jamy brzusznej zaleca się wykonać raz w roku podczas rutynowych badań profilaktycznych.
Profilaktyka antynowotworowa uwzględnia także systematyczne badania krwi i moczu, które pozwalają wykryć nieprawidłowości związane z podwyższonym poziomem markerów stanu zapalnego.
Wzrost wartości OB znacznie powyżej dopuszczonych norm jest jedną z pierwszych oznak rozwijającego się nowotworu.
Kto powinien szczególnie pamiętać o badaniach jamy brzusznej?
Istnieje kilka czynników zwiększających ryzyko rozwoju nowotworu trzustki oraz dróg żółciowych. Częste badania powinny wykonywać przede wszystkim osoby genetycznie obciążone ryzykiem rozwoju nowotworu, a także:
- • nałogowi palacze,
- • osoby nadużywające alkoholu,
- • osoby stosujące bogatą w tłuszcze nasycone dietę,
- • osoby, u których zdiagnozowano choroby trzustki i dróg żółciowych.
Czytaj także:Naukowcy odkryli przyczyny nieswoistego zapalenia jelit
Informacje zawarte w serwisie mają wyłącznie charakter informacyjny i nie stanowią porady lekarskiej, a stosowanie ich w praktyce powinno za każdym razem być konsultowane na indywidualnej wizycie lekarskiej z lekarzem specjalistą.
-
-
- Zbuduj odporność, aby czuć się bezpiecznie
-
-
-
Rak trzustki – pierwsze objawy
Rak trzustki zajmuje piąte miejsce wśród najczęstszych przyczyn zgonów z powodu nowotworów złośliwych w Stanach Zjednoczonych. W Polsce notuje się blisko 3000 nowych zachorowań rocznie.
Pierwsze objawy raka trzustki są niespecyficzne, co utrudnia wczesne postawienie diagnozy. Zapadalność na raka trzustki rośnie z wiekiem.
Wysoka śmiertelność pacjentów z rakiem trzustki wynika z faktu, że choroba wykrywana jest z reguły w bardzo zaawansowanym stadium, kiedy obecne są już przerzuty, a guz trzustki jest nieoperacyjny.
Objawy raka trzustki u pacjentów zależą od wielkości i umiejscowienia guza. Na symptomy raka trzustki wpływa również stopień zaawansowania choroby w chwili jej rozpoznania. Do najczęstszych objawów jakie zgłaszają pacjenci z nowotworem trzustki należą: ból brzucha, nudności, brak apetytu, utrata masy ciała i chudnięcie. Częstym pierwszym objawem raka trzustki jest żółtaczka.
Do czynników zwiększających ryzyko zachorowania na raka trzustki zaliczamy: palenie papierosów, cukrzycę, wcześniejsze naświetlania na obszar trzustki z powodu innego nowotworu (np. ziarnicy złośliwej lub raka jądra), przewlekłe nawracające zapalenie trzustki oraz podwyższone BMI (otyłość).
Pewne znaczenie w rozwoju groźnego nowotworu jakim jest rak trzustki odgrywają również mutacje i czynniki genetyczne. Zdaniem ekspertów – około 5-10% pacjentów z rakiem trzustki ma krewnego pierwszego stopnia z rakiem trzustki.
Z uwagi na układ i pochodzenie komórek można dokonać podziału nowotworów trzustki na:
- rak przewodowy trzustki
- rak zrazikowy trzustki
- rak endokrynny trzustki
ZOBACZ: JAKIE OBJAWY DAJE NOWOTWÓR
Pierwsze objawy raka trzustki
Początkowo rak trzustki rozwija się podstępnie, a objawy raka trzustki mają charakter niespecyficzny i zależą od lokalizacji guza. Większość chorych ma niecharakterystyczne symptomy choroby nowotworowej trzustki już na kilka miesięcy przed jej wykryciem.
Blisko 80% chorych na raka trzustki w momencie rozpoznania choroby skarży się na objawy takie jak: pobolewanie brzucha, jadłowstręt, uczucie pełności poposiłkowej, nudności i osłabienie. Czasem pierwszym symptomem rozwoju raka trzustki w organizmie jest chudnięcie i utrata masy ciała z nieznanej przyczyny
Wczesne objawy raka trzustki to:
- brak łaknienia
- osłabienie
- utratę masy ciała
- dyskomfort i ból w jamie brzusznej
- świeżo wykryta cukrzyca lub zakrzepowe zapalenie żył,
- żółtaczka,
- odbarwione stolce i ciemny mocz
- świąd skóry
- mdłości i wymioty
- szybkie uczucie sytości
- bóle promieniujące do pleców lub łopatki
U około 65% pacjentów z rakiem trzustki powodem zgłoszenia się do lekarza są problemy wynikające z obecnością przerzutów odległych lub postępującym wyniszczeniem nowotworowym.
Rak trzustki – symptomy choroby
1. BÓL GRZBIETU – najczęstszym objawem jest ból grzbietu, który jest spowodowany naciekaniem przez nowotwór splotu trzewnego i przestrzeni zaotrzewnej lub zapaleniem trzustki.
Ból jako objaw raka trzustki opisywany jest jako intensywny, przeszywający i promieniujący do środkowej części grzbietu. Ból może być też zlokalizowany w nadbrzuszu lub prawym podżebrzu.
Możliwy jest ból pleców.
2. ŻÓŁTACZKA – w większości przypadków raka trzustki może występować żółtaczka jako symptom rozwijającej się w organizmie choroby. Żółtaczka pojawia się wówczas, gdy zmiany chorobowe obejmują odcinek trzustkowy przewodu żółciowego wspólnego.
3. DOLEGLIOWOŚCI ŻÓŁĄDKOWO-JELITOWE – objawy raka trzustki mogą wiązać się z naciekaniem przez guz dwunastnicy lub okolicy odźwiernika. W takim przypadku symptomami raka trzustki będą wymioty i nudności.
Możliwe są zmiany w częstotliwości oddawana stolca oraz stolce tłuszczowe. Objawy te rzadko występują na wczesnym etapie choroby nowotworowej trzustki.
Przy zaawansowanym guzie trzustki może pojawićsię krwawienie z górnego odcinka przewodu pokarmowego jako konsekwencja naciekania dwunastnicy lub zakrzepicy żtł układu wrotnego i żylaków przełyku.
4. NIETOLERANCJA GLUKOZY – świeżo wykryte zaburzenia tolerancji glukozy z towarzyszącymi objawami żołądkowo-jelitowymi powinny być sygnałem alarmowym i potencjalnym objawem skłaniającym lekarza do rozważenia rozpoznania raka trzustki.
5.
WYCZUWALNY W BADANIU PALPACYJNYM PĘCHERZYK ŻÓŁCIOWY – przy braku zapalenia pęcherzyka lub dróg żółciowych, wyczuwalny palpacyjnie pęcherzyk żółciowy sugeruje niedrożność przewodu żółciowego wspólnego wywołaną procesem nowotworowym, o ile nie zostanie wykryta inna przyczyna tego stanu. Jest to tak zwany objaw Courvoisiera i występuje u 25% wszystkich chorych z rakiem trzustki.
Inne, rzadziej występujące objawy raka trzustki to: zespół Trousseau (wędrujące zapalenie żył powierzchniowych), wodobrzusze, węzeł Virchowa (węzeł chłonny nadobojczykowy po stronie lewej) lub guz okolicy pępka (tzw. guzki siostry Mary Joseph).
ZOBACZ: LECZENIE RAKA TRZUSTKI
Rak trzonu trzustki
Guzy trzonu i ogona trzustki są zwykle później rozpoznawane i leczone inaczej niż guzy głowy trzustki dające charakterystyczną nowotworową żółtaczkę. Z tego powodu są one zazwyczaj bardziej zaawansowane i często nieresekcyjne.
U ponad połowy pacjentów głównymi objawami raka trzonu trzustki są: ubytek masy ciała, opasujące bóle brzucha i pleców oraz wyczuwalna masa w nadbrzuszu. Żółtaczka występuje rzadko.
W późniejszy etapie choroby jako objaw raka trzustki pojawiają się wymioty.
U części chorych stwierdza się wędrujące zapalenie żył powierzchniowych kończyn dolnych, nietolerancję glukozy lub ujawniająca się cukrzycę.
Guz endokrynny trzustki – objawy
Guzy endokrynne trzustki występują występują rzadko, stanowią zaledwie 5% wszystkich guzów trzustki.
Najczęstszym z nich jest wydzielający insulinę INSULINOMA – najczęściej mały guz części wewnątrzwydzielniczej trzustki. Choroba występuje częściej u kobiet, objawia się zwykle między 40 a 50 rokiem życia.
Objawy raka trzustki tego typu związane są z niedocukrzeniem krwi, które najczęściej występuje na czczo i po wysiłku fizycznym.
Rozróżnia się objawy wegetatywne, takie jak: tachykardia, kołatanie serca, bóle okolicy przedsercowej, poty oraz objawy neurologiczne (leniwa reakcja źrenic, zaburzenia widzenia, napady padaczki, depresja, splątanie).
Rozpoznanie insulinoma jest często opóźnione, ponieważ chorzy z powodu neuropsychiatrycznych objawów tego guza trzustki przebywają na oddziałach neurologicznych.
Rak trzustki – badania i diagnostyka
Rozpoznanie raka trzustki należy wziąć pod uwagę u osób, u których obecne są wspomniane wcześniej objawy raka trzustki, szczególnie, kiedy współwystępuje kilka z nich. Dokładny wywiad lekarski powinien obejmować obecność wymienionych objawów raka trzustki, palenie papierosów oraz historię zachorowań na nowotwory w rodzinie.
W badaniu przedmiotowym należy zwrócić uwagę na takie potencjalne objawy raka trzustki jak: spadek masy ciała, powiększenie węzłów chłonnych, żółtaczkę, wodobrzusze, obrzęki obwodowe oraz objawy zaburzenia krzepnięcia. Z badań laboratoryjnych należy wykonać morfologię krwi obwodowej i wykładniki funkcji wątroby.
Objawy raka trzustki mogą cechować się podwyższonym stężeniem bilirubiny i aktywnością fosfatazy zasadowej.
Najbardziej przydatnym markerem nowotworowym u chorych na raka trzustki jest CA19-9, który jest podwyższony u większości chorych. Oznaczenie stężenia markera nowotworowego CA19-9 przed operacją raka trzustki oraz w trakcie chemioterapii ułatwia monitorowanie skuteczności leczenia i pomaga rozpoznać nawrót choroby.
Kluczową rolę odgrywa diagnostyka radiologiczna. Rozpoznanie raka trzustki i raka brodawki Vatera ustala się za pomocą badań obrazowych i endoskopowych. Najczęściej pierwszym badaniem jest ultrasonografia jamy brzusznej. U chorych z żółtaczką wykazuje ono poszerzenie zewnątrzwątrobowych dróg żółciowych i obecność guza głowy trzustki.
Miano metody referencyjnej zdobyła wielofazowa tomografia komputerowa jamy brzusznej wykonana metodą spiralną. Obecnie powszechniej używa się tomografii komputerowej do oceny rozległości zmiany wykrytej w trzustce, określenia zaawansowania choroby oraz poszukiwania przerzutów raka trzustki. Innym pomocnym badanie może być rezonans magnetyczny.
Niezbędny do postawienia ostatecznej diagnozy jest wynik przeprowadzonego badanie histopatologiczne. Biopsja trzustki bądź zmienionych węzłów może być wykonana podczas ultrasonograficznego badania endoskopowego. Potwierdzenie histologiczne jest szczególnie ważne u pacjentów nieresekcyjnych, u których planowane jest leczenie za pomocą chemioterapii.
BADANIA PRZESIEWOWE W KIERUNKU RAKA TRZUSTKI
CZY RAK TRZUSTKI JEST DZIEDZICZNY?
Rak trzustki to podstępny zabójca! Pamiętaj o badaniach
Rak trzustki to podstępna choroba. Rozwija się prawie bezobjawowo, a gdy pojawiają się pierwsze widoczne objawy, ma już charakter zaawansowany (są przerzuty, a guz jest nieoperacyjny). W Stanach Zjednoczonych ten typ nowotworu plasuje się na 5. miejscu najczęstszych przyczyn zgonu z powodu nowotworów złośliwych. W Polsce rocznie notuje się około 3000 nowych zachorowań.
Spis treści:
Rak trzustki częściej dotyka mężczyzn (występuje u nich 2 razy częściej niż u kobiet), a ryzyko pojawienia się raka trzustki rośnie wraz w wiekiem.
Aż 90% nowotworów trzustki to gruczolakoraki wywodzące się z przewodów trzustkowych. Naciekają na okoliczne narządy i powodują przerzuty do okolicznych węzłów chłonnych.
Dlaczego tak trudno wykryć raka trzustki?
Raka trzustki bardzo trudno wykryć z dwóch powodów. Po pierwsze, daje niespecyficzne objawy choroby. Po drugie, trzustka jest doskonale ukrytym narządem. Z jednej strony zasłonięta jest kręgosłupem, z drugiej wątrobą i jelitami. Z tego powodu raka trzustki wykrywa się przez przypadek, podczas diagnozowania innych chorób.
Zwykle od czasu mutacji pierwszych komórek trzustki do czasu wykrycia choroby mija około 12-17 lat; zwykle jest to okres bezobjawowy.
Ważne! Trzustki nie otacza żadna torebka, więc komórki rakowe błyskawicznie przedostają się do krwiobiegu i naczyń chłonnych.
Jakie są objawy trzustki?
Objawy raka trzustki zależą od wielkości i umiejscowienia guza. Najczęstsze dolegliwości wymieniane przez chorych to:
- ból brzucha (ma on charakter stały, świdrujący, często promieniuje z górnej części brzucha w kierunku pleców; czasem łagodzi go zgięcie tułowia do przodu);
- nudności,
- brak apetytu,
- utrata masy ciała (nagłe chudnięcie wyniszczające organizm; to nagłe chudnięcie jest wynikiem m.in. braku łaknienia oraz biegunki tłuszczowej),
- żółtaczka (dotyczy to nowotworów, które wywodzą się z głowy trzustki; zajęcie przewodu żółciowego powoduje właśnie żółtaczkę zaporową z silnym świądem).
Znacznie rzadziej u pacjentów pojawia się:
Przy zaawansowanym etapie raka trzustki może pojawić się krwawienie z górnego odcinka przewodu pokarmowego jako konsekwencja naciekania dwunastnicy lub zakrzepicy żył układu wrotnego i żylaków przełyku.
– Objawy zależą od tego, czy guz jest umiejscowiony w głowie, w trzonie czy w ogonie trzustki. Jeżeli w głowie, to będzie dawał żółtaczkę, jeśli w ogonie, to objawem może być cukrzyca – wyjaśnia prof. Edward Stanowski, chirurg onkolog.
Niektóre z wymienionych objawów mogą również świadczyć o zapaleniu trzustki, dlatego pierwszym krokiem diagnostycznym jest zróżnicowanie tych chorób.
Jak się diagnozuje raka trzustki?
Aby zdiagnozować raka trzustki trzeba wykonać:
- Badanie przedmiotowe – palpacyjne. Podczas badania wyczuwalny jest pęcherzyk żółciowy, co jest następstwem zamknięcia dalszego odcinka dróg żółciowych przez guz (jest to tzw. objaw Courvoisiera).
- Badanie biochemiczne, które ujawnia zwykle żółtaczkę zaporową, a także zmiany w obrazie morfologii krwi obwodowej oraz zaburzenia w składzie jonów sodu, potasu i wapnia.
- Badanie USG, które nie zawsze jest skuteczne (właśnie ze względu na położenie trzustki).
- Tomografię komputerową (TK),
- Biopsja trzustki (cienko- lub gruboigłową pod kontrolą USG lub TK).
- MRCP (rezonans magnetyczny dróg żółciowych) oraz ERCP (Endoskopowa cholangiopankreatografia wsteczna) – są to czułe metody diagnostyki, stosowanymi w przypadku wątpliwego rozpoznania. Jednak w przypadku tych metod zróżnicowanie raka trzustki od zapalenia trzustki może być trudne.
- Oznaczenie markerów nowotworowych: antygen towarzyszący nowotworom przewodu pokarmowego CA 19-9 (GIGA), CEA – antygen karcinoembrionalny oraz AFP – alfafetoproteina.
Rak trzustki – czynnika ryzyka
Do czynników ryzyka raka trzustki zaliczamy:
- palenie papierosów (kluczową rolę odgrywają tu nitrozaminy zawarte w dymie tytoniowym; co istotne ryzyko wystąpienia tej choroby wzrasta wraz z liczbą wypalanych papierosów, a maleje po rzuceniu palenia),
- cukrzycę,
- wcześniejsze naświetlania na obszar trzustki z powodu innego nowotworu (np. ziarnicy złośliwej lub raka jądra),
- przewlekłe nawracające zapalenie trzustki,
- otyłość,
- mutacje i czynniki genetyczne (u około 10% pacjentów z rakiem trzustki występował tego rodzaju nowotwór w najbliższej rodzinie),
- wiek (80% przypadków tej choroby dotyczy osób po 60. roku życia),
- źle leczona choroba wrzodowa, której efektem jest niedokwaśność soku żołądkowego,
- niewłaściwa dieta (nadmierne spożywanie mięsa, węglowodanów, tłuszczów pochodzenia zwierzęcego); właściwa dieta powinna być bogata w błonnik, witaminę C oraz antyoksydanty, wielonienasycone kwasy tłuszczowe obecne w rybach i naturalnych olejach roślinnych;
- zanieczyszczone środowisko – istnieje ścisły związek zachorowań na raka trzustki po kontakcie z pestycydami, chlorkami metylenu, benzydyną, DDT.
Jak się leczy raka trzustki?
Wycięcie guza jest jedyną skuteczną metodą leczenia, dlatego tak ważna jest wczesna diagnostyka. Niestety z powodu zaawansowanie choroby w chwili rozpoznania do radykalnej resekcji kwalifikuje się tylko 15% przypadków. Ogromną nadzieję daje również chemioterapia 5-fluorouracylem.
W większości chorych z zaawansowanym rakiem trzustki leczenie opiera się na łagodzeniu bólu i żółtaczki zaporowej.
Jakie są rokowania w przypadku raka trzustki?
Zwykle osobom, u których wykryto raka trzustki w zaawansowanym stadium, pozostaje kilka miesięcy życia – dotyczy to pacjentów u których wykryto gruczolakoraka (na tę odmianę chorowali Luciano Pavarotti i Patrick Swayze).
Szansę na dłuższe życie mają osoby, u których zdiagnozowano guzy neuroendokrynne (Steve Jobs, założyciel firmy Apple, przeżył z rakiem neuroendokrynnym trzustki osiem lat).
Zdarzają się jednak wyjątki, a właściwie jeden przypadek – w USA żyje 64-letnia kobieta (Kay Kays), która żyje z rakiem trzustki… ponad 20 lat.
Rak trzustki to bardzo trudna do leczenia choroba. Powodzenie terapii zależy od wczesnej diagnozy. Bądź szybszy i zrób badanie! Może dzięki temu uratujesz życie!
TO CIĘ MOŻE ZAINTERESOWAĆ:
Kolano prezesa, czyli co ze zdrowiem Jarosława Kaczyńskiego?Genialna kombinacja leków rewolucyjnym sposobem leczenia raka trzustkiRewolucja w onkologii: Polacy opracowali test wykrywający 70 genów raka!Co trzeci Polak zachoruje na raka. Testy genetyczne mogą temu zapobiec
Źródło: Choroby wewnętrzne – tom 2, Davidson/ zwrotnikraka.pl
—————————–
zdrowie.radiozet.pl/ mk
Rak trzustki – podstępny zabójca. Jak go wykryć?
Dołącz do serwisu Zdrowie na Facebooku!
Chcesz być na bieżąco ze Zdrowiem? Dodaj wtyczkę Gazeta.pl do Chrome
Rak trzustki należy do pierwszej dziesiątki nowotworów najczęściej diagnozowanych u Polaków. Jak wskazuje Krajowy Rejestr Nowotworów, rocznie wykrywanych jest około 3000 zachorowań w naszym kraju. Niestety równocześnie znajduje się on także w pierwszej dziesiątce nowotworów o największych współczynnikach śmiertelności.
Wszystko przez to, że z jednej strony zwykle wykrywa się go dopiero w zaawansowanym stadium, gdy na leczenie jest już za późno. Aż 80 proc. przypadków jest wykrywanych w momencie, gdy występują przerzuty. Z drugiej strony, nawet w przypadku podjęcia leczenia – w tym usunięcia trzustki, istnieje duże prawdopodobieństwo nawrotu choroby.
Zbyt późne rozpoznanie choroby wynika, przede wszystkim z faktu, że rak trzustki we wczesnym okresie przebiega bezobjawowo. Następnie pojawiają się symptomy, które bardzo często uznawane są za oznaki innych chorób układu pokarmowego, takie jak: wzdęcia, odczuwanie dyskomfortu w jamie brzusznej, nudności, brak apetytu i biegunki.
Właściwą chorobę najczęściej wykrywa się dopiero wtedy, gdy objawy stają się poważniejsze, tj. pojawia się tzw. żółtaczka mechaniczna, bóle w górnej części brzucha promieniujące do pleców, zmniejszenie masy ciała, świąd skóry, a także występuje tzw.
objaw Courvoisiera – wyczuwalny przez powłoki brzuszne, powiększony, ale niebolesny pęcherzyk żółciowy.
Oprócz tego, u niektórych osób o procesie chorobowym świadczy nagłe wystąpienie innych schorzeń, w tym: cukrzycy, nietolerancji glukozy, ostrego zapalenia trzustki, zakrzepicy żył głębokich lub objawu Trousseau – wędrującego zakrzepowego zapalenia żył.
Ryzyko zachorowania na raka trzustki zwiększa się wraz z wiekiem. Większość zachorowań występuje mniej więcej po 50 roku życia. Około 80% pacjentów w chwili rozpoznania choroby jest w wieku 60-80 lat.
Zachorowaniu na nowotwór trzustki sprzyja szczególne niezdrowy tryb życia. Za jeden z głównych czynników, które podwyższają prawdopodobieństwo wystąpienia raka trzustki uważane jest palenie. Wypalanie trzydziestu papierosów w ciągu dnia zwiększa je dwukrotnie (a według niektórych szacunków nawet pięciokrotnie). Wynika to z rakotwórczego działania nitrozamin, zawartych w dymie tytoniowym.
Ryzyko nowotworu wzrasta też przez niezdrową dietę i otyłość. Miłośnicy tłustych potraw, słodyczy i sporej ilości mięsa w diecie, powinni przemyśleć swoje nawyki żywieniowe. Do codziennego menu warto w zamian włączyć sporo świeżych warzyw i owoców, których jedzenie obniży ryzyko zachorowania na wiele różnych chorób, w tym i raka trzustki.
Badania pod kątem nowotworu trzustki są szczególnie zalecane osobom cierpiącym na przewlekłe zapalenie trzustki, a zwłaszcza jego dziedziczną postać.
W pierwszym przypadku ryzyko zachorowania na ten typ nowotworu wzrasta mniej więcej 15-20-krotnie, w drugim już około 50-krotnie. Wykonanie badań poleca się również chorym na cukrzycę.
Schorzenie to zwiększa bowiem ryzyko nowotworu nawet dwukrotnie.
Eksperci szacują ponadto, że w około 10 proc. przypadków rak trzustki ma podłoże genetyczne. Ryzyko zachorowania zwiększają m.in. mutacje genów BRCA1 oraz BRCA2 – odpowiedzialne również za zachorowania na raka piersi i jajników. Czynnikiem ryzyka jest także występowanie u krewnych pacjenta przewlekłego zapalenia trzustki, nowotworu układu pokarmowego, macicy, płuc czy czerniaka.
- Czytaj również:
- Dieta antynowotworowa nie jest dietą cud
- Otyłość przyczyną nowotworów? Już wkrótce może być groźniejsza niż palenie
- Jak dożyć setki? Poznaj receptę na długowieczność
Podstawowym badaniem, jakie należy wykonać w przypadku podejrzenia raka trzustki jest USG jamy brzusznej.
Jego zalety to niezbyt wygórowana cena i powszechna dostępność, a także dobra czułość w wykrywaniu zmian nowotworowych o średnicy powyżej 2 cm.
Niestety, wykazuje ono mniejszą czułość w wykrywaniu guzów o średnicy poniżej 2 cm, a zatem prawidłowy wynik USG nie wyklucza raka. Pomaga jednak w określeniu jego stopnia zaawansowania.
Znacznie czulszą metodą badania jest tomografia komputerowa jamy brzusznej. To również jedno z podstawowych badań, wykonywanych w sytuacji podejrzenia nowotworu trzustki. Niestety, także na obrazie z tomografu nie zawsze łatwo dostrzec małe guzy, a niekiedy nawet – odróżnić je od zmian zapalnych.
Najlepszą, choć inwazyjną, metodą wykrywania zmian nowotworowych mniejszych niż 2 cm jest endosonografia, czyli ultrasonografia endoskopowa. Wykonuje się ją, wprowadzając do przewodu pokarmowego pacjenta sondę, wyposażoną w głowicę ultrasonograficzną, co umożliwia znacznie dokładniejszą ocenę narządu lub uzupełnienie wcześniejszych badań.
Na wczesnym etapie choroby nie przydadzą się raczej badania laboratoryjne, ponieważ zwykle ich wyniki są prawidłowe lub niecharakterystyczne, nie dając większych powodów do obaw.
Dopiero w późniejszym okresie, gdy choroba jest już bardziej zaawansowana, może się pojawić hiperbilirubinemia (czyli podwyższony poziom bilirubiny we krwi), hipoalbuminemia (zmniejszenie stężenia albumin w osoczu) oraz zwiększona aktywność fosfatazy zasadowej (ALP) i gamma-glutamylotransferazy (GGTP).
Zdrowie A-Z
Rak trzustki (łac. carcinoma pancreatis, ang. pancreatic cancer) – złośliwy nowotwór części zewnątrzwydzielniczej trzustki.
Epidemiologia
Obserwuje się tendencję wzrostową częstości i umieralności z powodu raka trzustki. Roczna zachorowalność wynosi 10:100 000. Rak trzustki częstszy jest u mężczyzn niż u kobiet i u rasy czarnej niż u rasy białej. Zajmuje 3. miejsce wśród nowotworów przewodu pokarmowego i stanowi około 3% wszystkich nowotworów złośliwych. Szczyt zachorowań przypada na 60–80 rok życia. U 80% chorych z rakiem trzustki występuje cukrzyca.
Czynniki ryzyka
Czynnikami ryzyka zachorowania na raka trzustki są:* Palenie papierosów* Przewlekłe zapalenie trzustki (powiązane z rakiem, ale nie wiadomo, czy jest czynnikiem sprawczym)* Cukrzyca* Infekcja Helicobacter pylori* Wysoki udział mięsa w diecie* Otyłość* Płeć męska* Rak trzustki u krewnych pierwszego stopnia w wywiadzie. Geny odpowiedzialne za zwiększenie ryzyka nie zostały zidentyfikowane. Rak trzustki został powiązany z następującymi zespołami; dziedziczonym autosomalnie recesywnie zespołem ataksja-teleangiektazja i autosomalnie dominująco dziedziczonymi mutacjami genu BRCA2, zespołem Peutza-Jeghersa z powodu mutacji w antyonkogenie STK11, dziedzicznym niepolipowatym rakiem okrężnicy (zespół Lyncha), rodzinną polipowatością gruczolakowatą, zespołem czerniak-rak trzustki (FAMMM-PC) z powodu mutacji w antyonkogenie CDKN2A.* zapalenie dziąseł lub zapalenie przyzębia.
= Alkohol =
Nie wykazano, aby spożywanie alkoholu zwiększało ryzyko raka trzustki.
Lokalizacja
* głowa trzustki (60-70%)* trzon trzustki (15-20%)* ogon trzustki (5%)* cały gruczoł (20%).
Objawy i przebieg
Objawy w raku trzustki są późne, niecharakterystyczne, jak w przewlekłym zapaleniu trzustki:* Bardzo silny, tępy ból w nadbrzuszu i plecach (ból jest zwykle pierwszym objawem, jednak gdy się pojawia, nowotwór jest już poza możliwością leczenia)* Żółtaczka zaporowa (gdy rak nacieka głowę trzustki – wczesny objaw [25%])* Powiększenie wątroby* Półpasiec rzekomy* Złe samopoczucie, depresja. Mechanizm odpowiadający za rozwój depresji nie jest znany.* Utrata masy ciała, kacheksja* Patologiczna nietolerancja glukozy lub cukrzyca* Utrata łaknienia, nudności, wymioty* objaw Trousseau, wędrujące zakrzepowe zapalenie żył (thrombophlebitis migrans)* Objaw Courvoisiera (w przypadku zamknięcia przez guz przewodu żółciowego wspólnego)* Próg Blumera* Biegunka* Guz wyczuwalny przez powłoki brzuszne* wodobrzusze.
- Leczenie
- = Leczenie operacyjne =
- = Leczenie paliatywne =
- Rozpoznanie
- Rokowanie
* dystalna pankreatektomia* operacja Whipple'a (częściowa pankreatoduodenektomia)* całkowita resekcja trzustki. Wyniki częściowej i całkowitej resekcji są podobne, dlatego resekcja Whipple'a jest metodą z wyboru. * endoskopowy drenaż przewodu żółciowego wspólnego* zespolenie żółciowo-pokarmowe* blokada zwoju trzewnego* radioterapia* chemioterapia (gemcytabina)* przy licznych przerzutach do wątroby – przeszczep tego narządu (szacuje się, iż przedłuża oczekiwany czas przeżycia pacjenta o co najmniej 5 lat) * USG* zdjęcia rentgenowskie i/lub tomografia komputerowa żołądka i dwunastnicy* BAC pod kontrolą USG* MRI* ERCP (endoskopowa cholangiopankreatografia wsteczna)* badanie cytologiczne wydzieliny trzustki* pankreatoskopia + biopsja celowana* ultrasonografia laparoskopowa* ultrasonografia endoskopowa (EUS)* oznaczanie markerów nowotworowych CA 19-9 i CA 50 (wznowy)* najwięcej trafnych rozpoznań (85-90%): USG+TK+ERCP * gorsze w raku naciekającym trzon i ogon trzustki – nie wywołują cholestazy i dłużej pozostają nieme* 10-20% chorych kwalifikuje się do leczenia operacyjnego* duża śmiertelność okołooperacyjna (10-30%)* w chwili rozpoznania 70-90% chorych ma przerzuty do węzłów chłonnych* średnie 5-letnie przeżycie wynosi 2%, 0% po operacji paliatywnej, 5% po resekcji i 30% po resekcji w okresie IACałkowite remisje są rzadkie.
Klasyfikacja TNM według AJCC, 2002
T- guz pierwotny {| class=’wikitable’ style=’text-align:left’ |-! T! Opis|-| T0| Nie stwierdza się guza pierwotnego|-| TX| Nie można ocenić obecności guza pierwotnego w trzustce|-| TIS| Carcinoma in situ|-| T1| Guz ograniczony do trzustki, nie większy niż 2 cm w największym wymiarze|-| T2| Guz ograniczony do trzustki, największy wymiar guza przekracza 2 cm|-| T3| Guz nacieka poza trzustkę (dwunastnicę, przewód żółciowy, żyłę wrotną lub żyły krezkowe górne) ale nie nacieka pnia trzewnego ani górnych tętnic krezkowych|-| T4| Guz nacieka pień trzewny lub tętnice krezkowe górne|-|} N- zajęcie regionalnych węzłów chłonnych{| class=’wikitable’ style=’text-align:left’ |-! N! Opis|-| Nx| Zajęcie regionalnych węzłów chłonnych nie może być oszacowane|-| N0| Brak zajęcia regionalnych węzłów chłonnych |-| N1| Regionalne węzły chłonne zajęte|-|} M- przerzuty odległe {| class=’wikitable’ style=’text-align:left’ |-! M! Opis|-| MX| Nie można określić obecności przerzutów odległych|-| M0| Brak przerzutów odległych|-| M1| Przerzuty odległe obecne|-|}
Bibliografia
* * *
Linki zewnętrzne
* [http://www.emedicine.com/med/topic1712.htm Artykuł z eMedicine] Kategoria:Choroby nowotworoweKategoria:Choroby układu pokarmowego
Objaw Courvoisiera – co oznacza? Czy wskazuje na nowotwór?
Spis treści
Co to jest objaw Courvoisiera?
Objaw Courvoisiera jest jednym z podstawowych symptomów kilku nowotworów dróg żółciowych i przewodu pokarmowego.
W literaturze medycznej mianem tym określa się znaczne powiększenie pęcherzyka żółciowego, a więc około 10-centymetrowego woreczka, połączonego z wątrobą i dwunastnicą, służącego do magazynowania i zagęszczaniu żółci, zanim zostanie ona wykorzystana w procesie trawienia pokarmów.
Co niezwykle przy tym charakterystyczne – zmiana ta jest na tyle wyraźna, iż staje się wyczuwalna przez powłoki brzuszne w badaniu palpacyjnym, pozostając jednak przy tym całkowicie bezbolesną.
Tak zdefiniowany objaw nazwany został na cześć szwajcarskiego chirurga Ludwiga Georga Courvoisiera, który na przełomie lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych XIX wieku szczegółowo opisał ów symptom.
Co ciekawe, lekarz ten jest również autorem obowiązującej do dziś reguły, zwanej niekiedy prawem Courvoisiera, w myśl której stwierdzenie powiększonego pęcherzyka pozwala różnicować choroby nowotworowe z innymi schorzeniami, w tym głównie kamicą pęcherzyka żółciowego.
Co oznacza zespół Courvoisiera?
Objaw, tudzież zespół Courvoisiera, stanowi przyczynek do postawienia wstępnej diagnozy w kierunku schorzeń nowotworowych, takich jak przede wszystkim:
Sformułowane na podstawie badania palpacyjnego podejrzenia należy dodatkowo potwierdzić ordynując szereg badań laboratoryjnych oraz obrazowych, nie mniej objaw Courvoisiera uznawany jest za ważny, specyficzny i istotny wskaźnik.
Co ważne, w przypadku każdej z wyżej wymienionych chorób nowotworowych pacjenci zmagają się z tzw. żółtaczką mechaniczną, będącą efektem niedrożności dróg żółciowych. Taka sama żółtaczka współwystępuje w przypadku kamicy.
Courvoisier dał jednak precyzyjną wskazówkę, jak odróżnić kamicę od nowotworu opierając się jedynie na badaniu przez powłoki brzuszne.
Reklama
Prawo Courvoisiera
Szwajcarski chirurg na podstawie obserwacji swoich pacjentów doszedł do wniosku, że powiększenie pęcherzyka żółciowego jest rzadko spotykane w przypadku kamicy. Courvoisier odwołał się do istoty tego typu patologicznych procesów. Stwierdził, iż pojawiające się w drogach żółciowych kamienie powodują liczne infekcje, których następstwem jest włóknienie pęcherzyka.
A jeśli tak, to siłą rzeczy nie ulega on powiększeniu, lecz odwrotnie – zaczyna się kurczyć.
Współcześnie pogląd na tę kwestię jest nieco bardziej złożony, wiadomo między innymi, że do powiększenia woreczka może dojść w bardzo zaawansowanym stadium kamicy.
Nie mniej do postawienia wstępnej diagnozy przyjmuje się, że rozpoznanie powinno zmierzać w stronę raka, gdy współwystępują żółtaczka i wyczuwalny guzek po prawej stronie brzucha, tuż pod żebrami.
Jeśli natomiast u pacjenta z żółtaczką mechaniczną woreczek nie jest wyraźnie powiększony, z dużym prawdopodobieństwem wskazuje to na kamicę lub inne choroby.
Rak głowy trzustki
Rak głowy trzustki stanowi około 60-70 procent wszystkich nowotworów tego organu (dane: Z. Zylicz, Opieka paliatywna…), uznawanych za wyjątkowo złośliwe i śmiercionośne.
Stanowią one 3 procent wszystkich chorób onkologicznych, ale odpowiadają za śmierć około 10 procent pacjentów chorujących na różne postaci raka. Choroba ta zabija wyjątkowo szybko.
Z danych wynika, że:
- przeciętny czas życia z chorobą to zaledwie 6 miesięcy,
- 1 rok od diagnozy przeżywa 23 procent pacjentów,
- 5 lat od diagnozy żyje zaledwie 8 proc. chorych.
Rak głowy trzustki, w odróżnieniu od nowotworów obejmujących trzon lub ogon tego organu, początkowo praktycznie nie boli. Przykładem tego jest bezbolesny objaw Courvoisiera i w niewielkim tylko stopniu uciążliwa żółtaczka.
W wielu przypadkach choroba nie wzbudza więc podejrzeń, przez co jest zdecydowanie zbyt późno wykrywana.
Rak dwunastnicy
Rak dwunastnicy, czyli początkowego odcinka jelita cienkiego, położonego między żołądkiem i jelitem czczym to schorzenie stosunkowo rzadkie. Stanowi nie więcej niż 1 procent nowotworów złośliwych układu pokarmowego oraz niewielki ułamek wszystkich chorób onkologicznych.
W Polsce roczna zapadalność na raka jelita cienkiego ustabilizowała się na poziomie 200 zachorowań rocznie. Histopatologicznie rzecz ujmując, najczęściej nowotwór ten ma charakter gruczołowy. Także początkowo przez długi czas przebiega bezobjawowo.
Później pojawić się mogą takie symptomy, jak:
- napadowe bóle brzucha;
- utrata masy ciała;
- krwawienia z układu pokarmowego;
- objaw Courvoisiera.
Tak jak w przypadku wszystkich nowotworów złośliwych układu pokarmowego, głównym postępowaniem terapeutycznym jest operacyjny zabieg resekcji objętego zmianami odcinka.
Rokowania w tym przypadku są odrobinę lepsze niż w przypadku raka głowy trzustki. Współczynnik 5-letniej przeżywalności zoperowanych pacjentów wynosi średnio 10-30 procent.
Czytaj też: