Punkcja zatok przynosowych (zatoki czołowej)

NA TEJ STRONIE WAŻNE INFORMACJE OGÓLNE DOTYCZĄCE ZAPALEŃ ZATOK   NA NASTĘPNEJ STRONIE

Punkcja zatok to procedura, która większości osób kojarzy się z bardzo nieprzyjemnym przebiegiem i doznaniami. Nic w tym dziwnego – wbijanie długiej igły przez nos do zatoki nie może kojarzyć się z niczym szczególnie sympatycznym. Choć klasyczna punkcja zatok to zabieg niekiedy konieczny, w wielu przypadkach można go uniknąć stosując inne metody leczenia.

Zatoki przynosowe to pokryte błoną śluzową i wypełnione powietrzem przestrzenie zlokalizowane w obrębie części twarzowej czaszki, które przez wąskie szczeliny i przewody łączą się z jamą nosa.

Choć nie do końca wiadomo po co zatoki są nam potrzebne, to niestety nie ulega wątpliwości, że często rozwijają się w nich procesy zapalne będące źródłem całego szeregu przykrych dolegliwości.

W normalnej sytuacji produkowana w zatokach wydzielina poprzez ujścia naturalne przemieszczana jest do nosa, a następnie do gardła.

W przypadku zapalenia zatok wydzieliny tej jest dużo więcej i jest ona gęstsza przez co opróżnianie z niej zatok jest utrudnione, szczególnie jeśli dodatkowo ich ujścia są zwężone.

Skutkiem tego w świetle zatok zaczyna gromadzić się i zalegać płyn, który łatwo ulega zakażeniu bakteryjnemu lub grzybiczemu.

Pojawia się ropny katar, nieprzyjemny zapach z nosa i ust, a często też kaszel. Spływająca bez przerwy po tylnej ścianie gardła zakażona wydzielina prowadzi z czasem do rozwoju przewlekłego zapalenia gardła i migdałków.

 Dodatkowo płyn zalegający w zatokach nie mogąc swobodnie odpływać do nosa uciska na ich ściany i znajdujące się tam zakończenia nerwowe co prowadzi z kolei do pojawienia się bólów głowy (najczęściej w okolicy czoła, nasady nosa lub policzków).

 Jeśli sprawa się przeciąga to wskutek ciągłego podrażnienia dojść może do przerostu błony śluzowej zatok i tworzenia się zmian polipowatych (polipy nosa) oraz przerostowych (przerost małżowin nosowych).

Dodatkowo zalegająca w zatokach wydzielina jest często zakażona i stanowi stałe ognisko infekcji dla całego organizmu mogące prowadzić do rozwoju chorób serca, stawów, itd.

Z tego powodu bardzo ważne jest odpowiednie leczenie mające na celu niedopuszczenie do powstania nieodwracalnych zmian, gdyż wówczas często jedynym możliwym i to nie zawsze w pełni skutecznym rozwiązaniem sprawy jest zabieg operacyjny.

Ważną rzeczą w leczeniu zachowawczym bakteryjnych przewlekłych zapaleń zatok jest opanowanie infekcji. Ponieważ jednak przenikanie antybiotyków do zainfekowanej wydzieliny zawartej w zatokach jest bardzo ograniczone dlatego też należy dążyć do jej usunięcia z ich wnętrza, zarówno poprzez poprawę drożności ujść naturalnych, jak też przez przepłukiwanie.

Klasyczna punkcja zatok wykonywana długą igłą „wbijaną przez nos”, o której zapewne słyszała większość osób nie rozwiązuje jednak sprawy w pełni. Tym sposobem usunąć można jedynie wydzielinę z zatok szczękowych.

Klasyczna punkcja  zatok – do nosa wprowadza się długą igłę lub metalowy torakar i po przebiciu jego bocznej ściany wchodzi przez kość do zatoki szczękowej. Zatokę przepłukuje się strzykawką – ropę z krwią pacjent w trakcie zabiegu wydmuchuje do podstawionego naczynia

Dojście do innych zatok: zatok czołowych, klinowych, a przede wszystkim sitowych jest tym sposobem niemożliwe.

• Istnieje jednak metoda pozwalająca wykonać płukanie równocześnie wszystkich zatok w sposób bezbolesny, bezkrwawy i bez użycia jakichkolwiek ostrych narzędzi – metodą tą jest
• PŁUKANIE ZATOK PRZYNOSOWYCH METODĄ PROETZA

Operacje i leczenie zatok

• Kliniki.pl
• Operacje i leczenie zatok

Zabieg Kliniki Ceny Pytania

Charakterystyczny ból głowy, dokuczający głównie przy pochylaniu się, to jeden z pierwszych objawów świadczących o tym, że zatoki przynosowe nie funkcjonują prawidłowo. A raz niedoleczony katar zatokowy może przerodzić się w przewlekły stan zapalny. Po jakie metody warto sięgnąć w walce z chorymi zatokami? Kiedy wystarczą środki farmakologiczne, a w którym momencie ulgę przyniesie już tylko operacja? Na te i inne pytania związane z leczeniem zatok odpowiadamy poniżej.

Zatoki przynosowe to wypełnione powietrzem jamy, znajdujące się wewnątrz kości czaszki. Ich rolą jest m.in. nawilżanie wdychanego powietrza, ochrona mózgoczaszki przed urazami oraz zmniejszenie wagi szkieletu twarzoczaszki.

Człowiek posiada cztery pary zatok:

• zatoki czołowe
• zatoki sitowe
• zatoki szczękowe
• zatoki klinowe

Wszystkie są połączone z jamą nosową.

Operacje i leczenie zatok – znajdź klinikę Porównaj oferty, sprawdź ceny i przeczytaj opinie o 35 placówkach wykonujących operacje i leczenie zatok: Pokaż placówki najbliżej mnie

Zapalenie zatok – objawy

Zatoki wyściela błona śluzowa. Gdy dochodzi do rozwoju stanu zapalnego, staje się ona obrzęknięta. To z kolei sprzyja gromadzeniu się wydzieliny w zatokach i blokuje ich ujście do jamy nosowej. Infekcja szybko się rozprzestrzenia, a ze względu na położenie zatok nie jest łatwa do wyleczenia. A niewyleczona dokładnie, lubi nawracać.

Objawy zapalenia zatok to:

• zatkany nos
• ból głowy
• wydzielina spływająca po tylnej ścianie gardła
• obrzęk tkanek miękkich w okolicy oczu
• pogorszenie węchu

Charakterystyczny jest również ból u nasady nosa oraz po obu jego stronach, który nasila się podczas pochylania. Przewlekłe zapalenie zatok przynosowych charakteryzuje się podobnymi symptomami, choć o nieco mniejszym natężeniu.

Przyczyny zapalenia zatok

Funkcją zatok jest produkowanie rzadkiej, wodnistej wydzieliny, która dostając się do jamy nosowej nawilża wdychane powietrze. Podstawowym czynnikiem predestynującym do dolegliwości zatokowych jest zwężenie ujść zatok. Najczęściej jest to problem wrodzony (dotyczy 15% społeczeństwa). Przerośnięte małżowiny nosowe, czy skrzywiona przegroda nosowa dają ten sam efekt dolegliwości. Naturalną reakcją na podrażnienie błony śluzowej jest jej obrzęk. Jeżeli ujścia zatok są zwężone, dochodzi do ich zablokowania i powstania stanu zapalnego.

Zapalenie zatok powstaje najczęściej wskutek zakażenia wirusowego lub bakteryjnego, rzadko grzybiczego. Choroba często rozwija się wskutek niewyleczonej infekcji górnych dróg oddechowych i nawracających przeziębień, ale może również być skutkiem stanu zapalnego dotyczącego zębów, który rozszerzył się na zatoki.

Warto wiedzieć, że problemy z zatokami znacznie częściej dotyczą alergików, astmatyków oraz osób cierpiących z powodu alergicznego nieżytu nosa. Do nawracającego zapalenia zatok przyczyniają się także: skrzywiona przegroda nosowa, przerost małżowin nosowych, migdałków podniebiennych i migdałka gardłowego.

Jak wyleczyć zatoki?

Z łagodnym zapaleniem zatok można wybrać się do internisty, jednak jeśli choroba będzie nawracać lub się przeciągać, konieczna będzie wizyta u laryngologa. Zapalenie zatok można wyleczyć na kilka sposobów, a metodę leczenia należy dopasować do etapu rozwoju schorzenia oraz jego przyczyny.

Aby ją poznać, konieczna będzie odpowiednia diagnostyka. Oprócz wywiadu z pacjentem lekarz może skierować go na tomografię zatok. Badanie jest w stanie wykazać zmiany zapalne w błonie śluzowej, a także stwierdzić czy problemem są zmiany strukturalne.

Tomografia komputerowa pozwala również ocenić, czy stan zapalny nie zaczął rozszerzać się na okolice zatok, np. oczodoły.

Pamiętaj: Badanie powinno być wykonane po wyleczeniu ostrego stanu zapalnego zatok – najlepiej co najmniej 4 tygodnie po zakończeniu infekcji.

Innym przeprowadzanym przez laryngologów badaniem jest endoskopia nosa i zatok. Polega ona na wprowadzeniu cienkiego endoskopu zakończonego kamerą, który umożliwia ocenę stanu trudno dostępnych miejsc, np. ujść zatok czy głębszej części przegrody nosowej.

Jeśli podejrzewa się alergiczne tło zapalenia zatok, wskazane jest wykonanie badań potwierdzających alergię, np. testów skórnych.

Jak leczyć zatoki? Sposoby nieinwazyjne

Gdy zaobserwujemy u siebie pierwsze objawy zapalenia zatok, warto jak najszybciej podjąć odpowiednie działania. W aptece znajdziemy wiele leków na zatoki bez recepty.

Te popularne zawierają wyciągi roślinne o działaniu sekretolitycznym, czyli rozrzedzającym produkowaną w nosie wydzielinę.

Przywrócenie jej właściwej lepkości sprawia, że jest ona lepiej transportowana w układzie oddechowym, co umożliwia bardziej efektywne pozbycie się razem z nią chorobotwórczych drobnoustrojów.

Inny rodzaj leków to tabletki o działaniu przeciwzapalnym i obkurczającym błonę śluzową nosa. Nie należy jednak z nimi przesadzać, a jeśli po trzech dniach objawy zapalenia zatok będą się utrzymywać, trzeba przerwać ich stosowanie i zasięgnąć porady lekarza, który zdecyduje o dalszym sposobie leczenia.

Ważne: Leki na zatoki bez recepty zawsze stosuj zgodnie z informacjami podanymi na ulotce.

Innym, zyskującym popularność sposobem, jest płukanie zatok roztworem chlorku sodu przy użyciu specjalnej butelki. To dobra metoda.

Jeśli infekcja będzie się utrzymywać mimo wdrożenia powyższych sposobów, specjalista może zalecić antybiotykoterapię. Warto wiedzieć, że w przypadku chorych zatok antybiotyki stosuje się minimum 7 dni.

Przy alergicznym nieżycie nosa dodatkowo stosuje się u pacjentów leki antyhistaminowe oraz krople do nosa ze sterydami.

Domowe sposoby na zatoki

W leczeniu zapalenia zatok wspomagająco można zastosować domowe sposoby, spośród których najpopularniejsze są inhalacje na zatoki oraz ich ogrzewanie. Zabiegi te pozwalają zatokom się oczyścić.

Aby zapobiec rozwojowi choroby lub wspomóc proces leczenia, warto także nawadniać organizm i przebywać w dobrze wywietrzonych pomieszczeniach o odpowiednim poziomie wilgotności.

Tutaj może sprawdzić się nawilżacz powietrza. W przypadku smogu lub zanieczyszczeń miejskich, warto zaopatrzyć się natomiast w oczyszczacz powietrza.

Pył, dym i związki chemiczne uszkadzają bowiem błonę śluzową nosa.

W przypadku alergików należy też ograniczyć kontakt z alergenami.

Zapalenie zatok u dziecka

Zatoki zaczynają rozwijać się jeszcze w życiu płodowym. Jako pierwsza wykształca się zatoka szczękowa. Zatoki klinowe i czołowe osiągają ostateczne wymiary między 15. a 20.

rokiem życia – z tego powodu u dzieci w wieku przedszkolnym diagnozuje się jedynie zapalenie zatok sitowych i szczękowych.

Zapalenie zatok czołowych i klinowych występuje natomiast dopiero u nastolatków.

A zatem jak leczyć zatoki u dziecka? Przede wszystkim u lekarza pediatry. Gdy maluchowi doskwiera jedynie katar, z pewnością poradzimy sobie z tym sami, jednak gdy dołączają do niego objawy typowe dla zapalenia zatok, lepiej zasięgnąć opinii specjalisty. W zależności od podłoża choroby, zastosuje on leki przeciwwirusowe, specjalne leki na zatoki u dzieci bądź antybiotyk.

Czy wiesz, że: Przewlekłe bądź nawracające zapalenie zatok u dziecka może być związane z przerostem trzeciego migdałka, dlatego w takim przypadku warto wybrać się z pociechą do laryngologa.

Zapalenie zatok – jak leczyć, gdy nic nie pomaga?

Gdy małoinwazyjne sposoby nie pomagają, a zapalenie zatok utrzymuje się lub nawraca, specjalista może zalecić pacjentowi kilka różnych rozwiązań.

Płukanie zatok Hydroebriderem

Jednym z nich jest płukanie zatok Hydroebriderem. Urządzenie posiada dwa rodzaje końcówek – jedną do zatok szczękowych, sitowych i klinowych, a drugą do czołowych.

Roztwór soli fizjologicznej, którym płukane są zatoki, jest wyrzucany w postaci sprayu pod ciśnieniem i w tym samym czasie odsysany.

Dzięki temu zabieg jest w stanie usunąć zmiany zapalne z najtrudniej dostępnych zakamarków zatok.

Płukanie zatok metodą Proetza

Nieco innym rozwiązaniem jest płukanie zatok metodą Proetza. Podczas procedury pacjent musi położyć się z wygiętą do tyłu głową. Wówczas lekarz wprowadza do nosa niewielką ilość płynu, w którym znajdują się leki przeciwzapalne oraz bakteriobójcze.

Roztwór jest odsysany przez drugą dziurkę przy pomocy ssaka. Pacjent w czasie zabiegu musi wypowiadać sylaby takie jak “kukuku” – sprawiają one, że podniebienie miękkie napina się, przez co dochodzi do chwilowego oddzielenia jamy nosa od gardła.

Lek nie zostaje wówczas połknięty.

Balonikowanie zatok

Stosunkowo mało popularną metodą jest endoskopowe cewnikowanie zatok, nazywane także balonikowaniem zatok. Podczas zabiegu do zatok wprowadza się niewielki cewnik ze specjalnym balonikiem medycznym. Następnie napełnia się go płynem na zaledwie kilka sekund. Powstające w ten sposób wysokie ciśnienie sprawia, że zatoki stają się udrożnione, jednocześnie nie uszkadzając błony śluzowej.

Operacja zatok

Zdarza się, że jedynym sposobem na uwolnienie się od przewlekłych bądź nawracających, ostrych stanów zapalnych zatok, jest przeprowadzenie operacji.

Funkcjonalna endoskopowa operacja zatok FESS / FEOZ

Najbardziej nowoczesną metodą jest obecnie tak zwana funkcjonalna endoskopowa operacja zatok (FEOZ). W jej przebiegu zmiany chorobowe usuwa się przy użyciu specjalnych mikronarzędzi. Dodatkowo w ten sposób możliwe jest również poszerzenie naturalnych ujść zatok. Zabieg trwa od 45 minut do dwóch godzin i jest przeprowadzany w znieczuleniu ogólnym.

Korekcja krzywej przegrody nosowej

Jeśli przyczyną przewlekłego zapalenia zatok jest znaczne skrzywienie przegrody nosowej (wrodzone lub spowodowane np. urazem), wówczas zaleca się przeprowadzenie zabiegu zwanego septoplastyką.

Tego rodzaju operację można przeprowadzić techniką klasyczną lub endoskopową. Dodatkowo możliwe jest także skorygowanie kształtu czubka nosa – taką operację nazywa się wówczas totalną korekcją nosa.

Usuwanie polipów nosa

Przewlekły, nieleczony stan zapalny zatok może przyczynić się do powstania tak zwanych polipów nosa.

Jeśli leczenie preparatami ze sterydami oraz antybiotykoterapia nie przynoszą oczekiwanych rezultatów, jedyną metodą leczenia tej przypadłości staje się operacja.

 Usuwanie polipów nosa można przeprowadzić endoskopowo (wspomnianą wcześniej metodą FEOZ) lub laserowo. Takie techniki minimalizują ryzyko rozwoju ewentualnych powikłań.

FAQ, czyli najczęstsze pytania o leczenie i operacje zatok

• Ból zatok jest sygnałem, że zatoki nie działają prawidłowo. Doraźnie można zatem sięgnąć po dostępne w aptekach leki przeciwbólowe (np. z dodatkiem substancji działającej na śluzówkę obkurczająco), jednak jeśli dolegliwości nie będą ustępować, trzeba będzie wybrać się do lekarza.
• W pierwszej kolejności należy wspomnieć o stylu życia. Noszenie czapki jesienią i zimą, nawadnianie się i oddychanie czystym, nawilżonym powietrzem to doskonałe działania profilaktyczne. W przypadku infekcji sprawdzić mogą się także domowe sposoby, takie jak inhalacje zatok czy przyjmowanie leków dostępnych bez recepty. Jeśli to nie pomoże, należy udać się do lekarza, który zdiagnozuje pacjenta i wówczas zaleci mu najlepsze dla niego działanie.
• W pierwszym etapie choroby warto sięgnąć po preparaty działające przeciwzapalnie i obkurczające śluzówkę nosa i zatok. Jeśli nie przynoszą one oczekiwanych rezultatów, wówczas konieczna może okazać się antybiotykoterapia. W walce z zapaleniem zatok pomogą także metody wspomagające: płukanie, inhalacje czy ogrzewanie zatok.
• W aptece znajdziemy wiele preparatów na zatoki bez recepty. Wśród nich ziołowe tabletki o działaniu rozrzedzającym zalegającą w zatokach wydzielinę, jak również leki przeciwzapalne czy obkurczające błonę śluzową nosa. Dostępne są również specjalne zestawy do płukania zatok, które cechują się wysoką skutecznością, jeśli korzysta się z nich regularnie.
• W aptece znajdziemy wiele preparatów na zatoki bez recepty. Wśród nich ziołowe tabletki o działaniu rozrzedzającym zalegającą w zatokach wydzielinę, jak również leki przeciwzapalne czy obkurczające błonę śluzową nosa. Dostępne są również specjalne zestawy do płukania zatok, które cechują się wysoką skutecznością, jeśli korzysta się z nich regularnie.
• Zapalenie zatok u dziecka najlepiej leczyć zgodnie z wytycznymi lekarza pediatry. Szybko wdrożona terapia zapobiegnie bakteryjnemu zakażeniu i sprawi, że maluch szybko wyzdrowieje. Lekarz może dodatkowo skierować małego pacjenta także na dodatkowe badania, które wskażą na przyczynę choroby, np. tomografię zatok czy alergiczne testy skórne.

Leczenie i operacje zatok – opinie pacjentów

Poniżej przeczytasz opinie pacjentów, którzy zdecydowali się na operacje zatok. Wszystkie zamieszczone komentarze pochodzą od osób, które zapisały się na zabieg za pośrednictwem naszego portalu, dzięki czemu są one w 100% rzetelne i zweryfikowane.

Operacja nie była łatwa, ponieważ trzeba było nie tylko endoskopowo dostać się do zatok, ale też ciąć podwargowo. Udało się przeprowadzić ją najmniej inwazyjnie i bezboleśnie. Jestem właśnie miesiąc po i ulga jest niesamowita. Jeśli macie problemy z zatokami to nie zwlekajcie nie warto się męczyć 🙂

W 100% zadowolony. Polecam.  

Zabieg przebiegł bez komplikacji. Wszystko się ładnie goi. Pozbyłem się problemu z zapchaną / niedrożn “dziurką nosa”, co jest sporym udogodnieniem w życiu.

Bardzo profesjonalnie, polecam.  

Operacja przebiegła bardzo pomyślnie. Jestem w pełni zadowolony.

Bardzo dobrze wydane pieniądze  

Zabieg całkowicie bezbolesny. Zero bólu po operacji mimo braku środków znieczulających.

Umów wizytę!

Jeśli Ty także chcesz wykonać operację zatok, nie wahaj się dłużej – skontaktuj się z nami. Nasz doradca bezpłatnie przedstawi Ci pełną ofertę spośród 35 klinik w Polsce wraz ze szczegółowymi cenami. Pomoże również w umówieniu wizyty konsultacyjnej u wybranego specjalisty na dogodny termin.

Zadzwoń do nas: 22 417 40 42 (telefon czynny pon – pt, w godz. 8:00 – 18:00)

• Greg R. Licameli, David E. Tunkel, red. wyd. pol. Jarosław Szydłowski, “Otorynolaryngologia dziecięca – diagnostyka i leczenie”, Warszawa, 2015, 978-83-61104-94-0
• Bożydar Latkowski, Zbigniew Kozłowski, Piotr Kurnatowski, “Choroby zatok przynosowych”, Warszawa, 2018, 978-83-200-5602-0
• Piotr Wardas, Jarosław Markowski, Agnieszka Piotrowska-Seweryn, “Przegląd aktualnych wytycznych w zakresie diagnostyki i leczenia zapaleń zatok przynosowych z praktycznym komentarzem”, Forum Medycyny Rodzinnej, 2014
• Peter-John Wormald, red. wyd. pol. Henryk Skarżyński, “Endoskopowa chirurgia zatok. Anatomia, trójwymiarowa rekonstrukcja i technika chirurgiczna”, Warszawa, 2015, 978-83-63367-02-2

MATERIAŁY INFORMACYJNE..

2021 – 100-lecie Uniwersyteckiej Kliniki Laryngologicznej w Poznaniu

• KLINIKA OTOLARYNGOLOGII I ONKOLOGII LARYNGOLOGICZNEJ
• Katedry Otolaryngologii, Chirurgii Głowy i Szyi oraz Onkologii Laryngologicznej
• Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu

Szpital Kliniczny im. Heliodora Święcickiego, 60-355 Poznań, ul. Przybyszewskiego 49

Materiały informacyjne Najczęstsze pytania

Co to są zatoki przynosowe

Zatoki przynosowe są to małe jamy powietrzne w obrębie czaszki wysłane błoną śluzową, otaczające jamę nosową, których rola nie została jednoznacznie wyjaśniona. Pojemność wszystkich zatok przynosowych u dorosłego człowieka wynosi około 80 cm3.

Służą one jako rezonatory głosu, a także nieznacznie zmniejszają masę czaszki. Maja też znaczenie w utrzymaniu stałej temperatury w obrębie podstawy czaszki oraz spełniają funkcje ochronne dla mózgowia w razie urazu.

Wyróżnia się parzyste zatoki czołowe, szczękowe, klinowe oraz zmienne pod względem liczby – zatoki sitowe. Każda z zatok posiada małe ujście do jamy nosowej, przez które wydzielina błony śluzowej zatok (śluz) ewakuuje się na zewnątrz do jamy nosowej a następnie do gardła.

Do światła największej z zatok – szczękowej – mogą wpuklać się korzenie ostatnich czterech zębów górnych, wskutek czego stany zapalne z ich miazgi mogą łatwo przejść na błonę śluzową zatoki.

Jakie choroby mogą rozwinąć się w zatokach przynosowych?

W zatokach podczas zwykłego przeziębienia może gromadzić się wydzielina śluzowa, która ulegając zakażeniu bakteriami często wywołuje ostre zapalenie zatok (jednej lub kilku).

Czasami zakażenie przedostaje się do zatok przez sąsiadujące zębodoły chorych zębów górnych lub po ich usunięciu.

Powodem zapalenia zatok może być również alergia oraz urazy, na które są szczególnie narażone zatoki czołowe i szczękowe.

W wielu przypadkach, zwłaszcza kiedy obrzęk błony śluzowej nosa i zatok powoduje długotrwałą niedrożność ujść naturalnych zatok, ostre ich zapalenie przechodzi w stan przewlekły, a wtedy błona śluzowa wyściełająca zatoki przerasta, tworząc niekiedy polipy często widoczne również w nosie. Należy też pamiętać o możliwości rozwoju procesu nowotworowego w zatokach.

Jakie objawy powinny nas zaniepokoić?

W ostrych i przewlekłych zapaleniach zatok występuje szereg objawów wspólnych:

• pulsujący, rozpychający ból w okolicy czołowej i podczołowej
• “zatkanie” nosa
• wydzielina ropna lub śluzowo-ropna, obecna w nosie, często spływająca po tylnej ścianie gardła, zmuszająca do kaszlu i odchrząkiwania
• upośledzenie węchu
• gorączka lub stany podgorączkowe
• ból głowy
• w przypadku ostrego zapalenia zatok może wystąpić niedosłuch.

Dolegliwości w przypadku ostrego zapalenia zatok są znacznie silniejsze niż w przypadku przewlekłego zapalenia. Jeśli chory zgłosi się, z takimi objawami do lekarza laryngologa, zleci on na pewno wykonanie zdjęcia radiologicznego (rtg) zatok i na jego podstawie rozpocznie leczenie.

Jak można wyleczyć chore zatoki?

Im wcześniej zgłosisz się do lekarza, tym większa jest szansa na ich całkowite wyleczenie. Jeśli objawy nie trwają długo, można czasami wyleczyć je antybiotykami i lekami obkurczającymi błonę śluzową. W przypadkach bardziej nasilonych konieczna będzie jedna lub kilka punkcji zatok (nakłuć przez jamę nosową) i jej płukanie.

Punkcja jest zabiegiem niebolesnym, a wkrótce po niej objawy mogą nawet całkowicie ustąpić. Jeżeli objawy trwają długo, trzeba będzie, dla ułatwienia wypływu wydzieliny patologicznej zlikwidować wszelkie przeszkody utrudniające przewietrzanie zatok. Temu celowi służą operacje wewnątrznosowe, tzw. FESS (ang.

functional endoscopic sinus surgery) wykonywane z dojścia przez nos. Zabiegi te wykonuje się w znieczuleniu ogólnym, w warunkach sali operacyjnej przy (użuciu endoskopów lub/i mikroskopu operacyjnego). Ich celem jest stworzenie warunków dobrej wentylacji oraz prawidłowego odpływu wydzieliny błony śluzowej zatok.

Jeśli u chorego stwierdzi się przed zabiegiem skrzywienie przegrody nosa lub przerost małżowin nosowych, podczas tych operacji wykonuje się także plastykę przegrody nosa i/lub korekcję małżowin.

Po takim zabiegu błona śluzowa powinna wyzdrowieć, jednak czasami bardzo nasilone zmiany muszą być usunięte radykalnie na drodze operacji zewnątrznosowej (z przecięciem błony śluzowej oraz kości i otwarciem zatok pod wargą górną), w czasie której usuwa się całkowicie zmiany przerostowe w zatoce.

Po operacjach zatok nie ma przeciwwskazań do uprawiania sportów, w tym pływania, nurkowania, które nie są zalecane w przypadku chorób zatok.

Jakie mogą być konsekwencje zaniechania leczenia?

Jeśli nie zgłosisz się do lekarza wkrótce po pojawieniu się objawów choroby, może się zdarzyć, że nasilą się one do tego stopnia, że stan zapalny rozprzestrzeni się na sąsiadujące tkanki lub przejdzie w stan przewlekły, bardzo trudno poddający się zwykłemu leczeniu.

Treść ropna zalegająca w nie leczonych zatokach staje się ogniskiem siejącym dla całego organizmu, mogąc być przyczyną wielu groźnych chorób (tzw. odogniskowych), a także wyzwalać lub wzmagać alergie.

Zaburzenia drożności nosa towarzyszące zapaleniom zatok mogą być powodem nadmiernie nasilonej duszności w przebiegu astmy oskrzelowej. Poza tym zawsze należy pamiętać o tym, że “zwykłe” objawy stanu zapalnego mogą towarzyszyć zmianom nowotworowym.

Pamiętaj, że leczenie ostrych i przewlekłych zapaleń zatok daje dobre wyniki leczenia. Dlatego nie zwlekaj z rozpoczęciem leczenia i zgłoś się do swego laryngologa.

(Opracowanie merytoryczne: dr n. med. Katarzyna Nowak)

Punkcja zatok – na czym polega? Punkcja zatoki szczękowej i czołowej

fot. Adobe Stock

O tym, jak bardzo nieprzyjemne jest zapalenie zatok, wie każdy, kto choć raz go doświadczył. Towarzyszące mu objawy, takie jak katar, ból głowy, niedrożność nosa czy obrzeki oczodołów oraz policzków, utrudniają codzienne funkcjonowanie, a nawet spanie. 

Pacjentom skarżącym się na przewlekłą niedrożność i nawracające zapalenia zatok (gdy domowe sposoby na zatoki nie dają efektów) poleca się m.in. ich punkcję. Na czym polega ten zabieg?

Zapalenie zatok: zdiagnozuj swój ból dzięki naszej INTERAKTYWNEJ INFOGRAFICE!

Punkcja zatok to zabieg, kóry stosuje się u alergików, astmatyków czy w przypadku niedoleczonych bądź powracających infekcjach górnych dróg oddechowych. Przeprowadza się go w znieczuleniu miejscowym. Polega na nakłuciu zatoki igłą i usunięciu z niej zalegającej wydzieliny, którą trzeba wydmuchać lub wypluć. Wewnątrz podaje się też leki, np. antybiotyki. 

Punkcja zatok jest zabiegiem nieinwazyjnym, jednak może być nieprzyjemna. W niektórych przypadkach przeprowadza się ją w znieczuleniu ogólnym.

Punkcja najczęściej dotyczy zatok szczękowych lub czołowych. 

W przypadku punkcji zatoki czołowej lekarz nacina fragment skóry nad łukiem brwiowym w górnej nasadzie nosa i wiertłem wykonuje mały otwór w kości czołowej. W ten sposób usuwa nadmiar zalegającej wydzieliny. Na koniec w zatoce umieszcza się mały sączek – jest on potrzebny gdyby zaszła konieczność podania dodatkowo leków.

Jak każdy zabieg, także punkcja zatok czołowych wiąże się z możliwymi powikłaniami. Mogą być one: oczne, oczodołowe lub wewnątrzczaszkowe, może też dojść do sepsy lub zapalenia szpiku.

W przypadku tej punkcji trzeba zaznaczyć, że jest ona bardziej inwazyjna niż zwykła punkcja. Zdarza się też, że w czasie zabiegu lekarz usuwa część zatoki – jeśli błona śluzowa jest nieodwracalnie uszkodzona. 

Punkcję zatoki szczękowej wykonuje się, gdy antybiotyki i leki o działaniu przeciwzapalnym nie przynoszą ulgi pacjentom cierpiącym na ostre infekcje zatok przenosowych lub przewlekłe stany zapalne. 

Pacjent jest do zabiegu znieczulany miejscowo. Lekarz wprowadza igłę pod małżowinę nosową dolną. W trakcie zabiegu może wystąpić lekkie krwawienie. 

Zalety takiej punkcji to:

• udrożnienie ujścia zatok,
• obkurczenie naczyń krwionośnych,
• zmniejszenie obrzęku błony śluzowej,
• usunięcie wydzieliny,
• zbadanie próbki płynu (pozwala określić podłoże infekcji: bakteryjne, wirusowe czy grzybicze, a tym samym dobrać najlepszy sposób leczenia).

Pamiętajmy, że nierzadko punkcja jest konieczna, by nie doszło do groźnych powikłań nieleczonych stanów zapalnych. Należą do nich m.in.: ropnie wewnątrz- i zewnątrzoponowe oraz zapalenie opon mózgowych.

Zobacz też:5 skutecznych zabiegów na zatokiLeczenie zatokowego bólu głowy: punkcja czy operacja?

Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!

Ból zatok – schorzenie nosa i zatok przynosowych

Balonikowanie zatok

Metoda ta należy do zabiegów mało inwazyjnych. Balonikowanie zatok polega na wprowadzeniu przez nos do naturalnego ujścia zatok niewielkiego cewnika z bardzo wytrzymałym balonikiem ze specjalnego tworzywa. Chirurg  kontroluje położenie cewnika używając endoskopu.

Balonik napełnia się płynem pod ciśnieniem od kilku do kilkunastu atmosfer, co pozwala na skuteczne udrożnienie ujść zatok, a następnie na wypłukanie wnętrza zatok z zalegającej tam zapalnej wydzieliny. Po usunięciu z nosa cewnika z balonikiem wcześniej zablokowane ujścia pozostają trwale otwarte.

  Otolaryngolog wprowadza do niedrożnej zatoki prowadnik i giętki cewnik z umieszczonym na jego końcu balonikiem. Lekarz umieszcza balonik wzdłuż zablokowanego ujścia zatoki, po czym jest on napompowany. Po udrożnieniu ujścia zatoki, balonik, cewnik i prowadnica zostają usunięte.

Dzięki zastosowaniu delikatnych i giętkich przyrządów do tzw. balonowania zatok, zabieg stał się bardziej bezpieczny i mniej inwazyjny niż klasyczna operacja. Uniknięcie chirurgicznego usuwania tkanek pozwala na redukcję ewentualnego krwawienia.

Pacjenci szybciej wracają do zdrowia, a ryzyko powikłań pooperacyjnych jest znacznie mniejsze.

Endoskopowe zabiegi na zatoki

FESS – Funkcjonalna endoskopowa chirurgia zatok przynosowych (ang.functional endoscopic sinus surgery). Metoda ta polega na zmniejszeniu objawów zapalenia zatok przynosowych oraz/lub polipów nosa. Jest minimalną interwencją chirurgiczną. Indywidualnie dostosowana jest do potrzeb każdego pacjenta.

Zwykle przeznaczona jest dla pacjentów, u których leczenie samymi lekami donosowymi lub antybiotykoterapia nie przynoszą poprawy. Jest przeprowadzona przez nozdrza w znieczuleniu ogólnym. Nie powoduje blizn na skórze twarzy. Podczas operacji zatok zostają usunięte cienkie blaszki kostne i błona śluzowa objęte stanem zapalnym.

Podczas operacji stosuje się narzędzia specjalnie przystosowane do zabiegu tak aby uzyskać zminimalizowanie bliznowacenia podczas gojenia się ran pooperacyjnych w nosie, co umożliwia znacznie szybszy powrót do zdrowia. Po zabiegu nos może mieć ograniczoną drożność do 2 tygodni.

Pacjent może odczuwać lekki dyskomfort lub czuć się zmęczony przez pewien czas.

Zabiegi FESS są obecnie podstawową i nowoczesną metodą przewlekłego zapalenia zatok przynosowych. Kwalifikacja do leczenia operacyjnego odbywa się na podstawie konsultacji laryngologicznej w trakcie wizyty u lekarza, podczas, której jest wykonywane badanie endoskopowe nosa.

Przed zabiegiem wykonuje się tomografię komputerową nosa i zatok przynosowych, dzięki której możliwe jest określenie zmian w obrębie zatok przynosowych. Zabieg przeprowadzany jest w znieczuleniu ogólnym z zastosowaniem mikrochirurgii zatok przynosowych, której towarzyszy wizualizacja.

Założeniem tej metody jest usunięcie zmian w obrębie ujść zatok przynosowych, będących przyczyną zaburzeń wentylacji i drenażu zatok przynosowych.

Czynnościowa mikrochirurgia endoskopowa przewlekłego stanu zapalnego zatok przynosowych jest techniką operacyjną z wyboru, polega na minimalnej interwencji chirurgicznej w początkowych fazach procesu zapalnego. Przeprowadzana jest wewnątrznosowo, bez konieczności cięcia skóry w obrębie twarzy.

Zabieg likwidacji bólu zatok prowadzony jest pod kontrolą endoskopu co umożliwia usunięcie tylko tych tkanek, które objęte są procesem chorobowym z zachowaniem nienaruszonych struktur anatomicznych, które nie są objęte procesem zapalnym.

Jedną z zalet zabiegów FESS jest krótki czas hospitalizacji chorego. Celem zabiegu jest przywrócenie prawidłowej wentylacji zatok przynosowych.

Długotrwałe utrzymywanie się stanu zaburzonej wentylacji jest główną przyczyną powstawania zmian w obrębie błony śluzowej i gromadzenia się wydzieliny wewnątrz światła zatok, co stanowi podstawę procesu zapalnego.

Usunięcie błony śluzowej obejmującej tylko tkankę zmienioną zapalnie wpływa korzystnie na skrócenie procesu gojenia i skuteczne wyeliminowanie przyczyn zapalenia zatok przynosowych. FESS przeprowadzany jest z zastosowaniem specjalnych mikrochirurgicznych narzędzi wprowadzanych przez otwory nosowe, co umożliwia uniknięcie cięć skórnych na twarzy.

Punkcja zatok

Celem zabiegu jest usunięcie wydzieliny z zatok. Podczas punkcji dochodzi do płukania zatoki. Punkcję zatok wykonuje się po obkurczeniu i znieczuleniu błony śluzowej przewodu nosowego dolnego jamy nosowej. Obkurcza się również błonę śluzową przewodu nosowego środkowego, gdzie znajduje się naturalne ujście zatoki szczękowej.

Pod małżowinę nosową dolną wprowadza się igłę, którą następnie skierowuje się na zewnętrzny kącik oka i przekłuwa się ścianę zatoki, która w tym miejscu jest bardzo cienka. Po aspiracji przepłukuje się światło zatoki roztworem soli fizjologicznej i jeśli jest taka potrzeba, wprowadza się określony lek.

Treść wypłukaną z zatoki można przesłać do badania mikrobiologicznego lub cytologicznego.

Endoskopowa korekta skrzywienia przegrody nosa

Przegroda nosowa dzieli wnętrze nosa. Utworzona jest z kości i chrząstki. Przegroda nosowa winna przebiegać w linii pośrodkowej nosa. Gdy jej skrzywienie ogranicza drożność jamy nosa utrudnia przepływ powietrza. Najczęstszą przyczyną skrzywienia przegrody nosa jest uraz.

Może to być uraz nosa przebyty niedawno lub w odległej przeszłości, np.

w dzieciństwie, a nawet uraz okołoporodowy, gdyż skrzywienie może powodować dolegliwości długo po wystąpieniu urazu, ze względu na to, że zmiany często nasilają się wraz z upływem czasu, a u dzieci wygięcie przegrody może się zwiększyć w miarę wzrostu.

Najczęstszym problemem, z jakim zgłaszają się pacjenci ze skrzywieniem przegrody nosa, jest jednostronne lub obustronne ograniczenie drożności nosa. Niedrożność w takich przypadkach często nasila się w nocy i może powodować zaburzenia snu. Innym objawem deformacji przegrody nosa mogą być nawracające zakażenia zatok nosa przynosowych.

Wskazaniami do operacji w przypadku skrzywienia przegrody nosa są:

• trudności w oddychaniu przez nos,
• nawracające choroby zatok przynosowych czy dróg łzowych,
• nawracające krwawienia z nosa,
• niedostateczna drożność nosa wpływająca na mowę,
• nasilone zmiany alergiczne błony śluzowej,
• względy kosmetyczne w przypadkach widocznego skrzywienia chrząstki przegrody.

Zadaniem septoplastyki metodą endoskopową jest wyprostowanie (skorygowanie) przegrody. Septoplastyka polega na minimalnej resekcji chrząstki i kości (np. usunięciu tylko wypukłości i ostróg) oraz na starannym ustawieniu zmobilizowanego szkieletu chrzęstno-kostnego przegrody w linii pośrodkowej ciała.

Celem operacji jest polepszenie oddychania przez nos, przywrócenie symetrii wnętrza nosa bez zmiany jego wyglądu zewnętrznego, usunięcie niedrożności nosa, prowadzące do zmniejszenia objawu chrapania. Zazwyczaj jest prowadzona w znieczuleniu ogólnym. Operacja trwa ok. 1 godz. Zazwyczaj jest zabiegiem wykonywanym w trybie jednodniowym.

Po operacji może dojść do obrzęku błony śluzowej, który może utrzymywać się do 10-14 dni. Przez ponad 4 dni może występować wydzielina podbarwiona krwią. Nos może być opuchnięty i zaczerwieniony. Powinno się unikać podróżowania samolotem i wykonywania ćwiczeń przez 10 dni po zabiegu.

Istnieje kilka możliwych komplikacji zabiegu: ryzyko krwawień z nosa wymagających powrotu do szpitala, zakażenie nosa wymagające leczenia antybiotykami, czasami mogą wystąpić perforacje w przegrodzie nosa po jej skorygowaniu.

Plastyka małżowin nosowych (konchoplastyka)

Chirurgia małżowin nosowych dolnych (konchoplastyka) polega głównie na redukcji objętości śluzówki małżowin. Obecnie powszechnie uznanym sposobem leczenia przerostu małżowin nosowych jest konchoplastyka metodą radiochirurgii.

Polega ona na wprowadzeniu pod śluzówkę małżowin nosowych specjalnych elektrod i stymulacji tkanek miękkich falami o częstotliwości radiowej. Efektem tego działania jest powstawanie blizn wewnątrz tkanek małżowin nosowych (podśluzówkowo), co prowadzi do obkurczenia małżowin i redukcji ich objętości.

Dzięki zastosowaniu radiochirurgii jest to zabieg mało inwazyjny. Wiodącą techniką operacyjną jaką stosujemy w korekcji małżowin nosowych jest termoablacja bipolarna RFITT aparatem Celon. Zabieg polega na koagulacji niskotemperaturowej (około 80 st. C) falami wysokiej częstotliwości o precyzyjnie ustalanym zakresie.

 Operację wykonujemy przeważnie w znieczuleniu miejscowym w Klinice w Warszawie. Cały zabieg trwa od 10 do 20 minut i nie wymaga hospitalizacji.

Operacje zatok czołowych – Piotr Winiarski

• W naszej klinice przeprowadzamy endoskopowe operacje zatok czołowych: punkcję Becka, zabiegi zewnątrznosowe, a także rynoplastykę (korekcyjną plastykę nosa zewnętrznego).
• Punkcja Becka lub minitrefinacja stanowi ograniczoną formę interwencji na zatoce czołowej.
• Wskazania do punkcji Becka:

• diagnostyka ropniaka, śluzowiaka zatoki czołowej bądź ropnego zapalenia zatoki czołowej,
• udrożnienie przewodu czołowo-nosowego w przebiegu zmian zapalnych lub pourazowych,
• leczenie ostrych i przewlekłych zapaleń zatoki czołowej z utrudnionym odpływem wydzieliny zapalnej z zatoki.

Kwalifikacja pacjentów jest podejmowana na podstawie obecności wyżej wymienionych objawów stanów chorobowych oraz/lub w oparciu o wykonane dodatkowe badania radiologiczne, takie jak tomografia komputerowa zatok czy przeglądowe RTG zatok przynosowych.

Technika zabiegu

Punkcja Becka to operacja zatok wykonywana w znieczuleniu miejscowym nasiękowym, poprzez zaaplikowanie środka znieczulającego w okolicy nadoczodołowej. Lekarz wykonuje nacięcie na skórze o długości ok.

 1 cm (nad przyśrodkowym brzegiem łuku brwiowego), a następnie nawierca otwór w przedniej ścianie zatoki średnicy, w celu odessania ewentualnej wydzieliny. W celach leczniczych do zatoki zakładany jest dren, przez który po zabiegu zatoka może być przepłukiwana.

Po ustąpieniu zmian zapalnych, dren zostaje usunięty, a rana zaszyta.

Poza konwencjonalnym zabiegiem, możliwa jest także endoskopowa operacja zatok z dostępu wewnętrznosowego. Metoda ta daje możliwość zoperowania tkanki w sposób mniej inwazyjny, jest bardziej precyzyjna i pozwala na przywrócenie fizjologicznych warunków drenażu zatok. Jej atutem jest także krótszy okres pooperacyjny.

Zewnątrznosowe operacje zatok czołowych

Wskazania do zewnątrznosowych operacji zatok czołowych:

• nawracające ostre stany zapalne zatoki czołowej,
• kostniak lub polipy zatoki czołowej,
• złamania ścian zatoki z przemieszczeniem odłamów lub z płynotokiem płynu mózgowo-rdzeniowego,
• gdy leczenie wewnątrznosowe nie przynosi odpowiednich rezultatów lub nie jest możliwe do przeprowadzenia ,
• w razie pojawienia się powikłań wewnątrzczaszkowych bądź oczodołowych po zapaleniu zatok czołowych.

Technika zabiegu

Zewnątrznosowe operacje zatok w Oddziale Otolaryngologii w Bydgoszczy są przeprowadzane w ogólnym znieczuleniu dotchawicznym. Dostęp do zatoki jest uzyskiwany poprzez otworzenie ściany przedniej, ściany dolnej bądź stosując dojście mieszane (metoda Kiliana, Jansena-Rittera, Riedla).

Cięcie skórne jest wykonywane na ogół wzdłuż przyśrodkowej części łuku brwiowego. Pod koniec operacji do zatoki jest wprowadzany dren, który musi być utrzymywany przez ok. 3-4 tygodnie. Przez dren jest przepłukiwana zatoka. Szwy z okolicy łuku brwiowego są zdejmowane po upływie ok. 7-8 dni.

Postępowanie pooperacyjne polega na stosowaniu farmakoterapii (antybiotykoterapii).

W razie operacji na obu zatokach (prawej i lewej) możliwy jest zabieg z tzw. cięć osteoplastycznych. Cięcie jest wykonywane wówczas dość szeroko, tuż nad czołem, a za linią włosów (lub poprzez oba łuki brwiowe).

Rynoplastyka: korekcyjna plastyka nosa zewnętrznego

Wskazania do rynoplastyki:

• leczenie wrodzonych i nabytych nieprawidłowości budowy anatomicznej nosa, zakłócających fizjologiczną drogę oddychania przez nos (element czynnościowy),
• poprawa kształtu nosa, a co za tym idzie, wyglądu twarzy pacjenta (element estetyczny zabiegu).

Sposób i metodykę rynoplastyki warunkują między innymi takie czynniki, jak rodzaj zniekształcenia, jego rozległość oraz umiejscowienie.

Większość tego typu operacji zatok jest przeprowadzana z nacięć wewnątrznosowych. Trzeba jednak pamiętać, że w niektórych sytuacjach cięcia zewnętrzne są niezbędne (w szczególności w przypadku rozległych operacji nosa czy podczas stosowania przeszczepów skórnych).

Po zabiegu wymagane jest utrzymywanie szwów przez okres ok. 7-10 dni. Dodatkowo, po rynoplastyce korekcyjnej należy utrzymywać przez kilka dni w jamie nosa opatrunki, a na grzbiecie nosa opatrunek zewnętrzny (przez ok. dwa tygodnie).

Ostateczny efekt plastyczny jest uzyskiwany na ogół po upływie 6-8 tygodni od zabiegu.