Spondyloza szyjna i lędźwiowa – co to jest, jakie są objawy i leczenie

Spondyloza określa chorobę zwyrodnieniową kręgosłupa.

Zgodnie z definicją, spondylozą nazywa się proces zwyrodnieniowy kręgosłupa, w efekcie którego dochodzi do zmian w chrząstce międzykręgowej, kostnych, kształtu kanału kręgowego i otworów międzykręgowych. Jeszcze inna definicja mówi, że jest to pierwotna patologia w segmencie ruchowym kręgosłupa, w kolumnie przedniej i tylnej.

Przyczyny

Zmiany zwyrodnieniowe mogą mieć charakter pierwotny (bez konkretnej przyczyny) lub wtórny (w następstwie przebytego urazu, choroby zapalne, wady wrodzonej kręgosłupa itd.).

Mimo że zmiany zwyrodnieniowe są często naturalną i typową konsekwencją starzenia się organizmu (zwłaszcza po 50. roku życia), to jednak w wielu przypadkach ich obecność wiąże się z określonymi i uciążliwymi konsekwencjami klinicznymi.

Najważniejszymi zespołami klinicznymi wyróżnianymi w przebiegu spondylozy są:

Fizjologia zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa

Zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa to złożony proces. Obraz chorobowy tych zmian zależy od rozległości, lokalizacji procesu zwyrodnieniowego i rozwijających się w segmencie ruchowym odczynów wytwórczych.

Ich skutkiem najczęściej jest ucisk na korzenie nerwów rdzeniowych, a nawet rdzeń kręgowy lub ogon koński, co objawia się bólem i różnorodnymi zespołami neurologicznymi.

Szeroko rozumiane zmiany patologiczne w krążku międzykręgowym powodujące objawy kliniczne opisuje się także jako dyskopatię, gdyż jednym z wczesnych i najczęściej zachodzących procesów zwyrodnieniowych jest degeneracja krążka międzykręgowego, która przebiega zawsze z jego odwodnieniem.

Dehydratacja to utrata zdolności wiązania wody. Powoduje zmniejszenie wysokości międzytrzonowej, a w konsekwencji rozluźnienie więzadeł, torebek stawów międzykręgowych i zmniejszenie przestrzeni międzykręgowej.

Degeneracja krążka międzykręgowego wiąże się m.in. z jego stopniowym starzeniem się. Proces ten zaczyna się już około 4. roku życia, kiedy to zanikają naczynia krwionośne w pierścieniu włóknistym. Po 4.

roku życia krążek odżywiany jest drogą dyfuzji.

Inwolucja krążka powoduje dehydratację i w konsekwencji utratę jego właściwości, zniekształcenie i martwicę. Zmiany te prowadzą m.in. do zwężenia otworów międzykręgowych i zmniejszenia przekroju kanału kręgowego. Konsekwencją tego może być ucisk korzeni i innych struktur znajdujących się w kanale kręgowym.

Spondyloza – objawy

Jedną z najważniejszych i najbardziej charakterystycznych zmian jest tworzenie się na krawędziach trzonów charakterystycznych osteofitów. Są to wyrośla kostne zlokalizowane na przednich i tylnych krawędziach trzonu.

Osteofity tworzące się na brzegach kręgów prowadzą do zwężenia otworu międzykręgowego.

W rezultacie konsekwencją mogą być zespoły korzeniowe, a w części szyjnej kręgosłupa dodatkowo mogą też przemijająco powodować ucisk tętnic kręgowych.

Zobacz również: Zespół ogona końskiego.

Zmiany zwyrodnieniowe zlokalizowane na przednich krawędziach trzonów kręgowych zwykle nie wywołują nasilonych dolegliwości. Przebieg choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa jest długotrwały i postępujący. W ustaleniu ewentualnego stopnia i miejsca ucisku na rdzeń kręgowy lub korzenie nerwowe pomocne są zdjęcia RTG, TK i MRI.

Jednym ze skutków zmian zwyrodnieniowych może być tzw. wąski kanał kręgowy. Jego wystąpienie wiąże się z postępującymi objawami neurologicznymi i dolegliwościami bólowymi. Następstwem tego jest zmniejszenie się aktywności i jakości życia pacjenta.

Objawy wąskiego kanału kręgowego są ściśle związane z osobniczo zmiennymi wymiarami kanału kręgowego. Wrodzony wąski kanał kręgowy jest czynnikiem predysponującym do wystąpienia patologicznych objawów i stopnia ich nasilenia.

Postępujący proces zmian zwyrodnieniowych prowadzi głównie do pogrubienia więzadła żółtego oraz więzadła podłużnego tylnego.

Wśród objawów klinicznych spondylozy najczęściej zauważa się:

• dolegliwości bólowe – ból karku, ramienia, pośladka, kończyn dolnych (rwa ramienna, rwa udowa, rwa kulszowa);
• ograniczenie ruchomości i funkcji kręgosłupa;
• kompensacyjne zaburzenia wokół osi kręgosłupa;
• objawy neurologiczne takie jak osłabienie siły mięśniowej, zaburzenia chodu, zaburzenie funkcji jelit i pęcherza moczowego – w zależności od uciskanej struktury nerwowej.

Spondyloza a spondyloartroza

Pojęcie “spondyloza” często jest stosowane zamiennie z pojęciem spondyloartroza. Trzeba jednak zaznaczyć, że w przypadku spondyloartrozy występują również zmiany w kolumnie tylnej, w stawach międzykręgowych.

Leczenie

Leczenie spondylozy opiera się przede wszystkim na spowolnieniu rozwijających się zmian zwyrodnieniowych oraz eliminacji lub zmniejszaniu występujących dolegliwości.

Podstawą leczenia jest zatem odpowiednio dobrana aktywność fizyczna i rehabilitacja.

Można również stosować farmakoterapię i suplementację wspomagającą odbudowę chrząstki stawowej oraz zmniejszającą ewentualne stany zapalne.

Bibliografia

1. Kwolek A., Fizjoterapia w neurologii i neurochirurgii, Wydawnictwi Lekarskie PZWL, Warszawa 2014.

Polecane produkty:

Co to jest spondyloza i czym jest spowodowana? Objawy i leczenie spondylozy kręgosłupa

Fot: WavebreakmediaMicro / stock.adobe.com

Spondyloza należy do głównych przyczyn ubiegania się o rentę. Najczęściej występuje u osób po 40 roku życia. Powstaje na skutek zużywania dysków, czyli krążków międzykręgowych bądź zaniku trzonów kręgów.

Spondyloza to zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa, które powodują zniekształcenie, ograniczenie ruchomości oraz uszkodzenie kręgów, więzadeł i stawów, czemu towarzyszy silny ból.

Choroba rozwija się z powodu zużywania i odwodnienia tkanek (dehydratacji), zmniejszonej sprężystości krążków, a w konsekwencji pogorszenia amortyzacji i stabilizacji kręgosłupa. Dotyczy każdego jego odcinka.

Najrzadziej występuje spondyloza piersiowa, a najbardziej narażony na zmiany zwyrodnieniowe jest odcinek lędźwiowy.

Zobacz też: Zwyrodnienie kręgosłupa szyjnego – objawy, przyczyny, leczenie, zapobieganie, ćwiczenia, zwyrodnienie a bóle i zawroty głowy

Jakie objawy daje spondyloza szyjna i lędźwiowa?

Na początkowym etapie choroba jest niedostrzegalna . Dolegliwości pojawiają się, gdy proces zwyrodnieniowy jest zaawansowany. Ogólne objawy spondylozy to:

• nacisk krążków międzykręgowych na brzegi kręgów, który prowadzi do przerostu kości i powstania osteofitów (wyrośla kostne), może obejmować także powierzchnie trzonów kręgów i otworów międzykręgowych,
• zwężenie przestrzeni międzykręgowych,
• sztywność poranna – uczucie sztywności kręgosłupa po obudzeniu się,
• zaburzenia czucia na skutek podrażnienia lub ucisku rdzenia kręgowego i korzeni nerwowych,
• pogorszenie stabilności i ruchomości kręgosłupa,
• proces zapalny innych narządów, najczęściej tęczówki oka.

Spondyloza lędźwiowa charakteryzuje się:

• bólem w okolicy lędźwiowej promieniującym do pośladków, ud i kolan,
• bólem tylnej strony kończyn po dłuższym chodzeniu,
• chromaniem neurogennym,
• nerwobólami międzyżebrowymi.

Do objawów spondylozy szyjnej należą:

• ból głowy w okolicy potylicznej i barku promieniujący wzdłuż ramienia do łokcia,
• uczucie ciężkości głowy i sztywności szyi, utrudniające ruchy skrętne głowy,
• niedowład kończyn górnych w wyniku ucisku na rdzeń kręgowy,
• ucisk na tętnice kręgowe i zmiany ukrwienia mózgu,
• napadowy ból i zawroty głowy,
• zaburzenia równowagi,
• oczopląs,
• szum w uszach.

Spondyloza kręgosłupa – przyczyny

Za występowanie spondylozy odpowiadają przeważnie:

• nieprawidłowa stojąca i siedząca postawa ciała,
• zaburzenia gospodarki hormonalnej,
• brak aktywności fizycznej,
• przebyte w przeszłości urazy kręgosłupa,
• otyłość,
• inne schorzenia kręgosłupa np. kręgozmyk, skolioza, krzywica, zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa, choroba Forestiera, choroba Scheuermanna, reumatoidalne zapalenie stawów,
• przeciążenia statyczne i dynamiczne,
• starzenie się (dyski wraz z wiekiem tracą elastyczność, twardnieją i kurczą się).

Większość czynników predysponujących do rozwoju spondylozy kręgosłupa związana jest z pracą. Wszystkie determinanty choroby powodują przewlekłe drażnienie więzadeł i stawów kręgosłupa, a w konsekwencji stany zapalne i pojawienie się osteofitów.

Spondyloza szyjna, piersiowa i lędźwiowa – ćwiczenia i rehabilitacja

W diagnozie spondylozy wykorzystuje się badanie RTG, tomografię komputerową lub rezonans magnetyczny kręgosłupa, które pozwalają na ustalenie miejsca i określenie stopnia zwyrodnienia. Ponadto, aby wykluczyć inne podłoże choroby, przeprowadza się badanie krwi i moczu.

Choroba ma charakter postępujący. Leczenie spondylozy kręgosłupa opiera się na profilaktyce, ponieważ powstałych zmian zwyrodnieniowych nie da się odwrócić. Podkreśla się istotną rolę aktywności fizycznej, diety i nawadniania organizmu. Zaleca się regularne ćwiczenia mięśni brzucha, grzbietu, pośladków.

W przypadku osób z nadwagą konieczna jest dietoterapia i ograniczenie masy ciała. Osoby ze spondylozą powinny wystrzegać się nadmiernego przemęczenia i nadwyrężania kręgosłupa. Warto zapewnić sobie kilka razy w ciągu dnia kilkuminutowy odpoczynek w pozycji leżącej. Stosuje się terapię ułożeniową – przyjmowanie pozycji leżącej tyłem na twardym podłożu, by zrelaksować i odciążyć kręgosłup.

Podczas pracy należy pamiętać o utrzymywaniu prawidłowej postawy ciała.

W terapii spondylozy stosuje się rehabilitację. Ćwiczenia rehabilitacyjne wzmacniają i rozciągają mięśnie stabilizujące kręgosłup, a w konsekwencji zmniejszają ucisk krążków międzykręgowych. Zaleca się ćwiczenia rozluźniające mięśnie.

Bardzo ważny element procesu leczniczego stanowią masaże. Pomocna jest terapia manualna, która przywraca fizjologiczną ruchomość między stawami, przez co redukuje zaburzenia funkcjonalne w kręgosłupie.

Zastosowanie ma także magnetoterapia, która ma na celu złagodzenie stanów zapalnych.

Częste i nasilone dolegliwości spondylozy leczy się przy zastosowaniu farmakoterapii. Lekarze polecają środki rozluźniające mięśnie, przeciwbólowe, niesteroidowe leki przeciwzapalne, zastrzyki sterydowe i preparaty wspomagające odbudowę chrząstki stawowej.

Zastosowanie mają sprzęty ortopedyczne. W przypadku spondylozy szyjnej chorzy zakładają kołnierze ortopedyczne, a przy spondylozie lędźwiowej specjalne pasy i gorsety ortopedyczne. Ostatecznością jest leczenie chirurgiczne.

Operację przeprowadza się w sytuacji zakleszczenia korzenia nerwu przez osteofity.

Leczenie spondylozy opiera się na współpracy lekarza ortopedy, reumatologa i neurologa oraz pomocy rehabilitanta. Natychmiastowego kontaktu ze specjalistą wymagają następujące sytuacje: pojawienie się rwy kulszowej, promieniowanie bólu do innych okolic ciała, zaburzenia czucia i drętwienie kończyn.

Czy artykuł okazał się pomocny?

Zwyrodnienia kręgosłupa – jak leczyć?

Kręgosłup tworzy silną podstawę całego ciała. Pełni rolę stelaża dla kości i mięśni. Do jego zadań należy również ochrona rdzenia kręgowego i przebiegających w nim nerwów, a także amortyzacja wstrząsów. Stanowi miejsce przyczepu dla licznych mięśni. Jak ważny w codziennym życiu jest zdrowy kręgosłup przekonujemy się, kiedy sporadycznie odczuwane dolegliwości, zaczynają pojawiać się coraz częściej i przybierać na sile. Ból czy utrudnione wykonywanie ruchów to jedynie niektóre problemy, które występują w przebiegu choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa.

Budowa kręgosłupa

Kręgosłup składa się z 33 lub 34 kręgów. Anatomicznie dzieli się on na 5 odcinków, które zaczynają się od czaszki i biegną aż do końca tułowia:

• odcinek szyjny (7 kręgów),
• odcinek piersiowy (12 kręgów),
• odcinek lędźwiowy (5 kręgów),
• odcinek guziczny (4-5 kręgów) tworzący kość guziczną (ogonową).

Oprócz poszczególnych kręgów kręgosłup tworzą także dyski, więzadła i mięśnie. W budowie zdrowego kręgosłupa możemy wyróżnić naturalne krzywizny: lordozy i kifozy. Stany chorobowe dotyczą najczęściej dysków oraz stawów.

Czym jest zwyrodnienie kręgosłupa?

W tym powszechnie stosowanym pojęciu zawierają się zwykle zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa (spondyloza) i stawów międzykręgowych (spondyloartroza). To przewlekłe i postępujące choroby, które polegają na zużyciu tych struktur anatomicznych. Mogą dotyczyć tylko jednego odcinka kręgosłupa (na przykład zwyrodnienie odcinka szyjnego) albo występować również w innych jego częściach.

Jakie są przyczyny zwyrodnienia kręgosłupa?

• wiek,
• zbyt mała aktywność fizyczna,
• nadmierna masa ciała,
• ciężka praca fizyczna,
• przeciążenia powstałe w wyniku uprawiania sportu,
• wady postawy (na przykład skolioza),
• osteoporoza,
• zmiany hormonalne,
• zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa (ZZSK),
• wypadki, w wyniku których doszło do urazu kręgosłupa (na przykład komunikacyjne).

W niniejszym wpisie skupimy się na zwyrodnieniu kręgosłupa szyjnego. Jeśli interesują Cię schorzenia odcinka lędźwiowego, zapraszamy do lektury wpisu poświęconego dyskopatii.

Zwyrodnienie kręgosłupa szyjnego objawy

Początek choroby jest wolny i słabo zauważalny. Najczęściej zaczyna się od bólu kręgosłupa, który w niektórych przypadkach promieniuje do barku lub nawet do ręki.

Zwykle jest nasilony podczas utrzymywania długotrwałej nienaturalnej pozycji ciała (na przykład podczas wielogodzinnej pracy biurowej lub pracy produkcyjnej w fabryce). Przyczyną może być zwężony kanał kręgowy, który powoduje ucisk na korzenie.

Mówi się wówczas o bólu korzeniowym, czyli takim, który promieniuje wzdłuż unerwienia korzenia. Czasem towarzyszy mu również ból mięśni przykręgosłupowych. U wielu osób pojawia się sztywność poranna – potrzebują być rozruszani, żeby móc funkcjonować.

Zwyrodnienie kręgów szyjnych jest także częstą przyczyną intensywnych bólów głowy, zaburzeń widzenia czy problemów z utrzymaniem równowagi.

W przebiegu spondylozy charakterystycznym objawem jest występowanie tzw. osteofitów, czyli narośli kostnych. Mają dziobiasty kształt, pojawiają się zwykle na przednich i bocznych powierzchniach trzonów kręgów.

Mogą naciskać na nerwy, co wiąże się z występowaniem dolegliwości bólowych. Naturalnym mechanizmem jest wtedy dążenie do przyjmowania takiej pozycji, w której są one odczuwalne jak najmniej.

Jest ona jednak wymuszona i nienaturalna, a to z kolei stanowi prostą drogę do dalszych patologicznych zmian powodujących liczne problemy.

W przypadku spondyloartrozy można zaobserwować proces sklerotyzacji (czyli stopniowej degeneracji) podchrzęstnej warstwy kostnej oraz zwężenie szpary stawowej.

Leczenie zwyrodnienia kręgosłupa szyjnego

Zwyrodnienia karku (tak jak i stawu kolanowego czy biodrowego) nie można wyleczyć – można za to zmniejszyć szybkość, z jaką postępuje choroba. Bardzo istotne jest wyeliminowanie prawdopodobnej przyczyny jej pojawienia się, na przykład nadmiernej masy ciała czy ciężkiej pracy fizycznej, w której dźwigane są ciężkie przedmioty.

Niezwykle ważne jest także stosowanie odpowiedniej aktywności fizycznej. Wiele osób z powodu dolegliwości bólowych, ogranicza ruch. Niestety jest to bardzo nietrafiona decyzja, ponieważ w ten sposób choroba będzie tylko szybciej postępować. Pływanie, Nordic Walking czy codzienna gimnastyka to tylko niektóre z propozycji dla osób zmagających się ze zwyrodnieniem kręgosłupa.

Należy pamiętać o tym, że ciało człowieka jest stworzone do ruchu, bez niego zaczyna nieprawidłowo funkcjonować i chorować.

Szczególnie osoby wykonujące pracę siedzącą jak na przykład kierowcy czy fizyczną jak górnicy, powinny przyłożyć do aktywności fizycznej szczególną wagę.

Oczywiście nie trzeba wykonywać pracy z tak mocno nasilonym czynnikiem ryzyka, żeby cierpieć z powodu zwyrodnienia kręgów szyjnych.

Ćwiczenia, które są przeznaczone do stosowania przy leczeniu zwyrodnienia kręgosłupa szyjnego powinien pokazać nam fizjoterapeuta.

Na bieżąco będzie sprawdzał ich poprawność, co pozwoli na późniejsze trenowanie we własnym domu. Ćwiczenia mają za zadanie poprawić zakres ruchomości, ale też przywrócić właściwy balans mięśniowy.

Obecnie wykorzystuje się również techniki leczenia manualnego oraz elementy masażu.

Warto skorzystać z serii zabiegów rehabilitacyjnych, które należy powtarzać co jakiś czas. Fizykoterapia oferuje wiele możliwości, które mają działanie przeciwbólowe na przykład: masaż podwodny, magnetronik, laseroterapia czy lampa Sollux.

Czy można i warto wspomóc się zaopatrzeniem ortopedycznym?

Zdecydowanie warto rozważyć zastosowanie ortezy. W ofercie naszego sklepu internetowego mamy dostępne dwa modele, które są warte polecenia: kołnierze półsztywne Procare C1 i C2.

Takie zaopatrzenie ortopedyczne najczęściej możemy zaobserwować je u osób, które doświadczyły wypadków komunikacyjnych, ale lekarze zalecają ich stosowanie również w zmianach zwyrodnieniowych odcinka szyjnego. Świetnie sprawdzają się także przy zwichnięciach i naciągnięciach kręgosłupa szyjnego, w sztywności karku i kompresji nerwu.

Ortezy spełniają ważną funkcję, jaką jest utrzymanie kręgosłupa szyjnego w naturalnej pozycji.

Mają wyprofilowany kształt na poziomie podbródka i ucha dla lepszego dopasowania, co zdecydowanie wpływa na komfort użytkowania. Plastikowy element dodatkowo usztywnia stabilizator.

Powłoka kołnierza wykonana jest w 100% z bawełny, a w środku znajduje się pianka o niskiej gęstości. Kołnierz dostępny jest w dwóch wysokościach: 7,5 cm i 9,5 cm.

W przypadku urazu, który wymaga dobrej stabilizacji odcinka szyjnego kręgosłupa (głowy i szyi) polecamy: kołnierz sztywny California Colar.

Wskazany jest przy umiarkowanych i stabilnych skręceniach, przy nerwobólach szyi i ramion. Wykonany jest z lekkiej, dwuczęściowej polietylenowej pianki ze sztywnymi plastikowymi elementami.

Kołnierz utrzymuje głowę w neutralnej pozycji stabilizuje część potyliczną oraz żuchwę.

Gdy powyższe metody nie przynoszą satysfakcjonującej poprawy, konieczne jest leczenie operacyjne. Jeśli to tylko możliwe (lub gdy poddanie się operacji jest przeciwwskazane), stosuje się małoinwazyjne zabiegi takie jak termolezja czy blokada kręgosłupa.

Spondyloza szyjna: objawy, leczenie

Spondyloza szyjna należy do grupy schorzeń kręgosłupa określanych mianem spondylopatii, która obejmuje różne fazy patologii kręgosłupa, między innymi chorobę dyskową i właśnie spondylozę. Jest to zaawansowane stadium choroby kręgosłupa.

Faza wstępna to choroba dyskowa kręgosłupa, która występuje w dwóch postaciach. O dysku szyjnym miękkim mówimy, gdy dochodzi do wypadnięcia jądra miażdżystego lub jego fragmentu. Natomiast tzw. dysk twardy to postać choroby, w której na kręgach wyrastają tzw.

osteofity, czyli wyrostki kostno-chrzęstne i zaczynają uciskać nerwy.

Spondyloza szyjna to stan, gdy dochodzi do zmian zwyrodnieniowych dysków blaszek granicznych, wyrostków stawowych lub stawów hakowo-kręgowych oraz więzadła żółtego. W wyniku tych zniekształceń dochodzi do zwężenia kanału kręgowego lub ciasnoty w otworach międzykręgowych.

W efekcie wywołuje to zaburzenia w funkcjonowaniu korzeni nerwowych, spowodowane przewlekłym uciskiem na nerwy, biegnące w obrębie kręgosłupa lub obok.

Zwężenie kanału kręgowego i związany z tym ucisk na rdzeń kręgowy i korzenie nerwowe może prowadzić do mielopatii szyjnej, objawiającej się niedowładem spastycznym albo wiotkim, zaburzeniami i osłabieniem czucia oraz mrowieniem kończyn, a także znacznym bólem szyi.

Aby to wszystko zrozumieć przypomnijmy sobie, jak zbudowany jest kręgosłup na odcinku szyjnym. Ta część kręgosłupa obejmuje siedem kręgów, które tworzą tzw. szyjną krzywiznę przednią. Pojedyncze kręgi zbudowane są z trzonu kręgu, łuku kręgu oraz z siedmiu wyrostków.

Razem z innymi kręgami tworzą kręgosłup, wewnątrz którego znajduje się kanał kręgowy, którym biegnie rdzeń kręgowy. Kręgi szyjne  posiadają mniejsze trzony kręgów niż te w kręgach piersiowych, za to łuki kręgowe mają dość szerokie. Dwa najwyższe kręgi szyjne łączą się z czaszką.

Kręg C1 znajduje się tuż pod czaszką, zaś kręg C2 to oś, wokół której obraca się czaszka przy skręcie głowy.

Pomiędzy poszczególnymi kręgami znajdują się krążki międzykręgowe, tzw. dyski, a także połączenia stawowe. Umożliwiają kręgom poruszanie się względem siebie oraz amortyzują wstrząsy. I to te elementy, jako pierwsze, ulegają zużyciu.

Zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa są wynikiem zbyt szybkiego zużywania się tkanek łączących kostne elementy kręgosłupa, czyli krążków międzykręgowych (dysków). W przypadku spondylozy zużywają się krążki międzykręgowe, natomiast w przypadku deformacji drobnych stawów międzykręgowych mówimy o właściwej spondyloartrozie (łac. spondyloarthrosis deformans).

Stopniowe niszczenie tkanek kręgosłupa związane jest z procesem starzenia się organizmu. Pierwsze problemy pojawiają się najczęściej między 40. a 50. roku życia. Ale istnieją także inne przyczyny schorzenia, w tym urazy o charakterze mechanicznym oraz nabyte lub wrodzone choroby.

W miarę upływu lat tkanka chrzęstna, budująca krążek międzykręgowy, traci wodę, a co za tym idzie, sprężystość. Dochodzi do tzw. dehydratacji krążka, czyli dysku. W wyniku tego procesu dysk ulega powolnemu ścieraniu, deformacji, dochodzi w nim do niewielkich pęknięć. Ponadto dysk może przesunąć się w szczelinie międzykręgowej.

Oznacza to zwiększenie nacisku na brzegi sąsiednich blaszek chrzęstnych. Następnie stale naciskana kość zaczyna przerastać, tworząc wyrostki zwane osteofitami. Dochodzi ponadto do przerostu wyrostków kręgowych. Zdarzają się także niekorzystne zmiany w samej chrząstce stawowej oraz w warstwie podchrzęstnej.

Uszkodzeniom mogą ulec błona maziowa, więzadła i pozostałe elementy stawu.

Te patologiczne zmiany w budowie kręgów i stawu, a także wszelkie przemieszczenia elementów kręgosłupa powodują, że biegnące tuż obok nerwy zaczynają być drażnione i uciskane. W efekcie pojawia się ból oraz nierzadko ograniczenie ruchomości kończyn lub poszczególnych odcinków kręgosłupa, w tym wypadku szyi.

Do zwyrodnienia kręgosłupa prowadzą nie tylko wiek, ale i przebyte choroby lub urazy. Mogą być związane z rodzajem wykonywanej pracy lub z uprawianiem niektórych dyscyplin sportowych, a także z przyjmowaniem nieprawidłowej postawy w czasie siedzenia lub spania. Ponadto kręgosłup jest nadmiernie obciążony przy nadwadze i otyłości.

Wśród chorób, które mogą prowadzić do spondylozy szyjnej znajduje się także krzywica, dyskopatia, skolioza, reumadoidalne zapalenie stawów, zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa, kręgozmyk, a także zaburzenia metaboliczne i hormonalne. No i wreszcie, u źródeł może leżeć wada genetyczne lub rozwojowa.

• przewlekłe bóle głowy, potylicy oraz szyi i barku promieniujące wzdłuż ramienia nawet do łokcia
• zawroty głowy
• zaburzenia równowagi
• osłabienie siły mięśni rąk, a nawet niedowłady kończyn górnych
• ograniczenie ruchomości kręgosłupa, uczucie sztywności szyi, utrudnione skręty głowy

Spondylozy szyjnej nie da się wyleczyć, można tylko minimalizować jej objawy dzięki stosowaniu środków farmakologicznych oraz fizjoterapii. Dla złagodzenia bólu stosuje się środki przeciwbólowe oraz niesteroidowe leki przeciwzapalne lub leki rozluźniające mięśnie. Pomocna jest fizjoterapia oraz masaże.

Regularne wykonywanie ćwiczeń, szczególnie w wodzie, pozwala na chwilowe odciążenie kręgosłupa i złagodzenie bólu. W przypadku znacznego ucisku na nerw jedynym sposobem na uwolnienie zakleszczonego nerwu jest operacja chirurgiczna.

Ważna jest profilaktyka, w tym unikanie przeciążania kręgosłupa, przyjmowanie właściwej postawy podczas pracy przy biurku lub stania oraz w czasie snu, a także codzienna aktywność fizyczna.

Zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa – objawy i sposoby postępowania zmniejszające ból

Zwyrodnienie kręgosłupa – objawy

Choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa jest schorzeniem przewlekłym, rozwijającym się podczas całego życia. Dochodzi do przedwczesnego zużycia i zniekształcenia kręgów i stawów kręgowych. Najczęściej zwyrodnieniu ulegają odcinki szyjny i lędźwiowy kręgosłupa.

Choroba wiąże się z nasilonym bólem kręgosłupa oraz występowaniem objawów neurologicznych związanych z uciskiem na korzenie nerwowe. Zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa połączone są najczęściej ze współistniejącą dyskopatią.

Liczba przypadków wystąpienia schorzenia wzrasta z wiekiem. Jednak ze względu na utrwalający się w zachodniej cywilizacji siedzący tryb życia i brak aktywności fizycznej, dolegliwości kręgosłupa stały się poważnym problemem społecznym.

Pacjenci, u których pojawiają się symptomy, odczuwają je w trakcie wykonywania codziennych czynności.

Objawy uzależnione są od lokalizacji zmian, jednak w każdym przypadku charakterystyczny jest ból, utrudniający sprawne funkcjonowanie. Do jej wystąpienia mogą przyczynić się przebyte urazy kręgosłupa, intensywny i wyczerpujący rodzaj sportu czy też deformacje kręgosłupa (np.

skolioza i inne choroby wieku dziecięcego).
W początkowej fazie choroba nie daje wyraźnych sygnałów i rozwija się powoli. Czasami pacjent może odczuwać sztywność i ból kręgosłupa po przebudzeniu lub dłuższym przebywaniu w pozycji siedzącej, które ustępują po rozciąganiu. Następnie objawem jest ostry lub przewlekły ból kręgosłupa, występujący bezustannie.

Ból może być zlokalizowany miejscowo lub promieniować, np. do rąk, nóg czy klatki piersiowej. Oprócz bólu chory może odczuwać drętwienie, mrowienie, pieczenie i tym podobne zaburzenia odbiegające od normy. Objawy mogą występować zarówno po jednej stronie jak i symetrycznie oraz nasilać się, chociażby przy zmianach pogody.

W zaawansowanym stadium choroby może dojść zaburzeń postawy, osłabienia mięśni oraz zaniku czucia. 

Zwyrodnienie kręgosłupa szyjnego

Kręgosłup szyjny złożony jest z 7 kręgów. Przy jego zwyrodnieniu może wystąpić sztywność karku i jego bóle promieniujące do łopatek, lub okolicy potylicznej. W poważniejszych przypadkach bóle promieniują wzdłuż ręki i mogą im towarzyszyć objawy czuciowe takie jak mrowienie, drętwienie, a także (dość często) zawroty głowy i nudności.

Pojawiają się zaburzenia słuchu (szumy uszne) i wzroku. Niekiedy mamy do czynienia z bólem promieniującym od szyi do barku, który nazywany jest rwą barkową (ramienną). W tych przypadkach niezwykle istotne i trudne jest różnicowanie źródła bólu pomiędzy kręgosłupem, a stawem barkowym.  U niektórych pacjentów zmiany zwyrodnieniowe nie dają dolegliwości bólowych.

Przyjmuje się, że im osoba starsza, tym tych zmian więcej.

Zwyrodnienie kręgosłupa lędźwiowego

Lędźwiowym odcinkiem kręgosłupa określa się część składającą się z pięciu największych kręgów (L1-L5).

Odcinek ten jest narażony na największe obciążenia, gdyż utrzymuje ciężar tułowia, głowy i kończyn górnych, przy jednoczesnej stabilizacji przy wszelkich ruchach (skręty, pochylanie się na boki, zginanie).

Przy zwyrodnieniu kręgosłupa lędźwiowego objawy lokalizują się na pograniczu najniższego kręgu lędźwiowego (L5) i kości krzyżowej, często połączone są z bólem promieniującym do kończyny dolnej (tzw. rwa kulszowa).

Typowe symptomy to głównie silny, uniemożliwiający normalne funkcjonowanie, utrzymujący się przez kilka, kilkanaście dni ból promieniujący z pośladka do kończyny dolnej oraz niedowłady bolącej kończyny. Mogą wystąpić też sztywność i ból pleców w dolnej części, a dodatkowo drętwienie, mrowienie i skurcze w części udowej oraz w łydkach.

Jak postępować w chorobie zwyrodnieniowej kręgosłupa?

Warto zaznaczyć, że zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa są procesem nieodwracalnym, którego nie można cofnąć. Wobec powyższego, można jedynie spowolnić jego postępowanie i zmniejszyć objawy decydując się na odpowiednie działania. Stosuje się dwie główne metody, czyli leczenie zachowawcze oraz operacyjne.

Leczenie operacyjne dotyczy jedynie przypadków w których nie uzyskano powodzenia po leczeniu zachowawczym. Przy zwyrodnieniu kręgosłupa konieczna jest zmiana stylu życia, przede wszystkim przez obniżenie wagi ciała oraz aktywność ruchowa (odpowiednia gimnastyka, pływanie, spacery, itp.).

Istotne jest też zadbanie o profilaktykę wad postawy już u dzieci przez przywrócenie i kontrolowanie prawidłowego ustawienia kręgosłupa i kończyn. Osoby pracujące w biurach powinny zadbać o częste zmiany pozycji siedzącej i robić przerwy na rozruszanie się.
W chorobie zwyrodnieniowej zalecana jest również rehabilitacja kręgosłupa.

Oprócz zabiegów z zakresu fizykoterapii (pole magnetyczne, prądy, krioterapia), masażu i kinezyterapii, fizjoterapeuta może stosować elementy terapii manualnej (trakcję kręgosłupa, mobilizacja kręgów i różne metody fizjoterapeutyczne).

W niektórych przypadkach lekarz ortopeda zaleca założenie doraźnych ortez (sznurówki lędźwiowe, kołnierze szyjne) na krótki okres czasu. Doraźnie stosuje się leki przeciwbólowe oraz rozluźniające mięśnie. Leczenie operacyjne jest ostatecznością.

Źródła:

1. Chien J., Bajwa Z.; Ból kręgosłupa o podłożu mechanicznym i metody jego leczenia, Medycyna po Dyplomie, 2009(08).
2. Styczyński T.; Zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa a leczenie i problem społeczny, Postępy Nauk Medycznych, 2010(6), 474-482.
3. Domżal T.; Bóle krzyża – rozpoznawanie i leczenie, Medycyna po Dyplomie 2011(20); 12(189): 34-45.   

Zwyrodnienie kręgosłupa szyjnego

Uczucie sztywnego i obolałego karku to żadna nowość. Problemy w obrębie odcinka szyjnego dotykają wszystkich, coraz częściej bez względu na wiek czy aktualny poziom naszej aktywności fizycznej.

Zmiany zwyrodnieniowe są powszechną przypadłością, która już od jakiegoś czasu jest postrzegana raczej, jako kolejne schorzenie cywilizacyjne.

Czy istnieje skuteczny sposób na ograniczenie ich następstw? W niniejszym tekście przedstawiamy rolę fizjoterapii w walce ze schorzeniem jakim jest zwyrodnienie kręgosłupa szyjnego.

Czym są zmiany zwyrodnieniowe?

Artroza to schorzenie będące wyrazem zaburzonej równowagi pomiędzy naturalnym procesami syntezy i rozpadu chrząstki stawowej.

Niedostateczna produkcja nowej chrząstki skutkuje postępującym osłabieniem struktury wszystkich połączeń stawowych oraz jej przedwczesnym zużyciem.

To natomiast prowadzi do powstawania drobnych wyrośli kostnych – osteofitów – stanowiących jawny dowód na obecność zaawansowanego procesu zwyrodnieniowego.

Zmiany w pierwszej kolejności rozwijają się w obrębie najbardziej eksploatowanych stawów, które codziennie zostają wystawione na spore obciążenie, jak np. biodra, kolana czy barki. Podobnie jest oczywiście z kręgosłupem, stanowiącym oś całego szkieletu i pełniącego fundament amortyzacji dla ciała. W jego przypadku zmiany zwyrodnieniowe mogą obejmować praktycznie każdą część kręgów, jednak najczęściej dotyczą:

• krążków międzykręgowych
• trzonów kręgowych (tzw. spondyloza)
• stawów międzykręgowych (tzw. spondyloartroza)

Przyczyny i objawy zwyrodnienia odcinka szyjnego kręgosłupa

Zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa rozwijają się latami, dlatego ich początek może mieć miejsce na długo przed pojawieniem się pierwszych objawów. Z jednej strony artroza może być wyrazem naturalnego procesu starzenia się organizmu, którego następstwem jest osłabienie wytrzymałości chrząstki stawowej i nasilenie jej degradacji (np.

osteoporoza, zmiany menopauzalne, ZZSK). Z drugiej może być efektem nieprzestrzegania zasad prawidłowej postawy ciała, znacznego ograniczenia aktywności ruchowej, nadmiernej masy ciała i długotrwałej pracy przy biurku, czyli szeroko pojętego złego trybu życia. Zaburzenie naturalnych warunków anatomiczno-funkcjononalnych (np.

skolioza, płaskostopie, plecy płaskie) sprzyja przedwczesnemu zwyrodnieniu stawów kręgosłupa.

Początek zmian zwyrodnieniowych jest zwykle łagodny, wręcz niezauważalny i odczuwalny dla chorego. Z biegiem czasu stan chrząstki ulega pogorszeniu, co powoduje stopniowy odzew ze strony organizmu.

Pierwszym sygnałem są dolegliwości bólowe, zazwyczaj promieniujące od odcinka szyjnego do kończyny górnej, w której to obrębie często pojawiają się zaburzenia czuciowe.

W przypadku rąk może nastąpić spadek siły mięśniowej i upośledzenie niektórych czynności manualnych. Niejednokrotnie pacjenci skarżą się na ograniczoną ruchomośc odcinka szyjnego kręgosłupa.

Zmiany zwyrodnieniowe to także częsta przyczyna niespodziewanych i intensywnych bólów głowy ze współtowarzyszącymi zaburzeniami widzenia, problemami koordynacyjnymi, czy trudnościami z utrzymaniem równowagi.

Zwyrodnienie kręgosłupa szyjnego – rehabilitacja

Proces rehabilitacji zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa ma charakter kompleksowy i w proporcjonalnym stopniu wykorzystuje terapeutyczne właściwości ruchu oraz szerokiej gamy czynników fizykalnych.

Praca z pacjentem przy pomocy różnego rodzaju bodźców pozwala lepiej przeciwdziałać występującym objawom. Pamiętajmy jednak, że postępujące zmiany nie są możliwe do zahamowania lub cofnięcia.

Dlatego zadaniem fizjoterapeutów jest przede wszystkim pomoc pacjentom w komfortowym i bezpiecznym funkcjonowaniu każdego dnia.

Fizykoterapia w obrębie odcinka szyjnego kręgosłupa jest ukierunkowana przede wszystkim na poprawę stanu osłabionych mięśni oraz złagodzenie utrzymujących się dolegliwości bólowych.

W tym celu można wykorzystać wszelkiego rodzaju zabiegi z zakresu elektroterapii (galwanizacja, jonoforeza, TENS), światłolecznictwa (promieniowanie laserowe, naświetlania sollux), a w niektórych przypadkach posiłkować się metodami z zakresu lecznictwa uzdrowiskowego (np.

balneoterapia z terapeutycznymi właściwościami borowiny, hydroterapia w formie masaży wodnych). Tak przygotowany kręgosłup szyjny może zostać poddany bardziej złożonej terapii.

Część fizjoterapeutów decyduje się na wykorzystanie technik leczenia manualnego i poprzez ruchy manipulacyjne bądź mobilizujące, pozwalają na przywrócenie lepszej funkcjonalności stawów. Inni mogą zastosować suche igłowanie do zneutralizowania bolesnych punktów spustowych i poprawy zaburzonego odżywiania tkankowego.

Duże grono terapeutów wykorzystuje w swojej pracy elementy masażu klasycznego, wspiera wypracowane rezultaty kinesiotapingiem oraz stosuje podstawowe ćwiczenia z zakresu kinezyterapii, które pozwalają na poprawę zakresu ruchomości i przywrócenie właściwego balansu mięśniowego.

Podstawą jest jednak odtworzenie nawyku bądź nauczenie zasad prawidłowej postawy ciała. Właściwe ustawienie głowy, jak i wyrównanie liniowości struktur całej sylwetki, pozwala w znaczącym stopniu ograniczyć ryzyko nawrotów dolegliwości bólowych i poprawić codzienne funkcjonowanie pacjentów.

Warto, aby fizjoterapeuci po zakończonej pracy w gabinecie instruowali swoich podopiecznych o zasadach ergonomii pracy i tzw. szkole prostych pleców.

Autoterapia pacjentów poprzez samodzielne wykonywanie ćwiczeń korekcyjnych w domowym zaciszu może pozwolić na utrwalenie wypracowanych rezultatów na długi czas.

Jeśli powyższy problem dotyczy także Ciebie, skontaktuj się z nami telefonicznie pod numerem 12 342 81 90 bądź wyślij e-maila na adres [email protected]

Centrum rehabilitacji i terapii Open Medical tworzą wysoko wyspecjalizowani lekarze, którzy nie tylko posiadają ogromną wiedzę i lata doświadczenia, a także dbają o ciepłą atmosferę.

Dołącz do grona zadowolonych pacjentów Open Medical i zacznij żyć pełnią życia!

Spondylopatia szyjna

Kręgosłup szyjny cechuje swoistość i odrębność, uwarunkowane budową anatomiczną i biomechaniką. Zdaniem prof. Jana Haftka: „w nim ogniskują się wszystkie problemy dotyczące całego kręgosłupa. Kto pozna dokładnie zagadnienia związane z diagnostyką i leczeniem kręgosłupa szyjnego, dla tego leczenie schorzeń pozostałych odcinków nie będzie stanowiło żadnej trudności”.

Swoistość ta stwarza kłopoty z ustaleniem nazewnictwa różnych stadiów zaawansowania choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa. Najczęstsze określenia to:

• osteoartropatia (osteoarthritis)
• spondyloartropatia (spondyloarthritis)
• osteochondroza (osteochondrosis)
• dyskopatia
• spondyloza szyjna
• choroba dyskowa.

Trudności wynikają stąd, że poza widocznymi zmianami zwyrodnieniowymi w strukturach kostnych lub miękkich kręgosłupa choroba może pośrednio dotykać rdzenia, korzeni i ich naczyń oraz tętnic kręgowych. Znajduje to odzwierciedlenie w symptomatologii klinicznej.

Określeniem łączącym nazwy wykorzystywane dotychczas w celu zdefiniowania różnych etapów choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa jest spondylopatia. Chorobę dyskową uznaje się za jej fazę wstępną, ale bywa ona również następstwem urazu (pourazowy dysk szyjny). Zaawansowanym stadium choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa jest spondyloza szyjna.

Definicja

Spondylopatia to termin obejmujący różne stadia zaawansowania patologii kręgosłupa, w tym chorobę dyskową i spondylozę.

Wyróżnia się następujące postacie choroby dyskowej kręgosłupa szyjnego:

• dysk szyjny miękki – wypadnięcie jądra miażdżystego lub jego fragmentu
• dysk twardy – narastające wyrośle kostno-chrzęstne, tzw. osteofity, uciskające sąsiednie struktury nerwowe.

Spondyloza szyjna (cervical spondylosis) jest terminem używanym wtedy, gdy występują zmiany zwyrodnieniowe na poziomie dysków blaszek granicznych, wyrostków stawowych lub stawów hakowo-kręgowych i więzadła żółtego. Zmiany te są pojedyncze lub mnogie i ostatecznie wywołują zwężenie kanału kręgowego bądź ciasnotę w otworach międzykręgowych i odpowiadają za radikulopatię i mielopatię szyjną.

Epidemiologia

Choroba dyskowa odcinka szyjnego występuje rzadziej niż w dolnym odcinku kręgosłupa (1:3-1:4). U ok. 70% chorych zmiany umiejscawiają się na wysokości C5-C6 i C6-C7, a u 20% na C4-C5 i C7-D1. W ciągu 8-12 tygodni u ponad 80% chorych objawy ustępują samoistnie lub po leczeniu fizjoterapeutycznym. W 20-40% przypadków obserwuje się brak poprawy lub nawroty.

Spondyloza szyjna jest najczęstszą przyczyną mielopatii szyjnej. Po 50 r.ż. niemal równie często występuje ona u mężczyzn jak u kobiet. W tej grupie wiekowej jest rozpoznawana u 50-60% osób, przy czym tylko u ok. 20% przybiera postać powoli narast…