Trudno gojące się rany

Prawidłowo leczona rana goi się od kilku do kilkunastu dni. Są jednak stany chorobowe, które utrudniają proces gojenia się ran i stają się niebywałą udręką dla pacjenta. Wiele jest tego przyczyn i różne są też sposoby leczenia trudno gojących się ran, gdzie duże znaczenie odgrywa m.in. właściwa fizjoterapia. W dalszej części przedstawione zostało kilka sposobów leczenia ran za pomocą urządzeń dedykowanych do stosowania w warunkach domowych. Bardzo istotne dla procesu gojenia jest bowiem to, aby pacjent miał możliwość wykonywania zabiegów bez specjalnych ograniczeń, bez kłopotliwego chodzenia na zabiegi w odległym miejscu, bez czekania w kolejkach i bez korzystania z terapii jedynie w ściśle określonych godzinach.

Przyczyny długiego gojenia się rany

Czas gojenia się rany zależy od jej umiejscowienia, przyczyny oraz wielkości. Niebagatelny wpływ ma także kwestia pierwotnego lub wtórnego jej zakażenia.

Podstawowe przyczyny mają swoje źródło w niewydolności krążenia w okolicy rany, utrudniającej napływ lub odpływ krwi. Przykładem mogą tu być owrzodzenia żylakowe podudzi, czy odleżyny.

Drugim, niezwykle częstym czynnikiem jest cukrzyca, zmieniająca metabolizm całego organizmu, mając także negatywny wpływ na gojenie się ran. Najlepszym przykładem są trudno gojąc się rany stopy i podudzia.

Niewydolność krążeniowa powoduje często powstawanie obrzęków, które są dodatkowym czynnikiem utrudniającym zaopatrzenie gojących się tkanek w tlen i składniki odżywcze.

Laseroterapia

W przypadku gojenia się ran, pozytywne skutki zaobserwowano podczas stosowania homogennej wiązki światła laserowego o długości 808nm emitowanej przez tzw. lasery miękkie (softlasery). Wiązka takiego lasera zwiększa bowiem ilość ATP (adenozynotrójfosforanu), czyli substancji energetycznej, produkowanej w mitochondriach komórek.

Naświetlanie laserowe ma także działanie antyseptyczne, powodując szybsze usuwanie bakterii, które utrudniają gojenie się rany. Dzięki pobudzeniu do wysokoenergetycznego metabolizmu, rany szybciej ziarninują, usuwając martwe tkanki.

Zastosowanie lasera niskoemisyjnego jest bardzo bezpieczne i niezwykle pomocne w procesie gojenia ran bez względu na etiologię samej zmiany.

Należy zdawać sobie sprawę z tego, że skuteczność lecznicza światła zależy w dużym stopniu od tego, na ile spełnia ono parametry światła laserowego, takie jak: spójność (koherencja), szerokość widma (monochromatyczność), równoległość wiązki oraz duża koncentracja fotonów (gęstość mocy). Warunków tych nie mogą spełniać zwykłe źródła światła, w tym różne urządzenia paralaserowe oparte na diodach LED.

Urządzeniem laserowym, które może być wykorzystywany w warunkach domowych i spełnia zarazem wymagania prawdziwego lasera jest laser miękki B-Cure.

Zakres zastosowań B-Cure jest bardzo szeroki i wykracza oczywiście poza zastosowania tylko do gojenia ran. Urządzenie to stanowi niewątpliwie doskonałe rozwiązanie dedykowane do domowej fizjoterapii.

Elektrostymulacja wysokonapięciowa

Terapia ta  polega na stosowaniu bardzo krótkich impulsów elektrycznych, ale o bardzo wysokim napięciu, dochodzącym do 300 a nawet 500 V. Impulsy generowane przez elektrostymulatory wysokonapięciowe są bezpieczne dla organizmu z uwagi na bardzo krótki przepływ prądu, który posiada jednak zdolność penetracji tkanek korzystnie wpływając na procesy regeneracyjne zachodzące na poziomie komórkowym. Podobnie jak w przypadku laseroterapii, elektrostymulacja wysokonapięciowa niszczy i hamuje rozwój bakterii i mikrobów. Znajduje zastosowanie m.in. w leczeniu ran cukrzycowych, ran zainfekowanych, ubytków tkanek, owrzodzeń podudzi i odleżyn.Przedstawione powyżej urządzenia są rozwiązaniami sprawdzonymi klinicznie i mające bardzo dobre opinie wśród użytkowników w Polsce.

Trudno gojące się rany – jak sobie z nimi radzić? – Pensjonat MARZENIE

Trudno gojące się rany utrudniają życie tym młodszym, jak i starszym pacjentom. Czasem zwykłe okaleczenia, zadraśnięcia czy drobne oparzenia, choć nie wymagają interwencji lekarza, potrafią utrudnić życie.

Taka trudno gojąca się rana oprócz tego, że przyciąga wzrok swoim nieestetycznym wyglądem, to jeszcze przysparza wielu cierpień, swędząc, drapiąc i ciągnąc. Kiedy wydaje się, że rana zaczyna się już goić, sytuacja powtarza się od nowa i wraca do punktu wyjścia.

Takie rany, sprawiając ból i dyskomfort, wymagają szczególnego traktowania, tak by proces gojenia przebiegał sprawnie.

Przede wszystkim higiena

Podstawową bronią w walce z trudno gojącymi się ranami jest higiena. Tylko systematyczne przemywanie i dezynfekowanie ran może zahamować stan zapalny i przyspieszyć gojenie skóry. Przemywając zakażone miejsce, pozbywamy się masy bakteryjnej i martwych tkanek, robiąc miejsce tym nowym i zdrowym.

Cierpliwe zmienianie prawidłowo wykonanych opatrunków to kolejny krok w pielęgnacji chorego miejsca. Dostępność gotowych opatrunków na pewno ułatwia sprawę, bo stosując je, mamy pewność, że w odpowiedni sposób zaopatrzymy chore miejsce.

Do tych najczęściej stosowanych należą opatrunki kolagenowe, które zapewniają odpowiednią wilgotność oraz te ze srebrem, które z kolei działają przeciwbakteryjnie.

Do zadań specjalnych

Leczenie trudno gojących się ran możemy również wspomóc odpowiednimi preparatami. W czasie kuracji warto sięgnąć po witaminę C, która ma kluczowe znaczenie w procesach skórnych. Nie zaszkodzi również suplementacja witaminy A, która uczestniczy w procesie produkcji kolagenu oraz E, której brak w organizmie odpowiada z kolei za niedokrwistość.

Kiedy wszelkie środki zawodzą, możemy skorzystać z naturalnych sposobów naszych babć, które niejednokrotnie ratowały sytuacje, gdy wszystko inne zawodziło. W tym przypadku na trudno gojące się rany powinny pomóc okłady z babki lancetowatej, aloesu oraz mniszka lekarskiego. Możemy również skorzystać z właściwości bakteriobójczych kapusty i cebuli.

Trudno gojące się rany zazwyczaj nie są groźne dla naszego zdrowia, ale na pewno sprawiają dyskomfort w codziennym funkcjonowaniu.

Dlatego warto zastosować odpowiednie działania, kiedy tylko pojawi się drapiący i sączący się problem skórny.

Przy wprowadzeniu higieny i pozostałych środków zaradczych, zachowując systematyczność i cierpliwość, powinniśmy opanować i przyspieszyć proces gojenia się ran.

Osoby z problemami skórnymi, cierpiące na trudno gojące się rany zapraszamy też do naszego ośrodka. Poprzez odpowiednie zabiegi zdrowotne radzimy sobie z tego typu przypadłościami – http://marzenie-zakopane.pl/turnusy-rehabilitacyjne-w-gorach/.

Trudno gojące się rany

Trudno gojące się rany

Czym jest i jak powstaje rana?

Rana jest stanem, w którym dochodzi do uszkodzenia bądź przerwania ciągłości tkanek pod wpływem działania czynnika uszkadzającego.

Czynnik ten może być zarówno zewnętrzny, taki jak uraz mechaniczny, chemiczny czy termiczny.

Może być również endogenny, wynikający z różnych stanów chorobowych takich jak niedokrwienie tętnicze, niewydolność żylna, zakażenia o różnej etiologii, czy też zmiany troficzne, jak na przykład odleżyny.

Najczęstszym mechanizmem powstania rany jest zadziałanie ostrego przedmiotu, takiego jak ostrze noża. W zależności od siły działania urazu oraz głębokości jego penetracji, rana może mieć różną głębokość, a co za tym idzie różne struktury mogą być uszkodzone.

Inny mechanizm powstawania ran działa, jeśli są one wynikiem działania tępego przedmiotu. Tego typu rany są zazwyczaj dużo bardziej skomplikowane i trudniej się goją, gdyż oprócz przerwania ciągłości skóry dochodzi często do uszkodzenia otaczających tkanek. Gojenie ich jest zazwyczaj dłuższe, a ryzyko zakażenia większe.

Trudno gojące się rany – Jakie są rodzaje ran?

Rany klasyfikowane są w zależności od rodzaju oraz siły działającego czynnika uszkadzającego. Najczęściej wyróżnia się rany cięte, kłute, szarpane, kąsane, tłuczone i postrzałowe.

Bardzo często oprócz uszkodzenia skóry oraz naskórka dochodzi do uszkodzenia struktur położonych głębiej, takich jak powięzie, naczynia, mięśnie czy włókna nerwowe.

Im więcej struktur jest uszkodzonych, i im są one rozleglejsze, tym trudniejsze i dłuższe jest gojenie się rany, a ryzyko powstania blizny wyższe.

Jak wygląda prawidłowe gojenie się ran?

Prawidłowy proces gojenia się ran składa się z czterech etapów. Pierwszym z nich jest krzepnięcie krwi. W ciągu kilku minut od powstania rany, dochodzi do gromadzenia się płytek krwi i przyklejaniu ich w miejscu uszkodzenia. Uwalniają one szereg czynników inicjujących proces gojenia oraz powodują wytworzenie siatki włóknikowej. Prowadzi to do powstania skrzepu.

Następnie dochodzi do miejscowego stanu zapalnego, w trakcie którego dochodzi do eliminacji uszkodzonych i martwych komórek, a także patogenów mogących być czynnikiem sprawczym nadkażenia rany.

W kolejnym etapie dochodzi do powstawania nowych naczyń krwionośnych odżywiających tkankę, dochodzi do wzmożonych podziałów komórkowych oraz syntezy włókien kolagenowych i elastynowych.

Wreszcie, w ostatnim etapie dochodzi do przebudowy tkanki, dojrzewania komórek i usunięcia niepotrzebnych elementów.

Wyróżnia się dwa zasadnicze sposoby gojenia się ran. Pierwszym z nich jest gojenie pierwotne, przez tak zwany rychłozrost. Ten rodzaj jest najkorzystniejszy, i bardzo często kończy się bez pozostawienia blizny. Dochodzi do niego kiedy rana jest precyzyjna, a brzegi równe. Umożliwia to złączenie brzegów rany np. przez ich zszycie, oraz regenerację skóry bez ubytku tkankowego.

Drugi rodzaj gojenia to gojenie wtórne, przez ziarninowanie. Dochodzi do niego najczęściej w przebiegu dużych ran, z ubytkami tkankowymi. Rozpoczyna się wytworzeniem ziarniny w dnie rany. Powstaje ona z wrastających naczyń krwionośnych. Ziarnina stanowi podstawę do regeneracji tkanki. Gojenie przez ziarninowanie zazwyczaj wiąże się z pozostawieniem blizny.

Kiedy gojenie się ran jest utrudnione?

Istnieją stany chorobowe, które związane są z utrudnionym gojeniem ran. Należą do nich przede wszystkim stany związane z niedokrwieniem i niedotlenieniem tkanek, zakażenia, nadmierne wysuszenie rany, dysfunkcje układu immunologicznego, cukrzyca, stosowanie steroidów, niedożywienie, osłabienie.

Ozonoterapia w leczeniu trudno gojących się ran

Ozon ma silne działanie uszkadzające komórki i tkanki. Uszkodzenie komórek ma miejsce na wielu płaszczyznach.

Jest to gaz drażniący, który w pierwszej kolejności prowadzi do degradacji błon komórkowych.

Następnie, po dostaniu się ozonu do wnętrza komórki powoduje hamowanie działania wielu enzymów wewnątrzkomórkowych, w rezultacie czego z kolei dochodzi do zahamowania procesu oddychania komórkowego.

Z uwagi na silne działanie przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze, przeciwpierwotniakowe oraz inaktywujące wirusy, ozon znajduje szerokie zastosowanie w medycynie. Z racji na większą ilość atomów tlenu oraz drażniące działanie, powoduje miejscowe rozszerzenie naczyń krwionośnych włosowatych, a co za tym idzie poprawia miejscowe ukrwienie i utlenowanie tkanki.

Powoduje to również polepszenie jej odżywienia. W rezultacie dochodzi do pobudzenia procesów regeneracyjnych w obrębie skóry, a także w obrębie tkanki łącznej poprzez aktywację fibroblastów skutkującą zwiększoną produkcją włókien kolagenowych i elastynowych. Powoduje to wspomożenie procesów gojenia się ran oraz wytwarzania blizn.

Ozonoterapia jest bardzo dobrym wyborem podczas leczenia owrzodzeń podudzi, które niewątpliwie należą do trudno gojących się ran. Jest to możliwe dzięki oddziaływaniu polegającym na poprawie utlenowania i odżywienia tkanek obwodowych.

Z kolei poprzez działanie opisywane w poprzednim akapicie, ozonoterapia jest chętnie wykorzystywana jako wspomaganie gojenia się owrzodzeń podudzi o różnej etiologii (na przykład w przebiegu żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej czy angiopatiach cukrzycowych), nawet w bardzo zaawansowanym stadium.

Z kolei dzięki działaniu antyseptycznemu, eliminującemu bakterie, grzyby, pierwotniaki, a także hamowaniu namnażania się wirusów, ozonoterapia dodatkowo zabezpiecza owrzodzenia przed ryzykiem nadkażenia o różnorodnej etiologii oraz powikłań z tym związanych.

Trudno gojące się rany Poznań

Sposoby na trudno gojące się rany – Czytelnia apteki Cefarm24

Najprościej ujmując, rana to przerwanie ciągłości zewnętrznej powłoki skóry. Może wystąpić wskutek otarcia, kłucia, różnych skaleczeń i od głębokości rany zależy, jak będzie wyglądało jej gojenie.

Przerwanie ciągłości tkanek powoduje w naszych organizmach szereg procesów, które mają na celu ochronę przed zakażeniem oraz produkcję komórek, które zasklepią ranę. Można je podzielić na cztery fazy. Gojenie zaczyna się od stanu zapalnego, w trakcie którego m.in.

organizm niejako organizuje swoją obronę w postaci granulocytów i przeciwciał. Następnie, w czasie fazy wytwórczej następuje produkcja tak istotnego dla zasklepienia rany kolagenu.

Po tym dochodzi do obkurczenia, a finalnie do przebudowy rany, a więc działań związanych z fibroblastami i tworzeniu włókien kolagenowych. Sprawdźmy, co może nam pomóc na trudno gojące się rany.

Działania zewnętrzne

Przede wszystkim musimy zadbać o to, aby powierzchnia rany była odkażona. Jeśli z jakiegoś powodu nie mamy dostępu do środków czyszczących, ewentualne zakażenie jesteśmy w stanie rozpoznać po: zaczerwienieniu skóry, wydobywającej się ropie lub czerwonej prędze.

Najlepiej ranę przemyć solą fizjologiczną, nigdy preparatami z alkoholem – w ostateczności zimną wodą, ale nie pod zbyt wysokim ciśnieniem (można również zastosować roztwory wodne, takie jak lugola).

Jeśli wystąpiły zanieczyszczenia, w szczególności styczności z ziemią, poza oczyszczeniem należy skonsultować się z lekarzem w sprawie ewentualnej szczepionki na tężec, jeśli od ostatniej dawki minęło 10 lat.

Co ważne, nie możemy całkowicie wysuszyć zranionego miejsca, ponieważ do odbudowy tkanek nasz organizm potrzebuje wilgotnego środowiska. Stąd używamy plastrów lub specjalnych plastrów silikonowych. Warto mieć je zawsze ze sobą, szczególnie podczas zabaw z dziećmi. Wówczas plaster z ulubioną postacią pomoże malcowi szybciej zapomnieć o bólu.

Witaminy

Chociaż powszechnie kojarzymy witaminę C z odpornością i preparatami na przeziębienie i grypę, to ma ona kluczowe znaczenie także w procesach skórnych. Kwas askorbinowy wymienia się w grupie związków uczestniczących w tworzeniu kolagenu.

Warto więc w trakcie gojenia spożywać produkty spożywcze z witaminą C lub sięgnąć po suplementy, niejednokrotnie występujące z kolagenem. Równie istotne podczas gojenia są witaminy E oraz A.

Niedobór pierwszej z nich odpowiada za niedokrwistość, a brak witaminy A oznacza problemy z produkcją wspomnianego kolagenu. Obie witaminy również można suplementować.

Naturalne sposoby na trudno gojące się rany

Poza plastrami i dostępnymi żelami istnieją naturalne sposoby na przyśpieszenie gojenia. Działania bakteriobójcze niektórych roślin były znane już od starożytności, dlatego możemy skorzystać m.in. z właściwości cebuli czy kapusty.

Pomóc może również miód. Tymczasem na przyśpieszenie gojenia skuteczność wykazano w przypadku aloesu, mniszka lekarskiego oraz babki lancetowatej.

Ziołolecznictwo sugeruje także nacieranie skrzypem polnym, a trudno gojące się rany nie będą już problemem.

Sposoby na sączące się rany

Odleżyna to ognisko martwicy skóry, obejmujące często tkankę podskórną a czasami mięśnie i kości, powstające w wyniku długotrwałego ucisku i niedotlenienia tkanek. Odleżyny mogą powstawać także w o…

Przez dziesiątki lat medycyna zalecała dla szybszego leczenia ran zakładanie opatrunków wysuszających, które wchłaniały wydostająca się z ran treść, najpierw krwistą, potem surowiczą. Opatrunki tak…

Doskonałym i bardzo nowoczesnym rozwiązaniem do zaopatrywania ran są plastry w żelu. Opatrunki te nie tylko chronią ranę przed zabrudzeniem, ale także przyspieszają regenerację skóry.

…

W zależności od szybkości gojenia rany dzielimy na ostre i przewlekłe. Rany ostre nie stanowią poważnego problemu medycznego ponieważ goją się szybko, zwykle w ciągu 2-7 dni. Z kolei rany przewlekł…

Doskonałe i bardzo nowoczesne rozwiązanie do samodzielnego zaopatrywania ran stanowią plastry w żelu. Opatrunki te nie tylko chronią ranę przed zabrudzeniem, ale także przyspieszają regenerację skó…

Stopa cukrzycowa to jedno z przewlekłych powikłań cukrzycy, mogące występować u chorych na cukrzycę typu 1 i cukrzycę typu 2, które w krótkim czasie może doprowadzić do ciężkiego inwalidztwa. Wedłu…

Najczęstsza przyczyna otarć pięt to nowe, niewygodne obuwie. Podczas noszenia takich butów w pierwszej kolejności pojawiają się otarcia. W miejscu, gdzie but jest zbyt ciasny lub za duży, wy…

Gojenie się ran to złożony proces, w który zaangażowane są komórki skóry, krwi, układ odpornościowy oraz szereg krążących w organizmie substancji. Proces gojenia rany rozpoczyn…

Z ranami i oparzeniami mamy do czynienia na co dzień. Każdy z nas ma podstawową wiedzę w tym zakresie i potrafi na swój sposób sobie z nimi radzić. Jednak w postępowaniu z ranami i op…

W pierwszej kolejności należy obejrzeć miejsce zranienia i ocenić czy będzie konieczna konsultacja z lekarzem. Szczególnie należy ocenić ranę pod kątem jej typu, głębokości, nasilenia krwawienia, s…

Opatrunki zakładane na rany cechują się większą skutecznością, gdy przed ich założeniem poddamy ranę właściwym zabiegom oczyszczającym. Regularne powtarzanie tych czynności skraca znacząco okres le…

Zadrapania, skaleczenia i rany stanowią dosyć powszechny problem w grupie dzieci. Przyczynia się do tego ich duża ruchliwość oraz ciekawość świata. Do powstania niewielkich urazów najczęściej docho…

Rany jatrogenne to rany powstające w wyniku działania lekarza lub innego pracownika służby zdrowia, który tworzy je w celu diagnostyki lub w związku z prowadzonym leczeniem. Rany jatrogenne …

Rana to przerwanie anatomicznej ciągłości tkanek lub ich uszkodzenie pod wpływem działania czynnika uszkadzającego. Do klasycznych cech rany zaliczamy: ból, krwawienie i zianie. Zianie, czyl…

Czas i przebieg procesu gojenia się rany zależą od wielu czynników. Duży wpływ na przebieg procesu gojenia się rany mają cechy rany, tj. jej rozmiar, kształt, rodzaj, ilość uszkodzonych tkan…

Zgodnie z definicją raną nazywamy anatomiczne przerwanie ciągłości powłok zewnętrznych (skóry, błony śluzowej) oraz znajdujących się głębiej tkanek pod wpływem działania czynnika uszkadzając…

Rana szarpana to rana powstająca w wyniku gwałtownego działania zakrzywionego narzędzia o tępej lub kanciastej krawędzi, np. haka lub bosaka, który działa skośnie lub stycznie do powierzchni…

W pierwszej kolejności należy dokładnie obejrzeć miejsce zranienia i ocenić czy będzie konieczna konsultacja z lekarzem. W przypadku gdy rana nie wymaga konsultacji lekarskiej pierwszym działaniem …

Rany i skaleczenia stanowią powszechny problem, z którym spotykamy się zarówno życiu codziennym jak i w pracy zawodowej. Wyróżniamy wiele podziałów ran i skaleczeń, kt&o…

Każda rana chirurgiczna wymaga szczególnej pielęgnacji, o czym są informowani pacjenci przez personel medyczny w momencie opuszczenia szpitala.
Powierzchnię rany chirurgicznej należy dezynfekować …

Biorąc pod uwagę fakt, że pęknięcia skóry to właściwie drobne rany to aby przyspieszyć ich gojenie można wykorzystać preparaty stosowane z powodzeniem w leczeniu drobnych ran. W celu zapobiegania w…

Pękająca skóra na dłoniach pojawia się najczęściej na opuszkach palców, zgięciach palców, na skórze pomiędzy palcami, wokół paznokci, a także na wybranych fragmentach skóry dłoni lub na całych dłon…

Trudno gojące się rany pooperacyjne. Jak pomóc pacjentowi?

• Z praktyki ortopedy , Otwarty dostęp
• 3 września 2019
• NR 15 (Sierpień 2019)

Paweł Łęgosz , Sylwia Sarzyńska , Paweł Małdyk

Trudno gojące się rany pooperacyjne stanowią istotny problem kliniczny zarówno dla pacjenta, jak i lekarza. Wiążą się przede wszystkim z obniżeniem jakości życia chorego. Mogą także skutkować powikłaniami ogólnoustrojowymi groźnymi dla życia pacjenta.

Do najczęstszych powikłań związanych z ranami pooperacyjnymi zalicza się: infekcję ran, rozejście się brzegów rany oraz powstanie nieprawidłowej tkanki bliznowatej. Wymienia się wiele czynników związanych z pacjentem i samym zabiegiem operacyjnym wpływających na proces gojenia.

Należy podkreślić, że proces pielęgnacji rany i zapobiegania powikłaniom rozpoczyna się jeszcze przed operacją i wykonaniem chirurgicznego cięcia.

Dotyczy to z jednej strony planowania odpowiedniego dostępu, linii cięć oraz zszywania tkanek, ale także wyrównywania zaburzeń gospodarki ustrojowej pacjenta mogących utrudniać późniejsze gojenie się ran.

W okresie pooperacyjnym kluczowa jest rola antyseptyki, prawidłowej pielęgnacji rany i stosowania odpowiednich opatrunków i preparatów. W przypadku nieprawidłowego gojenia się rany istotna jest szybka diagnostyka i w razie potrzeby wdrożenie odpowiedniego leczenia. Nieprawidłowo gojące się rany stanowią nie tylko problem estetyczny, ale w niektórych przypadkach mogą stanowić zagrożenie dla życia pacjenta.

Gojenie rany można zdefiniować jako szereg procesów, w wyniku których dochodzi do zagojenia/regeneracji narządu lub tkanki wynikającego z choroby lub urazu. Każda ingerencja chirurgiczna związana jest z jatrogennym uszkodzeniem tkanek, a w związku z tym z następującymi później procesami gojenia.

  Trudno gojące się rany pooperacyjne stanowią istotny problem kliniczny zarówno dla pacjenta, jak i lekarza. Wiążą się przede wszystkim z obniżeniem jakości życia chorego oraz mogą skutkować powikłaniami ogólnoustrojowymi groźnymi dla życia pacjenta. Są również problemem z punktu widzenia ekonomicznych obciążeń dla szpitala i systemu opieki zdrowotnej [1].

Do ran trudno gojących się zaliczają się rany, które nie goją się w wyniku rychłozrostu lub poprzez ziarninowanie, a w procesie gojenia występują powikłania powodujące opóźnienie lub uniemożliwienie gojenia się rany. Do najczęściej występujących powikłań związanych z gojeniem się ran zaliczają się infekcje, rozejście się rany oraz powstanie nieprawidłowych blizn.

  Istnieje wiele czynników związanych z pacjentem oraz niezależnych od pacjenta, które istotnie wpływają na procesy gojenia się ran pooperacyjnych. Jedną z istotnych przyczyn opóźnienia gojenia ran są czynniki mikrobiologiczne. Prawidłowa pielęgnacja rany, szczególnie w okresie pooperacyjnym, jest kluczowa dla prawidłowego gojenia [2, 3].

Dokładny opis czynników ryzyka wpływających na powikłane gojenie się ran zostanie przedstawiony w dalszej części artykułu. 

Najczęściej występujące objawy związane z gojeniem się ran pooperacyjnych to miejscowy stan zapalny prezentujący się w postaci bólu, obrzęku, zaczerwienienia oraz zwiększonego ucieplenia. W przypadku miejscowej lokalizacji zmian, krótkiego okresu trwania oraz braku reakcji ogólnoustrojowej nie są one niepokojące.

Stanowią naturalny element zachodzących procesów gojenia. Jeśli wyżej wspomniane objawy nie ustępują po kilku dniach, współistnieje wysoka gorączka i pojawiają się objawy ogólnoustrojowe, można podejrzewać wczesną infekcję miejsca operowanego. Należy także zwracać uwagę na obecność i charakter ewentualnego wycieku treści z rany.

Wymaga to wdrożenia rozszerzonej diagnostyki oraz leczenia.

Fizjologia gojenia się rany

Wyróżnia się trzy główne fazy gojenia ran: fazę zapalną, proliferacji oraz remodelingu. Część autorów wymienia także fazy naskórkowania, angiogenezy oraz formowania się blizny [4].

Faza zapalna powstaje na skutek uszkodzenia naczyń krwionośnych, aktywacji kaskady krzepnięcia oraz napływu różnych komórek uczestniczących w procesach gojenia [5]. Zalicza się do nich m.in. leukocyty, cytokiny i chemokiny. Po ok. 4–5 dniach od uszkodzenia rozpoczyna się faza proliferacji.

Ważną pulą komórek odpowiedzialną za przejście z fazy zapalnej do proliferacyjnej są makrofagi [4]. W fazie proliferacyjnej kluczową rolę odgrywają fibroblasty, które zastępują fibrynę włóknami kolagenowymi. Kolejnym etapem jest naskórkowanie, które zgodnie z szacunkami u człowieka odpowiada za zamknięcie ok. 80% rany [4].

Faza remodelingu obserwowana jest po ok. 3 tygodniach od urazu tkanek. Charakteryzuje się m.in. zamknięciem naczyń krwionośnych, zmniejszeniem liczby fibroblastów w porównaniu do poprzednich etapów oraz wzmacnianiem struktury włókien kolagenowych.

Procesy produkcji i degradacji kolagenu oraz formowanie ostatecznej blizny mogą trwać nawet do 6 miesięcy od urazu. Kolagen typu III jest głównym typem kolagenu występującym w gojących się ranach. W ostatecznie uformowanej bliźnie nie są obecne elastyczne włókna kolagenowe, co może tłumaczyć brak elastyczności blizn [5].

Zgodnie z danymi za powstawanie blizn hipertroficznych oraz keloidów odpowiada nadmierne gromadzenie się kolagenu. W bliźnie hipertroficznej stosunek włókien kolagenowych jest ok. trzch razy wyższy niż w zdrowej skórze, natomiast w keloidzie może być aż o 20 razy wyższy [6]. 

Czynniki wpływające na gojenie się rany

Wiele czynników wpływa na proces gojenia się rany. Czynniki ryzyka wystąpienia powikłań można podzielić na związane z pacjentem, z samym zabiegiem operacyjnym oraz mieszane. Wśród czynników związanych z pacjentem wymienia się głównie choroby przewlekłe a priori negatywnie wpływające na gojenie, takie jak cukrzyca czy niedożywienie.

Istotna jest także współpraca pacjenta i stosowanie się do zaleceń dotyczących pielęgnacji rany. Czynniki związane z zabiegiem operacyjnym to m.in. lokalizacja rany (słabe ukrwienie okolicy operowanej skutecznie opóźnia procesy gojenia), prawidłowa aseptyka przy zabiegu, odpowiednia profilaktyka antybiotykowa.

Sposób chirurgicznego zamknięcia rany jest uzależniony od wielu czynników. Wśród najważniejszych wymienia się lokalizację rany, rodzaj operacji, ryzyko infekcji oraz prawdopodobieństwo powstawania zbiorników płynowych.

Do czynników okołooperacyjnych wpływających na gojenie się ran zalicza się: rodzaj cięcia, utrzymanie prawidłowej hemostazy śródoperacyjnej oraz ścisłe przestrzeganie zasad antyseptyki. Istotne jest stosowanie dostępów operacyjnych redukujących napięcie tkanek [7]. Sugeruje się wykonywanie cięcia skórnego wzdłuż linii zmniejszonego napięcia, tj.

linii Langera lub linii zmniejszonego napięcia skórnego. Nieprawidłowe nacięcia skóry są jedną z przyczyn powstawania blizn hipertroficznych i keloidów. Istotnym czynnikiem rokowniczym co do późniejszego prowadzenia ran jest technika operacyjna. Wskazane jest kierowanie się zasadą 5A, tj.:

• zachowanie aseptyki (asepsis), 
• unikanie nadmiernego napięcia (absence of tension), 
• prawidłowe zbliżenie brzegów rany (accurate approximation), 
• unikanie ostrych krawędzi (avoidance of raw surface), 
• atraumatyczne zszycie rany (atraumatic tissue handling). 

Trudno gojące się rany i oparzenia – regeneracja komórek i procesy naprawcze

• Wiadomości dermatologiczne
• 26 września 2019
• NR 4 (Wrzesień 2019)

Magdalena Jałowska

Rany przewlekłe to interdyscyplinarny problem medyczny. Częstość ich występowania stale wzrasta ze względu na starzenie się społeczeństwa. Rana przewlekła to rana, która nie goi się w odpowiednim czasie. Najczęściej występującymi ranami przewlekłymi są owrzodzenia oraz stopa cukrzycowa.

Rany takie ze względu na złożoną patogenezę wymagają wielokierunkowego podejścia. Oparzenie to uszkodzenie skóry wywołane najczęściej działaniem wysokiej temperatury.

Rokowanie w leczeniu oparzenia jest bezpośrednio związane z rozległością oraz głębokością oparzenia i na tej podstawie podejmuje się decyzję o leczeniu ambulatoryjnym lub w warunkach szpitalnych. Pierwsza pomoc powinna być udzielona bezzwłocznie, z zachowaniem podstawowych zasad.

Bardzo istotne jest jak najszybsze chłodzenie miejsca oparzenia, co zapobiega rozwojowi głębszych uszkodzeń skóry. Częstym powikłaniem po wygojeniu ran oparzeniowych są blizny przerosłe i przykurcze stawów pojawiające się najczęściej przy oparzeniach obejmujących całą grubość skóry.

Rana trudno gojąca się to rana, w której proces gojenia zatrzymał się przez pewien czas na jednym z etapów i nie postępuje [1]. Rana przewlekła to rana, która nie przeszła uporządkowanego i terminowego procesu gojenia [1]. Jedni autorzy za ranę przewlekłą uznają ubytek, który nie wygoił się w przeciągu 4–6 tygodni, inni zaś wydłużają tę granicę do 6–8 tygodni [2].

Szacuje się, że rany przewlekłe występują u 1–1,5% całej populacji, ok. 3% populacji powyżej 60. roku życia i 15% w wieku starczym [3]. Problem trudno gojących się ran dotyczy ok. 20 mln ludzi na całym świecie [2]. Na proces gojenia wpływa nie tylko etiopatogeneza rany i jej lokalizacja, ale także wiek, stan zdrowia pacjenta i choroby współistniejące.

  Najczęściej występującymi ranami przewlekłymi są owrzodzenia, odleżyny oraz stopa cukrzycowa [1]. Z owrzodzeń ponad 80% to owrzodzenia żylne powstające na tle niewydolności żylnej, zakrzepicy żył głębokich czy nieleczonych żylaków [4]. Owrzodzenia na tle niedokrwiennym stanowią 14%.

Owrzodzenia mogą powstać również podczas nieprawidłowego gojenia się rany po przebytym urazie, w przebiegu piodermii zgorzelinowej, zatorów spowodowanych przez cholesterol, zespołu antyfosfolipidowego, kalcyfikacji w przewlekłej niewydolności nerek, necrobiosis lipoidica, różnych postaci zapalenia tkanki podskórnej, schorzeń hematologicznych, autoimmunologicznych [5].

  Owrzodzenie żylne zwykle lokalizuje się w dolnej części podudzi, ma nieregularne brzegi, tendencję do obfitego wysięku i towarzyszącą siatkę naczyniową na obwodzie. Skóra wokół owrzodzenia zwykle jest zaczerwieniona, co wskazuje na toczący się proces zapalny [4].

  Świeże owrzodzenia będące następstwem przewlekłej niewydolności żylnej zazwyczaj są małe i powierzchowne, jednak wraz z przewlekłym przebiegiem choroby powstają owrzodzenia rozległe oraz głębokie [4]. U wielu pacjentów choroba utrzymuje się przez wiele lat i charakteryzuje się występowaniem częstych nawrotów, a leczenie jest kosztowne i długotrwałe.

Wymaga terapii skojarzonej zarówno przyczynowej, jak i miejscowej – kompresjoterapia, oczyszczanie owrzodzenia z tkanek martwiczych, wydzieliny i strupów oraz odpowiednio dobranych opatrunków [4].

Niejednokrotnie konieczne jest leczenie przyczynowe, inwazyjne – skleroterapia, chirurgia żył, leczenie przeciwbólowe, flebotropowe oraz leczenie infekcji w ranach przewlekłych odpowiednio dobranymi środkami odkażającymi, antybiotykami miejscowymi, a w niektórych przypadkach nawet antybiotykoterapią ogólnoustrojową [4].

  Niezależnie od rodzaju rany, ogólne zasady leczenia miejscowego są takie same. Podstawą jest oczyszczanie niezbędne w celu zainicjowania procesu naprawy tkanek, który ma pierwszorzędne znaczenie w terapii trudno gojących się ran [1]. Niestety, leczenie owrzodzeń trwa miesiącami i często nie przynosi zadowalającej poprawy. Biland i wsp.

zastosowali bezbiałkowy dializat pełnej krwi cielęcej (zarówno miejscowo, jak i dożylnie) w terapii przewlekłych owrzodzeń. Badanie zostało przeprowadzone wśród 210 pacjentów z owrzodzeniami. U wszystkich pacjentów stosowano kompresjoterapię. Oceniano powierzchnię owrzodzenia, głębokość, strukturę, brzegi i stan skóry wokół owrzodzenia.

W grupie osób, u których stosowano miejscowy dializat krwi cielęcej oraz podawany w dawce 10 ml dożylnie co 2 dni, zaobserwowano szybszy proces gojenia się owrzodzeń w porównaniu do osób, u których stosowano kompresjoterapię i placebo [6]. Ponadto grupa pacjentów leczonych dializatem zgłaszała mniejsze dolegliwości bólowe ze strony owrzodzenia oraz mniejszy obrzęk kończyn dolnych [6].

  Solcoseryl jest bezbiałkowym dializatem zawierającym liczne składniki o małej masie cząsteczkowej (do 5000 daltonów) pochodzące z surowicy i komórek krwi cielęcej. Preparat zawiera ok. stu związków chemicznych – aminokwasy, elektrolity, oligopeptydy, fosfolipidy, glikolipidy, kwasy nukleinowe, czynniki wzrostu (epidermal growth factor – EGF) [7].

W badaniach przeprowadzonych na zwierzętach, w hodowlach komórkowych i tkankowych oraz w badaniach klinicznych wykazano, że dializat ma właściwości wspomagające komórkową przemianę materii i stymulujące fosforylację oksydacyjną, zwiększa stopień wykorzystania tlenu oraz nasila transport glukozy w niedotlenionych i pozbawionych rezerw metabolicznych komórkach.

Solcoseryl usprawnia procesy naprawcze i regeneracyjne w tkankach uszkodzonych oraz mających niewystarczające zasoby składników odżywczych, zapobiega wtórnym zmianom zwyrodnieniowym i innym patologicznym zmianom w odwracalnie uszkodzonych komórkach. Nasila syntezę kolagenu oraz stymuluje migrację i proliferację komórek [8]. Chroni tkanki zagrożone niedotlenieniem i brakiem substancji odżywczych. Przyspiesza i poprawia jakość gojenia uszkodzonych tkanek [8]. W badaniach Markiera i wsp. [7] stwierdzono, że dożylnie podawany Solcoseryl u chorych z krytycznym niedokrwieniem kończyn dolnych poddanych rekonstrukcji naczyniowej przyspiesza gojenie się obwodowych zmian martwiczych. Dodatkowo preparat łagodził objawy przewlekłego niedokrwienia, takie jak bóle kończyny oraz zaburzenia czucia [7]. 

Cukrzyca, pomimo leczenia, nadal powoduje tworzenie się trudno gojących owrzodzeń na stopach. Zespół stopy cukrzycowej (ZSC) definiuje się jako wszelkiego rodzaju rany i podrażnienia na stopach, których gojenie trwa dłużej niż 4 tygodnie [1].

Neuropatia cukrzycowa oraz niedokrwienie kończyn dolnych są czynnikami etiologicznymi owrzodzenia stóp. Owrzodzenia stopy występują u 15–25% osób chorujących na cukrzycę [9]. Tylko 2/3 z nich udaje się wyleczyć, 28% skutkuje amputacją kończyn [10].

W eksperymentalnym badaniu El-Mesallamy i wsp. terapia systemowa komórkami macierzystymi krwi pępowinowej w połączeniu z miejscowo stosowanym dializatem krwi cielęcej znacznie przyspieszyła gojenie się ran u szczurów z cukrzycą [11].

Autorzy wykazali, że dializat ma właściwości insulinopodobne, poprawia transport glukozy do komórek i jej wykorzystanie. 

Oparzenia

Każdego roku oparzeniom ulega 1% mieszkańców naszego kraju [12]. Przyczyną oparzeń osób dorosłych są wypadki w pracy i w domu, są to najczęściej oparzenia termiczne. Ciężkość oparzenia określa się za pomocą różnych skali. Najbardziej powszechna jest tzw.

reguła dziewiątek, gdzie określone segmenty ciała zajmują w przybliżeniu 9% powierzchni ciała lub reguła dłoni – powierzchnia dłoni osoby oparzonej odpowiada 1% łącznej powierzchni jej ciała.  Bardzo ważna jest też ocena głębokości oparzenia. Oparzenie I stopnia jest powierzchowne i dotyczy naskórka.

Charakteryzuje się niewielkim obrzękiem i zaczerwienieniem oraz występowaniem dolegliwości bólowych [12]. Oparzenia II stopnia dzieli się na klasy IIA i IIB. Klasa IIA to oparzenie, które nie dotyczy pełnej grubości skóry. Głębsze warstwy, w których znajdują się gruczoły potowe oraz mieszki włosowe, nie ulegają uszkodzeniu.

Charakterystyczna jest miejscowa bolesność tkanek oparzonych oraz pojawianie się pęcherzy [12, 13]. W oparzeniu IIB widoczna jest powierzchowna martwica naskórka i głębszych warstw skóry. Oparzenie uszkadza naczynia krwionośne. Rany pozbawione są pęcherzy, koloru różowoceglastego lub intensywnie blade (szare).

Czasem zdarza się, że w centrum rany występuje brak czucia. W oparzeniu III stopnia może dojść do uszkodzenia zakończeń nerwowych, co sprawia, że obszar objęty oparzeniem jest mniej bolesny. Obejmuje całą grubość skóry oraz tkankę podskórną. Oparzone obszary mają kolor śnieżnobiały lub brązowo-czarny.

Oparzenia IV stopnia obejmują pełną grubość skóry wraz z mięśniami, powięziami i kośćmi. Widoczne jest całkowite zwęglenie obszarów dotkniętych oparzeniem [12]. W zależności od głębokości i rozległości oparzenia wyróżnia się oparzenia lekkie, średnie i ciężkie.

Postępowanie w oparzeniach skóry

W przypadku oparzeń termicznych należy zdjąć z oparzonego ubranie, schładzać ciało chłodną wodą lub wilgotnymi kompresami (do 15 minut lub do wystąpienia dreszczy, nie więcej niż 10% powierzchni ciała naraz), a następnie nałożyć jałowy opatrunek [13, 14]. Konieczna jest ocena stanu chorego oraz powierzchni oparzenia. W poważnych oparzeniach należy rozpocząć leczenie przeciwbólowe oraz przeciw hipowolemii. W ośrodkach specjalistycznych  leczenia wymagają oparzenia:

• górnych dróg oddechowych, 
• niepełnej grubości skóry (II°), które przekraczają 10% 
• powierzchni ciała,
• pełnej grubości skóry (III°) we wszystkich grupach wiekowych,
• twarzy, rąk, stóp, narządów płciowych, krocza oraz okolicy dużych stawów,
• prądem elektrycznym – wszystkie!,
• chemiczne o porównywalnym do termicznych obszarze i lokalizacji, w szczególności zasadami,
• u osób z chorobami współistniejącymi (takimi jak niewydolność serca, cukrzyca, choroby nerek),
• u osób z dodatkowymi obrażeniami,
• u dzieci, jeśli szpital dziecięcy nie ma odpowiednio przeszkolonego personelu [14].

Powierzchowne oparzenia I stopnia

W oparzeniach powierzchownych I stopnia ranę oparzeniową należy chłodzić przez 15–20 minut zimną bieżącą wodą. Następnie ranę zabezpiecza się jednym z dostępnych bez recepty preparatów (np.

Panthenol, Argosulfan, Solcoseryl) oraz jałowym opatrunkiem. W przypadku dolegliwości bólowych można zalecić lek przeciwbólowy.

Oparzenie I stopnia zwykle goi się w ciągu 7 dni bez pozostawienia blizny [15]. 

Oparzenia pośredniej głębokości – stopień IIA/IIB

Ranę oparzeniową należy chłodzić przez 15–20 minut zimną bieżącą wodą. Następnie trzeba ją odkazić i usunąć pęcherze, a potem nałożyć opatrunek specjalistyczny. Zaleca się stosowanie opatrunków ze srebrem jonowym, hydrowłóknistych lub alginianowych.

Leczenie sposobem otwartym jest polecane dla takich powierzchni, jak twarz, krocze, pośladki. Warunkiem leczenia sposobem otwartym jest zapewnienie aseptyki. Kiedy rana zagoi się przez naskórkowanie, bliznę trzeba natłuszczać kilka razy dziennie (Alantan plus, Solcoseryl maść, biała wazelina). Należy unikać ekspozycji na promieniowanie UV.

U osób bez aktualnych szczepień stosuje się profilaktykę przeciwtężcową [15]. 

Oparzenie III i VI stopnia

Należy leczyć w ośrodku specjalistycznym. W ranach oparzeniowych destrukcja tkanek postępuje nadal, pomimo usunięcia czynnika sprawczego, jeszcze przez następnych kilka godzin [16].

Przez pierwsze godziny rana pooparzeniowa pogłębia się i obejmuje sąsiadujące obszary. W badaniu Ghonemi i wsp. Solcoseryl stymulował gojenie oparzeń poprzez poprawę zaopatrzenia tkanek w tlen, poprawę mikrokrążania i promowanie epitelializacji [17].

Ponadto autorzy stwierdzili, że u pacjentów, u których Solcoseryl był aplikowany wcześnie po oparzeni…

Co zyskasz, kupując prenumeratę?

• Roczną prenumeratę kwartalnika “Wiadomości dermatologiczne”
• Nielimitowany dostęp do całego archiwum czasopisma
• Zniżki w konferencjach organizowanych przez redakcję
• …i wiele więcej!

Sprawdź