Uzależnienie od cukru i słodyczy

Już nie raz przyznawałam Wam się do tego, że pozwalam sobie czasem na łakocie, bo generalnie… uwielbiam słodycze ???? Śmiało o tym mówię, bo myślę, że większość osób również tak ma, a słodycze od zawsze kojarzą nam się po prostu z czymś przyjemnym. Przyjemność jest uzasadniona, bo w czasie jedzenia aktywowany jest układ nagrody. Wśród wielu ludzi krąży bardzo powszechny mit, że żyjąc zdrowo i odżywiając się w sposób prawidłowy należy bezwzględnie wyeliminować wszystko co słodkie.

Absolutnie się z tym nie zgadzam.

Jedzenie słodyczy nie jest niczym złym, o ile potrafisz sobie postawić granice i wybierasz takie przekąski, które są odżywcze. Przecież każdy może od czasu do czasu pozwolić sobie na słodkie przyjemności.

Cały sekret polega na tym, żeby nie przesadzać z ich ilością oraz żeby dokonywać dobrych wyborów i wybierać zdrowsze formy słodyczy, a najlepiej takie, które przygotowujemy sami ???? Jeśli szukasz inspiracji do fit łakoci, to zdrowe przepisy na słodycze znajdziesz tutaj.

Jednak pomimo tego, że można wybierać zdrowsze formy słodkości, to pradawna zasada “co za dużo to niezdrowo” sprawdza się również w tym przypadku. Słodkie przekąski, tak jak wszystkie substancje (kofeina, alkohol, narkotyki, leki) mogą prowadzić do uzależnienia.

Czy można się uzależnić od czekolady lub batoników? Jasne, że tak! Czekoladoholizm dotyczy coraz więcej ludzi, a przez to, że nie jest widoczny na pierwszy rzut oka tak jak uzależnienie od alkoholu, to problem bywa nierzadko bagatelizowany.

Natomiast w skrajnych przypadkach może być tak samo niebezpieczny jak każde inne uzależnienie i na pewno nie można tego zamiatać pod dywan.

Od kiedy wiadomo, że jedzenie słodyczy to już uzależnienie?

• Słodycze występują praktycznie codziennie w Twoim jadłospisie.
• Czujesz silną potrzebę, a wręcz nawet przymus zjedzenia czegoś słodkiego, co często odczuwane jest jako silne wewnętrzne doznanie podobne do głodu i związane jest z natychmiastową chęcią zaspokojenia potrzeby.
• Towarzyszy Ci lęk, że nie jesteś w stanie wytrzymać długo bez zjedzenia czegoś słodkiego.
• Czujesz się niespokojnie, kiedy nie zjesz niczego słodkiego.
• Zaczynasz regulować emocje za pomocą słodyczy (np. jesz, żeby sobie poprawić nastrój, kiedy dzieje się coś złego, kiedy jesteś zdenerwowany).
• Złościsz się, kiedy ktoś zwraca Ci uwagę na to, że zjadasz za dużo słodyczy.
• Często myślisz o czymś słodkim.
• Kiedy nie umiesz sobie z czymś poradzić, automatycznie sięgasz po słodycze.
• Jedzenie słodyczy zaspokaja inne Twoje potrzeby (oprócz tej związanej ze smakiem).
• Jak czujesz ochotę na słodkie, nie możesz się na niczym skupić, dopóki nie zaspokoisz zachcianki.
• Czasami trudno Ci kontrolować ilości zjadanych słodyczy.
• Pomimo tego, że Twój stan zdrowia mówi STOP słodyczom (np. masz insulinooporność, cukrzycę, nadwagę, otyłość) to nie potrafisz przestać.

Dlaczego uzależnienie od słodyczy może być problemem?

Większość standardowych słodyczy (typu ciastka, czekolada, batoniki) zawierają bardzo dużo niekorzystnych form tłuszczu – tzw. izomery trans, które zwiększają ryzyko rozwoju chorób sercowo-naczyniowych, insulinooporności, otyłości czy cukrzycy typu 2.

Co więcej, prowadzą do zwiększenia stężenia cholesterolu – tego ogólnego jak również tego złego (frakcja LDL) oraz zmniejszają poziom dobrego cholesterolu (frakcja HDL).

Nadmiar cukru zwiększa również prawdopodobieństwo wystąpienia próchnicy i może prowadzić do poczucia zmęczenia, braku siły i energii do codziennych aktywności, zmian nastroju oraz problemów skórnych.

Uzależnienie ma też swoje konsekwencje psychiczne. W przypadku słodyczy można być uzależnionym od samej substancji jaką jest cukier lub od tzw. rytuału, czyli np.

jedzeniu zawsze czegoś słodkiego w trakcie stresującej sytuacji lub nagradzanie siebie za sukcesy tylko i wyłącznie słodyczami. I w tym przypadku chodzi bardziej o stan psychiczny jaki wywołuje jedzenie słodkości.

Niestety, jeśli jest to uzależnienie, to zazwyczaj ciężko to osiągnąć w inny sposób.

Jakie znaczenie mają hormony?

Pewnie zastanawiasz się czy hormony mają jakiekolwiek znaczenie w zachciankach na słodycze.

Uspokoję Cię – mają i to nawet większe niż myślisz ???? W różnych sytuacjach nasza gospodarka hormonalna zaczyna wariować i w efekcie jesteśmy narażeni na zwiększoną chęć zjadania węglowodanów – zwłaszcza w postaci słodkich przekąsek. Jedną z nich jest zmęczenie i mała ilość snu.

Niedosypianie prowadzi do wydzielania się nadmiernych ilości greliny – hormonu odpowiedzialnego za apetyt. Wykazano w wielu badaniach, że po nieprzespanej nocy ludzie w następny dzień jedzą więcej, a w szczególności dotyczy to przekąsek wysokowęglowodanowych.

Podobnie działa kortyzol, który jest aktywowany w sytuacjach napięcia i stresu. U osób, które mają zachwianą gospodarkę związaną z kortyzolem, może występować zwiększone łaknienie na słodkie.

Warto dodać, że im większa ilość kortyzolu we krwi, tym większa oporność na działanie insuliny i szybsze odkładanie się tkanki tłuszczowej. Nie zapominajmy również o serotoninie. W sytuacjach obniżonego nastroju, kiedy poziom serotoniny drastycznie spada, również w naturalny sposób dążymy do jej wyrównania i zjadamy więcej… węglowodanów, a w szczególności słodkości.

10 sposobów jak sobie radzić z uzależnieniem od słodyczy

Mam dla Was dobrą wiadomość.

Z uzależnieniem od słodyczy można sobie poradzić! Mało tego, w wielu badaniach wykazano, że osoby, które wykluczyły cukier, zrezygnowały z gotowych słodyczy i zastąpiły dotychczasowe przekąski zdrowszymi inspiracjami zaczęły bardziej odczuwać słodki smak ???? Poniżej przygotowałam dla Ciebie 10 rad, które mogą być pomocne w radzeniu sobie z tą “słodką trucizną”.

1. Pozbądź się niezdrowych przemysłowych słodyczy

Jeśli myślisz, że masz schowaną paczkę ciastek lub czekoladę głęboko w szafie i w chwili słabości z niej nie skorzystasz to niestety… mylisz się ???? Zorganizuj czyszczenie szafek z niezdrowych słodkich przekąsek i zastąp je takimi, które zawierają naturalne składniki.

2. Zacznij przygotowywać zdrowsze słodkości

Ciasteczka amarantusowe? Puszysty krem bananowo-czekoladowy? A może budyń kokosowy? Brzmi znajomo? Smakuje też obłędnie! Zastąp baton czekoladowy bananowym brownie, a Twój organizm od razu Ci za to podziękuje.

3. Zacznij więcej ćwiczyć!

Wzrost poziomu dopaminy i serotoniny następuje nie tylko po czekoladzie. Wysiłek fizyczny również prowadzi do uruchamiania całej kaskady biochemicznej i działa często lepiej od czekolady, tyle że chwilę później. Jeśli chcesz poćwiczyć ze mną skorzystaj z aplikacji Diet & Training by Ann.

4. Zrezygnuj ze słodzików

Czy wiesz, że im więcej jemy substancji słodzących, tym bardziej obniża się nasza tolerancja słodkiego smaku. I w konsekwencji mamy ochotę na jeszcze więcej. Zastąp cukier i sztuczne słodziki np. daktylami. Posłodź mus bananem. Już po kilku dniach zauważysz różnicę w smaku.  

5. Okaż sobie wdzięczność

Zacznij się cieszyć z małych sukcesów. Udało Ci się jeden dzień nie kupować słodyczy? Super! Poszłaś dziś pobiegać? Ekstra! Pamiętaj, powoli i małymi krokami.

6. Poszukaj innych sposobów radzenia sobie ze stresem

Jeśli masz tendencję do jedzenia w sytuacjach stresujących, znajdź inne sposoby! Wyluzuj, medytuj, uprawiaj sport. Więcej o stresie znajdziesz tutaj.

7. Bądź świadomy

Uświadom sobie w jakich sytuacjach najczęściej sięgasz po słodycze. Wieczorem? W czasie pracy? Kiedy Ci się nudzi? Świadomość pozwoli Ci działać, bo z wrogiem, którego znamy łatwiej walczyć.

8. Zdobądź wsparcie

To może być przyjaciółka, partner, ktokolwiek. Oczywiście, że najwięcej zależy przede wszystkim od Ciebie, ale równie ważne jest to, żebyś czuł, że nie jesteś sam z wyzwaniem.

9. Wytrzymaj przynajmniej 21 dni

Nie zniechęcaj się, że od razu coś nie działa. Aby wykształcić sobie nawyk potrzebujemy czasu i nieraz nawet o wiele więcej niż 3 tygodnie. Ale po tym czasie są zauważalne pierwsze zmiany w smaku. Więc jeśli chcesz się przekonać, czy coś działa czy nie, obiecaj mi, że wytrzymasz.

10. Nie odwlekaj. Zacznij już teraz

Jak to mówią: “Nie czekaj, pora nigdy nie będzie idealna”. Nie odwlekaj decyzji na odpowiedni moment, nie czekaj do poniedziałku, następnego miesiąca czy Nowego Roku. Teraz jest Twój czas! Pomyśl co zrobisz dla siebie już dziś ????

Literatura:

1. Ashley N. Gearhardt, MS, MPhil; Sonja Yokum, PhD; Patrick T. Orr, MS, MPhil; et al. Neural Correlates of Food Addiction, Arch Gen Psychiatry 2011;68(8):808-816.
2. Ayaz A, Nergiz-Unal R, Dedebayraktar D, et.al. How does food addiction influence dietary intake profile? PLoS One. 2018 Apr 20;13(4): e0195541.
3. Ogińska-Bulik, Wiem co jem. Psychologia nadmiernego jedzenia. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, 2016.

Pozwól, że pomogę Ci w diecie Poznaj diet by ann »

Cukier w diecie dziecka, czyli o uzależnieniu od słodyczy

Uzależnienie od słodyczy lub – ogólniej mówiąc – cukru to coraz częściej zauważalny problem nie tylko wśród dorosłych, ale także dzieci. Według danych statystycznych spożycie białego cukru ciągle wzrasta. Dzieje się tak dlatego, że słodkości (batoniki, słodkie wypieki, czekolady) są tanie i łatwo dostępne. Co więcej, choć może nie zdajemy sobie z tego sprawy, cukier dodawany jest także do mało słodkich produktów, np. wędlin. Jak postępować, by ograniczyć cukier w diecie dziecka? Czy powinniśmy zakazać kieszonkowego, by przypadkiem brzdąc nie kupił sobie cukierka? Zacznij od odpowiedzialnych zakupów!

Jak ograniczyć cukier w diecie dziecka?

Cukier jest obecny w kolorowych napojach i różnego rodzaju słodyczach, słodzimy nim herbatę (czasem zdecydowanie za dużo), dodajemy do uwielbianych przez nasze pociechy ciast. Zaprzestanie kupowania wymienionych produktów lub ograniczenie używania sacharozy w domu nie rozwiąże jednak sprawy.

Nie wszyscy rodzice zdają sobie sprawę, że jest to również składnik pozornie zdrowych produktów dla dzieci. Cukier znajdziemy także w jogurtach i wodach owocowych, napojach mlecznych, a nawet w niektórych sokach czy płatkach musli.

Co więcej, związek ten występuje nawet w wędlinach czy chlebie! Czasami producenci ukrywają go pod innymi nazwami (m.in.

cukier trzcinowy, sacharoza, syrop fruktozowy, karmel czy też niezwykle szkodliwy syrop glukozowo-fruktozowy) – nie daj się oszukać!

W momencie, gdy dieta dziecka się rozszerza i staje się coraz bardziej urozmaicona, wzrasta tym samym spożycie cukru. Oczywiście w obecnych czasach nie jest możliwe, by całkowicie zrezygnować z tego słodkiego związku chemicznego.

Jednak aby ograniczyć cukier w diecie dziecka, możemy zacząć od przemyślanych i odpowiedzialnych zakupów. Nie idź na łatwiznę – zamiast posłodzonego musli, wybierz jak najmniej przetworzone płatki owsiane i własnoręcznie skomponuj zdrowymi dodatkami według upodobań twojego dziecka.

Czytaj etykiety i znajdź substytuty cukru. No i nie zapomnij o nauczeniu maluszka zasad zdrowego żywienia.

Codzienne słodkości dla dzieci

Największym problemem jest to, że dzieci – nawet te najmłodsze – zajadają się słodyczami (niemal) codziennie. Niewiele trzeba, by mały kawałek czekoladki stał się sporą przeszkodą w kształtowaniu prawidłowych nawyków żywieniowych.

Nasze kubki smakowe – a zwłaszcza małych smyków – lubią słodki smak, dlatego szybko się do niego przyzwyczajają i najchętniej po niego sięgają.

Zamiłowany w słodkim maluch niechętnie sięga wówczas po warzywa, produkty zbożowe, nawet owoce, a z wyrobów mlecznych na pewno wybierze jogurt „owocowy”, a nie zdrowszy naturalny.

Szacuje się, że ponad 50% polskich dwulatków otrzymuje raz dziennie słodką przekąskę, a nie powinno otrzymywać jej w ogóle! Uczenie brzdąca od małego czym jest słodki smak może doprowadzić do uzależnienia od cukru, a w dalszej perspektywie do otyłości.

Dlatego tak ważne jest kształtowanie u pociechy prawidłowych nawyków żywieniowych i zwracanie uwagi na to, co je (a także co dostaje np. od babci, która chce sprawić przyjemność wnuczkowi).

Nauka powinna odbywać się poprzez zabawę – w ten sposób szkraby najszybciej przyswajają wiedzę. Baw się więc z dzieckiem w gotowanie, niech pomaga przy serwowaniu posiłków lub robieniu prostych potraw.

Zabieraj brzdąca na zakupy – niech wkłada do koszyka produkty niesłodzone, warzywa czy owoce o słodkim smaku, a jednak z dużą zawartością błonnika, witamin, mikro i makroelementów.

Uzależnienie od słodyczy – objawy i następstwa

Cukier w diecie dziecka i dorosłego to nic innego, jak nałóg. Uzależnia podobnie jak alkohol, nikotyna i narkotyki, czyli groźne dla zdrowia używki. Spożywanie go w nadmiarze prowadzi do ciągłej, narastającej chęci na słodkie jedzenie – zarówno w sferze fizycznej, jak i psychicznej.

Uzależnione dzieci bez przerwy podjadają słodycze (z czasem coraz więcej), są stale głodne, ale odmawiają jednocześnie wartościowych posiłków, obsesyjnie myślą o jedzeniu przez co nie mogą się skupić. Maluchy takie pochłaniają słodycze kompulsywnie, czasami nawet w tajemnicy przed rodzicami.

Nałóg ten zawsze kończy się przyrostem masy ciała i próchnicą zębów. Może doprowadzić do cukrzycy, miażdżycy, nadciśnienia i chorób serca. Dzieci uzależnione od słodyczy mogą mieć problemy emocjonalne oraz częściej cierpieć z powodu alergii i drożdżycy. Mają niską odporność organizmu. Niektóre są nadpobudliwe, inne czują się ciągle osłabione i ospałe.

Jak walczyć z uzależnieniem od cukru?

Oczywiście najłatwiej jest po prostu nie dawać dzieciom słodyczy. Jeśli jednak wyraźnie widać, że dziecko źle się bez nich czuje i ma objawy uzależnienia, należy szybko podjąć kroki, które zmienią dietę całej (!) rodziny. Maluch musi wiedzieć, że nie walczy z problemem samotnie.

• Ważne jest usunięcie z domu wszystkich produktów zawierających cukier i zastąpienie ich owocami czy naturalnymi słodzikami, na przykład miodem lub owocami suszonymi. Bardzo słodkie, a jednak zdrowe, są daktyle, których można użyć do dosładzania dań czy wykonania sosów.
• Zrezygnujmy z podawania dziecku słodzonych napojów, które powodują wahania poziomu cukru. Zamiast tego powinniśmy przyzwyczaić malucha do wody – stopniowo. Mieszaj sok ze świeżo wyciskanych owoców z wodą i sukcesywnie zmniejszaj ilość dodawanego soku.
• Jak już pisaliśmy – wiele produktów (m.in. parówki czy ketchup) zawiera cukier, niekiedy jest on ukrywany pod inną nazwą. Ważne jest więc czytanie etykiet.
• Dziecko powinno zjadać pięć (niewielkich) posiłków dziennie, by nie odczuwało napadów głodu.
• Walkę z uzależnieniem od cukru wspomaga też aktywność fizyczna lub hobby, które odwraca uwagę od jedzenia.

CUKIER UZALEŻNIA? Uzależnienie od cukru- jak sobie z nim poradzić

Tak, uzależnienie od cukru istnieje, co więcej- porównuje się je z  uzależnieniem od narkotyków.

Dostarczanie cukru stymuluje organizm do produkcji serotoniny i dopaminy, które poprawiają samopoczucie.

 W badaniach przeprowadzonych na szczurach odnotowano, że dieta z dużą zawartością cukru wywołuje zmiany w mózgu podobne do tych, jakie następują w wyniku stosowania narkotyków.

U ludzi uzależnionych od słodyczy obserwowano natomiast zmieniającą się aktywność mózgu na ich widok, a zmiany te są podobne do tych u narkomanów, sięgających po substancję, od której są uzależnieni.

Niektóre osoby przestające jeść cukier mają objawy podobne do powodowanych przez odstawienie narkotyków, takie jak:

• apatia,
• niepokój,
• zmęczenie, brak siły,
• drażliwość.

• Przy wszystkich tych argumentach oczywiste jest, że siła uzależnienia w przypadku cukru i narkotyków, mimo że oparta na tym samym mechanizmie, różni się natężeniem.
• Skutki uzależnienia od słodkiego.
• Nałóg, jakim jest nadmierne spożywanie produktów zawierających cukier, może nieść za sobą poważne szkody dla organizmu:

• przyrost masy ciała, która prowadzi do nadwagi a następnie otyłości,
• pojawienie się różnego rodzaju schorzeń, np. próchnicy zębów, cukrzycy, miażdżycy, nadciśnienia tętniczego,
• zawroty i bóle głowy, zaburzenia pamięci i koncentracji,
• zachwianie mechanizmu odczuwania głodu i sytości,
• pojawienie się problemów emocjonalnych i psychicznych,
• problemy skórne,
• szybsze starzenie się organizmu, zwłaszcza skóry,
• nadpobudliwość, zachowania agresywne,
• ospałość, osłabienie i ciągłe zmęczenie.

NORMY:

Przeciętny człowiek zjada nawet 19 łyżeczek cukru dziennie! To niemal 300 kcal  i jest to o wiele za dużo.

Specjaliści twierdzą, że bezpieczna dawka cukru wynosi 6 łyżeczek dziennie (100 kcal) dla kobiet i 9 łyżeczek (150 kcal) dla mężczyzn, a dla dzieci 3 łyżeczki dziennie.

Światowa Organizacja Zdrowia zaleca, aby w zdrowej diecie cukier stanowił mniej niż 10% dziennego zapotrzebowania kalorycznego.

Czytając etykietę pamiętaj, że cukier kryje się też pod innymi nazwami! Unikaj produktów zawierających: syrop z agawy, syrop fruktozowy, glukozowy lub glukozowo-fruktozowy, dekstrozę, glukozę, laktozę, melasę. Jeśli te hasła pojawiają się wśród pierwszych trzech wymienionych składników produktu, albo produkt zawiera więcej niż 4 g cukru, zostaw go na półce w sklepie.

Jak unikać słodyczy?

1. Nie kupuj i nie miej pochowanych w szafkach słodyczy (częste tłumaczenie to: na wypadek niespodziewanych gości).
2. Omijaj w sklepie regały ze słodyczami.
3. Zastąp słodycze świeżymi lub suszonymi owocami.
4. Przygotuj samodzielnie proste ciasta np. z warzywami i małą ilością cukru. Cukier możesz zastąpić też ksylitolem czy stewią.
5. Uprzedź swoich gości, że zamiast słodyczy przynosili owoce lub bakalie.
6. Odczuwając silne łaknienie i głód na słodycze możemy „oszukać” nasz organizm odpowiednią dobraną dietą, której filary rozpisane są poniżej:

• Regularność spożywania posiłków – czyli co 3h, sprawi, że nie będziemy mieć ochoty na słodkie. Dzięki temu zapobiega się nagłym spadkom poziomu cukru we krwi, przyczyniającym się do napadów głodu.
• W diecie powinny się też znaleźć produkty takie jak: surowe i suszone owoce, dużo surowych warzyw, zboża z pełnego przemiału i rośliny strączkowe.
  Desery i napoje możemy dosładzać ksylitolem i stewią bądź miodem (tutaj trzeba kontrolować ilości).
• Nie zapominajmy o odpowiednim nawodnieniu organizmu – ok. 30 ml/ 1 kg m.c. Potrzeba uzupełnienia płynów wielokrotnie daje znać o sobie jako nieuzasadnione łaknienie i wtedy sięgamy po batonik lub inną słodkość.
• Niezbędnym elementem walki z uzależnieniem od słodyczy jest dokładne czytanie etykiet kupowanych produktów. Często bowiem żywność, która określana jest mianem zdrowej czy niskokalorycznej, zawiera spore ilości cukru, który zastępuje tłuszcz. Lepiej unikać produktów o wysokim stopniu przetworzenia, np. gotowych sosów, ketchupu, jogurtów smakowych, a wybierać te najbardziej naturalne, o jak najkrótszej liście składników.
• Nie zapominajcie w codziennym jadłospisie o tłuszczach nienasyconych (roślinnych, które znajdziecie na przykład w awokado, oleju lnianym, oliwie z oliwek) są sycące, jednocześnie zaspakajają łaknienie.

1. Dobrym pomysłem na walkę z nałogiem jest zwiększenie aktywności fizycznej oraz znalezienie sobie hobby. Gdy pojawi się chęć na spożycie czegoś słodkiego, można oddać się przyjemnemu zajęciu i oddalić w ten sposób pojawiający się głód psychiczny.
2. Pamiętajmy, że istotą problemu jest uświadomienie sobie, że motywem sięgania po słodycze nie jest głód, ale nasze samopoczucie. Czasami należy napić się wody, zdrzemnąć, odpocząć , spotkać się ze znajomymi i skupić się na czymś zupełnie niezwiązanym ze słodkościami.
3. Zdobądź wsparcie – najwięcej zależy przede wszystkim od Ciebie, ale ważne jest też to, abyś czuł, że nie jesteś sam z wyzwaniem!
4. NIE ODKŁADAJ NA PÓŹNIEJ! Żadna pora nie będzie idealna. Nie odwlekaj decyzji na lepszy moment, na poniedziałek, kolejny miesiąc czy Nowy Rok.

Jeśli masz ochotę na coś słodkiego, możesz wtedy zrobić szybkie ciasteczka owsiano- bananowe:

Co potrzebujesz?

• 1 szklanka płatków owsianych
• 2 banany
• 3 łyżki amarantusa ekspandowanego
• 50 g orzechów włoskich
• 50 g suszonej żurawiny
• opcjonalnie: skórka z 1/2 cytryny

Banany obieramy i blendujemy na gładką masę. Ocieramy skórkę z cytryny. Orzechy grubo siekamy. Do miski przekładamy zblendowane banany, płatki owsiane, amarantusa, żurawinę i orzechy. Wszystkie składniki mieszamy i odstawiamy na 20 minut. Z masy formujemy kulki i rozpłaszczamy je na blasze wyłożonej papierem do pieczenia. Pieczemy przez 15 min w temperaturze 180 stopni.

1. SMACZNEGO I POWODZENIA! ????
2. mgr Izabela Nowak
3. Dietetyk kliniczny

Jak pokonać uzależnienie od słodyczy? Kiedy warto wybrać się na terapię uzależnień?

Deser po obiedzie w kulturze wielu krajów stał się całkowicie standardowym elementem codziennego menu. Drobna, słodka przekąska w czasie przerwy w pracy to dla wielu z nas także codzienność. Niejedna z pań w czasie okresu jako standardową formę zniwelowania napięcia traktuje spożycie kilku kostek czekolady. Jak z każdą rzeczą w życiu – wszystko jest dla ludzi, w tym także słodycze.

Nie ma nic złego w tym, że lubimy słodkie dania czy przekąski i sięgamy po nie z radością – pod warunkiem, że zachowanie to jest kontrolowane, świadome, pojawia się z umiarem i w granicach zdrowego odstępstwa od normy. Wielu z nas niestety jednak przekracza tę cienką granicę i boryka się z uzależnieniem od słodyczy. Jak je rozpoznać? Jak pokonać? Dowiecie się tego z niniejszego artykułu.

Uzależnienie od cukru – na czym polega? W czym przypomina uzależnienie od narkotyków?

Wszyscy zdajemy sobie sprawę z tego, że cukier nie ma pozytywnego wpływu na nasze zdrowie – wręcz przeciwnie, powoduje nie tylko otyłość, ale także wiele groźnych chorób. Do niedawna Światowa Organizacja Zdrowia zalecała, aby nie więcej niż 10% spożywanych dziennie kalorii pochodziło z cukru.

Limit ten został jakiś czas temu zmniejszony o połowę – dziś uważa się, że przy . dziennym zapotrzebowaniu na poziomie 2000 kcal można zjeść maksymalnie 5 łyżeczek cukru. Tymczasem według danych GUS z 2012 roku w Polsce zjadamy dziennie aż 11 łyżeczek cukru (w różnej postaci oczywiście, w pożywieniu).

Jak to się dzieje, że cukier może powodować uzależnienie? Uzależnienie od cukru funkcjonuje niemal tak samo, jak każdy nałóg – kierują nim dokładnie te same mechanizmy. Słodycze aktywują w mózgu dopaminę, czyli tzw. hormon szczęścia – tak samo, jak robią to narkotyki.

U osób spożywających bardzo duże ilości cukru stwierdza się zintensyfikowaną pracę części mózgu nazywanej jądrem półleżącym – dokładnie tak samo, jak u osób biorących narkotyki.

Niektóre osoby przestające nagle jeść cukier mogą odczuwać takie same objawy, jak w przypadku odstawienia narkotyków właśnie – apatię, niepokój czy drażliwość. Podobieństw jest naprawdę wiele.

Jak rozpoznać uzależnienie od jedzenia słodyczy?

Rozpoznanie niewinnego przyzwyczajenia od nałogu bywa trudne – pisaliśmy o tym w artykule “Uzależnienie a przyzwyczajenie – gdzie jest granica? Jak je rozróżnić?”.

Warto zajrzeć do tego tekstu, który z pewnością pomoże nam uświadomić sobie, czy mamy do czynienia z nałogiem, czy jedynie z pewną rutyną.

Jeśli sami nie potrafimy odpowiedzieć sobie na to pytanie, tego typu wskazówki z pewnością pomogą nam zrozumieć własne (lub kogoś bliskiego) zachowanie i problemy.

W przypadku słodyczy jest to dość trudne zagadnienie, gdyż słodycze i cukier ogólnie nie są powszechnie uznawaną substancją odurzającą czy uzależniającą. Nie kojarzymy ich z niczym toksycznym, niebezpiecznym czy powodującym nałogi.

Jak się okazuje – błędnie.

Chociaż cukier znajduje się na kuchennej półce każdego z nas, a także jest jednym z najpopularniejszych składników różnego typu żywności (nie tylko tej “deserowej”), to jednak może dla wielu być poważnym źródłem problemów.

Najczęstsze objawy uzależnienia od słodyczy:

• • gdy często odczuwasz niezwykle silne pragnienie i potrzebę, a właściwie nawet przymus spożycia czegoś słodkiego
  • gdy nie możesz sobie wyobrazić dnia bez słodyczy i od spożycia ich uzależniasz swoje samopoczucie
  • gdy nie możesz doczekać się słodkiej przekąski i czekasz stale na chwilę, kiedy po nią sięgniesz,a także często o tym myślisz
  • gdy nie możesz jej zdobyć, przytłacza Cię to, zasmuca i sprawia, że masz poczucie rozdrażnienia, zagubienia, spadku koncentracji
  • nie masz kontroli nad spożywaniem słodyczy, masz poczucie, że jesz ich za dużo, ale nie możesz tego zaprzestać
  • czujesz, że sięgasz po słodycze, by zagłuszyć jakieś emocje, zwłaszcza te nieprzyjemne
  • to pierwsze, po co sięgasz, gdy napotykasz na jakikolwiek problem
  • zaniedbujesz dotychczasowe inne przyjemności i zainteresowania, ze względu na słodycze – np. wolisz zostać w domu, obejrzeć film, a przy nim zjeść sporą ilość słodkich przekąsek, niż zrobić coś, co wcześniej sprawiało Ci radość
  • układasz swoje plany tak, by znalazło się w nich miejsce np. na zjedzenie słodyczy, wyjście do cukierni czy kawiarni, często dopasowujesz swój rozkład dnia właśnie pod tę przyjemność
  • nagradzasz się często słodyczami za wszelkie rzeczy, które dobrze Ci wyszły
  • kiedy zabraknie ich pod ręką, w twoim domu, czujesz rozdrażnienie
  • czujesz się spokojniejszy/a, kiedy masz pod ręką coś słodkiego “na wszelki wypadek”.

Przykładów objawów tego uzależnienia jest naprawdę sporo – te wymienione powyżej to tylko niektóre z nich. Jeśli większość tych mechanizmów występuje także w Twoim życiu, jest to sygnał do tego, by przemyśleć swoją sytuację.

Uzależnienie od jedzenia, w tym także od słodyczy, jest trudne do uświadomienia sobie z wielu względów – przede wszystkim dlatego, że nie mówi się o nim zbyt wiele.

Wielu z nas lekceważy swoje niezdrowe przyzwyczajenia i schematy zachowań, tłumacząc je w prosty sposób – że zwyczajnie lubimy słodkości.

Jeśli jednak czujesz, że zmagasz się z problemem uzależnienia i że granica między przyzwyczajeniem, a nałogiem, mogła być w Twoim przypadku już przekroczona, warto skontaktować się ze specjalistą. Rozmowa z psychologiem lub terapeutą z pewnością pomoże Ci zrozumieć sytuację, w jakiej się znajdujesz, a także wyznaczyć potencjalne możliwości rozwiązania tego problemu.

Jak pokonać uzależnienie od słodyczy?

Jeśli masz wrażenie, że uzależnienie od jedzenia może Cię dotyczyć i przyjmujesz taką ewentualność, że wpadłeś/aś w nałóg, to jest to już pewien sukces. Sama świadomość problemu i próby zrozumienia samego siebie to pierwszy krok ku rozwiązaniu tego problemu.

Na początek samodzielnie zastanów się, jaką rolę odgrywa w Twoim życiu jedzenie, jakie trudności związane z nim Cię dotykają, jakie są konsekwencję Twojego postępowania. Uzależnienie od cukru, to – jak większość uzależnień – problem tkwiący zarówno w głowie, jak i ciele.

Nie tylko Twój umysł owładnięty jest tym nałogiem, ale także ciało właśnie. Jeśli zdasz sobie sprawę z tego, że problem jest bardzo poważny, należy szukać pomocy pod okiem specjalistów.

To najskuteczniejszy sposób na wyjście z uzależnienia i powrót do normalnego, lepszego życia, pozbawionego nałogów. Możliwości są następujące:

Cukrowy detoks. Jak pokonać uzależnienie od cukru?

Coraz częściej słyszmy, że cukier to biała śmierć, naukowcy ostrzegają, że jest groźniejszy dla zdrowia niż sól, a Światowa Organizacja zaleca, by zmniejszyć spożycie tej substancji o połowę.

Wiemy, że jest szkodliwy, jednak trudno nam zrezygnować z deseru albo przerzucić się na gorzką kawę. Warto jednak ograniczyć ilość cukru w diecie, aby zadbać o zdrowie i sylwetkę.

Podpowiadamy, jak pokonać słodkie uzależnienie.

1. Wszędobylski cukier

Im więcej cukru w diecie, tym wyższe ryzyko groźnych chorób, takich jak cukrzyca czy choroby serca

Jedna łyżeczka cukru to ok. 16 kcal. Niedużo, prawda? Niestety, każda taka łyżeczka to tylko kilokalorie i brak jakichkolwiek wartości odżywczych. W ciągu dnia nie powinniśmy spożywać więcej niż 6 łyżeczek cukru. Pamiętajmy jednak o tym, że czysty biały cukier, którego używamy do słodzenia napojów, to mały problem w porównaniu z ilościami, które są dodawane do praktycznie wszystkich produktów spożywczych.

Cukier jest wszędzie – w napojach, sokach, chlebie, wędlinach i oczywiście wszelkiego rodzaju słodyczach. Producenci żywności używają cukru rafinowanego, który jest tani, ale również gorszej jakości.

Często ukrywają ten składnik pod innymi nazwami, takimi jak dekstroza, fruktoza, glukoza, mannitol, sacharoza, czy słód kukurydziany, aby zmylić konsumentów i przemycić biały proszek do produktów.

Myślisz, że kupując żywność słodzoną melasą, cukrem trzcinowym, miodem czy syropem klonowym, dbasz o zdrowie? Nie do końca – chociaż te substancje słodzące są bardziej naturalne i nieprzetworzone, to wciąż są cukrem, który ma bardzo zły wpływ na zdrowie. Przyczynia się do otyłości, cukrzycy, chorób układu krążenia.

2. Cukier na zdrowie?

Bez obaw – nie musisz całkowicie zapominać o słodkim smaku. Fruktoza, czyli cukier pochodzący z owoców, oraz laktoza, czyli ten z mleka, to dwie naturalne słodkie substancje, których nie musisz się bać. Dlaczego? Spożywając je z naturalnymi produktami (jak owoce czy mleko, jogurty), dostarczasz sobie dodatkowo wielu cennych składników, takich jak błonnik, witaminy i minerały.

Jeśli troszczysz się o swój organizm, lepiej zrezygnuj również ze słodzików. Chociaż nie mają kilokalorii i dostarczają walorów smakowych, to niestety zawierają same sztuczne substancje. Poza tym spożywając słodziki, nie zaspokajasz głodu, przez co później jeszcze bardziej masz ochotę na coś słodkiego.

3. Jak rzucić cukier?

Uzależnienie od cukru jest tak silne, że na początku detoksu możesz cierpieć na bóle głowy, senność i złe samopoczucie

Uzależnienie od cukru to nałóg, który trudno pokonać, ponieważ nasze organizmy są bardzo przywiązane do słodkiego smaku. Nagła, całkowita rezygnacja z cukru może wywołać wiele nieprzyjemnych objawów odstawienia, takich jak bóle głowy, wahania nastrojów, przygnębienie. Lepiej zastosować metodę małych kroków, aby organizm stopniowo przyzwyczajał się do mniejszej ilości słodyczy. Małe kroki sprawiają, że rzadziej wracamy do swoich nałogów, dlatego taki detoks jest skuteczniejsza również pod względem psychologicznym.

Cukrowy detoks należy rozpocząć od wykluczenia napojów dostępnych w sklepach. Soki owocowe, napoje gazowane, mrożona herbata, napoje dla sportowców. Już jedna porcja ulubionego napoju ma więcej cukru niż wynosi dzienny limit, dlatego lepiej przestawić się na wodę mineralną oraz świeże soki.

Powinnaś też ograniczyć słodycze w diecie. Po ich zjedzeniu poziom cukru we krwi gwałtownie wzrasta, a po krótkim czasie równie szybko spada, co prowadzi do ataków głodu. Produkty takie zawierają także sporo sodu i tłuszczów nasyconych, a mało błonnika czy witamin. Warto zastąpić je węglowodanami złożonymi, które stopniowo uwalniają energię.

Aby pokonać uzależnienie od cukru, należy pożegnać się z gotowymi daniami i jedzeniem na telefon. Chociaż pizza, chińszczyzna czy kebab nie są w ogóle słodkie, zawierają dużo cukru.

W sosach, mięsie i pieczywie znajduje się duża dawka tej substancji, a ponadto takie produkty są również bogate w sztuczne substancje, konserwanty i barwniki, dlatego najlepiej całkowicie z nich zrezygnować.

Nie wyobrażasz sobie porannej kawy bez słodzenia albo zrezygnowania z ulubionej latte w kawiarni? Jeśli zaczniesz kontrolować ilość cukru, którą sama dodajesz do napojów i potraw, łatwiej będzie ci zerwać ze szkodliwym nałogiem.

W tym przypadku również sprawdza się zasada małych kroków – na początku detoksu spróbuj słodzić o 1 łyżeczkę mniej. Zobaczysz, że w krótkim czasie przyzwyczaisz się do mniej słodkich napojów. Stąd już krótka droga do całkowitego pożegnania cukru.

Zwróć też uwagę na to, ile miodu i syropu klonowego trafia do musli czy naleśników. Staraj się używać mniej słodzików, a zamiast nich jedz więcej owoców.

4. Co zamiast cukru?

Jeśli zadbasz o to, by w twojej diecie znalazły się produkty bogate w białko, zapomnisz o spadku energii i będziesz mieć lepszy nastrój

Czujesz, że bez cukru masz mniej energii i czujesz się senna? To typowe objawy odstawienia. Możesz jednak szybko pokonać zmęczenie, odpowiednio komponując posiłki. Jeśli ograniczyłaś cukier, w twojej diecie powinny znaleźć się produkty bogate w białko oraz zdrowe kwasy tłuszczowe. Dzięki nim twój poziom energii będzie stabilny, a ty nie będziesz mieć ochoty na słodkie przekąski. Do tej pory często jadłaś na śniadanie kawę z drożdżówką? Teraz sięgaj po jajka z awokado – dzięki takiemu śniadaniu zjesz mniej w ciągu dnia.

Każdy z nas od czasu do czasu ma ochotę na coś słodkiego. W życiu potrzebujemy odrobiny przyjemności. Jeśli uda ci się ograniczyć ilość cukru, łatwiej będzie ci zaspokoić potrzebę na słodkości mniejszym smakołykiem. Możesz też zastosować prostą sztuczkę – zamiast cukru wybieraj przyprawy, które świetnie go zastąpią. Cynamon, wanilia czy kardamon dodają dużo smaku, a nie mają kilokalorii.

Uzależnienie od słodyczy to poważny problem. Jeśli też nie możesz pohamować apetytu na cukierki i czekoladę, porozmawiaj z użytkownikami forum, którzy również walczą ze słodkim nałogiem. 

Jak rozpoznać uzależnienie od cukru?

Badania pokazują, że zjadamy i wypijamy coraz więcej cukru. A przecież jego nadmierne spożycie ma negatywny wpływ na cały organizm. Jak rozpoznać uzależnienie od cukru? Jak pozbyć się uzależnienia od słodyczy? Na czym polega odwyk cukrowy?

Uzależnienie od cukru u dzieci i dorosłych to problem, z którego istnienia często nawet nie zdajemy sobie sprawy.

Początkowe objawy są niespecyficzne i często bagatelizowane, bo na pierwszy rzut oka trudno połączyć je z nadmiernym spożyciem cukru. Ból głowy, swędząca wysypka, zmęczenie, zmiany skórne (np.

trądzik) w dojrzałym wieku – to efekty długotrwałego nadmiernego spożycia cukru.

Co więcej, cukier prowadzi do rozwoju takiego samego uzależnienia jak inne używki, takie jak alkohol, nikotyna czy narkotyki. Mechanizm jest ten sam – rosnący apetyt na słodycze skutkuje ciągłym podjadaniem. Potrzeba zjedzenia czegoś słodkiego jest nie do opanowania, a im więcej słodyczy je osoba w nałogu, tym bardziej organizm uzależnia się i potrzebuje więcej. 

Ciągłe podjadanie słodkich rzeczy i napady nieopanowanego głodu „na słodkie” prowadzi do rozwoju problemów zdrowotnych, w tym: nadwagi i otyłości, chorób serca i układu krążenia (np. miażdżycy) oraz problemów natury psychicznej. Jedzenie nadmiernej ilości słodkich produktów prowadzi nie tylko do rozwoju fizycznego uzależnienia od cukru, ale także do zmian w psychice. 

Problem ten jest złożony i o tyle trudny do rozwiązania, że wiele osób nie zdaje sobie sprawy z nałogu, a stały i powszechny dostęp do słodyczy w sklepach tylko utrudnia zadanie.

Psychiczne i fizyczne uzależnienie od cukru – objawy

Najbardziej charakterystycznym objawem uzależnienia od cukru jest ciągła i trudna do opanowania chęć na zjedzenie czegoś słodkiego. Co więcej, im więcej podjada uzależniona osoba, tym większą ma chęć na coraz większe dawki cukru. To klasyczny mechanizm uzależnienia: organizm przyzwyczaja się do konkretnej dawki i wraz z postępem choroby domaga się coraz więcej. 

Częste spożywanie słodkich przekąsek między posiłkami i dostarczanie coraz większych dawek cukrów prostych skutkuje dużymi wahaniami poziomu cukru we krwi. Wywołuje to nieustający głód (głównie „na słodkie”), utratę kontroli nad ilością spożywanych słodyczy oraz prowadzi do kompulsywnego zachowania objawiającego się pochłanianiem dużych ilości żywności w celu zaspokojenia cukrowego głodu. 

Cierpi także psychika. Początkowo osoba uzależniona od cukru często „ma ochotę na coś słodkiego”.

Z czasem rozwija się u niej uzależnienie psychiczne w postaci ciągłego, obsesyjnego wręcz myślenia o słodyczach, które potrafi skutecznie utrudnić codzienne normalne funkcjonowanie.

Osoba w nałogu ma trudności z koncentracją i skupieniem się na pracy, jest rozkojarzona i nerwowa. Często także ukrywa się z nałogiem, podjada w samotności, nie mogąc jednocześnie opanować chęci na słodycze. 

Czy warto nie jeść cukru? Jakie są skutki uzależnienia od cukru?

Kompulsywne i stałe spożywanie cukrów prostych ma negatywny wpływ na organizm. Efekty uzależnienia od cukru widoczne są dosyć szybko, objawiają się:

• zwiększeniem masy ciała, nadwagą i otyłością – zbyt wysokie spożycie pokarmów w stosunku do zapotrzebowania kalorycznego skutkuje odkładaniem się tkanki tłuszczowej
• zakwaszenie organizmu, mające wpływ na wiele procesów metabolicznych
• bóle głowy, ciągłe uczucie zmęczenia i osłabienia
• trudności z koncentracją i skupieniem uwagi na zadaniach, problemy z wydajnością w pracy, zaburzenia pamięci
• ciągłe uczucie głodu, zaburzenie systemu regulacji odczuwania głodu i sytości
• trudności z opanowaniem emocji, rozwój problemów psychicznych, stałe zdenerwowanie związane z myśleniem o zjedzeniu czegoś słodkiego.

Z czasem rozwijają się dolegliwości będące konsekwencją długiego nadmiernego spożycia cukru, takie jak: próchnica zębów, choroby serca i układu krążenia (np. nadciśnienie tętnicze, miażdżyca), cukrzyca, zaburzenia metaboliczne. Nadmierne spożywanie produktów zawierających cukry proste ma też wpływ na kondycję skóry i przyspiesza procesy starzenia się. 

Osoba uzależniona od cukru staje się też bardziej podatna na inne formy uzależnienia, np. nikotyna lub alkohol. 

Uzależnienie od cukru u dzieci

Mechanizm uzależnienia od słodyczy może rozwinąć się także u dzieci. Problemem jest powszechna wysoka dostępność żywności bogatej w cukier oraz jego wysoka zawartość w produktach dla dzieci. U dzieci mechanizm ten działa podobnie jak u dorosłych.

W związku z mniejszych zapotrzebowaniem kalorycznym (w stosunku do dorosłej osoby) zjedzenie nawet małej ilości słodyczy wywołuje u dzieci uczucie sytości, przez co jedzą one jeszcze mniej innej żywności, która ma dostarczyć cennych składników odżywczych, ważnych dla prawidłowego wzrostu i rozwoju.

Jak zerwać z uzależnieniem od cukru?

Bacznie obserwując swój organizm można z łatwością zauważyć pierwsze objawy uzależnienia od słodyczy.

To ważny sygnał alarmowy, który powinien skłonić do podjęcia kroków mających na celu pomóc walczyć z nałogiem. Możemy to zrobić samodzielnie, wystarczy spora dawka samokontroli i wsparcie najbliższych.

Gdy uzależnienie jest już na zaawansowanym poziomie, wówczas wskazana będzie pomoc specjalisty.

By zmniejszyć apetyt na słodycze warto w pierwszej kolejności starać się ograniczyć dostęp do słodyczy i przekąsek oraz stopniowo eliminować cukier z diety. Organizm musi mieć czas na detoks cukrowy oraz powrót do prawidłowego gospodarki węglowodanowej.

Zastanawiając się, jak odzwyczaić się od cukru, warto skupić się na działaniach, które można podjąć we własnym zakresie, np.:

• Usunięcie z otoczenia wszelkich słodyczy i słodkich przekąsek. Z domu, z biurowych szafek i ze schowków w aucie warto usunąć wszystkie produkty, w zamian stawiając na zdrowe przekąski, np. owoce, orzechy czy warzywa. To skuteczny sposób, by uniknąć podjadania słodkich przekąsek. Przy chęci zjedzenia czegoś słodkiego perspektywa wyjścia do sklepu potrafi skutecznie zniechęcić do podjadania.
• Słodki smak herbaty i kawy można uzyskać zastępując tradycyjny cukier zdrowszymi zamiennikami (np. w postaci stewii, syropu z agawy czy ksylitolu), które pozwalają uzyskać słodki smak, ale nie wpływają na wahania poziomu glukozy we krwi. Warto stopniowo ograniczyć słodzenie, by finalnie wykluczyć cukier dodawany do napojów.
• Komponując posiłki także należy zwrócić uwagę, by zawierały jak najmniej cukrów prostych. Starajmy się wyeliminować z diety desery, ciasta i ciastka oraz nadmiar słodkich owoców, które także są źródłem cukrów prostych. 
• Lepiej spożywać 4-5 mniejszych posiłków w ciągu dnia niż 3 duże obfite dania. Starajmy się rozplanować je regularnie co 3-4 godziny, by uniknąć nagłych spadków poziomu cukru we krwi, które prowadzą do napadów głodu. Regularne dostarczenie nowej porcji energii normalizuje gospodarkę węglowodanową i zapobiega potrzebie podjadania. 
• Należy unikać cukru ukrytego w żywności. Czytajmy etykiety i sprawdzajmy zawartość cukru w każdym produkcie. Niekiedy produkty pozornie zdrowe lub określane jako „fit” mają wysoką zawartość cukrów. Warto trzymać się zasady, że im krótszy skład i mniejsza zawartość cukru, tym lepszy produkt.
• Można także wspomóc się preparatami z apteki, jeśli masz duży problem z odstawieniem słodyczy. Co zażywać żeby nie jeść słodyczy? Pomocne mogą być suplementy diety z chromem na odchudzanie, np. OLIMP Chrom Activ lub Chrom organiczny z inuliną).

Aktywność fizyczna i zajęcie się czymś, co nas pasjonuje są skutecznymi „zamiennikami” nałogu. Skupienie się na innej absorbującej aktywności odwraca uwagę od problemu i ułatwia przejście przed detoks cukrowy. 

Profilaktycznie co roku warto także wykonywać kontrolne badania krwi pod kątem poziomu glukozy. Dają one jasny obraz kondycji organizmu oraz na wczesnym etapie pozwalają wyłapać nieprawidłowości. 

Odwyk cukrowy – skutki detoksu

Gdy organizm przyzwyczajony jest do wysokich dawek cukru, jego stopniowe odstawienie może odbić się negatywnie na samopoczuciu. Mogą pojawić się klasyczne objawy odstawienia podczas wychodzenia z nałogu, takie jak:

• rozdrażnienie i niepokój, wahania nastrojów
• poszukiwanie sposobów na zjedzenie czegoś słodkiego
• zmęczenie, senność i złe samopoczucie
• bóle i zawroty głowy, migreny
• dreszcze, palpitacje serce
• zmiana masy ciała.

Zastanawiając się, czy warto i jak uwolnić się od cukru, warto mieć na uwadze korzyści zdrowotne wynikające z odstawienia nadmiernej ilości cukru.

Lepsza kontrola stanu zdrowia, dobra kondycja psychiczna i fizyczna, więcej energii na co dzień, zdrowa i piękna skóra oraz ograniczenie rozwoju wielu poważnych chorób mają istotny wpływ na stan zdrowia w chwili obecnej i w przyszłości.

Warto na stałe zmienić nawyki żywieniowe, by móc cieszyć się zdrowiem i dobrym samopoczuciem przez długi czas.