Delirium tremens jest stanem zagrażającym zdrowiu i życiu, dlatego niezbędna jest szybka i trafna diagnoza oraz wdrożenie odpowiednich procedur w warunkach szpitalnych. Jakie objawy pozwalają na stwierdzenie majaczenia alkoholowego, jak wygląda rozpoznanie i leczenie oraz co możemy zrobić, by pomóc bliskim?
Biała gorączka – co to jest i jakie maprzyczyny?
Biała gorączka to potoczne określenie majaczenia alkoholowego.
Choć zwrot „dostać białej gorączki” w powszechnym użyciu funkcjonuje także jako określenie stanu bardzo silnego zdenerwowania, majaczenia alkoholowe zostało opisane w Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych (ICD) pod kodem F10.4. Jest poważnym zaburzeniem, którego nie można ignorować.
Delirium tremens to najcięższa postać zespołu abstynencyjnego, podczas którego pojawiają się zaburzenia świadomości z halucynacjami i omamami. Dochodzi do niego na skutek nagłego odstawienia alkoholu przez osobę nadużywającą go przez dłuższy czas.
Standardowo objawy mogą wystąpić po upływie od 48 do 72 godzin po odstawieniu alkoholu, a ich nasilenie zwykle jest największe nocą.
Biała gorączka alkoholowawystępuje u 5–35% osób nagle odstawiających alkohol przy wcześniejszym regularnym nadużywaniu go.
Dlaczego nagłe odstawienie alkoholu powoduje występowanie tak poważnych konsekwencji? Substancje psychoaktywne występujące w alkoholu mają wpływ na pracę mózgu poprzez działanie na receptory dla substancji chemicznych.
Receptory GABA-A, B i C mogą być hamowane przez kwas gamma-aminomasłowy, który odpowiada między innymi za zmniejszenie pobudliwości i rozluźnienie mięśni.
Z receptorami GABA-A, B i C wiąże się także alkohol, a efekty jego działania są zbliżone do działania kwasu gamma-aminomasłowego. Upraszczając, możemy powiedzieć, że mózg przyzwyczaja się do działania substancji hamującej.
Nagłe odstawienie alkoholu lub ograniczenie jego spożywania powodują, że przeważać zaczynają neuroprzekaźniki pobudzające, co z kolei ma związek z występowaniem objawów charakterystycznych dla białej gorączki.
Czy wiesz, jakie są objawy głodu alkoholowego?
Biała gorączka – objawy odstawienia alkoholu
W czasie delirium tremens u pacjenta mogą pojawić się halucynacje i omamy.
Objawydelirium tremens tonajczęściej zaburzenia orientacji allopsychicznej i autopsychicznej, czyliświadomości miejsca, czasu, przestrzeni i sytuacji własnej. Charakterystyczneomamy wzrokowe i słuchowe, z którymi najczęściej kojarzona jest tzw.delirka, są zwykle nieprzyjemne. Co ciekawe, przysłowiowe białe myszkiwcale nie są najczęściej widywanymi halucynacjami: pacjenci skarżą się częściejna halucynacje związane z kotami, psami i wężami. Chory może widzieć takżedemony i inne potwory, które chcą wyrządzić mu krzywdę.
Majaczenie po alkoholu może obejmować również okoliczności związane ze spożywaniem alkoholu – chory ma wrażenie, że nadal znajduje się na libacji alkoholowej.
Omamy przyjmują też formę robactwa przemieszczającego się po skórze chorego.
Objawy odstawienia alkoholu to również duże nasilenie lęku, silne pobudzenie nerwowe i wahania nastrojów oraz charakterystyczne drżenie mięśni.
Do diagnostyki wykorzystuje się objaw Liepmanna, polegający na wyzwoleniu omamów wzrokowych poprzez delikatny ucisk gałki ocznej, objaw Reichardta – czytanie tekstu z niezapisanej kartki, oraz objaw Aschaffenburga, w którym pacjent pod wpływem sugestii prowadzi rozmowę przez wyłączony telefon – powyższe objawy nie muszą jednak występować w każdym przypadku delirium po alkoholu.
Dowiedz się, kiedy się pojawia i jak leczyć padaczkę alkoholową
Ile trwa delirium alkoholowe?
Delirium alkoholowe najczęściej rozwija się od 48 do 72 godzin liczonych od momentu odstawienia alkoholu.
Majaczenie drżennemoże utrzymywać się przez kilka dni – zwykle 2 lub 3, choć znane są przypadki, gdy delirium trwało nawet tydzień. Największe nasilenie objawów pojawia się w godzinach nocnych.
Ponieważ ostry zespół abstynencyjny jest stanem zagrożenia zdrowia i życia, konieczna jest w jego przypadku interwencja medyczna.
Jak wygląda leczenie białej gorączki?
Lekiem pierwszego rzutu w przypadkudelirium tremens są benzodiazepiny, w Polsce podawane zwykle dożylnie lubdomięśniowo pod postacią Relanium. Dawki dobierane są po przeprowadzeniudiagnozy i ustaleniu nasilenia objawów.
Definitywne odstawienie alkoholu jest niezwykle trudne. Leczenie odwykowe pod okiem specjalistów znacznie zwiększa szansę na zerwanie z nałogiem.
Delirium należy różnicować z innymi chorobami, w przebiegu których mogą wystąpić podobne symptomy, np. z zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych czy złośliwym zespołem neuroleptycznym.
Odwodnionym pacjentom podaje się również elektrolity oraz suplementuje witaminę B1.
Doraźne leczenie pozwala na łagodzenie objawów, jednak pacjentom, u których wystąpił ciąg alkoholowy oraz objawy delirium tremens zalecany jest pobyt na Oddziale Detoksykacji.
Po zakończeniu leczenia szpitalnego, aby zapobiec nawrotom choroby, rekomendowanym rozwiązaniem jest leczenie odwykowe zamknięte. Praca z wykwalifikowaną kadrą terapeutyczną i psychologami przynosi efekty, które mogą zmienić życie osoby uzależnionej i zapobiegać nawrotom picia.
Sprawdź, jak wygląda odtrucie alkoholowe
Co robić przy napadzie białej gorączki?
Choroba alkoholowa jest bardzo podstępna: zwykle w początkowej fazie ani osoba uzależniona, ani jej bliscy nie zauważają jeszcze skali problemu. Warto reagować i interweniować na etapie, na którym stopniowe odstawienie alkoholu jest jeszcze możliwe. Wyciągnięcie pomocnej ręki do osoby z rodziny lub do przyjaciela może uratować mu życie!
Jeśli jednak jesteśmy świadkami ostrego delirium tremens i widzimy drgawki po alkoholu lub chory zachowuje się niepokojąco, nie ma na co czekać. W takiej sytuacji dzwonimy na pogotowie i wzywamy pomoc, bowiem delirium wymaga specjalistycznego leczenia.
Nie zapominajmy przy tym o naszym własnym bezpieczeństwie: jeśli osoba chora zachowuje się niepokojąco i mamy podejrzenia, że może wyrządzić nam krzywdę, nie należy jej przytrzymywać i narażać się na uderzenie – chory w tym stanie może być nieobliczalny. Pamiętajmy, że nieleczona biała gorączka może być przyczyną śmierci, dlatego nie należy bagatelizować niepokojącego zachowania chorego oraz innych objawów.
Decyzja o konieczności umieszczenia chorejosoby w zakładzie zamkniętym jest bardzo trudna. Jeśli czujesz, że potrzebujeszpomocy specjalistów i wsparcia, zgłoś się do psychologa lub terapeutyuzależnień i zapytaj, co możesz zrobić, gdy ktoś z Twojego otoczenia nadużywaalkoholu.
Zespół abstynencyjny
Zespół abstynencyjny jest stanem zaburzeń somatycznych i psychicznych wynikających z nagłego odstawienia alkoholu.
Może przyjmować różne nasilenie – od niewielkiego niepokoju z nudnościami, zawrotami i bólami głowy, poprzez zagrażające życiu napady drgawkowe, podobne do tych występujących w przebiegu padaczki, aż po szczególnie niebezpieczne majaczenie alkoholowe (nazywane nierzadko delirium).
Fot. pixabay.com
Łagodny, niepowikłany zespół abstynencyjny może się pojawiać nawet po jednorazowym nadużyciu alkoholu. Mózg człowieka w ciągu zaledwie kilku godzin przyzwyczaja się do obecności alkoholu, co widocznie wpływa na jego funkcjonowanie. Działa wtedy wolniej i staje się mniej reaktywny, co jest odbierane jako zrelaksowanie i rozluźnienie.
Wyłączenie takiego „hamulca” sprawia, że staje się on nadmiernie pobudzony i pojawiają się objawy przeciwne do tych, które występują po spożyciu: drżenie, poczucie nerwowości i roztrzęsienia.
U osób, które piły alkohol kilka dni lub więcej, jego nagłe odstawienie może wywołać majaczenie alkoholowe lub drgawki, będące objawem nieprawidłowych wyładowań w korze mózgowej.
Jak często występuje?
Szacuje się, że powikłany drgawkami lub majaczeniem zespół abstynencyjny występuje u mniej więcej jednej na 50 osób uzależnionych. Jednorazowe doświadczenie tego objawu znacznie zwiększa ryzyko pojawienia się kolejnych takich epizodów.
Napady drgawkowe abstynencyjne
Napady drgawkowe abstynencyjne nazywa się niekiedy niesłusznie „padaczką alkoholową”, lecz nie wynikają one, w przeciwieństwie do tych padaczkowych, z konkretnej przyczyny tkwiącej w mózgu i obecności w nim nieprawidłowych ognisk, będących źródłem wyładowań, a jedynie z nagłego braku alkoholu w organizmie.
Jak się objawiają?
Drgawki abstynencyjne polegają na nagłych, niekontrolowanych skurczach grup mięśniowych całego ciała. Dochodzi do utraty kontaktu z otoczeniem, może nastąpić niekontrolowane oddanie moczu i stolca.
Głównym zagrożeniem jest możliwość zachłyśnięcia się treścią pokarmową i uduszenia, niedotlenienie mózgu spowodowane przedłużającym się napadem, a także możliwość urazu w wyniku upadku lub uderzania o twarde podłoże.
Po ustąpieniu napadu kontakt z chorym może być przez chwilę utrudniony.
Co robić w razie wystąpienia objawów?
Nie ma żadnych „domowych metod” przerywania napadów drgawkowych. Osobie nieprzytomnej nie wolno podawać doustnie żadnych leków, napojów itp. Nie należy również wkładać do jamy ustnej żadnych przedmiotów.
Jedynym sposobem pomocy choremu w warunkach domowych jest chronienie go przed urazem i zapobieganie uderzeniom głowy o twarde powierzchnie, np. poprzez podłożenie poduszki.
Niezbędne jest wezwanie pogotowia ratunkowego i poinformowanie lekarza lub ratownika o spożywaniu alkoholu przez chorego.
Jak uniknąć zachorowania?
Jedyną w pełni skuteczną metodą zapobiegania napadom drgawkowym abstynencyjnym jest zaprzestanie używania alkoholu. Ich występowanie nie jest wskazaniem do długotrwałego przyjmowania leków przeciwpadaczkowych.
Co trzeba robić po zakończeniu leczenia?
Osoba, którą wyleczono, nie wymaga szczególnego postepowania medycznego, poza koniecznością podjęcia terapii w związku z uzależnieniem i utrzymywaniem abstynencji.
Jeżeli natomiast u osoby uzależnionej od alkoholu drgawki pojawiają się podczas długotrwałej abstynencji lub upojenia alkoholowego, nie mają one już charakteru napadów abstynencyjnych.
Ich obecność wymaga skrupulatnej diagnostyki neurologicznej i ustalenia przyczyn, gdyż może świadczyć o istnieniu tętniaków, guzów, ognisk niedokrwienia lub krwotoków w mózgu.
Majaczenie alkoholowe
Niekiedy u predysponowanych osób, pijących ciągami, po około 2–3 dniach po zaprzestaniu picia pojawiają się objawy majaczenia alkoholowego, które jest szczególnie niebezpieczną postacią alkoholowego zespołu abstynencyjnego.
Jak często występuje?
Z badań przeprowadzonych w USA wynika, że około 10% osób uzależnionych, doświadczających zespołów abstynencyjnych, rozwija majaczenie alkoholowe, które jest ciężkim, zagrażającym życiu stanem głębokich zaburzeń psychicznych i somatycznych. Jego wystąpienie jest namacalnym dowodem na to, że model spożywania alkoholu nie jest już bezpieczny.
Jak się objawia?
Początkowo pojawiają się koszmary senne, następnie bezsenność, lęk, niepokój, drżenie całego ciała. Z powodu odwodnienia organizmu (alkohol działa moczopędnie) i zaburzeń elektrolitowych – niedoboru potasu, magnezu i wapnia – może dochodzić do ciężkich zaburzeń rytmu serca.
Znaczny wzrost ciśnienia tętniczego krwi, występujący w czasie alkoholowego zespołu abstynencyjnego, grozi śmiertelnymi powikłaniami, przede wszystkim w postaci udaru mózgu i zawału mięśnia sercowego.
Kolejnym charakterystycznym objawem są omamy czyli halucynacje – głównie wzrokowe i wtórne do nich urojenia – czyli nieprawidłowe przekonania. Chorzy mówią o nieistniejących osobach, płomieniach, przedmiotach, stworzeniach itp. Treść omamów jest z reguły przerażająca, a to, co widzą pacjenci, budzi w nich silny lęk.
Dochodzi do całkowitej utraty orientacji dotyczącej otoczenia: osoby w stanie majaczenia alkoholowego nie wiedzą gdzie się znajdują, nie potrafią określić aktualnej daty. Z powodu dużego poczucia zagrożenia mogą podejmować rozmaite działania mające na celu ucieczkę bądź walkę z obiektami – przedmiotami halucynacji.
Pojawiają się wówczas nieracjonalne zachowania narażające chorego na niebezpieczeństwo urazu lub agresja wobec otoczenia. Pacjent, który jest przekonany, że grozi mu śmiertelne niebezpieczeństwo, zdezorientowany co do otoczenia, próbując ucieczki może ulegać rozmaitym wypadkom.
Zdarza się, iż przerażony swoimi doznaniami podejmuje niebezpieczne dla siebie i otoczenia działania – próbuje walczyć z „atakującymi” postronnymi osobami lub wybiera ucieczkę, która może się skończyć tragicznie – wypadkiem komunikacyjnym lub upadkiem z wysokości.
Co robić w razie wystąpienia objawów?
W takich sytuacjach konieczne jest uspokojenie osoby chorej i jak najszybsze uzyskanie pomocy medycznej.
Tłumaczenie i próba udowodnienia majaczącemu choremu, iż to, co widzi bądź słyszy, jest jedynie „wytworem jego wyobraźni” jest bezcelowe.
Nawet w przypadku uzyskania chwilowego krytycyzmu i przejaśnienia, nawracające doznania omamowe będą miały zasadniczy wpływ na zachowanie i samopoczucie tej osoby. Najważniejszym zadaniem jest niezwłoczne dostarczenie jej do szpitala.
Jak lekarz ustala diagnozę?
Koniecznie należy poinformować lekarza lub ratownika karetki pogotowia o fakcie używania przez pacjenta alkoholu i niedawnego zakończenia ciągu picia.
Majaczenie alkoholowe może bowiem przypominać inne jednostki chorobowe, których leczenie jest odmienne od tego, jakie jest wskazane i praktykowane w tym przypadku. Brak informacji dotyczących alkoholowego problemu chorego może znacznie opóźnić prawidłową diagnozę i wdrożenie właściwego leczenia.
Podstawowe znaczenie dla rozpoznania ma badanie psychiatryczne i somatyczne chorego, obserwacja objawów oraz szczegółowy wywiad dotyczący nadużywania alkoholu.
Jakie są sposoby leczenia?
Według światowych statystyk w wyniku majaczenia alkoholowego może ginąć nawet kilka procent chorych. Cierpiący na tę chorobę bezwzględnie wymagają opieki szpitalnej i intensywnego leczenia.
Hospitalizacja jest konieczna głównie z powodu podwyższonego ciśnienia tętniczego, zaburzenia rytmu serca, podwyższonej temperatury ciała, odwodnienia, niedoborów elektrolitowych zagrażających ciężkimi komplikacjami z zatrzymaniem pracy serca włącznie oraz z uwagi na możliwość wystąpienia napadów drgawkowych.
Postępowanie medyczne w przypadku majaczenia alkoholowego opiera się na leczeniu zaburzeń psychicznych oraz terapii objawowej zaburzeń somatycznych: obniżaniu ciśnienia tętniczego, normalizacji pracy serca, wyrównywaniu zaburzeń elektrolitowych poprzez podawanie – zwykle dożylne – brakujących pierwiastków oraz nawodnieniu chorego, a także zapobieganiu i leczeniu napadów drgawkowych. Wyniki badań wskazują, że najskuteczniejszą metodą farmakoterapii delirium jest podawanie pochodnych benzodiazepiny, zwykle diazepamu (Relanium), doustnie metodą tak zwanego szybkiego wysycania.
Czy możliwe jest całkowite wyleczenie?
Po wyleczeniu, zwykle w ciągu kilku dni, objawy psychotyczne oraz zaburzenia orientacji ustępują całkowicie. Ich utrzymywanie się przez długi czas (tygodnie lub miesiące) świadczy o obecności innej przyczyny obserwowanych zaburzeń.
Co trzeba robić po zakończeniu leczenia? Jak uniknąć zachorowania?
Warunkiem uniknięcia zachorowania jest utrzymywanie abstynencji od alkoholu. Przebyte majaczenie alkoholowe znacznie zwiększa ryzyko jego ponownego wystąpienia po przerwaniu kolejnego ciągu picia. U osób, które nie sięgają ponownie po alkohol, choroba nie nawraca.
Alkoholowy zespół abstynencyjny
W przebiegu systematycznego przyjmowania dużych ilości alkoholu (co zazwyczaj związane jest z „dobroczynnym” wpływem alkoholu na samopoczucie – tzw.
wzmocnienie pozytywne) dochodzi do uruchomienia mechanizmów adaptacyjnych, zmierzających do zachowania zrównoważonej aktywności ośrodkowego układu nerwowego w odpowiedzi na stałą obecność w organizmie etanolu hamującego aktywność OUN.
W efekcie neuroadaptacji dochodzi do systematycznego zwiększania podstawowej czynności ośrodkowego układu nerwowego poprzez wzmożenie aktywności glutaminergicznej i obniżenie aktywności GABA-ergicznej.
Aktywność mózgu osoby uzależnionej zmienia się zatem i dostosowuje do funkcjonowania w sytuacji stałej obecności etanolu, natomiast nieobecność (lub obniżenie stężenia) alkoholu we krwi (na przykład po obudzeniu się) wiąże się z odczuwaniem przykrych objawów zespołu abstynencyjnego i pragnieniem napicia się alkoholu (lub przyjęcia innej substancji o podobnym działaniu) w celu złagodzenia tych objawów („klinowanie”, wzmocnienie negatywne) lub zapobiega im.
Objawy AZA
Zgodnie z wyżej opisanym mechanizmem, objawy alkoholowego zespołu abstynencyjnego (AZA) są związane z ujawnieniem się patologicznie wzmożonej aktywności układu nerwowego.
Objawy AZA najczęściej pojawiają się w ciągu 6 do 24 godzin po zaprzestaniu picia, jeszcze zanim poziom alkoholu we krwi obniży się do zera.
W szczególności obserwowane są objawy aktywacji układu współczulnego (wegetatywne): hipertonia, tachykardia, tachypnoe, wzrost temperatury ciała, rozszerzenie źrenic, wymioty, drżenie.
Charakterystycznym objawem AZA jest także potliwość; brak tego objawu może sugerować inną etiologię objawów, na przykład wszystkie wymienione objawy mogą wystąpić w przebiegu intoksykacji amfetaminą czy kokainą.
Wyżej wymienionym objawom somatycznym towarzyszą typowo objawy psychopatologiczne, również wynikające z patologicznego wzbudzenia OUN: pobudzenie psychoruchowe, lęk, niepokój, bezsenność, napięcie, drażliwość, zachowania impulsywne.
W badaniu neurologicznym obserwuje się nadwrażliwość sensoryczną, wygórowanie odruchów ścięgnistych, warta podkreślenia jest zwiększona wrażliwość na bodźce bólowe, która może być również samodzielną przyczyną sięgnięcia po alkohol w okresie trwania alkoholowego zespołu abstynencyjnego.
Co prawda, jak wspomniano powyżej, najważniejszy wpływ etanolu na OUN dotyczy aktywności GABA-ergicznej i glutaminergicznej, nie należy zapominać o wpływie na układ serotoninergiczny i dopaminergiczny. Systematyczne pobudzanie tych dwóch układów w przebiegu przewlekłej intoksykacji (np.
w ciągu picia), prowadzi do uruchomienia mechanizmów typu „regulacja w dół” (down-regulation) w obrębie receptorów serotoninowych i dopaminergicznych.
Stąd w ramach zespołu abstynencyjnego możliwe jest występowanie objawów typowych dla zespołu depresyjnego (obniżenie nastroju, drażliwość, zaburzenia snu), które mogą utrzymywać się również po wygaśnięciu objawów wegetatywnych nawet przez okres kilku miesięcy pod postacią tzw. przedłużonego zespołu abstynencyjnego.
Powikłania alkoholowego zespołu abstynencyjnego
W przebiegu ciężkich zespołów abstynencyjnych (w związku z niekontrolowaną patologiczną aktywnością OUN) wystąpić mogą: • Abstynencyjne napady drgawkowe
• Zaburzenia świadomości o typie majaczenia
Abstynencyjne napady drgawkowe nie są napadami „padaczkowymi”, a egzogennie wywołanymi napadami drgawkowymi.
W przypadku AZA patologiczne wzbudzenie OUN nie jest punktowo zlokalizowane w konkretnym obszarze mózgu (tak jak na przykład w padaczce pourazowej), ale ma charakter uogólniony, stąd też i napady drgawkowe w przebiegu AZA mają charakter pierwotnie uogólniony, toniczno-kloniczny (grand mal).
Typowo przebiegają z chwilową utratą świadomości, przygryzieniem języka, oddaniem moczu i stolca, przemijającym zespołem pomrocznym i zapadnięciem w sen.
Napady te nie są groźne dla życia, natomiast wymagane jest postępowanie zabezpieczające w czasie ich trwania (zabezpieczenie głowy, języka, ułożenie w pozycji bocznej bezpiecznej) oraz przestrzeganie następujących zasad dalszego postępowania: • jeżeli jest to pierwszy w życiu napad drgawkowy, pacjent bezwarunkowo wymaga hospitalizacji i diagnostyki neurologicznej, niezależnie od tego, czy dane z wywiadu przemawiają za etiologią abstynencyjną napadu; • jeżeli napad miał inny charakter niż pierwotnie uogólniony toniczno-kloniczny (na przykład napad ruchowy bez zaburzeń świadomości) – pacjent również bezwarunkowo wymaga hospitalizacji i diagnostyki neurologicznej (nawet, jeżeli występuje związek czasowy z odstawieniem alkoholu); • obserwacja w kierunku rozwoju majaczenia alkoholowego (u 1/3 pacjentów z napadami drgawkowymi rozwija się majaczenie); • intensywna terapia AZA od momentu wystąpienia napadu z zastosowaniem benzodiazepin (BDZ, typowo Relanium), najlepiej według schematu nasycania (patrz dalej). Podanie BDZ od chwili napadu, niezależnie od nasilenia objawów AZA (np. wg punktacji w skali CIWA-A), zapobiega kolejnym napadom;
• nie ma potrzeby rutynowego stosowania leków przeciwpadaczkowych, nie kontynuujemy też podawania „profilaktycznie” BDZ po zakończeniu leczenia.
Majaczenie alkoholowe (majaczenie drżenne, delirium tremens)
Jest szczególnym przykładem jakościowych zaburzeń świadomości, występującym jako powikłanie alkoholowego zespołu abstynencyjnego (z towarzyszącymi, zazwyczaj bardzo silnie wyrażonymi, objawami wegetatywnymi AZA).
Typowo w majaczeniu alkoholowym (jak i w innych zespołach majaczeniowych) zaburzona jest orientacja allopsychiczna (pacjent nie jest w stanie podać aktualnej daty lub stwierdzić gdzie się znajduje), natomiast prawidłowo podaje swoje dane osobowe (zachowana orientacja autopsychiczna).
Zaburzenie orientacji autopsychicznej wskazuje na głębsze niż zespół majaczeniowy jakościowe zaburzenia świadomości i powinno skłonić do pogłębienia diagnostyki przyczyn stanu pacjenta (przyczyny neurologiczne!).
Zaburzeniom orientacji allopsychicznej w majaczeniu alkoholowym towarzyszą bardzo żywe halucynacje (dotyczące wszystkich rodzajów zmysłów, choć typowe dla majaczenia alkoholowego są halucynacje wzrokowe i dotykowe), bardzo często o nieprzyjemnej, przepełnionej lękiem treści.
Doznaniom omamowym w majaczeniu alkoholowym towarzyszą często urojenia prześladowcze oraz urojenia „dziania się”.
Stąd chory na pytanie o miejsce, w którym się znajduje, bardzo często udzieli odpowiedzi, jednak nieprawidłowej – zgodnej z przeżyciami psychotycznymi, których aktualnie doświadcza.
Objawy majaczenia alkoholowego rozwijają się lub nasilają w godzinach wieczornych i nocnych, o czym warto pamiętać planując leczenie osoby z nasilonymi objawami AZA i wywiadem majaczenia alkoholowego w przeszłości (raz przebyte delirium tremens zwiększa ryzyko kolejnych powikłanych AZA).
Majaczenie alkoholowe jest jednym z nielicznych w psychiatrii stanów zagrożenia życia. Uważa się, że ryzyko zgonu w jego przebiegu (w przypadku intensywnego leczenia!) wynosi ok. 1%, stąd pacjent z majaczeniem alkoholowym wymaga bezwzględnej hospitalizacji.
Aktualny pozostaje spór o to, czy majaczenie alkoholowe powinno być leczone na oddziale psychiatrycznym, czy też oddziale intensywnej opieki medycznej lub oddziale toksykologicznym.
Zaburzeniom świadomości i objawom wytwórczym bardzo często towarzyszą pobudzenie psychoruchowe, zachowania agresywne i zagrażające (wtórne do przeżyć psychotycznych), które wymagają zastosowania wobec chorego przymusu bezpośredniego.
Z tego punktu widzenia oddział psychiatryczny jest miejscem lepiej przygotowanym do leczenia osoby z majaczeniem alkoholowym.
Z drugiej strony stan niezwykle silnego pobudzenia układu współczulnego (tachykardia, niekiedy zaburzenia rytmu serca, wzrost ciśnienia tętniczego), z towarzyszącymi zaburzeniami wodno-elektrolitowymi (typowo obniżenie poziomu potasu [hipokalemia] i odwodnienie) u osoby bardzo często niedożywionej, wyniszczonej, ze współistniejącymi obciążeniami somatycznymi pod postacią uszkodzenia wątroby, trzustki i błony śluzowej żołądka wskazywałby na konieczność zapewnienia przede wszystkim intensywnej opieki internistycznej u tego typu pacjenta.
Ostra i przewlekła halucynoza alkoholowa
Tradycyjnie uważa się, że szczególnym wariantem majaczenia alkoholowego jest ostra halucynoza alkoholowa.
W jej przebiegu obserwuje się, obok umiarkowanie nasilonych objawów wegetatywnych AZA, nasilone halucynacje słuchowe, zazwyczaj o charakterze komentującym (dialog o pacjencie).
Zaliczenie ostrej halucynozy alkoholowej do spektrum majaczenia alkoholowego ma charakter jedynie umowny, ponieważ w jej przebiegu występują przede wszystkim objawy psychotyczne, a zaburzenia świadomości jako takie (zaburzenia orientacji) są zazwyczaj nieobecne lub słabo nasilone.
Z kolei przewlekła halucynoza alkoholowa może być zejściem majaczenia alkoholowego (podobnie jak ujawnienie się zaburzeń pamięci świeżej w przebiegu zespołu amnestycznego Korsakowa) lub może rozwinąć się jako efekt wieloletniego używania alkoholu.
Objawy, podobnie jak w przypadku ostrej halucynozy, sprowadzają się do występowania halucynacji słuchowych zazwyczaj o charakterze komentującym (ale niekiedy również imperatywnym).
Symptomy te cechują się małą dynamiką (nie muszą im towarzyszyć objawy AZA) i tendencją do nawracania w przypadku braku utrzymywania abstynencji.
Leczenie alkoholowych zespołów abstynencyjnych
Warto pamiętać, że każdy pacjent uzależniony od alkoholu jest pacjentem obarczonym ryzykiem współwystępowania poważnych chorób somatycznych, które mogą wikłać leczenie AZA.
Dlatego każdy pacjent z AZA (szczególnie powikłanym majaczeniem alkoholowym) wymaga bardzo dokładnego badania lekarskiego (ze szczególnym uwzględnieniem oceny neurologicznej) oraz wykonania co najmniej podstawowych badań laboratoryjnych.
Postępowanie niefarmakologiczne
Jak wspomniano powyżej, w przebiegu AZA obserwuje się objawy wzmożonej aktywności zarówno ośrodkowego układu nerwowego, jak i układu współczulnego, czemu towarzyszy nadwrażliwość na bodźce zewnętrzne.
Dlatego postępowanie niefarmakologiczne obejmuje przede wszystkim zmniejszenie liczby bodźców zmysłowych, zapewnienie spokoju, a także przyjaznych warunków oraz zaspokojenie potrzeb fizycznych i psychicznych.
Postępowanie ogólnomedyczne
W każdym przypadku konieczne jest leczenie objawów somatycznych, które obejmuje przede wszystkim: A. Nawodnienie pacjenta, w zależności od stanu klinicznego: droga doustna (preferowana) lub wlew dożylny.
Konieczność nawodnienia dożylnego wynika z odwodnienia, do którego dochodzi wskutek nasilonej potliwości i wymiotów. W przypadku zaburzeń elektrolitowych podstawowe znaczenie ma uzupełnienie niedoborów potasu i magnezu; w zależności od stopnia niedoboru – doustnie lub dożylnie. B.
Leczenie objawów wegetatywnych. Jeżeli stosowanie leków z grupy benzodiazepin nie łagodzi objawów nadczynności współczulnej (podwyższone ciśnienie, tachykardia), wskazane jest dodatkowe podawanie leków beta-adrenolitycznych (np. propranolol).
Zalecana jest kontrola ciśnienia tętniczego i częstości serca co 30 minut do ich normalizacji, a następnie co 4-6 godzin. C.
Uzupełnianie niedoborów witaminowych (jest postępowaniem rutynowym ponieważ niedobory witamin, szczególnie witaminy B1 i B12 występują powszechnie u osób uzależnionych od alkoholu): • podawanie witamin B1, B2, B6, B12, PP (zazwyczaj preparat wielowitaminowy, np. Milgamma) drogą domięśniową przez 1-3 doby, następnie suplementacja doustna
• u pacjentów ze stwierdzoną niedokrwistością megaloblastyczną i/lub objawami polineuropatii – wydłużenie okresu suplementacji domięśniowej
UWAGA! Witaminę B1 należy podać co najmniej 2 godz. przed dożylnym wlewem glukozy, aby podaniem glukozy nie wyzwolić ostrych objawów zespołu Wernicke-Korsakowa. Specyficzne postępowanie farmakologiczne
Lekami z wyboru w leczeniu AZA są pochodne benzodiazepiny (BDZ), które stosujemy ze względu na krzyżową tolerancję z alkoholem.
Z powodu występującej u osób uzależnionych od alkoholu adaptacji receptorów GABA-A potrzebne są wyższe dawki BDZ niż u osób nieuzależnionych. Standardowo w leczeniu AZA stosujemy diazepam. Ze względu na dostępność biologiczną zalecane jest podawanie doustne.
Nie jest wskazane podawanie diazepamu drogą domięśniową z powodu słabego i trudnego do przewidzenia wchłaniania po podaniu tą drogą.
Każdy pacjent z objawami alkoholowego zespołu abstynencyjnego przed rozpoczęciem podawania BDZ powinien zostać zbadany alkomatem.
Należy przyjąć, że w przypadku braku zabezpieczenia anestezjologicznego, jakakolwiek zawartość etanolu w surowicy krwi/powietrzu wydychanym stanowi bezwzględne przeciwwskazanie do podania leków z grupy BDZ. Etanol i benzodiazepiny wykazują działanie synergistyczne (tzn.
suma działania obydwu substancji podanych oddzielnie jest mniejsza niż efekt równoczesnego ich podania), w związku z czym ich połączenie grozi poważnymi powikłaniami pod postacią zahamowania ośrodka oddechowego i obturacji (zwężenia) górnych dróg oddechowych.
Jak wspomniano powyżej, objawy AZA dość często rozwijają się jeszcze przed obniżeniem się stężenia etanolu w surowicy do zera. Możliwa jest zatem sytuacja, w której objawy majaczenia alkoholowego lub abstynencyjne napady drgawkowe występują w stanie intoksykacji alkoholem.
W takiej sytuacji, jeżeli ryzyko związane z zaniechaniem leczenia BDZ (silne pobudzenie psychoruchowe, objawy dużej nadaktywności układu współczulnego, stan padaczkowy) jest w ocenie lekarza wyższe niż ryzyko związane z podaniem BDZ osobie w stanie intoksykacji, dopuszcza się możliwość podania benzodiazepin (bezwzględnie przy zapewnionym zabezpieczeniu anestezjologicznym).
Należy podkreślić, że postępowanie takie dopuszczalne jest w wyjątkowych okolicznościach i nie może mieć charakteru rutynowej procedury.
Kolejnym elementem oceny pacjenta z AZA (po szczegółowym badaniu przedmiotowym) jest ocena nasilenia objawów abstynencyjnych za pomocą skali CIWA-A (Clinical Institute Withdrawal Assessment for Alcohol).
• Pacjenci uzyskujący w tej skali poniżej 10 pkt nie wymagają leczenia farmakologicznego • Pacjenci uzyskujący w tej skali od 10 do 18 pkt i/lub pacjenci z wywiadem abstynencyjnych napadów drgawkowych lub majaczenia w przebiegu uprzednich epizodów AZA – zalecane leczenie metodą dawek podzielonych
• Pacjenci otrzymujący wg skali CIWA-A 18 pkt i więcej, pacjenci z objawami majaczenia alkoholowego, pacjenci u których w czasie badania wystąpił napad drgawkowy abstynencyjny – leczenie metodą szybkiego nasycania BDZ.
Metoda dawek podzielonych
Dawkowanie: diazepam przez pierwsze 24 godziny 10 mg co 6 godz. (4 dawki); następnie przez 48 godzin 5 mg co 6 godzin (8 dawek). Monitorowanie stanu klinicznego skalą CIWA-A co 4-6 godzin i dodawanie leku w miarę potrzeby, gdy mimo podawanych leków objawy AZA są nadal obecne (CIWA-A >10).
Metoda szybkiego nasycania
Zalecana do stosowania w warunkach szpitalnych.
Monitorowanie stanu klinicznego: skala CIWA-A co godzinę, przed każdą dawką.
Dawkowanie: 10-20 mg diazepamu (lub innych BDZ w dawkach ekwiwalentnych) doustnie co godzinę jeśli CIWA-A > 10, aż do uzyskania senności (lub obniżenia punktacji CIWA-A 60. r.ż.
) i z uszkodzoną wątrobą
Biorąc pod uwagę ryzyko nadmiernej kumulacji diazepamu, u osób powyżej 60. r.ż.
oraz u osób ze znaczącymi zaburzeniami funkcji wątroby zaleca się stosowanie BDZ bez aktywnych metabolitów (lorazepam, oksazepam).
Leczenie lekami przeciwpsychotycznymi (neuroleptykami)
Wskazania: • brak reakcji lub nasilanie się objawów mimo stosowania BDZ po 8 kolejnych dawkach (co najmniej po 8 godzinach od rozpoczęcia nasycania) • znaczne pobudzenie, stwarzające duży poziom zagrożenia
• bardzo nasilone objawy zaburzeń świadomości i objawy wytwórcze
Dawkowanie: 1-5 mg haloperydolu doustnie lub domięśniowo co 4-6 godzin (jednak nie więcej niż 10 mg na dobę).
Należy zawsze stosować łącznie z BDZ (kontynuować podawanie benzodiazepin z każdą dawką neuroleptyku) – neuroleptyki nie łagodzą większości objawów AZA i nie zapobiegają wystąpieniu napadów drgawkowych.
U pacjentów starszych jednorazowa dawka haloperydolu może być zmniejszona nawet do 0,25 mg.
Alkoholowy zespół abstynencyjny z ostrą halucynozą
Zalecone leczenie neuroleptykiem (haloperydol) doustnie w dawce 1-5 mg co 6 godzin łącznie z diazepamem 10 mg w dawkach podzielonych lub metodą nasycania, w zależności od nasilenia objawów AZA według skali CIWA-A.
W przypadku przewlekłej halucynozy alkoholowej leczeniem z wyboru jest haloperidol w dawce do 10 mg na dobę.
ŚWIAT LEKARZA 3D
Delirium alkoholowe – jakie są objawy i jak leczyć? – Medjol.pl
Alkoholizm to choroba, która prowadzi do degradacji życia społecznego i emocjonalnego uzależnionego.
Długotrwałe spożywanie alkoholu w dużych ilościach jest również przyczyną wielu konsekwencji zdrowotnych, a w skrajnych przypadkach może skutkować śmiercią alkoholika. Alkoholizm powoduje uzależnienie psychiczne i fizyczne organizmu od etanolu.
Permanentne alkoholizowanie się wpływa na procesy metaboliczne, a nagłe odstawienie alkoholu lub znaczne ograniczenie ilości przyjmowanych napojów wysokoprocentowych może wiązać się z pojawieniem się poważnego, zagrażającego życiu delirium tremens.
Delirka alkoholowa wymaga natychmiastowego zgłoszenia się do lekarza i podjęcia leczenia. Kiedy występuje delirium tremens? Ile trwa biała gorączka alkoholowa? Czy są jakieś domowe sposoby na delirkę? Jak pomóc?
Delirium tremens, zwane również majaczeniem drżennym lub białą gorączką alkoholową, znalazło się na liście Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10.
Stanowi chorobę, a raczej stan, do którego dochodzi w sytuacji, gdy osoba uzależniona od alkoholu nagle przestanie pić bądź znacznie ograniczy ilość spożywanych napojów wysokoprocentowych. Delira alkoholowa stanowi stan zaburzeń świadomości, któremu towarzyszą iluzje, omamy i urojenia.
Majaczenie drżenne jest najgroźniejszą postacią zespołu objawów, które związane są z odstawieniem alkoholu, ponieważ jest stanem zagrożenia życia.
DELIRIUM TREMENS OBJAWY
Delirium tremens wiąże się z pojawieniem nieprzyjemnych, dolegliwych symptomów.
Do najczęstszych objawów białej gorączki alkoholowej zalicza się: – zaburzenia orientacji allopsychicznej, brak wiedzy co do miejsca i czasu, w którym znajduje się chory, – pojawienie się znacznego pobudzenia, – silne wahania nastroju, – pojawienie się urojeń, – omamy słuchowe i wzrokowe (pojawiają się nieprzyjemne zwidy i omamy) – halucynacje, – silny lęk, – majaczenie po alkoholu przez sen, – wahania nastroju, – agresja, – zmiany w rytmie snu i czuwania (chory może być najbardziej aktywny w nocy), – gorączka, – drgawki i drżenia mięśniowe, – wzrost ciśnienia tętniczego, – przyspieszony oddech, – tachykardia, – wzmożona potliwość, – nudności i wymioty – objaw Reichardta, – objaw Aschaffenburga, – objaw Liepmanna (pojawienie się omamów wzrokowych po uciśnięciu gałek ocznych). Objawy delirium tremens zazwyczaj nasilają się w nocy.
BIAŁA GORĄCZKA ALKOHOLOWA PRZYCZYNY
Pojawienie się delirium tremens ściśle związane jest z alkoholizmem. Zawarte w alkoholu substancje psychotropowe regulują pracę mózgu. Substancją, która wpływa na receptory w ośrodkowym układzie nerwowym i ma działanie hamujące jest kwas gamma-aminomasłowy. Dzieje się tak ponieważ kwas łączy się z receptorami GABA-A, B i C.
Badania wykazały, że alkohol wiąże się z tymi receptorami, wywołując podobne efekty do działania kwasu gamma-aminomasłowego. Permanentne alkoholizowanie się wpływa niejako na przyzwyczajenie się mózgu do działania substancji hamującej.
Odstawienie lub znaczne ograniczenie alkoholu powoduje, że zaczynają dominować neuroprzekaźniki, które mają działanie pobudzające, które wywołują objawy białej gorączki alkoholowej. Co więcej, delirium tremens może wystąpić u osób, które w przeszłości doświadczyły już majaczenia drżennego lub obciążone są schorzeniami ogólnoustrojowymi.
Dodatkowo objawy mogą pojawić się u osób starszych i tych, które zerwały z uzależnieniem od benzodiazepinu lub barbituranów.
DELIRIUM ALKOHOLOWE JAK DŁUGO TRWA?
Biała gorączka alkoholowa rozwija się najczęściej od 48 do 72 godzin po odstawieniu etanolu bądź znacznym ograniczeniu spożywania alkoholu.
Omamy, urojenia i iluzje utrzymują się od dwóch, trzech dni, ale w skrajnych przypadkach mogą trwać nawet do tygodnia.
Trudno jednak jednoznacznie określić czas trwania delirium tremens, ponieważ może on być inny u różnych osób. Co ważne, do nasilenia objawów dochodzi zazwyczaj w godzinach nocnych.
DELIRKA ALKOHOLOWA – CO ROBIĆ I JAK LECZYĆ?
Delirium alkoholowe jest stanem, który może zagrażać życiu chorego. Konieczna jest zatem pomoc specjalisty, który wdroży odpowiednie leczenie. W przypadku podejrzenia pojawienia się objawów majaczenia alkoholowego należy jak najszybciej zadzwonić na pogotowie.
Lekarze w pierwszym etapie oceniają stan układu oddechowego i krążenia pacjenta oraz przeprowadzają badania laboratoryjne, których celem jest ustalenie czy nie doszło do zaburzeń równowagi gospodarki wodno-elektrolitowej i spadku poziomu glukozy. Kolejnym etapem jest wdrożenie odpowiedniego leczenia lekami.
Delirium tremens związane z odstawieniem alkoholu wymaga terapii farmakologicznej, która opiera się na zwalczeniu nieprzyjemnych stanów psychotycznych i której celem jest przywrócenie równowagi wodno-elektrolitowej pacjenta. Doustnie lub domięśniowo podawane są leki tj.
benzodiazepiny, najczęściej diazepam, lorazepam i oksazepam. W sytuacji gdy podane leki nie przynoszą spodziewanych efektów podawany jest haloperidol. Celem zapobiegania pojawieniu się powikłań wdraża się nawadnianie pozajelitowe oraz wyrównuje niedobory elektrolitów.
Co więcej, podawana jest witamina B1 i kokarboksylazy. Leczenie delirki alkoholowej odbywa się na oddziałach psychiatrycznych.
DELIRIUM ALKOHOLOWE – POWIKŁANIA
Delirium alkoholowe związane jest z możliwością pojawienia się ciężkich powikłań. W skrajnych przypadkach skutkiem może być zgon pacjenta. Do najczęstszych powikłań można zaliczyć silne odwodnienie organizmu, które spowodowane jest obfitymi potami, wymiotami i nieprzyjmowaniem płynów.
Ponadto, przyspieszona akcja serca u osób obciążonych długotrwałym alkoholizowaniem się może doprowadzić do zaburzeń jego rytmu. Alkoholizm to choroba, która nieleczona może doprowadzić nawet do śmierci pacjenta. Decyzja o odwyku i terapii możliwa jest na każdym etapie uzależnienia.
Na etapie detoksu organizmu z substancji psychoaktywnych konieczna jest opieka medyczna, ponieważ nagłe odstawienie alkoholu lub ograniczenie jego spożywania może być przyczyną pojawienia się alkoholowego zespołu abstynencyjnego (odstawiennego) oraz delirium tremens. Oba przypadki stanowią zagrożenie dla życia pacjenta i wiążą się z koniecznością rozpoczęcie leczenia farmakologicznego.
Specjalistyczne ośrodki odwykowe gwarantują kompleksową opiekę lekarzy, psychoterapeutów i psychiatrów. Na oddziale odwykowym możliwe jest bezpieczne przeprowadzenie detoksykacji z substancji toksycznych i terapia odwykowa.
Czy jest delirka alkoholowa? Jak rozpoznać objawy delirium tremens?
Delirium tremens, czyli tzw. delirka alkoholowa, to stan, do którego dochodzi po odstawieniu alkoholu.
Delirka dotyczy alkoholików lub osób nadużywających alkoholu, które regularnie dostarczały do organizmu alkohol i w pewnym momencie odstawiły trunki.
Delirium tremens objawia się zaburzeniami świadomości, drżeniem mięśni lub drgawkami, lękiem, urojeniami. Może być groźne dla zdrowia i życia.
Delirium tremens (majaczenie drżenne, majaczenie alkoholowe, biała gorączka alkoholowa) to najcięższa postać zespołu abstynencyjnego. Osoby z delirium tremens są pobudzone, zdezorientowane, mają halucynacje, drżenia mięśni.
Delirium tremens: przyczyny białej gorączki alkoholowej
W występowaniu delirium tremens istotne znaczenie dla ośrodkowego układu nerwowego ma odstawienie alkoholu, używanego w ostatnich dniach w dużych dawkach, ale nadużywanego od dłuższego czasu.
Uważa się, że przewlekłe nadużywanie alkoholu powoduje zwiększenie wrażliwości receptorów dopaminowych, a odstawienie alkoholu w pewnym momencie wpływa na wzrost aktywności beta-hydroksylazy dopaminy.
W uproszczeniu: częste picie sprawia, że organizm w pewien sposób przyzwyczaja się do obecności tej substancji (alkoholu).
Kiedy nagle alkohol zostanie odstawiony, zmienione na skutek uzależnienia układy doświadczają całkowitej dysregulacji.
Nagle zaczyna brakować czynnika odpowiedzialnego za hamowanie układu nerwowego, przez co zaczynają przeważać przekaźniki stymulujące jego czynność – wtedy rozwija się delirium tremens.
Co ciekawe, majaczenie drżenne alkoholowe rozwija się tylko u 15 proc. osób uzależnionych i nadużywających alkohol. Dlaczego nie występuje u wszystkich? Tego nie wiadomo.
Delirium tremens: objawy białej gorączki alkoholowej
Objawy delirium tremens występują po 1–3 dniach po odstawieniu alkoholu. Stan ten spowodowany jest nagłym odstawieniem lub zmniejszeniem dawki spożywanego alkoholu. Często występuje u osób, które przez kilka dni spożywały duże ilości alkoholu lub u alkoholików, którzy nagle, całkowicie odstawili trunki.
Do głównych objawów delirium tremens zalicza się zaburzenia świadomości z halucynacjami i lęk, który przechodzi w niepokój ruchowy, podniecenie, a nawet agresję.
Objawy białej gorączki alkoholowej (delirium tremens):
- zaburzenia świadomości z iluzjami, omamami (wzrokowe, słuchowe, czuciowe), urojeniami;
- zaburzenia wegetatywne;
- drżenie mięśniowe lub napady drgawek;
- tachykardia (przyspieszone bicie serca);
- wzrost temperatury ciała;
- lęk;
- zaburzenia snu;
- podniecenie;
- agresja w stosunku do siebie i otoczenia.
Delirium tremens – kogo dotyka?
Majaczenie alkoholowe (łac. delirium tremens) jest manifestacją kliniczną alkoholowego zespołu abstynencyjnego. Dochodzi do niego po gwałtownym przerwaniu intensywnego picia alkoholu, potocznie zwanego ciągu alkoholowego. Uzależnienie – regularne, przewlekłe używanie napojów alkoholowych prowadzi do zmian w układach biochemicznych mózgu.
Jest to mechanizm umożliwiający przystosowanie do ciągłego funkcjonowania w stanie upojenia.
Wiadomo, że regularne, nadmierne spożywanie alkoholu powoduje spowolnienie funkcji neuronów (głównie dopaminergicznych) oraz wiele licznych zmian w obrębie receptorów w ośrodkowym układzie nerwowym biorących udział w reakcjach homeostatycznych Po nagłym przerwaniu epizodu intensywnego picia lub po zmniejszeniu ilości wypijanego alkoholu, zmiany te wywołują istotne zaburzenie homeostazy ustroju. Dochodzi wówczas do dysregulacji autonomicznego układu nerwowego oraz obniżenia progu drgawkowego. Nadmierna pobudliwość neuronów prowadzi do rozwoju zaburzeń psychicznych i somatycznych nazywanych zespołem absytnencyjnym. U około 5% dotkniętych nim osób występuje majaczenie będące ostrą psychozą, której objawy mogą potencjalnie zagrażać życiu. Poza nim zespołowi abstynencyjnemu towarzyszą często napady drgawkowe, w wyniku których może dojść do poważnych obrażeń, zaburzenia elektrolitowe i wzrost temperatury ciała. Pacjenci mogą być drażliwi i agresywni, zagrażając bezpieczeństwu własnemu i otoczenia.
Delirium alkoholowe – objawy
Majaczenie alkoholowe rozwija się w czasie od 1 do 5 dni po gwałtownym odstawieniu lub zmniejszeniu spożycia alkoholu. Typowym objawem jest zaburzona orientacja allopsychiczna – pacjenci nie potrafią określić gdzie się znajdują ani jaka jest aktualna data i czas. Jednocześnie nie mają problemu z podaniem własnych danych osobowych.
Poza tym majaczeniu towarzyszą halucynacje o nieprzyjemnej treści, często budzącej u pacjenta ogromny lęk. Najczęściej występują omamy wzrokowe i słuchowe, mogą jednak dotyczyć one wszystkich pozostałych zmysłów. Nierzadko zdarzają się urojenia prześladowcze, choremu wydaje się że jest śledzony, goniony lub że ktoś czyha na tego życie.
Towarzyszy temu wrażenie „dziania się” urojonej sytuacji w czasie rzeczywistym, stąd pacjent pytany o miejsce, w którym się znajduje może odpowiedzieć zgodnie z doświadczanym właśnie przeżyciem psychotycznym.
W stanie psychozy pacjenci mają znacznie zwiększoną pobudliwość na bodźce zewnętrzne, mogą być drażliwi i reagować agresywnie.
Ponieważ delirium tremens jest tylko jedną ze składowych alkoholowego zespołu abstynencyjnego, mogą mu towarzyszyć również drgawki abstynencyjne, objawy typowe dla zespołu depresyjnego i zwiększona wrażliwość na ból. Charakterystyczna jest także wzmożona potliwość, podwyższona temperatura ciała oraz ciśnienie tętnicze i przyspieszona czynność serca.
Delirium alkoholowe – co robić?
Delirium tremens jest stanem bezpośredniego zagrożenia życia, a jego rozpoznanie stanowi wskazanie do leczenia w oddziale szpitalnym. Ma ono na celu zmniejszenie nasilenia objawów psychotycznych oraz wyrównanie niedoborów elektrolitów i witamin.
W czasie leczenia pacjent powinien przebywać w przyjaznych, spokojnych warunkach, gdyż dodatkowe bodźce zewnętrzne nasilają objawy majaczenia. Jeżeli jednak stan pacjenta zagraża bezpieczeństwu, może być konieczne czasowe zastosowanie przymusowego unieruchomienia w łóżku.
Delirium alkoholowe – jak długo trwa?
Typowo majaczenie alkoholowe trwa do około tygodnia. Przedłużający się zły stan pacjenta, może być związany z występowaniem innych dolegliwości psychiatrycznych lub somatycznych i wymaga wnikliwej diagnostyki.
Dolegliwości te dość szybko mogą doprowadzić do pogorszenia stanu klinicznego pacjenta. Ważne jest szybka diagnostyka i wdrożenie właściwego leczenia. Z uwagi na konieczność monitorowania, wykonania badań dodatkowych oraz często leczenia dożylnego pacjent wymaga transportu medycznego do szpitala.
W tych przypadkach zaleca się wezwanie karetki pogotowia.
Delirium tremens – leczenie
Leczenie majaczenia alkoholowego ma na celu wyrównanie zarówno zaburzeń psychicznych jak i somatycznych. Przede wszystkim niezbędne jest nawodnienie pacjenta – preferowane drogą doustną, ale pacjenci w cięższym stanie wymagają dożylnego podania płynów.
Niezwykle ważne jest także wyrównanie zaburzeń elektrolitowych, które mogą prowadzić do rozwoju poważnych, tragicznych w skutkach powikłań m.in. zaburzeń rytmu serca. Ponadto podawane są również leki, których działanie zmniejsza aktywność neuronalną, co skutkuje opanowaniem objawów psychotycznych.
Istotna jest także suplementacja witamin z grupy B, których niedobór towarzyszy uzależnieniu od alkoholu. W zależności od indywidualnej sytuacji danego pacjenta może być konieczne leczenie dodatkowych dolegliwości np.
chirurgiczne zaopatrzenie zranień powstałych przy upadku czy leczenie zapalenia płuc, często współistniejącego u pacjentów z chorobą alkoholową.
Najskuteczniejszą terapią zapobiegającą delirium tremens jest jednak skuteczne leczenie uzależnienia od alkoholu (alkoholizm). Obecnie dostępne są różne formy terapii indywidualnych i grupowych stanowiących odpowiednią pomoc dla osób dotkniętych chorobą alkoholową i ich bliskich.
Źródła:
- Marek Jarema. Psychiatria. Wydawnictwo lekarskie PZWL. Warszawa 2016. ISBN: 978-83-200-4180-4
- Interna Szczeklika. Medycyna Praktyczna, Kraków 2019. ISBN: 9788374305686
- Marc A Schuckit. Recognition and Management of Withdrawal Delirium (Delirium Tremens). N Engl J Med. 2014 Nov 27;371(22):2109-13.
- Barbora Mainerova, Jan Prasko, Klara Latalova, et al. Alcohol Withdrawal Delirium – Diagnosis, Course and Treatment. Biomed Pap Med Fac Univ Palacky Olomouc Czech Repub. 2015 Mar;159(1):44-52.
- Drew Long, Brit Long, Alex Koyfman. The Emergency Medicine Management of Severe Alcohol Withdrawal. Am J Emerg Med. 2017 Jul;35(7):1005-1011.
- José R Maldonado. Novel Algorithms for the Prophylaxis and Management of Alcohol Withdrawal Syndromes-Beyond Benzodiazepines. Crit Care Clin. 2017 Jul;33(3):559-599.
Data dodania: czwartek, 28 maja 2020
Co to jest delirium tremens?
Delirium tremens, zwane też majaczeniem alkoholowym, majaczeniem drżennym lub białą gorączką, to stan zaburzeń świadomości, które spowodowane jest nagłym odstawieniem lub zmniejszeniem dawki spożywanego alkoholu. Jakie objawy wskazują na delirium tremens? Jak zachowuje się alkoholik w delirium?
1. Delirium alkoholowe – objawy
Delirium tremens stanowi powikłanie alkoholowego zespołu abstynencyjnego. Występuje tylko u małej części pacjentów uzależnionych od alkoholu.
Zdarza się u osób, które świadomie lub pod przymusem muszą całkowicie zaprzestać picia wysokoprocentowych trunków, a które spożywane były w bardzo dużych ilościach przez długi czas. Ma charaktery ostrej psychozy, która trwa od kilku godzin do nawet kilkunastu dni.
W jej przebiegu pojawiają się zaburzenia świadomości. Chory jest zdezorientowany, ma omamy i złudzenia wzrokowe, słuchowe i dotykowe. Towarzyszy mu silny lęk, czasem silne ataki agresji.
Alkoholik w delirium często biega, uciekając przed nieokreślonym zagrożeniem. Może również zaatakować osoby postronne lub samego siebie. Zdarza się, że podejmuje próby samobójcze.
Delirium z pobudzeniem najczęściej pojawia się 2-3 dni po przerwaniu ciągu alkoholowego. W jego przebiegu odnotowuje się tachykardię (przyspieszenie akcji serca) oraz wzrost temperatury ciała. Badania krwi ujawniają podwyższony poziom bilirubiny, aminotransferaz, leukocytozę oraz wzrost OB.
Naukowcom do dzisiaj nie udało się ustalić mechanizmu powstawania delirium tremens. Nie wiadomo też, dlaczego rozwija się tylko u części pacjentów. Część badaczy jest zdania, że wpływ na to mają choroby towarzyszące, m.in. zaburzenia sercowo-naczyniowe, choroby wątroby, urazy głowy lub zapalenia płuc i oskrzeli.
2. Delirium tremens – leczenie
Delirium poalkoholowe wymaga kontaktu z lekarzem. Najczęściej pojawia się u chorych leczonych w ośrodkach zamkniętych, będących na odwyku, co pozwala na szybką interwencję medyczną. Terapia uzależniona jest od nasilenia objawów i stanu ogólnego pacjenta. Nie istnieją specjalistyczne leki na delirium.
Uzupełnia się niedobory wodno-elektrolitowe oraz podaje m.in. benzodiazepiny (diazepam i lorazepam, najczęściej w postaci iniekcji domięśniowych). W leczeniu delirium tremens stosuje się też neuroleptyki (głównie haloperidol) oraz klometiazol. Uzasadnione jest również podawanie witamin z grupy B.
U części pacjentów delirium tremens może być na tyle silne, że w ostateczności prowadzi do rozchwiania systemu neurowegetatywnego. Pojawiają się wówczas ciężkie do leczenia powikłania, np. zapalenia płuc, zapalenie pęcherza. Mogą one powodować sepsę lub niewydolność krążenia.
3. Delirium tremens – śmiertelność
Śmiertelność w przypadku delirium tremens waha się w granicach od 1 proc. do 20 proc. Duża liczba zgonów związana jest z powikłaniami. Leczenie delirium bardzo często wymaga pobytu na oddziale intensywnej opieki medycznej, jednak najczęściej odbywa się na oddziałach psychiatrycznych. Powodzenie terapii zależy od szybko postawionej diagnozy i rozpoczęcia leczenia.
Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl.